Giao an Ngu Van 7 Nam 20172018

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (910.95 KB, 203 trang )

(1)Tiết 1 Bài 1 Văn bản. CỔNG TRƯỜNG MỞ RA - Theo Lý Lan Ngµy so¹n: ........................... Ngày dạy:..../....../.............Lớp:..…Sĩ số: .....Vắng……………........................... Ngày dạy:..../....../.............Lớp:..…Sĩ số: .....Vắng……………........................... Ngày dạy:..../....../.............Lớp:..…Sĩ số: .....Vắng……………........................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trươc ngày khai trường. - Tình cảm của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với gia đình mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên nhi đồng. Lời văn biểu hiện tâm trạng của người mẹ đối với con. b) Về kỹ năng. - Đọc hiểu vb viết như những dòng nhật ký của mẹ, phân tích một số chi tiết để diễn tả tâm trạng của người mẹ cho đêm chuẩn bị cho ngày khai giảng đầu tiên của con, liên hệ vận dụng khi viết một văn bản nhật dụng. c) Về thái độ. - Giáo dục cho học sinh tình yêu gia đình , nhà trường. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n. b) Chuẩn bị của häc sinh: So¹n bµi. 3. Phương pháp dạy học: Quy nạp, phân tích tình huống, thảo luận, thục hành 4. Tiến trình dạy học. a) Ổn định tổ chức lớp (1’) b)Kiểm tra bài cũ (không) *Đặt vẫn đề vào bài mới (1’) Em còn nhớ ngày đầu tiên đến trường của mình như thế nào không? Tâm trạng của em và cả nhà như thế nào? Đặc biệt là mẹ? c) Dạy nội dung bài mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Giới thiệu tác giả, tác I, Giới thiệu tác giả, tác phẩm: phẩm: (4’) 1. Tác giả SGK 2. Tác phẩm - Văn bản “Cổng trường mở ra” là văn ? Hãy nêu xuất xứ của văn bản “ Cổng bản nhật dụng. trường mở ra”? - Văn bản là bút kí trích từ báo “ Yêu trẻ”. Hoạt động 2. Đọc- hiểu văn bản: II, Đọc- hiểu văn bản: (30’) 1, Đọc: - GV nêu yêu cầu giọng đọc: Dịu dàng, chậm rãi, tình cảm. - GV đọc mẫu 1 đoạn. - HS đọc - GV nhận xét giọng đọc của HS..

(2) - HS đọc phần chú thích SGK-8. ? Trong văn bản có nhân vật ko? Nhân vật chính là ai? Văn bản kể theo ngôi thứ mấy? - Truyện kể theo ngôi thứ nhất, mẹ và người con là nhân vật chính. ? Văn bản viết về vấn đề gì? ? Theo em VB được chia làm mấy đoạn? nêu giới hạn và nội dung khái quát của từng đoạn? - Đoạn 1: Từ đầu đến “ thế giới mà mẹ vừa bước vào”. -> Nỗi lòng của người mẹ. - Đoạn 2: Phần còn lại. -> Cảm nghĩ của người mẹ về giáo dục. - GV chuyển ý.. 2, Giải thích từ khó:( SGK-8 ).. 3, Đại ý: - Văn bản viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. 4, Bố cục: - Gồm 2 đoạn.. ? Những chi tiết nào diễn tả cảm xúc vui sướng của người con? 5, Phân tích : - Giấc ngủ đến với con dễ dàng như… a, Nỗi lòng của người mẹ: gương mặt thanh thoát..” H: Những chi tiết nào diễn tả nỗi mừng vui, hi vọng, lo lắng của người mẹ? - Tâm trạng của mẹ: H: Em có nhận xét gì về tâm trạng của + “ Hôm nay mẹ không tập trung được người mẹ và con ( có gì khác nhau)? vào việc … Mẹ tin là con sẽ không bỡ - Mẹ : Thao thức ko ngủ được, lo lắng, ngỡ trong ngày đầu năm học”. suy nghĩ triền miên. - Con: Ngủ dễ dàng, thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư… ? Tg đã sd BPNT gì? ? Theo em vì sao người mẹ lại ko ngủ được? ->Bằng NT so sánh tg đã cho thấy tâm - Vì mẹ luôn lo lắng, yêu thương trạng lo lắng, hồi hộp, suy nghĩ triền con…. miên của người mẹ ? Trong đêm ko ngủ được ấy người mẹ đã làm gì cho con? - Những việc làm của mẹ: + “ Mẹ đắp mền cho con, buông mùng,ém góc cẩn thận”. + “Nhìn con ngủ”. ? Trong đoạn văn có sử dụng yếu tố + “Xem lại những thứ đã chuẩn bị cho NT gì? Qua những cử chỉ của mẹ em con”. cảm nhận được gì? ->NT miêu tả tg đã biểu hiện rõ sự hi.

(3) sinh thầm lặng của mẹ, một lòng vì đứa ? Trong đêm ko ngủ, tâm trí mẹ đã con yêu. sống lại kỉ niệm quá khứ nào? Mẹ nhớ đến ai? - Mẹ nhớ bà ngoại dắt mẹ vào lớp 1, nhớ lại tâm trạng hồi hộp trước cổng trường… - Kỉ niệm quá khứ: + “ Khi nhớ lại lòng con lại rạo rực những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến”. ? Hãy nhận xét cách dùng từ trong + “ Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp đoạn văn? Dùng từ như vậy có tác khi cùng bà… bước vào”. dụng gì? -> Dùng từ láy liên tiếp để gợi tả cảm ? Trong đêm ko ngủ có phải người mẹ xúc phức tạp trong lòng mẹ, nhớ nói với con không? Hay người mẹ thương bà ngoại, nhớ mái trường xưa. đang tâm sự cùng ai? - Người mẹ không nói với ai cả mà đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỉ niệm của riêng mình. ? Cách viết này có tác dụng gì? - Cách viết này làm nổi bật tâm trạng,khắc họa tâm tư tình cảm của người mẹ. -> Qua tâm trạng của người mẹ chúng ta có thể hiểu rằng người mẹ nhớ những kỉ niệm xưa, không chỉ để sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình mà còn muốn ghi vào lòng con những kỉ niệm đẹp ấy. Để rồi bất cứ một ngày nào đó trong đời,khi nhớ lại, lòng con lại rạo rực những cảm giác xao xuyến, bâng khuâng của ngày đầu tiên cắp sách tới trường. ? NT sd trong đoạn văn? Qua tất cả => NT tự sự, miêu tả, biểu cảm, so những chi tiết trên cho em hình dung sánh, sử dụng nhiều từ láy cho thấy về 1 người mẹ ntn? người mẹ vô cùng thương yêu người thân, sẵn sàng hi sinh vì con cái, tin tưởng vào tương lai của con. ? Ngoài những cảm xúc, tâm trạng ấy, trong đêm ko ngủ người mẹ còn nghĩ đến điều gì? - Nghĩ đến vấn đề giáo dục. ? Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?.

(4) ? Câu văn này có ý nghĩa gì? Vì sao? - không được phép sai lầm trong giáo dục. Vì GD quyết định tương lai của đất nước. - GV y/c HS thảo luận: ? Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con: “ Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì? - Là tri thức, tình cảm, đạo lí, cách sống… ? Câu nói này có ý nghĩa gì? - GV: Một thế giới kì diệu mà nhà trường đã mở racho chúng ta là bao điều mới mẻ, rộng lớn về tri thức văn hóa, tri thức cuộc sống, dạy dỗ bồi đắp cho chúng ta những tư tưởng, tình cảm đẹp đẽ về đạo lí làm người, về tình bạn, tình thầy trèo, về tấm lòng yêu thương con người để ko ngừng vươn lên, để phát triển thể lực, phẩm chất toàn diện của con người, chuẩn bị cho ngày mai lập nghiệp. Hoạt động 3. Tổng kết (5’) ? Văn bản “ Cổng trường mở ra” được biểu đạt bằng những phương thức nào? Tác dụng? - Kết hợp hài hòa giữa tự sự, biểu cảm, miêu tả làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu trong tâm hồn của người mẹ. ? NT miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật có gì đáng chú ý? - MT qua nhiều hình thức: MT trực tiếp, qua so sánh, hồi ức, ngôn ngữ độc thoại bộc lộ chất trữ tình. ? Bài văn cho em hiểu thêm gì về người mẹ và nhà trường? Văn bản đã cho em bài học gì? - HS đọc ghi nhớ SGK-9. d) Củng cè, luyện tập (2’). b, Cảm nghĩ của mẹ về giáo dục: -“ Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một… hàng dặm sau này”.. -> Khẳng định vai trò to lớn của nhà trường, tin tưởng ở sự nghiệp GD và khích lệ con đến trường học tập.. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Kết hợp hài hòa giữa tự sự, biểu cảm, miêu tả làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu trong tâm hồn của người mẹ. - MT qua nhiều hình thức: MT trực tiếp, qua so sánh, hồi ức, ngôn ngữ độc thoại bộc lộ chất trữ tình.. 2 Nội dung * Ghi nhớ SGK/9.

(5) ? Hãy quan sát bức tranh trong SGK, minh họa cảnh gì? Hãy miêu tả lại cảnh đó? ? Hãy nhớ và viết thành đoạn văn về kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình? e) Hướng dÉn học sinh tự học ở nhà (2’) - Học bài, làm bài tập. - Soạn bài “ Mẹ tôi”. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 2, Bai 1. Văn bản:. MẸ TÔI ( Ét-môn- đô đơ A- Mi-Xi). Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức: - Qua bức thư của bố, qua tâm trạng của người cha trước lỗi lầm của đứa con đối với mẹ, tác giả muốn những đúa con khắc sâu trong lòng rằng : Mẹ là người đáng kính, đáng yêu. Phạm lỗi với mẹ là một trong những lỗi đáng trách, đáng lên án, đáng ân hận nhất. Cách giáo dục nghiêm khắc nhưng tế nhị, có lí, có tình của người cha. - Những lời nhắn nhủ và thái độ của người cha trước lỗi lầm của người con. b) Về kỹ năng. - Rèn các kỹ năng sử dụng từ ghép, bước đầu biết cách liên kết khi xây dựng văn bản viết. - Kĩ năng sống: Tư duy, tự nhận thức. c) Về thái độ. - Giáo dục HS yêu thương cha mẹ, hiểu được tình mẫu tử là thiêng liêng, sâu nặng. - Giáo dục học sinh ý thức tự giác, có trách nhiệm trước những việc làm của bản thân. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn SGK..

(6) 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, gợi mở, phân tích, tích hợp, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học: (1’) b) Kiểm tra bài cũ: (4’) ? Qua văn bản “ Cổng trường mở ra” em rút ra bài học gì? - Đặt vẫn đề vào bài mới.(1’) Trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng ko phải khi nào ta cũng ý thức được hết điều đó. Chỉ khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra. Bài văn “ Mẹ tôi” Sẽ cho ta thấy điều đó. c) Dạy nội dung bài mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1 Giới thiệu tác giả, tác I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm: phẩm (5’) - GV: Y/c HS đọc chú thích *, SGK- 1. Tác giả: 11. ? Hãy nêu vài nết về tác giả? - Ét-môn-đô đơ A- mi-xi ( 1846-1908) là nhà văn I-ta-li-a. ? Ông thường viết về đề tài gì? - Ông thường viết về đề tài thiếu nhi và nhà trường, về những tấm lòng nhân hậu. ? Hãy nêu xuất xứ của văn bản? 2. Tác phẩm: - Văn bản được trích trong tập “ Những tấm lòng cao cả”. Hoạt động 2. Đọc- hiểu văn bản II, Đọc- hiểu văn bản: (25’) - GV nêu yêu cầu giọng đọc: Chậm rãi, 1, Đọc- tóm tắt tình cảm, rõ ràng, tha thiết. - Đọc - GV đọc mẫu 1 đoạn. - HS đọc - GV nhận xét giọng đọc của HS. Tóm tắt: En-ri-cô ăn nói thiếu lễ độ với - Tóm tắt mẹ. Bố biết chuyện, viết thư cho En-ricô với lời lẽ vửa yêu thương vừa tức giận. Trong thư, bố nói về tình yêu, về sự hi sinh to lớn mà mẹ đã dành cho En-ri-cô…Trước cách ứng xử khéo léo và tế nhị nhưng kiên quyệt, gay gắt của bố, En-ri-cô vô cùng hối hận. - HS đọc phần chú thích SGK-11. - GV giải thích kĩ 3 từ: 2, Giải thích từ khó:( SGK-11). + Khổ hình: hình phạt nặng nề, tàn nhẫn làm cho thể xác đau đớn kéo dài. + Vong ân bội nghĩa: quyên ơn, trái với đạo nghĩa. + Bội bạc: phản lại người tốt, người đã.

(7) từng có ơn, từng giúp đỡ mình. ? Văn bản thể hiện nội dung gì?. 3, Đại ý: Văn bản thể hiện thái độ, tình cảm và những suy nghĩ của người bố khi con mắc lỗi. ? Theo em văn bản được chia làm mấy 4, Bố cục: đoạn? Nêu giới hạn và nội dung khái - Gồm 3 đoạn. quát của từng đoạn? - Đoạn 1: Từ đầu -> là ngày con mất mẹ. -> Hình ảnh người mẹ. - Đoạn 2: Tiếp-> chà đạp lên tình yêu thương đó. -> Những lời nhắn nhủ dành cho con. - Đoạn 3: Còn lại. -> Thái độ dứt khoát của cha trước lỗi lầm của người con. 5, Phân tích : ? Văn bản là một bức thư của người bố gửi cho con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề “ Mẹ tôi”? - Nhan đề là của tác giả đặt cho đoạn trích. Tuy người mẹ ko xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhưng là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. ? Theo dõi phần đầu văn bản ,em thấy a, Lỗi lầm của En-ri-cô. En-ri-cô đã mắc lỗi gì? ? Em có suy nghĩ gì về lỗi lầm của En- - Vô lễ với mẹ trước mặt cô giáo. ri cô? -> Đây là việc làm sai trái, xúc phạm tới mẹ. ? Tìm những chi tiết nói về thái độ của b, Thái độ của người bố: người bố đối với En-ri-cô? - “ Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy!” -“…Bố ko nén được cơn tức giận đối với con” - “ Con mà xúc phạm đến mẹ con ư?” ? Để diễn tả được tâm trạng của người ->Phương thức biểu cảm được diễn đạt cha Tg đã sd phương thức biểu đạt bằng các kiểu câu cảm thán, nghi vấn nào? Phương thức biểu cảm được làm cho lời văn trở nên linh hoạt, sinh diễn đạt thong qua những kiểu câu động, dễ đi vào lòng người. Qua đó thể nào? Tác dụng của BPNT đó? hiện thái độ buồn bã, đau đớn và tức ? Những chi tiết trên đã thể hiện được giận của ngươi cha. thái độ gì của người bố? Em có đồng tình với thái độ của người bố ko?( HS tự bộc lộ).

(8) ? Trong thư người bố đã gợi lại những việc làm những t/c của mẹ dành cho En-ri-cô. Em hãy tìm những chi tiết, hình ảnh nói về người mẹ? ? Khi nói về người mẹ tác giả đã sd phương thức biểu đạt nào? Phương thức biểu đạt đó có tác dụng gì? ? Qua lời kể của người cha, em cảm nhận được điều gì về người mẹ? - GV: Người mẹ của En ri cô cũng như bao người mẹ trên thế gian này đã yêu thương, chăm sóc, nuôi dạy con cái bằng tất cả tấm lòng, sức lực, sẵn sàng hi sinh tát cả hạnh phúc và cuộc sống của mình cho con cái. Tình mẫu tử của con người thật thiêng liêng, cao cả. - Tiếp sau những lời ca ngợi về người mẹ tg đã p.tích mối quan hệ ruột thịt,gắn bó sâu nặng giữa 2 mẹ con En ri cô.( HS đọc đoạn văn 3,4 SGK-10). ? Người bố đã khuyên En-ri-cô những gì?. c, Hình ảnh người mẹ: - “ Thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi… có thể mất con”. -“ Sẵn sàng bỏ hết… cứu sống con”. -> Phương thức tự sự kết hợp với miêu tả làm nổi bật tâm trạng của người mẹ hết lòng thương yêu con, sẵn sàng quên mình vì con.. d. Lời khuyên của bố: - Ko bao giờ được thốt ra những lời nói nặng với mẹ, con phải xin lỗi mẹ… - Con hãy cầu xin mẹ hôn con,để cho chiếc hôn ấy xóa đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con. ? Em có nhận xét gì cách sử dụng câu -> Sử dụng câu cầu khiến làm cho lời văn ở đoạn này? Tác dụng của cách văn rõ ràng, dứt khoát. Cho thấy bố dùng đó? Qua đó em tháy bố của En- En-ri-cô là người nghiêm khắc nhưng ri-cô là người như thế nào? đầy tình thương yêu sâu sắc. ? Tại sao người cha không trực tiếp nói với con mà lại viết thư? - Đó là tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo nhiều khi ko nói trực tiếp được. Viết thư tức là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vứa giữ được kín đáo ko làm cho người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội. Thảo luận ? Theo em điều gì đã khiến cho En-ricô “ xúc động vô cùng” khi đọc thư bố? Hãy tìm hiểu và lựa chon những lí do.

(9) mà em cho là đúng ( SGK-12). ? Văn bản này được biểu đạt bằng những p. thức nào? P. thức nào là chính? - Viết thư để biểu cảm( tự sự- miêu tảbiểu cảm). ? Em có nhận xét gì về cách diễn đạt câu văn của tg? - Diễn đạt bằng nhiều kiểu câu: trần thuật, cảm thán, cầu khiến, nghi vấn làm cho lời văn trở nên linh hoạt, dễ đi vào lòng người. ? Nhà văn đã gửi đến chúng ta thông điệp gì? GV :“Mẹ tôi” chứa chan tình phụ tử, mẫu tử, là bài ca tuyệt đẹp của những tấm lòng cao cả. Amixi đã để lại trong lòng ta hình ảnh cao đẹp thân thương của người mẹ hiền, đã giáo dục bài học hiếu thảo đạo làm con Hoạt động 3. Tổng kết.(5’) - HS đọc ghi nhớ SGK-12. ? Nêu giá trị nghệ thuật của văn bản? - Sáng tạo lên hoàn cảnh xảy ra chuyện En –ri-cô mắc lỗi với mẹ. - Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết tiêu biểu. - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con. Nội dung: - Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình. - Tình thương yêu, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. ? Nêu giá trị nội dung của văn bản? * HS đọc ghi nhớ SGK/12 d) Củng cố, luyện tập (2’) ? Văn bản đã giúp em rút ra bài học gì? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Học bài,làm bài tập.. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật:. 2. Nội dung. * Ghi nhớ SGK/12.

(10) - Chuẩn bị bài “ Từ ghép”. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 3, Bài 1. Tiếng việt. TỪ GHÉP. Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ. - Hiểu được nghĩa của các loại từ ghép. - Các loại từ ghép. b) Về kỹ năng. - Giải thích được cấu tạo và ý nghĩa của từ ghép. - Vận dụng được từ ghép trong nói và viết. c) Về thái độ. - Giáo dục HS giữ gìn, bảo vệ Tiếng việt, có ý thức sử dụng Tiếng việt đúng. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy. - Nêu vấn đề, gợi mở, tích hợp, quy nạp, phân tích ngôn ngữ. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) - Đặt vẫn đề vào bài mới. (1’) Từ đơn là từ chỉ có một tiếng, từ ghép là từ phức gồm 2 tiếng trở lên có quan hệ với nhau về nghĩa, từ lay là từ phức gồm 2 tiếng trở lên các tiếng trong từ có quan hệ lặp. Từ phức có 2 loại: từ ghép và từ láy. Từ ghép có 2 loại là từ ghépđẳng lập và từ ghép chính phụ. Giờ học hôm nay chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1 Các loại từ ghép (10') I. Các loại từ ghép: 1. Ví dụ ( SGK-13,14) - Y/c HS đọc VD, SGK-13,14..

(11) ? Hãy xác định tiếng chính và tiếng phụ trong 2 từ “ bà ngoại” và “ thơm phức”? Trật tự sắp xếp ntn?. 2. Nhận xét: a, Ví dụ 1. - Bà ngoại. C P - Thơm phức. C P - Trật tự sắp xếp: tiếng chính đứng ? Vai trò của tiếng phụ đối với tiếng trước, tiếng phụ đứng sau. chính như thế nào? - Tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính. => Từ ghép chính phụ. b, Ví dụ 2. - “ Quần áo”, “trầm bổng” ko phân ? Trong 2 từ “ quần áo”, “trầm bổng có biệt tiếng chính, tiếng phụ. Hai tiếng có phân ra tiếng chính, tiếng phụ được vai trò bình đẳng về mặt ngữ pháp. ko? => Từ ghép đẳng lập. ? Hãy so sánh sự giống và khác nhau giữa bốn từ ghép trên? - Đều là từ ghép có 2 tiếng. - Khác: Bà ngoại, thơm phức có tiếng chính và tiếng phụ. Còn hai từ còn lại không có tiếng chính và phụ mà bình đẳng về mặt ngữ pháp. ? Qua tìm hiểu VD, em hãy cho biết có mấy loại từ ghép? Đó là những loại nào? 3.Ghi nhớ :( SGK-14). - HS đọc ghi nhớ SGK-14. - GV đưa bài tạp nhanh. ? Tìm một số từ ghép chính phụ, đẳng lập? - C-P: Bà nội, nhà khách, xanh biếc, đỏ thắm… - ĐL: Sách vở, bút thước… Hoạt động 2. Nghĩa của từ ghép (10') II. Nghĩa của từ ghép: 1.Ví dụ: (SGK-14) - HS đọc VD ,SGK-14. ? So sánh nghĩa của 2 cặp từ?. 2. Nhận xét: a. Ví dụ 1 : - Bà- bà ngoại. + Giống nhau: đều chỉ người phụ nữ lớn tuổi. + Khác nhau: . Bà là người sinh ra cha, mẹ. . Bà ngoại là người sinh ra mẹ..

(12) - Thơm- thơm phức: + Giống : chỉ tính chất của sự vật, đặc trưng về mùi vị. + Khác: - GV: như vậy phạm vi biểu vật của từ . Thơm chỉ mùi thơm nói chung. “bà”, “thơm” rộng hơn của từ “bà . Thơm phức chỉ mùi thơm đậm ngoại”, “thơm phức”-> nghĩa của từ đặc, gây ấn tượng mạnh. ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính. ? So sánh sự giống và khác nhau về b. Ví dụ 2: nghĩa của hai cặp từ: “ quần, áo và quần áo” ? “ trầm, bổng và trầm - Quần, áo và quần áo: bổng”? + Quần, áo: chỉ từng sự vật riêng lẻ. + Quần áo: chỉ chung cả quần, áo, mũ… - Trầm, bổng và trầm bổng: + Trầm, bổng: chỉ từng cao độ cụ thể. + Trầm bổng: chỉ âm thanh lúc thấp lúc cao, khi rõ khi văng vẳng. ? Ý nghĩa của 2 từ ghép so với các tiếng tạo ra nó nhu thế nào? - GV: Ý nghĩa của 2 từ ghép khái quát hơn, trừu tượng hơn ý nghĩa của các tiếng tạo ra nó. -> Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của của các tiếng tạo ra nó. H: Như vậy từ ghép có những nghĩa ntn? 3. Ghi nhớ: ( SGK-14). - HS đọc ghi nhớ SGK-14. III. Luyện tập. Hoạt động 2. Luyện tập (15') 1. Bài 1. - Y/c HS đọc BT1, SGK-15. H: Hãy sắp xếp những từ đó đúng theo Từ ghép Lâu đời, xanh ngắt, bảng phân loại? chính phụ nhà máy, nhà ăn, cười - HS làm bài tập. nụ. - GV nhận xét. Từ ghép Suy nghĩ, chài lưới, đẳng lập cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi. 2. Bài 2. - HS đọc yêu cầu bài tập 2. - Bút bi. - Ăn bánh. ? Điền thêm tiếng vào sau những tiếng - Thước kẻ. - Trắng tinh. đã cho để tạo thành từ ghép chính phụ? - Mưa rào. - Vui tươi. - HS làm bài tập. - Làm quen. - Nhát gan. - GV nhận xét..

(13) - HS đọc yêu cầu bài tập 3, SGK-15. 3. Bài 3. H: Điền thêm tiếng để tạo từ ghép đẳng - Núi: núi sông, núi đồi… lập? - Ham: ham sống, ham mê… - HS làm BT. - Xinh: xinh đẹp, xinh tươi… - GV nhận xét. - Mặt: mặt mũi, mặt trời… - GV hướng dẫn HS làm các BT - Học: học tập, học hỏi… 4,5,6,7 SGK-15,16. - Tươi: tươi đẹp, tươi non... d) Củng cố, luyện tập (2’) ? Có mấy loại từ ghép? Đó là những loại nào? ? Nghĩa của từ ghép? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Học ghi nhớ, xem nội dung bài học, làm các BT. - Chuẩn bị bài “ Liên kết trong văn bản”. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 4, Bài 1 TLV. LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN. Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản. - Nắm được khái niệm tính liên kết và phân biệt được liên kết hình thức và liên kết nội dung. b) Về kỹ năng. - Bước đầu xây dựng những văn bản có tính liên kết. c) Về thái độ. - Giáo dục HS biết sử dụng những p. tiện liên kết trong văn bản. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vẫn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận, thực hành 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’).

(14) - Nêu vấn đề, gợi mở, tích hợp, quy nạp b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Có mấy loại từ ghép? Đó là những loại nào?VD? *Đặt vẫn đề vào bài mới. (1’) Chúng ta sẽ không hiểu một cách cụ thể về văn bản. Cũng như khó có thể tạo lập được những văn bản tốt, nếu chúng ta không tìm hiểu kĩ 1 trong những tính chất quan trọng nhất của nó là liên kết. cụ thể ntn... c) Dạy nội dung bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Hoạt động 1 Liên kết và phương tiện I. Liên kết và phương tiện liên kết liên kết trong văn bản (10') trong văn bản. - HS đọc VD ,SGK-17. 1. Tính liên kết của văn bản: a. Ví dụ: ( SGK-17) ? Trong đoạn văn có câu nào sai ngữ pháp ko? Câu nào không rõ nghĩa? ? Vậy En ri cô có hiểu điều bố muốn nói không? Vì sao? ( Tách từng câu riêng có hiểu ko? – có) ? Vậy khi ghép các câu lại thì sao? - Khó hiểu. ? Do đâu mà khi ghép các câu văn lại với nhau lại khó hiểu? ? Như vậy để đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì? - Tính liên kết ? Vậy liên kết là gì? - Liên kết là sự nối kết các câu, đoạn văn trong văn bản một cách tự nhiên hợp lí, làm cho văn bản trở nên có nghĩa, dễ hiểu. -> Liên kết là 1 trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản vì nhờ nó mà những câu đúng ngữ pháp, ngữ nghĩa được đặt cạnh nhau mới tạo thành văn bản. - GV đưa BT nhanh Tôi đến trường. Em Thu bị ngã. H: Ở VD trên có mấy thông tin? Những thông tin này ntn với nhau? - Có 2 thông tin, các thông tin ko liên quan gì đến nhau. H: Hãy sửa lại để các thông tin gắn kết với nhau? - Trên đường tới trường, tôi thấy em. b. Nhận xét: - Các câu văn không sai ngữ pháp, không mơ hồ về nghĩa. - En-ri-cô không hiểu điều bố muốn nói vì giữa các câu ko có mối quan hệ với nhau.. -> Để đoạn văn có thể hiểu được cần có tính liên kết..

(15) Thu bị ngã. Hoạt động 2. Phương tiện liên kết trong văn bản. (10') - HS đọc VD, SGK-18. ? Đoạn văn ở phần 1 do thiếu ý gì mà đoạn văn khó hiểu? ? Hãy sửa lại đoạn văn để En-ri-cô hiểu được ý bố? - HS trình bày. - GV nhận xét. ? Đoạn văn có mấy câu? Hãy đánh số thứ tự cho từng câu? - Đ.văn có 3 câu. ? So với nguyên đoạn văn trong văn bản thì câu 2, 3 chép thiếu, sai từ và cụm từ nào? ? Việc chép thiếu, sai như vậy khiến cho đoạn văn ra sao? ? Em có nhận xét gì về các câu trong 2 đ.văn? ( Ở nguyên bản và mục VDb)? - Các câu đều đúng ngữ pháp. - khi tách câu ra khỏi đoạn văn vẫn có thể hiểu. ? Vậy còn cụm từ” còn bây giờ” và từ “con” đóng vai trò gì? ? Một văn bản có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì? - Phải làm cho ND của các câu, đoạn thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau. ? Gắn với đ.kiện ấy, các câu trong v.bản phải sử dụng các phương tiện gì? - Kết nối câu bằng những phương tiện ngôn ngữ. -> GV kết luận. - HS đọc ghi nhớ SGK-18. Hoạt động 3 Luyện tập. (15') - HS đọc y/c BT 1, sgk-18 ? Hãy sắp xếp các câu văn theo 1 trật tự hợp lí để tạo thành 1 đ.văn có tính liên kết?. II. Phương tiện liên kết trong văn bản: 1.Ví dụ: ( SGK-18) 2. Nhận xét: a. Ví dụ a: Do thiếu tính liên kết về phương diện nội dung ý nghĩa.. b. Ví dụ b: - Đoạn văn có 3 câu. + Câu 2: thiếu cụm từ “ còn bây giờ”. + Câu 3: Sai từ “ con”.( Nguyên văn là từ “đứa trẻ”). - Việc chép thiếu, sai khiến đoạn văn trở nên rời rạc, khó hiểu.. - Cụm từ” còn bây giờ” và”con” là các từ ngữ làm phương tiện liên kết câu.. 3.Ghi nhớ: (SGK-18) III. Luyện tập. 1. Bài 1 (1)-(4)-(2)-(5)-(3). 2. Bài 2.

(16) - HS đọc BT2 ? Các câu văn đã có tính liên kết chưa? Vì sao? - Các câu văn có sự liên kết về hình - GV hướng dẫn HS làm BT. thức. ( Về ND,HT? Thứ tự các câu?) - Về nội dung: ko có sự gắn bó, cụ thể: - HS làm BT. + Câu 1: Nói về quá khứ. -> GV nhận xét. + Câu 2,3,4 thứ tự sắp xếp về nội dung chưa cụ thể, cần đổi lại là: 3-4-2. ->Tính liên kết của v.bản thể hiện ở: + Các từ ngữ làm p.tiện liên kết. + Thứ tự của các câu theo trình tự. + Sự gắn bó về ND. 3.Bài 3. - HS đọc BT3. H: Điền từ thích hợp vào chỗ trống để (1) bà -(2) bà -(3) cháu –(4) bà –(5) bàcác câu liên kết chặt chẽ với nhau? (6) cháu –(7) thế là. - HS làm BT. - GV nhận xét. - GV HD HS làm các BT còn lại. d) Củng cố, luyện tập (2’) - Thế nào là liên kết trong văn bản? Phương tiện liên kết trong văn bản? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Học bài và làm BT. - Chuẩn bị bài mới. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. ................................................................................................................................. Tiết 5, 6 Bài 2 Văn bản CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ -Khánh HòaNgày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng………………...................

(17) Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Thấy được những t/c trân thành, sâu nặng của 2 anh em trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những người bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biets thông cảm, chia sẻ với những bạn ấy. - Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động. b) Về kỹ năng. - Đọc – hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp vớ tâm trạng nhân vật. - Kể và tóm tắt truyện. c) Về thái độ. - Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết, sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vẫn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Thái độ của cha trong bức thư( văn bản “ Mẹ tôi” ) như thế nào? ? Sau khi học xong văn bản “ Cổng trường mở ra” em có cảm nhận gì về hình ảnh người mẹ? *Đặt vẫn đề vào bài mới. (1’) Cuộc đời con người có nhiều nỗi bất hạnh song với tuổi thơ bất hạnh nhất là sự tan vỡ gia đình. Trong hoàn cảnh ấy những đứa trẻ sẽ ra sao, tâm tư, tình cảm của chúng như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua văn bản” Cuộc chia tay của những con búp bê” c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Giới thiệu tác giả, tác I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm: phẩm: (5') 1. Tác giả - GV gọi HS đọc chú thích SGK-26. - Khánh Hoài. 2. Tác phẩm - Là truyện ngắn đoạt giải nhất trong ? Văn bản do ai sáng tác? Văn bản ra cuộc thi “ Thơ văn viết về quyền trẻ đời trong hoàn cảnh nào? em” do tổ chức Rat-da-béc- nơ tổ chức. II. Đọc hiểu văn bản: Hoạt động 2. Đọc hiểu văn bản (30') 1. Đọc - GV nêu y/c giọng đọc: to, rõ ràng, - Đọc. p.bietj giữa lời kể, các đối thoại, diễn biến tâm lí nhân vật người anh, em qua các chặng: ở nhà, ở lớp và lại ở.

(18) nhà. - GV đọc mẫu 1 đoạn. - HS đọc. -> GV nhận xét. * Tóm tắt văn bản (Truyện kể về cuộc chia tay của anh em Thành - Thuỷ do gia đình tan vỡ, bố mẹ li hôn. Trước khi chia tay hai anh em chia đồ chơi. Thành đã muốn nhường hết cho em nhưng nghe mẹ thúc giục, Thành vội lấy hai con búp bê đặt hai bên, thấy thế Thuỷ giận dữ không muốn chia sẻ hai con búp bê. Sau đó hai anh em dắt nhau đến trường để Thuỷ chia tay cô giáo và các bạn. Cuộc chia tay thật xúc động, Thuỷ và Thành trở về nhà thì xe đã đến, mẹ cùng mấy người hàng xóm khuân đồ lên xe Thuỷ để lại con vệ sĩ cho anh. Đến khi xe gần chạy, Thuỷ lại chạy lại để nốt con em nhỏ cạnh con vệ sĩ rồi em nức nở chạy lên xe) - HS đọc chú thích SGK-26. ? Văn bản thể hiện nội dung gì?. - Kể tóm tắt văn bản. 2. giải thích từ khó: ( SGK- 26). 3. Chủ đề: - Cuộc chia tay đầy cảm động của hai anh em. Phê phán những bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm, miêu tả nỗi đau tủi hờn của những em bé ko may rơi vào h/c bất hạnh.. ? Trong chuyện ai là nhân vật chính? Truyện kể theo ngôi thứ mấy? - Nhan vật chính là Thành và Thủy. Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. ? Theo em văn bản được chia làm mấy 4. Bố cục: phần? giới hạn và nội dung khái quát - Gồm 3 đoạn. của từng phần? - Đ1: Từ đầu -> hiếu thảo như vậy. -> Cuộc chia búp bê. - Đ2: Tiếp -> trùm lên cảnh vật. -> Chia tay lớp học. - Đ3: Còn lại. -> Cuộc chia tay của hai anh em. 5. Phân tích: - GV chuyển ý. a, Cuộc chia búp bê. - Bố mẹ li hôn, 2 a nh em phải xa nhau ? Vì sao lại có cuộc chia búp bê giữa nên búp bê cũng phải chia đôi theo hai anh em Thành và Thủy? lệnh của mẹ..

(19) - Búp bê là thứ đồ chơi thân thiết, gắn ? Búp bê có ý nghĩa như thế nào trong liền với tuổi thơ của hai anh em. cuộc sống của 2 anh em? - Thủy: ? Hình ảnh Thành và Thủy hiện lên + “ Run lên bần bật”. như thế nào khi mẹ ra lệnh chia đồ + “ Cặp mắt tuyệt vọng”. chơi? + “ Hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều”. - Thành: + “ Cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suối ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo”. -> NT miêu tả, biểu cảm, yếu tố so sánh thể hiện tâm trạng đau xót, buồn ? Trong đó tác gỉa đã sử dụng nghệ khổ và bất lực của hai anh em. thuật gì? Qua đó cho thấy hai anh em Thành- Thủy đang trong tâm trạng như - Cuộc chia búp bê: thế nào? + Thành: “ Lấy hai con búp bê từ trong ? Cuộc chia búp bê diễn ra như thế tủ đặt sang hai phía”. nào? + Thủy: “ Tru tréo, giận giữ” Sao anh ác thế”!” + Thành: “ Đặt con Vệ sĩ vào cạnh con Em Nhỏ”. + Thủy: “ Bỗng vui vẻ:” Anh xem chúng nó đang cười kìa!””. ? Vì sao Thủy giận giữ rồi lại vui vẻ ? - Giận giữ vì ko chấp nhận chia búp bê. - Vui vẻ khi búp bê được ở bên nhau. ? Hình ảnh 2 con búp bê đứng cạnh nhau có ý nghĩa gì? - GV: Tác giả đã đua ra những tình huống mâu thuẫn nhau để người đọc suy nghĩ muốn giải quyets vấn đề. Chỉ có cách GĐ đoàn tụ thì hai anh em mới ko bị chia lìa. Cách lựa chọn của Thủy” đặt con Em Nhỏ cạnh con Vệ sĩ” đã gợi lên trong lòng người đọc lòng cảm thương… …………………………………… (40') ? Tại sao khi đến trường học, Thủy lại “ bật lên khóc thút thít”?. - Hai con búp bê đứng cạnh nhau thể hiện t/c anh em luôn bền chặt ko gi chia rẽ được.. …………………………………….. HẾT TIẾT 5 CHUYỂN TIẾT 6 b. Cuộc chia tay với lớp học:. - Thuû s¾p ph¶i xa trêng, xa thÇy c«,.

(20) - Bởi vì nơi đây đã có biết bao kỉ niệm với thầy cô và bạn bè. ?T×m nh÷ng chi tiÕt nãi lªn cuéc chia tay gi÷a Thuû víi líp häc?. ? Trong số những chi tiết đó, chi tiết nào làm em cảm động nhất? Vì sao? - Chi tiết: khi biết em khụng đợc đi học n÷a c« gi¸o t¸i mÆt, níc m¾t giµn giôa. ? Trong cuộc chia tay t/g đã sử dụng NT gì? Qua đó thể hiện điều gì? ? T¹i sao khi d¾t Thuû ra khái trêng, t©m tr¹ng cña Thµnh l¹i “ kinh ng¹c thÊy mäi ngêi vÉn ®i l¹i b×nh thêng vµ n¾ng vÉn vµng ¬m chïm lªn c¶nh vËt? - Thành cảm nhận đợc sự bất hạnh của 2 anh em, Thành cảm nhận đợc sự cô đơn của mình trớc sự vô tình của ngời vµ c¶nh. ? Khi đồ đạc đã đợc chất lên xe chuẩn bÞ cho cuéc ra ®i, h/a Thuû hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. ? Khi đó tâm trạng của ngời anh ntn? ? Qua những chi tiết đó, em hiểu gì về 2 anh em Thµnh vµ Thuû?. b¹n bÌ: + “ Tha c«… Thuû nøc në”. + “ C« biÕt… em l¾m”. + “ C¶ líp s÷ng sê”. + “ §· cã tiÕng…n¨m qua”. + “ Em ko đợc đi học nữa:. + “ Nhµ bµ ngo¹i… ngåi b¸n”. + “ Trêi ¬i! C« gi¸o t¸i mÆt vµ níc m¾t giµn dôa”. + “ Lò nhá… to h¬n”.. -> NT kÓ chuyÖn xen kÏ víi miªu t¶, biểu cảm, Nt đối thoại: diễn tả tình thÇy trß, b¹n bÌ Êm ¸p, trong s¸ng; cùng đó là sự đồng cảm, xót thơng và oán ghét cảnh gia đình chia lìa.. c. Cuéc chia tay cña hai anh em: - Thuû: + “ Nh ngêi mÊt hån, mÆt t¸i xanh nh tµu l¸”. + “ Lấy con VÖ SÜ...bóp bª”. + “ Khãc nøc lªn ...dÆn dß”. +” §Æt con Em Nhá.... VÖ SÜ”. - Thµnh: + “ Khãc nÊc lªn”. + “ Mếu m¸o tr¶ lêi... lªn xe”. -> Hai đứa trẻ có tâm hồn trong sáng, nh¹y c¶m, t×nh c¶m anh em th¾m thiÕt nhng ph¶i chia xa, chÞu nçi ®au ko đáng có.. ? Qua c©u chuyÖn, t/g muèn nh¾n göi đến mọi ngời điều gì? - Gi¸o dôc lµ c¸i n«i cho sù ph¸t triÓn của trẻ. Cha mẹ cần có trách nhiệm đối với con cái. Trẻ em cần đợc đảm bảo quyền sống hạnh phúc và đợc học tập. III. Tæng kÕt: Hoạt động 3 Tæng kÕt (5') ? NT đợc sử dụng trong văn bản? 1. Nghệ thuật - X©y dùng t×nh huèng t©m lÝ. - Lùa chän ng«i thø nhÊt. - Kh¾c ho¹ h×nh tîng nh©n vËt trÎ nhá, qua đó gợi suy nghĩ về sự lựa chọn, ứng xö cña nh÷ng ngêi lµm cha mÑ. - Lêi kÓ tù nhiªn theo tr×nh tù sù viÖc.

(21) ?Qua đó đã làm nổi bật nội dung gì? - HS đọc ghi nhớ sgk-27.. 2. Nội dung * Ghi nhớ SGK/27. d) Củng cố, luyện tập (2’) ? Chủ đề của văn bản? ? Cuéc chia bóp bª diÔn ra ntn? ? Cuéc chia tay gi÷a Thuû vµ líp häc? ? Cuéc chia tay cña hai anh em? ? NT đợc sử dụng trong văn bản? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Học bài, đọc phần đọc thêm. - ChuÈn bÞ bµi míi: Bố cục trong văn bản. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 7, Bài 2 TLV. BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN. Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Hiểu tầm quan trọng và yêu cầu của bố cục trong văn bản; b) Về kỹ năng. - Nhận biết, phân tích bố cục trong văn bản. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu văn bản, xây dựng bố cục cho một văn bản nói ( viết ) cụ thể. c) Về thái độ. - Có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV..

(22) b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vẫn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Thế nào là tính liên kết trong văn bản, các phương tiện liên kết? * Đặt vẫn đề vào bài mới. (1’) Trong việc tạo lập văn bản, muốn cho văn bản mạch lạc, dễ hiểu người viết phải sắp xếp bố trí các phần , các đoạn sao cho hợp lí . Đó là bố cục văn bản mà chúng ta sẽ tìm hiểu. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I. Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc Hoạt động 1 Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc. (20). trong v¨n b¶n.. 1 - Bè côc cña v¨n b¶n : - Cã 1 b¹n viÕt giÊy xin phÐp nghØ häc, a. VD : b¹n s¾p xÕp c¸c ý nh sau : - Lí do nghỉ học, Quốc hiệu, Tên đơn, Họ và tên - địạ chỉ, Cám ơn, Lời hứa, N¬i viÕt, ngµy ..., KÝ tªn . ? Em có nhận xét gì về cách sắp xếp - Trình tự lá đơn lộn xộn trªn? HS đọc VD.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ néi dung vµ trình tự lá đơn ? ( trình tự hợp lí ) GV : Sự sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo 1 trình tự hợp lí đợc gäi lµ bè côc . - Em hiÓu bè côc lµ g× ?. - HS đọc đoạn văn 1- SGK ( 29 ) ? So sánh văn bản ếch ngồi đáy giếng ở SGK Ngữ văn 6 với văn bản vừa đọc có g× gièng vµ kh¸c nhau ? Gièng : cïng néi dung . Khác : về hình thức diễn đạt.- Đoạn. - Tr×nh tù hîp lÝ : - Quốc hiệu, tên đơn, họ và tên, địa chỉ, lí do viết đơn, lời hứa, cám ơn, nơi viết, ngày viết đơn, kí tên. -> Bè côc : Lµ sù bè trÝ , s¾p xÕp c¸c phÇn, c¸c ®o¹n theo 1 tr×nh tù, 1 hÖ thèng rµnh m¹ch vµ hîp lÝ . 2 - Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n : a. VÝ dô : + §o¹n v¨n1 sgk ( 29 ).

(23) v¨n trong sgk cã bè côc 2 phÇn, c¸c ý s¾p xÕp lén xén, kh«ng ¨n nhËp víi nhau nªn rÊt khã hiÓu . Cßn ®o¹n v¨n trong sgk- ng÷ v¨n 6 cã bố cục 3 phần, các ý đợc sắp xếp 1 c¸ch râ rµng, m¹ch l¹c, dÔ hiÓu. HS đọc đoạn văn 2 – SGK ( 29 ) ? So s¸nh v¨n b¶n Lîn cíi ¸o míi ë sgk Ngữ văn 6 với văn bản vừa đọc có g× gièng vµ kh¸c nhau ? ? Theo em nªn s¾p xÕp bè côc 2 c©u chuyÖn trªn nh thÕ nµo ? ( s¾p xÕp bè côc 3 phÇn nh trong s¸ch Ng÷ v¨n 6 ) ? Mục đích giao tiếp của 2 câu chuyện trªn lµ g× ? ( Phª ph¸n nh÷ng thãi h, tËt xÊu cña con ngêi : thãi kiªu c¨ng, tù phô vµ thãi khoe cña 1 c¸ch lè bÞch. ) ? Theo em ®o¹n v¨n nµo dÔ tiÕp nhËn h¬n? VB trong sgk ? §Ó bè côc cña v¨n b¶n rµnh m¹ch, hîp lÝ th× cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g× ?. + §o¹n v¨n 2 sgk. - Các điều kiện để có một bố cục rành m¹ch, hîp lÝ : + Nội dung các phần, các đọan phải thèng nhÊt chÆt chÏ víi nhau vµ ph¶i cã sù ph©n biÖt r¹ch rßi . + Trình tự sắp đặt phải đạt đợc mục đích giao tiếp . 3 - C¸c phÇn cña bè côc :. - V¨n b¶n miªu t¶ : ? H·y nªu nhiÖm vô cña 3 phÇn MB, + MB : T¶ kh¸i qu¸t – giíi thiÖu TB, KB trong v¨n b¶n miªu t¶ vµ tù c¶nh . sù ? + TB : T¶ chi tiÕt + KB : Nªu c¶m nghÜ - V¨n b¶n tù sù : + MB : Giíi thiÖu chung vÒ nh©n vËt vµ sù viÖc ? Cã cÇn ph©n biÖt nhiÖm vô cña mçi +TB : KÓ diÔn biÕn sù viÖc phần không ? vì sao ? ( Mỗi phần đều + KB : KÕt côc cña sù viÖc.

(24) cã nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ, râ rµng ) - Bè côc cña v¨n b¶n: 3 phÇn : MB, TB, ?Bè côc v¨n b¶n thêng cã mÊy phÇn ? KB. §ã lµ nh÷ng phÇn nµo ? * Ghi nhí : SGK ( 30 ) HS đọc ghi nhớ II) LuyÖn tËp : Bµi 1: HS nªu VD : Hoạt động 2. LuyÖn tËp (15') Hs đọc yêu cầu BT1-sgk-30. - BiÕt s¾p xÕp c¸c ý cho rµnh m¹ch =>hiÖu qu¶ cao. - Kh«ng biÕt s¾p xÕp cho hîp lÝ =>kh«ng hiÓu . * Bµi 2: Bè côc v¨n b¶n “ Cuéc chia tay cña ? H·y ghi l¹i bè côc cña truyÖn “ Cuéc nh÷ng con bóp bª ” : chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” - MB: Giíi thiÖu nh©n vËt T«i, em t«i vµ viÖc chia tay. - TB : + H/c g®, t/c 2 anh em ? Bố cục ấy đã rành mạch và hợp lí ch+ Chia đồ chơi và chia búp bê . a? + Hai anh em chia tay ? Cã thÓ kÓ l¹i c©u chuyÖn Êy theo 1 bè - KB : + Bóp bª kh«ng chia tay cục khác đợc không? ( câu chuyện này cã thÓ kÓ theo 1 bè côc kh¸c - ¤n tËp ng÷ v¨n 7 - 15 ) * Bµi 3 : Hs đọc yêu cầu bài tập 3 - (sgk 30,31). Bố cục ... cha rành mạch, hợp lí vì : ? Bố cục trên đây đã rành mạch và hợp - Các điểm 1,2,3 ở TB mới chỉ kể lại lÝ cha ? V× sao ? viÖc häc tèt chø cha ph¶i lµ tr×nh bµy kh¸i niÖm häc tèt . Vµ ®iÓm 4 kh«ng ph¶i nãi vÒ häc tËp . =>TB : 1. KN häc tËp trªn líp 2. KN häc tËp ë nhµ 3. KN häc tËp trong cuéc sèng vµ tham kh¶o tµi liÖu ?Theo em cã thÓ bæ sung thªm ®iÒu 4. Kết quả học tập đã đạt đợc g× ? nhê nh÷ng KN trªn . 5. Mong nhận đợc sự đóng góp ý kiến cña c¸c b¹n . d) Củng cố, luyện tập (2’) -Em hiểu bố cục của văn bản là gì? Các điều kiện để bố cục đợc rành mạch và hîp lÝ? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Häc thuéc phÇn ghi nhí, chuÈn bÞ bµi m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(25) …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 8, Bài 2. TLV. MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN. Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết của mạch lạc trong văn bản - Điều kiện cần thiết để một văn bản có tính mạch lạc. b) Về kỹ năng. - Vận dụng kiến thức về mạch lạc trong văn bản vào đọc – hiểu văn bản và thực tiễn tạo lập văn bản viết – nói. c) Về thái độ. - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vẫn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Bố cục của văn bản là gì? Các điều kiện để bố cục đợc rành mạch và hợp lí? * Đặt vẫn đề vào bài mới. (1’) Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, sự phân chia. Nhưng văn bản lại không thể liên kết. Vậy làm thế nào để các phần, các đoạn của văn bản vẫn được phân cắt rạch ròi mà không mất đi sự liên kết chặt chẽ với nhau? Chúng ta cùng tìm hiểu bài “ Mạch lạc trong văn bản” c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I - M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ Hoạt động 1 M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. (20'). m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. 1 - M¹ch l¹c trong v¨n b¶n :.

(26) ? Em hiÓu m¹ch l¹c trong v¨n b¶n cã nghÜa nh thÕ nµo ? HS : Tr«i ch¶y thµnh dßng, thµnh m¹ch, lµm cho c¸c phÇn cña v¨n b¶n thèng nhÊt l¹i . - Lµ sù tiÕp nèi c¸c c©u, c¸c ý theo 1 ? VËy m¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g× ? trình tự hợp lí trên 1 ý chủ đạo thống nhÊt . => v¨n b¶n cÇn ph¶i m¹ch l¹c . 2 - Các điều kiện để văn bản có tính m¹ch l¹c :. ? Chủ đề của truyện là gì ? ? Chủ đề ấy có xuyên suốt các chi tiết, sự việc để trôi chảy thành dòng, thành m¹ch qua c¸c phÇn, c¸c ®o¹n cña truyÖn kh«ng? ? C¸c tõ ng÷ trong truyÖn cã gãp phÇn t¹o ra c¸i dßng m¹ch xuyªn suèt Êy kh«ng ? ? C¸c c¶nh trong nh÷ng thêi gian, kh«ng gian kh¸c nhau cã gãp phÇn lµm cho dßng m¹ch Êy tr«i ch¶y liªn tôc vµ thống nhất trong 1 chủ đề không ? GV : Từ ngữ, sự việc đó là các yếu tố làm cho chủ đề nổi bật. Nói cách khác là chủ đề đã xuyên suốt, thấm sâu vào các yếu tố đó ? Mét v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c lµ v¨n b¶n nh thÕ nµo ?. - VD : T×m hiÓu tÝnh m¹ch l¹c trong V¨n B¶n “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ” ? + Chủ đề : Cuộc chia tay của 2 anh em Thµnh-Thuû khi cha mÑ li h«n .. => xuyªn suèt + Từ ngữ : Chia tay, chia đồ chơi, chia rÏ, xa c¸ch, khãc ... + C¸c sù viÖc : Trong hiÖn t¹i - qóa khø, ë nhµ - ë trêng . => Thèng nhÊt. - V¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c lµ : + C¸c phÇn, c¸c ®o¹n , c¸c c©u trong văn bản đều nói về một đề tài, biểu hiện 1 chủ đề chung xuyên suốt. + C¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong văn bản đợc tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lí làm cho chủ đề liền m¹ch . * Ghi nhí : SGK ( 32 ).

(27) Hs đọc ghi nhớ Hoạt động 2. LuyÖn tËp (15') §äc kÜ v¨n b¶n MÑ t«i .. II - LuyÖn tËp : * Bµi 1a : TÝnh m¹ch l¹c trong v¨n b¶n “ MÑ t«i ” - Chủ đề: ca ngợi hình ảnh ngời mẹ. ? Xác định chủ đề của văn bản ? - C¸c tõ ng÷: mÑ, con, ngµy khai trêng, ? C¸c tõ ng÷, sù viÖc trong v¨n b¶n cã vë, bót, thíc... phục vụ cho chủ đề ấy không ? - Sự việc : En-ri-co thiếu lễ độ với mẹ Bè viÕt th c¶nh b¸o En-ri-cô ? Văn bản này đã có tính mạch lạc chHình ảnh ngời mẹ hi sinh vì con a? HS đọc văn bản Lão nông và các con . -> Các từ ngữ, sự việc đều phục vụ cho chủ đề . ? Em hãy xác định chủ đề của văn bản? => Văn bản có tính mạch lạc Bµi 1b : L·o n«ng vµ c¸c con - Chủ đề : Lao động là vàng - Chủ đề này xuyên suốt bài thơ làm cho c¸c phÇn liÒn m¹ch víi nhau : + 2 câu đầu - MB : nêu chủ đề + Đoạn giữa ( Kho vàng chôn dới đất - Chủ đề này có xuyên suốt bài thơ . Kho vàng do sức lđ của con ngời làm nên : lúa tốt ) - TB: p/triển ý ở chủ đề không? Hãy chỉ ra sự xuyên suốt đó ? + 4 c©u cuèi - KÕt bµi : NhÊn m¹nh chủ đề để khắc sâu . => v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c. ? V¨n b¶n nµy cã tÝnh m¹ch l¹c cha d) Củng cố, luyện tập (2’) ? Mạch lạc trong văn bản là gì? ? Các tính chất của văn bản mạch lạc? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 2, chuÈn bÞ bµi nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia đình 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(28) …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 9 Bài 3 V¨n b¶n:. Ca dao, d©n ca Những câu hát về tình cảm gia đình. Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Khái niệm ca dao, dân ca. - Nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao về tình cảm gia đình. b) Về kỹ năng. - Đọc- hiểu và phân tích ca dao, dân ca trữ tình. - Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh, ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao trữ tình về tình cảm gia đình. c) Về thái độ. - GD HS lòng yêu ca dao, dân ca thêm yêu gia đình, quê hơng, đất nớc qua các bàI ca dao, dân ca đó. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK..

