Phát triển thương mại điện tử nông thôn từ “mô thức O2O” cho đặc sản vùng - mô hình “kilomet cuối cùng” của Trung Quốc và hướng phát triển ở Việt Nam

573

PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ NÔNG THÔN TỪ “MÔ THỨC
O2O” CHO ĐẶC SẢN VÙNG - MƠ HÌNH “KILOMET CUỐI CÙNG” CỦA
TRUNG QUỐC VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN Ở VIỆT NAM
TS. Trần Quang Yên, Đại học Kinh tế quốc dân
NCS. Trần Nho Quyết, Du học sinh Trung Quốc
TÓM TẮT
Khách hàng sau khi mua sản phẩm đặc sản vùng (đặc biệt sản phẩm nông ngư nghiệp
tươi sạch) thông qua hệ thống sàn TMĐT online – offline (mô thức TMĐT O2O), sản phẩm
được chuyển đến trung tâm vận chuyển, sau khi được phân chia đi các nơi (theo địa điểm
thuận tiện phát hàng), làm sao để đưa đến tay khách hàng nhanh nhất đảm bảo độ an toàn
“xanh sạch tươi” là điều mong mỏi của cả người sản xuất và người tiêu dùng. Mơ hình
“kilomet cuối cùng” của Trung Quốc khơng chỉ là cự ly nhận phát hàng 1km, mà thực tế mơ
hình là lựa chọn một giải pháp để tìm ra đoạn đường ngắn nhất với thời gian nhanh nhất để
khách hàng có thể nhận hàng mình đã mua, kết thúc cho quá trình mua bán online - offline.
Dựa trên việc phân tích thế mạnh mơ hình“kilomet cuối cùng” của TMĐT Trung Quốc và
căn cứ thực tế TMĐT nông thôn đặc sản vùng tại Việt Nam hiện nay, kết hợp mô thức TMĐT
O2O hiện đại của thế giới, bài viết đề ra hướng vận dụng để phát triển TMĐT nông thôn
(đặc sản vùng) ở Việt Nam hiện nay và hướng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Từ khóa: TMĐT (thương mại điện tử), O2O, đặc sản vùng, kilomet cuối cùng
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sự phát triển mạnh mẽ song hành giữa công nghệ số (điển hình là Internet vạn vật)
và kinh tế số (điển hình là sự xuất hiện và phát triển của nhiều hình thức kinh doanh sáng
tạo, đa dạng) đã tạo nên sự biến đổi to lớn, nhanh chóng mọi mặt của đời sống xã hội. Kinh
tế số đã trở thành một thành phần kinh tế đóng góp cực kì quan trọng và là xu thế khơng
thể thiếu trong tồn bộ nền kinh tế quốc dân. Nền kinh tế Việt Nam đang hướng tới nền
kinh tế kỹ thuật số, trong đó kinh tế TMĐT là một phần quan trọng của xu thế đó. Tính tới
hiện tại, kinh tế TMĐT nước ta đang có mức tăng trưởng khơng ngừng và được dự đốn
tiếp tục tăng trưởng vơ cùng mạnh mẽ trong thời gian tới. Xét trên thực tế, kinh tế TMĐT
nông thôn Việt Nam mà cụ thể kinh tế TMĐT vùng miền có rất nhiều tiềm năng để phát

triển, khơng những đưa sản phẩm đặc sản vùng đi rộng rãi ở trong nước, ra nước ngồi, mà
cịn góp phần quảng bá, bn bán sản phẩm đặc sản, tăng thu nhập, cải thiện đời sống kinh
tế -xã hội- chính trị -văn hóa -giáo dục của người dân trong vùng và cả nước.