(29) 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vẫn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Qua câu chuyện “ Cuộc chia tay của những con búp bê” tác giả muốn nhắn gửi lại điều gì? - Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ giữ gìn, không nên vì bất kỳ lí do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên trong sáng ấy. Biết thông cảm chia sẻ với những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh * Đặt vẫn đề vào bài mới. (1'). Trong cuộc đời mỗi con người chúng ta, ai cũng được nghe tiếng ru của bà, của mẹ. Khúc tâm tình đó thấm sâu vào tiềm thức mỗi người mà năm tháng không thể phai mờ. Đó chính là những làn điệu dân ca Việt Nam được lưu truyền trong dân gian mà nhiều hơn cả là tình cảm gia đình, con người. Để hiểu rõ về ca dao dân ca và những câu hát về tình cảm gia đình, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) Kh¸i niÖm ca dao, d©n ca.(SGK Hoạt động 1: Kh¸i niÖm ca dao, d©n tr35) ca.(5’ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ ca dao, d©n ca? ( chó thÝch) II) §äc- HiÓu v¨n b¶n. Hoạt động 1: §äc- HiÓu v¨n b¶n 1) §äc. (20') GV hớng dẫn đọc với Giọng tha thiết, trìu mến, thể hiện đợc niềm yêu thơng quí mến đối với ngời thân.->GV đọc-> HS đọc-> Nhận xét ? Em hãy nêu chủ đề chung của 4 bài ca dao, d©n ca?. 2) chủ đề. Nói về tình cảm gia đình, tình mẫu tử, t×nh anh em ruét thÞt, lµ nh÷ng bµI ca bµy tá t©m t×nh.. 3) bè côc: 4 bµi. ? Theo em nªn chia bè côc nh thÕ nµo? 4) Ph©n tÝch. Bµi 1: Lêi mÑ ru con, nãi víi con. (Chia theo bµi ) HS đọc bài 1 C«ng cha nh nói ngÊt trêi ? §©y lµ lêi cña ai nãi víi ai? V× sao NghÜa mÑ nh níc ë ngoµi biÓn §g Nói cao biÓn réng mªnh m«ng em lại khẳng định nh vậy? Cï lao chÝn ch÷ ghi lßng con ¬i. ?Lµ lêi mÑ ru con, nãi víi con.- Dùa -> Ca ngîi c«ng lao to lín cña cha mÑ vµ nh¾c nhë kÎ lµm con ph¶i cã bæn vµo ND vµ c¸ch dïng tõ : con ¬i.

(30) phËn ch¨m sãc vµ phông dìng cha mÑ. ? T×nh c¶m mµ bµi 1 muèn diÔn t¶ lµ C«ng cha - Nói ngÊt trêi t×nh c¶m g×? Nghĩa mẹ - Nớc biển đông ? Công lao to lớn ấy đợc diễn tả bằng -> Dùng hình ảnh so sánh, ví von quen h×nh ¶nh nµo? H·y PT ý nghÜa cña h×nh thuéc cña ca dao võa cô thÓ, võa sóng ¶nh Êy ? động. -§©y lµ h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn, to lớn, mênh mông vĩnh hằng đợc chọn lµm biÓu tîng cho c«ng cha, nghÜa mÑ. Nhng kh«ng ph¶i lµ gi¸o huÊn kh« - Cï lao chÝn ch÷ : Cô thÓ hãa c«ng cha khan mà rất cụ thể, sinh động. nghÜa mÑ vµ t×nh c¶m biÕt ¬n cña con ? Cï lao chÝn ch÷ cã ý nghÜa kh¸i qu¸t c¸i. ®iÒu g× ? - Núi cao biển rộng => ẩn dụ ? Chỉ ra nghệ thuật được sử dụng Cù lao chín chữ => thành ngữ trong hai câu này? ( Núi cao biển rộng -> ẩn dụ - Cù lao chín chữ -> chữ Hán Mênh mông -> từ láy gợi hình ảnh rộng lớn -> có sức biểu cảm cao -> học - Dïng ng«n ng÷ cã ©m ®iÖu cña lêi ru khiÕn cho nôi dung ch¶i chuèt, ngät sau) ? Ng«n ng÷ ©m ®iÖu cña bµi ca dao cã ngµo. g× hay? - Dùng ngôn ngữ : Ngời đọc nh thấy đợc lời ru nh dòng sữa của mẹ truyền vµo m¸u thÞt, c¬ thÓ ngêi con. Bµi 2: Nèi lßng cña ngêi con g¸i khi ®i HS đọc bài 2. lÊy chång. ? Bµi nµy lµ lêi cña ai, nãi víi ai? (§©y cã thÓ lµ lêi cña ngêi con g¸i ®i lÊy chång xa, nhí vÒ mÑ ë n¬i quª nhµ) ? Ph©n tÝch c¸c h×nh ¶nh thêi gian, không gian, hành động và nỗi niềm của nhân vật để thấy rõ tâm trạng của nhân vËt tr÷ t×nh? Thêi gian: chiÒu chiÒu (Thêi gian íc lÖ )-> lµ thêi gian gîi nhí, gîi th¬ng đối với ngời ở xa quê - vì đó là thời điểm trở về sum họp của gia đình . Chim vÒ tæ, con ngêi vÒ nhµ - Kh«ng gian: ngâ sau-> n¬i v¾ng lÆng heo hút, gợi cảnh ngộ cô đơn.. Chiều chiều ra đứng ngõ sau Tr«ng vÒ quª mÑ ruét ®au chÝn chiÒu. - Thêi gian : ChiÒu chiÒu - Kh«ng gian : Ngâ sau - Hành động : Ra đứng.

(31) - Hành động: Ra đứng-> gợi nỗi niềm buồn nhớ. Nỗi nhớ đợc khắc sâu qua côm tõ “ruét ®au chÝn chiÒu”-> c¸ch nói ớc lệ đặc tả... - nhóm từ chuyển nỗi ®au t×nh c¶m thµnh nçi ®au th©n thÓ.) - §ã lµ nçi buån vÒ th©n phËn cña ngêi con g¸i khi lÊy chång xa quª : Sù bÊt bình đẳng nam-nữ trong xã hội pk xa kia đó là hủ tục “ Tam tòng,, G : Gi¶i thÝch “ Tam tßng,, HS đọc bài 3 ? §©y lµ lêi cña ai, nãi víi ai? (Lµ lêi cña ch¸u nãi víi «ng bµ). -> Cách nói ớc lệ đặc tả tâm trạng thơng nhớ, xót xa và nỗi buồn sâu lắng, ©m thÇm kh«ng biÕt chia sÎ cïng ai khi nghÜ vÒ mÑ ë n¬i quª nhµ.. Bµi 3: Nèi nhí «ng bµ. Ngã lªn nuét l¹t m¸i nhµ Bao nhiªu nuét l¹t nhí «ng bµ bÊy ? Nét độc đáo trong cách diên tả là gì? nhiêu. - Hình ảnh Đơn sơ diễn tả tình cảm đối với ông bà đợc ví nh những nuột lạt - Nỗi nhớ - Nuộc lạt buéc trªn m¸i nhµ, võa nhiÒu, võa bÒn chÆt, v÷ng ch·i. Côm tõ “ngã lªn” thÓ hiÖn sù tr©n träng, t«n kÝnh cña ch¸u đối với ông bà. ?Lêi ca “bao nhiªu… bÊy nhiªu” cã søc diÔn t¶ nçi nhí ntn ? ? Hãy đọc những bài ca dao có hình ¶nh so s¸nh “Bao nhiªu...bÊy nhiªu” ? - Qua đình ngả nón trông đình... - Qua cÇu dõng bíc tr«ng cÇu CÇu bao nhiªu nhÞp d¹ em sÇu bÊy nhiªu ? Bµi ca dao diÔn t¶ néi dung g× ?. -> H×nh ¶nh so s¸nh diÔn t¶ t×nh c¶m s©u l¾ng, réng lín, da diÕt.. “ Bao nhiªu... bÊy nhiªu,, ->N«Ü nhí thêng xuyªn,liªn tôc vµ bÒn chÆt. - DiÔn t¶ nçi nhí th¬ng vµ sù t«n kÝnh đối với ông bà, tổ tiên §äc bµi 4 Bµi 4 :T×nh c¶m anh em th©n th¬ng ? §©y lµ lêi cña ai, nãi víi ai? - Lêi cña «ng bµ, c« b¸c nãi víi con ruét thÞt. Anh em nµo ph¶i ngêi xa ch¸u -lêi cña cha mÑ nãi víi con - lêi Cïng chung b¸c mÑ, 1 nhµ cïng th©n cña anh em ruét thÞt t©m sù víi nhau Yªu nhau nh thÓ tay ch©n ? T×nh c¶m anh em th©n th¬ng trong Anh em hoµ thuËn, 2 th©n vui vÇy. bài 4 đợc diễn tả nh thế nào?.

(32) - Hai câu đầu nh 1 định nghĩa về anh em, ph©n biÖt anh em víi ngêi xa. Tõ phân định “nào phải” làm rõ nghĩa câu 1. Từ khẳng định “cùng” trong “cùng chung b¸c mÑ” nªu râ t×nh c¶m ruét thÞt: cïng huyÕt thèng, sèng chung díi 1 m¸i nhµ, cïng vui buån cã nhau. Tõ khẳng định “cùng” trong “cùng thân” lµ kÕt qu¶ cña côm tõ “cïng chung b¸c mÑ”.Lµ h×nh ¶nh so s¸nh ? Bµi ca dao nh¾n nhñ chóng ta ®iÒu g×?. - T×nh c¶m anh em lµ sù g¾n bã thiªng liªng nh ch©n, tay - H×nh ¶nh so s¸nh diÔn t¶ sù g¾n bã, keo s¬n, kh«ng thÓ chia c¾t .. => Bµi ca lµ tiÕng h¸t t×nh c¶m vÒ t×nh anh em yªu th¬ng g¾n bã ®em l¹i h¹nh phóc cho nhau - ThÓ th¬ lôc b¸t, ng«n ng÷ méc m¹c gi¶n dÞ, h×nh ¶nh so s¸nh quen thuéc, gÇn gòi. III- Tæng kÕt.. Hoạt động 3. Tæng kÕt (5') ? Nội dung của 4 bài ca dao đó đề cập đến những tình cảm của ai, đối với ai? ? Những biện pháp nghệ thuật nào đợc c¶ 4 bµi ca dao sö dông? -Ghi nhí: sgk (36 ) HS đọc ghi nhớ. IV- LuyÖn tËp: Hoạt động 4. LuyÖn tËp: (5') 1 - C«ng cha nh nui Th¸i S¬n - Su tÇm nh÷ng bµi ca dao cã néi dung NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra nãi vÒ t×nh c¶m g® ? Mét lßng thê mÑ kÝnh cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. d) Củng cố, luyện tập (2’) - ThÕ nµo lµ ca dao, d©n ca? Nh¾c l¹i néi dung cña 4 bµi ca dao? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Häc thuéc 4 bµi ca dao, häc thuéc ghi nhí, su tÇm c¸c bµi ca dao nãi vÒ mÑ vµ anh em, chuẩn bị bài những câu hát về tình yêu quê hơng đát nớc con ngời. - Soạn: Tình yêu quê hương, đất nước, con người 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:. …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. ..................................................................................................................................

(33) Tiết 10 , Bài 3 Văn bản Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quê hơng, đất nớc, con ngời. Ngày soạn:...................... Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người. b) Về kỹ năng. - Đọc - hiểu và phân tích ca dao, dân ca trữ tình. - Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh, ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao về tình yêu quê hương đất nước, con người. c) Về thái độ. - GD HS lòng yêu quê hơng, đất nớc qua những bài ca dao, dân ca. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, đọc, phân tích, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? §äc thuéc lßng 4 bµi ca dao? Cho biÕt néi dung chÝnh cña bµi 1? * Đặt vẫn đề vào bài mới. (1'). Cùng với tình cảm gia đình thì tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời cũng là chủ đề lớn của ca dao - dân ca, xuyên thấm trong nhiều câu hát. Những bài ca thuộc chủ đề này rất đa dạng, có những cách diễn đạt riêng, nhiều bài thể hiện rất rõ màu sắc địa phơng. Tiết học này sẽ giới thiệu với chúng ta 4 bài ca dao về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời c) Dạy nội dung bài mới. Hojta động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: §äc - HiÓu v¨n b¶n (30') GV Hớng dẫn đọc giọng ấm áp, tơi vui, biÓu hiÖn t×nh c¶m thiÕt tha, g¾n bã. GV đọc- HS đọc - nhận xét ? Em hãy nêu chủ đề của 4 bài thơ?. I. §äc-HiÓu v¨n b¶n 1. §äc. 2. Chủ đề: Là chùm bài ca dao, dân ca nói về tình yêu quê hơng đất nớc con.

(34) Cã thÓ chia bè côc theo tõng bµi. Gọi 1hs nam, 1hs nữ đọc bài ca dao 1 - Nhận xét về bài 1, em đồng ý với ý kiÕn nµo : a,b,c,d – sgk-39 ? b- Bµi ca cã 2 phÇn: phÇn ®Çu lµ c©u hỏi của chàng trai, phần sau là lời đáp cña c« g¸i. c- Hình thức đối đáp này có rất nhiều trong ca dao- d©n ca. ? Những địa danh nào đợc nhắc tới trong lời đối đáp ?. ngêi. 3) Bè côc: 4 bµi. 4) Ph©n tÝch. 4.1- Bµi 1:. + Phần đầu : Lời ngời hỏi (Phần đối) - ë ®©u n¨m cöa nµng ¬i S«ng nµo s¸u khóc.................. + Phần sau: Lời ngời đáp (Phần đáp ) - Thµnh Hµ Néi n¨m cöa chµng ¬i S«ng Lôc ®Çu s¸u khóc........... - Các địa danh : Năm cửa ô, sông Lục §Çu, s«ng Th¬ng, nói T¶n Viªn... Lµ nh÷ng n¬i næi tiÕng nhiÒu thêi, c¶nh ? V× sao, chµng trai, c« g¸i l¹i dïng s¾c ®a d¹ng những địa danh với những đặc điểm => Gîi truyÒn thèng lÞch sö, v¨n hãa dt từng địa danh nh vậy để hỏi - đáp? - Hỏi - đáp để bày tỏ sự hiểu biết về về - Hỏi - đáp về... là hình thức để đôi bên kiến thức địa lí, lịch sử . Thể hiện niềm tự hào, tình yêu đối với quê hơng đất, thử sức, thử tài nhau về kiến thức địa lí, lịch sử của đất nớc. Những địa danh nớc giàu đẹp. mà câu đố đặt ra ở vùng Bắc Bộ. Những địa danh đó vừa mang đặc điểm địa lí tự nhiên vừa có dấu vết lịch sử, v¨n ho¸ tiªu biÓu. 4.2-Bµi 2: Hs đọc bài ca dao Rñ nhau xem c¶nh KiÕm Hå, Xem cÇu Thª Hóc,..... §µi Nghiªn, Th¸p Bót.... Hái ai g©y dùng nªn non níc ? Cảnh đợc nói tới trong bài ca dao nµy? thuộc địa danh nào? ( HN ) - Hå G¬m, Thª Hóc, chïa Ngäc S¬n, ? Hà Nội đựơc nhắc đến với những §µi nghiªn, Th¸p bót =>KÕt hîp kh«ng danh lam th¾ng c¶nh nµo? gian thiªn t¹o vµ nh©n t¹o trë thµnh mét bøc tranh th¬ méng vµ thiªng ? Ở đây vẻ đẹp của Hà Nội đợc nhắc tới là vẻ đẹp của truyền thống lịch sử hay vẻ đẹp của truyền thống văn hoá? V× sao?.

(35) - ¢m vang truyÒn thèng lÞch sö : TruyÒn thuyÕt Hå G¬m ? Khi nµo ngêi ta nãi “ Rñ nhau,,? - Th©n thiÕt, cïng chung mèi quan t©m ? Côm tõ “rñ nhau” trong bµi cã ý nghÜa g× ?. Nªu nhËn xÐt cña em vÒ c¸ch t¶ c¶nh cña bµi 2? - Bµi ca gîi nhiÒu h¬n t¶, ®i vµo chiªm ngỡng cảnh vật với 1 thái độ trang trọng, tôn nghiêm. Tả đợc nét đẹp của cảnh vật và cũng lấy ra đợc những nét cã ý nghÜa lÞch sö. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ c©u hái cuèi bµi: Hái ai g©y dùng nªn...?. ? Bµi ca dao gîi cho em t×nh c¶m g× ? ? Bµi 3 giíi thiÖu víi chóng ta c¶nh ë ®©u?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh trÝ xø HuÕ vµ nghÖ thuËt t¶ c¶nh ở cài ca dao. - Rñ nhau : Ph¶n ¸nh kh«ng khÝ tÊp nËp, kh¸ch tham quan HN -> Bµi ca gîi nhiÒu h¬n t¶ Gợi 1 cố đô Thăng Long đẹp, giàu về truyÒn thèng lÞch sö, v¨n ho¸. - Câu hỏi tu từ - khẳng định công lao x©y dùng non níc cña cha «ng vµ nh¾c nhë c¸c thÕ hÖ con ch¸u ph¶i biÕt tiÕp tôc gi÷ g×n vµ ph¸t huy. =>Yêu mến, tự hào và muốn đợc đến th¨m Hµ Néi, th¨m Hå G¬m. 4.3- Bµi 3: §êng v« xø HuÕ quanh quanh Non xanh nớc biếc nh tranh hoạ đồ Ai v« xø HuÕ th× v«... - Gợi nhiều hơn tả=> Gợi vẻ đẹp tơi m¸t, nªn th¬.. này? - Tuy t¶ c¶nh nhng gîi vÉn nhiÒu h¬n tả. phác hoạ đờng vào xứ Huế có cảnh s¾c “non xanh, níc biÕc,,. Gîi nªn cảnh trí ấy đẹp nh tranh hoạ đồ. “Đờng vô” cụm từ gợi sự chú ý cảnh đẹp vào xứ Huế. Đó là con đờng “quanh quanh” nh 1 nét vẽ sống động đặc tả sự quần tụ của núi sông đợc tạo hoá bao quanh. ? Em h·y chØ ra nh÷ng t×nh c¶m Èn - §¹i tõ phiÕm chØ “ ai ,, trong lêi mêi, chøa trong lêi mêi, lêi nh¾n göi: “Ai v« lêi nh¾n göi, Èn chøa niÒm tù hµo vµ xø HuÕ th× v«...” ? thể hiện tình yêu đối với cảnh đẹp xứ HuÕ. HS đọc 2 câu thơ đầu bài 4. 4.4 - Bµi 4:.

(36) Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng... Đứng bên tê đòng, ngó bên ni ? Hai dòng thơ đầu có gì đặc biệt về từ ngữ ? Những nét đặc biệt ấy có tác dông vµ ý nghÜa g× ? G : Hai dòng thơ đầu có cấu trúc đặc biÖt vÒ tõ ng÷ : + PhÇn ®Çu cña 2 c©u ®Çu, c¸c ®iÖp tõ, đảo ngữ ở đây nh muốn thể hiện, đứng ë phÝa nµo nh×n, ng¾m còng thÊy c¸nh đồng rộng lớn mênh mông. + Phần cuối của 2 câu đầu, tác giả đảo l¹i nhãm tõ “mªnh m«ng... - b¸t ngát...” để thể hiện cảm xúc dạt dào trớc không gian bao la.) HS đọc 2 câu cuối. - Ph©n tÝch h×nh ¶nh c« g¸i trong 2 c©u cuèi bµi ? - H×nh ¶nh so s¸nh c« g¸i díi ¸nh n¾ng ban mai đợc miêu tả nh “chẽn lúa đòng đòng”là lúa mới trổ bông, hạt còn ngËm s÷a, gîi sù.... ? Bµi 4 lµ lêi cña ai? Ngêi Êy muèn biÓu hiÖn t×nh c¶m g×? - Lời của cô gái đi thăm đồng bày tỏ. đồng... -> Dòng thơ đầu có cấu trúc đặc biệt với những điệp ngữ, đảo ngữ và phép đối xứng Gîi sù réng lín mªnh m«ng vµ gîi vÎ đẹp trù phú của cánh đồng.. Th©n em nh chÏn lóa.... PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång.... - H×nh so s¸nh. Gîi sù trÎ trung, hån nhiªn vµ søc sèng ®ang xu©n cña c« th«n n÷ ®i th¨m đồng.. tình yêu ruộng đồng. Cũng có thể là lời cña chµng trai muèn bµy tá t×nh c¶m víi c« g¸i Hoạt động 2: Tæng kÕt (5’) ? Nội dung của 4 bài ca dao đó đề cập đến những tình cảm của ai, đối với ai?. =>Tình yêu ruộng đồng và tình yêu con ngêi. II-Tæng kÕt.

(37) ? Những biện pháp nghệ thuật nào đợc c¶ 4 bµi ca dao sö dông? - Ghi nhí: SGK (40) HS đọc phần ghi nhớ sgk-tr 40 d) Củng cố, luyện tập (2’) ? Em h·y nh¾c l¹i néi dung cña 4 bµi ca dao? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Häc thuéc lßng 4 bµi ca dao, chuÈn bÞ bµi: Tõ l¸y. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 11, Bài 3 TiÕng viÖt Tõ l¸y Ngày soạn:.............................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. Ngày dạy:..../…/….........tại lớp:..…sỹ số HS:..….vắng……………….................. 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Giúp HS nắm đợc thế nào là từ láy, cấu tạo của 2 loại từ láy, cơ chế cấu tạo của 2 lo¹i tõ l¸y. - L¸y toµn bé vµ l¸y bé phËn. b) Về kỹ năng. - Biết vận dụng tốt những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sö dông tèt tõ l¸y. c) Về thái độ. - GDHS có ý thức sử dụng đúng từ láy. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài soạn, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, đọc, phân tích, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Có những loại từ ghép nào? Đặc điểm của từng loại? * Đặt vẫn đề vào bài mới. (1'). Chúng ta đã được biết từ phức gồm hai loại là từ ghép và từ láy. Ở tiết trước các em đã tìm hiểu về từ ghép, nắm được đặc.

(38) điểm của từ ghép. Để giúp các em hiểu sâu sắc về từ láy và các khái niệm phân biệt từ ghép đẳng lập có tiếng giống nhau phụ âm đầu hoặc vần. Chúng ta sẽ đi sâu vào bài hôm nay. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) C¸c lo¹i tõ l¸y. Hoạt động 1. C¸c lo¹i tõ l¸y. (10') 1) VÝ dô. VD1: (SGK tr 41) HS đọc VD 1 - SGK (41) -Chú ý những tõ in ®Ëm.. 2) NhËn xÐt.. ? Nh÷ng tõ l¸y: ®¨m ®¨m, mÕu m¸o, - §¨m ®¨m: gièng nhau c¶ ©m lÉn tiÕng. liêu xiêu có đặc điểm âm thanh gì - Mếu máo: giống nhau ở phụ âm đầu. gièng nhau, kh¸c nhau?? Dùa vµo kÕt - Liªu xiªu : gièng nhau ë phÇn vÇn. qu¶ ph©n tÝch trªn, h·y ph©n lo¹i c¸c tõ Tõ l¸y: cã 2 lo¹i - L¸y toµn bé: §¨m ®¨m, xinh xinh, ®o l¸y ë môc 1? Cho VD? đỏ - L¸y bé phËn: + L¸y bé phËn phô ©m ®Çu: mÕu m¸o, ng¬ ng¸c + L¸y bé phËn vÇn : liªu xiªu, l«i th«i VD 2 : BËt bËt HS đọc ví dụ - sgk (42 ). ? V× sao c¸c tõ l¸y im ®Ëm kh«ng nãi đợc là: bật bật, thẳm thẳm ? - Thùc chÊt ®©y lµ nh÷ng tõ l¸y toµn bé Th¼m th¼m => Kh«ng t¹o ra sù hßa nhng có sự biến đổi thanh điệu và phụ phối về âm thanh ©m cuèi lµ do sù hoµ phèi ©m thanh cho nªn chØ cã thÓ nãi : bÇn bËt, th¨m th¼m ? Từ láy đợc phân loại nh thế nào? 3) Ghi nhí 1: SGK (42) II) NghÜa cña tõ l¸y: Hoạt động 2 NghÜa cña tõ l¸y (10') 1) VÝ dô: (sgk- tr 42) 2) NhËn xÐt. - Ha h¶, oa oa, tÝch t¾c, g©u g©u: ? NghÜa cña tõ l¸y: Ha h¶, oa oa, tÝch => m« pháng ©m thanh. tắc, gâu gâu đợc tạo thành do đặc điểm HS đọc VD SGK/ 42.

(39) g× vÒ ©m thanh ? ? C¸c tõ l¸y trong mçi nhãm sau ®©y có đặc điểm gì chung về âm thanh và vÒ nghÜa ? a. LÝ nhÝ, li ti, ti hÝ. (lµ nh÷ng tõ l¸y cã khu«n vÇn i ) b. NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh. (§©y lµ nhãm tõ l¸y bé phËn, cã tiÕng gốc đứng sau, tiếng đứng trớc lặp lại phụ âm đầu của tiếng đứng sau) ? So s¸nh nghi· cña c¸c tõ l¸y : mÒm mại, đo đỏ, đỏ đỏ với nghĩa của các tiếng gốc: mềm, đỏ làm cơ sở cho chóng? - MÒm m¹i: tõ l¸y mang s¾c th¸i biÓu. - LÝ nhÝ, li ti, ti hÝ: gîi t¶ nh÷ng h×nh d¸ng ©m thanh nhá bÐ. - NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh: Biểu thị một trạng thái vận động khi nh« lªn, khi h¹ xuèng, khi phång, khi xÑp, khi næi, khi ch×m. - Mềm mại, đo đỏ: Mang sắc thái biểu c¶m, s¾c th¸i gi¶m nhÑ. - Đỏ đỏ: sắc thái mạnh hơn.. c¶m. MÒm gîi c¶m gi¸c dÔ chÞu, nhÑ nhµng, uyÓn chuyÓn. - Đo đỏ : từ láy có nghĩa giảm nhẹ mức độ của màu đỏ. 3) Ghi nhí 2: SGK (42. ?Tõ l¸y cã nghÜa nh thÕ nµo? - Gọi hs đọc ghi nhớ 1,2. III. LuyÖn tËp: 1- Bµi 1: Hoạt động 3 (15') - Tõ l¸y toµn bé: th¨m th¼m, bÇn bËt, chiªm chiÕp Yêu cầu hs đọc bài tập 1 - §äc ®o¹n v¨n: “MÑ t«i, giäng kh¶n - Tõ l¸y bé phËn: Nøc në, tøc tëi, lÆng đặc...nặng nề thế này”(Cuộc chia tay lẽ, rực rỡ, ríu ran, nhảy nhót, nặng nề. cña nh÷ng con bóp bª): 2- Bµi 2: + T×m c¸c tõ l¸y trong ®o¹n v¨n? + XÕp c¸c tõ l¸y theo 2 lo¹i: tõ l¸y toµn - LÊp lã, nho nhá, nhøc nhèi, khang kh¸c, th©m thÊp, chªnh chÕch, anh ¸ch. bé vµ tõ l¸y bé phËn? Yêu cầu hs đọc bài tập 2 3- Bµi 3: ? §iÒn c¸c tiÕng l¸y vµo tríc hoÆc sau a, Bµ mÑ nhÑ nhµng khuyªn con. các tiếng gốc để tạo từ láy? b, Lµm xong c«ng viÖc nã thë phµo nhÑ Bài 3 Chọn từ thích hợp điền vào chỗ nhõm nh trút đựơc gánh nặng..

(40) trèng. d) Củng cố, luyện tập (2’) - Cã mÊy lo¹i tõ l¸y? NghÜa cña tõ l¸y? e) Hướng dẫn học sinh tụ học ỏ nhà (2’) - Häc thuéc 2 ghi nhí, lµm bµi tËp 4, 5, 6. ChuÈn bÞ bµi: Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................................. .................................................................................................................................. Tiết 12, Bài 3 QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 ( Lµm ë nhµ) Ngày soạn: ....................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - C¸c bíc t¹o lËp mét v¨n b¶n. - HS nắm đợc các bớc của quá trình tạo lập 1 văn bản, để có thể tập làm văn 1 c¸ch cã ph¬ng ph¸p vµ cã hiÖu qu¶ cao h¬n. b) Về kỹ năng. - T¹o lËp v¨n b¶n mét c¸ch tù gi¸c, cñng cè thªm kÜ n¨ng vÒ liªn kÕt, bè côc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vơ soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải vấn đề, thảo luận, phân tích. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Cã mÊy lo¹i tõ l¸y? NghÜa cña tõ l¸y? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Để có một văn bản hay, hấp dẫn thu hút ngời đọc, ngời viết phải có sự sắp xếp các câu, các ý theo 1 trình tự và thể hiện đúng chủ.

(41) đề, đề tài. Vậy làm thế nào để sắp xếp đợc các câu, các ý đó theo 1 trình tự ta cùng nhau tìm hiểu bài học hôm nay. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt dộng của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Các bước tạo lập văn I. C¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n a. §Þnh híng v¨n b¶n : bản. (20') * Tình huống 1: Em đợc nhà trờng khen thëng vÒ thµnh tÝch häc tËp. Tan học, em muốn về nhà thật nhanh để b¸o tin vui cho cha mÑ. Em sÏ kÓ cho mẹ nghe em đã cố gắng nh thế nào để cã kÕt qu¶ häc tËp tèt nh h«m nay. Em tin rằng mẹ sẽ vui và tự hào về đứa con yªu quÝ cña mÑ l¾m * X©y dùng v¨n b¶n nãi: ? Trong t×nh huèng trªn em sÏ b¸o tin cho mÑ b»ng c¸ch nµo? ( KÓ ) ? Em sÏ x©y dùng vb nãi hay vb viÕt? - Nội dung : Giải thích lí do đạt kquả ? V¨n b¶n nãi Êy cã néi dung g× ? Nãi tèt trong häc tËp cho ai nghe ? §Ó lµm g× ? - §èi tîng : Nãi cho mÑ nghe - Mục đích : Để mẹ vui và tự hào về đứa con ngoan ngoãn, học giỏi của m×nh. * Tình huống 2: Vừa qua em đợc nhà trêng khen thëng v× cã nhiÒu thµnh tÝch trong häc tËp. Em h·y viÕt th cho b¹n để bạn cùng chia sẻ niềm vui với em. ? §Ó t¹o lËp 1 v¨n b¶n (bøc th), em cÇn * V¨n b¶n viÕt : xác định rõ những vấn đề gì? a , §èi tîng : - ViÕt th cho ai ? ViÕt cho b¹n b, Mục đích : - Viết để làm gì ? Để b¹n vui v× sù tiÕn bé cña m×nh c, Néi dung : - ViÕt vÒ c¸i g× ? Nãi vÒ niềm vui đợc khen thởng d , H×nh thøc : - ViÕt nh thÕ nµo? Nãi * GV: Khi có nhu cầu giao tiếp, ta phải về quá trình phấn đấu. x©y dùng v¨n b¶n nãi hoÆc viÕt. Muèn giao tiếp có hiệu quả, trớc hết phải định hớng văn bản về nội dung, đối tợng,.

(42) mục đích. ? Để giúp mẹ hiểu đợc những điều em muèn nãi th× em cÇn ph¶i lµm g×? Gv : Treo b¶ng phô ghi yªu cÇu sgk ? Khi viết vb cần đạt những yêu cầu gì? (yªu cÇu sgk tr 45) H : TÊt c¶ c¸c yªu cÇu trªn * GV: X©y dùng bè côc v¨n b¶n sÏ gióp em nãi, viÕt chÆt chÏ, m¹ch l¹c vµ. b) X©y dùng bè côc v¨n b¶n: ( T×m ý, s¾p xÕp ý ). giúp ngời nghe (ngời đọc) dễ hiểu hơn. ? ChØ cã ý vµ dµn bµi mµ cha viÕt thµnh văn thì đã tạo đợc 1 văn bản cha? Hãy cho biÕt viÖc viÕt thµnh v¨n b¶n Êy cÇn. * Bè côc: 3 phÇn - MB : Giíi thiÖu buæi lÔ khen thëng đạt đựơc những yêu cầu gì? cña nhµ trêng. - Trong sản xuất, bao giờ cũng có - TB : Lí do em đợc khen thởng. nh÷ng bíc kiÓm tra s¶n phÈm? Cã thÓ - KB : Nªu c¶m nghÜ. coi văn bản cũng là 1 loại sản phẩm c) Diễn đạt thành bài văn: cần đợc kiểm tra sau khi hoàn thành kh«ng? NÕu cã th× sù kiÓm tra Êy cÇn dùa theo - C©u v¨n, ®o¹n v¨n râ rµng, chÝnh x¸c, m¹ch l¹c vµ liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau. nh÷ng tiªu chuÈn cô thÓ nµo? - §Ó cã 1 v¨n b¶n, ngêi t¹o lËp v¨n b¶n d) KiÓm tra v¨n b¶n: - Đã đạt yêu cầu cha. cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng bíc nµo? - CÇn söa ch÷a g×. HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 2. LuyÖn tËp. (15') HS lµm nhanh theo 4 c©u hái trong SGK HS đọc yêu cầu trong sgk. ? Theo em, bạn ấy làm nh thế đã phù hîp cha ? cÇn ph¶i ®iÒu chØnh l¹i nh thÕ nµo ? H : B¹n A míi chØ nªu thµnh tÝch häc tËp cña m×nh mµ cha chó ý tíi viÖc rót ra kinh nghiệm từ thực tế để giúp các b¹n häc tËp tèt h¬n. * Ghi nhí: SGK (46) B) LuyÖn tËp: 1- Bµi 1:. 2- Bµi 2: - Bạn A xác định cha đúng.

(43) GV : Bạn xác định không đúng đối tợng giao tiếp. Báo cáo này đợc trình bµy víi hs chø kh«ng ph¶i víi thÇy c« gi¸o - Báo cáo kinh nghiệm học tập để giúp c¸c b¹n kh¸c häc tËp tèt h¬n. - Xng t«i d) Củng cố, luyện tập. (2') - §Ó t¹o nªn 1 v¨n b¶n, ngêi t¹o lËp v¨n b¶n cÇn thùc hiÖn nh÷ng bíc nµo? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3, 4. ChuÈn bÞ bµi nh÷ng c©u h¸t than th©n. *ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 ë nhµ. *. Đề bài: Tả cảnh đẹp mà em yêu thích? *. Dàn bài – Thang điểm 1. Mở bài: ( 2 điểm) - Giới thiệu chung về khung cảnh định tả: ở đâu, vào thời điểm nào, cảnh như thế nào? 2. Thân bài: Tả cụ thể, chi tiết về cảnh đó - Trời gần sáng: tiếng gà gáy râm ran, mọi vật con đang “ ngái ngủ” màn đêm dần tan. - Trời sáng: dần hiện lên những luỹ tre xanh rì, ngọn tre cong như một dấu hỏi lớn giữa trời. Lấp ló giữa màu xanh là những ngôi nhà ngói đỏ còn vướng vất đâu đây làn khói mòng. Dưới cây rơm, đàn gà rối rít gọi nhau đi kiếm mồi. - Người lớn vác cuốc ra đồng. Trẻ em khăn quàng đỏ trên vai í ới gọi nhau đi học. Tiếng cười , nói, tiếng còi xe vang vang. 3. Kết bài ( 2 điểm) - Đánh giá về khung cảnh đó - Cảm xúc , tình cảm của em *. Yêu cầu và cách tính điểm +. Điểm 9,10: Nội dung đảm bảo theo dàn ý trên, sâu sắc - Xây dựng được bố cục rõ ràng, KH. Từ các nội dung làm nổi bật vẻ đẹp riêng của cảnh. - Trình bày sạch sẽ, câu đúng ngữ pháp, không sai chính tả, lời văn trong sáng, diễn đạt lưu loát. - Sử dụng tốt các biện pháp nghệ thuật khi tả. +. Điểm 7,8: - Đảm bảo yêu cầu trên - Còn vi phạm vài lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu +. Điểm 5,6: - Nội dung đầy đủ, chưa sâu - Đạt yêu cầu về bố cục - Diễn đạt chưa hay, đôi chỗ con lủng củng +. Điểm 3,4: - Bố cục chưa rõ.

(44) - Sắp xếp ý chưa hợp lí còn mắc các lỗi khác - Nội dung sơ sài + Điểm 1,2: - Nội dung quá sơ sài - Diễn đạt lủng củng - Không rõ bố cục - Mắc nhiều lỗi khác 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 13, Bài 4 Văn bản. NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN. Ngày soạn: ....................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Hiện thực về đời sống của người dân lao động qua các bài hát than thân. - Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong việc xây dựng hình ảnh và sử dụng ngôn từ của các bài ca dao than thân b) Về kỹ năng. - Đọc – hiểu những câu hát than thân. - Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát than thân trong bài học. c) Về thái độ. - HS cã ý thøc c¶m th«ng víi sè phËn nghÌo khæ trong x· héi 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải vấn đề, thảo luận, phân tích. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n gåm cã mÊy bíc? §ã lµ nh÷ng bíc nµo? * Đặt vẫn đề vào bài mới: Trong cuéc sèng lµm ¨n n«ng nghiÖp nghÌo cùc, đằng đẵng hết ngày này sang tháng khác, hết năm này qua năm khác, nhiều khi.

(45) cÊt lªn nh÷ng tiÕng h¸t, lêi ca than khæ còng cã thÓ v¬i ®i phÇn nµo nçi buån sÇu lo l¾ng ®ang chÊt chøa trong lßng. TiÕt häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu chïm ca dao, d©n ca than th©n… c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. §äc- hiÓu v¨n b¶n (30') I. Đọc- hiểu văn bản GV hớng dẫn đọc-> Đọc mẫu-> HS 1. Đọc: đọc -> GV nhận xét. ? Em hãy nêu chủ đề chung của 4 bài 2. Chủ đề. ca dao? Lµ nh÷ng bµi ca dao ph¶n ¸nh th©n phận cảnh ngộ cuộc đời đau khổ đắng cay cña ngêi d©n trong x· héi cò ? Theo em cã thÓ chia bè côc cña v¨n 3. Bè côc: 3 bµi b¶n nµy nh thÕ nµo? Néi dung kh¸i qu¸t cña tõng bµi? 4. Ph©n tÝch. 1- Bµi 1: ? Cuộc đời lận đận vất vả của con cò đợc diễn tả nh thế nào?. Níc non lËn ®Ën một m×nh, Th©n cß lªn th¸c xuèng ghÒnh bấy nay. - Ngời nông dân đã mợn hình ảnh con cò để nói lên nỗi khổ cực trong cuộc sèng. Nh÷ng ngËm ngïi chua xãt nh ph¶i lÆn léi bê s«ng, bê ao, ph¶i ®i ¨n đêm bị chết rũ trên cây và bị áp bức bãc lét. - Sự đối lập giữa con cò và hoàn cảnh 1 m×nh > < níc non Th©n cß > < Th¸c ghÒnh Lªn th¸c > < xuèng ghÒnh ? Hai câu đầu có sử dụng biện pháp -> Sử dụng hình ảnh đối lập - Tô đậm nghÖ thuËt g× ? H·y chØ ra nh÷ng h×nh h×nh ¶nh con cß khã nhäc, vÊt v¶, cay ảnh đối lập đó và nêu tác dụng của nó ? đắng trớc quá nhiều khó khăn, ngang tr¸i GV đọc 2 câu cuối Ai lµm cho bÓ kia ®Çy Cho ao kia c¹n, cho gÇy cß con ? ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật đợc sử dụng ở 2 câu cuối ? Tác dụng của - Câu hỏi tu từ. - Khẳng định tội ác của x· héi phong kiÕn. biện pháp nghệ thuật đó ? ? Từ hình ảnh con cò em liên tởng đến - Bµi ca dao lµ tiÕng kªu th¬ng cho th©n h¹ng ngêi nµo trong x· héi xa ? phËn bÐ mäm c¬ cùc cña ngêi n«ng.

(46) ? Ngoµi néi nung than th©n bµi ca dao cßn cã néi dung nµo kh¸c ? ? Bµi 2 nãi vÒ nh÷ng con vËt nµo ? ? Em hãy hình dung về cuộc đời của con t»m, c¸i kiÕn qua lêi ca ? + Con tằm suốt đời chỉ ăn lá dâu , cuối đời phải nhả tơ cho ngời + KiÕn lµ loµi vËt nhá bÐ , cÇn Ýt thøc ¨n nhÊt nhng ngµy ngµy vÉn cÇn mÉn kiÕm måi. d©n =>Tè c¸o x· héi phong kiÕn tµn ¸c, bÊt c«ng. 2 - Bµi 2: Th¬ng thay th©n phËn con t»m Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ .... Thương thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra áu có người nào nghe. ? Th©n phËn con t»m và c¸i kiÕn cã ®iÓm g× gièng nhau ? * 4 c©u th¬ ®Çu : ? Theo em con tằm cái kiến là hình ảnh Thân phận của con tằm và cuộc đời lũ của ai mà dân gian tỏ lòng thơng cảm? kiến nhỏ bé suốt đời ngợc xuôi , làm lông vÊt v¶ nhng hëng thô Ýt ? Theo em trong bµi ca dao nµy con -> Tîng trng cho con ngêi nhá nhoi, h¹c cã ý nghÜa g× ? yếu đuối,cuộc đời khó nhọc, vất vả nh+Lánh : Tìm nơi ẩn náu ng chịu đựng và hy sinh + §êng m©y : Tõ íc lÖ chØ kh«ng gian * 4 c©u th¬ tiÕp : phãng kho¸ng, nhµn t¶n ? Cã thÓ h×nh dung ntn vÒ nçi khæ cña con cuèc trong bµi ca dao ? H:+ Cuèc gi÷a trêi : Gîi h×nh ¶nh cña sinh vật nhỏ nhoi ,cô độc giã không gian réng lín + Kªu ra m¸u : ®au th¬ng , kh¾c kho¶i , tuyÖt väng ? Bµi ca dao cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuật đó ? ? Em hiÓu côm tõ “th¬ng thay” nh thÕ nµo?H·y chØ ra ý nghÜa cña sù lÆp l¹i côm tõ nµy ?. - Hạc : Cuộc đời phiêu bạt,lận đận. - Cuèc : Nçi oan tr¸i, tuyÖt väng => Mợn hình ảnh con Hạc, con quốc để nãi tíi tiªng kªu th¬ng vÒ nçi oan tr¸i không đợc lẽ công bằng soi tỏ. => Điệp từ đợc lặp lại 4 lần: Tô đậm mối thơng cảm, xót xa cho cuộc đời cay đắng nhiều bề của ngời lao động.. §äc bµi 3 - Bµi 3 nãi vÒ ai? ? H×nh ¶nh so s¸nh cña bµi nµy cã g× đặc biệt? 3- Bµi 3:.

(47) - Tr¸i bÇn : trßn, dÑt, cã vÞ chua ch¸t => tÇm thêng ? Tõ h×nh ¶nh so s¸nh “ Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i ,, em hiÓu g× vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi xa? - H×nh ¶nh so s¸nh tr¸i bÇn gîi sù liªn tởng đến thân phận ngời nghèo khó. “Giã dËp sãng dåi” x« ®Èy, qu¨ng quËt trªn s«ng níc mªnh m«ng kh«ng biÕt “tÊp vµo ®©u”. ? Côm “th©n em,, gîi cho em suy nghÜ gì ?- Qua đây em thấy cuộc đời ngời phô n÷ trong x· héi phong kiÕn nh thÕ nµo? - Cuộc đời ngời phụ nữ trong xã hội phong kiÕn cò ph¶i chÞu nhiÒu ®au khæ, đắng cay. Họ hoàn toàn lệ thuộc vào hoµn c¶nh, hä kh«ng cã quyÒn tù m×nh quyết định cuộc đời mình, xã hội phong kiÕn lu«n nhÊn ch×m hä.. Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i Giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u.. =>H×nh ¶nh so s¸nh. Gîi sè phËn ch×m nổi, lênh đênh, vô định của ngời phụ nữ trong x· héi phong kiÕn.. - Thân em gợi sự tội nghiêp ,cay đắng, th¬ng c¶m. Bµi ca lµ lêi cña ngêi phô n÷ than th©n cho th©n phËn bÐ män,ch×m næi ,trôi dạt ,vô định. Hoạt động 2. Tæng kÕt (5') ? Ba bµi ca dao trªn cã ®iÓm chung g× vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt?. HS đọc ghi nhớ.. II. Tæng kÕt. 1. Nghệ thuật: + Sử dụng cách nói thương thay, thân em + Sử dụng thành ngữ gió dập, sóng dồi + Sử dụng các so sánh ẩn dụ, nhân hóa, tượng trưng, phóng đại, điệp từ ngữ. 2. Nội dung: - Thể hiện tinh thần nhân đạo, cảm thông, chia sẻ với những con người gặp cảnh ngộ đắng cay, khổ cực. * Ghi nhớ SGK/49. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Néi dung nghÖ thuËt cña 3 bµi ca dao ? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc 3 bài ca dao và nội dung đã phân tích. - ChuÈn bÞ bµi nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(48) ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 14, Bài 4 Văn bản. NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM. Ngày soạn:................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Ứng xử của tác giả dân gian trước những thói hư, tật xấu, những hủ tục lạc hậu. - Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu thường thấy trong các bài ca dao châm biếm. b) Về kỹ năng. - Đọc - hiểu những câu hát châm biếm. - Phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát châm biếm trong bài học. c) Về thái độ. - Phê phán những thói h tật xấu và sự đáng cời trong xã hội . 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải vấn đề, thảo luận, phân tích. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc tuộc lòng 3 bài ca dao? Cho biết nội dung của 3 bài ca dao đó nói về điều g×? * Đặt vẫn đề vào bài mới:(1') Nội dung cảm xúc và chủ đề ca dao dân ca rất đa d¹ng ngoµi nh÷ng c©u h¸t yªu th¬ng t×nh nghÜa, nh÷ng c©u h¸t than th©n, ca dao.

(49) d©n ca cßn cã nh÷ng bµi h¸t ch©m biÕm.VËy nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm cã néi dung ntn? c. Dạy nội dung bài mơi. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1 Đọc- hiểu văn bản (25') I. Đọc- hiểu văn bản GV hớng dẫn đọc-> đọc mẫu-> HS đọc 1. Đọc. -> GV nhËn xÐt ? Em hãy neu chủ đề chính của 4 bàI 2. Chủ đề: Phê phán những thói h tật xÊu vµ nh÷ng hiÖn tîng d¸ng cêi trong ca dao? XH Bµi 1 giíi thiÖu víi chóng ta vÒ nh©n vËt nµo ? §Ó lµm g× ? ? Bøc ch©n dung cña chó t«i hiÖn lªn ntn? ? Theo em “ hay , đợc dùng với nghĩa nµo sau ®©y: Am hiÓu, Ham thÝch, Thêng xuyªn => HiÓu theo 3 nghÜa ? Thùc chÊt nh÷ng ®iÒu íc cña chó t«i lµ c«i g× ? - Ngày ma để không phải đi làm đêm dài để đợc ngủ nhiều ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng thø hay vµ nh÷ng ®iÒu íc cña chó t«i ?. 3. Ph©n tÝch 3.1. Bµi 1: Chó t«i : hay töu hay t¨m hay nớc chè đặc hay ngñ tra. ¦íc :. ngµy ma đêm thừa trống canh. - Những điều hay và ớc đều bất bình thêng. Giíi thiÖu nh©n vËt b»ng c¸ch nói ngợc để giễu cợt, châm biếm nhân vËt “chó t«i” ? Qua lời giới thiệu, ông chú hiện lên là => Là ngời đàn ông vô tích sự, lời biÕng, thÝch ¨n ch¬i hëng thô. ngêi nh thÕ nµo ? ? Bµi nµy ch©m biÕm h¹ng ngêi nµo -> Ch©m biÕm, chÕ giÔu nh÷ng h¹ng ngêi nghiÖn ngËp vµ lêi biÕng trong XH ? ? Dân gian đặt “ chú tôi,, cạnh “ cô yếm đào,, ngầm ý gì ? - Chú tôi đối lập với cô yếm đào -> Cái xấu đặt cạnh cái tốt nhằm nhấn mạnh sù mØa mai, giÔu cît ? NÕu cÇn khuyªn b¶o nh©n vËt chó t«i b»ng thµnh ng÷ th× em dïng c©u nµo ? - Tay lµm hµm nhai tay quai, tay quai miÖng trÔ 3.2. Bµi 2: ? Bµi 2 nh¹i l¹i lêi cña ai? Nãi víi ai?.

(50) - Nh¹i l¹i lêi cña thÇy bãi nãi víi ngêi ®i xem bãi ? Thầy bói đã phán gì ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi cña thÇy bãi? - Thầy nói rõ ràng và khẳng định nh đinh đóng cột nhng đó lại là những sự hiển nhiên, do đó lời phán trở thành vô nghÜa, nùc cêi -> ®©y lµ kiÓu... ? ThÇy bãi trong bµi ca dao lµ ngêi nh thÕ nµo ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c« g¸i ? §Ó lËt tÈy bé mÆt thËt cña thÇy, bµi ca dao đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó ? ? Bµi ca nµy phª ph¸n hiÖn tîng g× trong XH ? Hs däc bµi ca dao ? Bµi ca dao kÓ vÒ sù viÖc g×?. Sè c« ch¼ng giµu th× nghÌo ... Sè c« cã mÑ cã cha ... Sè c« cã vî cã chång ... Sinh con ®Çu lßng ch¼ng g¸i th× trai - Đây là kiểu nói dựa nớc đôi, không cã ý nghÜa tiªn ®o¸n =>ThÇy lµ kÎ lõa bÞp, dèi tr¸. - C« g¸i xem bãi lµ ngêi Ýt hiÓu biÕt , mï qu¸ng -> Nghệ thuật phóng đại gây cời - để lËt tÈy ch©n dung vµ b¶n chÊt lõa bÞp cña thÇy. - Phª ph¸n, ch©m biÕm nh÷ng kÎ hµnh nghÒ bãi to¸n vµ nh÷ng ngêi mª tÝn 3.3. Bµi 3: Con cß chÕt rò trªn c©y, Cß con më lÞch xem ngµy lµm ma. Cµ cuèng.... ? Những con vật nào đợc giới thiệu trong bµi ca dao? ( cß con, cµ cuèng, - §¸m ma cß - Những nhân vật đến dự chim ri, chµo mµo, chim chÝch…) ? Mçi con vËt trong bµi tîng trng cho ai lµ nh÷ng h¹ng ngêi nµo trong x· héi? - Mçi con vËt tîng trng cho mét h¹ng ngêi trong x· héi: + Cß: Ngêi n«g d©n +Cµ cuèng: H¹ng chøc s¾c trong lµng nh lÝ trëng + Chim ri, chµo mµo :Tay sai nh cai lÖ, tuÇn lµng +Chim chÝch: mâ ®i rao viÖc lµng ? Công việc cụ thể quanh đám ma cò là g×?. - Cß con : xem lÞch - Cµ cuèng:uèng rîu - Chim ri : lÊy phÇn - Chim chÝch : rao mâ -> Dùng thế giới loài vật để nói về thế giíi con ngêi - gièng truyÖn ngô ng«n..

(51) ? Việc chọn các con vật để miêu tả, “đóng vai” nh thế lí thú ở điểm nào? ? Hành động của những nhân vật đó gîi lªn mét c¶nh tîng ntn? ? Việc chọn các con vật để đóng vai c¸c nh©n vËt, ¸m chØ nh÷ng con ngêi chuyên đi đục khoét, ở các làng xã ngµy xa, nh÷ng h×nh ¶nh nµy cã t¸c dông g×? - Không phù hợp với đám ma. Cuộc đánh chén vui vẻ, chia chác diễn ra trong c¶nh mÊt m¸t tang tãc cña gia đình ngời chết. Cái chết thơng tâm của con cò trở thành dịp cho cuộc đánh chÐn, chia ch¸c v« lèi om sßm kia ? Bµi nµy phª ph¸n, ch©m biÕm g× ? ? Bµi 4 giíi thiÖu, miªu t¶ víi chóng ta nh©n vËt nµo ?(Miªu t¶ ch©n dung cËu cai) ? Chân dung cậu cai đợc miêu tả nh thế nµo ?. - Mét ngµy héi. -> Phê phán kín đáo, sâu sắc.. => Phª ph¸n, ch©m biÕm hñ tôc ma chay ë n«ng th«n ngµy xa. 3.4) Bµi 4:. CËu cai nãn dÊu l«ng gµ, Ngãn tay ®eo nhÉn gäi lµ cËu cai. Ba năm đợc một chuyến sai, Áo ng¾n ®i mîn, quÇn dµi ®i thuª. -> §Æc t¶ (ch©n dung nh©n vËt qua ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật trang phục, công việc), phóng đại. miªu t¶ nh©n vËt cña t¸c gi¶ d©n gian ? ? Qua lêi miªu t¶, nh©n vËt cËu cai hiÖn => CËu cai lµ ngêi lµm t«i tí cho quan, lªn lµ ngêi nh thÕ nµo ? nhng lại hay ra oai, sách nhiễu để bắt GV: CËu cai bu«ng ¸o em ra n¹t d©n quª. §Ó em ®i chî kÎo mµ chî tra. Thêi k× tríc tiÕp xóc víi h¹ng ngêi cai đội, nhân dân phải chịu sách nhiễu của chóng. V× vËy hä rÊt hiÓu vµ coi thêng h¹ng ngêi nµy. §©y lµ bøc tranh biÕm hoạ thể hiện thái độ mỉa mai, khinh ghÐt pha chót th¬ng h¹i cña nh©n d©n đối với cậu cai. -> NghÖ thuËt ch©m biÕm cã t¸c dông ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt lªn ¸n tè c¸o m¹nh mÏ..

(52) ch©m biÕm cña bµi ca dao?. II. Tổng kết. Hoạt động 2 (10') 1. Nghệ thuật: ? 4 bµi ca dao cã ®iÓm chung g× vÒ néi + Sử dụng các hình thức giễu nhại. + Sử dụng cách nói có hàm ý. dung - nghÖ thuËt? 2. Nội dung: Thể hiện tinhthần phê phán mang tính dân chủ của những con người thuộc tầng lớp bình dân HS đọc ghi nhớ sgk * Ghi nhớ SGK/ 53 d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Nh¾c l¹i néi dung cña 4 bµi ca dao? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc 4 bµi ca dao, - ChuÈn bÞ bµi: Đ¹i tõ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 15, Bài 4 Tiếng Việt. ĐẠI TỪ. Ngày soạn: ..................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Khái niệm đại từ và các loại đại từ. b) VÒ kÜ n¨ng - Rèn kĩ năng xác định các loại đại từ và sử dụng trong giao tiếp c) Về thái độ. - GD HS có ý thức sử dụng đại từ hợp với tình huống giao tiếp. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK b) Chuẩn bị của học sinh. SGK 3. Phương pháp giảng dạy: đặt vấn đề, thảo luận, phân tích ngôn ngữ, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Có mấy loại từ láy? chỉ rõ.

(53) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Khi kh«ng muèngäi trùc tiÕp tªn sù vËt, ho¹t động, tính chất mà dùng những từ ngữ khác để gọi -> là đại từ. Vậy đại từ là gì, có những loại đại từ nào. c) Dạy nội dug bài mới..

(54) Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 1. Thế nào là đại từ (10') HS đäc ®o¹n v¨n a.. Nội dung chính I- Thế nào là đại từ: 1.Vi dụ: 2. Nhận xét. ? Đoạn văn đợc trích trong văn bản nào? a, Nó1 : em tôi ->trỏ ngời. T¸c gi¶? Tõ “nã” trong ®o¹n v¨n a chØ ai?(cuéc chia tay cña nh÷ng con bup bª) - HS đäc ®o¹n v¨n b. ? Đoạn văn đợc trích từ văn bản “con gà trèng” cña Vâ Qu¶ng. Tõ “nã” trong ®o¹n v¨n b chØ con vËt nµo? ? Nhờ đâu mà em biết đợc nghĩa của 2 tõ “nã” trong 2 ®o¹n v¨n nµy? - Dùa vµo v¨n c¶nh cô thÓ -§äc ®o¹n v¨n c. ? §o¹n v¨n trÝch tõ v¨n b¶n nµo? T¸c gi¶? Tõ “thÕ” ë ®o¹n v¨n c chØ sù viÖc gì? Nhờ đâu mà em hiểu đợc nghĩa của tõ “thÕ”? ? §äc vÝ dô d. Tõ “ ai” trong bµi ca dao này dùng để làm gì? *GV: những từ nó, thế, ai là đại từ. ? Vậy em hiểu thế nào là đại từ ?. b, Nã2 : con gµ trèng-> trá vËt.. c, Thế : liệu mà đem chia đồ chơi ra ®i ->trỏ hoạt động.. d, Ai : dùng để hỏi.. - Đại từ : dùng để trỏ ngời, sự vật, hđ, tính chất...đợc nói đến trong 1 ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc ? Các từ: nó, thế, ai giữ vai trò NP gì dùng để hỏi. * VD 2: trong c©u? a, Nã/ l¹i khÐo tay n÷a . -> CN b, TiÕng nã/dâng d¹c nhÊt xãm>phô ng÷ cña DT c, Võa nghe thÊy thÕ, em t«i...->phô ng÷ cña §T ? Tìm đại từ trong VD đ? Từ “tôi” ở đây d, Ai/ làm cho bể kìa đầy.-> CN ®, - T«i/ rÊt ng¹i häc. gi÷ vai trß NP g× trong c©u ? - Ngêi häc kÐm nhÊt líp lµ t«i..

(55) d) Củng cố, luyện tập. (2') - Đại từ dùng để làm gi? Đại từ có vai trò gì? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp cßn l¹i, chuÈn bÞ bµi t¹o lËp v¨n b¶n 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 16, Bài 4 Tập làm văn LUYỆN TẬP TẠO LẬP VĂN BẢN Ngày soạn: ………………. Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: Cñng cè kiÕn thøc cã liªn quan dÕn viÖc t¹o lËp v¨n b¶n, c¸c bíc cña qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. *KiÕn thøc träng t©m: ViÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n. b) Về kỹ năng. - VËn dông lÝ thuyÕt vµo lµm bµi thùc hµnh luyÖn tËp. - KNS: T duy c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc, tinh thÇn tù gi¸c trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (Kiểm tra 15 phút ) Câu 1: (4đ) Đại từ dùng để làm gi? Đại từ có thể đảm nhiệm vai trò gì trong câu? Câu 2: (5đ) Có mấy loại đại từ? Kể tên? Lấy 5 ví dụ cụ thể? Cõu 3: (2đ) Trong câu “Tôi đứng oai vệ”, đại từ “tôi ” thuộc ngôi thứ mấy? Đáp án Câu 1: Đại từ dùng để trỏ ngời, sự vật, hoạt động, tính chất…đợc nói đến trong mọt ngữ cảnh nhất nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi. Đại từ có thể đảm nhiệm các vai trò ngữ pháp nh chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay phụ ngữ của danh từ, của động từ, của tính từ. Câu 2: Đại từ có 2 loại : đại từ để trỏ và đại từ để hỏi. HS tự lấy VD trong đó có đại từ để hỏi và đại từ để trỏ. Câu 3: Ng«i thø nh©t sè Ýt.

(56) *Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Các em đã nắm khá rõ về các bước tạo lập văn bản. Bốn bước đó sẽ được áp dụng trong quá trình tạo lập một văn bản bất kỳ. Để hiểu sâu hơn và có khái niệm tạo lập văn bản chúng ta cùng học bài hôm nay c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I - §Ò bµi: Hoạt động 1. Đề tài (4') * Y/c của đề bài: ? Dựa vào những kiến thức đã đợc học ở bài trớc, em hãy xác định yêu cầu - Kiểu văn bản: viết th - VÒ t¹o lËp v¨n b¶n: 4 bíc của đề bài? - §é dµi v¨n b¶n: 1000 ch÷ II- Xác lập các bớc để tạo lập văn Hoạt động 2 Xác lập các bớc để tạo bản: 1- §Þnh híng cho v¨n b¶n: lËp v¨n b¶n (10') ? §Ó t¹o lËp v¨n b¶n chóng ta ph¶i lµm g×? ? Việc định hớng ở đề này có những nhiÖm vô cô thÓ nµo? * Néi dung: ? Nội dung viết về những vấn đề gì? - TruyÒn thèng lÞch sö. ? §èi tîng lµ ai?. ? Mục đích là gì?. - Danh lam th¾ng c¶nh - Phong tôc tËp qu¸n *§èi tîng: - Bạn đồng trang lứa ở nớc ngoài. * Mục đích: - Giớ thiệu về vẻ đẹp của đất nớc mình.-> Để bạn hiểu về đất nớc VN. 2- X©y dùng bè côc: ( Rµnh m¹ch, hîp lí, đúng định hớng). ? Bíc thø 2 cña viÖc t¹o lËp v¨n b¶n lµ a, Mở bài: g×? NhiÖm vô cña bíc 2 lµ g×? - Giíi thiÖu chung vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ? NÕu viÕt vÒ nh÷ng c¶nh s¾c thiªn b, Thân bài: nhiªn VN th× viÕt nh÷ng g×? ViÕt nh - T¶ c¶nh s¾c tõng mïa: thÕ nµo?. ? Mùa xuân có những đặc điểm gì về khÝ hËu, c©y cèi, chim mu«ng ?.

(57) * Mïa xu©n: KhÝ hËu h¬i l¹nh, c©y cèi ? Cảnh mùa hè có những gì đặc sắc? ®©m chåi n¶y léc, hoa në rùc rì th¬m ng¸t, chim mu«ng hãt lÝu lo. ? Mùa thu và mùa đông có những đặc * Mùa hè: Nắng vàng chói chang rực ®iÓm g×? rì. Hoa phîng në rùc trêi... * Mïa thu: giã thu se l¹nh, th¬m mïi h¬ng cèm míi... ? KB nêu vấn đề gì? Viết gì? * Mùa đông: Thơm mùi ngô nớng... c, KB: - Cảm nghĩ và niềm tự hào về đất nớc. Lời mời hẹn và lời chúc sức khoẻ. ? Sau khi đã xây dựng đợc bố cục thì 3- Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục chóng ta ph¶i tiÕp tôc c«ng viÖc g×? thµnh nh÷ng c©u v¨n, ®o¹n v¨n chÝnh x¸c, trong s¸ng, m¹ch l¹c vµ liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau ? Sau khi đã viết xong văn bản chúng ta 4- Kiểm tra sửa chữa văn bản. ph¶i lµm g× ? §äc bµi tham kh¶o sgk (60) - Hs viÕt ®o¹n më ®Çu bøc th ? III- Luyện cách diễn đạt: Hoạt động 2. Luyện cách diễn đạt. MB: (10') Ka-na-ra th©n mÕn ! Còng nh tÊt c¶ c¸c b¹n bÌ cña Yêu càu hs viết phần mở bài. chúng mình trên trái đất này, mỗi chúng ta đều sinh ra và lớn lên trên một đất nớc tơi đẹp. Với bạn đó là nớc Nga vĩ đại còn với mình là đất nớc Việt Nam th©n yªu. B¹n cã biÕt kh«ng? §Êt nớc mình nằm ở vùng nhiệt đới, nóng Èm. Mét n¨m cã 4 mïa xu©n, h¹, thu, đông và mỗi mùa đều có một vẻ đẹp riêng độc đáo, bạn ạ. d) Củng cố, luyện tập. (2') - §Ó t¹o lËp một v¨n b¶n cÇn ph¶i thùc hiÖn mÊy bíc. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học bài và chuẩn bị bài. Sông núi nước Nam. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................

(58) Tiết 17, Bài 5 Văn bản. SÔNG NÚI NƯỚC NAM. Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Kiến thức chung: HS cảm nhận đợc tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, tinh thần lớn lao của dân tộc qua bài thơ. Hiểu đợc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. - KiÕn thøc träng t©m: Néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng đọc, phân tích thơ đờng luật. c) Về thái độ. - Tù hµo vÒ truyÒn thèng lÞch sö, cã ý thøc gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thống đó. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ?Đọc thuộc một trong bốn bài ca dao chủ để châm biếm và nêu nội dung nghệ thuật của bài? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') §Êt níc ta tr¶i qua bèn ngh×n n¨m dùng níc vµ giữ nớc, bao triều đại đi qua là bấy nhiêu triều đại đứng lên đấu tranh chống ngoại xâm giữ nớc. Truyền thống ấy đã đợc phản ánh trong các tác phẩm văn học, đặc biệt là văn học Lí Trần. Hai văn bản mà chúng ta đợc học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về điều đó. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Giới thiệu tác giả, tác I. Giíi thiÖu tác giả t¸c phÈm phẩm ( 5') 1) T¸c gi¶: ? Em h·y nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c - Lý Thêng KiÖt(1077) gi¶? GV: §©y lµ bµi th¬ “thÇn”, bµi th¬ 2) T¸c phÈm. không có tên nhng nhiều ngời đặt tên - TrÝch th¬ Lý- TrÇn NXB KH KT HN lµ “Nam quèc s¬n hµ” n¨m 1977. Hoạt động 2. Đọc- hiểu văn bản(25') II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: GV hớng dẫn đọc: dõng dạc, trang 1) Đọc: nghiêm thể hiện đợc khí phách hào.

(59) hïng. ? Sông núi nớc Nam đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nớc ta 2) Đại ý: tuyên ngôn độc lập là lời viết bằng thơ. Vậy tuyên ngôn độc lập tuyên bố về chủ quyền của đất nớc và khẳng định không 1 thế lực nào đợc lµ g× ? x©m ph¹m. ? Nêu thể loại của bài thơ? 3) ThÓ th¬: - ThÊt ng«n tø tuyÖt (§êng luËt). - Bµi th¬ cã 4 c©u, mçi c©u cã 7 tiÕng. - NhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3. - VÇn ë ch÷ cuèi c©u 1,2,4 hoÆc 4) Bè côc: 2 phÇn ? S«ng nói níc Nam lµ 1 bµi th¬ thiªn vÒ biÓu ý (bµy tá ý kiÕn). VËy néi dung biểu ý đó đợc thể hiện theo 1 bố cục nh thÕ nµo? H·y nhËn xÐt bè côc vµ biểu ý đó? - Hai c©u ®Çu: níc Nam lµ cña ngêi Nam. Điều đó đợc sách trời định sẵn, rõ ràng cũn 2 câu cuối: kẻ thù không đợc xâm phạm, xâm phạm thì thế nào còng chuèc ph¶i thÊt b¹i th¶m h¹i. -> Bè côc gän gµng, chÆt chÏ. BiÓu ý râ rµng) 5) Ph©n tÝch. HS đọc 2 câu đầu. a, Hai c©u ®Çu: ? Hai c©u ®Çu ý nãi g×? Nam quốc sơn hà Nam đế c - Hai c©u ®Çu nªu lªn 1 nguyªn lÝ Tiệt nhân định phận tại thiên th kh¸ch quan, tÊt yÕu, cã gi¸ trÞ nh lêi tuyên ngôn. Nó là quyền độc lập và tự -> Nớc Nam là của ngời Nam, điều đó quyết của dân tộc ta. Đó là ý chí sắt đá đã đợc sách trời định sẵn, rõ ràng. cña 1 d©n téc cã b¶n lÜnh, cã truyÒn thống đấu tranh. Hai câu thơ có giá trị mở đầu cho 1 tuyên ngôn độc lập ngắn gän cña níc §¹i ViÖt hïng cêng ë thÕ.

(60) kû XI. ? Nói nh vậy là để nhằm mục đích gì ? Ngời viết đã bộc lộ tình cảm gì trong 2 c©u th¬ nµy? Hs đọc 2 câu thơ cuối ? Hai c©u cuèi nãi lªn ý g× ? (Nãi vÒ truyền thống đấu tranh bất khuất của d©n téc ta vµ nªu lªn 1 nguyªn lÝ cã t/ chất hệ quả đối với 2 câu thơ trên) ? Nói nh vậy để nhằm mục đích gì? ? Ngoµi biÓu ý S«ng nói níc Nam cã biÓu c¶m (bµy tá c¶m xóc) kh«ng ? NÕu cã th× thuéc tr¹ng th¸i nµo? - Ngoµi biÓu ý cßn cã biÓu c¶m rÊt s©u s¾c trong 2 tr¹ng th¸i : - Lé râ: Bµi th¬ đã trực tiếp nêu rõ ý tởng bảo vệ quyền độc lập và kiên quyết chống ngoại x©m. - Èn kÝn : bµi th¬ cã s¾c th¸i biÓu hiÖn c¶m xóc m·nh liÖt, víi ý chÝ s¾t đá trong lời nói, ngời đọc phải suy nghĩ, nghiền ngẫm mới thấy ý tởng đó. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬, giäng ®iÖu, nhÞp th¬? T¸c dông? - Bµi th¬ cña Lý Thêng KiÖt lµ kÕt tinh ý chí độc lập đã ăn sâu trong máu thịt của DT VN từ nghìn đời nay, nó có 1 søc m¹nh k× diÖu mçi khi Tæ Quèc bÞ x©m l¨ng giµy xÐo th× nã trçi dËy chiÕn đấu với 1 niềm tin lớn không gì lay chuyÓn næi. Bµi th¬ lµ lêi kªu gäi, truyÒn hÞch, truyÒn niÒm tin, niÒm phÊn khởi cho quân ta; đồng thời cũng là lời c¶nh b¸o gieo sù hoang mang, ho¶ng hèt tíi qu©n thï. Hoạt động 3 Tổng kết (5') ? Qua nh÷ng néi dung võa ph©n tÝch, em thấy đợc cảm xúc gì của nhà thơ?. =>Khẳng định chủ quyền đất nớc. Thể hiÖn t×nh y/níc, niÒm tù hµo d©n téc b, Hai c©u cuèi: Nh hµ nghÞch lç lai x©m ph¹m Nhữ đẳng hành khan thủ bại h.. ->Kẻ thù không đợc xâm phạm. Xâm ph¹m th× thÕ nµo còng chuèc ph¶i thÊt b¹i th¶m h¹i. => Đây là lời cảnh báo hành động xâm lợc của kẻ thù và khẳng định sức mạnh cña d©n téc ViÖt Nam.. -> Bµi th¬ viÕt theo thÓ thÊt ng«n tø tuyÖt, nhÞp 4/3, giäng th¬ ®anh thÐp, hïng hån, dâng d¹c biÓu thÞ ý chÝ vµ søc m¹nh ViÖt Nam.. III) Tæng kÕt 1) Néi dung: ThÓ hiÖn lßng tù t«n d©n téc , yªu ? NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu, c¸ch lËp luËn níc s©u s¾c. cña bµi th¬?.

(61) ( * Gv: Bµi th¬ mang mµu s¾c chÝnh 2) NghÖ thuËt: luËn s©u s¾c: ý th¬ trùc tiÕp, râ rµng, - LËp luËn chÆt chÏ. mạch lạc; Giọng thơ gọn sắc, cô đọng, - Giọng điệu đanh thép, hùng hồn, kiêu ®anh ch¾c.) h·nh. - HS đọc ghi nhớ SGK/65 - Ghi nhí (SGK tr 65) d) Củng cố, luyện tập. (2') - Em h·y nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi th¬ e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ, học nội dung bài đã phân tích, chuẩn bị bài từ hán việt 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 18, Bài 5 Văn bản PHÒ GIÁ VỀ KINH (Tụng giá hoàn kinh sư) -Trần Quang KhảiNgày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Kiến thức chung: HS cảm nhận đợc tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, tinh thần lớn lao của dân tộc qua bài thơ. Hiểu đợc thể thơ ngữ ngôn tứ tuyệt. - KiÕn thøc träng t©m: Néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng đọc, phân tích thơ đờng luật. c) Về thái độ. - Tù hµo vÒ truyÒn thèng lÞch sö, cã ý thøc gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thống đó. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Sông núi nước nam” ? Nêu giá trị nội dung của bài thơ?.

(62) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Đây là bài thơ ra đời trong giai đoạn lịch sử dân tộc đã thoát khỏi ách đô hộ hàng ngàn năm của phong kiến phương Bắc đang trên đường vừa bảo vệ vừa củng cố xây dựng một quốc gia tự chủ rất mực hào hùng, đặc biệt là trong tường hợp có ngoại xâm. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1 Giíi thiÖu t¸c gi¶ - t¸c phÈm . (5') HS đọc chú thích sgk (66). ? T¸c gi¶ bµi th¬ lµ ai? ? Bµi th¬ viÕt vµo thêi gian nµo?. I) Giíi thiÖu t¸c gi¶ - t¸c phÈm . 1) T¸c gi¶ - TrÇn Quang Kh¶i (1241-1294) 2) T¸c phÈm - Bµi th¬ viÕt n¨m 1285. Hoạt động 2. §äc- HiÓu v¨n b¶n:(25') GV hớng dẫn đọc: Giọng phấn chấn, II) Đọc - Hiểu văn bản: hµo hïng, chËm ch¾c. NhÞp 2/3. 1) §äc HS đọc chú thích ? Bài thơ đề cập đến vấn đề gì ?. 2) Chú thích. ? Nêu thể loại của bài thơ?. 3) §¹i ý: Bµi th¬ nãi vÒ 2 chiÕn th¾ng giặc Mông và giặc Nguyên đời Trần và ý thøc XD níc sau khi cã th¸i b×nh. 4) ThÓ th¬: -Ngò ng«n tø tuyÖt (§êng luËt) - Bµi th¬ cã 4 c©u, mçi c©u cã 5 tiÕng.. ? Bµi th¬ cã bè côc nh thÕ nµo ? ? Néi dung cña 2 c©u ®Çu vµ 2 c©u cuèi kh¸c nhau ë chç nµo? (2 c©u ®Çu nãi vÒ hµo khÝ chiÕn th¾ng. 2 c©u sau nãi vÒ kh¸t väng th¸i b×nh cña d©n téc) §äc 2 c©u ®Çu. ? Hai c©u ®Çu nªu ý g× ? - Hai c©u ®Çu cña bµi th¬ nãi vÒ 2 chiÕn th¾ng. ChiÕn th¾ng Ch¬ng D¬ng sau nhng đợc nói trớc chiến thắng Hàm Tử, để làm sống lại không khí của chiÕn trêng. Hai c©u th¬ nh 1 ghi chÐp cảnh chiến trờng kinh thiên động địa.. 5). 5 ch÷/ 1 c©u; 4 c©u/ 1 bµi. NhÞp: 2/3 hoÆc 3/2. VÇn: cuèi c©u 1,2,4 hoÆc 2,4. Bè côc: 2 phÇn. 6) Ph©n tÝch a,Hai c©u ®Çu: Hµo khÝ chiÕn th¾ng Đoạt sáo Chơng Dơng độ, CÇm Hå Hµm Tö quan. - Nói về thắng lợi của 2 trận đánh ở Ch¬ng D¬ng vµ Hµm Tö..

(63) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi th¬ cña t¸c giả ? Tác dụng của lời thơ đó? - Lêi th¬ râ rµng, rµnh m¹ch vµ m¹nh mÏ g©n guèc lµm sèng dËy 1 kh«ng khÝ -> Lêi th¬ râ rµng, rµnh m¹ch - Lµm trËn m¹c nh cã tiÕng va cña ®ao kiÕm, sèng dËy kh«ng khÝ trËn m¹c. tiÕng ngùa hÝ, qu©n reo! ? Nhắc đến 2 trận đánh đó để nhằm mục đích gì? ? Qua đó tác giả muốn bộc lộ tình cảm g×? => Ca ngîi chiÕn th¾ng hµo hïng cña d©n téc trong cuéc chiÕn chèng qu©n M«ng-Nguyªn x©m lîc: ThÓ hiÖn niÒm HS đọc 2 câu cuối. tù hµo d©n téc. b, Hai c©u cuèi : Kh¸t väng th¸i b×nh ? Ý 2 c©u cuèi nãi g×? thÞnh trÞ cña d©n téc. - Hai câu cuối là lời động viên, phát Th¸i b×nh tu trÝ lùc, triển đất nớc trong hoà bình. Nh vậy V¹n cæ thö giang san. thái bình vừa là thành quả chiến đấu, vừa là cơ hội để gắng sức. Đó là chiến - Nói về việc xây dựng đất nớc trong lîc gi÷ níc l©u bÒn. thời bình với 1 niềm tin sắt đá vào sự ? Hai câu cuối đã bộc lộ đợc tình cảm bền vững muôn đời của đất nớc. g× ? => Thể hiện niềm tin sắt đá vào sự bền ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch biÓu ý cña vững muôn đời của đất nớc. bµi th¬? H : Bài thơ đợc biểu ý 1 cách rõ ràng, diễn đạt ý tởng trực tiếp, không hình ảnh hoa mĩ, cảm xúc trữ tình đợc nén kÝn trong ý tëng. 2 c©u ®Çu lµ niÒm tù hµo m·nh liÖt tríc chiÕn th¾ng, 2 c©u sau là niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nớc ? C¸ch biÓu ý vµ biÓu c¶m cña bµi Phß gi¸ vÒ kinh vµ bµi S«ng nói níc Nam cã g× gièng nhau ? - NhËn xÐt 2 bµi th¬ S«ng nói níc Nam và Phò giá về kinh: - Hai bài thơ đều thÓ hiÖn 1 ch©n lÝ lín lao vµ thiªng liêng đó là : Nớc VN là của ngời VN,.

(64) không ai đợc xâm phạm, nếu xâm ph¹m sÏ bÞ thÊt b¹i (bµi 1). - Bµi 2 lµ ngîi ca khÝ thÕ hµo hïng cña dân tộc qua chiến đấu và khát vọng XD phát triển đất nớc trong hoà bình. -Hai bài thơ đều là thể Đờng luật. Một theo thÓ thÊt ng«n tø tuyÖt, 1 theo thÓ ngò ngôn tứ tuyệt. Cả 2 bài thơ đều diễn đạt ng¾n gän, xóc tÝch, c¶m xóc vµ ý tëng hoµ lµm mét. Hoạt động 3. Tæng kÕt (5') ? Néi dung chÝnh cña bµi th¬ lµ g×? ? Em hãy nhận xét về cách diễn đạt của III) Tæng kÕt- Ghi nhí: sgk(68) bµi th¬? - H đọc Ghi nhớ (Sgk) 1. Néi dung. - Hµo khÝ chiÕn th¾ng vµ kh¸t väng hoµ b×nh. 2. NghÖ thuËt. - ThÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt. - Diễn đạt cô đọng, hàm súc. * Ghi nhí (Sgk). d) Củng cố, luyện tập. (2') - Em h·y nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi th¬ e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ, học nội dung bài đã phân tích, chuẩn bị bài Từ hán việt 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Tiết 19, Bài 5 Tiếng Việt. TỪ HÁN VIỆT. Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức.

(65) - KiÕn thøc chung: Gióp hs hiÓu thÕ nµo lµ yÕu tè h¸n viÖt, c¸ch cÊu t¹o cña tõ ghÐp h¸n viÖt. - KiÕn thøc träng t©m: CÊu t¹o cña tõ ghÐp h¸n viÖt, trËt tù cña tõ ghÐp h¸n viÖt. b) Về kỹ năng - BiÕt ph©n biÖt tõ H¸n viÖt víi tõ thuÇn viÖt. c) Về thái độ. - HS biÕt sö dông hîp lÝ c¸c yÕu tè h¸n viÖt 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, Giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyêt vẫn đề, phân tích ngôn ngữ, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ "Phò giá về kinh? Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Tõ: Nam quèc, s¬n hµ lµ tõ thuÇn ViÖt hay lµ tõ muợn? Mợn của nớc nào? ở bài từ mợn Lớp 6, chúng ta đã biết: bộ phận từ mợn quan träng nhÊt trong tiÕng ViÖt lµ tõ mîn tiÕng H¸n gåm tõ gèc H¸n vµ tõ H¸n Việt. ở bài này chúng ta sẽ tìm hiểu về đơn vị cấu tạo từ Hán Việt và từ ghép H¸n ViÖt c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt: Hoạt động 1. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt (10') a) VÝ dô: §äc v¨n b¶n Nam quèc s¬n hµ b) NhËn xÐt. * VD 1 - Nam: ph¬ng Nam, quèc: níc, s¬n: nói, hµ: s«ng. ? C¸c tiÕng Nam, quèc, s¬n, hµ nghÜa - Tiếng “ Nam” có thể dùng độc lập: lµ g× ? ph¬ng Nam, ngêi miÒn Nam. ? Tiếng nào có thể dùng nh một từ đơn - C¸c tiÕng quèc, s¬n, hµ kh«ng dïng đặt câu (dùng độc lập), tiếng nào độc lập mà chỉ làm yếu tố tạo từ ghép: không dùng đựơc ? Nam quèc, quèc gia, quèc k×, s¬n hµ, giang s¬n. VD: so s¸nh quèc víi níc, s¬n víi nói, hµ víi s«ng? - Cã thÓ nãi : Cô lµ 1 nhµ th¬ yªu níc. - Kh«ng thÓ nãi: Cô lµ 1 nhµ th¬ yªu quèc -§äc bµi th¬ ch÷ H¸n Nam quèc s¬n hµ..

(66) - Cã thÓ nãi: trÌo nói, kh«ng thÓ nãi: trÌo s¬n. - Cã thÓ nãi: Léi xuèng s«ng, kh«ng nãi léi xuèng hµ. GV kÕt luËn: §©y lµ c¸c yÕu tè H¸n ViÖt. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ yÕu tè H¸n ViÖt? - Yếu tố Hán Việt: là tiếng để cấu tạo ? Các yếu tố Hán Việt đợc dùng nh thế tõ H¸n ViÖt. nµo ? - PhÇn lín c¸c yÕu tè H¸n ViÖt kh«ng đợc dùng độc lập nh từ mà chỉ dùng để t¹o tõ ghÐp. ? TiÕng thiªn trong thiªn th cã nghÜa lµ * VD 2 trêi. TiÕng thiªn trong c¸c tõ H¸n ViÖt Thiªn th : trêi - Thiªn niªn kØ, thiªn lÝ m·: ngh×n bªn cã nghÜa lµ g× ? - Thiên : dời, di (Lí Công Uẩn thiên đô GV KÕt luËn: ®©y lµ yÕu tè H¸n ViÖt vÒ Th¨ng Long) - Có nhiều yếu tố Hán Việt đồng âm đồng âm nhng nghÜa kh¸c xa nhau. - HS đọc ghi nhớ 1. c) Ghi nhí 1: sgk (69) II) Tõ ghÐp H¸n ViÖt: Hoạt động 2. Tõ ghÐp H¸n ViÖt. (10') a) VD b) NhËn xÐt 1. S¬n hµ, x©m ph¹m, giang s¬n: Tõ ? Các từ sơn hà, xâm phạm (Nam quốc ghép đẳng lập. s¬n hµ), giang san (Tông gi¸ hoµn kinh s) thuéc lo¹i tõ ghÐp chÝnh phô hay đẳng lập? 2. Ái quèc ? C¸c tõ: ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng Thñ m«n thuéc lo¹i tõ ghÐp g× ? em cã nhËn xÐt ChiÕn th¾ng g× vÒ trËt tù cña c¸c tiÕng ? -Từ ghép chính phụ, tiếng chính đứng trớc tiếng phụ đứng sau -> TrËt tù gièng tõ ghÐp thuÇn ViÖt. b. thiªn th ? C¸c tõ: thiªn th (trong bµi Nam quèc th¹ch m· s¬n hµ), Th¹ch m· (trong bµi Tøc sù), t¸i ph¹m tõ ghÐp chÝnh phô tái phạm (trong bài Mẹ tôi) thuộc loại có yếu tố phụ đứng trớc yếu tố chính.

(67) từ ghép gì ? Em có nhận xét gì về trật đứng sau tù cña c¸c tiÕng ? -> TrËt tù kh¸c tõ ghÐp thuÇn ViÖt. ? Từ ghép Hán Việt đợc phân loại nh thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô H¸n ViÖt ? c) Ghi nhí 2: sgk (70) HS : §äc ghi nhí 1,2. III) LuyÖn tËp: Hoạt động 3. LuyÖn tËp (15'). 1 - Bµi 1:. ? Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu tè H¸n - Hoa 1: chØ c¬ quan sinh s¶n cña c©y Việt đồng âm trong các từ ngữ sau ? Hoa 2: phån hoa, bãng bÈy - Phi 1: bay Phi 2: tr¸i víi lÏ ph¶i, tr¸i víi ph¸p luËt Phi 3: vî thø cña vua, xÕp díi hoµng hËu - Tham 1: ham muèn Tham 2: dù vµo, tham dù vµo - Gia 1: nhµ( cã 4 yÕu tè H¸n ViÖt lµ nhµ: thÊt, gia, tr¹ch, èc) Gia 2: thªm vµo 2 - Bµi 2: - Quèc: quèc gia, ¸i quèc, quèc lé, ? T×m nh÷ng tõ ghÐp H¸n ViÖt cã chøa quèc huy, quèc ca. c¸c yÕu tè H¸n ViÖt : quèc, s¬n, c, b¹i - S¬n: s¬n hµ, giang s¬n, s¬n thuû, s¬n (đã đợc giải nghĩa ở bài Nam quốc sơn trang, s¬n d¬ng. hµ) - C: c trú, an c, định c, du c, du canh du c - Bại: thất bại, chiến bại, đại bại, bại vong 3 - Bµi 3: ? XÕp c¸c tõ ghÐp: h÷u Ých, thi nh©n , đại thắng, phát thanh, bảo mật, tân binh ,hậu đãi, phòng hoả vào nhóm thích hîp ?. - Từ có yếu tố chính đứng trớc: Hữu Ých, ph¸t thanh, b¶o mËt, phßng ho¶ - Từ có yếu tố phụ đứng trớc: Thi nhân, đại thắng, tân binh, hậu đãi..

(68) d) Củng cố, luyện tập. (2') ? §¬n vÞ vµ trËt tù cña tõ h¸n viÖt? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc 2 ghi nhí, lµm bµi tËp cßn l¹i 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 20, Bài 5 TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Kiến thức chung: Ôn tập và củng cố những kiến thức về văn tự sự, miêu tả đã häc ë Líp 6. - KiÕn thøc träng t©m: Cñng cè kh¾c s©u kiÕn thøc t¹o lËp v¨n b¶n b) Về kỹ năng. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt v¨n miªu t¶ vµ tù sù. - KNS : tự nhận thức c) Về thái độ. - GD HS có ý thức sửa lỗi để bài viết sau đạt kết quả hơn 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, bài soạn, bài viết b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phan tích, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Tõ ghÐp H¸n ViÖt cã mÊy lo¹i? TrËt tù cña c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp chÝnh phô H¸n ViÖt * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Tiết 12 các em đã là bài tập làm văn số 1. Hôm nay là tiết trả bài, thầy sẽ giúp các sửa chính tả cũng như từ và các câu, các đoạn để thành một bài văn để các em làm bài tốt hơn những bài sau. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính A) ¤n lÝ thuyÕt: Hoạt động 1. ¤n lÝ thuyÕt (15') Đề bài: Tả lại cảnh đẹp mà em yờu.

(69) thích 1- Tù sù (kÓ chuyÖn):. ? Thế nào là tự sự ? Mục đích của tự Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy 1 chuçi c¸c sù sù lµ g× ? việc. Sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến 1 kết thúc, thể hiện 1 ý nghÜa. * Mục đích: tự sự giúp ngời kể, giải thÝch sù viÖc, t×m hiÓu con ngêi, nªu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê. ? V¨n miªu t¶ lµ lo¹i v¨n nh thÕ nµo ? 2- V¨n miªu t¶: là loại văn giúp ngời đọc hình dung ra Miêu tả để làm gì ? những đặc điểm, tính chất nổi bật của 1 sù vËt, sù viÖc, con ngêi, phong c¶nh... làm cho những vật, việc, ngời, cảnh đó nh hiện lên trớc mắt ngời đọc. * V¨n tù sù vµ miªu t¶: ? Tự sự và miêu tả là 2 kiểu văn bản đã - Trong tự sự có miêu tả và ngợc lại. häc ë Líp 6. T¹i sao lªn Líp 7 vÉn cÇn Tr¶ bµi «n l¹i ? - MB: Giíi thiÖu chung vÒ c¶nh đẹp ? Với đề bài này ta cần trình bày các phÇn nh thÕ nµo? - TB : Miêu tả chi tiết về cảnh đẹp Êy - KB: C¶m nhËn, suy nghÜ cña em vÒ c¶nh Êy *. Yêu cầu và cách tính điểm +. Điểm 9,10: Nội dung đảm bảo theo dàn ý trên, sâu sắc - Xây dựng được bố cục rõ ràng, KH. Từ các nội dung làm nổi bật vẻ đẹp riêng của cảnh. - Trình bày sạch sẽ, câu đúng ngữ pháp, không sai chính tả, lời văn trong sáng, diễn đạt lưu loát. - Sử dụng tốt các biện pháp nghệ thuật khi tả. +. Điểm 7,8: - Đảm bảo yêu cầu trên - Còn vi phạm vài lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu +. Điểm 5,6: - Nội dung đầy đủ, chưa sâu.

(70) - Đạt yêu cầu về bố cục - Diễn đạt chưa hay, đôi chỗ con lủng củng +. Điểm 3,4: - Bố cục chưa rõ - Sắp xếp ý chưa hợp lí còn mắc các B. NhËn xÐt bài lỗi khác - Nội dung sơ sài + Điểm 1,2: - Nội dung quá sơ sài - Diễn đạt lủng củng - Không rõ bố cục - Mắc nhiều lỗi khác Hoạt động 2. NhËn xÐt bài (20') GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS - Nhìn chung các em đã xác định đúng yêu cầu của đề bài. - Một số em cha tìm hiểu kĩ đề, nên bài làm lạc đề. - Bài văn cha cã nh÷ng yÕu tè khiến ngời đọc cảm động. - Bè côc cha râ rµng vµ thiÕu chÆt chÏ. - TruyÖn cßn thiªn vÒ kÓ, cha biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ . - Dẫn đến kết quả thấp + Điểm 1-2................ + Điểm 3-4................ + Điểm 5-6................ + Điểm 7-8............... + Điểm 9-10.............. GV ch÷a lçi chÝnh t¶, ph¸t bµi cho HS d) Củng cố, luyện tập. (2') ? ThÕ nµo lµ v¨n miªu t¶? Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n gåm cã m¸y bíc? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - ¤n lai v¨n miªu t¶, chuÈn bÞ bµi t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m - Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(71) ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 21, Bài 6 Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BIỂU CẢM Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Kiến thức chung: Giúp HS hiểu đợc văn biểu cảm nảy sinh là do nhu cầu biểu c¶m cña con ngêi. - KiÕn thøc träng t©m: §Æc ®IÓm cña v¨n biÓu c¶m. b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng ph©n biÖt biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp. Giao tiếp, ứng sử c) Về thái độ. - HS cã ý thøc béc lé biÓu c¶m trong bµi viÕt cña m×nh. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của học sinh. Vợ soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích tổng hợp, quy nạp, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (không) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Biểu cảm là nhu cầu của mỗi con người mỗi khi muốn bày tỏ tình cảm tâm tư của mình với ai đó. Văn biểu cảm là gì? Có những dạng nào? Chúng ta cùng tìm hiểu c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Nhu cầu về biểu cảm I. Nhu cầu về biểu cảm và văn biểu và văn biểu cảm. (15') GV: Gi¶i nghÜa cña c¸c yÕu tè: + Nhu: cÇn ph¶i cã, cÇu: mong muèn -> Nhu cÇu: mong muèn cã. + BiÓu: thÓ hiÖn ra bªn ngoµi. + cảm: rung động và mến phục. cảm 1- Nhu cÇu biÓu c¶m cña con ngêi.

(72) -> Biểu cảm: rung động đợc biểu hiện b»ng lêi v¨n, th¬. GV nhÊn m¹nh: Nhu cÇu biÓu c¶m lµ mong muốn đợc bày tỏ những rung động của mình thành lời văn, lời thơ. ? Trong cuéc sèng, cã khi nµo c¸c em xúc động trớc cảnh đẹp thiên nhiên hoÆc 1 cö chØ cao thîng cña cha mÑ, thÇy c«, b¹n bÌ ? GV nhÊn m¹nh: Lµ con ngêi ai còng cã những phút xúc động nh vậy. Nhờ nó mà các nhà văn, nhà thơ đã viết nên những tác phẩm hay, gợi ra đợc sự đồng cảm của ngời đọc. - V¨n biÓu c¶m chØ lµ 1 trong v« vµn nh÷ng c¸ch biÓu c¶m cña con ngêi, cßn cã nh÷ng c¸ch biÓu c¶m kh¸c nh ca hát, vẽ tranh, gẩy đàn... Hs đọc 2 câu ca dao trong sgk (71) a. VD : 2 c©u ca dao sgk - 71 ? Mçi c©u ca dao trªn thæ lé t×nh c¶m, c¶m xóc g× ? ? Ngời ta thổ lộ tình cảm để làm gì? - Thổ lộ tình cảm để gợi sự cảm thông, chia sẻ, gợi sự đồng cảm. ? Khi nµo con ngêi cÇn thÊy ph¶i lµm v¨n biÓu c¶m? - Khi có những tình cảm tốt đẹp chất chøa, muèn biÓu hiÖn cho ngêi kh¸c c¶m nhËn th× ngêi ta cã nhu cÇu biÓu c¶m. ? ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m ?. b. Nhận xét - C©u 1: Thæ lé t×nh c¶m th¬ng c¶m, xót xa cho những cảnh đời oan trái. - C©u 2: ThÓ hiÖn c¶m xóc vui síng, hạnh phúc nh chẽn lúa đòng đòng phơi m×nh tù do díi ¸nh n¾ng ban mai.. - V¨n biÓu c¶m: lµ v¨n b¶n viÕt ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc... - C¸c thÓ lo¹i v¨n biÓu c¶m: th, th¬, ? Ngêi ta thêng biÓu c¶m b»ng nh÷ng v¨n. ph¬ng tiÖn nµo ? GV: V¨n biÓu c¶m cßn gäi lµ v¨n tr÷ t×nh. Bao gåm c¸c thÓ lo¹i v¨n häc nh: th¬ tr÷ t×nh, ca dao tr÷ t×nh, tuú bót....

(73) HS đọc 2 đoạn văn.. 2- §Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m: a. VD : 2 ®o¹n v¨n sgk- 72. ? Hai đoạn văn trên biểu đạt những nội dung g× ? - GV: trong th tõ, nhËt kÝ , ngêi ta thêng biÓu c¶m theo lèi nµy. ? Nội dung ấy có đặc điểm gì khác so víi néi dung cña v¨n b¶n tù sù vµ miªu t¶? Cả 2 đoạn đều không kể 1 chuyện gì hoµn chØnh, mÆc dï cã gîi l¹i nh÷ng kû niÖm. §Æc biÖt lµ ®o¹n 2 t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p miªu t¶, tõ miªu t¶ mµ liªn tëng, gîi ra nh÷ng c¶m xóc s©u s¾c. -> V¨n biÓu c¶m kh¸c tù sù vµ miªu t¶ th«ng thêng. ? Cã ý kiÕn cho r»ng: T×nh c¶m, c¶m xóc trong v¨n biÓu c¶m ph¶i lµ t×nh c¶m, c¶m xóc thÊm nhuÇn t tëng nh©n v¨n. Qua 2 ®o¹n v¨n trªn em cã t¸n thành ý kiến đó không? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¬ng thøc biÓu đạt tình cảm, cảm xúc ở 2 đoạn văn trªn ? GV: 2 ®o¹n v¨n cã c¸ch biÓu c¶m kh¸c nhau. §o¹n 1: BiÓu c¶m trùc tiÕp.. §o¹n 2 b¾t ®Çu b»ng miªu t¶ tiÕng h¸t đêm khuya trên đài, rồi im lặng, rồi tiÕng h¸t trong t©m hån, trong t tëng. TiÕng h¸t cña c« g¸i biÕn thµnh tiÕng hát của quê hơng, đất nớc, của ruộng vờn, của nơi chôn rau cắt rốn.. b. Nhận xét - §o¹n1: BiÓu hiÖn nçi nhí b¹n vµ nh¾c l¹i nh÷ng kØ niÖm xa. - §o¹n 2 : biÓu hiÖn t×nh c¶m g¾n bã với quê hơng, đất nớc.. => Là những tình cảm đẹp thấm nhuần t tëng nh©n v¨n. - §o¹n 1: lµ biÓu c¶m trùc tiÕp -> ngời viết gọi tên đối tợng biểu cảm, nãi th¼ng t×nh c¶m cña m×nh (c¸ch nµy thêng gÆp trong th tõ, nhËt kÝ, v¨n chÝnh luËn) - §o¹n 2 : lµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp-> t¸c gi¶ kh«ng nãi trùc tiÕp mµ gi¸n tiÕp thÓ hiện tình yêu quê hơng đất nớc (đây là c¸ch biÓu c¶m thêng gÆp trong t¸c phÈm v¨n häc)..

(74) ? Em h·y chØ ra c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh - §o¹n 1: Th¬ng nhí ¬i, xiÕt bao mong liªn tëng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m ë 2 ®o¹n nhí, c¸c kØ niÖm. v¨n trªn ? - §o¹n 2: lµ chuçi h×nh ¶nh vµ liªn tëng. - GV khẳng định: văn biểu cảm chỉ nhằm cho ngời đọc biết đợc, cảm đợc t×nh c¶m cña ngêi viÕt. T×nh c¶m lµ néi dung th«ng tin chñ yÕu cña v¨n biÓu c¶m. ? V¨n biÓu c¶m lµ g× ? ? Văn biểu cảm đợc thể hiện qua những thÓ lo¹i nµo ? ? T×nh c¶m trong v¨n biÓu c¶m thêng cã tÝnh chÊt nh thÕ nµo ? ? V¨n biÓu c¶m cã nh÷ng c¸ch biÓu hiÖn nµo? * Ghi nhí: sgk-73 Hoạt động 2. LuyÖn tËp.(20') II) LuyÖn tËp: HS đọc yêu cầu bài tập 1 ? So s¸nh 2 ®o¹n v¨n vµ cho biÕt ®o¹n 1- Bµi 1: nµo lµ v¨n biÓu c¶m? v× sao? - Đoạn b: là biểu cảm vì nhà văn đã ? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm của biến hoa hải đờng thành tình cảm. ®o¹n v¨n Êy? - Néi dung biÓu c¶m cña ®o¹n v¨n: + Hải đờng rộ lên hàng trăm đoá hoa ở ®Çu cµnh ph¬i phíi nh 1 lêi chµo h¹nh phóc. + Hải đờng có màu đỏ thắm rất quí, hân hoan, say đắm. + Hoa hải đờng rực rỡ, nồng nàn nhng kh«ng cã vÎ g× lµ yÓu ®iÖu thôc n÷, c¸nh hoa khum khum nh muèn phong lại cái nụ cời má lúm đồng tiền. 2- Bµi 2: HS đọc yêu cầu bài tập 2 - Hai bài thơ đều là biểu cảm trực tiếp ? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm trong vì cả 2 bài đều trực tiếp nêu t tởng, tình c¶m, kh«ng th«ng qua 1 ph¬ng tiÖn bµi th¬ S«ng nói níc Nam vµ Phß gi¸ trung gian nh miªu t¶, kÓ chuyÖn nµo c¶. vÒ kinh ? - Nội dung biểu cảm: + Bài “ Nam quốc sơn hà” : Khẳng.

(75) định đạo lí chủ quyền về lãnh thổ đất nước -> ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền + Bài “ Phò giá về kinh”: thể hiện hào khí chiến thẳng và khát vọng hoà bình thịnh trị d) Củng cố, luyện tập. (2') ?Văn biểu cảm là gì? Văn biểu cảm có đặc điểm gì? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3, 4, chuÈn bÞ bµi bµi ca c«n s¬n. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 22, Bài 6 Hướng dẫn đọc thêm , Văn bản BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRONG RA -Trần Nhân TôngBÀI CA CÔN SƠN -Nguyễn TrãiNgày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Cảm nhận được vẻ đẹp của phủ Thiên Trường. - Cảm nhận đợc sự hoà nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn trong ®o¹n th¬ trÝch Bµi ca C«n S¬n. * KiÕn thøc träng t©m: C¶nh vËt c«n s¬n t¬i m¸t ªm ¶, hµi hßa víi c¸ch sèng thanh cao cña NguyÔn Tr·i. b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng đọc và cảm nhận thơ thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đờng luËt. c) Về thái độ. - GD HS yêu quê hơng đất nớc và yêu cảnh đẹp nơi làng quê..

(76) 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích tổng hợp, quy nạp, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Văn biểu cảm là gì? Văn biểu cảm có những đặc điểm gì? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Phong cảnh non sông đất nớc ta thời Lê- Trần cách chúng ta đời nay hàng 5-7 thế kỉ đã hiện ra trong cảm nhận của và một ông quan anh hùng thời ấy nh thế nào? Bạn đã hành hơng về Côn Sơn Kiếp Bạc cha? Chắc phong cảnh những nơi ấy giờ đây phải khác xa nhiều lắm. Bây giờ chúng ta cùng đi tìm hiểu hai bài thơ đó. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Buổi chiều đứng ở phủ A. Buổi chiều đứng ở phủ thiên thiên trường trông ra. (Thiên trường trường trông ra. (Thiên trường vắng vọng) (17') vắng vọng) I. Giới thiệu tác giả tác phẩm ? Nêu những hiểu biết vầ tác giả? 1. Tác giả. - Trần Nhân Tông(1258- 1308). ?Bài thơ sáng tác trong hoàn cảnh nào? 2. Tác phẩm - Lúc về quê cũ ở Thiên Trường. II. Đọc- hiểu văn bản - GV hướng dẫn HS đọc, GV đọc, gọi 1. Đọc. HS đọc. 2. Chú thích. (SGK) - HS đọc chú thích 3. Nội dung: Cảnh buổi chiều ở phủ ? Bài thơ thuộc thể loại nào? Thiên trường và tâm hồn tác giả 4. Bố cục. 2 phần 5. Thể loại. - Thất ngôn tứ tuyệt luật Đường 6. Phân tích. a. Hai câu đầu. - “Trước xóm… -----------dường không” ? Theo em cảnh vật được miêu tả ở thời  Cảnh thôn xóm lúc chiều về sắp tối điểm nào trong ngày? dần chìm vào sương khói. ? Cảnh tượng chung ở Phủ Thiên - Cảnh vật bị màn sương, làn khói Trường lúc đó ra sao? bao phủ nên lúc mờ lúc tỏ, cho thấy sự sống yên bình của thiên nhiên và của ? Tại sao cảnh vật lại dường như có con người hòa quện. dường như không? - Nửa như có nửa như không --> Quang cảnh chập chờn, man mác hư.

(77) ảo ở chốn thôn quê vào lúc ngày tàn, cảnh tượng như thực như hư ảo chốn thôn quê khiến bóng chiều thêm lắng đọng sâu sắc ? Trong bức tranh quê được tác giả gợi tả ở đây hình ảnh nào để lại ấn tượng cho em nhiều nhất? - Làn khói, tiếng sáo văng vẳng, mục đồng dẫn trâu về hết, từng đôi cò trắng liệng cánh hạ xuống đồng ruộng ? Qua những chi tiết hình ảnh được miêu tả trong bài thơ, cảnh làng quê vào buổi chiều đứng ở Phủ Thiên Trường trông ra, em hiểu gì về tâm hồn tác giả? - Tác giả là vị vua dù có địa vị tối cao nhưng tâm hồn vẫn gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã của mình. Một điều không dễ gì có được. ? Nêu toàn bộ giá trị nghệ thuật, nội dung bài thơ? HS trả lời, GV chốt ý.. 2. Hai câu cuối: - “Mục đồng… ………………… xuống đồng”  Cảnh đậm đà sắc quê, hồn quê thể hiện sự hài hoà giữa tâm hồn con người với cảnh vật TN, với cuộc sống bình dị thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc.. III. Tổng kểt 1. Nghệ thuật 2. Nội dung * Ghi nhớ: SGK/77 Gọi HS đọc ghi nhớ SGK B. Bài ca Côn sơn (Côn sơn caHoạt động 2. Bài ca Côn sơn (Côn trích) sơn ca- trích) (18') I. Giới thiệu tác giả tác phẩm 1. Tác giả. ? Nêu những hiểu biết về tác giả - Nguyễn Trãi(1380-1442). Hiệu là Ức Nguyễn Trái? trai. - Quê: ở Thôn Chi Ngại, xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương. 2. Tác phẩm. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ? - Sáng tác lúc về ở ẩn ở Côn Sơn. II. Đọc- hiểu văn bản 1. Đọc. GV đọc mẫu, HS đọc, GV nhận xét. 2. Chú thích. SGK - Yêu cầu HS đọc chú thích SGK 3 Nội dung. Cảnh sắc và tâm hồn ? Bài thơ có nội dung chính là gì? Nguyễn Trãi ở Côn Sơn. 4. Thể loại. Lục bát ? Bài thơ thuộc thể loại nào? 5. Bố cục. 2 phần - HS xác định bố cục của bài thơ, GV nhận xét, 6. Phân tích. a. Cảnh sống và tâm hồn Nguyễn Trãi ở Côn Sơn. ? Từ ta được nhắc đi nhắc lại mấy lần? - Ta nằm, ta nghe, ta ngồi, ta ngâm. ta là ai? ta đang làm gì ở Côn Sơn? - Điệp từ “ ta”: tác giả sống trong.

(78) H: TL * GV mở rộng: Nguyễn Trãi đã từng làm quan, sau nhận thấy sự mục nát, thối rỗng của triều đình phong kiến ông từ quan về ở ẩn tại Côn Sơn ông sáng tác bài thơ này. Bài thơ giúp ta hiểu thêm tâm hồn thi sĩ, những giây phút thảnh thơi, thả hồn vào thiên nhiên của ông. ? Cảnh trí Côn Sơn qua hồn thơ Nguyễn Trãi hiện lên như thế nào?T/g sử dụng biện pháp NT gì? Tác dụng? - GV: Có suối chảy rì rầm, có bàn đá rêu phơi...tạo nên khung cảnh cho thi nhân ngồi ngâm thơ một cách thú vị. ? Giọng điệu chung của đoạn thơ đó là gì? - Giọng điệu nhẹ nhàng, thảnh thơi, êm tai, các điệp từ đã tạo nên giọng điệu đó GV chốt: Sự giao hoà trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách thanh tao , tâm hồn thi sĩ của tác giả ? Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?. những giây phút thảnh thơi, thả hồn vào cảnh trí => Tâm hồn thi sĩ thanh cao. 2. Cảnh trí Côn Sơn trong hồn thơ Nguyễn Trãi. - Cách so sánh ví von => cảnh trí Côn Sơn đẹp, thơ mộng, khoáng đạt thanh tĩnh - Có sự giao hoà trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên - Giọng điệu nhẹ nhàng, thảnh thơi, êm tai, các điệp từ đã tạo nên giọng điệu đó. III. Tổng kết a. Nghệ thuật: sử dụng từ xưng hô “ta”, đan xen chi tiết tả cảnh, tả người; lời thơ trong sáng sinh động giọng điệu nhẹ nhàng, sử dụng nghệ thuật phù hợp. b. Nội dung: Sự giao hòa trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách thanh cao tâm hồn thi sĩ của nhà thơ. * Ghi nhớ: SGK/81. Gọi HS đọc ghi nhớ d) Củng cố, luyện tập. (2') - Néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai bài thơ. Bài tập 1 Hai câu trong bài thơ “ Bài ca Côn Sơn” và hai câu trong bài” Cảnh khuya” giống nhau : đều là sản phẩm của những tâm hồn thi sĩ, có khả năng hoà nhập với thiên nhiên -> nghe tiếng suối cảm nhận như tiếng nhạc của thiên nhiên , tạo vật - Khác: + Một bên nhạc: là đàn cầm +Một bên nhạc: tiếng hát e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc lòng hai bài thơ, học thuộc ghi nhớ, đọc bài đọc thêm, chuẩn bị bài Tõ H¸n ViÖt (tiÕp)..

(79) 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 23, Bài 6 Tiếng Việt. TỪ HÁN VIỆT. Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Kiến thức chung: Giúp HS hiểu đợc sắc thái ý nghĩa riêng của từ Hán Việt. - Kiến thức trọnh tâm: Sử dụng từ HV để tạo sắc thái biểu cảm. b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng sö dông tõ HV trong nãi vµ viÕt. c) Về thái độ. - GDHS có ý thức sử dụng từ HV đúng nghĩa đúng sắc thái phù hợp với hoàn c¶nh vµ tr¸nh l¹m dông tõ HV. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV. b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, thảo luận, thục hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? §äc thuéc lßng bµi ca c«n s¬n? Nªu néi dung chÝnh cña bµi? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Giê häc tríc chóng ta vïa t×m hiÓu vÒ tõ HV vµ biết đợc cấu tạo trật tự từ HV . Vậy cần sử dụng từ HV ntn chúng ta tìm hiểu… c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Sö dông tõ Hán Việt I) Sö dông tõ Hán Việt: 1) Sử dụng từ HV để tạo sắc thái biểu (15") c¶m: - Hs đọc VD a. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tõ in ®Ëm? ( Lµ tõ HV) ? Gi¶i nghÜa c¸c tõ in ®Ëm ? ? T¹i sao c¸c c©u v¨n díi ®©y dïng c¸c. a) Ví dụ b) NhËn xÐt  VDa - Phụ nữ: đàn bà->trang trọng - Tõ trÇn: chÕt ; mai t¸ng: ch«n ->thÓ.

(80) tõ HV (in ®Ëm) mµ kh«ng dïng c¸c tõ thuÇn viÖt cã nghÜa t¬ng tù (ghi trong ngoặc đơn) ? - Hs đọc vd b. ? Gi¶i nghÜa c¸c tõ in ®Ëm ?. hiện thái độ tôn kính. - Tö thi: x¸c chÕt ->t¹o s¾c th¸i tao nh·, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ghª sî.  VD b - Kinh đô: nơi đóng đô của nhà vua - YÕt kiÕn: gÆp gì ngêi bÒ trªn víi t c¸ch lµ kh¸ch. - Trẫm, bệ hạ, thần: từ dùng để xng hô trong XHPK ->T¹o s¾c th¸i cæ, phï hîp víi bÇu ? Các từ HV trên tạo đợc sắc thái gì không khí XH xa cho ®o¹n v¨n ? ? Khi nãi viÕt, trong nhiÒu trêng hîp, ngêi ta dïng tõ HV mµ kh«ng dïng c¸c từ thuần Việt có nghĩa tơng tự để làm g× ? c) Ghi nhí : sgk- 82 - HS đọc ghi nhớ 2- Kh«ng nªn l¹m dông tõ H¸n ViÖt: VD a, b: sgk (82). ? Theo em, trong mçi cÆp c©u díi ®©y, a) NhËn xÐt câu nào có cách diễn đạt hay hơn ? Vì b) c©u sau diễn đạt hay hơn- vì nó phù sao ? (Câu sau diễn đạt hay hơn- vì nó hợp với h.c giao tiÕp phï hîp víi h.c giao tiÕp) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ HV trong 2 cặp câu ở VD a b sgk ? - Dùng không đúng, không cần thiết. ( Dùng không đúng, không cần thiết. Nó làm câu văn kém trong sáng và Nã lµm c©u v¨n kÐm trong s¸ng vµ kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp) ? Trong khi nãi viÕt, khi gÆp 1 cÆp tõ thuần Việt- Hán Việt đồng nghĩa thì chóng ta sÏ gi¶i quyÕt nh thÕ nµo ? (Khi cÇn t¹o s¾c th¸i biÓu c¶m th× dïng tõ H¸n ViÖt, nhng kh«ng nªn l¹m dông) - Hs đọc Ghi nhớ . c) Ghi nhí: sgk –83. II) LuyÖn tËp Hoạt động 2. LuyÖn tËp (20') 1- Bµi 1: (83) - Phân nhóm để hs chuẩn bị bài. - Chọn từ ngữ trong ngoặc đơn để điền 1. Nghĩa mẹ 2. Th©n mÉu vµo chç trèng: 3. Phu nh©n 4 . Vî 5. S¾p chÕt- S¾p chÕt 6. L©m chung 7. Gi¸o huÊn 8. D¹y b¶o ? T¹i sao ngêi VN thÝch dïng tõ H¸n 2- Bµi 2: (83) Việt để đặt tên ngời, tên địa lí ? - V× tõ H¸n ViÖt mang s¾c th¸i trang träng. - VD: Hoµng Thanh V©n, Hoµng Long, H¶i D¬ng, Trêng S¬n, Cöu Long => mang s¾c th¸i trang träng. ? §äc ®v, t×m nh÷ng tõ ng÷ H¸n ViÖt 3- Bµi 3: (84) gãp phÇn t¹o s¾c th¸i cæ xa ? - Gi¶ng hoµ, cÇu th©n, hoµ hiÕu, nhan s¾c tuyÖt trÇn. ? NhËn xÐt vÒ viÖc dïng tõ H¸n ViÖt ? 4- Bµi 4: (84) - Dïng tõ H¸n ViÖt lµ kh«ng phï hîp,.