574

Vậy làm thế nào để đưa các sản phẩm đặc sản vùng miền thuận lợi phát triển trên
các sàn thương mại điện tử? Khơng chỉ là chính sách phát triển sản phẩm này xanh, sạch,
đẹp tạo thế mạnh riêng cho mỗi vùng miền - tạo niềm tin an toàn chất lượng giá cả hợp lý
với người tiêu dùng, kênh bán hàng hiện đại thuận tiện giữa người sản xuất - người mua
người bán, một hệ thống thanh toán hiện đại (truy xuất nguồn gốc, mã QR an toàn bảo mật
ngân hàng điện tử), còn rất cần tạo ra “một con đường TMĐT: ngắn nhất - đi đơn giản nhất
- với thời gian nhanh nhất” để sản phẩm từ nơi sản xuất đưa đến người tiêu dùng. Mơ hình
“ kilomet cuối cùng” của TMĐT Trung Quốc là một chỉ đường để TMĐT nơng thơn tại
Việt Nam hướng tới và nhìn nhận nhiều nét tích cực từ đây: Mơ hình “kilomet cuối cùng”
của Trung Quốc và hướng phát triển ở Việt Nam. Bài viết dưới đây phân tích kĩ bối cảnh
TMĐT trong nước, quốc tế đặc biệt đưa ra giải pháp “mô hình kilomet cuối cùng” của
TMĐT Trung Quốc từ đó hướng vào áp dụng tại thị trường kinh tế TMĐT Việt Nam. Mục
đích phát triển kinh tế TMĐT đặc sản vùng (miền) tại Việt Nam, với ý nghĩa phát triển
kinh tế nông thôn, tạo thu nhập nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người nông
dân tại Việt Nam.
2. BỐI CẢNH TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ
2.1 Bối cảnh quốc tế
Trung Quốc, một trong những ông lớn về kinh tế TMĐT vùng (miền), láng giềng
của Việt Nam, kinh tế TMĐT phát triển như vũ bão càng lúc càng mạnh lên.
(1) Từ thống kê Baidu, qua trang khoa học CNKI cuối năm 2019 có rất nhiều tác
giả bài viết nghiên cứu mô thức TMĐT O2O.Nổi lên mạnh mẽ vượt biên giới vớirất nhiều
sàn giao dịch TMĐT mạnh: Taobao nông thôn, Jingdong nông thôn, các mặt hàng ăn uống
sẵn . . . . [ 11] .

(2) Cùng với đó hệ thống ngân hàng điện tử đa dạng, app thanh toán di động nhanh
gọn chỉ vài giây dù bạn đang ở trong nước hay ở ngước ngồi: wechat thanh tốn, QQ
thanh tốn, và mạnh nhất trong app thanh toán điện tử zhifubao; thanh tốn suning cực kỳ
hiện đại khi có các chức năng đăng nhập qua mã, vân tay, nhận dạng khuôn mặt, . . . và
nhiều hình thức thanh tốn khác [ 11].
(3) Dịch vụ vận chuyển cực kì ấn tượng uy tín chất lượng độ an tồn, có thể kể đến
10 công ty vận chuyển tốt nhất nhanh nhất hiệu quả nhất an toàn nhất tại Trung Quốc: SF
Express, Post EMS, Debon Express, YTO Express, Shentong Express, Yunda
Express, Best Huitong, Zhongtong Express, Daily Express [4] .
(4) Các cửa hàng tiện lợi mọc lên theo cự ly qui định khắp nơi từ nông thôn
đến thành thị. Các làng xã thiết lập mạng lưới TMĐT địa phương rộng khắp đến


575

tận tay người sản xuất, người tiêu dùng.Việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm dễ
dàng, kiểm tra chất lượng an tồn giá cả qui định,…
(5) Hệ thống giao thơng (tàu điện ngầm, cao tốc, tàu siêu tốc, các sân bay,…) cực
kì hiện đại, tốc độ cao, rút ngắn khoảng cách, vận chuyển nhanh chóng.
(6) Có sự trang bị đầu tư đến vùng miền nông thôn rất mạnh, cơ sở vật chất đáp ứng
điều kiện người dân có thể đưa sản phẩm đặc sản sản xuất ra dễ dàng lên các sàn TMĐT
taobao, jingdong,… có sự quản lý chặt chẽ về mua bán hàng online, có thể khẳng định đại
bộ phận người dân nơi đây bán hàng thông qua các sàn giao dịch chính thống được sự bảo
đảm qui định của các cơng ty, và pháp luật của chính phủ.Từ tháng 10/2014, "ông lớn"
thương mại điện tử Alibaba đã kết hợp với Chính phủ Trung Quốc xây dựng sáng
kiến Taobao nơng thơn (Rural Taobao). Theo đó, Alibaba đầu tư 10 tỷ Nhân dân tệ với
mục tiêu thành lập các trung tâm dịch vụ Taobao tại 100.000 ngơi làng trên tồn quốc, tập
trung ở các vùng sâu vùng xa. Những trung tâm này được trang bị máy tính, nhân viên để
giúp nơng dân mở cửa hàng trên trang thương mại điện tử Taobao và thực hiện các đơn
hàng online. Thậm chí, bà con nơng dân ở một số khu vực cịn được hỗ trợ tiền mua điện