(81) ph¶i thay b»ng tõ thuÇn ViÖt: b¶o vÖ = giữ gìn, mĩ lệ = đẹp đẽ. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Từ HV đợc dùng để làm gì? Khi dùng từ HV cần chú ý điều gì? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại, chuẩn bị bài đặc điểm của văn bản biểu c¶m 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 24, Bài 6 Tạp làm văn ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: Hiểu đợc đặc điểm của phơng thức biểu cảm là thờng mợn cảnh vật, đồ vật, con ngời để bày tỏ tình cảm, khác với văn miêu tả là nhằm mục đích tái hiện đối tợng đợc miêu tả. * Kiến thức trọnh tâm: Hiểu đợc các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm. b) Về kỹ năng. - BiÕt nhËn diÖn v¨n b¶n, t×m ý, lËp bè côc cho v¨n b¶n. c) Về thái độ. - HS cã ý thøc vµ viÕt bµi v¨n biÓu c¶m. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK, SGV b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, phân tích, quy nạp, thảo luận/động nóo, tự nhận thức 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Dïng tõ HV cã t¸c dông g×? Cã nªn l¹m dông tõ HV kh«ng? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') :Ở lớp 6, các em đã học về văn miêu tả. Văn miêu tả có nhiệm vụ tái hiện cảnh, ngời, vật, việc 1 cách đầy đủ, sinh động để ngời nghe, ngời đọc nh thấy đợc nó đang ở trớc mắt. Còn văn biểu cảm lại có nhiệm vụ truyền đợc cảm xúc, tình cảm và sự đánh giá, nhận xét của ngời nói, ngời viết tới ngời nghe, ngời đọc để họ đồng cảm với những suy nghĩ và tình cảm.

(82) của ngời nói, ngời viết. Để làm đợc nhiệm vụ đó thì văn biểu cảm phải có những đặc điểm gì ? c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính IT×m hiÓu đặc điểm của văn biểu Hoạt động 1. Tìm hiểu đặc điểm của c¶m. v¨n biÓu c¶m. (20') 1) VD: Bµi v¨n: TÊm g¬ng - Hs đọc bài văn: Tấm gơng. 2) Nhận xét : ? Bài văn đã nêu lên đợc những phẩm a. Nêu phẩm chất của tấm gơng: - Trung thùc, kh¸ch quan, ghÐt thãi xu chÊt g× cña tÊm g¬ng ? nÞnh, dèi tr¸. - Giúp con ngời thấy đợc sự thật có thể đó là sự thật đau buồn, cay đắng. ? Ngời viết nêu ra những phẩm chất * Nhằm biểu đạt tình cảm: - BiÓu d¬ng ngêi trung thùc. của tấm gơng để nhằm mục đích gì ? - Phª ph¸n kÎ dèi tr¸. -Gv: Mục đích của tác giả không phải => Mỗi bài văn biểu cảm tập trung biểu là miêu tả tấm gơng mà chỉ mợn tấm g- đạt 1 tình cảm chủ yếu. ơng để biểu đạt tình cảm của mình.... ? Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài b. Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã mợn hình ảnh tấm gơng làm văn đã làm nh thế nào ? ®iÓm tùa. V× tÊm g¬ng lu«n ph¶n chiÕu trung thµnh mäi vËt xung quanh. Nãi víi g¬ng, ca ngîi g¬ng lµ gi¸n tiÕp ca ngîi ngêi trung thùc. => Để biểu đạt tình cảm ấy, ngời viết - Gv kÕt luËn: cã thÓ chän h×nh ¶nh cã ý nghÜa Èn dô, tợng trng để gửi gắm tình cảm... ? Bè côc bµi v¨n gåm mÊy phÇn? PhÇn c. Bè côc: 3 phÇn MB và KB có quan hệ với nhau nh thế - MB (Đ1): Nêu phẩm chất của tấm gnào? Phần TB đã nêu lên những phẩm ơng chất gì? những ý đó liên quan đến chủ - TB: Nói về đức tính của tấm gơng. - KB (đoạn cuối): Khẳng định lại phẩm đề bài văn nh thế nào? - Gv: Néi dung bµi v¨n lµ biÓu d¬ng chÊt cña tÊm g¬ng. tÝnh trung thùc. Hai vÝ dô vÒ M¹c §Ünh Chi vµ Tr¬ng Chi lµ vÝ dô vÒ 1 ngêi đáng trọng và 1 ngời đáng thơng, nhng nÕu soi g¬ng th× g¬ng còng kh«ng v× t×nh c¶m mµ nãi sai sù thËt..

(83) ? Bµi v¨n biÓu c¶m thêng cã bè côc mÊy phÇn ? ? Tình cảm và sự đánh giá của tác giả trong bµi v¨n cã râ rµng, ch©n thùc không? Điều đó có ý nghĩa nh thế nào đối với giá trị của bài văn ? - Gv chèt l¹i:. => Bµi v¨n biÓu c¶m thêng cã bè côc ba phÇn nh mäi bµi v¨n kh¸c. d. Tình cảm và sự đánh giá của tác giả râ rµng ch©n thùc, kh«ng thÓ b¸c bá. H×nh ¶nh tÊm g¬ng cã søc khªu gîi, t¹o nªn gi¸ trÞ cña bµi v¨n. => T×nh c¶m trong bµi ph¶i râ rµng, trong s¸ng, ch©n thùc th× bµi v¨n biÓu c¶m míi cã gi¸ trÞ. - Hs đọc đoạn văn. 2) §o¹n v¨n cña Nguyªn Hång: ? Đoạn văn biểu hiện tình cảm gì? Tình - Thể hiện tình cảm cô đơn, cầu mong cảm ở đây đợc biểu hiện trực tiếp hay sự giúp đỡ và cảm thông -> biểu hiện gián tiếp? Em dựa vào dấu hiệu nào để trực tiếp (tiếng kêu, lời than, câu hỏi đa ra nhận xét đó? biÓu c¶m) ?V¨n biÓu c¶m cã nh÷ng ®.®iÓm g× ? * Ghi nhí: sgk (86) - HS đọc ghi nhớ SGK II) LuyÖn tËp. Hoạt động 2. LuyÖn tËp. (15') Bµi v¨n: Hoa häc trß. - Hs đọc bài văn. a- ThÓ hiÖn t×nh c¶m buån nhí khi xa ? Bµi v¨n thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? trêng, xa b¹n lóc nghØ hÌ. - Mợn hình ảnh hoa phợng để biểu đạt ? Việc miêu tả hoa phợng đóng vai trò t×nh c¶m. Hoa phîng lµ h×nh ¶nh Èn dô g× trong bµi v¨n biÓu c¶m nµy? tîng trng. - Hoa phîng lµ hoa häc trß v× hoa ph? V× sao t¸c gi¶ gäi hoa phîng lµ hoa îng g¾n bã víi s©n trêng, víi häc sinh, häc trß? víi nh÷ng ngµy hÌ chia tay nhí nhung da diÕt. b- Mạch ý của bài văn chính là sắc đỏ ? H·y t×m m¹ch ý cña bµi v¨n? cña hoa phîng ch¸y lªn trong nçi buån nhí cña häc trß lóc chia tay. c- Dùng hoa phợng để nói lên lòng ng? Bài văn này biểu cảm trực tiếp hay ời là biểu cảm gián tiếp. gi¸n tiÕp? d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Văn bản biểu cảm có đặc điểm gì? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ, viết 1 đoạn văn ngắn nói về tình cảm của con đói với mẹ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(84) ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 25 Bài 6 ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: Giúp HS nắm đợc đề văn biểu cảm và các bớc làm bài văn biÓu c¶m. * KiÕn thøc träng t©m: C¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý bài văn biểu cảm. c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc tù gi¸c, nghiªm tóc trong khi viÕt bµi. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, SBT, giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, phân tích và tổng hợp, thảo luận. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Văn biểu cảm có những đặc điểm gì? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Muốn làm đợc bài văn biểu cảm thì chúng ta phải làm những gì? Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời đợc câu hỏi này. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. §Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸c I - §Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m : bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m. (15') 1- §Ò v¨n biÓu c¶m : - HS đọc kĩ 5 đề văn trong sgk – 88 - Đối tợng biểu cảm: Dòng sông quê h? Em hãy chỉ ra đối tợng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện trong 5 đề ơng, đêm trăng trung thu, nụ cời của mÑ, tuæi th¬, loµi c©y. đó?.

(85) - T×nh c¶m cÇn biÓu hiÖn: Nªu nh÷ng tình cảm chân thật của mình đối với dòng sông quê hơng, đêm trăng trung thu... ? Em có nhận xét gì về đề văn biểu => Đề văn biểu cảm bao giờ cũng nêu c¶m ? ra đối tợng biểu cảm và định hớng tình - GV kÕt luËn: c¶m cho bµi v¨n. 2- C¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m : §Ò bµi : c¶m nghÜ vÒ nô cêi cña mÑ a, Tìm hiểu đề và tìm ý ? Xác định đối tợng biểu cảm của đề - Đối tợng biểu cảm : Nụ cời của mẹ v¨n bªn? ? Em h×nh dung vµ hiÓu nh thÕ nµo vÒ đối tợng ấy? (Đó là nụ cời yêu thơng, khích lệ đói b, LËp dµn ý: víi bíc tiÕn cña con, nô cêi an ñi…) ? S¾p xÕp c¸c ý theo bè côc 3 phÇn? ? MB cÇn nªu g× ? ? TB nªu nh÷ng ý g× ?. * MB: Nêu cảm xúc đối với nụ cời của mÑ. Nô cêi Êm lßng. * TB : Nªu nh÷ng biÓu hiÖn, s¾c th¸i nô cêi cña mÑ. ? Em h·y h×nh dung nô cêi cña mÑ? ? Cã ph¶i lóc nµo mÑ còng në nô cêi - Nô cêi vui th¬ng yªu - Nô cêi khuyÕn khÝch kh«ng? §ã lµ nh÷ng lóc nµo? - Nô cêi an ñi. - Nh÷ng khi v¾ng nô cêi cña mÑ * KB: Lßng yªu th¬ng vµ kÝnh träng ? KB cÇn nªu g× ? mÑ c, ViÕt bµi: ? Em sẽ viết nh thế nào để bày tỏ đợc lßng biÕt ¬n, niÒm yªu th¬ng vµ kÝnh trọng đối với mẹ? d, Söa bµi: ? §Ó lµm 1 bµi v¨n biÓu c¶m cÇn tiÕn hµnh qua nh÷ng bíc nµo? Th«ng thêng em cã lµm nh vËy kh«ng? * Ghi nhí: sgk – 88 - Gọi hs đọc Ghi nhớ sgk -88 II LuyÖn tËp Hoạt động 2. LuyÖn tËp (20') a, Bài văn biểu đạt tình cảm tự hào và - Hs đọc bài văn. yªu tha thiÕt quª h¬ng. ? Bài văn biểu đạt tình cảm gì ?.

(86) ? Hãy đặt cho bài văn 1 nhan đề và 1 - Nhan đề: quê hơng An Giang đề văn thích hợp? - §Ò v¨n: c¶m nghÜ vÒ quª h¬ng b, Dµn bµi: ? H·y nªu lªn dµn ý cña bµi v¨n ? * MB: GT t×nh yªu quª h¬ng An Giang * TB: BiÓu hiÖn t×nh yªu mÕn quª h¬ng - T×nh yªu quª tõ thña bÐ - Tình yêu quê hơng trong chiến đấu và nh÷ng tÊm g¬ng yªu níc * KB: T×nh yªu quª h¬ng víi nhËn thøc cña ngêi tõng tr¶i, trëng thµnh. c, Ph¬ng thøc biÓu c¶m : Võa biÓu c¶m trùc tiÕp nçi lßng m×nh võa biÓu c¶m gián tiếp khi nói đến thiên nhiên tơi ? Chỉ ra phơng thức biểu cảm của bài đẹp và con ngời anh hùng của quê hvăn? ¬ng. d) Củng cố, luyện tập. (2') - §Ó lµm 1 bµi v¨n biÓu c¶m cÇn thùc hiÖn nhng bíc nµo? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, hoµn thµnh bµi tËp c¶m nghÜ vÒ quª h¬ng. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 26, Bài 7 Văn bản BÁNH TRÔI NƯỚC; -Hồ Xuân HươngHướng dẫn đọc thêm: SAU PHÚT CHIA LI ( Trích Chinh phục ngâm khúc) -Đoàn Thị ĐiểmNgày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: HS cảm nhận đợc thân phận của ngời phụ nữ trong xã hội cò, lßng tin cña ngêi phô n÷ vÒ phÈm gi¸ trong s¹ch cña m×nh..

(87) - Giúp HS Cảm nhận đợc nỗi sầu chia li và ý nghĩa tố cáo chiến tranh phi nghĩa. Cảm nhận đợc niềm hạnh phúc khát khao lứa đôi của ngời phụ nữ cùng víi gi¸ trÞ nghÖ thuËt ng«n tõ trong ®o¹n th¬. * KiÕn thøc träng t©m: Th©n phËn cña ngêi phô n÷ qua h×nh ¶nh b¸nh tr«i. b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, liªn tëng, nhËn xÐt so s¸nh. c) Về thái độ. - GD HS thấy đợc thân phận của ngời phụ nữ cũ trong xã họi cũ qua đó có thái độ đúng đắn đối với sự bình đẳng trong xã hội 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vẫn đề, phân tich tình huống, thảo luận, hoạt động nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ "Côn Sơn ca" và nêu giá trị nghệ thuật của bài thơ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Trong đội ngũ những nhà thơ nữ của thời kì trung đại Việt Nam, Hồ Xuân Hơng đợc coi là nhà thơ tài hoa và độc đáo nhất. Tuy cuộc đời gặp nhiều éo le ngang trái, nhng những tác phẩm thơ ca của bà vẫn thấm đẫm tình thơng con ngời, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con ngời, trớc hết là đối với ngời phụ nữ. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Bài thơ: Bánh trôi A. Bài thơ: Bánh trôi nước nước. (20') I. Giới thiệu tác giả tác phẩm. - Hs đọc chú thích SGK/95 ? Nêu những hiểu biết về tác giả Hồ 1- T¸c gi¶: Xuân Hương - Hå Xu©n H¬ng. - Bµ lµ ngêi cã häc, cã tµi lµm th¬, cuộc đời bà gặp nhiều bi kịch. - Bà đợc mệnh danh là bà chúa thơ N«m. 2- t¸c phÈm - Bµi th¬ n»m trong chïm th¬ vÞnh vËt, ? Nêu xuất xứ của bài thơ? vÞnh c¶nh - Là bài thơ trữ tình đặc sắc, nổi tiếng, tiªu biÓu cho t tëng nghÖ thuËt cña bµ. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: 1) §äc GV Hớng dẫn đọc: giọng vừa dịu, vừa 2) Chỳ thớch m¹nh, võa ngËm ngïi. - GV đọc-hs đọc-nhận xét. 3) ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt. - GV gi¶i thÝch tõ khã. ? VÒ thÓ th¬, bµi th¬ nµy gièng víi - B¸nh tr«i níc: chó thÝch sgk - 95 nh÷ng bµi th¬ nµo võa häc? v× sao? - Bài thơ có nhan đề “Bánh trôi nớc”. ?.

(88) Vậy em hiểu thế nào là bánh trôi nớc ? 4) Chủ đề ? Em hãy nêu chủ đề chính của bài Bài thơ miêu tả bánh trôi nớc qua đó th¬? nói lên vể đẹp phẩm chất trong trắng cña ngêi phô n÷. 5) Bè côc - TÝnh ®a nghÜa trong th¬: lµ 1 thuéc ? Cã ý kiÕn cho r»ng bµi th¬ cã tÝnh ®a tÝnh cña ng«n ng÷ v¨n ch¬ng, thi ca nãi nghÜa. VËy thÕ nµo lµ tÝnh ®a nghÜa chung trong th¬? - Bµi th¬ cã 2 nghÜa: ? Bài thơ có mấy nghĩa, đó là những + Nói về bánh trôi nớc khi đang đợc nghÜa g×? luéc chÝn. + Phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phËn cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò. 6) Ph©n tÝch a) Miªu t¶ b¸nh tr«i níc: ? Với nghĩa thứ nhất bánh trôi nớc đã đợc miêu tả nh thế nào? Chú ý các từ ng÷: tr¾ng, trßn, ch×m, næi, r¾n n¸t, lßng son. (- Bánh có màu trắng của bột, bánh đợc nÆn thµnh viªn trßn. - NÕu nhµo bét mµ nhiÒu níc qu¸ th× nh·o (n¸t), Ýt níc qu¸ th× r¾n (cøng). - Khi đun sôi nớc để luộc bánh chín thì næi lªn, b¸nh cha chÝn th× ch×m. - Nhân bánh đợc làm bằng mật hoặc đờng phên nên khi chín thờng có màu đỏ nh son) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ b¸nh tr«i cña t¸c gi¶ ? ? Với nghĩa thứ 2, vẻ đẹp, phẩm chất cao quÝ vµ th©n phËn ch×m næi cña ngêi phụ nữ đợc gợi lên nh thế nào? Chú ý c¸c côm tõ: ba ch×m, r¾n n¸t mÆc dÇu, gi÷ tÊm lßng son.. =>Miªu t¶ rÊt gièng b¸nh tr«i ngoµi đời. b) B¸nh tr«i níc thÓ hiÖn phÈm chÊt, th©n phËn ngêi phô n÷: - Võa tr¾ng l¹i võa trßn ->VÒ h×nh thøc thì xinh đẹp. - B¶y næi ba ch×m ->VÒ sè phËn th× chìm nổi, bấp bênh trớc cuộc đời. - Gi÷ tÊm lßng son ->VÒ phÈm chÊt th× dï gÆp c¶nh ngé nh thÕ nµo vÉn gi÷ sù chung thuû, s¾t son.. - Gv: Qua ngßi bót tµi t×nh cña Hå Xu©n H¬ng, c¸i b¸nh tr«i níc kh«ng đơn thuần chỉ là cái bánh bình thờng mµ cßn trë thµnh 1 Èn dô thÓ hiÖn cuéc đời và số phận của ngời phụ nữ trong x· héi phong kiÕn ? Trong 2 nghĩa đó, nghĩa nào quyết định giá trị bài thơ? Vì sao?. => NghÜa thø 2 lµ chÝnh, nghÜa thø nhÊt chỉ là phơng tiện để chuyển tải nghĩa sau. Và chính nghĩa sau đã làm nên giá trÞ cña bµi th¬.. - Gv: Bài thơ Bánh trôi nớc đã cho ta thấy hình thể xinh đẹp, phẩm chất trong tr¾ng son s¾t, cïng th©n phËn ch×m næi cña ngêi phô n÷ VN xa 1 c¸ch s©u s¾c. Víi bµi th¬ nµy, n÷ sÜ Hå Xuân Hơng đã 2 lần hoá thân, vừa làm chiÕc b¸nh tr«i, võa nh©n danh ngêi phụ nữ để tự sự với bạn đọc, truyền tới.

(89) bạn đọc những tình cảm trong sáng, nhân đạo. Bánh trôi nớc đúng là 1 áng văn chơng đa nghĩa độc đáo. III) Tæng kÕt 1. Nghệ thuật ? Nêu giá trị nghệ thuận của bài thơ? - Đối lập (trắng và tròn, nổi và chìm) để nói lên sự bất công của xã hội đối với người phụ nữ . - Rắn; nát mặc tay kẻ nặn : Thân phận phụ thuộc - Giữ tấm long son: Phẩm chất trong trắng, dù gặp cảnh ngộ gì vẫn giữ được sự son sắt, thuỷ chung , tình nghĩa ? Nội dung chính của bài thơ là gì? 2. Nội dung - Bài thơ có 2 nghĩa mà nghĩa nào cũng chính xác nhưng tập chung nghĩa thứ 2 - Hs đọc ghi nhớ. mới làm nên giá trị bài thơ . - Ghi nhí : sgk –95 ? Nêu ý nghĩa của bài thơ? * ý nghÜa bµi th¬: §©y lµ bµi th¬ thÓ hiÖn c¶m høng nh©n đạo trong văn học viết Việt Nam dới thời phong kiến, ngợi ca vẻ đẹp, phẩm chất của ngời phụ nữ, đông fhời thể hiện lòng cảm thơng sâu sắc đối với th©n phËn næi ch×m cña hä. B. Bài thơ: Sau phút chia li Hoạt động 2. Bài thơ: Sau phút chia li (15') I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm (SGK- 91, 92) - HS đọc sgk ( 91-92). - GV: kh¸i qu¸t l¹i 1 vµi nÐt chÝnh vÒ tác giả - tác phẩm: Thời đại Đặng Trần C«n sèng vµ s¸ng t¸c Chinh phô ng©m khúc là thời đại bắt đầu có các cuộc khëi nghÜa n«ng d©n (1737, 1739, 1740). Cuộc chiến tranh đợc nói trong tác phẩm là chiến tranh đàn áp nông d©n khëi nghÜa. ? Chinh phô ng©m khóc lµ g× ? II) §äc - HiÓu v¨n b¶n. ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t? (vÒ sè c©u, sè ch÷ trong c¸c c©u vµ c¸ch hiÖp vÇn trong 1 khæ th¬) - GV: Tác phẩm dài 408 câu đã thể hiện muôn vàn đợt sóng tình cảm của ngêi chinh phô - ngêi vî cã chång ra trËn. - Hớng dẫn đọc: chậm chậm, đều đều, buån buån, ng¾t nhÞp 3/4(3/2/2), 3/3, 4/4 - Hs đọc chú thích. ? Văn bản này đợc biểu đạt bằng phơng thức nào? Vì sao? (Văn bản biểu cảm Vì nó đã diễn tả đợc nỗi nhớ nhung của. 1) §äc. 2) Chú thích. 3) Chủ đề Nèi sÇu chia li cña ngêi thiÕu phô ngay sau khi tiÕn chång ra trËn..

(90) lßng ngêi) ? Nçi nhí Êy lµ cña ai? Nçi nhí Êy diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? (Nçi nhí cña ngêi vî cã chång ®i chiÕn trËn - Hoµn c¶nh cã chiÕn tranh) ? Nỗi nhớ ấy đợc diễn tả qua mấy khúc 4) Bố cục: 3 đoạn ng©m? Em h·y chØ ra giíi h¹n vµ néi - Khóc ng©m 1: nãi vÒ nçi trèng tr¶i dung tõng ®o¹n? cña lßng ngêi tríc thùc tÕ chia li phò phµng. - Khóc ng©m 2: nãi vÒ nçi xãt xa trong c¸ch trë nói s«ng. - Khóc ng©m 3: nãi vÒ nçi sÇu th¬ng tríc bao c¶nh vËt. 5) Ph©n tÝch - HS đọc khúc ngâm thứ nhất. a) Khóc ng©m thø nhÊt: ? Cuộc chia tay đợc nói tới qua câu thơ - Phản ánh cuộc chia li phũ phàng, nµo ? đồng thời biểu hiện nỗi xót xa cho ? Ấn tợng đầu tiên về sự cách ngăn đợc hạnh phúc bị chia cắt. thÓ hiÖn b»ng h×nh ¶nh nµo ? ? Em h·y h×nh dung xem c¶nh tîng nµy nh thÕ nµo ? - Kh«ng gian bao la v« tËn. Gîi râ th©n phËn nhá bÐ vµ c¶m gi¸c trèng tr¶i cña lßng ngêi. ? Tác dụng của hình ảnh đó trong việc diÔn t¶ nçi lßng li biÖt ? ? Qua 4 c©u th¬ ®Çu, nçi sÇu chia li cña ngời vợ đã đợc gợi tả nh thế nào ? -Qua 4 câu đầu thực tế chia li và nỗi sầu chia li đã đợc gợi tả rất ấn tợng. Mây biÕc, nói xanh lµ thiªn nhiªn trong đoạn thơ gợi cho ngời đọc 1 cảm giác b©ng khu©ng, man m¸c, th¨m th¼m cña c¶nh li biÖt. H×nh ¶nh tu«n mµu m©y biếc đã góp phần tạo nên cái mênh m«ng cña nçi sÇu ngang tÇm vò trô. b) Khóc ng©m thø 2: ? Ý nghÜa cña 4 c©u th¬ ®Çu lµ g× ? - Hs đọc khúc ngâm thứ 2 - Gv: Hµm D¬ng, Tiªu T¬ng lµ nh÷ng địa danh của Trung Quốc cách xa nhau đến hàng ngàn dặm, nó mang ý nghĩa tîng trng cho sù xa c¸ch. ? Qua 4 câu khổ thứ 2, nỗi sầu đó đựơc gîi t¶ thªm nh thÕ nµo ? - TiÕp tôc diÔn t¶ nçi sÇu chia li trong độ tăng trởng: ở khổ trên mới nói đến sù c¸ch ng¨n, ë khæ nµy sù c¸ch ng¨n đã là mấy trùng. Có điều sự chia li ở ®©y lµ chia li vÒ cuéc sèng, vÒ thÓ x¸c cßn t×nh c¶m, t©m hån vÉn g¾n bã thiÕt tha. -> Điệp ngữ, đảo ngữ và hình ảnh tơng ? Các phép đối còn ngảnh lại-hãy trông phản diễn tả nỗi sầu chia li và tình cảm sang trong 2 c©u 7 ch÷, c¸ch ®iÖp vµ buån th¬ng, nhung nhí cø t¨ng dÇn: đảo vị trí của 2 địa danh Hàm DơngTiêu Tơng có ý nghĩa gì trong việc gợi - Đó là nỗi ngậm ngùi xót xa của tình t¶ nçi sÇu chia li? vî nhí chång trong xa x«i c¸ch trë..

(91) - Gv: Nỗi sầu chia li đợc gợi tả rất đặc sắc trong các cụm từ đối nghĩa: ngảnh lại-trông sang và cách đảo ngữ của 2 địa danh: Hàm Dơng-Tiêu Tơng đã làm cho nçi ®au t¨ng thªm. C¸c c©u th¬ trë nªn thèng thiÕt, ai o¸n , n·o nïng. - Hs đọc khúc ngâm thứ 3. ? Nỗi sầu đó đợc tiếp tục nâng cao trong khæ cuèi nh thÕ nµo? - Khæ cuèi tiÕp tôc gîi t¶ nçi sÇu chia li oái oăm, nghịch chớng theo độ tăng trởng đã đến cực độ. ở khổ trên, còn có địa danh Hàm Dơng - Tiêu Tơng để có ý niÖm vÒ sù xa c¸ch. Nhng ë khæ cuèi thì xa cách đã tới độ hoàn toàn mất hút vµo ngµn d©u. ? C¸c ®iÖp tõ cïng, thÊy trong 2 c©u 7 ch÷ vµ c¸ch nãi vÒ ngµn d©u, mµu xanh cña ngµn d©u cã t¸c dông g× trong viÖc gîi t¶ nçi sÇu chia li ? ? Khúc ngâm thứ 3 cho ta thấy đợc tâm tr¹ng g× cña ngêi vî trÎ ?. c) Khóc ng©m thø 3:. -> Sử dụng điệp ngữ, đảo ngữ, câu hỏi tu tõ diÔn t¶ nçi sÇu nh©n lªn bÊt tËn trë thµnh 1 khèi sÇu th¬ng, trÜu nÆng trong t©m hån ngêi chinh phô: - ThÓ hiÖn t©m tr¹ng v« väng cña ngêi vî trÎ. III) Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt ? Qua VB này tác giả sử dụng biện Điệp ngữ, đảo ngữ, hình ảnh tơng phản, đối lập, câu hỏi tu từ. pháp nghệ thuật nào là đặc sắc nhất? 2. Nội dung - Ghi nhí : sgk –93 - Hs đọc Ghi nhớ - Tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa vµ thÓ - Gv: Đoạn ngâm khúc về cuộc chia tay hiện khát khao hạnh phúc lứa đôi của của đôi vợ chồng trẻ trong tác phẩm ngời phụ nữ. Chinh phô ng©m cho ta thÊy: nçi sÇu chia li cña ngêi chinh phô lóc tiÔn chồng ra trận đã nh nhuốm cả vào mây, trêi, nói non, c¶nh vËt, c©y cèi. Nçi sÇu nµy võa cã ý nghÜa tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa, võa thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao hạnh phúc lứa đôi của ngời phụ nữ. Đoạn thơ có giá trị nhân đạo, nhân văn thÊm thÝa. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Nghệ thuật đợc sử dụng trong 2 bài thơ? Nội dung chính của 2 bài thơ? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học bài theo nội dung đã phân tích, học thuộc lòng bài thơ, học ghi nhớ sgk. - Chuẩn bị tiết 27: Quan hệ từ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

(92) Tiết 27, Bài 7 Tiếng Việt. QUAN HỆ TỪ. Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ, viÖc sö dông quan hÖ tõ. * KiÕn thøc träng t©m: Kh¸i niÖm quan hÖ tõ. b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng sử dung quan hệ từ khi đặt câu c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc sö dông quan hÖ tõ trong khi nãi vµ viÕt. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, Giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, gợi mở, phân tích, tích hợp, quy nạp, thực hành, thảo luận nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? §äc thuéc lßng bµi th¬ sau phót chia li? ? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào là đặc sắc? ? Học thuộc lòng bài thơ Bánh trôi nước? Nêu ý nghĩa của bài thơ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Để tạo được những văn bản hay ngoài việc chọn lựa nội dung văn bản, phương thức biểu đạt, chúng ta cần phải biết liên kết các ý, câu, đoạn để tạo văn bản có sự gắn kết và mạch lạc. Muốn làm được điều đó chúng ta phải sử dụng từ ngữ như thế nào? Bài hôm nay cô sẽ giới thiệu cùng các em một loại từ sử dụng rất có hiệu quả trong việc liên kết, đó là quan hệ từ. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Thế nào là quan hệ từ. I. Thế nào là quan hệ từ (10') 1. Ví dụ ( SGK) HS đọc VD a, b,c (96 +97) 2. Nhận xét ? Chỉ ra những quan hệ từ trong các ví a. Của: liên kết hai thành phần đồ chơi dụ trên? và chúng tôi -> quan hệ sở hữu ? Ý nghĩa của từng quan hệ từ? b. Như: liên kết hai từ đẹp và hoa -> Ngoài việc chỉ quan hệ, các từ trên còn quan hệ so sánh có tác dụng liên kết, hãy chỉ ra tác c. Và: liên kết giữa hai bộ phận của dụng đó trong các ví dụ trên? câu ghép Nên: liên kết giữa hai thành phần trong câu -> quan hệ nhân quả.

(93) ? Các từ trên là quan hệ từ? Em hiểu thế nào là quan hệ từ? - Quan hệ từ được dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nhân quả, đẳng lập,... giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn. - HS đọc ghi nhớ. Gv chốt ? Em hãy đặt câu có sử dụng quan hệ từ? (Lan học yếu vì nó lười học) Hoạt động 2: Sử dụng quan hệ từ. (10') ? Trong các trường hợp mục II.1 SGK trang 97 đã có những quan hệ từ. Xét các câu a với b, c với d. ? Nếu ta bỏ QHT trong các câu trên thì nghĩa của các câu như thế nào?. 3. Ghi nhớ(SGK). II. Sử dụng quan hệ từ. 1. Ví dụ 2. Nhận xét: * Ví dụ 1: - các câu a, c nghĩa không thay đổi - các câu b, d nghĩa thay đổi (không rõ nghĩa) ? Tìm QHT có thể dùng thành cặp với * Ví dụ 2: Nếu …….thì các QHT sau đây? (mục 2 trang 97) Hễ ……thì ? Đặt câu với các cặp QHT vừa tìm. Vì……….nên - HS suy nghĩa trình bày ? Thử đổi một QHT của cặp câu trên? Tuy………nhưng Sở dĩ……vì (không đổi được, không rõ nghĩa) ? Qua tìm hiểu hai VD hãy rút ra kết luận - Trong giao tiếp và tạo lập văn bản có trường hợp bắt buộc dùng QHT, cũng có trường hợp không bắt buộc dùng QHT - Có một số QHT thường được dùng thành cặp 3. Ghi nhớ - HS đọc ghi nhớ III. Luyện tập Hoạt động 3. Luyện tập (15') - HS đọc bài tập 1, nêu yêu cầu , làm 1. Bài tập 1(tr98): Tìm quan hệ từ trong hai đoạn đầu văn bản “ Cổng bài trường mở ra” - Gọi 1,2 em trình bày -> nhận xét - Của mà - Còn nhưng - Gv sửa chữa, bổ sung - Như của - Của nhưng - Như như - Gọi 1 HS đọc đoạn văn cần điền quan 2. Bài tập 2: Điền các quan hệ từ vào.

(94) hệ từ - HS điền-> nhận xét - Gv kết luận. - HS đọc, xác định yêu cầu, làm bài 3. - Gv sửa chữa. Đoạn văn tham khảo Tôi và Lan là bạn bè thân thiết từ lâu. Tôi quý Lan vì nó hiền lành, chăm chỉ học tập và luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Đối với tôi Lan như một tấm gương sáng để tôi soi vào và noi theo - GV yêu cầu suy nghĩ trình bày. - HS nhận xét, Gv kết luận - HS đọc yêu cầu bài tập 5 - GV yêu cầu HS làm - GV nhận xét. Bài tập 6. Tham khảo. - Cho HS chép về nhà điền thêm vế còn lại để tạo thành câu có QHT hoàn chỉnh.. chỗ trống. Điền theo thứ tự với, và, với, với, nếu- thì, và 3. Bài tập 3 - Các câu đúng: b, d, i, k, l, g - Các câu sai: a, c, e, h 4. Bài tập 4: Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng quan hệ từ. 5. Bài tập 5: Hai câu này có sắc thái biểu cảm khác nhau. - Nó gầy nhưng khỏe  Tỏ ý khen. - Nó khỏe nhưng gầy  Tỏ ý chê. 6. Bài tập bổ sung: Viết tiếp phần sau để tạo thành câu hoàn chỉnh có sử dụng quan hệ từ - Nếu học tập chăm chỉ thì Hoa sẽ đạt học sinh giỏi. - Vì trời mưa to nên tôi đi học muộn - Tuy gia đình khó khăn nhưng Lan rất cố gắng học tập. - Sở dĩ Nam học yếu vì nó rất mải chơi.. d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Quan hệ từ dùng để làm gì? Cần sử dụng quan hệ từ nh thế nào? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') Häc thuéc ghi nhí, lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i, chuÈn bÞ bµi: LuyÖn tËp c¸ch lµm v¨n b¶n biÓu c¶m 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 27, Bài 7 TLV: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM VĂN BẢN BIỂU CẢM Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:.......................................

(95) Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: Củng cố kiến thức về văn biểu cảm và đặc điểm của nó * KiÕn thøc träng t©m: LËp dµn bµi v¨n biÓu c¶m. b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng lËp ý, lËp dµn ý, viÕt v¨n c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc t duy, s¸ng t¹o, tù gi¸c trong viÕt v¨n. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Giáo án, SGK b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, phân tích,thực hành, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Quan hệ từ dung để làm gì? Cần sử dụng quan hệ từ nh thế nào? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Để củng cố kiến thức đã học về văn biểu cảm tiết häc h«m nay chóng ta cïng luyÖn tËp vÒ c¸ch lµm v¨n biÓu c¶m c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Tìm hiểu đề, lập dàn Đề bài: Loài cây em yêu bài. (15') Cây tre Việt Nam 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: ? Đề văn thuộc thể loại gì? Đối tượng * Tìm hiểu đề biểu cảm? - Thể loại: Văn biểu cảm - Đối tượng: Cây tre Việt Nam ? Em định hướng tình cảm như thế - Định hướng tình cảm: Tình cảm yêu nào? thích loài cây đó * Tìm ý ? Em yêu cây gì? Vì sao em yêu cây tre - Làng quê Việt Nam đâu đâu cũng có hơn các cây khác tre - Tre gắn bó, gần gũi với con người Việt Nam từ bao đời nay ? Trong cuộc sống tre có tác dụng gì? + Trong cuộc sống: Tre làm đồ dùng, vật dụng trong nhà. ? Trong chiến đấu, tre làm gì? + Trong chiến đấu: tre làm vũ khí gậy, chông, tre còn tạo ra những nơi để che giấu bộ đội để vây hãm quân thù. ?Ngoài những đặc điểm trên, em còn -Tre có nhiều phẩm chất giống con yêu quý cây tre vì sao? người Việt Nam - Vì tre có nhiều phẩm chất giống con người.

(96) ? Đó là những phẩm chất nào?. + Tre cần cù, chăm chỉ, chắt chiu, vươn lên trong đất cằn + Tre đoàn kết, vây bọc tạo nên những luỹ tre xanh mát bao bọc làng quê Việt Nam + Tre hiên ngang trước bão táp mưa sa - Với các ý vừa tìm được, em hãy sắp 2. Lập dàn ý xếp thành dàn ý a. Mở bài: Lí do em yêu thích cây tre ? Mở bài nêu vấn đề gì? Việt Nam ? Thân bài gồm mấy ý lớn? Mỗi ý đó b. Thân bài - Giải thích rõ vì sao em yêu cây tre như thế nào? Việt Nam + Trên đất nước Việt Nam đâu đâu cũng có tre + Tre gắn bó, gần gũi với con người Việt Nam từ bao đời nay - Tre có những đặc điểm giống với phẩm chất con người Việt Nam - Tre trong cuộc sống của em. + Đồ chơi được làm từ tre nứa. + Trong sinh hoạt văn hóa: những khúc nhạc từ sáo tre, sáo trúc, tiếng sáo diều… c. Kết bài: Nêu tình cảm của em với ? Kết bài em sẽ làm gì? cây tre Việt Nam 3. Viết bài: - Diễn đạt thành bài văn 4. Sửa bài: - Xem lại và sửa lại bài văn II. Thực hành trên lớp. Hoạt động 2: Thực hành trên lớp. 3. Viết bài: (20') - GV chia Tổ 1: Viết mở bài Tổ 2: Viết thân bài Tổ 3: Viết kết bài - Gọi đại diện trình bày - Gv sửa chữa  Mở bài Đất nước Việt Nam có hàng ngàn hàng vạn loài cây khác nhau. Cây nào cũng đẹp cũng hữu ích nhưng loài cây em yêu thích nhất là cây tre.  Thân bài Cây tre đã gắn bó với bao thăng trầm của lịch sử nước nhà "... Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre và đánh giặc...". Không phải ngẫu nhiên sự tích.

(97) loại tre thân vàng được người Việt gắn với truyền thuyết về Thánh Gióng Hình ảnh Thánh Gióng nhổ tre đằng ngà đánh đuổi giặc Ân xâm lược đã trở thành biểu tượng cho sức mạnh chiến thắng thần kỳ, đột biến của dân tộc ta đối với những kẻ thù xâm lược lớn mạnh. Trải qua nhiều thời kỳ lịch sử, các luỹ tre xanh đã trởi thành "pháo đài xanh" vững chắc chống quân xâm lược, chống thiên tai. Tre thật sự trở thành chiến luỹ và là nguồn vật liệu để chế tạo vũ khí tấn công trong các cuộc chiến. Chính ngọn tầm vông góp phần lớn trong việc đánh đuổi quân xâm lược để giành độc lập, tự do cho Tổ quốc. "Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín  Kết bài: Tre Việt Nam đáng yêu đáng quý xiết bao. Dù có phải đi đâu xa quê hương xứ sở nhưng hình ảnh cây tre kiên cường, hiên ngang , cần cù, siêng năng sẽ không bao giờ phai mờ trong tâm trí em. * Đọc thêm: - GV đọc đoạn văn tham khảo - Gọi 2-3 em đọc văn bản “ Cây sấu Hà Nội” d) Củng cố, luyện tập. (2') - Các bước làm bài văn biểu cảm - Ôn lý thuyết, viết một bài văn hoàn chỉnh e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học bài và chuẩn bị bài: Qua đèo ngang 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 29 Bài 8 Văn bản:. QUA ĐÈO NGANG - Bà Huyện Thanh Quan-.

(98) Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan. - Đặc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang. - Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng tác giả thể hiện qua bài thơ. - Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình độc đáo trong văn bản. b) Về kỹ năng. - Đọc - hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. - Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ. - Lồng ghép vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường. c) Về thái độ. - Hiểu giá trị tư tưởng nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đường luật chữ Nôm tả cảnh ngụ tình tiêu biểu đặc sắc. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, Giáo án b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, gợi mở, phân tích, tích hợp, quy nạp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ “ Bánh trôi nước” - Hồ Xuân Hương? Qua bài thơ em hiểu điều gì về người phụ nữ trong xã hội cũ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Các em ạ! Đèo Ngang là một địa danh nổi tiếng trên đất nớc ta. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã từng viết 1 câu thơ rất dí dỏm và bÊt ngê: "Bao nhiªu ngêi lµm th¬ vÒ §Ìo Ngang Mà không biết con đèo chạy dọc". §óng lµ cã biÕt bao ngêi lµm th¬ vÒ §Ìo Ngang nh Cao B¸ Qu¸t cã bµi Lªn nói Hoµnh S¬n, NguyÔn KhuyÕn cã bµi Qua nói Hoµnh S¬n, NguyÔn Thîng Hiền có bài Mùa xuân trông núi Hoành Sơn... Nhng tựu trưng, đợc nhiều ngời biết và yêu thích nhất vẫn là bài Qua đèo Ngang của Bà huyện Thanh Quan. Bài th¬ nh mét bót kÝ th¬ ®Ëm chÊt tr÷ t×nh. H«m nay thầy trß chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu bµi th¬. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1:Giới thiệu tác giả, tác I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm. phẩm. (5') HS theo dõi chú thích * SGK/102 ? Nêu vài nét về tác giả? 1. Tác giả. ( Là người thông minh, lịch lãm, học - Bà Huyện Thanh Quan tên thật là.

(99) rộng được vua mời làm cung trung giáo tập để dạy công chúa, cung phi.Thương người đặc biệt bạn cùng giới, hay tham gia vào việc quan của chồng. Có lần bà phê vào đơn xin li dị của người đàn bà: P " hó cho con Nguyễn Thị Đào Nước trong leo lẻo cắm sào đợi ai Chữ rằng xuân bất tái lai Cho về kiếm chút kẻo mai nữa già". -> người đàn bà bỏ được anh chồng tệ bạc. - Khi dạy ở kinh đô Huế, làm “tay trong” cùng Lí Râu (Nguyễn Danh Khang) đấu tranh thắng lợi, bỏ được lệ tiến chim sâm cầm lên vua - lệ làm khổ dân không biết tự thuở nào -> nữ sĩ tài danh hiếm có. - Số lượng tác phẩm không nhiều ? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ?. Nguyễn Thị Hinh quê làng Nghi Tàm (Tây Hồ - Hà Nội) là một trong những nữ sĩ tài danh hiếm có.. 2. Tác phẩm: - Tác phẩm được viết khi bà đi qua Đèo Ngang vào Huế dạy học. Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản.(25') II. Đọc - hiểu văn bản - GV hướng dẫn đọc 1. Đọc : Ngắt nhịp 4/3 hoặc 2/2/3 Chú ý các từ miêu tả -> tâm trạng - Gv đọc mẫu . HS đọc -> nhận xét - Gv sửa chữa. ? Em hiểu địa danh Đèo Ngang ? 2. Chú thích: HS đọc từ khó SGK 3. Chủ đề ? Nêu chủ đề của bài thơ? - Diễn tả bức trannh thiên nhiên đèo ngang hoang sơ hùng vĩ đồng thời thấy được tâm trang u hoài cô đơn của tác giả khi xa quê. 4. Thể loại ? Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Đặc điểm của thể thơ này? (SGK 102) - Thất ngôn bát cú luật đường Căn cứ vào đặc điểm thể thơ, em hãy nhận diện trong văn bản “ Qua Đèo.

(100) Ngang”, bài thơ 8 câu, mỗi câu 7 chữ Gieo vần bằng: tà, hoa, nhà, gia, ta. Đối ở câu 3,4 và 5,6 ? Bài thơ chia bố cục như thế nào? 5. Bố cục - Gồm 4 phần; đề , thực, luận, kết - Gồm 4 phần; đề , thực, luận, kết 6. Phân tích - Hs đọc thầm hai câu đề a. Hai câu đề: ? Cảnh tượng Đèo Ngang được miêu tả Bước tới … bóng xế tà vào thời điểm nào trong ngày? Cỏ cây chen … chen hoa - Xế tà: chiều tối -> Chiều tà hoàng hôn xuống ? Nhận xét gì về thời điểm này? - Trở thành một ước lệ trong văn học trung đại -> nỗi buồn, nối nhớ. -> Điệp từ chen nhấn mạnh sự đông ? Chen có nghĩa là gì? việc nhắc lại từ đúc, rậm rạp, hoang sơ. chen có tác dụng gì? - Chen : len vào để chiếm chỗ -> nhấn mạnh sự rậm rạp, chật chội, hoang dã, sức sống mãnh liệt ở nơi đây. ? Em cảm nhận gì về cảnh đèo Ngang - Hai câu đề tả khái quát cảnh đèo và tâm trạng tác giả trong 2 câu đề? Ngang lúc chiều tà: thiên nhiên hoang dã, vắng lặng, gợi nỗi buồn man mác. - HS theo dõi hai câu thực b. Hai câu thực: ? Quan hệ giữa hai câu thơ này? Lom khom …vài chú - Đối nhau -> bình đối Lác đác…mấy nhà. ? Lom khom , lác đác gợi hình ảnh gì? - Từ láy gợi sự thưa thớt, lèo tèo của -> Từ láy, đảo trật tự, đối. cảnh vật và con người ở đèo Ngang. - Lượng từ: vài, mấy ? Hai câu này sử dụng nghệ thuật gì? tác dụng? - Đảo trật tự cú pháp nhấn mạnh sự ít =>Nhấn mạnh hình ảnh con người ít ỏi, vắng lặng. ỏi, tha thớt. ? Em nhận xét gì về cảnh vật Đèo - Hai câu thực càng tô đậm thêm nét Ngang qua 2 câu này? buồn hoang vắng, tiêu điều của cảnh vật. Quan sát tranh SGK - HS đọc c. Hai câu luận: ? Hai câu này không tiếp tục tả cảnh Nhớ nước … con quốc quốc mà tả những gì. ?Cảm nhận bằng giác Thương nhà … cái gia gia quan nào?.

(101) - Thính giác ? Tác giả nghe thấy âm thanh gì? - Quốc quốc, gia gia ? Từ: quốc, gia thuộc từ gì? Có nghĩa là gì? - Từ Hán Việt: nước, nhà. -> Sử dụng đồng âm để chơi chữ-> học sau. * GV: Tâm trạng thương nhà là tình cảm tha thiết của đứa con tha hương lữ thứ. Bà đang từ Thăng Long vào Phú Xuân theo chỉ dụ của triều đình làm bà giáo dạy cung nữ.Nhưng còn nhớ nước. ? Em hãy cho biết tại sao sống trong thời bình mà tình cảm nhớ nước lại khắc khoải, đau thương đến thế? - Không phải nhớ tiếc triều Lê - một triều đại đó mất trước khi bà ra đời. - Hoài niệm chung về một thời dĩ vãng là sự phủ định chính quyền triều Nguyễn lúc bấy giờ - một triều đại mà đối với bà và mọi người lúc bấy giờ cũng có phần xa lạ. - HS đọc hai câu kết? ? Hình ảnh: trời, non, nước gợi không gian như thế nào? - Không gian rộng lớn bao la. ? Ta với ta gợi điều gì? Đối lập với không gian bao la là sự cô đơn của con người, sự cô đơn gần như tuyệt đối. ? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó là gì? ? Em hiểu thế nào là tình riêng ta với ta? Tình riêng ấy là gì? - Tâm sự sâu kín một mình biết một mình hay: tình thương nhà, nỗi nhớ. - Nghệ thuật: chơi chữ, điển tích, đối, đồng âm. -> Tiếng chim khắc khoải vừa gợi sự hoang vu vừa khơi gợi nỗi nhớ nước thương nhà.. d. Hai câu kết: Dừng chân… trời, non, nước -> Không gian rộng lớn bao la Một mảnh… ta với ta.. -> Nghệ thuật đối lập, tương phản => tô đậm thêm sự nhỏ bé, đơn chiếc trong tâm trạng cô đơn của bà Huyện Thanh Quan trước thiên nhiên mênh mông, hoang vắng của đèo Ngang..

(102) nước da diết, âm thầm lặng lẽ. ? Theo em văn bản thuộc kiểu văn bản nào? - Biểu cảm ? Biểu cảm bằng cách nào? - Gián tiếp Hoạt động 3: Tổng kết. (5') III. Tổng kết. ? Nét đặc sắc về nghệ thuật ? 1. Nghệ thuật : Thể thơ thất ngôn bát ? cú, từ ngữ gợi tả, từ láy tượng hình, đối, đảo, ẩn dụ… Theo em bài thơ tả cảnh hay tả tình? 2. Nội dung: Bài thơ tả cảnh Đèo Đặc sắc của bài thơ là gì? Ngang vào buổi chiều tà, tĩnh vắng, thê lương – Bài thơ bộc lộ tâm trạng nhớ nước, thương nhà của tác giả . ? Em hãy nêu ý nghĩa của bài thơ? 3. Ý nghĩa văn bản. Bài thơ thể hiên tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ. - HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhớ : SGK Gv chốt Bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc. d) Củng cố, luyện tập. (2') e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 30, Bài 8. Văn bản. BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn KhuyếnNgày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Sơ giản về tác giả Nguyễn Khuyến..

(103) - Sự sáng tạo trong việc vận dụng thể thơ Đường luật, cách nói hàm ẩn sâu sắc, thâm thúy của Nguyễn Khuyến b) Về kỹ năng. - Nhận biết được thể loại văn bản - Đọc – hiểu văn bản thơ Nôm Đường luật thất ngôn bát cú. - Phân tích một số bài thơ Nôm Đường luật. c) Về thái độ. - Giáo dục HS quý mến, trân trọng tình bạn thắm thiết. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, Giáo án b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấnđề, vấn đáp, gợi mở nêu vấn đề 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc bài thơ” Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan và nêu nết đặc sắc về nghệ thuật và nội dung? - Bài thơ đạt đến độ mẫu mực về thể thơ Đường luật, tả cảnh ngụ tình, sử dụng tài tình các nghệ thuật chơi chữ… khắc hoạ bức tranh Đèo Ngang hoang vắng, um tùm, hiu quạnh => tâm trạng cô đơn, buồn, nhớ nước thương nhà của tác giả * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Tình bạn là một trong số những đề tài thường thấy trong VHVN. Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến là một bài thơ thuộc loại hay nhất trong đề tài tình bạn và cũng là thuộc loại hay nhất trong thơ Nguyễn Khuyến nói riêng, thơ nôm của văn học Việt Nam nói chung. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Giới tiệu tác giả, tác I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm. phẩm (5') 1. Tác giả: Theo dõi chú thích * SGK, nêu vài nét - Nguyễn Khuyến(1835-1909) quê Yên về tác giả Đổ ( Lục Bình, tỉnh Hà Nam ) - Quê: làng Yên Đổ- huyện Bình Lục – - Là nhà thơ của làng cảnh Việt nam Hà Nam. Nhà nghèo nhưng thông - Là nhà thơ lớn của dân tộc minh , học giỏi đỗ đầu ba kì thi. Phần lớn cuộc đời sống ở quê ( trừ 10 năm làm quan) - Sự nghiệp thơ ca: hầu hết sáng tác sau lúc làm quan xấp xỉ 400 bài ( thơ, văn, câu đối bằng chữ Hán + chữ.

(104) Nôm) Sáng tác xoay quanh ba nội dung chính + Bộc bạch tâm sự của mình + Viết về cảnh vật, cuộc sống quê hương -> nhà thơ của làng cảnh Việt Nam + Chế giễu , đả kích những kẻ tham lam, ích kỉ, cơ hội - Đặc điểm thơ: đưa chất trào phúng vào thơ chữ Hán, dùng “điển cố” lấy từ ca dao - Thơ Nôm: ngôn ngữ giản dị, tinh tế, kín đáo, thâm trầm ? Hoàn cảnh ra đời của bài thơ? 2. Tác phẩm: - Ra đời khi ông cáo quan về ở ẩn ở vườn cũ - Là bài thơ mang cái hồn xanh của vườn tược và một tình bạn được thể hiện hết sức độc đáo Hoạt động 2 Đọc, Hiểu văn bản. (20') II. Đọc - Hiểu văn bản - GV hướng dẫn đọc: nhịp 4/3; 2/2/3; 1. Đọc giọng nhẹ nhàng, hóm hỉnh GV đọc mẫu. HS đọc -> nhận xét - HS đọc từ khó ( SGK) 2. Chú thích GV treo bảng phụ ? Bài thơ được viết theo thể thơ nào? 3. Thể loại Vì sao em biết?(- Tám câu, mỗi câu 7 - Thất ngôn bát cú đường luật. chữ;- Gieo vần bằng: nhà, xa, gà, hoa, ta;- Câu 3,4 đối nhau, câu 5,6 đối) ? Nêu chủ đề của bài thơ? 4. Chủ đề - Bài thơ thể hiện niềm vui mừng của tác giả khi có bạn đến chơi nhà, qua đó nói lên tình cảm chân thành cao quý và thắm thiết của Nguyễn Khuyến đối với bạn. ? Bài thơ chia làm mấy phần? 5. Bố cục - Bố cục bài thơ không tuân theo qui Câu 1: Cảm xúc khi bạn đến chơi cách: Đề -Thực -Luận - Kết. Câu 2 đến câu 7: Tình huống và khả.