thoại thơng minh có kết nối Internet để bán nơng sản do chính mình làm ra trên các trang
thương mại điện tử cho người dân thành phố. Không kém cạnh, đối thủ JD cũng mở các
trung tâm tương tự tại 1.700 thị trấn hoặc khu vực nhằm thúc đẩy thương mại điện tử ở
vùng quê. Đến năm 2016, Trung Quốc chính thức coi "Thương mại điện tử hóa nơng thơn"
là một chiến lược quốc gia, hướng tới mục tiêu hồn tồn xóa nghèo vào năm 2020. Hàng
tỷ Nhân dân tệ đã được chi ra để xây dựng đường, mạng lưới logistic, hạ tầng băng thông
rộng tại các khu vực nơng thơn. Bên cạnh đó, hàng loạt chính sách cho vay lãi suất thấp,
ưu đãi thuế cũng được áp dụng [16].
Ngồi Trung Quốc thì cịn rất nhiều quốc gia khác cũng rất mạnh về kinh tế
TMĐT, kể đến hàng đầu như Mỹ, Úc, Ấn Độ,…
2.2. Bối cảnh trong nước
(1) Sàn giao dịch O2O tại nước ta cũng không ngừng phát triển, nhưng chưa tạo
được niềm tin buôn bán của người tiêu dùng, đặc biệt chúng ta vẫn sử dụng giao dịch tự
do trên facebook dẫn đến hàng giả, lừa đảo, thiệt hại . . . chính phủ phần nhiều chưa kiểm
soát được người mua hàng và người bán hàng. Theo số liệu điều tra từ sách trắng điện tử
Việt Nam thì sàn giao dịch TMĐT qua mạng xã hội chiếm 36% (chưa kể các loại hình cá
nhân không đăng ký)[12].


576

(2) Cải tiến đổi mới và đưa vào nhiều hình thức thanh toán điện tử, một cuộc "cách
mạng" về thanh toán di động, đặc biệt thanh toán trựctuyến qua mã QR đang có xu hướng
bùng nổ tại Việt Nam. Theo các chuyên gia, trong thời gian tới việc thanh toán này ngày
càng trở nên phổ biến và góp phần quan trọng trong q trình thanh tốn khơng dùng tiền
mặt. Ứng dụng vào thanh tốn điện tử, QR code ngồi việc cung cấp những thông tin cơ
bản (tên sản phẩm, doanh nghiệp, số điệnthoại, địa chỉ liên hệ...) còn giúp người tiêu dùng
có thể mua hàng qua mạng hoặc trực tiếp tại các trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi,
thậm chí là mua bán, thanh tốn nhỏ lẻ,… nhưng vẫn còn hạn chế rất nhiều, đa số người
dân Việt Nam vẫn phải dùng tiền mặt, ngồi ra thì Việt Nam chưa có được một số dịch vụ

thanh tốn điện tử mạnh uy tín như zhifubao, wechat, đáng tin cậy [13,14,15].
(3) Dịch vụ vận chuyển hàng hóa đi khắp tỉnh thanh trong nước: có sự cải thiện đáng
kể từ thủ tục đến thời gian, độ an tồn, độ tin cậy, hình thức thanh toán, thống kê đến tháng
9 năm 2020 chúng ta có các đơn vị vận chuyển uy tín tốt nhất cả nước: Giao hàng nhanh,
Giao hàng tiết kiệm, Viettel Post, Vietnam Post, Đơn vị vận chuyển ShipChung, Giao
hàng SuperShip, Đơn vị vận chuyển Kerry TTC Express, 247 Express, sShip, Cổng vận
chuyển qua Nhanh.vn, . . .[1].
(4) Các cửa hàng tiện lợi và hệ thống lấy hàng tự động: Cùng với sự phát triển các
dịch vụ vận chuyển thì các cửa hàng tiện lợi tạiViệt Nam phát triển theo không ngừng nghỉ,
từ năm 2012 đến năm 2018 tăng gấp 4 lần. Về quy mô, tỷ trọng và mật độ cửa hàng tiện
lợi ở Việt Nam vẫn còn tương đối thấp. Trong khi các cửa hàng tiện lợi thường chiếm
khoảng 20% thị trường ở các nền kinh tế khác, thì con số này ở Việt Nam chưa đến 10%.
Điều này cho thấy, tiềm năng mở rộng các cửa hàng tiện lợi ở Việt Nam cịn rất lớn [2].
Khơng chỉ cần gia tăng số lượng mà chất lượng phục vụ cần phải đảm bảo đổi mới, có thể
kể đến các tên tuổi: Chuỗi cửa hàng tiện lợi Circle K, Chuỗi cửa hàng tiện lợi GS25, Chuỗi
cửa hàng tiện lợi FamilyMart, Chuỗi cửa hàng tiện lợi 7- Eleven, Chuỗi cửa hàng tiện lợi
Ministop, Chuỗi cửa hàng tiện lợi Cheers, Chuỗi cửa hàng tiện lợi Co.op Smile, Chuỗi cửa hàng
tiện lợi Speed L,VinMart+, . . . [3].
Hạn chế về số lượng và chất lượng kéo theo việc phát triển TMĐT còn hạn chế và
cần tiếp tục đổi mới hơn cả về lượng và chất. Việc mua hàng hóa từ các sàn TMĐT sau đó
đến địa điểm cửa hàng tiện lợi tự động lấy hàng tại Việt Nam dường như chưa có (đã xuất
hiện một số hệ thống tự động thử nghiệm tại các khu chung cư, nhưng chưa tạo ra thế mạnh
và hấp dẫn người tiêu dùng bởi điều kiện cơ sở vật chất và số lượng hàng hóa ít ỏi). Việc