(105) mà cấu trúc theo (1-6-1) câu đầu nêu năng tiếp bạn cảm xúc khi bạn đến; sáu câu giữa: Câu 8: Cảm xúc về tình bạn Tình huống và khả năng tiếp bạn; câu cuối cảm nghĩ về tình bạn. 6. Phân tích ? Em có nhận xét gì về thời gian và a. Cảm xúc khi bạn tới chơi cách xưng hô? Đã bấy lâu nay , bác tới nhà “ Đã bấy lâu nay bác tới nhà” - Thời gian được nhắc đến chứng tỏ + Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên như một niềm chờ đợi bạn đến chơi đã từ lâu. lời chào hỏi Cách xưng hô “ bác” thể hiện sự thân tình, gần gũi, tôn trọng bạn bè. ? Em hình dung tâm trạng của chủ -> Niềm vui sướng, hồ hởi, khi có bạn nhân khi có bạn đến chơi? đến thăm. GV: Thời gian này Nguyễn Khuyến đã cáo quan về ở ẩn, ông tự cho mình là đã quá già (muốn đi lại tuổi già thêm nhác). Bạn bè tâm giao đi lại cũng ít  ông rất vui khi bạn đến chơi nhà câu thơ mở đầu tự nhiên như lời nói thường ngày. HS đọc 6 câu tiếp theo b. Tình huống và khả năng tiếp bạn - Lẽ thường khi có bạn đến chơi, chủ nhà thường nghĩ đến việc thiết đãi để - Trẻ đi vắng, chợ xa có cá, có gà bày tỏ tình thân thiện. nhưng cũng bằng không vì (ao sâu ?Nhưng ở bài thơ này, hoàn cảnh của nước cả, vườn rộng, rào thưa). chủ nhà có gì đặc biệt ? - Có cải, cà, bầu, mướp nhưng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa). ? Nhận xét gì về nhịp thơ ? em có - Nhịp thơ 4/4 tạo âm hưởng nhịp nhận xét gì về điều kiện, hoàn cảnh tác nhàng, chậm rãi. Điều kiện tưởng giả muốn đãi bạn? chừng có mà lại không. Câu thơ như lời phân trần của tác giả vì điều kiện khách quan đã không cho phép chủ nhà tiếp đãi bạn bè chu đáo. ? Cách nói lấp lửng ấy có ý nghĩa gì? - Đó là sự thật về hoàn cảnh, thiếu thốn nói như vậy để làm gì? về vật chất. GV: Sơn hào hải vị đành là không mơ - “Trầu không có”  lễ nghi tiếp khách tưởng những món ăn sang trọng cũng tối thiểu cũng không có..

(106) có thể bỏ qua, vì chợ xa mà lại không có người đi chợ. Nhưng nhiều món nhà có sẵn cũng không thể làm mâm cơm đãi khách ao đã sâu, nước lại lớn, vườn rộng rào thưa đến rau quả cũng không và đặc biệt: Miếng trầu là đầu câu chuyện cũng không có. Tất cả là con số không to tướng. Thật đáng ngạc nhiên. Do cảnh thanh bần. Do bạn đến thăm bất ngờ không được chuẩn bị. Tạo ra tình huống đặc biệt éo le  cách nói trào lộng, đùa vui ? Nghệ thuật? Mục đích? - Là cách nói cho vui thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước, yêu đời, yêu bạn bằng tình cảm dân dã, chất phác  cách nói trào lộng, đùa vui) ? Để nói thẳng, nói vui như thế thì tác giả phải là người như thế nào? Đọc câu thơ cuối ? Quan hệ từ : “ với” đã liên kết hai từ “ ta” với nhau “ Ta” chỉ ai?. - Nghệ thuật: Cách nói trào lộng, đùa vui. Trọng tình nghĩa hơn vật chất, tin ở sự cao cả của tình bạn. c. Cảm nghĩ về tình bạn - Bác đến chơi đây ta với ta + Ta: Chủ nhà ( tác giả ) + Ta: khách ( bạn ) ? Em có nhận xét gì về tình cảm bạn  Chủ khách không còn khoảng cách, bè ở trong bài? chỉ còn “ ta với ta” hai người đã là một  Gắn bó hoà hợp, vui vẻ. Tình bạn sâu sắc trong sáng vựơt lên trên vật chất tầm thường. ? Em đã gặp cụm từ “ta với ta “ trong văn bản nào ? Hãy so sánh cụm từ ở hai văn bản ? -Văn bản “ Bạn đến chơi nhà” hai từ ta chỉ hai người , sự hoà hợp gắn bó mật thiết giữa hai con người trong một tình bạn chung thuỷ ở văn bản “ Qua Đèo Ngang” hai từ ta chỉ một người – một tâm trạng. Đó là nỗi cô đơn thăm thẳm của con người giữa không gian bao la hùng vĩ đến rợn ngợp  nỗi.

(107) khoải càng khắc khoải, thấm thía, xót xa. Hoạt động 3 .Tổng kết. (5') III. Tổng kết ? Bài thơ có nét đặc sắc gì về nghệ 1. Nghệ thuật: thuật và nội dung? - Sáng tạo lên tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà. - Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện. 2. Nội dung: Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa giá trị lớn trong cuộc sống của con người hôm nay. ? Em hãy nêu ý nghĩa của bài thơ? 3. Ý nghĩa văn bản - Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn,quan niệm đó vẵn còn có ý nghĩa,giá trị lớn trong cuộc sống của con người hôm nay. HS đọc ghi nhớ. GV chốt * Ghi nhớ SGK Hoạt động 4. Luyện tập.(5'). IV. Luyện tập : Bài 1: Gợi ý : a, Một bên là ngôn ngữ bác học, một bên là ngôn ngữ đời thường. Nhưng cả hai đều đã đạt đến trình độ điêu luyện, kết tinh, hấp dẫn,. b. Cụm từ ‘ta với ta’ đã phân tích ở bài học d) Củng cố, luyện tập. (2') - Hiểu nội dung và nghệ thuật và phong cách ngôn ngữ của bài thơ ‘Bạn đến chơi nhà’ e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Ôn lại lý thuyết về cách làm bài văn biểu cảm tiết 31, 32 viết bài tập làm văn số 2 - Chuẩn bị bài tiết 33. Chữa lỗi về quan hệ từ. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

(108) Tiết 31-32, Bài 8. VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2. Ngày soạn: ...../....../............... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: HS viÕt bµi v¨n biÓu c¶m vÒ thiªn nhiªn thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th¬ng c©y cèi theo truyÒn thèng d©n téc ta. * KiÕn thøc träng t©m: ViÕt bµi v¨n biÎu c¶m. b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng viết văn biểu cảm theo bố cục ba phần, diễn đạt rõ ràng. c) Về thái độ. - GD HS tù gi¸c, nghiªm tóc lµm bµi. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. Đề kiểm tra b) Chuẩn bị của học sinh. Giáy kiểm tra 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (Không) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') §Ó lµm 1 bµi v¨n biÓu c¶m, chóng ta cÇn ph¶i tiÕn hành qua những bớc nào? Em đã thực hiện đầy đủ các bớc đó cha ? Bây giờ chúng ta vận dụng 4 bớc đó vào viết bài TLV số 2 về văn biểu cảm. c) Dạy nội dug bài mới. *Đề bài: Loài cây em yêu (85’) * §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm 1) Më bµi: (1 ®iÓm) Giới thiệu loài cây và lí do vì sao em thích loài cây đó. 2) Th©n bµi: (7 ®iÓm.) - Miêu tả một vài đặc điểm có sức gợi cảm của cây: Thân, lá, hoa. - KÓ mét vµi kØ niÖm g¾n bã víi c©y. - Tác dụng của cây đối với đời sống con ngời. - Tác dụng của cây đối với đời sống của em. 3) KÕt bµi: (1 ®iÓm.) - Tình cảm của em đối với loài cây đó. 4) Tr×nh bµy: 1 ®iÓm. - Trình bày sạch đẹp, đúng chính tả, câu văn lu loát. d) Củng cố, luyện tập. (2').

(109) - Gv thu bµi vµ nhËn xÐt ý thøc lµm bµi cña häc sinh. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - ¤n l¹i lÝ thuyÕt vÒ v¨n biÓu c¶m. - §äc bµi: C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m. - Chuẩn bị tiết 33: Chữa lỗi quan hệ từ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 33, Bài 8 Tiếng Việt CHỮA LỖI VỀ QUAN HỆ TỪ Ngày soạn: ....../....../........ Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Một số lỗi thường gặp khi dùng quan hệ từ và cách sửa lỗi. b) Về kỹ năng. - Sử dụng quan hệ từ phù hợp với ngữ cảnh. - Phát hiện và chữa được một số lỗi thông thường về quan hệ từ. c) Về thái độ. - GD HS biÕt sö dông quan hÖ tõ trong nãi vµ viÕt 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, giáo án, SGV b) Chuẩn bị của học sinh. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, đàm thoại, quy nạp, thảo luận. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ? §Æt c©u cã dïng quan hÖ tõ vµ cho biÕt ý nghÜa cña quan hệ từ đó ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Khi nói viết, đặc biệt là khi viết, chúng ta vẫn ph¹m nhiÒu lçi vÒ sö dông quan hÖ tõ. Lçi vÒ quan hÖ tõ rÊt ®a d¹ng, c¸c lçi vÒ.

(110) quan hÖ tõ lµm cho c©u v¨n sai kh«ng râ ý, rèi r¾m, khã hiÓu. Bµi h«m nay sÏ giúp chúng ta nhận biết những lỗi sai đó. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) C¸c lçi vÒ quan hÖ tõ: Hoạt động 1. C¸c lçi vÒ quan hÖ tõ. 1) ThiÕu quan hÖ tõ: (15') a. Ví dụ - Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ - Hs đọc vd. kh¸c. - Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xa, còn ngày nay thì không đúng. b. Nhận xét ? Hai câu em vừa đọc đã rõ nghĩa cha? V× sao? - Cha râ nghÜa, v× thiÕu quan hÖ tõ. ? Hai c©u trªn thiÕu quan hÖ tõ ë chç nµo? - Câu 1 thiếu từ mà (để) - Câu 2 thiếu từ với (đối với) ?Hãy chữa lại cho đúng? - Hs đọc 2 câu vừa sửa. -> §õng nªn nh×n h×nh thøc mµ (để) đánh giá kẻ khác. -> Câu tục ngữ này chỉ đúng với xã hội ? So với 2 câu trớc, em thấy 2 câu này xa, còn với ngày nay thì không đúng. nh thÕ nµo? V× sao? - Hai c©u sau râ nghÜa h¬n, v× hai c©u này đã có thêm quan hệ từ ) - Gv: Trong trêng hîp nµy, chóng ta ph¶i dïng quan hÖ tõ, cã nh v©þ th× c©u v¨n míi râ rµng, m¹ch l¹c vµ dÔ hiÓu. - Hs đọc ví dụ. ? Em hãy chỉ ra các quan hệ từ đợc 2) Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp: dïng ë 2 c©u nµy? ? Các quan hệ từ và, để trong 2 VD a. Vớ dụ trên, có diễn đạt đúng quan hệ ý nghĩa - Nhà em ở xa trờng và bao giờ em giữa các bộ phận trong câu không? Vì cũng đến trờng đúng giờ. sao? Nên thay từ và, để ở đây bằng - Chim sâu rất có ích cho nông dân để nã diÖt s©u ph¸ ho¹i mïa mµng. quan hÖ tõ g×? (Kh«ng - V×: b. Nhận xét - SH sủa lại -> Nhµ em ë xa trêng nhng (không) + Quan hệ từ và: chỉ ý ngang bằng, t- bao giờ em cũng đến trờng đúng giờ. ơng đồng. Còn quan hệ giữa 2 vế câu ở -> Chim sâu rất có ích cho nông dân vì ®©y l¹i lµ quan hÖ t¬ng ph¶n cho nªn nã diÖt s©u ph¸ ho¹i mïa mµng. dïng quan hÖ tõ vµ ë ®©y lµ kh«ng phï hợp. vì vậy ta phải thay quan hệ từ nhng mới diễn đạt đúng ý nghĩa. + Quan hệ từ để: có ý nghĩa chỉ mục.

(111) đích của sự việc. Còn quan hệ giữa 2 vế c©u ë ®©y l¹i lµ quan hÖ nh©n - qu¶. Cho nên dùng quan hệ từ để ở đây là kh«ng phï hîp. Trong trêng hîp nµy ta ph¶i thay quan hÖ tõ v×, cã nh vËy th× mới diễn đạt đợc đúng ý nghĩa của c©u ) - Hs đọc ví dụ. ? Em hãy xác định CN-VN của 2 câu trªn? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc ng÷ ph¸p cña 2 c©u trªn? V× sao 2 c©u trªn thiÕu CN? (2 c©u trªn thiÕu CN v× c¸c quan hệ từ qua, về đã biến CN thành TN) ? Hãy chữa lại để cho câu văn đợc hoàn chØnh?. - Hs ®oc vÝ dô. ? C¸c c©u in ®Ëm trªn sai ë ®©u? V× sao? (sai ë chç: a- Dïng quan hÖ tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø 2 kh«ng cã t¸c dông liên kết. V× quan hÖ tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø nhÊt phải đi kèm với mà còn ở vế thứ 2 để tạo thành cặp sóng đôi mới có tác dụng liên kết. b- ThiÕu quan hÖ tõ nèi 2 vÕ c©u nªn 2 vÕ c©u cha cã sù LK) ? Hãy chữa lại cho đúng ? ? Qua viÖc söa lçi vÒ quan hÖ tõ, em thÊy cÇn ph¶i tr¸nh nh÷ng lçi nµo ? Hoạt động 2. LuyÖn tËp. (20') - Hs đọc 2 câu văn. ? Hai câu văn trên đã rõ nghĩa cha? Vì sao? (cha râ – v× dïng thiÕu quan hÖ tõ ) ? Thªm quan hÖ tõ thÝch hîp (cã thÓ thêm hoặc bớt 1 vài từ khác) để hoàn chØnh c¸c c©u trªn?. 3) Thõa quan hÖ tõ : a. Ví dụ - Qua c©u ca dao “C«ng cha nh nói Th¸i S¬n, NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra” cho ta thÊy c«ng lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. - VÒ h×nh thøc cã thÓ lµm t¨ng gi¸ trÞ nội dung đồng thời hình thức / có thể lµm thÊp gi¸ trÞ néi dung. b. Nhận xét -> Câu ca dao "C«ng cha nh nói... ch¶y ra" / cho ta thÊy cho ta thÊy c«ng lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. - H×nh thøc cã thÓ lµm t¨ng gi¸ trÞ néi dung đồng thời hình thức / có thể làm thÊp gi¸ trÞ néi dung. 4) Dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông lien kÕt: a. Ví dụ b. Nhận xét a) Nam lµ häc sinh giái toµn diÖn. Kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n to¸n, kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n v¨n. ThÇy gi¸o rÊt khen Nam.-> Kh«ng nh÷ng... mµ cßn... b) Nã thÝch t©m sù víi mÑ, kh«ng thÝch tù sù víi chÞ.-> Nã thÝch... ,nhng kh«ng.... * Ghi nhí: sgk (107 ). II) LuyÖn tËp: Bµi 1 (107 ): - Nó chăm chú nghe kể chuyện đầu đến cuèi. ->Nã... nghe kÓ chuyÖn tõ ®Çu... - Con xin b¸o mét tin vui cha mÑ - Hs đọc 3 câu văn. Chú ý các quan hệ mừng. -> Con xin báo... để cha mẹ mừng. tõ in ®Ëm..

(112) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc dïng c¸c quan hÖ tõ (in ®Ëm) trong c¸c c©u v¨n trªn? (dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa) ? Thay c¸c quan hÖ tõ dïng sai trong c¸c c©u trªn b»ng nh÷ng quan hÖ tõ thÝch hîp?. Bµi 2 (107 ): - Ngµy nay, chóng ta còng cã quan niÖm víi (nh) cha «ng ta ngµy xa, lÊy đạo đức... - Tuy (Dù) nớc sơn có đẹp đến mấy mà chÊt... - Không nên chỉ đánh giá con ngời - Hs đọc 3 câu văn. b»ng (vÒ) h×nh thøc bªn ngoµi mµ nªn ? Em có nhận xét gì về 3 câu văn trên? đánh giá con ngời bằng (về) những (dïng thõa quan hÖ tõ) hành động, cử chỉ... ? Ch÷a l¹i c¸c c©u v¨n sao cho hoµn Bµi 3 (108 ): chØnh? - B¶n th©n em cßn nhiÒu thiÕu sãt nên em høa sÏ tÝch cùc söa ch÷a. - Câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm ngời... (bỏ từ HS đọc bài tập 4 với) - Bài thơ này đã nói lên tình cảm của BH... (bỏ từ qua) Bài 4: SGK/108 Câu đúng: a,b,d,h Câu sai: c( nên bỏ từ cho),e( nên nói quyền lợi của bản thân mình),g( thừa từ của),i (từ giá chỉ dùng để nêu một điều kiện thuận lợi làm giả thiết) d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Khi nãi viÕt nÕu ph¶i sd quan hÖ tõ th× chóng ta cÇn ph¶i tr¸nh nh÷ng lçi nµo? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 5. - Chuẩn bị tiết 34 HDĐT văn bản Xa ngắm thác núi Lư 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 34, Bài 9 HDĐT Văn bản XA NGẮM THÁC NÚI LƯ ( Vọng Lư sơn bộc bố) Ngày soạn: ....../....../........ Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:........................................

(113) Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7.....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: Vẻ đẹp tráng lệ, huyền ảo của thác núi L trong con mắt tác giả.Tình yêu thiên nhiên say đắm, tâm hồn hào phóng, trí tởng tợng mãnh liệt cña nhµ th¬ LÝ B¹ch. * KiÕn thøc träng t©m: C¶nh th¸c nói L b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, quan s¸t, nhËn xÐt… c) Về thái độ .- GD HS lßng yªu thiªn nhiªn, mçi quan hÖ g¾n bã gi÷a c¶nh víi t×nh 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV Giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, thực hành, thảo luận. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ Bạn đến chơi nhà và nêu những nét đặc sắc về ND và NT cña bµi th¬ ?. * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Th¬ §êng lµ mét thµnh tùu rùc rì nhÊt cña v¨n học đời Đờng (TK VII- TK X), là 1 trong những thành tựu tiêu biểu nhất của văn học TQ, đồng thời cũng là thành tựu của thơ ca nhân loại. Nói đến thơ Đờng TQ, ngời ta không thể không nghĩ đến Lí Bạch, ông là một trong số những nhà thơ nổi tiếng của TQ về thể thơ Đờng luật. Ngời đời gọi ông là Tiên thơ, thơ của ông thÓ hiÖn t©m hån l·ng m¹n, phãng kho¸ng. Bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L lµ 1 trong nh÷ng bµi tiªu biÓu cho phong c¸ch s¸ng t¸c cña «ng. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm Hoạt động 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm (5') ? Dùa vµo chó thÝch*, em h·y nªu 1 vµi 1) T¸c gi¶: LÝ B¹ch (701-762 ). nét về tác giả bài thơ Xa ngắm thác núi - Là nhà thơ nổi tiếng của TQ đời Đờng. L? ? V× sao ngêi ta l¹i gäi «ng lµ “Tiªn - §îc mÖnh danh lµ “Tiªn thi”(«ng tiªn lµm th¬). thi” ? - Th¬ «ng biÓu hiÖn 1 t©m hån tù do, phãng kho¸ng. - Ông thờng viết về đề tài: chiến tranh, thiªn nhiªn, t×nh yªu, t×nh b¹n. ? Bài thơ Xa ngắm thác núi L thuộc đề 2) Tác phẩm: Xa ngắm thác núi L là bµi th¬ tiªu biÓu viÕt vÒ thiªn nhiªn. tµi nµo? - Bµi th¬ do T¬ng Nh dÞch, in trong ? Em h·y nªu xuÊt xø cña bµi th¬?.

(114) Th¬ §êng - TËp II (1987). Hoạt động 2. §äc - HiÓu v¨n b¶n. II) §äc - HiÓu v¨n b¶n: (25') 1) §äc: - GV hớng dẫn đọc: + §äc nguyªn b¶n phiªn ©m: yªu cÇu chÝnh x¸c tõng ch÷, giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca. NhÞp 4/3 - 2/2/3. NhÊn m¹nh c¸c tõ: väng, sinh, qu¶i, nghi, l¹c. + §äc b¶n dÞch nghÜa vµ b¶n dÞch th¬: chËm r·i, râ rµng, nhÞp 4/3. - Gi¶i nghÜa tõ : väng, l s¬n, béc bè. 2) ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt. - Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào ? - Căn cứ vào nhan đề bài thơ và câu thứ - Vị trí đứng ngắm thác của nhà thơ: 2 (chú ý nghĩa của 2 chữ vọng và dao), Đây là cảnh vật đợc nhìn ngắm từ xa. xác định vị trí đứng ngắm thác nớc của Điểm nhìn đó không cho phép khắc tác giả? Vị trí đó có lợi thế nh thế nào hoạ cảnh vật 1 cách chi tiết, tỉ mỉ nhng trong việc phát hiện những đặc điểm lại có lợi thế là dễ phát hiện đợc vẻ đẹp của thác nớc? (vọng: trông từ xa; dao: của toàn cảnh. Để làm nổi bật đợc sắc th¸i hïng vÜ cña th¸c níc nói L, c¸ch xa ). chọn điểm nhìn đó là tối u. 3) Chú thích 4) Chủ đề: - Cảnh đẹp thác núi L , tình yêu thiên ? Bµi th¬ miªu t¶ c¶nh g× ? nhiªn vµ béc lé tÝnh c¸ch m¹nh mÏ, hµo phãng cña t¸c gi¶. 5) Bè côc : 2 phÇn 6) Ph©n tÝch a) C¶nh th¸c nói L: ? Bài thơ đợc chia làm mấy phần? ? Khung c¶nh lµm nÒn cho sù xuÊt hiÖn của thác núi L đợc miêu tả trong lời thơ nµo (ë c¶ 3 b¶n: phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬)? ? V× sao d©n gian gäi ngän nói cao cña d·y L S¬n lµ H¬ng L«? - V× nói cao cã m©y mï che phñ, tr«ng xa nh chiÕc lß hång nªn gäi lµ H¬ng L«) ? C©u th¬ thø nhÊt miªu t¶ c¸i g×? - C©u thø nhÊt ph¸c ra c¸i ph«ng nÒn cña bøc tranh toµn c¶nh th¸c nói L. ? Ngọn núi Hơng Lô đợc miêu tả nh thÕ nµo? - Nhµ th¬ miªu t¶ th¸c níc vµo lóc mÆt trời chiếu rọi ánh sáng. Thác nớc đổ m¹nh, tung bät, to¶ h¬i níc nh s¬ng khãi ph¶n quang díi ¸nh n¾ng to¶ ra, h¾t ra 1 mµu tÝm rùc rì, k× ¶o.. - NhËt chiÕu H¬ng L« sinh tö yªn, - MÆt trêi chiÕu nói H¬ng L«, sinh lµn khãi tÝa - N¾ng räi H¬ng L« khãi tÝa bay, - Miªu t¶ kh¸i qu¸t h×nh ¶nh ngän nói H¬ng L«. -> §T chiÕu (chiÕu s¸ng, soi s¸ng), sinh (lµm n¶y sinh, sinh ra) : Gîi 1 c¶nh tîng hïng vÜ, rùc rì, léng lÉy,.

(115) ? Trong thơ Lí Bạch, Hơng Lô đợc khám phá ở sự tác động qua lại của các tác giả vũ trụ. Điều đó đợc thực hiện b»ng c¸c chi tiÕt miªu t¶ hành ®ộng t¬ng t¸c cña mÆt trêi vµ nói. §ã lµ chi tiết ngôn từ nào? Các chi tiết đó gợi tả 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo? ? Trên nền cảnh núi rực rỡ hùng vĩ đó, 1 th¸c níc hiÖn ra kh¸c nµo 1 dßng s«ng treo tríc mÆt. Lêi th¬ nµo (ë trong 3 bản) đã tạo nên hình ảnh này? ? Bản dịch thơ không dịch đợc chữ nào cña nguyªn t¸c? (qu¶i) ? Dùa vµo nghÜa cña c¸c tõ qu¶i vµ tiÒn xuyªn, h·y cho biÕt c©u 2 t¶ c¶nh th¸c níc tõ vÞ trÝ nµo? C¶nh th¸c tõ trªn đỉnh cao đợc miêu tả nh thế nào? - Tả cảnh thác nớc từ trên đỉnh cao tuôn trào, đổ ầm ầm xuống núi biến thµnh d¶i lôa tr¾ng rñ xuèng yªn lÆng và bất động đợc treo giữa khoảng vách nói vµ dßng s«ng. ? NghÜa cña c©u th¬ nµy lµ g×? ? Trong c¸c b¶n phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬, lêi nµo diÔn t¶ søc m·nh liÖt cña th¸c nói L? ? Chữ nào trong lời thơ này đợc viết với sù t¸o b¹o cña trÝ tëng tîng? C©u th¬ t¶ th¸c nø¬c ë ph¬ng diÖn nµo? Nã gîi cho ta ®iÒu g×? ? Con sè ba ngh×n thíc cã ph¶i lµ con số chính xác không? Cách nói đó có t¸c dông g×? - Chỉ là con số ớc phỏng hàm ý rất caolàm tăng thêm độ nhanh, sức mạnh, thế đổ của dòng thác. ? “Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc” lµ 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo? - C¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o cña thiªn nhiªn. ? C¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o kÝch thÝch trí tởng tợng của nhà thơ, để ông viết tiÕp lêi th¬ hÕt søc Ên tîng. §ã lµ lêi th¬ nµo? ? Hai động từ nghi, l¹c gîi cho ngêi đọc ảo giác gì ? ? Lêi th¬ gîi c¶nh tîng nh thÕ nµo? - Con thác tre đứng trớc mặt khác nào nh con s«ng Ng©n Hµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. §©y còng lµ mét.... huyÒn ¶o nh thÇn tho¹i.. - Dao khan béc bè qu¶i tiÒn xuyªn. - Xa nh×n dßng th¸c treo trªn dßng s«ng phÝa tríc. - Xa tr«ng dßng th¸c tríc s«ng nµy. -> Quải (treo): nói quá - biến động thµnh tÜnh, tiÒn xuyªn (dßng s«ng phÝa trớc), hình ảnh dùng để so sánh với dßng th¸c nh×n tõ xa. - §øng xa tr«ng dßng th¸c gièng nh 1 dßng s«ng treo tríc mÆt.. - Phi lu trùc h¸ tam thiªn xÝch, - Thác chảy nh bay đổ thẳng xuống ba ngh×n thíc. - Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc, -> Phi (bay) - nãi qu¸, trùc (th¼ng). Miªu t¶ tõ thÕ tÜnh chuyÓn sang thÕ động: Gợi tả sức sống mãnh liệt của th¸c níc. - Nghi thÞ Ng©n Hµ l¹c cöu thiªn. - Ngì lµ s«ng Ng©n r¬i tù chÝn tÇng m©y. - Tëng d¶i Ng©n Hµ tuét khái m©y. -> Nghi (ngê), l¹c (r¬i xuèng), so s¸nh, phóng đại, từ ngữ gợi hình gợi cảm, gợi.

(116) - Gv: NT so sánh, phóng đại ở đây cũng nh phép cờng điệu, phóng đại ở 2 câu trên có vẻ nh vô lí. Song đặt trong văn cảnh, ngời đọc vẫn cảm thấy chân thËt, tù nhiªn. V× ngän nói Hương Lư cã m©y mï bao phñ nªn nh×n tõ xa cã c¶m gi¸c dßng níc nh 1 d¶i lôa treo l¬ lửng vắt từ trong mây, từ trên đỉnh trời mà trải xuống, chảy xuống. Do đó thi sÜ Lý Bạch míi ngì r»ng s«ng Ng©n Hµ - mét dßng s«ng ®Çy sao s¸ng trong huyÒn tho¹i cæ xa ®ang tuét khái m©y, ch¶y xuèng trÇn gian. NhiÒu ngêi coi c©u cuèi bµi th¬ nµy lµ c©u danh có (câu thơ, câu văn nổi tiếng) bởi nó đã huyÒn tho¹i ho¸ 1 h×nh ¶nh t¹o vËt ë trÇn gian vµ ngîc l¹i nã trÇn gian ho¸ 1 h×nh ¶nh cña huyÒn tho¹i) - §©y lµ bµi th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh. ? Qua đặc điểm cảnh vật đợc miêu tả, ta cã thÓ thÊy nh÷ng nÐt g× trong t©m hån vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬?. sự huyền ảo của vẻ đẹp thác nớc.. -> §©y lµ 1 c¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o cña TN.. b) T×nh c¶m cña nhµ th¬ tríc th¸c nói L: - T©m hån vµ tÝnh c¸ch cña nhµ th¬ biÓu hiÖn 1 chÊt l·ng m¹n trÝ tuÖ, tÝnh c¸ch phãng kho¸ng, trÝ tëng tîng phong phó. - Thể hiện tình yêu TN say đắm, nồng nµn. - §èi tîng t¸c gi¶ miªu t¶ lµ th¾ng c¶nh của quê hơng đợc tác giả trân trọng, tôn vinh. III) Tæng kÕt. Hoạt động 3. Tæng kÕt. (5') 1) Nghệ thuật ? Bài thơ đợc viết theo phơng thức biểu - Kết hợp khộo lộo giữa cỏi thực và cỏi đạt nào? ảo ? Bµi th¬ t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? §ã lµ - Sử dụng biện pháp nghệ thuật phóng đại, liên tưởng giàu hình ảnh c¶nh g×, t×nh g×? - Hs đọc ghi nhớ. 2) Nội dung - Ghi nhí: sgk (112 ) d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Cảnh thác núi L đợc tác giả miêu tả nh thế nào? Tình cảm nhà thơ trớc thác núi L đợc biểu hiện ra sao? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học bài theo nội dung đã phân tích, học thuộc ghi nhớ, - Chuẩn bị bài, Tiết 35: Từ đồng nghĩa. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(117) ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 35, Bài 9. Tiếng Việt. TỪ ĐỒNG NGHĨA. Ngày soạn: .../...../............ Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:........................................

(118) Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: - Hiểu khái niệm từ đồng nghĩa. - Nắm được các loại từ đồng nghĩa. - Có ý thức lựa chọn từ đồng nghĩakhi nói và viết. * KiÕn thøc träng t©m: - Khái niệm từ đồng nghĩa. - Từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. b) Về kỹ năng. - Nhận biết từ đồng nghĩa trong văn bản. - Phân biệt từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. - Sử dụng từ đồng nghiã phù hợp với ngữ cảnh. - Phát hiện lỗi và chữa lỗi dùng từ đồng nghĩa. c) Về thái độ. - GD HS thêm yêu tiếng việt, biết sử dụng từ đồng nghĩa. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, Giáo án b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, thảo luận, thực hành theo nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Khi sö dông quan hÖ tõ cÇn tr¸nh nh÷ng lçi nµo? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') "Nhí níc ®au lßng con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia". (Qua đèo Ngang - Bà huyện Thanh Quan) Từ nớc với quốc, nhà với gia là từ gì? (Từ đồng nghĩa ). Em đã đợc học từ đồng nghÜa ë líp nµo? (Líp 5 ). Bµi h«n nay sÏ gióp chóng ta hiÓu s©u h¬n vÒ líp tõ nµy c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) ThÕ nµo là từ đồng nghĩa: Hoạt động 1. Thế nào là từ đồng 1) VÝ dô: nghÜa. (9') ? Em nµo cã thÓ nh¾c l¹i thÕ nµo lµ tõ 2) NhËn xÐt: đồng nghĩa?.

(119) - Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa t¬ng tù nhau. ? §äc l¹i b¶n dÞch th¬ Xa ng¾m th¸c nói L cña T¬ng Nh. ? Tõ räi, tr«ng ë trong v¨n b¶n nµy cã nghÜa lµ g×? ? Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, hãy tìm các từ đồng nghĩa với mỗi tõ: räi, tr«ng?. * VD1 - Räi: chiÕu s¸ng, soi s¸ng. - Trông: nhìn để nhận biết. - Từ đồng nghĩa: + Rọi đồng nghĩa với chiếu, soi, tỏ. + Trông đồng nghĩa với nhìn ngó, dòm, nghÐ, liÕc, lêm. -> NghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña c¸c nhau. từ đã tìm đợc so với nghĩa của từ gốc? - Gv: Nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoặc gần giống nhau gọi là từ đồng => Từ đồng nghĩa: Là những từ có nghÜa. ? Vậy em hiểu thế nào là từ đồng nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. nghÜa? *VD2: - Trông có các từ đồng nghĩa: ? Tõ tr«ng trong b¶n dÞch th¬ Xa ng¾m thác núi L có nghĩa là “nhìn để nhận biết”. Ngoài những nghĩa đó ra, từ (a) Coi sóc giữ gìn cho yên ổn: Trông tr«ng cßn cã nh÷ng nghÜa sau: (2), (3). coi, ch¨m sãc, coi sãc. Tìm những từ đồng nghĩa với mỗi (b) Mong: mong, hi vọng, trông mong. nghÜa trªn cña tõ tr«ng ? -> Tõ tr«ng lµ tõ nhiÒu nghÜa, nªn tõ ? Em có nhận xét gì về hiện tợng đồng trông có thể đồng nghĩa với nhiều dãy nghÜa cña tõ tr«ng? tõ kh¸c nhau. => Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc ? Từ nhận xét trên, em có thể rút ra kết nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. luËn g× vÒ tõ nhiÒu nghÜa? 3) Ghi nhí 1: sgk (114 ). - Hs đọc ghi nhớ. II) Các loại từ đồng nghĩa: Hoạt động 2. Các loại từ đồng nghĩa. 1) VÝ dô (8') 2) NhËn xÐt - Hs đọc ví dụ. * VÝ dô 1 - Qu¶: - Tr¸i: ? Gi¶i nghÜa tõ qu¶, tr¸i? -> NghÜa hoµn toµn gièng nhau, kh«ng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña 2 tõ ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa. nµy?.

(120) ? S¾c th¸i ý nghÜa cña 2 tõ nµy gièng nhau hay kh¸c nhau? - Gv: Những từ đồng nghĩa không phân biÖt nhau vÒ s¾c th¸i gäi lµ: - Hs đọc ví dụ. ? NghÜa cña 2 tõ bá m¹ng vµ hi sinh trong 2 c©u trªn cã chç nµo gièng nhau, chç nµo kh¸c nhau? - Gièng nhau: cïng nãi vÒ c¸i chÕt cña con ngêi. - Kh¸c nhau: bá m¹ng mang s¾c th¸i coi thêng, khinh rÎ, cßn hi sinh mang s¾c th¸i kÝnh träng. - Gv: Những từ đồng nghĩa có nghĩa gièng nhau nhng s¾c th¸i nghÜa kh¸c nhau th× gäi lµ:. => Từ đồng nghĩa hoàn toàn. *VÝ dô 2: - Bá m¹ng: chØ c¸i chÕt cña con ngêi. §©y lµ c¸i chÕt v« tÝch sù, mang s¾c th¸i coi thêng, khinh rÎ. - Hi sinh: chØ c¸i chÕt cña con ngêi. §©y lµ c¸i chÕt v× lÝ tëng cao ®ep, v× nghÜa vô cao c¶ nªn mang s¾c th¸i kÝnh träng -> Gièng nhau vÒ nghÜa. Kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i.. => Từ đồng nghĩa không hoàn toàn. 3) Ghi nhí 2: sgk (114). III) Sử dụng từ đồng nghĩa: HS đọc ghi nhớ 1) VÝ dô : Hoạt động 3. Sử dụng từ đồng nghĩa. 2) NhËn xÐt: (8') * VD1 : ? Từ đồng nghĩa đợc phân loại nh thế - Quả - trái: thay thế đợc. nµo ? - Hi sinh - bỏ mạng: không thay thế đ? Thử thay thế các từ đồng nghĩa quả îc. vµ tr¸i, bá m¹ng vµ hi sinh trong c¸c vÝ dô ë môc II cho nhau vµ rót ra nhËn xÐt? ? Vì sao quả-trái lại thay thế đợc mà hi sinh - bỏ mạng lại không thay thế đợc? - Vì quả - trái là từ đồng nghĩa hoàn toµn, kh«ng ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa. Cßn hi sinh - bá m¹ng lµ tõ đồng nghĩa không hoàn toàn, có sắc th¸i nghÜa kh¸c nhau. ? ë bµi 7, t¹i sao ®o¹n trÝch Chinh phô * VÝ dô 2: chia tay - chia li. ngâm khúc lấy tiêu đề là Sau phút chia li mµ kh«ng ph¶i lµ Sau phót chia tay? ( Chia li vµ chia tay cã g× gièng nhau - Gièng nhau: §Òu chØ sù rêi nhau, mçi vµ kh¸c nhau? ) ngêi ®i 1 n¬i..

(121) - Kh¸c nhau: Chia tay chØ cã tÝnh chÊt t¹m thêi, thêng lµ sÏ gÆp l¹i nhau trong 1 t¬ng lai gÇn. Cßn chia li gîi 1 chia tay l©u dµi, kh«ng cã hi väng gÆp l¹i ? Khi sử dụng từ đồng nghĩa cần phải l- nhau. u ý g×? - Hs đọc ghi nhớ 3. 3) Ghi nhí 3 : sgk (115). IV) LuyÖn tËp: Hoạt động 4. LuyÖn tËp. (10') ? Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa với các 1- Bài 1 (115 ): - Gan d¹ - dòng c¶m tõ sau ®©y ? - Chã biÓn - h¶i cÈu - Nhµ th¬ - thi sÜ - §ßi hái - yªu cÇu - Mæ xÎ - phÉu thuËt ? Vì sao em biết đó là những từ đồng - Năm học - niên khoá - Cña c¶i - tµi s¶n nghÜa ? - Loµi ngêi - nh©n lo¹i - Níc ngoµi - ngo¹i quèc - Thay mặt - đại diện ? Tìm từ có gốc ấn - Âu đồng nghĩa với 2- Bài 2 (115 ): - M¸y thu h×nh - Ra ®i « c¸c tõ sau ®©y? - Sinh tè - vi ta min - Xe h¬i - « t« - D¬ng cÇm - pi a n« ? Tìm một số từ địa phơng đồng nghĩa 3- Bài 3 (115 ): - Ba, thÇy - bè víi tõ toµn d©n? - M¸, bÇm, bu - mÑ - Hïm, beo - hæ - CÇy - chã ? Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in 4- Bài 4 (115 ): - §a tËn tay - trao tËn tay ®Ëm trong c¸c c©u sau ®©y? - §a kh¸ch - tiÔn kh¸ch - Kªu - than thë, phµn nµn - Nãi - phª b×nh - §i - mÊt ? Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c tõ trong c¸c 5- Bµi 5 (116) - ¡n, x¬i, chÐn nhóm từ đồng nghĩa sau? + ¡n: s¾c th¸i b×nh thêng.

(122) + X¬i: s¾c th¸i lÞch sù, x· giao + ChÐn: s¾c th¸i th©n mËt, th«ng tôc - Cho, tÆng, biÕu Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng - YÕu ®uèi: sù thiÕu h¼n søc m¹nh vÒ thÓ chÊt hoÆc tinh thÇn - YÕu ít: Søc lùc hoÆc t¸c dông coi nh là không đáng kể - Xinh: trÎ, nhá nh¾n, a nh×n - §Ñp: ý nghÜa chung h¬n, cao h¬n xinh - Tu, nhÊp, nèc: Kh¸c nhau vÒ c¸ch thức hoạt động 6- Bµi tËp 6 (116) ? Chọn từ thích hợp điền vào các câu a, thµnh qu¶ - thµnh tÝch dưới đây b, ngoan cè - ngoan cêng c, nghÜa vô - nhiÖm vô d, gi÷ g×n - b¶o vÖ 7- Bµi 7 (116) a, - Đối xử/ đối đãi -Yêu cầu hs đọc bài tập 7 - đối xử - Hs làm bài tập b, - Trọng đại/ to lớn - GV sửa chứa lại. - To lín d) Củng cố, luyện tập. (2') ?Thế nào là từ đồng nghĩa? Các loại từ đồng nghĩa? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i - Chuẩn bị tiết 36: Cách lập dàn ý cho bài văn biểu cảm. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 35, Bài 9 Tâp làm văn CÁCH LẬP Ý CỦA BÀI VĂN BIỂU CẢM.

(123) Ngày soạn: ..../....../......... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng phạm vi, kĩ năng làm văn biểu cảm. - Nhận ra cách viết của mỗi đoạn văn. * KiÕn thøc träng t©m: - Ý và cách lập ý trong bài văn biểu cảm. - Những cách lập ý thường gặp của bài văn biểu cảm. b) Về kỹ năng. - Biết vận dụng các cách lập ý hợp lý đối với các đề văn cụ thể. c) Về thái độ. - GD HS có thái độ nghiêm túc, tinh thần tự giác trong tiết học 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, giáo án. b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, thực hành, phân tich. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') Nêu dàn ý khái quát của bài văn biểu cảm? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Khi viÕt v¨n biÓu c¶m còng nh c¸c thÓ lo¹i v¨n kh¸c, chóng ta cÇn ph¶i t×m ý vµ lËp dµn ý. Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta rÌn kü n¨ng lËp dµn ý trong v¨n biÓu c¶m. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña Hoạt động 1. Nh÷ng c¸ch lËp ý thbµi v¨n biÓu c¶m: êng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m: (15') - Hs đọc đoạn văn về Cây tre VN - 1- Liên hệ hiện tại với tơng lai: * §o¹n v¨n: C©y tre VN - ThÐp Míi. ThÐp Míi. ? Đoạn văn nói về vấn đề gì? - §o¹n v¨n nãi vÒ c©y tre VN trªn bíc đờng đi tới tơng lai của đất nớc. ? Cây tre đã gắn bó với đời sống của - C«ng dông: nøa tre cßn m·i, chia bïi ngêi d©n VN bëi nh÷ng c«ng dông cña sÎ ngät, vui h¹nh phóc, hoµ b×nh. nã nh thÕ nµo? ? §Ó thÓ hiÖn sù g¾n bã “cßn m·i” cña - T¬ng lai: Ngµy mai ... nhng ... tre.

(124) tre, đoạn văn đã nhắc đến gì ở tơng lai? xanh vẫn là bóng mát. Tre vẫn mang khóc nh¹c t©m t×nh. Tre sÏ cµng t¬i nh÷ng cæng chµo th¾ng lîi. Nh÷ng ? Nh vậy ngời viết đã bày tỏ tình cảm chiếc đu tre vẫn dớn lên bay bổng. đối với sự vật bằng cách nào? TiÕng s¸o diÒu tre cao vót m·i. - Bày tỏ tình cảm đối với sự vật bằng c¸ch: liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai. 2- Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ - Hs đọc đoạn văn: Ngời ham chơi. hiÖn t¹i: ? Đoạn văn nói về vấn đề gì? * §o¹n v¨n: Ngêi ham ch¬i - Đoạn văn nói về sự say mê con gà đất ? Nhân vật tôi đã say mê con gà đất nh của nhân vật tôi. thÕ nµo? - Hoá thân thành con gà trống để dõng ? Việc hồi tởng quá khứ đã gợi lên cảm dạc cất lên điệu nhạc sớm mai. xóc g× cho t¸c gi¶? - Gîi lªn nh÷ng c¶m xóc: nh÷ng con gµ đất lần lợt vỡ dọc theo tuổi thơ mãi để l¹i trong t«i 1 nçi g× s©u th¼m, gièng ? Ở đoạn văn này nhân vật tôi đã bày tỏ nh 1 linh hồn. cảm xúc đối với sự vật bằng cách nào ? - Bµy tá c¶m xóc b»ng c¸ch håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i. 3- Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc: * §o¹n v¨n: trÝch trong Nh÷ng tÊm ? Đoạn văn đề cập đến vấn đề gì ? lòng cao cả - ét môn đô đơ A mi xi. ? §Ó bµy tá t×nh c¶m yªu mÕn c« gi¸o, - §o¹n v¨n nãi vÒ t×nh c¶m yªu mÕn c« tác giả đã tởng tợng và gợi lại những kỉ giáo của tác giả. - Đoạn văn đã tởng tợng và gợi lại niÖm g× vÒ c«? nh÷ng kØ niÖm vÒ c« gi¸o: T×m gÆp c« giữa đám học trò, nghe tiếng cô giảng ? Đoạn văn đã thể hiện tình cảm đối bài, thấy cô mệt nhọc, đau đớn, yêu thơng, thất vọng, lo lắng, sung sớng... víi c« gi¸o b»ng c¸ch nµo? - Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn vµ gîi l¹i kØ niÖm. - Hs đọc đoạn văn Mõm Lũng Cú tột * §o¹n v¨n: Mâm Lòng Có tét B¾c B¾c. ? ViÖc liªn tëng tõ Lòng Có, cùc B¾c -NguyÔn Tu©n cña Tæ quèc tíi Cµ Mau, cùc Nam Tæ - ViÖc liªn tëng tõ Lòng Có, cùc B¾c quốc đã giúp tác giả thể hiện tình cảm của Tổ quốc tới Cà Mau, cực Nam của Tổ quốc, tác giả đã thể hiện tình yêu g×? ?T ác giả đã thể hiện tình yêu đất nớc đất nớc 1 cách sâu sắc và bày tỏ khát và bày tỏ khát vọng thống nhất đất nớc vọng thống nhất đất nớc. b»ng c¸ch nµo? (liªn tëng, mong íc) - Gv: Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc còng lµ 1 c¸ch bµy tá t×nh cảm đối với con ngời và sự vật. - Hs đọc đoạn văn..

(125) - Hs đọc đoạn văn. 4- Quan s¸t, suy ngÉm: ? Đoạn văn miêu tả và biểu cảm về đối * Đoạn văn: Trích trong Cỏ dại của Tô Hoµi. tîng nµo? ? Đoạn văn đã miêu tả đặc điểm gì của - Miêu tả và biểu cảm về u. u? T¸c gi¶ miªu t¶ bãng d¸ng vµ khu«n mặt của u để làm gì? Vậy tác giả đã - Miêu tả: Gợi tả bóng dáng và khuôn mặt của u đã già. biÓu c¶m g×? - Biểu cảm: Tác giả đã biểu lộ lòng th? Để miêu tả và biểu cảm đợc nh vậy ơng cảm và hối hận vì mình đã thờ ơ, th× t¸c gi¶ ph¶i lµm g×? (Quan s¸t vµ v« t×nh víi u. suy ngÉm). - Gv: Vừa rồi chúng ta đã đi tìm hiểu nh÷ng c¸ch lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m. ? §Ó t¹o lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m vµ kh¬i nguån cho m¹ch c¶m xóc n¶y sinh, th× ngêi viÕt cÇn ph¶i lµm g×? Hoạt động 2. LuyÖn tËp. (20') * Ghi nhí: sgk (121 ). - Lập dàn ý cho đề: Cảm xúc về vờn II) LuyÖn tËp: nhµ. 1) Tìm hiểu đề và tìm ý. ? Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 bµi v¨n biểu cảm? (4 bớc: Tìm hiểu đề và tìm 2) LËp dµn bµi: ý, lập dàn ý, viết bài, đọc và sửa bài) ? MB cÇn ph¶i lµm g×? ? TB cÇn t¶ nh÷ng g×?. ? KB cÇn nªu c¶m xóc g×?. a- MB: Giới thiệu vờn và tình cảm đối víi vên nhµ. b- TB: Miªu t¶ vên vµ lai lÞch cña vên. - Vên vµ cuéc sèng vui, buån cña gia đình. - Vờn và lao động của cha mẹ.- Vờn qua bèn mïa. c- KB: C¶m xóc vÒ vên nhµ.. d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp trong v¨n biÓu c¶m e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nh¬, lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i - Chuẩn bị tiết 37: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................

(126) Tiết 37, Bài 10 Văn bản CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH ( Tính dạ tứ) Ngày soạn: ...../..../........... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. + KiÕn thøc chung: - Cảm nhận đề tài vọng nguyệt hoài thương( nhìn trăng nhớ quê)được thể hiện giản dị, nhẹ nhàng mà sâu lắng, thấm thía trong bài thơ cổ thể của Lí Bạch. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đói với vai trò của câu cuối trong một bài thơ tứ tuyệt. +KiÕn thøc träng t©m: - Tình yêu quê hương được thể hiện một cách chân thành, sâu sắc của Lí Bạch. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. - Hình ảnh ánh trăng- vầng trăng tác động tới tâm tìh nhà thơ. b) Về kỹ năng. - Đọc hiểu bài thơ cổ thể qua bản dịch tiếng Việt. - Nhận ra nghệ thuật đói trong bài thơ. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phẩm. c) Về thái độ..

(127) - Tình cảm đằm thắm đối với trăng- Một vẻ đẹp thiên nhiên trong bài thơ Lý B¹ch 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, Giáo án b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tich, thực hanh. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? §äc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ bµi Xa ng¾m th¸c nói L vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhísgk-112). * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') “Vọng nguyệt hoài hơng”- Trông trăng nhớ quê Là 1 đề tài phổ biến trong thơ cổ TQ. Vầng trăng đã trở thành biểu tợng truyền thèng quen thuéc. Xa quª tr¨ng cµng s¸ng, cµng trßn, cµng gîi nçi nhí quª. B¶n thân hình ảnh vầng trăng 1 mình trên bầu trời cao thăm thẳm trong đêm khuya thanh tĩnh đã đủ gợi lên nỗi sầu xa xứ. Trăng mùa thu, lại càng có sức gợi nỗi nhớ nhà, nhớ quê. Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh đã chọn đề tài ấy nhng vẫn mang lại cho ngời đọc cả nghìn năm nay biết bao rung cảm sâu xa. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm Hoạt động 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c 1) T¸c gi¶: phÈm. (5') ? Chúng ta đã đợc làm quen với nhà - Lí Bạch (sgk-111). th¬ LÝ B¹ch qua bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L. VËy em h·y nh¾c l¹i 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ LÝ B¹ch? ? Vì sao Lí Bạch lại đợc mệnh danh là “Tiªn th¬” (Lµm th¬ rÊt nhanh vµ rÊt hay) Gv: Lí Bạch thờng viết về đề tài: ? Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh - Đề tài: chiến tranh, thiên nhiên, tình yªu, t×nh b¹n. tĩnh thuộc đề tài nào? 2) T¸c phÈm: Bµi th¬ do T¬ng Nh dÞch, in trong th¬ - Gv: nªu xuÊt xø cña bµi th¬: §êng -TËp II (1987). Hoạt động 2. §äc - HiÓu v¨n b¶n. II) §äc - HiÓu v¨n b¶n: 1) §äc: (25') - GV hớng dẫn đọc: Giọng chậm, buồn để thể hiện đợc tình cảm nhớ quê của t¸c gi¶, nhÞp 2/3. - Gv: Gi¶i nghÜa yÕu tè HV (b¶ng phô). - Giải thích từ khó: Hs đọc chú thích. 2) Chú thích. ? Em hãy cho biết nội dung chính của 3) Chủ đề. bµi th¬? - Miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn trong mét đêm trăng, đồng thời bộc lộ tình yêu.

(128) ? Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong b¶n quª h¬ng cña Lý B¹ch. phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬, em h·y cho 4) ThÓ th¬: ngò ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. biết bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Bµi th¬ cã vÇn kh«ng? VÇn ë ®©u? (c©u 2,4). ? Ta đã gặp thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở bµi th¬ nµo? (Phß gi¸ vÒ kinh - TrÇn Quang Kh¶i) Gv: Bµi Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i) lµ thÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt §êng luËt, cßn bµi C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh là thể thơ ngũ ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. Cæ thÓ lµ thÓ th¬ xuất hiện trớc đời Đờng, không gò bó vÒ niªm luËt nh th¬ §êng, kh«ng cÇn có đối và không hạn định số câu. ? Bµi th¬ dîc chia ra m¸y phÇn? B©y giê chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ 5) Bè côc: 2 phÇn theo bè côc 2/2. - Hs đọc 2 câu đầu ở bản phiên âm và b¶n dÞch th¬. ? Hai c©u ®Çu t¶ c¶nh g×, ë ®©u? - T¶ c¶nh ¸nh tr¨ng, ë ®Çu giêng: sµng tiÒn, nguyÖt. ? Cảnh ánh trăng đợc miêu tả qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - Minh, quang, s¬ng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶? ? Những từ đó đã gợi tả ánh trăng nh thÕ nµo? - Gv: Ch÷ “sµng” cho thÊy tr¨ng s¸ng ®Çu giêng, nghÜa lµ nhµ th¬ ®ang n»m trên giờng thao thức không ngủ đợc. Chữ “nghi”: ngỡ là, tởng là và chữ “sơng” đã xuất hiện 1 cách tự nhiên, hợp lÝ. V× tr¨ng qu¸ s¸ng trë thµnh mµu tr¾ng gièng nh s¬ng lµ ®iÒu cã thËt. Nói về điều đó nhà thơ Tiêu Cơng đã viết: Dạ nguyệt tự thu sơng (trăng đêm gièng nh s¬ng). ë Tiªu C¬ng lµ so s¸nh, đối chiếu, còn với Lí Bạch thì đó lại là kho¶nh kh¾c suy nghÜ cña con ngêi. ? Hai c©u th¬ ®Çu gîi cho ta thÊy vÎ đẹp của trăng nh thế nào? - Gv: §ªm cµng vÒ khuya cµng trë nªn yªn tÜnh, kh«ng gian bèn bÒ v¾ng lÆng, nhµ th¬ chît tØnh giÊc thÊy m×nh n»m. 6) Ph©n tÝch a. Hai c©u th¬ ®Çu: - Sµng tiÒn minh nguyÖt quang, Nghi thị địa thợng sơng. - §Çu giêng ¸nh tr¨ng räi, Ngỡ mặt đất phủ sơng.. -> Sö dông 1 lo¹t c¸c tõ ng÷ gîi t¶ : ¸nh tr¨ng rÊt s¸ng gièng nh s¬ng trªn mặt đất.. - Gợi vẻ đẹp dịu êm, mơ màng, yên tÜnh..

(129) dới ánh trăng. Hình nh trăng đã đánh thức thi nhân dậy. Thật chủ động, trăng đến khơi gợi 1 nguồn thơ và trăng là chÊt liÖu t¹o nªn nguån th¬ dµo d¹t. ? Hai c©u th¬ ®Çu chØ thuÇn tuý t¶ c¶nh hay võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh? - Gv: Tõ “nghi” chØ tr¹ng th¸i cña nh©n vËt tr÷ t×nh, Èn chøa t×nh c¶m cña thi nh©n, võa t¶ tr¹ng th¸i b©ng khu©ng, ngì ngµng, võa t¶ cö chØ cña ngêi ®ang n»m trªn giêng “cói ®Çu” xuèng nh×n mặt đất, nhìn vào mông lung, nhớ đất, nhí ngêi. §ã chÝnh lµ t¶ t×nh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ gi÷a b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m - Bản dịch thơ đã đa thêm 2 từ: rọi và phủ vào, làm cho ngời đọc có cảm giác 2 c©u th¬ chØ t¶ c¶nh vµ ý vÞ tr÷ t×nh cña chñ thÓ cã phÇn mê nh¹t ®i. Gv: Hai c©u th¬ ®Çu võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh, cßn 2 c©u cuèi th× sao? - Hs đọc 2 câu thơ cuối (Bản phiên âm vµ dÞch th¬). ? Hai c©u cuèi t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? ? Cảnh và tình đợc tả thông qua những tõ ng÷ nµo? - C¶nh: minh nguyÖt - T×nh: t cè h¬ng ? Cử đầu và đê đầu là chỉ hành động cña ai? - Chỉ hành động của nhân vật trữ tình ? Hai hành động này nh thế nào với nhau? (đối nhau) ? §èi cã t¸c dông g×? - Làm cho câu thơ cân đối, nhịp nhàng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sd tõ ng÷ cña t¸c gi¶? ? ViÖc sö dông 1 lo¹t §T nh vËy cã t¸c dông g×? - Gv: NÕu ë 2 c©u th¬ trªn, nhµ th¬ t¶ ngoại cảnh trớc, nội tâm sau, thì đến ®©y c¶nh vµ t×nh, cö chØ vµ t©m tr¹ng hµi hoµ ®an xen kh«ng thÓ t¸ch b¹ch. Hành động ngẩng đầu xuất hiện nh 1 động tác tất yếu để kiểm nghiệm sơng hay tr¨ng? ¸nh m¾t nhµ th¬ chuyÓn tõ trong ra ngoài, từ mặt đất lên bầu trời, từ chỗ chỉ thấy ánh trăng đến chỗ thấy đợc cả vầng trăng xa. Và khi thấy đợc. 5.2- Hai c©u th¬ cuèi: - Cö ®Çu väng minh nguyÖt, §ª ®Çu t cè h¬ng. - NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h¬ng.. -> Phép đối, Sử dụng 1 loạt ĐT chỉ hoạt động, trạng thái, tính chất của sự vật: Gîi t¶ t©m tr¹ng buån, nhí quª h¬ng..