577

áp dụng mã vạch truy xuất nguồn gốc sản phẩm cịn chưa được dùng phổ biến, nên khó
kiểm sốt các sản phẩm đặc sản vùng miền.
(5) Hạ tầng giao thông tại Việt Nam, thiếu hụt nặng nề, hệ thống tàu cao tốc, tàu

điện ngầm, đạt tiêu chuẩn để vận chuyển nhanh cịn chưa có.
(6) Trang bị cơ sở vật chất kĩ thuật cho việc phát triển TMĐT tại các vùng miền
nhất là nông thôn (đặc sản vùng thường sản xuất tại đây) cịn rất hạn chế và chưa có điều
kiện đầu tư xứng tầm. Ngồi ra các sàn TMĐT nơng thôn hiện nay chưa phát triển đồng
đều đủ để đẩy mạnh đưa sản phẩm đặc sản vùng lên trang TMĐT chính thống (có nhiều
rào cản đối với sản phẩm đặc sản vùng miền). Chủ yếu là các giao dịch TMĐT tự do (qua
facebook) khơng có sự kiểm sốt chất lượng, an tồn, uy tín, sự tin tưởng.
Từ bối cảnh trong nước và so sánh nước ngoài (rất gần chúng ta là Trung Quốc) thì
việc đưa sản phẩm đặc sản vùng lên sàn TMĐT và phát triển kinh tế TMĐT đặc sản trên
mơ thức O2O tại Việt Nam cịn nhiều hạn chế đáng để tìm ra một giải pháp hợp lý thúc
đẩy kinh tế TMĐT càng ngày càng là xu thế trong phát triển kinh tế quốc dân.
3. GIẢI PHÁP: VẬN DỤNG MƠ HÌNH “ KILOMET CUỐI CÙNG” CỦA THƯƠNG
MẠI ĐIỆN TỬ TRUNG QUỐC VÀ HƯỚNG ĐỀ XUẤT CHO THƯƠNG MẠI ĐIỆN
TỬ ĐẶC SẢN VÙNG TẠI VIỆT NAM
3.1. Mơ hình “ KILOMET cuối cùng” của thương mại điện tử Trung Quốc
Sau khi khách hàng mua sắm thông qua thương mại điện tử, các mặt hàng đã mua
sẽ được chuyển đến điểm phân phối và hàng hóa được chuyển đến khách hàng từ trung tâm
phân loại thông qua một phương tiện vận chuyển nhất định để đạt được dịch vụ tận nơi.
"KILOMET cuối cùng" của giao hàng không phải là một km thực, mà là q trình cung
cấp hàng hóa cho khách hàng thông qua các phương tiện vận chuyển từ trung tâm phân
loại logistics đến khách hàng. Vì nó là một khoảng cách ngắn nhất có thể nên được gọi là
giao hàng một km haythuật ngữ “ KILOMET cuối cùng” logistics. Sự phân bổ trong
khoảng cách ngắn này là khâu cuối của toàn bộ liên kết logistics và là liên kết duy nhất liên
hệ trực tiếp với khách hàng, điều này có ý nghĩa rất lớn. Khơng chỉ là chìa khóa thành bại
của các doanh nghiệp thương mại điện tử mà cịn là hoạt động logistics vơ cùng quan trọng
đối với người tiêu dùng thương mại điện tử.


578

3.2. Mơ hình “ KILOMET cuối cùng” của Trung Quốc và hướng đến mơ hình phát
triển tại Việt Nam[23,24]:

Hình 1. Quan hệ và nguồn gốc của các điểm mẫu chốt “ KILOMET cuối cùng”
Logistics
Nguồn: báo khoa học “kilomet cuối” của TMĐT Trung Quốc [23]
3.3. Thực trạng mơ hình“ KILOMET cuối cùng” tại Trung Quốc trước đây những năm
2014, 2015 và tại Việt Nam hiện nay có nhiều điểm tương đồng
(1) Cấm hoặc hạn chế xe tải xe hàng to kồng kềnh vào thành phố hoặc các khu nhỏ.
Ngả đường nào thời gian nào thì đều sợ ách tách giao thơng nên xe hàng to bị hạn chế thậm
chí cấm vào.
(2) Các khu vực dân cư ít các khách hàng nằm rải rác xa nhau khó sắp xếp xe hàng lớn
đi đến. Do phí vận chuyển cao hàng lại ít dẫn đến lãng phí.
(3) Xảy ra mâu thuẫn về thời gian công việc của người đưa hàng và khách hàng khi
cùng làm việc theo thời gian hành chính, thời gian ban ngày học sinh sinh viên tại các nhà
trường chuyên nghiệp đều đi học, đại đa số thời gian đến 90% là trùng nhau.


579

(4) Tồn tại một số vấn đề đạo đức nghề nghiệp, hệ thống thơng tin theo dõi hàng hóa
qua từng giai đoạn chuyển hàng, hay nhân viên giao hàng chưa được đào tạo nghiệp vụ
mất hàng, lấy hàng, lộ hàng, . . .
(5) Thời gian cao điểm chuyển hàng, công việc cường độ lớn, lực lượng giao hàng hiện
nay chưa được chuyên nghiệp chưa được đào tạo tiêu chuẩn, nghề người giao hàng xuất
hiện muộn tại nước ta, ngoài ra hệ thống TMĐT nước ta hiện nay chưa được hoàn thiện về
thể chế,các thời điểm cao điểm khuyến mãi việc giao hàng dễ dẫn đến mất kiểm soát, ách
tắc, quên sót, ...
(6) Thiếu nguồn nhân lực giao hàng tại các vùng miền nông thôn. Để phát triển được
kinh tế TMĐT nông thôn nhất là đặc sản vùng miền rất cần cơ sở vật chất và đội ngũ giao

phát hàng ở đây. Mạng công nghệ ngày càng được phổ cập tại nông thôn và kéo theo càng
ngày càng nhiều người dân các vùng nông thôn tham gia vào thị trường TMĐT, do đó đây
là nơi phát triển rất tiềm năng trong tương lai khơng xa.
3.3. Vận dụng bài học mơ hình “ KILOMET cuối cùng” TMĐT Trung Quốc áp dụng
từ các nước có nền TMĐT lâu đời và hướng phát triển tại Việt Nam
(1) Các cơ quan chính phủ nên loại bỏ các hạn chế đối với phương tiện vận tải hàng hóa
Tại Hoa Kỳ, thay vì hạn chế việc đưa ô tô chở hàng vào các khu vực đô thị, quốc gia
này đã liên tiếp ban hành một loạt luật và quy định kể từ những năm 1980 để nới lỏng
quyền kiểm soát thị trường vận tải và giảm các hạn chế của luật liên bang đối với thị trường
vận tải. Ngành giao thông vận tải ở Hoa Kỳ cung cấp một môi trường tốt.Logistics của
Nhật Bản đã trải qua hơn nửa thế kỷ phát triển. Dù nhìn theo cách nào, các chính sách và
quy định về logistics của Elben là hồn hảo. Chính phủ Nhật Bản đã tập trung đầu tư vào
việc xây dựng và cải thiện cơ sở hạ tầng logistics cũng như xây dựng các đường cao tốc
đạt tiêu chuẩn tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển của các phương tiện vận tải hàng
hóa, và đã dần hình thành mơ hình pháp luật về logistics gồm luật cơ bản, luật toàn diện và
luật đặc biệt. Để so sánh, chúng ta có thể thấy rằng các quốc gia hoặc thành phố có dịch vụ
logisticsphát triển khơng nghiêm cấm các phương tiện vận tải hàng hóa đi vào thành phố.
Mở luồng xanh để đảm bảo chuyển phát nhanh có thể nhanh chóng và kịp thời vào khu đô
thị[23,24,25].
(2) Thực hiện giao hàng chung
Phân phối chung là một mơ hình phân phối mới nổi trong ngành logistics. Ở Châu
Âu, tỷ trọng phân phối chung lên tới 90%; ở Hoa Kỳ, tỷ lệ phân phối chung đã lên tới 70%;
ở Nhật Bản, tỷ lệ phân phối chung đã vượt quá 50%. Ở nước ngoài, phân phối chung đã
trở thành mơ hình phân phối chủ đạo. Tại Trung Quốc, ngành logistics bắt đầu muộn và