(130) vầng trăng cũng đơn côi lạnh lẽo nh m×nh, lËp tøc nhµ th¬ l¹i cói ®Çu, không phải để nhìn sơng. nhìn ánh trăng 1 lần nữa, mà để nhớ về quê hơng, nghĩ về quê xa. ? V× sao t¸c gi¶ nh×n tr¨ng s¸ng l¹i gîi nçi nhí quª? (Dùa vµo chó thÝch - sgk124). ? Nhan đề của bài thơ là Tĩnh dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh), vậy c¶m nghÜ mµ t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn trong bµi th¬ lµ c¶m nghÜ g× ? Gv: Trong cái đêm thanh tĩnh ấy, trăng rất sáng, rất đẹp nhng lòng ngời không thể vui với trăng đợc mà trái lại dù ngÈng ®Çu nh×n tr¨ng, hay cói ®Çu nh×n đất thì nỗi nhớ quê vẫn khắc khoải trong lßng. - T×nh yªu vµ nçi nhí quª da diÕt. Đỗ Phủ đã từng viết: “Lé tßng kim d¹ b¹ch NguyÖt thÞ cè h¬ng minh” (Sơng từ đêm nay trắng xoá Tr¨ng lµ ¸nh s¸ng cña quª nhµ) Hoạt động 3. Tæng kÕt. (5') ? Nêu giá trị nội dung và nghệ thuât III) Tæng kÕt của văn bản 1. Nghệ thuật - Tõ ng÷ gi¶n dÞ, tinh luyÖn. - Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m. 2. Nội dung - Cảnh trăng sáng trong đêm thanh tĩnh gîi t×nh yªu quª. ? Nêu ý nghĩa của văn bản? * Ý nghĩa văn bản - Nỗi lòng đối với quê hương da diết ,sâu nặng trong tâm hồn, tình cảm người xa quê. HS đọc nghi nhớ SGK/124 * Ghi nhớ SGK d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Qua bài thơ em cảm nhận đợc điều gì về tác giả Lý Bạch? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ+ nội dung đã phân tích, học thuộc lòng bài thơ, - ChuÈn bÞ bµi: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ..........................................................................................................................................................................................................

(131) ............................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... Tiết 38, Bài 10 NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. ( Håi h¬ng ngÉu th ) ( H¹ Tri ch¬ng) Ngày soạn: ..../..../........... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. +KiÕn thøc chung: - Cảm nhận tình yêu quê hương bền chặt, sâu nặng chợt nhói lên trong một tình huống ngẫu nhiên, bất ngờ được ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong bài thơ tuyệt cú. +KiÕn thøc träng t©m: - Sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong baì thơ. - Nét độc đáo về tứ của bài thơ. - Tình cảm quê hương là tình cảm sâu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời. b) Về kỹ năng. - Đọc - hiểu bài thơ tuyệt cú qua bản dịch Tiếng Việt. - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ Đường. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phẩm. c) Về thái độ. - GD HS lòng yêu quê hơng đất nớc. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. a) Chuẩn bị của giáo viên. SGK, SGV, Giáo án b) Chuẩn bị của học sinh. SGK, vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1').

(132) b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bản phiên âm và bản dịch thơ bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Trình bày hiểu biết của em về thể thơ đó * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Xa quê nhớ quê là chủ đề quen thuộc trong thơ cổ trung đại phơng Đông. ở bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh thì nỗi nhớ quê đợc thÓ hiÖn qua nçi sÇu xa xø. Cßn ë bµi NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª th× tình quê lại đợc thể hiện ngay lúc vừa mới đặt chân tới quê nhà. Đó chính là tình huống tạo nên tính độc đáo của bài thơ. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: Hoạt động 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: (5') ? Dùa vµo phÇn chó thÝch, em h·y nªu 1) T¸c gi¶: H¹ Tri Ch¬ng (659-744). - Lµ 1 trong nh÷ng thi sÜ lín cña thêi 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng? §êng. - 965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triÒu §êng. - Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gîi c¶m. biÓu lé 1 tr¸i tim nh©n hËu đáng yêu. 2) T¸c phÈm: ? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? - Bài thơ đợc viết khi ông cáo quan về - Gv: Hạ Tri Trơng đỗ tiến sĩ năm 36 quê nghỉ hu. tuæi vµ lµm quan 50 n¨m díi triÒu vua §êng HuyÒn T«ng. §Õn n¨m 86 tuæi míi c¸o quan nghØ hu, trë vÒ quª h¬ng. Vừa đặt chân tới làng thì gặp 1 sự việc bất ngờ khiến ông xúc động. Thế là «ng ngÉu høng viÕt bµi th¬ nµy. Hoạt động 2. §äc - HiÓu v¨n b¶n: II) §äc - HiÓu v¨n b¶n: (25) - GV hớng dẫn đọc: giọng chậm, buồn, câu 3 đọc giọng hơi ngạc nhiên, câu 4 1) Đọc: giäng hái, cao h¬n vµ h¬i nhÊn m¹nh thªm 1 chót ë c¸c tiÕng: nµo, ch¬i. - Chó thÝch yÕu tè HV (b¶ng phô). ? Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi thơ, em hãy cho biết bài thơ đợc sáng 2) Chỳ thớch: 3) ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt. t¸c theo thÓ th¬ nµo ? ? Cho biÕt néi dung chÝnh cña bµi th¬?. Gv: Ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc 2/2.. 4) chủ đề: Bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng ngËm ngïi th¾m thiÕt cña ngêi sèng xa quê lâu ngày khi mới đặt chân trở về quª cò 5) Bè côc: 2 phÇn. - Hs đọc 2 câu đầu. ? Hai c©u th¬ ®Çu lµ t¶ hay kÓ? KÓ vµ t¶ 6) Ph©n tÝch: về ai, về những vấn đề gì?.

(133) - KÓ vµ t¶ vÒ b¶n th©n. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ giäng quª? - Lµ chÊt quª, hån quª biÓu hiÖn trong giäng nãi cña con ngêi ? Giọng quê không đổi điều đó có ý nghÜa g× ? - Vẫn giữ đợc bản sắc quê hơng, không thay đổi. ? Biện pháp nghệ thuật nào đợc sử dông ë ®©y? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghệ thuật đó? - §èi gi÷a c¸c vÕ trong c©u gäi lµ tiÓu đối - Vừa làm cho câu văn cân đối, nhịp nhàng, vừa khái quát đợc quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thời bớc ®Çu hÐ lé t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh ¶nh, chi tiết đợc kể và tả ở đây? Tác dụng cña nã? ? Xa quª l©u, ë con ngêi nhµ th¬, c¸i g× thay đổi theo thời gian, cái gì không đổi? - Mái tóc đã thay đổi theo thời gian, còn giọng quê thì không thay đổi. ? Sự đổi và không đổi đó có ý nghĩa gì? - Gv: Câu 1 là tự sự để biểu cảm, còn câu 2 là miêu tả để biểu cảm. Đây là ph¬ng thøc béc lé t×nh c¶m 1 c¸ch gi¸n tiÕp. Ng«n tõ vµ h×nh ¶nh cø nhÑ nhµng cÊt lªn 1 c¸ch thÊm thÝa biÕt bao c¶m xúc, nghe nh đằng sau có tiếng thở dài. Nhµ th¬ nh×n thÊy quª h¬ng, cÊt tiÕng nãi theo giäng cña quª h¬ng, råi tù ngắm mình, thấy mình thay đổi nhiều qu¸ tríc quª h¬ng, lµng xãm. - Hs đọc 2 câu cuối. ? Hai c©u nµy lµ kÓ hay t¶? KÓ viÖc g×? ? Khi vừa về đến làng hình ảnh đầu tiªn mµ t¸c gi¶ gÆp lµ ai? V× sao t¸c gi¶ l¹i kÓ vÒ bän trÎ con? - Bän trÎ lµ ngêi lµng, lµ sù sèng cña lµng, lµ h×nh ¶nh t¬ng lai cña lµng, chóng ch©n thËt, hån nhiªn. ? Víi t¸c gi¶, Ên tîng râ nhÊt cña bän trÎ lµ g×? - ThÊy l¹ kh«ng chµo mµ l¹i hái. ? Tại sao với tác giả đó là ấn tợng rõ. a) Hai c©u th¬ ®Çu (Khai-Thõa): - Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, H¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi. - Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ, Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.. ->Sử dụng từ trái nghĩa và hình ảnh đối giữa các vế trong câu gọi là tiểu đối : Vừa làm cho câu văn cân đối, nhịp nhàng, vừa khái quát đợc quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thời bớc đầu hé lé t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬. - Sö dông h×nh ¶nh chi tiÕt võa ch©n thùc, võa tîng trng : Lµm næi bËt t×nh c¶m g¾n bã víi quª h¬ng.. - Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm con ngời đối với quê hơng.. b) Hai c©u cuèi (ChuyÓn - Hîp): - Nhi đồng tơng kiến, bất tơng thức, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai? - TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i? - KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng quª. - H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn thiếu và gợi bản sắc tốt đẹp của quê hơng. - Gîi nçi buån v× xa quª qu¸ l©u, thµnh ra xa l¹ víi quª..

(134) nhÊt? ? Tác giả kể chuyện khi mới về làng để nhằm mục đích gì? Hoạt động 3. Tæng kÕt: (5') ? Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND vµ NT cña bµi th¬?. - Hs đọc ghi nhớ.. -> BiÓu hiÖn t×nh c¶m quª h¬ng th¾m thiÕt, bÒn bØ.. III) Tæng kÕt 1) Nghệ thuật: - Sử dụng các yếu tố tự sự - Cấu tứ độc đáo - Sử dụng biện pháp tiểu đối hiệu quả - Có giọng điệu bi hài thể hiện ở hai câu cuối 2 Nội dung: -Ghi nhí: sgk (128 ).. d) Củng cố, luyện tập. (2') - §äc diÔn c¶m bµi th¬ cho biÕt néi dung chÝnh cña bµi ? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ kết hợp với nội dung đã phân tích, học thuộc lòng bài thơ, - Chuẩn bị bài: Từ trái nghĩa 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 39 Bài 10. Tiếng Việt: TỪ TRÁI NGHĨA. Ngày soạn:……/……/……… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7...sỹ số HS:........vắng:........................................ Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7...sỹ số HS:........vắng:........................................ Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7...sỹ số HS:........vắng:........................................ 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. +KiÕn thøc chung: - Nắm được khái niệm từ trái nghĩa. - Có ý thức lựa chọn từ trái nghĩa khi nói và viết. +KiÕn thøc träng t©m: - Khái niệm từ trái nghĩa. - Tác dụng của việc sử dụng từ trái nghỉatong văn bản. b) Về kỹ năng..

(135) - Cã ý thøc sö dông tõ tr¸i nghÜa trong nãi viÕt mét c¸ch hiÖu qu¶. + KNS: Ra quyết định, giao tiếp. c) Về thái độ. - Giáo dục HS yêu thích phân môn Tiếng Việt và có thái độ trong học tập. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Giáo án, SGK, b) Chuẩn bị của HS. SGK, Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, thực hành 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ?Thế nào là từ đồng nghĩa? Có mấy loại từ đồng nghĩa? Anh em nh ch©n víi tay Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. (Ca dao) ? Tìm từ đồng nghĩavới từ đùm bọc? Vì sao? (đồng nghĩa với đùm bọc là che chë- v× hai tõ nµy cã nghĩa nh nhau). ? Từ lành- rách có phải là cặp từ đồng nghĩa không? Vì sao? (không - vì nghĩa cña hai tõ nµy kh«ng gièng nhau) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Cặp từ rách - lành không phải là từ đồng nghĩa mµ lµ tõ tr¸i nghÜa. VËy thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa vµ sö dông tõ tr¸i nghÜa nh thÕ nµo? Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi h«m nay. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I) ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa: Hoạt động 1. Thế nào là từ trái 1. VÝ dô: nghĩa.(10’) - §äc b¶n dÞch th¬ ngÉu nhiªn viÕt - §äc b¶n dÞch th¬ bµi: C¶m nghÜ trong nh©n buæi míi vÒ quª vµ bµi c¶m nghÜ đêm thanh tĩnh và bài Ngẫu nhiên viết trong đêm thanh tĩnh nh©n buæi míi vÒ quª cña TrÇn Träng 2. NhËn xÐt: San. - NgÈng - cói -> trái nghĩa về hoạt động của đầu. ? Em hãy t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa - TrÎ - giµ -> tr¸i nghÜa vÒ tuæi t¸c cña ngêi. trong 2 bản dịch thơ đó? - §i - trë l¹i ? Vì sao em biết đó là những cặp từ trái -> trái nghĩa về sự di chuyển. => Tõ tr¸i nghÜa: lµ nh÷ng tõ cã nghÜa nghÜa? tr¸i ngîc nhau. - V× chóng cã nghĩa tr¸i ngîc nhau. ? Sù tr¸i nghĩa nµy dùa trªn nh÷ng c¬ - Giµ - non -> tr¸i nghÜa vÒ tÝnh chÊt së, tiªu chÝ nµo? cña thùc vËt. ? T×m tõ tr¸i nghĩa víi tõ giµ trong trêng hîp rau giµ, cau giµ?.

(136) ? Nh vËy tõ giµ lµ tõ nh thÕ nµo - Từ giµ lµ tõ cã 1 nghĩa hay lµ tõ cã nhiÒu nghÜa. ? Em cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ tõ nhiÒu nghÜa ? - Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 2. Sử dụng từ trái nghĩa. (10’) ? Trong 2 bµi th¬ dÞch trªn, viÖc sö dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×?. ? T×m mét sè thµnh ng÷ sö dông tõ tr¸i nghÜa vµ nêu t¸c dông cña nã? - Ba ch×m b¶y næi - ĐÇu xu«i ®u«i lät - Lªn bæng xuèng trÇm ? Từ trái nghĩa thờng hay đợc sử dụng ở đâu, để làm gì? Sử dụng từ trái nghĩa cã t¸c dông g×? (ghi nhí 2 ) - Hs đọc 2 ghi nhớ. Hoạt động 3: LuyÖn tËp. (15) - Hs đọc những bài ca dao, tục ngữ. ? T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u ca dao, tục ngữ vừa đọc? ? Vì sao em biết đó là những cặp từ trái nghÜa?. => Tõ nhiÒu nghÜa, cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. c) Ghi nhí: sgk 1 (128). II) Sö dông tõ tr¸i nghÜa: 1) VÝ dô: SGK 2) NhËn xÐt: - Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phÇn biÓu hiÖn t©m t trÜu nÆng t×nh c¶m quª h¬ng cña nhµ th¬. - Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau.. => Từ trái nghĩa đợc sử dụng trong thể đối, tạo các hình tợng tơng phản, gây Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm sinh động. c) Ghi nhí 2: sgk (128 ) III) LuyÖn tËp: Bµi 1 (129 ): - Lµnh - r¸ch - Ng¾n - dµi - Giµu - nghÌo - S¸ng - tèi Bµi 2 (129 ): c¸ t¬i – c¸ ¬n - T¬i hoa t¬i - hoa hÐo. ? T×m tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c côm tõ sau ®©y? - YÕu. ¨n yÕu - ¨n khoÎ häc lùc yÕu - häc lùc giái. ? Vì sao, em lại chọn những từ đó là từ chữ xấu - chữ đẹp tr¸i nghÜa? (v× nh÷ng tõ nµy lµ tõ nhiÒu nghÜa, mµ tõ nhiÒu nghÜa th× cã thÓ - XÊu đất xấu - đất tốt thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c Bµi 3 (129 ): nhau) - Chân cứng đá mềm. - Cã ®i cã l¹i. ? §iÒn tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c - GÇn nhµ xa ngâ. thµnh ng÷ sau? - M¾t nh¾m m¾t më. ? C¸c tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u thµnh - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa. ngữ trên đợc dùng để làm gì? Nó có tác - Vô thởng vô phạt. dụng nh thế nào? (Đợc dùng để tạo - Bên trọng bên khinh. phÐp t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm Bµi 4 (129 ):.

(137) cho lời nói thêm sinh động) Quª h¬ng em ë vïng lßng hå ? Hãy viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh s«ng §µ, vµo cuèi mïa thu, ®Çu mïa cảm quê hơng, có sử dụng từ trái đông, thờng có những ngày ma rả rích. «ng em kÓ r»ng: xa kia n¬i ®©y lµ 1 nghÜa? vùng đồi núi hoang vu, vắng vẻ, không ? G¹ch ch©n díi c¸c tõ tr¸i nghÜa 1 bãng ngêi nhng ngµy nay, ë n¬i ®©y, con ngời đó biến những đồi núi hoang vu, c»n cçi thµnh nh÷ng c¸nh rõng xanh t¬i, b¸t ng¸t. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Giáo viên hệ thống lại nội dung kiến thức. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Nắm được nội dung kiến thức - Hoàn thành bài tập vào vở - Chuẩn bị tiết 40, Luyện nói: Văn biểu cảm về sự vật con người. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 40, Bài10 TLV: LUYỆN NÓI VĂN BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT, CON NGƯỜI Ngày soạn:……/……/……… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:.......................................

(138) 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. + KiÕn thøc chung: - Rèn kĩ năng nghe, nói theo chủ đề biểu cảm. - Rèn kĩ năng phát triển dàn ý thành bài nói theo chủ đề biểu cảm. + KiÕn thøc träng t©m: - Các cách biểu cảm trực tiếp và giãn tiếp trong việc trình bày văn nói biểu cảm. - Những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm. b) Về kỹ năng. - Tìm ý, lập dàn ý bài văn biểu cảm về sự vật và con người. - Biết cách bộc lộ tình cảm về sự vật và con người trước tập thể. - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về sự vật và con người bằng ngôn ngữ nói. c) Về thái độ. - GD lòng chân trọng những những tình cảm tốt đẹp. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, Giáo án. b) Chuẩn bị của HS. SGK, Chuẩn bị bài luyện nói. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vần đề, thự hành, thảo luân nhóm 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS b) Kiểm tra bài cũ. (4') * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') LuyÖn nãi lµ g×? (LuyÖn nãi tríc líp lµ luyÖn v¨n nãi). VËy v¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç nµo? (V¨n nãi kh¸c v¨n viÕt ë chç c©u v¨n kh«ng dµi, néi dung kh«ng qu¸ nhiÒu chi tiÕt. Bµi h«m nay sÏ gióp c¸c em rèn kĩ năng diễn đạt trớc tập thể lớp). c) Dạy nội dug bài mới.. Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt đọng 1. Chuẩn bị: (5’) - Hs đọc 4 đề bài (bảng phụ). - Mỗi em chọn 1 trong 4 đề trên, lập dµn bµi tËp nãi ë nhµ theo tinh thÇn 1 bµi ph¸t biÓu tríc líp.. Nội dung chính I) ChuÈn bÞ: 1) §Ò bµi: - §Ò 1: C¶m nghÜ vÒ thÇy, c« gi¸o, những “ngời lái đò” đa thế hệ trẻ “cập bÕn” t¬ng lai. - §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n. - Đề 3: Cảm nghĩ về sách vở mình đọc vµ häc hµng ngµy..

(139) ? Bốn đề bài trên thuộc thể loại nào? ? Văn biểu cảm về sự vật, con ngời đòi hỏi phải chú ý đến những v.đề gì?. - Khi viÕt v¨n biÓu c¶m cÇn vËn dông nh÷ng h×nh thøc biÓu c¶m nµo? Hoạt động 2. Thực hành: (20’) - Hs chia tæ, nhãm, ph¸t biÓu theo dµn bài đó chuẩn bị, sau đó cử đại diện lên nãi tríc líp. - Khi b¹n tr×nh bµy, c¸c em l¾ng nghe để bổ sung, sửa chữa.. Cuèi giê c« gi¸o yªu cÇu tÊt c¶ nh÷ng HS bÞ ®iÓm kÐm lµm l¹i bµi, h«m sau ph¶i nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«. S¸ng h«m sau, em ung dung nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«... - Gv: Muèn ngêi nghe hiÓu th× ngêi nãi ph¶i lËp ý vµ tr×nh bµy theo thø tù ý: ý 1, ý 2...Muốn truyền đợc cảm xúc cho ngêi nghe th×: T×nh c¶m ph¶i ch©n thµnh, tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c trong sáng, bài nói phải mạch lạc và đảm bảo tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ. * Đề số 2; Cảm xúc vườn nhà 1.Tìm hiểu đề - Thể loại: biểu cảm - Đối tượng biểu cảm: vườn nhà - Cảm xúc: yêu quý, gắn bó 2. Tìm ý cho bài văn - Xác định, hình dung khu vườn từng. - §Ò 4: C¶m nghÜ vÒ mét mãn quµ mµ em đó đợc nhận thời thơ ấu. 2) Yªu cÇu: - Văn biểu cảm về sự vật, con ngời đòi hái ph¶i chó ý tíi sù vËt vµ con ngêi 1 cách đầy đủ. Phải có sự vật, con ngời lµm nÒn cho nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc, suy nghÜ. Ngêi lµm ph¶i chó ý tíi yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. CÇn vËn dông yÕu tố hồi tởng, tởng tợng, liên tởng để biểu c¶m. - TËp vËn dông h×nh thøc biÓu c¶m nh: so s¸nh, lêi trïng ®iÖp, h×nh thøc c¶m th¸n. II) Thùc hµnh: 1- Gîi ý: MÉu chung cña bµi nãi a- Më ®Çu: - KÝnh tha c« gi¸o vµ c¸c b¹n! Tất cả những ai đó từng cắp sách tới trờng đều có những kỉ niệm sâu sắc về m¸i trêng, vÒ thÇy c«, bÌ b¹n. Mét trong những kỉ niệm sâu sắc nhất để lại cho em nhiÒu suy nghÜ vµ t×nh c¶m lµ hình ảnh về cô giáo Mai ngời lái đò đa thÕ hÖ trÎ cËp bÕn t¬ng lai. b- Néi dung cña c©u chuyÖn, kØ niÖm: - Mét lÇn c« Mai tr¶ bµi TLV, em bÞ ®iÓm kÐm. NhËn bµi, em vß nhµu råi bá vµo trong cÆp… Tối hôm đó, vừa làm bài em vừa vuốt tê giÊy kiÓm tra cho ph¼ng, nhng vuèt mãi mµ tê giÊy vÉn cßn nh¨n nhóm. Em nghÜ ra s¸ng kiÕn lÊy bµn lµ lµ cho ph¼ng... c- Kết thúc: Em xin đợc ngừng lời ở đây. Cảm ơn thầy cô và các bạn đó chú ý l¾ng nghe!.

(140) có, đang có hoặc mơ ước. - Xác định vị trí không gian, thời gian của người viết đối với khu vườn: + Nếu ở xa thì hoài niệm về vườn. + Nếu ở gần có thể quan sát, suy nghĩ. - Miêu tả khu vườn gắn bó với đời sống của gia đình em, nếu thiếu nó thì cuộc sống của gia đình em sẽ ra sao? - Có thể nghĩ đến công lao, ý nguyện của người tạo lập ra khu vườn -> bày tỏ lòng biết ơn. Nếu chẳng may phải bán cho người khác thì bày tỏ sự nuối tiếc. 3. Lập dàn ý a. Mở bài: Giới thiệu khu vườn và tình cảm gắn bó với vườn nhà b. Thân bài: Miêu tả vườn, lai lịch vườn -> tình cảm. - Vườn và cuộc sống vui buồn của gia đình em. - Vườn và lao động của ba mẹ. - Vườn qua bốn mùa. c. Kết bài: Bộc lộ cảm xúc của bản thân về khu vườn sự gắn bó, tình yêu. * Luyện nói trước lớp. a. Mở bài: Mặc dù đã xa cách nhiều năm nhưng khu vườn trong kí ức tuổi thơ của em vẫn chưa hề phai mờ. b. Thân bài: Đó là khu đất rộng hơn một nghìn m2 do ông bà em để lại. Trong đó, ông em trồng đủ các loại cây. Những cây vải lục ngạn xum xuê thấp lè tè mà mùa nào cũng sai trĩu quả. Những hàng nhãn lồng, khế ngọt, đu đủ, hồng xiêm, trứng gà sai lúc lỉu. Đặc biệt là cây xoài cát ông em lấy giống ở miền Nam khi vào thăm mộ.

(141) chú em.. Cây không to nhưng năm nào cũng cho quả.. Mỗi lần đứng ở dưới gốc cây đón nhận những quả xoài vàng xộm thơm lừng em lại bùi ngùi nghĩ về chú kính yêu đã anh dũng hi sinh ở chiến trường miền Nam. Từ khi ông bà mất, bố mẹ em ra sức chăm sóc nên vườn cây quanh năm tốt tươi, mỗi mùa lại cho quả ngọt. Nhìn vườn cây em lại bùi ngùi nhớ bóng dáng cặm cụi vun xới của ông, nhớ những giọt mồ hôi vất vả của bà. Mỗi lúc buồn, nhớ ông bà em lại ra vườn ngắm nhìn những cây tốt tươi. Khi ấy em thấy nó thật thân thiết. c. Kết bài: Em yêu quý vườn nhà biết bao vì nó gắn bó với cuộc sống gia đình em, gắn bó với những kỉ niệm về ông, về bà. Em xin đợc ngừng lời ở đây. Cảm ơn thầy cô và các bạn đó chú ý lắng nghe! d) Củng cố, luyện tập. (2') - Giáo viên hệ thống lại nội dung bài học e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Hoàn thành bài luyện nói. - Chuẩn bị tiết 41: HDĐT Bài ca nhà tranh bị gió thu phá. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

(142) Tiết 41, bài 11, HDĐT: Văn bản BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ Ngày soạn:……/……/……… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: T×nh c¶nh khèn khæ cña kÎ sÜ nghÌo trong xã héi cò. Kh¸t vọng nhân đạo cao cả của nhà thơ: Vợt lên bất hạnh của mình để mong ớc có đợc m¸i nhµ che chë cho ngêi nghÌo trong thiªn h¹. * KiÕn thøc träng t©m: Nçi khæ cña ngêi nghÌo trong ho¹n n¹n. b) Về kỹ năng. - Đọc – hiểu văn bản thơ nước ngoài qua bản dịch tiếng Việt. - Rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu, phân tích bài thơ qua bản dịch tiếng Việt. *Giáo dục kỹ năng sống : - Tự nhận thức, giao tiếp trình bày suy nghĩ, ra quyết định *Phương pháp kỹ thuật dạy học : - Đọc diễn cảm, động não, học theo nhóm c) Về thái độ. - Giáo dục học sinh thông cảm với những người nghèo khổ. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV SGK, Giáo án. b) Chuẩn bị của HS. SGK, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vần đề, thự hành, thảo luân nhóm 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ “ Tĩnh dạ tứ” – Lí Bạch * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') LÝ B¹ch, §ç Phñ, B¹ch C DÞ lµ 3 nhµ th¬ lín nhất của Trung Hoa đời Đờng. Nếu Lí Bạch là nhà thơ lóng mạn vĩ đại, là “Tiên thi” thì Đỗ Phủ là nhà thơ hiện thực vĩ đại, là “Thi sử thi thánh “ (ông thánh làm thơ ). Cuộc đời của ông long đong khốn khổ, chết vì nghèo đói, bệnh tật. Ông đó để lại cho đời gần 1500 bài thơ trầm uất, buồn đau, nuốt tiếng khóc nhng lại sáng ngời lên tinh thần nhân ái bao la. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá là 1 bµi th¬ nh thÕ. c) Dạy nội dug bài mới..

(143) Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm. (5’) ? Dùa vµo chó thÝch, em hãy nªu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ bµi th¬? - Gv: Ông là nhà thơ giàu lòng yêu nớc, thơng dân, lo đời, ghét cờng quyền b¹o ngîc. TÝnh hiÖn thùc vµ tinh thÇn nhân đạo dào dạt trong hơn 1400 bài thơ để lại, phản ánh tâm hồn cao đẹp của 1 “nhà thơ dân đen”. Cuộc đời của §ç Phñ tr¶i qua nhiÒu bÊt h¹nh: C«ng danh lËn ®Ën, con chÕt, lu l¹c tha h¬ng, càng cuối đời càng nghèo đói, cơm không đủ ăn, ốm đau không thuốc thang c¬m ch¸o, n»m chÕt trªn 1 chiÕc thuyÒn r¸ch n¸t n¬i quª h¬ng. ? Em hóy nêu hoàn cảnh ra đời của bài th¬? - Gv: Bài thơ ... đợc xếp vào trong số 100 bµi th¬ hay nhÊt cña §ç Phñ. ¤ng viÕt bµi th¬ nµy vµo nh÷ng n¨m cuèi đời mình. 760 hay 761 đợc bạn bè giúp đỡ, Đỗ Phủ dựng đợc 1 cái nhà tranh bªn c¹nh khe C¸n Hoa ë phÝa T©y Thành Đô, tỉnh Phú Xuyên nhng cha đợc bao lâu thì căn nhà đó bị gió ma thu ph¸ n¸t. §ç Phñ buån rÇu xóc c¶m viÕt bµi th¬ nµy. Hoạt động 2. Đọc-Hiểu văn bản.(20’) - GV hớng dẫn đọc: Giọng vừa kể vừa t¶ béc lé c¶m xóc buån bã, bÊt lùc, cay đắng của nhà thơ. Đọc 3 khổ đầu với giäng t¬i s¸ng, phÊn chÊn h¬n ë khæ th¬ cuèi. - Gi¶i thÝch tõ khã: chó thÝch 1-sgk. ? Dùa vµo sè c©u, sè tiÕng trong bµi thơ, em hóy cho biết bài thơ đợc viết theo thÓ th¬ nµo? ? Nh¾c l¹i sù hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ cæ thÓ? ? Em hãy cho biÕt néi dung chÝnh cña bµi th¬?. Nội dung chính I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm 1) T¸c gi¶: §ç Phñ (712-770 ). - Là nhà thơ nổi tiếng đời Đờng. - Lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. - Lµ nhµ th¬ lín nhÊt trong lÞch sö th¬ ca cæ ®iÓn TQ. - Th¬ «ng ph¶n ¸nh ch©n thùc s©u s¾c XH đơng thời nên đợc mệnh danh là “Thi sö - thi th¸nh” («ng th¸nh lµm th¬).. 2) T¸c phÈm: - Bài thơ đợc viết vào những năm cuối đời (760 hoặc 761).. II) §äc - HiÓu v¨n b¶n 1) §äc :. 2) Chú thích 3) Thể thơ: Thơ tự do cổ thể (ra đời trớc đời Đờng: vần, nhịp, câu, chữ đều khá tù do, phãng kho¸ng).. 4) Chủ đề: Bài thơ thể hiện nỗi khổ của b¶n th©n vµ sù bÊt lùc khi c¨n nhµ tranh bị gió thu phá nát. Qua đó bộc lộ khát väng cao c¶ muèn che chë cøu gióp ? Bµi th¬ cã bao nhiªu c©u, chia thµnh mäi ngêi. mÊy phÇn, mÊy ®o¹n? ý cña tõng phÇn, 5) Bè côc: 2 phÇn. tõng ®o¹n? (cã 2 c¸ch chia: - 18 c©u ®Çu: Nçi khæ, nghÌo vµ lêi 2 phÇn: 3 khæ ®Çu vµ 1 khæ cuèi. than thë v× m¸i nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ 4 ®o¹n: 4 khæ ) n¸t. + §1: KÓ - t¶ vÒ viÖc giã thu thæi bay m¸i nhµ tranh..

(144) + §2: TrÎ con cíp tranh, nhµ th¬ bÊt lùc, Êm øc. + §3: §ªm ma, rÐt, nhµ dét, n»m suèt đêm không ngủ. - Gv: §©y lµ bµi th¬ võa tr÷ t×nh võa tù - 5 c©u cuèi: sự, rất đặc trng của Đỗ Phủ. Bây giờ + Đ4: Mơ ớc của nhà thơ. chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ theo bè 6) Ph©n tÝch côc 2 ®o¹n. - Hs đọc khổ thơ đầu, 6.1) Ba khæ th¬ ®Çu: ? khổ thơ em vừa đọc tả cảnh gì? ? Nhµ §ç Phñ bÞ ph¸ trong hoµn c¶nh * Khæ 1: C¶nh nhµ bÞ giã thu ph¸ thêi tiÕt nh thÕ nµo? Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt giµ ? Hình ảnh nhà bị phá đợc miêu tả tập Cuén mÊt ba líp tranh nhµ ta. trung ë chi tiÕt nµo? ? Những mảnh tranh bị gió cuốn bay đợc miêu tả cụ thể trong những câu thơ Tranh bay sang sông rải khắp bờ, M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa, nµo? M¶nh thÊp bay lén vµo m¬ng sa. ? H×nh ¶nh nh÷ng m¶nh tranh bÞ giã -> H×nh ¶nh miªu t¶ : gîi 1 c¶nh tîng cuèn bay ®i nh thÕ gîi lªn 1 c¶nh tîng tan t¸c, tiªu ®iÒu. nh thÕ nµo? ? Mét c¨n nhµ kh«ng chèng chäi næi với gió thu, thì đó là 1 căn nhà nh thế nµo? Chñ nh©n lµ ngêi giµu hay nghèo ? (nhà đơn sơ, không chắc chắn - chñ nhµ lµ ngêi nghÌo khã) ? Em hãy h×nh dung t©m tr¹ng cña chñ nh©n ng«i nhµ ®ang bÞ ph¸ lóc nµy? (khi nhµ bÞ giã thu ph¸, chñ nh©n rÊt lo lắng, rất tiếc nhng đành bó tay bất lực) - Gv: 5 c©u th¬ ®Çu t¶ c¶nh giã lµm tèc m¸i nhµ. Tµi nghÖ cña nhµ th¬ lµ ë chç kh«ng biÓu lé t×nh c¶m, ý nghÜ 1 c¸ch trõu tîng mµ göi t×nh ý vµo viÖc miªu t¶ 1 c¸ch kh¸ch quan. §o¹n th¬ gîi cho ta thÊy râ 1 «ng giµ gÇy gß mÆc bé quÇn ¸o cò máng manh, r¸ch ríi, chống gậy đứng ngoài ngôi nhà, mắt ch¨m ch¨m nh×n giã thu gµo thÐt ®ang cuèn ®i nh÷ng líp tranh cña m¸i nhµ m×nh råi thæi bay qua sang bªn kia s«ng, r¬i vãi lung tung kh¾p n¬i; vµ t©m tr¹ng lo ©u, sèt ruét cïng nçi ai o¸n phÉn né tríc c¶nh cuång phong phá nát nhà mình. Đọc đến đây chúng ta kh«ng thÓ kh«ng th¬ng c¶m xãt xa cho hoµn c¶nh cña «ng giµ Êy. - Hs đọc khổ 2 ? Khæ 2 miªu t¶ c¶nh g×? ? Cảnh trẻ con cớp giật tranh đợc miêu * Khổ 2: Cảnh trẻ con cớp giật tranh. t¶ qua c©u th¬ nµo? Nì nhÌ tríc mÆt x« cíp giËt, ? Trong ma giã, trÎ con tranh nhau cíp C¾p tranh ®i tuèt vµo luü tre. giËt tõng m¶nh tranh ngay tríc mÆt chñ nhµ, c¶nh tîng nµy gîi cho ta thÊy cuéc sèng XH thêi §ç Phñ nh thÕ nµo? ? Ta có nên trách lũ trẻ con thôn Nam - Gợi cuộc sống khốn khổ, đáng thơng..

(145) kh«ng? V× sao? (kh«ng - v× bän chóng là những đứa trẻ đói nghèo, thất học nªn míi cíp giËt nh vËy) ? C©u th¬ nµo thÓ hiÖn nçi ®au bÊt lùc cña nhµ th¬? ? Hai c©u th¬, gîi cho ta thÊy h×nh ¶nh «ng giµ §ç Phñ lµ ngêi nh thÕ nµo? - Gv: Khæ 2 võa kÓ viÖc, võa béc lé nçi xót xa, đau đớn trớc 1 XH loạn lạc, đảo ®iªn: NÕu nhµ th¬ qu¶ kh«ng qu¸ khèn cïng th× dÉu cuång phong cuèn mÊt m¸i nhµ tranh còng kh«ng ch¸y báng c¶ ruét gan nh thÕ vµ nÕu lò trÎ kh«ng khèn cïng còng kh«ng m¹o hiÓm lao vào giữa cơn cuồng phong để nhặt nh¹nh nh÷ng tÊm tranh ch¼ng cã gi¸ trÞ lµ bao nh thÕ. - Hs đọc khổ 3 ? Khæ th¬ miªu t¶ c¶nh g×? ? Hai c©u th¬ gîi cho ta 1 kh«ng gian nh thÕ nµo? ? Nh÷ng chi tiÕt nµy gîi cho em liªn tëng tíi 1 XH nh thÕ nµo? ? Hai c©u th¬: “MÒn v¶i... lãt n¸t” diÔn tả ý gì? (Tấm chăn cũ không còn giữ đợc hơi ấm, nay bị bọn trẻ do ma lạnh khó ngủ đạp cho rách thêm). ? C¶nh tîng nµy cho thÊy cuéc sèng của gia đình Đỗ Phủ nh thế nào? - C¬n lo¹n: Nãi vÒ sù biÕn An Léc S¬n - Sử T Minh xảy ra 755 - 763 dẫn đến t×nh h×nh XH rèi lo¹n. ? Hai c©u th¬ nµy cã sö dông biÖn ph¸p NT g×? Sö dông c©u hái tu tõ cã t¸c dông g×?. Môi khô miệng cháy gào chẳng đợc, Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc! - Già yếu, tội nghiệp, đáng thơng.. * Khæ 3: C¶nh nhµ th¬ ít l¹nh trong đêm Gi©y l¸t, giã lÆng, m©y tèi mùc, Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. - Gîi 1 kh«ng gian l¹nh lÏo bÞ bãng tèi dày đặc bao phủ. Liên tởng tới 1 XH đen tối, bế tắc, đói khæ. MÒn v¶i l©u n¨m l¹nh tùa s¾t, Con nằm xấu nết đạp lót nát. - Gia đình nghèo khổ, túng bấn, không cã lèi tho¸t. Tõ tr¶i c¬n lo¹n Ýt ngñ nghª §ªm dµi ít ¸t sao cho chãt? -> Câu hỏi tu từ :vừa giói bày nỗi đắng cay cña nhµ th¬, võa ngÇm lªn ¸n giai cấp thống trị hèn kém để xảy ra nạn binh đao khiến nhân dân đói khổ lầm - Gv: Qua 3 khæ víi 18 c©u th¬, t¸c gi¶ than. võa kÓ, võa t¶ vÒ 1 trËn giã ma mïa thu tµn ph¸ c¨n nhµ cña m×nh, võa Èn dô vÒ bøc tranh XH ®Çy li lo¹n thêi k× trung Đờng bấy giờ. Từ đó nhà thơ cất lên tiÕng nãi xãt xa cho th©n phËn m×nh nãi riªng, cho kiÕp ngêi nãi chung tríc thiªn tai vµ nh÷ng tai ¬ng do con ngêi g©y ra. Mçi dßng th¬ nh 1 dßng níc m¾t cø tu«n ra, tu«n ra mãi. - Hs đọc khổ 4 ? Khæ 4 nãi vÒ ®iÒu g×? ? Nhµ th¬ cã íc nguyÖn g×? 6.2) Khæ 4: ¦íc nguyÖn cña nhµ th¬. ? Ước nhà to vững chắc để làm gì? ? V× sao §ç Phñ l¹i íc nhµ cho kÎ sÜ nghèo ngoài thiên hạ? (vì họ là những Ước đợc nhà rộng muôn nghìn gian, ngời có tài, có đức nhng phải chịu Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo nghÌo khæ).

(146) Tõ íc väng cña nhµ th¬, ta nhËn thÊy thực trạng của cuộc sống XH thời đó nh thÕ nµo? ? C©u th¬ nµo cùc t¶ íc väng cña nhµ th¬ ? ? Nhµ th¬ cã íc väng g×? Em cã nhËn xét gì về ớc vọng đó? (Ước vọng đẹp đẽ, cao cả nhng chua xót) ? Lêi than cña nhµ th¬ cã ý nghÜa g×? - Gv: 2 c©u kÕt thÓ hiÖn tÊm lßng vÞ tha và tinh thần nhân đạo rất đáng quí của §ç Phñ. M¬ íc Êy tuy mang mµu s¾c ¶o tëng, lãng m¹n nhng rÊt ch©n thùc, nã b¾t nguån tõ cuéc sèng cã thùc vµ bản tính nhân đạo của 1 thi sĩ luôn gắn bó với đời, luôn quan tâm và mong muốn cho nhân dân đợc ấm no hạnh phóc. Hoạt động 3. Tổng kết.(5’) ? Bài thơ đợc biểu đạt bằng những phơng thức nào? Ph¬ng thøc nµo lµ chÝnh? ? Bài thơ được biểu cảm đợc những vấn đề gì? - Sh đọc ghi nhớ SGK Hoạt động 4. Luyện tập.(5’) ? Gi¶i thÝch t¹i sao v¨n b¶n nµy l¹i cã tªn lµ bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸?. -> XH đói nghèo, khổ cực, không có sự c«ng b»ng. Than «i! Bao giê nhµ Êy sõng s÷ng dùng tríc m¾t Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng đợc! - S½n sµng hi sinh v× h¹nh phóc chung. - Phª ph¸n thùc tr¹ng XH bÕ t¾c, bÊt c«ng.. III) Tæng kÕt - Miªu t¶, tù sù vµ biÓu c¶m. - Nãi lªn nçi thèng khæ cña b¶n th©n vµ béc lé kh¸t väng cao c¶. - Ghi nhí: sgk (134 ) IV) LuyÖn tËp: Bµi ca: V× ®©y lµ bµi th¬, lµ tiÕng lßng cao đẹp của tác giả muốn cất cao tiếng h¸t vÒ con ngêi, khÝch lÖ con ngêi vît lên mọi nỗi đau khổ của cuộc đời hiện tại để hớng tới 1 tơng lai tơi sáng. Đỗ Phủ đích thực là nhà thơ hiện thực mang t©m hån lãng m¹n cao quÝ, xøng đáng đợc ngời đời tôn là bậc “Thi th¸nh”.. c) Củng cố, luyện tập. (2') - GV hệ thống lại nội dung bài học e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc bài thơ - Xem câu hỏi SGK. - Chuẩn bị tiết 42: Kiểm tra Văn - Chuẩn bị tiết 44: Từ đồng âm. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

(147) Tiết 42. KIỂM TRA VĂN. Ngày soạn:……/……/……… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:7......sỹ số HS:........vắng:...................................... 1. Xác định mục đích đề kiểm tra. - Nhằm đánh giá khả năng tiếp thu của học sinh về phần phân môn Văn để giúp các em tự đánh giá kết quả học tập của mình trong thời gian qua từ đó cỏ thể điều chỉnh hoạt động học tập ngày càng tốt hơn. - Thực hiện theo đúng yêu cầu trong phân phối chương trình của bộ GD và đào tạo. - Đánh giá quá trình dạy học của GV, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp, hình thức dậy học nếu thật cần thiết. a) Về kiến thức. - Bài thơ “Quan Đèo Ngang”- Bà Huyện Thanh Quang - Bài thơ “Bạn đến chơi nhà”-Nguyễn Khuyến - Văn bản “Mẹ tôi”-Ét-môn-đô đơ A-mi-xi - Bài thơ “Bánh trôi nước”-Hồ Xuân Hương b) Về kỹ năng. - Vận dụng các kĩ năng phân tích, đánh giá trong quá trình làm bài c) Về thái độ. - Giáo dục học sinh nghiêm túc trong khi làm bài kiểm tra. 2. Xác định hình thức đề kiểm tra. - Tự luận 3. Thiết lập ma trận đề kiểm tra. Mức độ đề Nhận biết Thông Vận dụng Vận dụng Điểm kiểm tra hiểu cao - Văn bản . - SH nêu “Mẹ tôi” được đại ý của văn bản “Mẹ tôi” – A-mi-xi. Số câu Số điểm Tỉ lệ -Bài thơ Quang Đèo Ngang-Bà. 1 1 10 -Bài thơ do ai sáng tác, cho biết bài. 1 1 10%.

(148) Huyện Thanh Quan Số câu Số điểm Tỉ lệ -Bài thơ “Bánh trôi nước”-Hồ Xuân Hương. Số câu Số điểm Tỉ lệ -Bài thơ “Bạn đến chơi nhà”Khuyễ Khuyến. thơ thuộc thể loại gì 1 2 20% -Chép thuộc lòng bài thơ, nêu giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ 1 3 30% -Hiểu được nội dung bài thơ. - Viết một đoạn văn nói về chủ đề tình bạn. 1 4 40% 1. 1 2 20%. 1 3 30%. Số câu 1 Số điểm 4 Tỉ lệ 40% Tổng số 1 1 1 4 câu Số điểm 4 3 2 1 10 Tỉ lệ 40% 30% 20% 10% 100% 4. Biên soạn câu hỏi. Câu 1(1điểm) Nêu đại ý của văn bản “Mẹ tôi”-Ét-môn-đô đơ A-mi-xi? Câu 2(2điểm) Bài thơ “Quan Đèo Ngang” là của tác giải nào? Em hãy cho biết bài thơ thuộc thể loại gì? Câu 3. (3điểm) Chép thuộc lòng bài thơ “Bánh trôi nước”, cho biết giá trị nội dung và ý nghĩa của bài thơ? Câu 4. (4điểm) Qua bài thơ “Bạn đến chơi nhà” em hãy viết một đoạn văn ngắn nói về tình bạn? 5. Xây dựng hướng dẫn chấm (đáp án) và thang điểm. Câ Đáp án Điể u m 1 - Nêu được đại ý của văn bản “Mẹ tôi” 1 2 - Xác định được tác giả 1.

(149) - Nắm được thể loại 3 *Chép thuộc lòng bài thơ BÁNH TRÔI NƯỚC Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn Mà em vẫn giữ tấm lòng son. *Nghệ thuật: - Vận dụng điêu luyện những quy tắc của thơ Đường luật . - Sử dụng ngôn ngữ thơ bình dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày, với thành ngữ, mô típ dân gian. - Sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh nhiều tầng ý nghĩa *Ý nghĩa: Bài thơ Bánh trôi nước: là một bài thơ thể hiện cảm hứng nhân đạo trong văn học viết Việt Nam dưới thời phong kiến, ngợi ca vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ, đồng thời thể hiện lòng cảm thương sâu sắc đối với thân phận chìm nổi của họ. 4 -Viết một đoạn văn ngắn nói về tình bạn: + Hình thức: Trình bày sạch đẹp, không sai lỗi chính tả, diễn đạt lưu loát. + Nội dung: . Hiểu được bài thơ qua đó trình bày đúng chủ đề tình bạn . Đúng bố cục 6. Xem lại việc biên soạn đề kiểm tra.. 1 1. 1. 1. 1 2 1. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết43, bài 11, TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2 Ngày soạn....../......../............. Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức. +KiÕn thøc chung: - Củng cố kiến thức đó học về văn bản biểu cảm và tự sự - Văn biÓu c¶m vµ tù sù b) Về kĩ năng..

(150) - RÌn kÜ n¨ng liªn kÕt ®o¹n v¨n c) Về thái độ. - Giáo dục HS ý thức trong việc chữa bài kiểm tra 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: Giáo án, bài kiểm tra b) Chuẩn bị của HS: SGK, vở ghi. 3. Phương pháp dạy học: nêu và giải quyết vấn đề, phân tich, thục hành 4. Tiến trình bài dạy: a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (không) *Đặt vấn đề vào bài mới: (1’) Ở tiết 31-32 chúng ta đã tiến hành viết TLV số 2 2 tiết, để các thấy được những ưu điểm và nhược điểm trong bài viết của mình, thầy trò chúng ta cùng nhau tìm hiểu tiêt 43: Trả bài tập làm văn số 2. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính *§Ò bµi: Loµi c©y em yªu. I) Nhận xét và đánh giá chung: Hoạt động 1. Nhận xét và đánh giá 1) Ưu điểm: chung: (14’) -Về nd: Nhìn chung các em đó nắm đ? Em hóy nhắc lại đề bài và cho biết ợc cách viết 1 bài văn biểu cảm, đó xđ đối tợng biểu cảm của đề này là gì ? đợc đúng kiểu bài, đúng đối tợng; trong T×nh c¶m cÇn thÓ hiÖn lµ g× ? bài viết đó biết kết hợp kể và tả để biểu (Gv chữa bài theo đáp án tiết 31, 32) - Gv chØ ra nh÷ng ®iÓm m¹nh cña hs vÒ c¶m; bè côc râ rµng vµ gi÷a c¸c phÇn nội dung và hình thức để các em phát đó có sự liên kết với nhau. huy trong c¸c bµi viÕt sau. -Về hình thức: Trình bày tơng đối rõ rµng, s¹ch sÏ, c©u v¨n lu lo¸t, kh«ng m¾c lçi vÒ ng÷ ph¸p, c.t¶, vÒ c¸ch dïng tõ. -Gv chỉ ra những điểm yếu của hs để 2) Nhợc điểm: các em sửa chữa và rút kinh nghiệm -Về nd: Còn 1 số em cha đọc kĩ đề bài nªn cßn nhÇm lÉn gi÷a biÓu c¶m vÒ 1 cho bµi viÕt sè 3. loµi c©y víi miªu t¶ mét loµi c©y: Bµi viÕt cßn nÆng vÒ t¶ c¸c ®.®iÓm cña c©y mµ cha chó träng tíi yÕu tè biÓu c¶m¶m qua 1 vµi ®.®iÓm næi bËt cña c©y. Bµi viÕt cßn lan man cha cã sù chọn lọc các chi tiết tiêu biểu để bộc lộ c¶m xóc. -VÒ h×nh thøc: Mét sè bµi tr×nh bµy cßn bÈn, ch÷ viÕt xÊu, cÈu th¶, cßn m¾c lçi chớnh tả; diễn đạt cha lu loát, câu văn cßn sai ng÷ ph¸p, dïng tõ cha chÝnh x¸c. 3) KÕt qu¶: - §iÓm 1-2:.................. - §iÓm 3-4:.................. - §iÓm 5-6:.................. - §iÓm 7-8:.................. -Hs đọc bài khá và bài yếu-kém. 4) §äc 2 bµi kh¸ vµ 2 bµi kÐm: II)Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi:.

(151) Hoạt động 2. Trả bài bài và chữa bài 1) Ch÷a lçi vÒ dïng tõ: 2) Ch÷a lçi vÒ c.t¶: (20’) -Gv trả bài cho hs tự xem và trao đổi cho nhau để nhận xét. -Hs ch÷a bµi cña m×nh vµo bªn lÒ hoÆc phÝa díi bµi lµm. -Gv ch÷a cho hs 1 sè lçi vÒ c¸ch dïng tõ vµ lçi vÒ c.t¶. -Gv chÐp c©u v¨n lªn b¶ng. -Hs đọc câu văn và chỉ ra chỗ mắc lỗi, råi nªu c¸ch söa ch÷a. e) Củng cố, luyện tâp.(2’) - Hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2’) - Xem, đọc lại bài kiểm tra - Chuẩn bị tiết 44: Từ đồng âm. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 44, bài 11,. Tiếng Việt: TỪ ĐỒNG ÂN. Ngày soạn....../......../............. Ngày dạy....../....../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng........................................... Ngày dạy...../......./..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng........................................... Ngày dạy....../....../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng........................................... 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức. - Khái niệm từ đồng âm. - Tác dụng của việc sử dụng từ đồng âm trong văn bản. b) Về kĩ năng. - Nhận biết từ đồng âm trong văn bản: Phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa. - Đặt câu phân biệt từ đồng âm. - Nhận biết hiện tượng chơi chữ bằng từ đồng âm * Kĩ năng sống: - Ra quyết định : lựa chon cách sử dụng từ đồng âm từ đồng âm phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân - Giao tiếp : trình bày suy nghĩ , ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ đồng âm c) Về thái độ..

(152) - Có thái độ cẩn trọng, tránh gây nhầm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tượng đồng âm. 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: Phiếu bài tập, Giáo án, SGK, SGV b) Chuẩn bị của HS: Vở soạn 3. Phương pháp dạy học: Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm, phân tich ngôn ngữ 4. Tiến trình bài dạy: a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (15’) Câu 1. Thế nào là từ trái nghĩa ? cho ví dụ ? (4 điểm) Câu 2. Sử dụng từ trái nghĩa? Cho VD? ( 6 điểm) * Đáp án và biểu điểm. - Từ trái nghĩ là những từ có ý nghĩa trái ngược nhau. Một từ trái nghĩa thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.( Cao-thấp, già -trẻ...) (4 đ) - Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối , tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh làm cho lời nói thêm sinh động..(6 đ) *Đặt vấn đề vào bài mới: (1’) Trong khi nói và viết có những tuy phát âm giống nhaunhưng có nghĩa khac nhau ( con ruồi đậu, mâm xôi đậu )vậy những từ có nghĩa khác nhau là từ loại gì và nó sử dụng như thế nào, bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về từ loại này. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính *Hoạt đông 1: Tìm hiểu khái niệm I. Thế nào là từ đồng âm: từ đồng âm.(8’) 1. Ví dụ: Sgk GV: Yêu cầu HS đọc VD (bảng phụ). 2. Nhận xét: a. Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên. a. Lồng: con ngựa chồm lên. b. Mua được con chim, tôi nhốt vào b. Lồng: đồ vật đan bằng tre. lồng. c. Lồng: đưa cái này vào cái kia. c. Tôi lồng ruột bông vào vỏ chăn. ? Nghĩa của ba từ “Lồng” ở 3 câu thơ trên có giống nhau không? Em hãy giải thích nghĩa của 3 từ “lồng” trên? Hs tự bộc lộ, GV nhận xét, ghi bảng. ? Em có nhận xét gì về cách phát âm -> Phát âm giống nhau, nhưng nghĩa và nghĩa của các từ nêu trên? khác xa nhau. ? Gọi các từ trên là gì? HS : Thảo luận trình bày. -> Từ đồng âm. ? Thế nào là từ đồng âm? 3. Kết luận: Hs: Dựa vào ghi nhớ 1/135.trả lời. - Từ đồng âm là những từ giống nhau GV đưa ví dụ: Tìm hiểu nghĩa từ về âm thanh nhưng nghĩa khác xa “Chạy”. nhau, không liên quan gì với nhau - Chạy cự ly 100m. 4. Ghi nhớ 1 - Đồng hồ chạy. * Lưu ý - Chạy ăn, chạy tiền. - Phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng.