580

việc áp dụng phân phối chung lúc đầu gặp khó khăn nhưng hiện nay thì đã phát triển mạnh
mẽ. Việc thực hiện phân phối chung còn một chặng đường dài. Chúng ta có thể phát triển

mơ hình phân phối chung của nước ta bằng cách học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm và bài học
của nước ngoài. Vấn đề cuối cùng trong ngành cơng nghiệp chuyển phát nhanh cũng có
thể được giải quyết bằng cách áp dụng một phương thức chuyển phát chung, đó là thiết lập
một mạng lưới phân phối chung trong cùng một khu vực và mỗi công ty chuyển phát nhanh
gửi chuyển phát nhanh đến mạng lưới phân phối chung. Tập trung, phân loại và lưu trữ tạm
thời được thực hiện tại một mạng lưới phân phối chung, và sau đó mạng lưới phân phối
chung sẽ chuyển phát nhanh đến khách hàng hoặc điểm chuyển phát nhanh. Việc thực hiện
chuyển phát chung cũng địi hỏi một số cơng ty chuyển phát nhanh phải đoàn kết và cùng
tài trợ cho một công ty mới theo các điều kiện công bằng và chính đáng, cụ thể là để đạt
được sự thống nhất trong việc chuyển phát nhanh cuối cùng[23,24,25].
Việc thực hiện phân phối chung có thể làm giảm hiệu quả tổng số phương tiện
chuyển phát nhanh trong thành phố, giảm ùn tắc giao thơng do bốc dỡ hàng hóa trong thành
phố, cải thiện điều kiện giao thông và vận tải, giảm đáng kể áp lực giao thông trong thành
phố; thông qua việc xử lý tập trung này, hiệu quả tăng tải phương tiện. Khả năng tránh lãng
phí nguồn nhân lực, nâng cao hiệu quả chuyển phát nhanh và hiện thực hóa dịch vụ logistics
xanh.
(3) Thiết lập "logistics cộng đồng", “logistics hợp tác xã”
Ngày nay, cộng đồng là một tổng thể nhỏ trong thành phố, và các công ty chuyển
phát nhanh cũng có thể sử dụng tồn bộ cộng đồng để phát triển mơ hình logisticscộng
đồng. Tài sản trong cộng đồng có thể được sử dụng như một điểm lưu trữ tạm thời để
chuyển phát nhanh. Công ty chuyển phát nhanh sẽ chuyển phát nhanh đến tài sản cộng
đồng, và tài sản cộng đồng sẽ tạm thời lưu giữ và chuyển phát nhanh cho đến khi nó được
giao cho khách hàng. Tài sản cộng đồng có thể nhận được phí quản lý của cơng ty logistics.
Trong tồn bộ q trình, tài sản cộng đồng có thể thu được một phần lợi ích từ nó mà khơng
cần đầu tư q nhiều vốn. Đối với khách hàng, điều này không chỉ giúp loại bỏ thời gian
giữa họ và người chuyển phát Xung đột, bạn cũng có thể sắp xếp thời gian giao hàng tự do
hơn. Đối với các công ty chuyển phát nhanh, việc triển khai logistics cộng đồng tương
đương với việc nhiều cơng ty chuyển phát nhanh tích hợp các khách hàng phân tán của họ
thành một tổng thể, giúp giảm đáng kể chi phí giao hàng của các cơng ty chuyển phát nhanh
và cải thiện đáng kể hiệu quả giao hàng của các công ty chuyển phát nhanh[23,24,25].

Việc thành lập logisticscộng đồng cũng có thể cho phép các cá nhân ký hợp đồng
với một công ty chuyển phát nhanh để gửi và nhận chuyển phát nhanh trong một cửa hàng
tiện lợi trong cộng đồng. Người vận hành có thể vận hành và bán một số nhu yếu phẩm


581

hàng ngày trong cộng đồng, mặt khác hỗ trợ các công ty chuyển phát nhanh thu tiền chuyển
phát Khách hàng có thể kiểm tra thơng tin chuyển phát nhanh và sắp xếp thời gian rảnh để
thu tiền chuyển phát. Việc thực hiện logistics cộng đồng theo cách này không chỉ nâng cao
hiệu quả vận chuyển của chuyển phát nhanh từ giao hàng đến thu tiền của khách hàng mà
còn mang lại nhiều cơ hội việc làm hơn. Biện pháp này cũng địi hỏi các u cầu nghiêm
ngặt hơn về cơng bố thơng tin và minh bạch trong mọi khía cạnh của logistics. Yêu cầu
phải trung thực và có trách nhiệm[23,24,25].
(4) Đẩy nhanh tiến độ xây dựng “chuyển phát nhanh về nông thôn”
Năm 2014, TMĐT Trung Quốc lần đầu tiên đề xuất dự án "Chuyển phát nhanh về
nông thôn", khái niệm này phản ánh nhu cầu sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh của người
dân nông thôn. Ngành chuyển phát nhanh coi trọng thị trường nơng thơn "béo" và nó cũng
mở ra một hướng mới cho ngành chuyển phát nhanh. Thị trường khu vực nơng thơn có
diện tích rộng và nhu cầu tiêu thụ sản phẩm lớn hơn, tuy nhiên, các cửa hàng thương hiệu
và chuỗi cửa hàng rất hiếm ở các vùng nông thôn rộng lớn. Hầu hết người dân nơng thơn
chỉ có thể mua các mặt hàng thiết yếu hàng ngày chất lượng thấp từ các chợ với số lượng
hàng hóa hạn chế. Khi thu nhập của cư dân nông thôn tiếp tục tăng, sức mua ở nông thôn
tiếp tục tăng, các sản phẩm kém chất lượng được bày bán trên thị trường nơng thơn khơng
cịn đáp ứng được nhu cầu của cư dân nông thôn nữa, khi Internet phổ biến, ngày càng
nhiều nông dân sẵn sàng mua qua Internet. Tìm hiểu những gì bạn cần, điều này cũng cho
thấy rằng người tiêu dùng nông thôn phụ thuộc vào mua sắm trực tuyến nhiều hơn thành
phố. Do đó, thị trường nông thôn sẽ ngày càng thu hút nhiều công ty chuyển phát
nhanh[23,24,25].
Do người dân nông thôn sống tương đối phân tán nên nếu quy trình giao hàng của

chuyển phát nhanh là giao hàng tận nơi sẽ dẫn đến việc chuyển phát nhanh không hiệu quả.
Về cơ bản, thông qua ủy quyền, cung cấp cho cư dân nông thôn một dịch vụ chuyển phát
nhanh tương đối hoàn chỉnh. Và các nền tảng dịch vụ công cộng này sẽ được mở cho tất
cả các công ty chuyển phát nhanh và người dân trong thơn có thể nhận chuyển phát nhanh
kịp thời thơng qua nền tảng thơng tin của thơn. Nó đã mở ra nguồn thu nhập mới cho các
nền tảng dịch vụ chính thức này. Việc dịch vụ chuyển phát nhanh không ngừng được cải
thiện ở khu vực nông thôn cũng sẽ thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử và tiếp
tục kích cầu tiêu dùng trong nước.
(5) Giao thông Việt Nam cần cải thiện đường, cầu, phương tiện cho các vùng miền nông
thôn đến thành thị


582

Một trong những lý do để sản phẩm đặc sản tươi xanh sạch chưa đến được nhiều
người tiêu dùng là do quá trình vận chuyển quá mất nhiều thời gian, từ khi mua hàng trên
sàn TMĐT cho đến khi người tiêu dùng nhận hàng thì sản phẩm có thể khơng cịn đảm bảo
chất lượng.
(6) Các cơng ty TMĐT, tổ chức, cá nhân, chính phủ chung tay đầu tư nhiều hơn cơ sở vật
chất TMĐT cho người dân tại các vùng miền trong cả nước. Để TMĐT đặc sản vùng miền
lên sàn TMĐT phong phú hơn về loại hình đa dạng sản phẩm chất lượng kiểm sốt thì
người dân các vùng miền cần hiểu biết và có kiến thức về CNTT, luật TMĐT, . . .
Từ tháng 10/2014, "ông lớn" thương mại điện tử Alibaba đã kết hợp với Chính phủ
Trung Quốc xây dựng sáng kiến Taobao nông thôn (Rural Taobao). Theo đó, Alibaba đầu
tư 10 tỷ nhân dân tệ với mục tiêu thành lập các trung tâm dịch vụ Taobao tại 100.000 ngơi
làng trên tồn quốc, tập trung ở các vùng sâu vùng xa. Những trung tâm này được trang bị
máy tính, nhân viên để giúp nơng dân mở cửa hàng trên trang thương mại điện tử Taobao
và thực hiện các đơn hàng online. Thậm chí, bà con nơng dân ở một số khu vực còn được
hỗ trợ tiền mua điện thoại thơng minh có kết nối Internet để bán nơng sản do chính mình
làm ra trên các trang thương mại điện tử cho người dân thành phố. Không kém cạnh, đối