(153) ? Từ “chạy” có phải là từ đồng âm không? ( Không -> đây là từ nhiều nghĩa vì giữa chúng có mối liên hệ ngữ nghĩa nhất định) *Hoạt đông 2: Tìm hiểu cách sử dụng từ đồng âm. (8’) ? Nhờ đâu mà em xác định được nghĩa của các từ “Lồng” ở ví dụ trên? - Dựa vào ngữ cảnh ? Quan sát ví dụ bên. Theo em từ “kho” trong ví dụ trên có thể hiểu theo nghĩa nào? ? Em hãy thêm vào câu này một vài từ để câu trở thành đơn nghĩa? Hs bộc lộ. GV nhận xét, ghi bảng. ? Như vậy khi sử dụng từ đồng âm, em cần ghi nhớ gì? Hs: Đọc ghi nhớ: Sgk/136. *Hoạt đông3: Hướng dẫn HS luyện tập. (8’) - Đọc bài tập 1. Nêu yêu cầu đề. Hs : Trình bày, GV nhận xét, bổ sung.. - Đọc bài 2 Nêu yêu cầu đề, hướng giải quyết. GV lưu ý: Ở yêu cầu (a) -> Từ nhiều nghĩa. ở yêu cầu (b)->Từ đồng âm. *Vd: a. Cổ chai, cổ tay, cổ ->bộ phận nối liền… b.Cổ xưa, cổ vũ. -> Xưa cũ, động viên khích lệ.. HS làm BT3. âm.. II. Cách sử dụng từ đồng âm: 1. Ví dụ: sgk 2. Nhận xét: * Vd1: Dựa vào ngữ cảnh câu văn cụ thể để phân biệt nghĩa của từ lồng * Vd2: Đem cá về kho: - Hành động nấu chín… - Nơi chứa đựng… -> Nghĩa nước đôi. - Đem cá về nhập kho. - Đem cá về mà kho. -> Ngữ cảnh đầy đủ, nghĩa rõ ràng. 3. Kết luận : Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi. 4. Ghi nhớ 2 SGK/136 III. Luyện tập Bài 1 Tìm từ đồng âm. - Cao: Nhà cao, thuốc cao. - Ba: Số ba, ba má. - Tranh: Tranh giành, bức tranh… - Sang : Sang thu, giàu sang - Nam: Nước nam, bạn Nam Bài 2 a. Tìm các nghĩa khác nhau của DT “cổ” và giải thích mối liên quan. - Bộ phận trong cơ thể nố đầu với thân. - Bộ phận của ao, phần chung quanh cổ. - Bộ phận của đồ vật dài hinh thon giống cái cổ. - Cổ chân, cổ tay. b. Tìm từ đồng âm với DT “cổ”. - Bạn Lan rất thích nghe hát ca cổ( xưa, cũ..) 3- Bµi 3 (136 ): * Bàn (danh từ ) – bàn (động từ ): - Chóng t«i bµn víi nhau chuyÓn c¸i bµn ®i chç kh¸c..

(154) - Mọi người ngôi vào bàn để bàn bạc công việc ngày mai. * Sâu (danh từ )– sâu (động từ ): - Nh÷ng con s©u lµm cho vá c©y bÞ nøt s©u h¬n. - Con sâu nằm sâu trong kén. * N¨m (danh tõ ) - n¨m (sè tõ ): - Cã mét n¨m anh Ba vÒ quª n¨m lÇn. - Năm nay em gái tôi lên năm tuổi. c) Củng cố, luyện tâp.(2’) - Hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2’) - Hoàn thành bài tập. - Học lý thuyến. - Chuẩn bị tiết 45: các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 45, bài 11, TLV: CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TARTRONG VĂN BIỂU CẢM Ngày soạn....../......../............. Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức. - Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. - Sự kết hợp các yếu tố biểu cảm, tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm. b) Về kĩ năng. - Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong một văn bản biểu cảm. *Giáo dục kỹ năng sống : - Kĩ năng tự nhận thức , kĩ năng giải quyết vấn đề. c) Về thái độ. - Nghiêm túc trong giờ học 2. Chuẩn bị của GV và HS:.

(155) a) Chuẩn bị của GV: sgk, sgv, giáo án. b) Chuẩn bị của HS: sgk, vở soạn 3. Phương pháp dạy học: nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy: a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS. *Đặt vấn đề vào bài mới: (1’) Các em đã làm quen với văn tự sự (kể chuyện) miêu tả (tái hiện). Vậy vai trò, tác dụng của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm như thế nào? Bài học hôm nay chúng ta cùng đi vào tìm hiểu. c) Dạy nội dung bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Tù sù vµ miªu t¶ trong I- Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m: v¨n biÓu c¶m.(15) 1) Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸: - Hs đọc Bài ca nhà tranh... ? Hãy chØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong bµi th¬, vµ nªu ý nghÜa cña chóng đối với bài thơ?. - Gv: Bµi ca nhµ tranh...lµ 1 bµi th¬ biểu cảm nhng tác giả đó dùng khá nhiÒu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ nh c¶nh giã ph¸ m¸i nhµ, c¶nh trÎ con cíp tranh, cảnh nhà ma ớt lạnh trong đêm tối mịt. Những cảnh này đó trở thành cái nền hiện thực để từ đó bay lên ớc m¬ cao thîng cña nhµ th¬. - Hs đọc đoạn văn của Duy Khán. ? Gi¶i thÝch: Thóng c©u (thuyÒn c©u h×nh trßn, ®an b»ng tre), s¾n thuyÒn (thø c©y cã nhùa vµ s¬, dïng s¸t vµo thuyền nan để cho nớc không thấm vµo) ? Em hãy chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù vµ biÓu c¶m cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n? ? NÕu kh«ng cã yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù thì yếu tố biểu cảm có bộc lộ đợc hay kh«ng? ? §o¹n v¨n trªn miªu t¶, tù sù trong niÒm håi tëng. Hãy cho biÕt t×nh c¶m đó chi phối tự sự và miêu tả nh thế. - §o¹n 1: 2 c©u ®Çu: Tù sù ; 3 c©u sau: Miªu t¶ -> Cã vai trß t¹o nªn bèi c¶nh chung. - §o¹n 2: Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m (kÓ l¹i chuyÖn trÎ con cíp tranh, c¶m thấy uất ức vì già yếu không làm gì đợc). - §o¹n 3: S¸u c©u trªn kÕt hîp kÓ, t¶ cảnh đêm dột lạnh không ngủ đợc; 2 c©u cuèi biÓu c¶m th©n phËn cam chÞu. - §o¹n 4: BiÓu c¶m nªu lªn t×nh c¶m cao thîng, vÞ tha.. 2) §o¹n v¨n cña Duy Kh¸n:. - Miªu t¶: Bµn ch©n bè - Tù sù: Bè ng©m ch©n níc muèi, bè ®i sím vÒ khuya. - Biểu cảm: Thơng cuộc đời vất vả, lam lò cña bè -> Niềm hồi tởng đó chi phối việc miêu t¶ vµ tù sù. Miªu t¶ trong håi tëng, kh«ng ph¶i miªu t¶ trùc tiÕp, gãp phÇn khêu gợi cảm xúc cho ngời đọc..

(156) nµo? - Gv: §o¹n v¨n cña Duy Kh¸n còng lµ đoạn văn biểu cảm và tác giả đó dùng kh¸ nhiÒu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. §Ó nói lên đợc sự thông cảm sâu sắc và tình thơng yêu đối với ngời cha. Duy Khán đó tập trung tả và kể ngón chân, bàn chân và cả cuộc đời của ngời cha đi làm ăn vất vả bằng đôi chân ấy. Nhà văn đó miêu tả, tự sự trong niềm hồi tởng về cuộc đời vất vả, lam lũ của ngời cha. Tình cảm ấy đó chi phối mạnh khiÕn cho yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ ë ®©y đầy xúc động và gợi cảm. Nh vậy là: ? Muèn biÓu c¶m th× ta ph¶i lµm g×? ? Tù sù vµ miªu t¶ cã vai trß g× trong bµi v¨n biÓu c¶m? - Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 2: LuyÖn tËp. (20’) ? KÓ l¹i néi dung bµi th¬ Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ cña §ç Phñ b»ng bµi v¨n xu«i biÓu c¶m?. => Miªu t¶ vµ tù sù gãp phÇn lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ biÓu c¶m cho ®o¹n v¨n. * Ghi nhí: sgk (138 ) II) LuyÖn tËp: Trêi ma, mét c¬n giã thu thæi m¹nh cuén mÊt ba líp tranh trªn m¸i nhµ cña §ç Phñ. Nh÷ng m¶nh tranh bay tung toÐ kh¾p n¬i, m¶nh th× treo trªn ngän c©y xa, m¶nh th× bay lén vµo m¬ng sa. Thấy vậy, trẻ con xô đến cớp giật lấy tranh mang vµo sau luü tre. MÆc cho nhà thơ kêu gào rát cổ, ông đành quay vÒ, trong lßng ®Çy Êm øc, nhng còng l¹i th«ng c¶m víi bän trÎ, chóng qu¸ nghÌo nªn míi nh thÕ. Trận gió lặng yên thì đêm buông xuống tối nh mực, một đêm đen dày đặc nỗi buồn. Nhà thơ nằm xuống đắp c¸i mÒn v¶i cò n¸t nªn l¹nh nh c¾t. §• thế lũ con còn đạp nát cái lót. Đầu giờng thì nhà giột, ma nặng hạt đều đều không dứt. Nhà thơ không sao ngủ đợc v× ma l¹nh vµ l©u nay l¹i cßn mÊt ngñ v× suy nghÜ sau c¬n lo¹n li. §Õn ®©y nhµ th¬ íc muèn cã mái nhà rộng muôn ngàn gian để cho kÎ sÜ kh¾p thiªn h¹ cã chç n¬ng th©n, ch¼ng sî g× giã ma n÷a.. d) Củng cố, luyện tâp.(2’) - Hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2’) - Hoàn thành nội dung bài viết - Học bài. - Chuẩn bị tiết 47: Cảnh khuya, Rằm tháng giêng. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(157) ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 46. KIỂM TRA TIẾNG VIỆT. Ngày soạn....../......../............. Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... 1. Xác định mục đích đề kiểm tra. - Nhằm đánh giá khả năng tiếp thu của học sinh về phần phân môn Tiếng Việt để giúp các em tự đánh giá kết quả học tập của mình trong thời gian qua từ đó cỏ thể điều chỉnh hoạt động học tập ngày càng tốt hơn. - Thực hiện theo đúng yêu cầu trong phân phối chương trình của bộ GD và đào tạo. - Đánh giá quá trình dạy học của GV, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp, hình thức dậy học nếu thật cần thiết. a) Về kiến thức. - Nắm được các nội dung: từ Hán Việt, Đại từ, Quan hệ từ, từ trái nghĩa, từ đồng âm b) Về kỹ năng. - Rèn luyện kĩ năng viết từ loại. c) Về thái độ. - Giáo dục hs nghiêm túc khi làm bài kiểm tra. 2. Xác định hình thức đề kiểm tra. - Tự luận. 3. Thiết lập ma trận đề kiểm tra. Mức độ đề Nhận biết Thông Vận dụng Vận dụng Điểm kiểm tra hiểu cao 1 Từ Hán - Xác định Việt Hán Viết trong VD Số câu 1 1 Số điểm 1 1 Tỉ lệ 10% 10% 2 Từ ghép - Phân biệt từ ghép chính phụ.

(158) Số câu Số điểm Tỉ lệ 3 Từ trái nghĩa. và từ ghép đẳng lập 1 2 20% - Nêu được khái niệm và xác định được từ trái nghĩa trong câu thơ 1 3 30%. 1 2 20%. Số câu 1 Số điểm 3 Tỉ lệ 30% 4 Từ láy, -Viết đoạn quan hệ từ, văn đại từ Số câu 1 1 Số điểm 4 4 Tỉ lệ 40% 40% Tổng số 1 1 1 1 4 câu Số điểm 4 3 2 1 10 Tỉ lệ 40% 30% 20% 10% 100% 4. Biên soạn câu hỏi. Câu 1 (1 điểm) Xác định các từ Hán- Việt đợc sử dụng trong câu thơ sau: §Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng cã -Nguyễn KhuyếnCâu 2 (2điểm) Hãy phân biệt từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập trong các cụm từ sau: thước kẻ, mưa rào, núi sông, xinh tươi, làm quen, mặt trời, trắng tinh, mặt mũi, cây cỏ, lâu đời, chài lưới, nhà máy. Câu 3 (3điểm) Thế nào là từ trái nghĩa? Hãy xác định cặp từ trái nghĩa trong các ý sau: a. Bày nổi ba chìm với nước non R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn -Hồ Xuân Hươngb. Số cô chẳng giàu thì nghèo Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà -Ca daoc. Nước non lập đận một mình Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay. -Ca daod. Nước sông Thương bên đục bên trong Núi Đức Thánh Tản thắt cổ bồng lại có thái sinh -Ca dao-.

(159) Câu 4 (4điểm) Viết một đoạn văn tả cảnh sân trường trong đó có sử dụng đại từ, từ láy, quan hệ từ và gạch chân dưới các từ đó 5. Xây dựng hướng dẫn chấm (đáp án) và thang điểm. câu Đáp án Điể m 1 -Từ Hán Việt: Đầu trò, tiếp khách 1 2 -Từ ghép chính phụ: thước kẻ, mưa rào, nhà máy, trắng tinh, lâu 1 đời, làm quen. -Từ ghép đẳng lập: , núi sông, xinh tươi, mặt trời, chài lưới, mặt mũi, cây cỏ, 3 - Nêu được khái niêm: 0,5 - Các cặp từ trái nghĩa: a. Chìm-nổi 0,5 Rắn-nát 0,5 b. Giàu-nghéo 0,5 c. Lên-xuống 0,5 d. Đục - trong 0,5 4 - Hình thức: trình bày sạch sẽ, không sai chính tả, diễn đạt 1 lưu loát. - Nội dung: + Đúng chủ đề theo yêu cầu, có bố cục 1 đoạn, 0,5 + Có sử dụng ít hai đến ba loại từ. 2,5 6. Xem lại việc biên soạn đề kiểm tra. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 47, bài 12,.

(160) Văn bản:. CẢNH KHUYA RẰM THÁNG GIÊNG -Hồ Chí MinhNgày soạn....../......../............. Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... Ngày dạy......../......../..........tại lớp 7.....sỹ số HS......vắng....................................... 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức. - Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh. - Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. - Tâm hồn chiến sĩ, nghệ sĩ vừa tài hoa tinh té vừa ung dung lạc quan yêu đời. - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ. b) Về kĩ năng. - Đọc hiểu tác phẩm thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật - Phân tích để thấy được chiều sâu nội tâm của người chiến sĩ cách mạng và những vẻ đẹp mới mẻ của những chất liệu cổ thi trong sáng tác của lãnh tụ Hồ Chí Minh. - So sánh sự khac nhau giữa nguyên tác và văn bản dịch bài thơ Rằm Tháng Giêng. c) Về thái độ. - Yêu thiên nhiên, quê hương *Giáo dục kỹ năng sống : kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng tư duy và sáng tạo, kĩ năng giải quyết vấn đề. 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: SGK, SGV, giáo án b) Chuẩn bị của HS: SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp dạy học: nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, thưc hành, động não, suy nghĩ vấn đề. 4. Tiến trình bài dạy: a) Ổn định tổ chức lớp học. (1’) b) Kiểm tra bài cũ. (4’) ? Đọc thuộc một đoạn trong thơ em thích trong bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá. ? Nhà thơ có ước vọng gì?Từ ước vọng đó cho ta thấy nhà thơ là một con người như th nào? *Đặt vấn đề vào bài mới: (1’) Bác Hồ không lập nghiệp bằng văn chương nhưng trong cuộc đời hoạt động của mình nhận biết văn chương là vũ khí sắc bén . Người đã sáng tác và trong cả lúc buồn Bác viết để giải khuây. Nhưng các tác phẩm mà Người để lại thể hiện rõ tài năng tuyệt vời, tâm hồn nghệ sĩ và phong thái người chiến sĩ cách mạng. Chúng ta cùng tìm hiểủ 2 bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng. c) Dạy nội dung bài mới..

(161) Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm. (5’) Theo dõi vào phần chú thích trong SGK- 141 ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh?. ? Bài thơ đợc sáng tác ở đâu? Trong hoµn c¶nh nµo?. Nội dung chính I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. 1) T¸c gi¶ : - Hồ Chí Minh ( 1890-1969) quê Làng Sen, xã Kim Liên , huyện Nam Đàn, Tỉnh Nghệ An - Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam - Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam. - Là danh nhân văn hoá thế giới. 2) T¸c phÈm : - ViÕt t¹i chiến khu Việt Bắc, khi Bác lãnh đạo cuộc kháng chiến chống TD Pháp - Cảnh khuya (1947) - Rằm tháng giêng (1948) II) §äc- HiÓu v¨n b¶n 1) §äc: Râ rµng, chËm rãi, thong th¶ vµ s©u l¾ng.. Hoạt động 2: §äc- HiÓu v¨n b¶n. (25’) GV hớng dẫn đọc-> đọc mẫu-> học sinh đọc - Gi¶i thÝch tõ khã phần phiên âm trong SGK bài Rằm tháng giêng. ? Hai bài thơ này được viết theo thể 2) GTTK: SGK- 140 thơ nào? ( Dựa vào số câu, số tiếng) 3) Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt. ? Em hãy nªu néi dung chÝnh cña hai bµi th¬? 4) Chủ đề: Hai bài thơ miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc gắn liền với tình yêu đất nước và phong thái lạc quan của Hồ ? Em hãy chia bố cục của hai bài thơ? Chí Minh 5) Bè côc: Hai phÇn 6) Ph©n tÝch: Gọi hs đọc 2 câu đầu. 5.1) Bµi 1: C¶nh khuya ? 2 câu em vừa đọc miêu tả cảnh gì ? a) Hai c©u ®Çu : C¶nh rõng ViÖt B¾c ? Cảnh rừng Việt Bắc vào lúc đêm vào lúc đêm khuya khuya đợc miêu tả thông qua những sự vËt nµo? ( suèi, tr¨ng, cæ thô, hoa) TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa, ? Suối đợc miêu tả với đặc điểm gì? Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa..

(162) (suèi trong nh tiÕng h¸t xa) ? Khi miêu tả tiếng suối, tác giả đó sử dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? (h×nh ảnh so sánh đặc sắc: tiếng suối là âm thanh cña TN víi tiÕng h¸t lµ ©m thanh cña con ngêi) ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt đó ? (Lµm cho tiÕng suèi cña rõng ViÖt B¾c trë nªn gÇn gòi víi con ng h¬n vµ mang søc sèng trÎ trung h¬n) C©u th¬ tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa. ? Em hình dung ra cảnh tợng đó như thế nào? - Hình ảnh trăng lồng cổ thụ thật đẹp bëi ¸nh tr¨ng thÊp tho¸ng ®an xen, hoµ nhËp trong t¸n l¸ c©y ®ung ®a tríc giã ngµn, ¸nh tr¨ng t¹o h×nh bãng ®en tr¾ng, ®Ëm nh¹t cña cµnh l¸ xuèng mÆt đất cỏ hoa. Tất cả hoà quyện với nhau t¹o nªn 1 khung c¶nh TN th¬ méng. ? C©u th¬ thø hai nµy t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? ? Hai câu thơ đầu đó tạo đợc vẻ đẹp thiªn nhiªn như thế nào? Gv: Hai c©u th¬ ®Çu miªu t¶ c¶nh TN vào 1 đêm rất khuya ở núi rừng Việt B¾c. Trong sù yªn lÆng cña nói rõng, tiếng suối chảy róc rách trong đêm khuya nghe nh tiÕng h¸t tõ xa v¼ng l¹i. Th¬ xa thêng so s¸nh tiÕng suèi víi tiếng đàn: Côn Sơn suối chảy rì rầm, Ta nghe nh tiếng đàn cầm bên tai (Ng.Trãi). Cßn ë ®©y B¸c l¹i so s¸nh tiếng suối với tiếng hát xa - đó là âm thanh cña loµi ngêi, thËt gÇn gòi vµ đồng cảm biết bao. ? Trớc cảnh thiên nhiên tơi đẹp, thơ mộng đó hình ảnh Bác hiện lên như thế nào?( Bác chưa ngủ) ? Bác cha ngủ là vì cảnh đẹp của thiờn nhiên hay lµ v× lÝ do g× kh¸c? (Bác cha ngủ không phải để thởng ngoạn cảnh đẹp của TN mà là vì lo việc níc ). => H×nh ¶nh so s¸nh. =>®iÖp tõ - Gợi vẻ đẹp thiên nhiên trong trẻo, sự sống thanh bình của thiên nhiên rừng núi trong đêm, cảnh đẹp gợi cảm đối với con người.. b) Hai c©u cuèi: H×nh ¶nh con ngêi trong c¶nh khuya C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ, Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ..

(163) ? Em hiÓu nçi níc nhµ cã nghÜa lµ g×? ( Là cảnh đất nớc đang chịu ách đô hộ cña thùc d©n Ph¸p. Lo cuéc kh¸ng chiến chống Pháp gian khổ sao cho đến ngày thắng lợi, lo nghĩ đến vận mệnh của đất nớc hay chính vì thức tối cảnh khuya lo việc nớc mà Ngời đó bắt gặp cảnh trăng rừng tuyệt đẹp ). ?Hai c©u th¬ nµy sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ? T¸c dông cña c¸c biÖn pháp nghệ thuật đó? - Miªu t¶ theo lèi íc lÖ cña th¬ cæ ®iÓn: cảnh đẹp nh tranh vẽ - Làm cho cảnh trở nên sống động và đậm nét. - §iÖp tõ cha ngñ - NhÊn m¹nh thªm nçi lo níc nhµ cña B¸c vµ thÓ hiÖn râ cèt c¸ch cña nhµ th¬ C¸ch m¹ng ? Qua đó bộc lộ tâm trạng gì của Bác? - Gv: C¶nh khuya võa lµ bµi th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh, võa trùc tiÕp giãi bµy t×nh c¶m, t©m tr¹ng cña B¸c Hå vµo nh÷ng n¨m th¸ng ®Çu cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p gian khæ. §äc bµi th¬ chóng ta v« cïng c¶m mÕn vµ tr©n träng t×nh yªu TN , tÊm lßng yªu níc, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm lín lao cña Ngêi đối với việc dân, việc nớc Bµi th¬ c¶nh khuya miªu t¶ c¶nh tr¨ng ë chiÕn khu ViÖt B¾c, thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu thiªn nhiªn, yªu níc s©u s¨c cña B¸c. VËy bµi r»m th¸ng giªng miªu t¶ c¶nh g×? Chóng ta cïng t×m hiÓu … Giải thích từ khó: Nguyên tiêu là đêm r»m th¸ng riªng ®Çu tiªn cña 1 n¨m míi.(Phần phiên âm SGK) ? Bµi th¬ cã mÊy nÐt c¶nh? §ã lµ nh÷ng nÐt c¶nh nµo? (2 nÐt c¶nh: C¶nh r»m th¸ng riªng vµ h×nh ¶nh con ngêi giữa đêm rằm tháng giêng) ? Cảnh đờm rằm tháng giêng đợc tác gi¶ miªu t¶ qua nh÷ng c©u th¬ nµo? ? NguyÖt chÝnh viªn cã nghÜa lµ g×? (Tr¨ng trßn nhÊt). ? NguyÖt chÝnh viªn gîi t¶ mét kh«ng gian như thế nào? ( Kh«ng gian b¸t ng¸t trµn ngËp ¸nh tr¨ng). => Miªu t¶, so s¸nh, ®iÖp ng÷. - Toát lên một tâm trạng, một tình cảm cao cả của Bác hết lòng, hết sức vì dân, vì nước.. 5.2) Bµi 2: R»m th¸ng giªng. a) Hai câu thơ đầu: Cảnh đêm rằm th¸ng giªng. Kim d¹ nguyªn tiªu nguyÖt chÝnh viªn, Xu©n giang xu©n thuû tiÕp xu©n thiªn; R»m xu©n lång léng tr¨ng soi,.

(164) Gv: C©u th¬ ®Çu më ra khung c¶nh bÇu trêi cao réng, trong trÎo, næi bËt trªn bÇu trêi Êy lµ vÇng tr¨ng trßn ®Çy, to¶ sáng xuống khắp trời đất. C©u thø 2 vÏ ra 1 kh«ng gian xa réng, b¸t ng¸t nh kh«ng cã giíi h¹n víi con s«ng, mÆt níc tiÕp liÒn víi bÇu trêi. Trong nguyªn v¨n ch÷ H¸n, c©u th¬ này có 3 từ xuân đợc lặp lại, đó nhấn mạnh sự diễn tả vẻ đẹp và sức sống mùa xuân đang tràn ngập cả trời đất. C¸ch miªu t¶ kíong gian ë ®©y gièng nh trong thơ cổ phơng Đông, chú ý đến toµn c¶nh vµ sù hoµ hîp, thèng nhÊt cña c¸c bé phËn trong c¸i toµn thÓ, không miêu tả tỉ mỉ, chi tiết các đờng nÐt. ? Hai c©u th¬ ®Çu t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt đó? (Nhấn mạnh vẻ đẹp và sức sống mùa xuân đang tràn ngập cả đất trời.) ? Hai c©u ®Çu gîi cho ta 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo? ? Cảnh xuân ấy đó gợi lên cảm xúc gì trong lßng t¸c gi¶? ( Gîi c¶m xóc nång nµn, tha thiÕt víi vẻ đẹp của TN.) ? Trong kh«ng gian Êy B¸c vµ c¸c chiến sĩ cách mạng đợc miêu tả như thế nào ?. Gv: Yªn ba th©m xø: lµ n¬i tËn cïng của khói sóng vừa kín đáo vừa yên tÜnh. ? Em hiểu nh thế nào về chi tiết: đàm quân sự? (Bác cùng các đồng chí lónh đạo đang Bàn công việc kháng chiến chèng Ph¸p, bµn viÖc hÖ träng cña d©n téc). ? Công việc đó đợc đặt giữa khung cảnh thiên nhiên đẹp cho thấy tinh thần cña B¸c nh thÕ nµo?. S«ng xu©n níc lÉn mµu trêi thªm xu©n;. => Điệp ngữ : Nhấn mạnh vẻ đẹp và søc sèng mïa xu©n ®ang trµn ngËp c¶ đất trời.. - Gợi một không gian cao rộng, bát ngát tràn ngập ánh trăng sáng và sức sống mùa xuân trong đêm rằm tháng giêng. b) Hai câu cuối: H×nh ¶nh con ngêi giữa đêm rằm tháng giêng. Yên ba thâm xứ đàm quân sự, D¹ b¸n qui lai nguyÖt mãn thuyÒn. Gi÷a dßng bµn b¹c viÖc qu©n, Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyền.. => Bác cùng các đồng chí lónh đạo ®ang bµn viÖc níc. - ThÓ hiÖn tinh thÇn yªu níc, th¬ng d©n vµ phong th¸i ung dung, l¹c quan cña.

(165) ? Câu thơ cuối:Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền gợi hình dung của em về một cảnh tượng như thế nào? ( Con thuyền trở cả trăng và người kháng chiến đang lướt nhanh, trên sông trăng) Hoạt động 3. Tổng kết. (5’) Thảo luận nhóm: ? Em hóy nêu những nét đặc sắc về ND vµ NT cña 2 bµi th¬? HS trả lời và nhận xét - Gv: Cã thÓ nãi, nÕu bµi C¶nh khuya thÓ hiÖn t×nh yªu TN, yªu níc, mèi lo âu và tinh thần trách nhiệm đối với sự nghiÖp cña níc th× bµi Nguyªn tiªu võa nèi tiÕp võa n©ng cao nh÷ng c¶m høng ấy của Bác Hồ, đồng thời thể hiện rõ hơn tinh thần chủ động, phong thái ung dung, l¹c quan, niÒm tin v÷ng ch¾c ë sù nghiÖp CM cña vÞ lãnh tô, ngêi chiÕn sÜ - ngêi nghÖ sÜ HCM. Bµi th¬ võa mang ©m ®iÖu cæ ®iÓn võa thÓ hiÖn tinh thần thời đại, khoẻ khoắn, trẻ trung. Nhờ đó đêm rằm tháng giêng ấy vốn đó sáng, càng thêm sáng vì có nhiÒu niÒm vui to¶ s¸ng. d) Củng cố, luyện tâp.(2’) - GV hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2’) - Học thuộc hai bài thơ - Chuẩn bị tiết: 48 Thành ngữ. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:. B¸c.. III) Tæng kÕt: 1) NghÖ thuËt: - So sánh, điệp từ , miêu tả. 2) Néi dung: - Hai bài thơ miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ. * Ghi nhớ : SGK- 143.. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Tiết 48, Bài 12, Tiếng Việt. THÀNH NGỮ.

(166) Ngày soạn:………………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp:......sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Khái niệm thành ngữ. - Nghĩa của thành ngữ. - Chức năng của thành ngữ trong câu. - Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ. b) Về kỹ năng. - Nhận biết thành ngữ. - Giải thích ý nghĩa của một số thành ngữ thông dụng. *Giáo dục kỹ năng sống : - Ra quyết định : lựa chon cách sử dụng thành ngữ, phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân - Giao tiếp : trình bày suy nghĩ , ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng thành ngữ. c) Về thái độ. - Giáo dục HS có thức trong việc sử dụng thành ngữ và vận dụng trong đời sống. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, SGV, Giáo án b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích ngôn ngữ, thực hành. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (10') Câu 1. Thế nào là từ đồng âm? Câu 2. Nêu cách sử dụng từ đống âm? Cho ví dụ? Đáp án và biểu điểm. Câu Đáp án Điểm Câu 1 - Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng 3đ nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau Câu 2 - Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh 3đ hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi. HS lấy ví dụ có thể không giống với GV miễn dúng theo 4đ.

(167) y/c là được * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Trong lời ăn tiếng nói hàng ngày nhiều lúc để cho lời nói được thêm sinh động ,gây ấn tượng mạnh mẽ, chúng ta hay sử dụng một số cụm từ mà người ta gọi là thành ngữ .Những thành ngữ này chiếm một khối lượng lớn trong tiếng việt .Vậy thành ngữ là gì ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay: c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I-ThÕ nµo lµ thµnh ng÷: Hoạt động 1. ThÕ nµo lµ thµnh ng÷: 1) VÝ dô: (10’) “Lªn th¸c xuèng ghÒnh”: -Hs đọc câu ca dao - Chú ý cụm từ “lên 2) NhËn xÐt: th¸c xuèng ghÒnh”. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cấu t¹o cña côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” trong c©u ca dao : ? Cã thÓ thay 1 vµi tõ trong côm tõ nµy bằng những từ khác đợc không: Có thể - Không thể thay đổi từ đợc - Vì nếu thay bằng “Vợt thác qua ghềnh” đợc thay ý nghĩa của thành ngữ sẽ trở nên kh«ng? láng lÎo Vì sao ? (Không thể thay đổi từ đợc Vì nếu thay ý nghĩa của thành ngữ sẽ trë nªn láng lÎo). + Có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ đợc không: Có thể thay bằng “Xuống ghềnh, lên thác” đợc không ? ->§.®iÓm c.t¹o cña côm tõ trªn lµ chÆt Vì sao ? (Không thay đổi vị trí đợc - Vì chẽ về thứ tự và nd ý nghĩa. đây là 1 cụm từ có tính cố định) -Từ nhận xét trên, em rút ra đợc kết luËn g× về đặc ®iÓm c.t¹o cña côm tõ lªn th¸c, xuèng ghÒnh ? -Gv phân tích: Th¸c lµ chç dßng nc chảy vợt qua 1 vách đá cao nằm chắn ngang dßng s«ng, dßng suèi. GhÒnh lµ chç dßng s«ng, dßng suèi bÞ thu hÑp vµ nông có đá lởm chởm nằm chắn ngang dßng nc ch¶y xiÕt. ? Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” cã nghÜa lµ g× ? (Nãi vÒ sù vÊt v¶ khi ®iÒu - Nghĩa gốc là lên thác xuống khiÓn thuyÒn bÌ ë n¬i nc ch¶y xiÕt cã ghềnh( nghĩa đen) đã chuyển sang đá lởm chởm rất nguy hiểm). nghĩa bóng theo hướng ẩn dụ có nghĩa: ? T¹i sao l¹i nãi lªn th¸c, xuèng Tr¶i qua nhiÒu gian nan, nguy hiÓm. ghÒnh ? ->Nghi· bãng (hµm Èn, h×nh tîng, Èn dô). - Nhanh nh chíp: ChØ h® diÔn ra mau.

(168) lÑ, rÊt nhanh. ->NghÜa so s¸nh. ? Nhanh nh chíp cã nghÜa lµ g× ? T¹i sao l¹i nãi nhanh nh chíp ? - Chớp có tốc độ rất cao nh tốc độ của ¸nh s¸ng 300.000 km/s. - Gv: Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh”, “nhanh nh chíp” lµ thµnh ng÷. Lấy ví dụ: Có mới nới cũ, gần nhà xa ngõ Một số thành ngữ được hình thành qua phép hoán dụ: Một nắng hai sương, đồng trắng nước trong. Nói quá : giàu nứt đố đổ vách, rán sành ra mỡ. ?VËy em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? Nghĩa của thành ngữ đợc hiểu nh thế nµo ?. ? Phân biệt thành ngữ và tục ngữ? Gv : Chốt.. Hoạt động 2. Sử dụng thành ngữ.(9’) Goị Hs đọc vd ? Xác định chøc vô ng÷ ph¸p cña 2 thµnh ng÷: B¶y næi ba ch×m, t¾t löa tèi đèn ? (Dựng cõu hỏi : Thõn em thỡ làm sao/ thế nào? để xác định chức vụ VN của bảy nổi ba chìm. Thành ngữ Tắt lửa tối đèn có tác dụng gì đối với danh từ khi?). 3) Ghi nhí 1: sgk (144 ). - Thành ngữ là cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. - Nghĩa của thành ngữ bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thương thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh… * Lưu ý: - Thành ngữ :phản ánh 1 hiện tượng trong đời sống. - Tục ngữ: có ý khuyên răn & đúc kết kinh nghiệm trong cuộc sống . II-Sö dông thµnh ng÷: 1) VÝ dô: 2) NhËn xÐt: - Th©n em / võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba ch×m víi níc non.->lµ VN. -Anh / đã nghĩ thương em nh thế thì hay là anh / đào giúp em 1 cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào bắt nạt thì em chạy sang... ->Phô ng÷ cña DT (khi ). - Có tính ngắn gọn, tÝnh h×nh tîng, biÓu c¶m cao. TL cặp đôi:.

(169) ? Em h·y PT c¸i hay cña viÖc dïng c¸c thµnh ng÷ trong 2 c©u trªn: thử thay 3) Ghi nhí 2: sgk (144 ). b¶y næi ba ch×m víi long ®ong, phiªu bạt; tắt lửa tối đèn với khó khăn, hoạn III) Luyện tập: n¹n và nhận xét ? Bµi 1 (145 ): a-S¬n hµo h¶i vÞ, nem c«ng ch¶ phîng: ?Thµnh ng÷ thêng gi÷ chøc vô g× trong Mãn ¨n ë trªn nói, díi biÓn, quÝ hiÕm sang träng. c©u ?-Sd thµnh ng÷ cã t¸c dông g× ? b-KhoÎ nh voi: rÊt khoÎ ->c¸ch nãi -Hs đọc ghi nhớ. phóng đại- nói quá. Hoạt động 3. LuyÖn tËp: (10’) -Tứ cố vô thân: sống đơn độc, không Cho hs TLN làm 2 bài tập sau đó trả hä hµng th©n thÝch, kh«ng n¬i n¬ng tùa. lời nhận xét và GV đánh giá: c-Da måi tãc s¬ng: chØ ng giµ da cã -Hs đọc các đv, đoạn thơ. ?Tìm và giải thích nghĩa của các thành nhiều nốt màu nâu, đen nh đồi mồi, tóc b¹c nh s¬ng. ng÷ trong n c©u trªn ? Bµi 2 (145 ): - Con Rång ch¸u Tiªn: chØ dßng dâi cao quÝ. - Ếch ngồi đáy giếng: chỉ sự hiểu biết h¹n hÑp, n«ng c¹n. - ThÇy bãi xem voi: chØ sù nhËn thøc phiÕn diÖn, chØ thÊy bé phËn mµ kh«ng ? Dùa vµo c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt, thÊy toµn thÓ. ngụ ngôn đã học, hãy giải nghĩa các Bài 3(145) : Thảo luận nhúm điền thµnh ng÷: Con Rång ch¸u Tiªn, Õch thành ngữ ngồi đáy giếng, thầy bói xem voi ? - Lời ăn tiếng nói. - Một nắng hai sương - Ngày lành tháng tốt - No cơm ấm cật. - Bách chiến bách thắng-Sinh cơ lập nghiệp - Học sinh đọc yêu cầu và làm bài tập Bài 4(145): Sưu tầm ít nhất 10 thành 3. ngữ -> giải nghĩa - Gọi HS thực hiện bài tập và sửa chứa - Đen như cột nhà cháy: rất đen -> xấu bài tập. - Chậm như rùa bò: chậm chạp - Tắt lửa tối đèn: - Gần nhà xa ngõ: - Nhanh như cắt - Một nắng hai sương: vất vả, khó nhọ - Học sinh đọc yêu cầu và làm bài tập 4. - Gọi HS thực hiện bài tập và sửa chứa bài tập.

(170) d) Củng cố, luyện tập. (2') - Nắm được Thành ngữ ,nghĩa của thành ngữ - Tác dụng của thành ngữ ,sử dụng thành ngữ e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Về nhà học bài ,làm tiếp bài tập 4 - Chuẩn bị tiết 49: Cách làm bài biểu cảm về tác phẩm văn học, 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 49, bài 12 Tập làm văn: CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:........................................ 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. - Yêu cầu của bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học - Các dạng bài biểu cảm về tác phẩm văn học. b) Về kỹ năng. - Cảm thụ tác phẩm văn học. - Viết được những đoạn văn, bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học. - Làm được bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học. *Giáo dục kỹ năng sống : - Kĩ năng ra quyết định, kĩ năng tư duy phê phán. c) Về thái độ. - Giáo dục học sinh nghiêm túc trong giờ học. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, SGV,SBT, Giáo án b) Chuẩn bị của HS. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, phân tích thực hành theo nhóm..

(171) 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') - Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Các em đã được tìm hiểu văn biểu cảm về sự vật, con người. Ngoài những thể loại ấy, ta còn được làm quen với kiểu “biểu cảm về tác phẩm văn học”. Vậy cách làm bài văn biểu cảm này như thế nào? c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. T×m hiÓu c¸ch lµm bµi I) T×m hiÓu c¸ch lµm bµi v¨n biÓu v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc: c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc: 1) Bµi v¨n: C¶m nghÜ vÒ bµi ca dao (20’) “Đêm qua ra đứng bờ ao”. Hs đọc bài văn. ? Bài văn viết về bài ca dao nào ? Hãy - Ngời viết tỏ ra xúc động trớc cảnh và nh©n vËt trong bµi ca dao: §øng ë bê đọc liền mạch bài ca dao đó ? ao nhìn trời, nhìn đất nhìn sao và có những c¶m tëng riªng. - Tác giả đã p.biểu c.nghĩ của m về bài ? T¸c gi¶ ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña m×nh ca dao b»ng c¸ch: Tëng tîng, liªn tëng, b»ng c¸ch nµo ? H·y chØ ra c¸c yÕu tè suy ngÉm vÒ nh÷ng h/¨ chi tiÕt trong đó trong bài văn ? bµi ca dao. -Gv: Chó ý ®©y lµ bµi v¨n håi tëng. Nhµ v¨n håi tëng l¹i c¶m xóc cña m khi đọc bài ca dao và n ấn tợng do bài ca dao gîi lªn. C¶nh minh ho¹ nãi ë ®©y lµ minh ho¹ trong sgk thêi tríc. Tranh minh hoạ vẽ ng đàn ông mặc áo dài, đội khăn (nhng ta vẫn có thể tởng tîng lêi trong bµi ca dao lµ lêi cña c« gái nhớ đến ng yêu... ). Bài cảm nghĩ cã 4 ®o¹n, mçi ®o¹n nãi vÒ 2 c©u lôc -Bµi v¨n chia ra lµm 4 bíc: +Bíc 1: C¶m nhËn cña t¸c gi¶ vÒ 2 c©u b¸t trong bµi. VËy: ? Bớc 1, tác giả cảm nhận nh thế nào về đầu: Một ng đàn ông, thậm chí là ng quen nhớ quê. ->Đây là cách giả định, 2 c©u ®Çu? cụ thể hoá, đặt m vào trong cảnh để thể nghiÖm, bµy tá c¶m xóc. NÕu tëng tîng lµ c« g¸i th× l¹i kh¸c. ? Bíc 2, t¸c gi¶ c¶m nhËn vÒ 2 c©u tiÕp +Bíc 2: Tëng tîng c¶nh ngãng tr«ng theo nh thÕ nµo ? vµ tiÕng kªu, tiÕng nÊc cña ng tr«ng ngãng. ? Bíc 3, t¸c gi¶ c¶m nhËn vÒ ®iÒu g× ? +Bíc 3: C¶m nghÜ vÒ s«ng Ng©n Hµ, con s«ng chia c¾t, con s«ng nhớ thơng đối với Ngu Lang, Chức Nữ. +Bíc 4 : C¶m nghÜ vÒ 2 c©u cuèi, vÒ s«ng Tµo Khª. ? Bíc 4, lµ c¶m nhËn g× ? -Gv: §©y lµ bµi v¨n p.biÓu c¶m nghÜ vÒ.

(172) t.p v¨n häc. -VËy em hiÓu thÕ nµo lµ p.biÓu c.nghÜ vÒ tp vh ? ? Bµi p.biÓu c¶m nghÜ vÒ tp vh thêng cã bè côc mÊy phÇn, nhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g× ? - Hs đọc ghi nhớ. - Gv: trong qu¸ tr×nh nªu c.nghÜ, ph¶i b¸m s¸t c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh , cã dÉn chøng cô thÓ, tiªu biÓu. Tr¸nh t×nh tr¹ng nªu c.nghÜ chung2. §Ó c.nghÜ vÒ tp thªm s©u s¾c, cã thÓ liªn hÖ tíi h.cảnh ra đời của tp; liên hệ s2 với n tp khác cùng chủ đề (có thể cùng tác giả hoÆc kh¸c t¸c gi¶ ). C¶m nghÜ ph¶i s©u s¾c, ch©n thµnh. Tr¸nh t×nh tr¹ng b¾t chíc 1 c¸ch sèng sîng, s¸o mßn, gi¶ t¹o. - Hs đọc bài thơ Cảnh khuya. Hoạt động 2. Luyện tập: (15’) ? để viết đợc cảm nghĩ về bài thơ này * Ghi nhớ: sgk (147 ). th× c.nghÜ cña ng viÕt ph¶i b¾t nguån tõ II) LuyÖn tËp: ®©u , tõ c¸i g× ? 1-Bµi 1 (148 ): C¶m nghÜ vÒ bµi C¶nh khuya cña HCM. C¶m xóc cña ng viÕt b¾t nguån: -Tõ 1 sô so s¸nh míi mÎ, hÊp dÉn (c©u 1 ). -Từ n hình ảnh quấn quýt sinh động (c©u 2 ). -Tõ sù hµi hoµ gi÷a c¶nh vµ ng (c©u 3 ). ? Em h·y lËp dµn ý ph¸t biÓu c¶m nghÜ -Tõ t©m hån cao c¶ cña B¸c Hå (c©u 4) vÒ bµi ngÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi 2-Bµi 2 (148 ): Dµn ý bµi p.biÓu c.nghÜ vÒ quª? vÒ bµi th¬ NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. a) MB: - G.thiệu tp (Thể loại, đề tài, tác gi¶ ) - G.thiÖu ng¾n gän h.c¶nh s.t¸c bµi th¬. - Nªu c¶m nhËn chung vÒ tp: Nçi ng¹c nhiên, buồn, cô đơn của nhà thơ già sau bao nhiªu n¨m xa quª nay míi trë vÒ th¨m quª nhµ. b) TB: Nªu c¶m xóc, s.nghÜ do tp gîi ra. - Tëng tîng, suy ngÉm vÒ 2 c©u th¬ ®Çu. - tëng tîng, suy ngÉm vÒ 2 c©u th¬ cuèi. c) KB: K.định lại tình yêu q.hg da diết.

(173) cña nhµ th¬. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Khi làm bài văn biểu cảm cần đảm bảo những yêu cầu gì? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại, ôn các bài tập làm văn để giờ sau viết bµi tËp lµm v¨n sè 3. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 51, 52:. VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3 Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * Kiến thức chung: HS viết đợc bài văn biểu cảm thể hiện tình cảm chân thật đối víi con ngêi vµ n¨ng lùc tù sù miªu t¶ cïng c¸ch viÕt v¨n biÓu c¶m * KiÕn thøc träng t©m: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n. c) Về thái độ. - GDHS nghiêm túc trong tiết kiểm tra và thể hiện tình yêu thơng đối với ngời th©n 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, Đề kiểm tra. b) Chuẩn bị của HS. Giấy kiểm tra. 3. Phương pháp giảng dạy: thực hành 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (không kiểm tra).

(174) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Em hãy nhắc lại các bớc làm văn biểu cảm ? (4 bớc: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, sửa bài ). Bây giờ chúng ta vận dụng 4 bớc đó vào viết bài TLV số 3. c) Dạy nội dug bài mới. * §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n: (84’) §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm 1. MB: 1,5 ®iÓm. - G.thiÖu ng th©n vµ nªu c.nghÜ chung k.qu¸t vÒ ng th©n. 2. TB: 6 ®iÓm. - Miªu t¶ 1 vµi ®.®iÓm cã søc gîi c¶m vÒ ng th©n: ¸nh m¾t, miÖng cêi... - KÓ 1 vµi kØ niÖm g¾n bã víi ng th©n. - Tình cảm của ng viết đối với ng thân qua những cử chỉ, việc làm của ng thân 3. KB: 1,5 ®iÓm. - Tình cảm của em đối với ng thân, lời hứa với ng thân. ( Trình bày bài sạch sẽ, l« gÝc: (1®) d) Củng cố, luyện tập. (2') - Gv nhËn xÐt ý thøc lµm bµi cña hs. - Thu bµi lµm cña hs. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - ¤n lÝ thuyÕt v¨n biÓu c¶m vÒ tp vh. - §äc bµi: LuyÖn nãi vÒ p.biÓu c.nghÜ vÒ tp vh. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 53 , Bài 13 Tập làm văn:. LÀM THƠ LỤC BÁT. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung : - Hiểu đợc luật thơ lục bát và phân biệt đợc thơ lục bát với các thể thơ khác. * KiÕn thøc träng t©m: - C¸ch lµm th¬ lôc b¸t..

(175) b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng phân tích luật thơ lục bát và biết làm thơ lục bát đúng luật. c) Về thái độ. - GD HS yªu thÝch thÓ th¬ lôc b¸t 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, SGV, Giáo án. b) Chuẩn bị của HS. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, thực hành theo nhóm, phân tích tổng hợp. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Nêu những hiểu biết của em về thể thơ lục bát? (vần, nhịp, đối, số câu) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Thơ lục bát là thể thơ rất thông dụng trong đời sống ngời VN. Song trong thực tế, có nhiều em vẫn cha nắm đợc thể thơ này. Điều đó ảnh hởng đến năng lực cảm thụ thơ lục bát, cũng nh s.tác thơ lục bát. Vì vậy tập làm thơ thơ lục bát là 1 y.c rất cần thiết đối với hs chúng ta. Bài hôm nay sÏ gióp chóng ta biÕt c¸ch lµm th¬ lôc b¸t. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1. Luật thơ lục bát: (15’) I) LuËt th¬ lôc b¸t: 1) VÝ dô: - Hs đọc bài ca dao (Bảng phụ). *Bµi ca dao: Anh ®i anh nhí quª nhµ. 2) NhËn xÐt ? CÆp c©u th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy a-CÆp c©u th¬ lôc b¸t: gåm 1 c©u 6 vµ 1 c©u 8. V× thÕ gäi lµ lôc b¸t. tiÕng ? V× sao l¹i gäi lµ lôc b¸t ? ? Kẻ sơ đồ và điền các kí hiệu: B, T, V b-Điền các kí hiệu B, T, V: Anh ®i anh nhí quª nhµ øng víi mçi tiÕng cña bµi ca dao trªn B B B T B BV vµo c¸c « ? - Gv: C¸c tiÕng cã thanh huyÒn, ngang Nhí canh rau muèng, nhí cµ dÇm t¬ng. T B B T T BV B BV gäi lµ tiÕng b»ng (B ); c¸c tiÕng cã Nhí ai d·i n¾ng dÇm s¬ng thanh s¾c, hái, ng·, nÆng lµ tiÕng tr¾c T B T T B BV (T ); VÇn (V ). Nhớ ai tát nớc bên đờng hôm nao. T B T T B BV B B c-T¬ng quan thanh ®iÖu tiÕng thø 6 vµ 8 trong c©u 8: NÕu tiÕng 6 cã thanh ? NhËn xÐt t¬ng quan thanh ®iÖu gi÷a huyÒn th× tiÕng 8 cã thanh ngang vµ ngtiÕng thø 6 vµ tiÕng thø 8 trong c©u 8 ? îc l¹i. d-LuËt th¬ lôc b¸t: - Sè c©u: kh«ng g.h¹n. - Sè tiÕng trong mçi c©u: c©u ®Çu 6 ? NhËn xÐt vÒ luËt th¬ lôc b¸t (sè c©u, tiÕng, c©u sau 8 tiÕng. sè tiÕng trong mçi c©u, sè vÇn, v.trÝ - VÇn: tiÕng 6 c©u lôc vÇn víi tiÕng 6 vần, sự thay đổi các tiếng B, T, bổng, câu bát và tiếng 8 câu bát lại vần với trÇm vµ c¸ch ng¾t nhÞp trong c©u) ?.

(176) So s¸nh luËt B-T trong bµi ca dao Con cò mà đi ăn đêm với luật thơ lục bát ? (§©y lµ trõ¬ng hîp ngo¹i lÖ: tiÕng thø 2 là thanh T thì tiếng thứ 4 đổi thành thanh B.. tiÕng 6 c©u lôc sau vµ cø nh thÕ tiÕp tôc cho đến hết. - LuËt B-T: tiÕng thø 2 thg cã thanh B vµ tiÕng thø 4 thg lµ thanh T, c¸c tiÕng 1,2,5,7 kh«ng b¾t buéc theo luËt B-T. - C¸ch ng¾t nhÞp: thg lµ nhÞp ch½n c cã khi nhÞp lÎ: +C©u lôc: 2/2/2 – 3/3. +C©u b¸t: 2/2/2/2-4/4-3/5.. ? Em hãy đọc 1 bài ca dao đợc s.tác theo thÓ th¬ lôc b¸t vµ nhËn xÐt thÓ th¬ 3) Ghi nhí: sgk (156 ). lục bát trong bài ca dao đó ? ? Qua t×m hiÓu vÒ thÓ th¬ lôc b¸t, em rót ra kÕt luËn g× ? II) LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (157 ): Hoạt động 2. Luyện tập - Em ¬i ®i häc trêng xa - Chia 2 nhãm, mçi nhãm lµm 1 c©u. ? Lµm th¬ lôc b¸t theo m« h×nh ca dao. Cè häc cho giái nh lµ mÑ mong. - Anh ơi phấn đấu cho bền Điền nối tiếp cho thành bài và đúng Mçi n¨m mçi líp míi nªn con ngêi. luËt ? - Ngoµi vên rÝu rÝt tiÕng chim Trong nhà to nhỏ tiếng em đọc bài. ->Các từ đã điền vào, đảm bảo về mặt ý - Cho biết vì sao em điền các từ đó (về và mặt vần. 2-Bµi 2 (157 ): ý vµ vÒ vÇn) ? C¸c c©u lôc b¸t nµy sai vÇn: - Hs đọc các câu lục bát. -Vờn em cây quí đủ loài ? Các câu lục bát em vừa đọc sai ở Cã cam, cã quýt, cã bßng, cã na.->xoµi ®©u ? -ThiÕu nhi lµ tuæi häc hµnh Hãy sửa lại cho đúng luật ? Chg em ph.đấu tiến lên hg đầu.->nhanh (trë thµnh ®oµn viªn) - §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy - nhËn xÐt chÐo - Gv kÕt luËn vµ cho ®iÓm theo nhãm. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Giáo viên hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học bài, hoàn thành bài tập. - Chuẩn bị tiết 54: Tiếng gà trưa. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................

(177) Tiết 54, Bài 13 Văn bản:. TIẾNG GÀ TRƯA -Xuân Quỳnh-. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp trọng sáng đằm thắm của những kỉ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu đợc thể hiện trong bài thơ * KiÕn thøc träng t©m: - Tình cảm đằm thắm của tác giả đối với gia đình làng quê b) Về kỹ năng. - Thấy đợc NT biểu hiện tình c) Về thái độ. - C¶m xóc cña t¸c gi¶ qua n chi tiÕt tù nhiªn, b×nh dÞ. BiÕt tr©n träng t×nh c¶m gia đình, làng quê nơi khắc ghi những kỉ niệm tuổi thơ trong lành ấm áp. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Sgk, sgv, giáo án b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, thực hành theo nhóm, thảo luận tình huống. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') Đọc thuộc lòng bài thơ Rằm tháng giêng và Cảnh khuya, Nêu n nét đặc sắc về ND và NT của 2 bài thơ đó ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Xu©n Quúnh lµ nhµ th¬ n÷ xuÊt s¾c nhÊt cña nÒn thơ hiện đại VN. Thơ XQ thg hớng về n hình ảnh, sự việc bình dị, gần gũi trong đ.s thg nhật của g.đình. Bài thơ Tiếng gà tra là một bài thơ nh thế. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Giới thiệu tác giả tác I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm phẩm:(5’) 1. Tác giả. HS đọc chú thích, giới thiệu sơ lược về - Xuân Quỳnh(1942- 1988) tác giả - Nhà thơ nữ xuất sắc với hồn thơ sôi.

(178) ? Hãy nhận xét về số tiếng, cách gieo nổi, mạnh bạo, tha thiết vần trong câu thơ? - Đề tài quen thuộc, gần gũi, bình dị trong đời sống hàng ngày ? Bài thơ được ra đời trong hoàn cảnh 2. Tác phẩm nào? - Bài thơ Tiếng gà trưa: Viết vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ, nằm trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào” của Xuân quỳnh. ? Cảm hứng sáng tác của tác giả trong - Tiếng gà trưa được lặp lại 4 lần ở đầu bài thơ được khơi gợi từ sự việc gì? các khổ thơ như một sợi dây liên kết ? Mạch cảm xúc trong bài thơ diễn các hình ảnh trong kỉ niệm tuổi thơ, lại biến thế nào? vừa như điểm nhịp dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình. Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản. II. Đọc-hiểu văn bản. (30’) GV hướng dẫn HS đọc và tìm hiểu chú 1. Đọc thích. 2. Chú thích ? Nêu nội dung chính của bài thơ? 3. Chủ đề: Bài thơ gợi về kỉ niệm đẹp ? Cảm hứng của tác giả trong bài thơ đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. đợc khơi gợi từ sự việc gì ? - Đợc khêu gợi từ tiếng gà tra, đó là “tiÕng gµ ai nh¶y æ, côc... côc t¸c côc ta”. - M¹ch c¶m xóc trong bµi th¬ diÔn biÕn nh thÕ nµo ? - DiÔn biÕn tõ nghe tiÕng gµ tra mµ c¶m thÊy x«n xao trong lßng, vui lªn vµ quªn ®i n nçi khñng khiÕp cña c.tr). ? Cho biết thể loại của bài thơ ? Từ đó em hãy tìm bố cục của bài thơ? Xác định nội dung của từng phần? 4. Thể loại: tự do( 5 chữ). 5. Bố cục: 3phần - Phần 1: Khổ thơ đầu: tiếng gà trưa trên đường hành quân của người chiến sĩ - Phần 2: 5 khổ thơ tiếp: Tiếng gà trưa với những kỉ niệm thời ấu thơ và tình cảm bà cháu của nhân vật trữ tình..