thủ JD cũng mở các trung tâm tương tự tại 1.700 thị trấn hoặc khu vực nhằm thúc đẩy
thương mại điện tử ở vùng quê. Đến năm 2016, Trung Quốc chính thức coi "Thương mại
điện tử hóa nơng thơn" là một chiến lược quốc gia, hướng tới mục tiêu hồn tồn xóa nghèo
vào năm 2020. Hàng tỷ Nhân dân tệ đã được chi ra để xây dựng đường, mạng lưới logistic,
hạ tầng băng thông rộng tại các khu vực nơng thơn. Bên cạnh đó, hàng loạt chính sách cho
vay lãi suất thấp, ưu đãi thuế cũng được áp dụng[16].
(7) Nhanh chóng đẩy nhanh tốc độ thanh tốn TMĐT bằng quét app thanh toán, và cộng
đồng chung tay xây dựng một số app được chính phủ, tổ chức uy tín trong lĩnh vực TMĐT
lựa chọn làm tài sản chung cho cộng đồng. Tại Trung Quốc hiện nay một số ứng dụng
thanh tốn app cực kỳ uy tín về độ an toàn bảo mật tốc độ và rất tiện lợi trong cài đặt đăng
nhập (wechat zhifu, zhifubao, . .. ).
4. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Trung Quốc mấy năm gần đây có hệ thống logistics phát triển như vũ bão góp phần
làm nên thắng lợi của TMĐT nơng thơn Trung Quốc nói riêng và TMĐT Trung Quốc nói
chung, TMĐT Việt Nam có tiềm năng phát triển vô cùng lớn trong tương lai gần để đi tắt
đón đầu chúng ta có thể học hỏi rất nhiều từ nước bạn. Mơ hình “ KILOMET cuối cùng”
là rất hữu ích để áp dụng vào phát triển TMĐT tại Việt Nam, đặc biệt phát triển cho sản
phẩm đặc sản vùng miền, phát triển kinh tế nông thôn Việt Nam.


583

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Top 10 công ty vận chuyển tốt nhất năm 2020[OL],
11/9/2020.
[2] Đức Minh. Thị trường cửa hàng tiện lợi ở Việt Nam còn nhiều tiềm năng [OL].
20/4/2019.
[3] TOP cửa hàng tiện lợi đang thống lĩnh thị trường Việt Nam [OL].
/>[4] Danh sách công ty vận chuyển mới nhất đầy đủ nhất 2019 [OL].
3/12/2018.

[5] Lin Fang, Wen Ming, E-commerce smart logistics system analysis under the
background of "Internet +"[J], China Market, 2018. 33. 172.
[6] Du Fengjun. Investigation and analysis of Yiyuan Apple’s O2O e-commerce model[J]
. School of Economics and Management, Shandong Agricultural University, 2018.
[7] Jin Yingze. Research on the Development of Rural E-commerce in my country [J].
Agricultural Science and Technology and Equipment. 2010 (03).
[8] Lyu Chunyan. Research on O2O Model of Heyuan Agricultural Products Based on
AHP Method [J]. Journal of Chongqing University of Arts and Science (Social Science
Edition) 2019, Issue 3.
[9] Chi-so-thuong-mai-dien-tu-o-viet-nam-nam-2019[OL], www.dammio.com, 3/2019.
[10] Zhang Xicai. The status quo, problems and countermeasures of e-commerce entering
the countryside [J]. Agricultural Economics and Management, 2015, 03.
[11] 2019 China Mobile Payment Industry Classic Enterprise Analysis-Alipay, WeChat
Pay, Suning Pay, Huawei Wallet [OL]. />7/1/2020.
[12] Sách trắng thương mại điện tử Việt Nam 2020. Bộ công thương cục thương mại điện
tử và kinh tế số. Quý 3 năm 2020.
[13]. Nguyễn Thu Hằng, Phát triển thương mại điện tử trên nền tảng di động, Đại học quốc
gia Hà Nội. 2015.
[14]. Nguyễn Minh Sáng, Ứng ụng cơng nghệ giúp đơn giản hóa thủ tục ngân hàng tại Việt
Nam, Đại học Ngân hàng TP.HCM.


584

[15]. Tạp chí tài chính[OL] , , Cơ quan Thơng tin của Bộ Tài
chính, tháng 9 năm 2020.
[16]Thương mại điện tử hóa nơng thơn - Chiến lược quốc gia của Trung Quốc [OL], Anh

Quang (Trung tâm Tin tức VTV24), 03/02/2020.
[17] Nguyễn Thị Oanh, Hà Hiền Minh “Mơ hình O2O là gì?”,Vietnam Logistics Review,

< [OL], 2016.
[18] Lê Đức Anh (2020).Mơ hình O2O [D],
< 02/09/2020.
[19] Hồng Duy “Kinh doanh O2O: Xu thế tất yếu của bán lẻ, Tạp chí tài chính”,
< (2018).
[20] Tomorrow Marketers, “Kinh doanh Online to Offline (O2O), Tomorrow Maketers”,
< 02/09/2020.
[21] Adam Hayer (10/05/2019), “Online — to — Offline
Commerce”, />04/09/2020.
[22] Digital crew (2020), “O2O and the Curious Case of U.S Omnichannel Retail”,
PipeCandy blog, < 04/09/2020.
[23] Yang Yan. Research on the Last Kilometer Distribution of my country's E-commerce
Logistics[J]. Logistics Engineering and Management. 10/2014.
[24] Tan Shufang. Research on the last mile of express delivery in my country [J].
Shopping mall modernization. 3/2015.
[25] Wu Zhishan, 2020.