(179) - Phần 3: Khổ cuối: Tiếng gà trưa, niềm hạnh phúc và sức mạnh chiến đấu Hs đọc khổ thơ đầu. ? Khæ th¬ ®Çu kÓ chuyÖn g× ? - Kể chuyện anh bộ đội trên đg hành qu©n, khi dõng ch©n nghØ bªn 1 xãm nhá ven ®g, ng c.sÜ bçng nghe tiÕng gµ nh¶y æ vang lªn: ... . ? T.sao trong v« vµn ©m thanh cña lµng quª, t©m trÝ cña t¸c gi¶ chØ bÞ ¸m ¶nh bëi tiÕng gµ tra ? - TiÕng gµ lµ ©m thanh cña lµng quª, gîi c¶m gi¸c gÇn gòi, th©n thg, gióp con ng vơi đi nỗi vất vả. Do đó tiếng gà tra dÔ t¹o thµnh n KN khã quªn cña con ng.. 6. Phân tích. a. TiÕng gµ tra gîi vÒ kÝ øc tuæi th¬. Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ “Cục...cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ - Nhân vật trữ tình: người lính đang hành quân - Thời điểm: Buổi trưa nắng, trong xóm nhỏ, trên đường hành quân. - Tiếng gà: ? §ường hµnh qu©n xa lµ ®ường ra + Là âm thanh làng quê trËn, víi ng ra trËn tiÕng gµ tra gîi + Là tiếng gà nhảy ổ để có những nh÷ng cảm gi¸c míi l¹ nµo ? quả trứng hồng tạo thành niềm vui cho người nông dân cần cù chắt chiu + Là âm thanh dự báo điều tốt lành - Cảm thấy nắng trưa xao động - Cảm thấy chân đỡ mỏi - Cảm thấy tuổi thơ hiện về  Vì: + Buổi trưa: yên tĩnh  tiếng gà có thể Nghe xao động nắng trưa khua động cả không gian Nghe bàn chân đỡ mỏi + Tiếng gà quê đem lại niềm vui cho Nghe gọi về tuổi thơ ?Ở 3 câu thơ này tác giả đã sd n b.p con người, cú thể giỳp con người vơi đi nỗi vất vả  gợi những kỉ niệm thuở ấu NT gì ? Tác dụng của b.p NT đó ? - Nh vËy con ng ë ®©y kh«ng chØ nghe thơ. =>Sd ®iÖp tõ, sù liªn tëng : DiÔn t¶ sù tiÕng gµ b»ng thÝnh gi¸c, mµ cßn nghe båi håi, xao xuyÕn cña t©m hån b»ng c¶ c¶m xóc t©m hån. ? Khi con người nghe đợc bằng tâm hồn thì người đó phải là người có tình.

(180) cảm nh thế nào đối với làng xóm, quờ hương? -Gv: Bài thơ ra đời trong những ngày c¶ nước chèng MÜ s«i sôc vµ quyÕt liÖt.  Là người có tình yêu làng quê thắm Đoạn mở đầu này kể về 1 sự việc đời thiết sõu nặng thường, th¬ méng, gãp phÇn lµm dÞu bít khã kh¨n nãng bøc cña chiÕn tranh, më ra 1 không gian thanh b×nh s©u l¾ng, gióp cho nh÷ng người lÝnh, những bạn đọc thuở ấy cũng nh chúng ta ngày nay đợc chút thời gian yên tĩnh trong cõi lòng để lắng sâu, suy cảm. d) Củng cố, luyện tập. (2') - Giáo viên hệ thống lại nội dung kiến thức e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc lòng bài thơ - Chuẩn bị phần tiếp theo. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 54 Bài 13 Văn bản:. TIẾNG GÀ TRƯA -Xuân Quỳnh-. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu..

(181) a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp trọng sáng đằm thắm của những kỉ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu đợc thể hiện trong bài thơ * KiÕn thøc träng t©m: - Tình cảm đằm thắm của tác giả đối với gia đình làng quê b) Về kỹ năng. - Thấy đợc NT biểu hiện tình c) Về thái độ. - C¶m xóc cña t¸c gi¶ qua n chi tiÕt tù nhiªn, b×nh dÞ. BiÕt tr©n träng t×nh c¶m gia đình, làng quê nơi khắc ghi những kỉ niệm tuổi thơ trong lành ấm áp. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, Giáo án b) Chuẩn bị của HS. SGK, Vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, thực hành theo nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Tiếng gà trưa” ? Nêu hoàn cảnh sáng tác và đại ý của bài thơ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Giờ trớc chúng ta đã phân tích tiếng gà trưa trờn đường hành quân, h«m nay chóng ta t×m hiÓu tiÕp kØ niÖm vÒ t×nh bµ ch¸u vµ íc m¬ tuæi th¬. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 2. Đọc - Hiểu văn bản. II. Đọc-hiểu văn bản. (30’) 6. Phân tích. -Hs đọc 5 khổ thơ tiếp. ? Năm khổ thơ em vừa đọc, kể gì ? - Kể về n KN tuổi thơ đợc tiếng gà khơi b) Năm khổ thơ tiếp theo: Kỉ niệm về dËy- T×nh bµ ch¸u. t×nh bµ ch¸u ? N h×nh ¶nh vµ KN g× trong tuæi th¬ đã đợc gợi lại từ tiếng gà tra ? - H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸i víi nh÷ng qu¶ trøng hång; lêi bµ m¾ng cháu khi nhìn gà đẻ và nỗi lo lắng thơ dại của đứa cháu nhỏ; hình ảnh bà chắt chiu nuôi gà để mua quần áo mới cho ch¸u vµ niÒm vui síng hp cña ng ch¸u khi đợc quần áo mới. ? H×nh ¶nh những con gµ m¸i vµ.

(182) những qu¶ trøng hång hiÖn lªn qua những chi tiÕt nµo ? ? N sắc màu của gà và trứng đã gợi tả vẻ đẹp nào trong cuộc sống làng quê ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ Nt miªu t¶ cña t¸c gi¶ ë ®o¹n th¬ nµy ?. Ổ r¬m hång nh÷ng trøng Nµy con gµ m¸i m¬ Khắp mình hoa đốm trắng Nµy con gµ m¸i vµng L«ng ãng nh mµu n¾ng. =>Sñ dông nh÷ng tõ ng÷ gîi h×nh ¶nh, màu sắc, điệp từ : Gợi tả vẻ đẹp tơi ? Điệp từ “này” đợc lặp lại trong đoạn sáng, đầm ấm, hiền hoà, bình dị. th¬ cã søc biÓu hiÖn t×nh c¶m g× cña - BiÓu hiÖn t×nh c¶m nång hËu, gÇn gòi, con ng víi lµng quª ? ? Chi tiết bà mắng cháu gợi cho em n thân thg, gắn bó của con ng với g.đình, lµng quª. c¶m nghÜ g× vÒ t×nh bµ ch¸u? Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng... - ThÓ hiÖn t×nh yªu bµ dµnh cho ch¸u. - Gv đọc khổ 4. Tay bµ khum soi trng Dµnh tõng qu¶ ch¾t chiu Cho con gà mái ấp ? H×nh ¶nh ngêi bµ ch¾t chiu tõng qu¶ trøng, gîi cho em c¶m nghÜ g× vÒ ng - Bµ lµ người chÞu thương, chÞu khã bµ ? ch¾t chiu tõng niÒm vui nho nhá trong - Hs đọc khổ 5. cuộc sèng nhiÒu vÊt v¶, lo toan. Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới ? Nçi lo cña ng bµ trong khæ th¬ nµy, - Nçi lo v× c.s cßn nhiÒu kh.kh¨n – gîi trong em n c¶m nghÜ g× ? ThÓ hiÖn t×nh yªu thg thÇm lÆng cña ngêi bµ. ? Trong KN tuæi th¬ cña người ch¸u, - Bµ lµ người nghÌo khæ nhng chÞu h×nh ¶nh người bµ hiÖn lªn víi nh÷ng thương, chÞu khã, hÕt lßng hy sinh v× đức tính cao qỳi nào ? con ch¸u. - HS đọc đợn 6 - Nh÷ng ch¾t chiu lo toan cña người bµ ¤i c¸i quÇn chÐo go Ống rộng dài quyết đất đợc bù lại bằng niềm vui của cháu. C¸i ¸o c¸nh tróc b©u ? Vậy chi tiết niềm vui đợc quần áo §i qua nghe sét so¹t míi gîi cho em c¶m nghÜ g× vÒ tuæi th¬ Tuæi th¬ g¾n liÒn víi niÒm vui bÐ nhá, vµ t×nh bµ ch¸u ? ? T×nh bµ ch¸u biÓu hiÖn trong lêi nãi, Êm ¸p t×nh bµ ch¸u. cö chØ, c¶m xóc hÕt søc b×nh thg, nhng t¹i sao t×nh c¶m Êy l¹i thµnh kØ niÖm kh«ng phai mê trong t©m hån ng ch¸u? - Bởi đó là tỡnh cảm gia đỡnh, ruột thịt, lµ tình cảm quê hương céi nguån không thể thiếu đợc trong mỗi con.

(183) người. - Gv: Cµng vÒ cuèi kØ niÖm tuæi th¬ càng da diết cảm động. Qua những dßng th¬ ªm nhÑ, th¸nh thãt nh nh÷ng nèt nh¹c trong veo, h×nh ¶nh ng bµ hiÖn lên đẹp nh 1 bà tiên vậy. -Hs đọc 2 khổ thơ cuối ? Hai khæ th¬ cuèi gîi cho em ®iÒu g× ? - Gîi suy t cña con người vÒ hạnh phỳc, về cuộc chiến đấu hôm nay. ? V× sao con ng cã thÓ nghÜ r»ng: TiÕng gµ tra - Mang bao nhiªu h¹nh phóc ? - TiÕng gµ tra là h×nh ¶nh cña c.s Êm no, b×nh yªn. ? Trong “GiÊc ngñ hång những trøng”, người ch¸u m¬ thÊy nh÷ng g× ? - M¬ thÊy n ®iÒu tèt lµnh, hp. - Gv đọc khổ thơ cuối.. c) Hai khæ th¬ cuèi: ¦íc m¬ tuæi th¬ vµ íc m¬ hiÖn t¹i cña ch¸u- Ngêi chiÕn sÜ trÎ - TiÕng gµ tra là h×nh ¶nh cña c.s Êm no, b×nh yªn.. - M¬ thÊy những ®iÒu tèt lµnh, hp.. Cháu chiến đấu hôm nay V× lßng yªu Tæ quèc V× xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác æ trøng h«ng tuæi th¬. =>§iÖp tõ, liªn tëng : Gãp phÇn biÓu ? Từ vì đợc lặp lại liên tiếp ở khổ cuối, hiện ý chí c.đấu mạnh mẽ vì tổ quốc, vì điều đó có ý nghĩa gì ? Tác giả sử dụng nhân dân (trong đó có cả những ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? thân và những KN êm đềm của tuổi th¬). - Cháu là ng yêu q.hg, đất nc rộng lớn, s©u s¾c vµ cao c¶. ? Bµi th¬ cho em hiÓu g× vÒ ng ch¸u ? - Gv: Tõ nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ thÊm ®Ém t×nh bµ ch¸u, c¶m høng th¬ më réng híng tíi t.yªu ®.nc nh¾c nhë, giôc giã n ng c.sĩ (trong đó có nhà thơ) hãy cÇm ch¾c tay sóng, tiÕn lªn chèng kÎ thù x.lợc, bảo vệ g.đình, làng xóm, q.hg và nền độc lập tự do của tổ quốc. ? Bài thơ đợc biểu đạt bằng phơng thức nµo ?(miªu t¶, tù sù vµ biÓu c¶m) - Bài thơ đợc viết theo thể 5 tiếng, nhng có n chỗ biến đổi khá linh hoạt. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gieo vÇn, vÒ sè c©u (dßng) th¬ trong mçi khæ ? - Biến đổi để phù hợp với tình cảm của.

(184) nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬. - Câu thơ “Tiếng gà tra” đợc lặp lại nhiÒu lÇn trong bµi ë n v.trÝ nµo vµ cãÊmc dông ra sao ? - §c lÆp l¹i 4 lÇn, më ®Çu cho 4 ®o¹n th¬, ®em l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cao: Mçi lÇn nh¾c l¹i, l¹i më ra 1 h×nh ¶nh trong kØ niÖm thêi th¬ Êu, nã võa nh sîi d©y liªn kÕt c¸c h×nh ¶nh Êy, l¹i võa nh ®iÓm nhÞp cho dßng c¶m xóc cña nhân vật tr.tình. Tiếng gà tra đã gọi ng c.sÜ vÒ víi tuæi th¬ vµ còng më ra trong ng c.sÜ nh÷ng t.c¶m míi mÎ trong cuéc c.đấu hôm nay, khi tình cảm g.đình đã lµm s©u s¾c thªm t×nh quê hương đất nước. Hoạt động 3: Tổng kết.( 5’) III. Tổng kết ?Nêu giá trị nội dung của văn bản? 1.Nội dung - Tình yêu loài vật, tình yêu bà cháu - Bao trùm là tinh yêu gia đình, quê hương, đất nước Cụ thể: + Tiếng gà trưa với những kỉ niệm thời ấu thơ + Tiếng gà trưa với hình ảnh người bà và tình cảm bà cháu thân thiết sâu nặng + Tiếng gà trưa và sức mạnh đôi chân ngườ lính hôm nay ra đi chiến đấu ? Nét độc đáo về giá trị nghệ thuật của 2.Nghệ thuật văn bản? - Thể thơ tự do, phù hợp với nội dung - Hình ảnh tiếng gà trưa như mạch cảm xúc xuyên suốt bài thơ. - Ngôn ngữ giản dị, hồn nhiên, sinh động. ? Nêu ý nghĩa văn bản của bài thơ? 3. Ý nghĩa văn bản. - Những kỉ niệm về người bà tràn ngập yêu thương làm cho người chiến sĩ thêm vững bước trên đường ra trận. - HS đọc ghi nhớ * Ghi nhớ SGK/151 d) Củng cố, luyện tập. (2') - GV hệ thống lại nội dung bài học. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2').

(185) - Học thuộc bài thơ - Chuẩn bị tiết 55 Điệp ngữ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 55, Bài 14. Tiếng Việt:. ĐIỆP NGỮ. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷, gi¸ trÞ biÓu c¶m cña ®iÖp ng÷. * KiÕn thøc träng t©m: - Kh¸i niÖm ®iÖp ng÷, t¸c dông cña ®iÖp ng÷. b) Về kỹ năng. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña ®iÖp ng÷ trong c¸c v¨n b¶n vµ ng÷ c¶nh cô thÓ. c) Về thái độ. - GD HS cã ý thøc sö dông ®iÖp ng÷ trong nãi vµ viÕt 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, Giáo án. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, phân tich ngôn ngữ, thảo luận, thực hành theo nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4').

(186) ?Thế nào là thành ngứ? Đọc 5 câu thành ngữ, vì sao em biết đó à thành ngữ ? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') - Hồ Chí Minh muôn năm! - Hồ Chí Minh muôn năm! - Hồ Chí Minh muôn năm! - Phút giây thiêng liêng anh gọi bác ba lần. - Trong đoạn thơ trên cụm từ nào được lặp lại? Ở lớp 6 chúng ta đã học phép lặp từ như một biện pháp tu từ chúng ta hay gặp phải lỗ lặp do vốn từ nghèo nàn .Vì vậy phép điệp ngữ ra đời, để tìm hiểu thế nào là phép điệp ngữ, tác dụng và các loại của nó bài học hôm nay sẽ giả quyết vấn đề đó. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Điệp ngữ và tác dụng I) §iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷: của điệp ngữ. (10’) - Hs đọc khổ thơ đầu và khổ thơ cuối bµi th¬ TiÕng gµ tra. 1) VÝ dô: 2) NhËn xÐt Nghe xao động nắng tra ? Những từ ngữ nào đợc lặp đi lặp lại Nghe bàn chân đỡ mỏi trong 2 khæ th¬ nµy ? Nghe gäi vÒ tuæi th¬ - Từ nghe đợc lặp lại 3 lần ? C¸ch lÆp l¹i ë ®©y lµ ngÉu nhiªn hay - nhÊn m¹nh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng cố ý ? Lặp lại nh vậy để nhằm mục gà tra. đích gì ? Cháu chiến đấu hôm nay V× lßng yªu Tæ quèc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà V× tiÕng g· côc t¸c Ổ trứng hồng tuổi thơ - Từ vì đợc lặp lại 4 lần – nhấn mạnh ng.nhân c.đấu của ng c.sĩ. - Côm tõ: TiÕng gµ tra “ -> lÆp l¹i 4 lÇn ë ®Çu 4 khæ th¬ - Nã gîi ra nh÷ng kØ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ ®iÖp ng÷ ? Sd niÖm cña tuæi th¬ t¸c gi¶. ®iÖp ng÷ cã td g× ? 3) Ghi nhí: sgk (152 ) - Hs đọc ghi nhớ. Hoạt động 2: Các dạng điệp ngữ. II) C¸c d¹ng ®iÖp ng÷: (10’) - Gv: Điệp ngữ đợc dùng nhiều trong 1 ) Ví dụ. 2) NhËn xÐt th¬ ca, v¨n xu«i vµ v¨n chÝnh luËn. ? So s¸nh ®iÖp ng÷ trong khæ th¬ ®Çu cña bµi TiÕng gµ tra víi ®iÖp ng÷ trong 2 ®o¹n díi ®©y, t×m ®.®iÓm cña mçi d¹ng: + Các từ ngữ đợc lặp lại trong bài thơ Tiếng gà tra đứng liền nhau (nối tiếp - Điệp ngữ trong bài Tiếng gà tra là.

(187) nhau) hay đứng cách quãng với nhau ? §øng c¸ch qu·ng nh vËy th× gäi lµ: + Các từ ngữ đợc lặp lại trong ví dụ a đứng liền nhau (nối tiếp nhau) hay đứng cách quãng với nhau ? Đứng nối tiÕp nhau th× gäi lµ ®iÖp ng÷: + Các từ ngữ đợc lặp lại trong vd b đứng ở n v.trí nào trong câu thơ ? §øng ë cuèi c©u trªn vµ ®Çu c©u díi th× gäi lµ ®iÖp ng÷: -§iÖp ng÷ cã n d¹ng nµo ? -Hs đọc ghi nhớ 1,2. Hoạt động 3: Luyện tập. (15’) ? T×m ®iÖp ng÷ trong nh÷ng ®.trÝch sau ®©y vµ cho biÕt t¸c gi¶ muèn nhÊn m¹nh ®iÒu g× ?. ? Vì sao em biết đó là điệp ngữ ? ? T×m ®iÖp ng÷ trong ®o¹n v¨n sau vµ nói rõ đấy là n dạng điệp ngữ gì ? ? §iÖp ng÷ thêng cã n d¹ng nµo ? ? Theo em, trong ®v sau ®©y, viÖc lÆp ®i, lÆp l¹i 1 sè tõ ng÷ cã t dung biÓu c¶m hay kh«ng ? ? Em h·y ch÷a l¹i ®o¹n v¨n trªn cho lu lo¸t h¬n ?. ®iÖp ng÷ c¸ch qu·ng.. a-§iÖp ng÷ nèi tiÕp.. b-§iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (§iÖp ng÷ vßng). 3) Ghi nhí 2 : sgk (152 ). III) LuyÖn tËp: 1) Bµi 1 (153 ): - Một DT đã gan góc, DT đó phải đợc ->NhÊn m¹nh sù gan d¹, dòng c¶m cña DT VN trong c® chèng ngo¹i x©m vµ nhấn mạnh quyền đợc hởng tự do, ĐL cña DT ta. -§i cÊy, tr«ng ->NhÊn m¹nh nçi lo ©u, tr«ng mong cho thêi tiÕt thuËn lîi cña ng n«ng d©n. 2) Bµi 2 (153 ): -Xa nhau... xa nhau ->§iÖp ng÷ c¸ch qu·ng. - Mét giÊc m¬. Mét giÊc m¬ ->ch.tiÕp. 3) Bµi 3 (153 ): a) Các từ ngữ đợc lặp lại trong đv kh«ng cã td biÓu c¶m. Cã thÓ lîc bá c¸c tõ ng÷ trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt. b) PhÝa sau nhµ em cã 1 m¶nh vên, trång rÊt nhiÒu lo¹i hoa: hoa cóc, hoa thợc dợc, hoa đồng tiền, hoa hồng và cả hoa lay ¬n n÷a. Ngµy Quèc tÕ phô n÷, em hái hoa ở vờn nhà để tặng mẹ, tặng chÞ em.. d) Củng cố, luyện tập. (2') ? ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? §iÖp ng÷ cã mÊy lo¹i? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp cßn l¹i, chuÈn bÞ bµi luyÖn nãi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................

(188) Tiết 56, Bài 13 TRẢ BÀI KIỂM TRA VĂN, BÀI KIỂM TRA TIẾNG VIỆT Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Ôn tập củng cố các kiến thức về thơ văn trữ tình dân gian và trung đại.Ôn tập củng cố kiến thức về đại từ, qh từ, từ HV, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng ©m. * KiÕn thøc träng t©m: - Ph¸t hiÖn vµ söa lçi sai b) Về kỹ năng. - Rèn kĩ năng phát hiện lỗi và sửa lỗi về cách dùng từ, đặt câu. c) Về thái độ. - GD HS có ý thức phấn đấu vơn lên trong học tập 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Bài kiểm tra. b) Chuẩn bị của HS. Vở ghi, sgk. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, thực hành 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (không kiểm tra) * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Em hãy kể tên các văn bản trung đại đã học từ bài 5-> bài 10 và cho biết tác giả của các văn bản đó là ai ?. Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem lai bài k.tra của chúng ta làm đã đúng cha... c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Bài kiểm tra văn. (18’) I-Bµi kiÓm tra v¨n: 1-NhËn xÐt chung: a-Ưu điểm: Nhìn chung các em đã xđ - Gv chỉ ra những cố gắng của hs để đợc yêu cầu của câu hỏi và đã trả lời c¸c em ph¸t huy trong n bµi k.tra sau. đúng theo yêu cầu. Một số bài làm tơng.

(189) - Gv chỉ rõ những hạn chế của hs để c¸c em kh¾c phôc, söa ch÷a trong c¸c bµi k.tra sau.. - Gv c«ng bè kÕt qu¶ cho hs. - Gv chữa bài- công bố đáp án đúng cho hs ch÷a vµo bµi. Hoạt động 2: Bài kiểm tra Tiếng Việt. (17’) - Gv ®a ra nh÷ng nhËn xÐt chung, x¸c đáng giúp học sinh nhận ra những u điểm và nhợc điểm của mình để phát huy vµ kh¾c phôc.. đối tốt, trình bày rõ ràng, sạch sẽ, kh«ng m¾c lçi c.t¶. b-Nhợc điểm: Bên cạnh đó vẫn còn có em cha học bài, cha xđ đợc yêu cầu của đề bài, trả lời cha đúng với yêu cầu của đề bài. Vẫn còn có bài trình bày còn bÈn, g¹ch xo¸ nhiÒu, ch÷ viÕt cÈu th¶, sai nhiều lỗi c.tả, không thể đọc đợc. 2-KÕt qu¶: -§iÓm 1-2: -§iÓm 5-6: -§iÓm 3-4: -§iÓm 7-8: 3-Ch÷a bµi: GV chữa bài theo đáp án tiết II-Bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt: 1-NhËn xÐt chung: a-Ưu điểm: Phần lớn các em đã trả lời đúng phần trắc nghiệm và phần tự luận viết đv, có 1 vài em làm tơng đối tốt. b-Nhîc ®iÓm: VÉn cßn 1 vµi em cha nắm vững kiến thức nên cha viết đợc đv mà mới cẳi viết đợc câu văn. 2-KÕt qu¶: -§iÓm 1-2: -§iÓm 5-6: -§iÓm 3-4: -§iÓm 7-8: 3-Ch÷a bµi: GV chữa bài theo đáp án tiết. - Gv đọc kết quả. - Gv nêu đáp án cho hs để d) Củng cố, luyện tập. (2') - GV hệ thống lại nội dung kiến thức e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Xem lại bài kiểm tra. - Chuẩn bị tiết 57: Luyện nói: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................

(190) Tiết 57, Bài 13 TLV: LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸ch lµm bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tp v¨n häc * KiÕn thøc träng t©m: - LuyÖn tËp ph¸t biÓu miÖng tríc tËp thÓ, bµy tá c¶m xóc, suy nghÜ vÒ tp vh. b) Về kỹ năng. - Luyện kĩ năng tìm ý, lập dàn ý và diễn đạt văn nói. c) Về thái độ. 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Giáo án, SGK. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu vấn đề, đàm thoại, thực hành, quy nạp 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? ThÕ nµo lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ 1 tp vh ? Nªu dµn ý cña bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tp vh ? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí-sgk-147 ). * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Các em đã học rất nhiều bài văn ,thơ thuộc thể loại văn biểu cảm .có thể ở phần luyện tập của các bài đó ,các em đã làm quen với việc trình bày cảm nghĩ của mình qua một đoạn văn ,và để thưc hành tốt hơn việc luyện nói văn biểu cảm về tác phẩm văn học. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu bài học hôm nay. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Chuẩn bị. (15’) I) ChuÈn bÞ: ? Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 bµi v¨n §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ nãi chung ? C¶nh khuya cña Chñ tÞch HCM. - Gv: cã 2 c¸ch lËp ý: 1) Tìm hiểu đề và tìm ý: + C¸ch 1: §äc bµi th¬, ta thÊy B¸c Hå lµ 1 thi sÜ, 1 nghÖ sÜ cã t©m hån dµo d¹t trớc thiên nhiên nên Bác đã vẽ ra 1 bức tranh rõng khuya cã tr¨ng s¸ng thËt đẹp và nên thơ. Nhng Bác còn là 1 con.

(191) ng yêu nc vĩ đại nên bài thơ c trĩu nặng 1 tÊm lßng lo l¾ng cho d©n, cho nc. + C¸ch 2: §äc bµi th¬, ta thÊy hiÖn lªn 1 bức tranh thiên nhiên đẹp và 1 tấm lòng yêu nc, yêu dân. Từ đó thấy đợc vẻ đẹp cao quí của con ng Bác, của hồn th¬ B¸c. ? Dµn ý cña bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v häc gåm mÊy phÇn ? 2) LËp dµn bµi: ? PhÇn MB cÇn nªu g× ? C¶m nghÜ chung cña bµi th¬ C¶nh khuya lµ g× ?. ? TB cÇn nªu g× ? CÇn ph¸t biÓu c¶m nghÜ ë n khÝa c¹nh nµo cña bµi th¬ ?. ? KB cÇn ph¶i lµm g× ? Em cã t×nh c¶m gì đối với tác giả bài thơ này ?. a) MB: Nªu c.nghÜ chung kh¸i qu¸t vÒ bµi th¬ (lµ bµi t¶ c¶nh thiªn nhiªn rÊt hay qua đó đã bộc lộ đợc tấm lòng yêu nc, th¬ng d©n cña B¸c). b) TB: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. -VÒ ©m thanh cña tiÕng suèi: TiÕng suối đợc so sánh với tiếng hát xa. -VÒ h×nh ¶nh ¸nh tr¨ng lång vµo c©y, hoa: §iÖp tõ lång -Về tấm lòng lo lắng của Bác đối với nc nhµ. c-KB: Tình cảm của em đối với bài thơ, đối với tác giả bài thơ (Đọc bài thơ, em v« cïng c¶m mÕn, tr©n träng t.yªu thiªn nhiªn vµ tÊm lßng yªu níc vµ tinh thần trách nhiệm lớn lao của Ngời đối víi d©n, víi nc). 3) ChuÈn bÞ ®o¹n v¨n nãi: sgk (154 ). II) Thùc hµnh nãi trªn líp: Yªu cÇu: tr×nh bµy râ rµng, m¹ch l¹c, giänh nãi tù nhiªn, cã c¶m xóc.. Hoạt động 2: Thực hành nói trên lớp. (20’) - Cho hs th¶o luËn trong tæ, nhãm -15 phót - Các tổ, nhóm cử đại diện lên trình bµy phÇn chuÈn bÞ cña m×nh. - Hs nhận xét, đánh giá - Gv sửa chữa, uèn n¾n. d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Muèn bµi nãi cã hiÖu qu¶ chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? Muèn bµi nãi cã hiÖu qu¶, ta cÇn ph¶i: §äc kÜ toµn bé tp; chuÈn bÞ kÜ dµn bµi; khi nãi ph¶i lu«n chó ý theo dõi, q.sát thái độ ng nghe để kịp thời điều chỉnh cách nói. e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') -ViÕt bµi nãi thµnh bµi v¨n hoµn chØnh dµi kho¶ng 1 trang giÊy. - §äc tríc bµi mét thø quµ cña lóa non: Cèm . 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(192) ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 58, Bài 14 Văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM - Thạch Lam Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Cảm nhận đợc phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong 1 thứ quà độc đáo và giản dị của DT. Thấy và chỉ ra đợc sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tuú bót cña Th.Lam. * KiÕn thøc träng t©m: - Néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n b) Về kỹ năng. - §äc, c¶m nhËn, t×m hiÓu vµ ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh chÊt th¬ trong v¨n b¶n tïy bót. c) Về thái độ. - GD HS yêu nét đẹp văn hóa của quê hơng và phát huy nét đẹp của cội nguồn 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Giáo án, SGK. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, SGK. 3. Phương pháp giảng dạy: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích và thực hành theo nhóm. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Đọc thuộc long bài thơ Tiếng gà tra và nêu n nét đặc sắc về ND, NT của bài th¬? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí-sgk-151 ). * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') : Việt Nam đất nước ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn. - Trên mảnh đất VN, cây lúa-hạt gạo đã trở thành 1 biểu tợng cho vẻ đẹp kì diệu của mảnh đất và tâm hồn tinh tế của con ng. Bằng 1 t/yêu đằm thắm, nhà văn Nguyễn Đình Thi trong tỏc phẩm Bài ca Hắc Hải đã ca ngợi đồng lúa đất.

(193) trêi VN trong 2 c©u th¬ rÊt truyÒn c¶m trªn. Tríc Nguyễn §×nh Thi cã 1 nhµ văn, bằng thiên tuỳ bút văn xuôi cũng đã giành tỡnh yêu và biết bao ngôn từ đẹp nh thơ để ca ngợi cây lúa VN. Đó là Thạch Lam với bài Một thứ quà của lúa non: Cèm. B©y giê chóng ta cïng thëng thøc cèm vßng đặc s¶n Hµ Néi qua bµi v¨n. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c I) Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. phÈm.(5’) 1) T¸c gi¶: - Dùa vµo chó thÝch, em h·y nªu hiÓu - Th¹ch Lam (1910- 1942) tªn khai biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? sinh là Nguyễn Tờng Vinh sau đổi là NguyÔn Têng L©n quª ë HN - Lµ thµnh viªn cña nhãm tù lùc v¨n ®oµn, cã së trêng vÒ viÕt truyÖn ng¾n 2) T¸c phÈm: Rót tõ tËp HN b¨m s¸u ? Hoàn cảnh ra đời của văn bản? phè phêng viÕy vÒ c¶nh s¾c vµ phong vÞ cña HN. II) §äc- HiÓu v¨n b¶n Hoạt đông 2: §äc- HiÓu v¨n b¶n. 1) §oc: (25’) - Hd đọc: Đọc với giọng tình cảm thiết tha, trÇm l¾ng, chËm. 2) Chú thích - Gi¶i thÝch tõ khã 3) Chủ đề: ? Bài tuỳ bút nói về vấn đề gì ? (Một - Nói về một thứ quà riêng biệt của đát thø quµ cña lóa non ). trời của những cánh đồng lúa bát ngát xanh t¬i, mang h¬ng vÞ méc m¹c, gi¶n dị và thanh khiết của đồng quê. - V¨n b¶n MTQCLN: Cèm lµ 1 bµi tuú 4) Tuú bót: sgk (161 ). bót tr÷ t×nh. VËy tuú bót lµ g× ? 5) Bè côc: 3 phÇn ? Bµi v¨n cã thÓ chia thµnh mÊy §1 : Tõ ®Çu->thuyÒn rång: C¶m nghÜ phÇn ? Néi dung chÝnh cña mçi ®o¹n vÒ nguån gèc cña cèm. lµ g× ? §2: TiÕp->nhòn nhÆn: C¶m nghÜ vÒ g.trÞ cña cèm. §3: Cßn l¹i: C.nghÜ vÒ sù thëng thøc cèm 5) Ph©n tÝch 5.1) C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm: -Hs đọc đoạn 1 ? Néi dung cña §1 lµ g×? - Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm đợc tr×nh bµy trong mÊy ®v ng¾n ? Mçi ®o¹n nãi g× ? - 2 ®o¹n: §1 nãi vÒ céi nguån cña cèm, - C¸c b¹n cã ngöi thÊy... lóa non §2 nãi vÒ n¬i cã cèm næi tiÕng. kh«ng. ? Cội nguồn của cốm là lúa đồng quê, -Trong cái vỏ xanh kia... ngàn hoa cỏ..

(194) điều đó đợc gợi tả bằng những câu văn nµo? ? C¶m gi¸c cña t¸c gi¶ b¾t ®Çu tõ ®©u? nhê gi¸c quan nµo? ? Tại sao cèm g¾n víi tªn lµng Vßng ? - Lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm. Cèm Vßng dÎo th¬m vµ ngon nhÊt. -H×nh ¶nh : HS quan s¸t h×nh ¶nh cã ý nghÜa g× ?. -Díi ¸nh n¾ng... trong s¹ch cña trêi. ->Miªu t¶ b»ng c¶m gi¸c vµ thi gi¸c , Võa gîi h×nh, võa gîi c¶m: ThÓ hiÖn sù tinh tÕ trong c¶m thô cèm cña t¸c gi¶.. - Chi tiÕt: C« hµng cèm xinh xinh, ¸o quÇn gän ghẽ với cái đòn gánh 2 đầu vút cong lªn nh chiÕc thuyÒn rång. - §Õn mïa cèm, c¸c người Hà Nội 36 phè phêng vÉn thêng ngãng tr«ng c« hµng cèm. ? Cã ý nghÜa g× ?. - Cèm trë thµnh nhu cÇu thëng thøc cña ng HN.. - Cốm gắn liền với vẻ đẹp của người lµm ra cèm.. - Yªu quÝ, tr©n träng céi nguån trong sạch, đẹp đẽ, giàu sắc thái v.hoá DT cña cèm.. ? Qua đv trên, đã cho ta thấy đợc nh÷ng c¶m xóc g× cña t¸c gi¶ ? - Gv: Nhµ v¨n viÕt “Cèm lµ quµ cña lóa non”. Nhng qua ®o¹n 1 cña thiªn tuú bót, chóng ta hiÓu r»ng cèm lµ b¸u vËt hoµ quyÖn h¬ng trêi, s÷a lóa vµ tµi n¨ng, t©m hån ng n«ng d©n VN, ngêi ngệ sĩ chân lấm, tay bùn VN. Nếu ai đợc đọc thêm bài “Cốm” của nhà văn Ng.Tu©n viÕt 1973, sÏ c¶m nhËn râ thªm q.tr×nh vËt v·, gian khæ cña h¹t lúa non để thành hạt cốm. Nhng hẹn dÞp kh¸c, b©y giê chóng ta h·y trë vÒ víi Th. Lam. -Hs đọc Đ2 ? Đoạn em vừa đọc nói về vấn đề gì ? 5.2) C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm: - Đ2 đợc viết theo phơng thức bình Cèm lµ thøc quµ riªng biÖt cña ®.nc, lµ luËn, lêi b×nh luËn thø nhÊt: thức dâng của những cánh đồng lúa bát ng¸t xanh, mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i méc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quª néi cá An Nam. -> Cốm là quà tặng của đồng quê cho ? C©u v¨n gîi cho em c¸ch hiÓu míi con ng, cèm lµ ®.s¶n cña DT. mÎ nµo vÒ cèm ? V× sao ? - V× nã kÕt tinh h¬ng vÞ thanh khiÕt cña đồng quê. Do đó cốm là quà quê nhng lµ thøc quµ thiªng liªng. - Hồng cốm tốt đôi... Một thứ thanh.

(195) - Lêi b×nh thø 2:. ? Tác giả bình luận về v.đề gì ? ? Sù hoµ hîp t¬ng xøng cña hång cèm đợc phõn tích trên những phương diện nµo ? - Hoµ hîp t¬ng xøng vÒ mµu s¾c vµ h¬ng vÞ ? Qua lời bình đó của tác giả, em hiểu thªm cèm cßn cã g.trÞ g× n÷a ? ? Qua đó tác giả muốn truyền tới ng đọc tình cảm và thái độ gì trong ứng sử víi thøc quµ DT lµ cèm ? - Trân trọng và giữ gìn cốm nh 1 vẻ đẹp v¨n ho¸ DT. - Gv: NÕu ë §1, ngßi bót nhµ v¨n võa miêu tả, vừa biểu cảm thì đến Đ2 này vÉn võa miªu t¶, võa biÓu c¶m, nhng bæ xung thªm yÕu tè b×nh luËn. Tuú bót lµ nh thÕ, ngßi bót nhµ v¨n võa ngÉu høng tr«i theo c¶m xóc nhng vÉn l¾ng s©u n suy luËn, triÕt lÝ, th¬ vµ v¨n xu«i hµi hoµ, m¹ch v¨n th«ng tho¸ng mµ vẫn tập trung vào chủ đề. - Hs đọc Đ3 ? Đv em vừa đọc nói về cảm nghĩ gì ? ? §v bµn vÒ viÖc thëng thøc cèm trªn n p.diÖn nµo ? (¨n vµ mua cèm). ? T¸c gi¶ híng dÉn c¸ch ¨n cèm nh thÕ nµo ? V× sao khi ¨n cèm ph¶i ¨n chót Ýt, thong th¶, ngÉm nghÜ ? ? Tác giả đã ngẫm nghĩ đợc những gì khi thëng thøc cèm ?. đạm, 1 thứ ngọt sắc, 2 vị nâng đỡ nhau để hp đợc lâu bền. ->Tác giả bình luận về v.đề dùng cốm để làm quà sêu tết.. => Tõ ng÷ gîi t¶: Cèm gãp phÇn lµm cho nh©n duyªn cña con ng thªm tèt đẹp. G.trị tinh thần, g.trị văn hoá.. 5.3) C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc cèm: - ¡n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. ->¨n nh thÕ míi c¶m hết đợc các thứ hơng vị đồng quê kết tinh ë cèm.. -ThÊy thu l¹i c¶ trong hg vÞ Êy, c¸i mïi th¬m cña lóa míi, cña hoa cá d¹i ven bê... trªn hå. -> C¶m thô b»ng khiÕu gi¸c, xóc gi¸c, ? Tác giả đã thể hiện cách thởng thức thị giác. => C©u cÇu khiÕn chØ mÖnh lÖnh: Kh¬i cèm b»ng những gi¸c quan nµo ? ? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ gợi cảm giác của ng đọc về cốm, thể hiÖn sù tinh tÕ s©u s¾c cña t¸c gi¶. thuật gì? Cách cảm thụ đó có td gì ? ? Tác giả đã thuyết phục người mua cèm b»ng nh÷ng lÝ lÏ nµo ? - Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo lÐo cña ng, lµ sù cè søc tiÒm tµng vµ sù.

(196) nhÉn n¹i cña thÇn lóa. ? Những lí lẽ đó cho thấy tác giả có thái độ nh thế nào đối với thứ quà của lóa non ? - Gv: Tuy cha đợc ăn cốm nhng đọc văn Th.Lam, chúng ta nh đang đợc thởng thức thứ quà thanh khiết, thanh cao, quµ cña lóa non, quµ cña bµn tay L§ vµ quµ ng.ng÷ TV rÊt tinh tÕ, tµi hoa trong thiªn tuú bót. V¨n Th.Lam còng lµ 1 lo¹i cèm dÞu dµng, thanh ®Ëm cña t©m hån ng nghÖ sÜ VN, n giät s÷a tinh khiÕt cña TV chóng ta. Hoạt động 3: Tæng kÕt.(5’) ? Bµi v¨n cã g.trÞ g× vÒ ND vµ NT ? -Hs đọc ghi nhớ. ? Qua bµi v¨n, em hiÓu thªm g× vÒ t¸c gi¶ Th.Lam ? -Th.Lam: lµ ng sµnh cèm, cã t×nh c¶m tinh tÕ vµ s©u s¾c vÒ cèm. d) Củng cố, luyện tập. (2') ?Nguån gèc vµ gi¸ trÞ cña cèm ? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học nội dung đã phân tích - Chuẩn bị tiết 59: Chơi chữ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:. - Xem cèm nh một giá trÞ tinh thÇn th.liêng đáng đợc chúng ta trân trọng gi÷ g×n.. III) Tæng kÕt - Ghi nhí: sgk (163 ).. ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 59, Bài 14 Tiếng Việt:. CHƠI CHỮ. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:........................................

(197) Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: - Hiểu đợc thế nào là chơi chữ va fhiểu đợc 1 số lối chơi chữ thg dùng. * KiÕn thøc träng t©m: - Kh¸i niÖm ch¬i ch÷ vµ c¸c lçi ch¬i ch÷ b) Về kỹ năng. - Phân tích, cảm nhận và tập vận dụng chơi chữ đơn giản c) Về thái độ. - GD HS nghiªm tóc, tù gi¸c trong tiÕt häc 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. SGK, SGV, giáo án, phiếu hoạt động nhóm. b) Chuẩn bị của HS. Vở soạn, xem bài trước 3. Phương pháp giảng dạy: phân tích ngôn ngư, thảo luận, thực hành có hướng dẫn, quy nạp vấn đề. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷ ? T¸c dông cña ®iÖp ng÷ ? (Tr¶ lêi dùa vµo ghi nhí ). Cho vÝ dụ về điệp ngữ và cho biết đó thuộc loại điệp ngữ gì? * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Ở d©n téc nµo, ng«n ng÷ nµo còng cã hiÖn tîng chơi chữ. Tuy nhiên ở mỗi ngôn ngữ khác nhau, h.tợng chơi chữ đợc b.hiện 1 c¸ch kh¸c nhau. Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu vÒ h.tîng nµy. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Thế nào là chơi chư. I) ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷: (10’) Hs đọc vd (Bảng phụ). 1) VÝ dô 1: sgk (163 ). 2) NhËn xÐt: ? Trong bµi ca dao cã mÊy tõ lîi ? (3 - Lîi 1: Ých lîi, lîi léc. tõ). ? Em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ lîi ë - Lîi 2,3: phÇn thÞt bao quanh r¨ng. ->Gièng nhau vÒ ©m thanh, nhng nghÜa dßng th¬ thø 2 ? ? Từ lợi ở dòng thơ thứ 4 có nghĩa là lại khác xa nhau - Từ đồng âm. g×? Hai tõ lîi nµy cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? Chúng là từ đồng âm hay là từ đồng nghĩa ? ? Khi đọc đến câu 3 thì em hiểu lời của thầy bói nh thế nào ? Và khi đọc đến c©u 4, em cã hiÓu nh thÕ n÷a kh«ng ? V× sao? - Gv: ë ®©y bµ giµ hái chuyÖn lîi léc, thÇy bãi chiÒu theo ý bµ mµ tr¶ lêi b»ng c¸ch cè ý dïng tõ lîi nhng theo 1 nghÜa kh¸c, kh«ng liªn quan g× víi tõ.

(198) lợi trớc. Hai từ đồng âm này đã tạo nên chÊt hµi híc cho bµi ca dao. TiÕng cêi bật ra sau khi hiểu đợc hàm ý của tác giả dân gian: Bà đã già rồi, lấy chồng lµm g× n÷a. - ë vd trªn cã sd b.p tu tõ ch¬i ch÷, vËy em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? 3) Ghi nhí 1: sgk (164 ). -Hs đọc ví dụ (Bảng phụ). Hoạt động 2: Các lỗi chơi chữ.(10’) II) C¸c lèi ch¬i ch÷: 1) VÝ dô: 2) NhËn xÐt ? Tõ “ranh tíng” ë VD1 gÇn ©m víi tõ (1) Ranh tíng: danh tíng->gÇn ©m. nµo ? ? ë VD2, c¸c tiÕng trong 2 c©u th¬ cña (2) Gièng nhau ë phô ©m m->®iÖp ©m. Tó Mì cã phÇn nµo gièng nhau ? ? Cá đối-cối đá, mèo cái-mái kèo, ở (3) Cá đối-cối đá, mèo cái-mái kèo ->nãi l¸i VD3 cã mlh g× vÒ mÆt ©m thanh ? ? Tõ “sÇu riªng” ë VD4 nªn hiÓu lµ g× ? (4) SÇu riªng: ? Ngoài nghĩa đó ra còn nghĩa nào - Là loại cây ăn quả ở Nam Bộ, quả có gai tr«ng nh mÝt. kh¸c? - ChØ trạng th¸i t×nh c¶m buån, tr¸i víi vui chung. ->từ đồng âm, từ trái nghĩa. ? Ta thg gÆp nh÷ng lèi ch¬i ch÷ 3) Ghi nhí 2: sgk (165 ). nào? ? Chơi chữ thg đợc sd ở đâu ? Hoạt động 3: LuyÖn tËp: ? §äc bµi th¬ cña Lª QuÝ §«n vµ cho III) LuyÖn tËp: biết tác giả đã dùng n từ ngữ nào để 1-Bài 1 (165 ): -Bài thơ dùng từ đồng nghĩa: Rắn (loài ch¬i ch÷ ? r¾n) - R¾n (cøng ®Çu, khã b¶o). -Liu ®iu (r¾n nc), r¾n (r¾n thêng), hæ lửa (rắn có nọc độc), mai gầm (cạp nong, rắn độc), ráo (rắn ráo, rất hung dữ và có nọc độc), lằn (rắn thằn lằn) trâu (rắn hổ trâu), hổ mang (rắn độc). ? Mçi c©u sau ®©y cã nh÷ng tiÕng nµo 2-Bµi 2 (165 ): chØ c¸c sù vËt gÇn gòi nhau ? C¸ch nãi C¸c tiÕng chØ c¸c sù vËt gÇn gòi nhau: nµy cã ph¶i lµ ch¬i ch÷ kh«ng ? - ThÞt, mì ; dß,nem, ch¶: Thuéc nhãm thức ăn liên quan đến chất liệu thịt. ->chơi chữ dùng từ gần nghĩa, từ đồng ©m. - Nøa, tre, tróc, hãp: Thuéc nhãm tõ chỉ cây cối, thuộc họ tre. -> từ đồng ©m, tõ gÇn nghÜa. ? Su tÇm 1 sè c¸ch ch¬i ch÷ trong s¸ch =>T¹o sù liªn tëng ng÷ nghÜa lÝ thó. b¸o ? 3-Bµi 3 (166 ): - Non lµ tõ nhiÒu nghÜa Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ - §ång nghÜa víi nói Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ nói non. - Tr¸i nghÜa víi giµ.

(199) d) Củng cố, luyện tập. (2') - Chơi chữ là gì? Có các lỗi chơi chữ nào? Thờng đợc sử dụng ở đâu? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Học thuộc phần ghi nhớ SGK, hoàn thành các bài tập vào vở bài tập. - Chuẩn bị tiết 60: Ôn tâp văn biểu cảm. 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. Tiết 60, Bài 15. TLV: ÔN TẬP VĂN BIỂU CẢM. Ngày soạn:…/……/………… Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... Ngày dạy:..../......./..........tại lớp: 7....sỹ số HS:........vắng:....................................... 1. Mục tiêu. a) Về kiến thức. * KiÕn thøc chung: ¤n l¹i nh÷ng ®iÓm q.träng nhÊt vÒ lÝ thuyÕt lµm v¨n biÓu c¶m * KiÕn thøc träng t©m: «n tËp v¨n biÓu c¶m b) Về kỹ năng. - Ph©n biÖt v¨n tù sù, miªu t¶ víi yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. C¸ch lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm. Cách diễn đạt trong bài văn biểu c¶m. c) Về thái độ. - GD HS tinh thÇn nghiªm tóc, tù gi¸c trong tiÕt häc.

(200) 2. Chuẩn bị của GV và HS. a) Chuẩn bị của GV. Giáo án b) Chuẩn bị của HS. Đọc câu hỏi trước, vở soạn. 3. Phương pháp giảng dạy: nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, thực hành có hướng dẫn. 4. Tiến trình bài dạy. a) Ổn định tổ chức lớp học. (1') b) Kiểm tra bài cũ. (4') ? Thế nào là văn biểu cảm ? (Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con ng đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi ng đọc). * Đặt vẫn đề vào bài mới: (1') Các em đã học 1 số văn bản biểu cảm và làm 2 bài TLV về văn biểu cảm. Nh vậy các em đã có 1 số hiểu biết nhất định về văn biểu cảm và cũng đã đợc rèn luyện k.năng về cách làm kiểu văn này. Bài ôn tập hôm nay sẽ giúp các em củng cố, h.thống hoá lại 1 số v.đề q.trọng về văn biểu c¶m. c) Dạy nội dug bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính I ) Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ Hoạt động 1: Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n v¨n biÓu c¶m. miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m. -Hs đọc lại các đv, b.văn về Hoa hải đg (bµi 5), vÒ Hoa häc trß (bµi 6 ) vµ cho biết các văn bản biểu cảm đó đã dùng yếu tố miêu tả để làm gì ? - Bµi Hoa h¶i ®g, t¸c gi¶ miªu t¶ chØ nh»m ®a ra lêi b×nh luËn vÒ lo¹i hoa thấy ở khắp mọi nơi. Trong đó tác giả dïng phÐp so s¸nh : “c¸nh hoa khum khum nh muèn phong l¹i c¸i nô cêi m¸ lúm đồng tiền” và nhớ lại 1 kỉ niệm lần đầu từ Nam ra Bắc đến thăm đền Hùng ng¾m hoa h¶i ®g ë nói Ngò LÜnh. Bµi Hoa học trò cũng đợc tác giả miêu tả c©y hoa phîng v× ý nghÜa cña nã g¾n liÒn víi hs, víi trong líp. T¸c gi¶ mîn hình ảnh hoa phg nở, hoa phg rơi để nói đến cái mùa hè thiếu vắng và chia phôi qua cảm xúc của m.Tác giả đã dùng hình thức lặp lại và nhân hoá để đặc tả cái buồn trống vắng nơi sân trong “Hoa phg r¬i r¬i ... Hoa phg móa. Hoa phg khãc. Hoa phg m¬, hoa phg nhí.” - Gv: Bµi Hoa h¶i ®g lµ v¨n miªu t¶, cßn bµi Hoa häc trß lµ v¨n biÓu c¶m. ? Qua 2 bµi v¨n trªn, em h·y cho biÕt.

(201) v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m kh¸c nhau ë chç nµo ? -V¨n miªu t¶ nh»m t¸i hiÖn l¹i ®.tîng (ng. vËt, c¶nh) sao cho ng ta c¶m nhËn đợc nó. Còn văn biểu cảm, miêu tả đ.tợng nhằm mợn những đ.điểm, p.chất cña nã mµ nãi lªn suy nghÜ, c¶m xóc của mình. Do đặc điểm này mà văn biÓu c¶m thg sd b.p tu tõ so s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸. Hoạt động 2: Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n II) Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n tù sù vµ tù sù vµ v¨n biÓu c¶m v¨n biÓu c¶m - Hs đọc bài Kẹo mầm (bài 11) và cho biÕt c¸c yÕu tè tù sù trong bµi nh»m mục đích gì ? - Bµi KÑo mÇm cã ®o¹n tù sù nhí l¹i mẹ và chị gỡ tóc, rồi vo tóc dắt lên đòn tay nhà để tác giả lấy đổi kẹo mầm và đến nay mỗi khi có lời dao: “Ai tóc rối đổi kẹo mầm” thì tác giả lại khắc khoải nhớ đến mẹ đã chết và chị đã đi lấy chång. ? H·y cho biÕt v¨n biÓu c¶m kh¸c v¨n tù sù ë ®iÓm nµo ? -V¨n tù sù nh»m kÓ l¹i 1 c©u chuyÖn (1 sù viÖc) cã ®Çu, cã ®u«i, cã ng.nh©n, d.biÕn, k.qu¶. - Văn biểu cảm, tự sự chỉ làm nền để nói lên cảm xúc. Do đó tự sự trong văn biÓu c¶m thêng nhí l¹i nh÷ng sù viÖc trong quá khứ, n sự việc để lại ấn tợng Hoạt động 3: Vai trß vµ nhiÖm vô s©u ®Ëm, chø kh«ng cÇn ®i s©u vµo cña tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu ng,nh©n, k.qu¶. III) Vai trß vµ nhiÖm vô cña tù sù vµ c¶m: ? Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m: đóng vai trò gì ? Chúng thực hiện n.vụ -Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m biÓu c¶m nh thÕ nµo ? Nªu vd? (Vd bài Kẹo mầm: Tình cảm nhớ mẹ đóng vai trò làm giá đỡ cho tác giả bộc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. ThiÕu tù sù, miªu vµ chÞ tõ tãc rèi, kÑo mÇm). t¶ th× t×nh c¶m m¬ hå, kh«ng cô thÓ, bëi v× t×nh c¶m, c¶m xóc cña con ng Hoạt động 4: Luyện tập n¶y sinh tõ sù viÖc, c¶nh vËt cô thÓ. - Học sinh đọc câu hỏi 4 sgk II. Bài tập Em sẽ thực hiện bài làm qua những Bài tập 1 bước nào? - Tìm hiểu để, tìm ý - Lập dàn ý - Viết bài.

(202) - Kiểm tra, sửa chữa Bài văn biểu cảm gồm mấy phần? Nhiệm vụ từng phần? - Mở bài: giới thiệu đối tượng biểu cảm Tình cảm của em - Thân bài: Tình cảm, cảm xúc về đối tượng đó thông qua tả, kể - Kết bài: Ấn tượng chung. - Học sinh đọc bài tập 2, nêu yêu cầu. - Học sinh thảo luận nhóm 4 thời gian 3hút - Đại diện báo cáo (So sánh: hải đường rộ lên hàng trăm đoá đầu cành phơi phới như một lời chào hạnh phúc”) Lấy ví dụ trong văn bản “ Hoa học trò”(87). * Lập dàn ý: a. Mở bài - Giới thiệu mùa xuân: một mùa trong năm, tình cảm : yêu mùa xuân (Hoặc tả một vài đặc điểm mùa xuân về) b.Thân bài: Cảm nghĩ về mùa xuân - Là mùa đâm chồi nảy lộc, sinh sôi nảy lộc của muôn loài - Mở đầu cho một năm, một kế hoạch, một dự định -Mùa xuân mỗi người thêm một tuổi mới - Là mùa lễ hội -> đem đến cho ta niềm vui, cho đất trời sức sống c.Kết bài - Ấn tượng của em về mùa xuân,mong mùa nào cũng là xuân Bài tập 2: - Văn biểu cảm thường sử dụng biện pháp ẩn dụ, nhân hoá, điệp ngữ, miêu tả…. - Ngôn ngữ văn biểu cảm gần với ngôn ngữ thơ vì nó có mục đích biểu cảm như thơ. - Trong cách biểu cảm trực tiếp, nười viết sử dụng ngôi thứ nhất, xưng: tôi, em, chúng em. Trực tiếp bôc lộ cảm xúc của mình bằng lời than, lời nhắn, lời hô… - Trong hoàn cảnh gián tiếp tình ảm ẩn trong các hình ảnh.. d) Củng cố, luyện tập. (2') ? Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m? e) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.(2') - Xem lại nội dung kiến thức - Chuẩn bị tiết 61: Chuẩn mực sử dụng từ 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy:.

(203) ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................

(204)

Giao an Ngu Van 7 Nam 20172018

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về