Phân tích đánh giá lợi thế của các công ty vận chuyển hàng hóa trên sàn thương mại điện tử tại Việt Nam

557

PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ LỢI THẾ CỦA CÁC CƠNG TY VẬN CHUYỂN
HÀNG HÓA TRÊN SÀN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM
ThS. Phùng Tiến Hải, Đại học Kinh tế Quốc dân
ThS. Trần Nho Cương, Đại học Lâm nghiệp Việt Nam
Sinh viên: Ngô Thị Ngọc Ánh, Lê Ngọc Hưng, Phùng Thị
Hà, Mai Thanh Loan, Dương Thế Phương, Phạm Nguyễn
Hoàng Phương, Hoàng Tuấn Thành,
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

TÓM TẮT
Khách hàng sau khi mua hàng từ các trang Thương mại điện tử sẽ sử dụng các dịch
vụ vận chuyển hàng hóa về đến tận nơi mà không cần ra khỏi nhà mua bán như cách mua
sắm truyền thống. Vậy làm thế nào để giúp người mua người bán lựa chọn các dịch vụ vận
chuyển giao nhận hàng phù hợp, tạo dựng niềm tin mua bán hàng trực tuyến đặc biệt là
bài tốn vận chuyển các sản phẩm nơng sản trong thị trường TMĐT Nông thôn. Bài viết
sẽ đi vào so sánh phân tích các cơng ty vận chuyển hàng trong nước và quốc tế tại Việt
Nam, qua đó đưa ra các giải pháp nhằm thúc đẩy việc giao nhận các sản phẩm nông sản,
đưa các đặc sản vùng miền đến gần hơn với người tiêu dùng.
Từ khóa: TMĐT (thương mại điện tử), giao nhận hàng, vận chuyển hàng, logistics
chặng cuối.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thị trường Thương mại điện tử (TMĐT) trong nước đang trên đà phát triển mạnh mẽ
và đang dần trở thành hoạt động thiết yếu với người tiêu dùng. Sự phát triển của TMĐT
cũng chính là cơ hội thúc đẩy sự phát tiển của thị thường TMĐT Nông thôn Việt Nam, góp
phần quảng bá và đưa các sản phẩm nơng sản đến gần hơn đến với người tiêu dùng. Chính
sự bùng phát của mua hàng trực tuyến và nhiều người tiêu dùng đã yêu cầu giao hàng tại
nhà của mình thay vì tự đến các của hàng bán lẻ đã tạo điều kiện cho ngành dịch vụ giao
nhận phát triển.
Dịch vụ giao hàng là một hoạt động logistics chặng cuối trong thương mại điện tử,

tác động dương đến sự hài lòng của khách hàng trong thương mại điện tử bán lẻ. Lĩnh vực
chuyển phát tại Việt Nam những năm gần đây đã, đang và sẽ chứng kiến cuộc giành giật
đơn hàng từ bán hàng trực tuyến của hàng loạt công ty trong nước và quốc tế với sự đầu tư
mạnh mẽ về tài chính, cơng nghệ để đối đầu nhau trên thị trường.
Trong giai đoạn thị trường chuyển phát phát triển mạnh mẽ như vậy rất cần có những
phân tích đánh giá các công ty cung cấp các dịch vụ vận chuyển hàng hóa nhằm cung cấp


558

các thơng tin hữu ích cho người mua và người bán lựa chọn đúng dịch vụ phù hợp và có
lợi nhất cho mình. Việc đánh giá như vậy cũng giúp các cơng ty chuyển hàng nhận thức
đúng đắn vị trí của mình trong thị trường cung cấp dịch vụ chuyển phát, từ đó đưa ra những
chiến lược phát triển, hồn thiện và khẳng định mình trên thị trường.
Với nhận giao hàng là một giai đoạn sống còn của thị trường TMĐT, việc nghiên
cứu, phân tích đánh giá lợi thế của các cơng ty vận chuyển hàng hóa trong nước và quốc
tế tại Việt Nam sẽ góp phần phát triển Thương mại điện tử Nơng thơn từ mơ hình O2O.
2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Thương mại điện tử (E-commerce)
Theo Ủy ban châu Âu: “Thương mại điện tử có thể định nghĩa chung là sự mua bán,
trao đổi hàng hóa hay dịch vụ giữa các doanh nghiệp, gia đình, cá nhân, tổ chức tư nhân
bằng các doanh nghiệp, gia đình, cá nhân, tổ chức tư nhân bằng các giao dịch điện tử
thông qua mạng Internet hay các mạng máy tính trung gian (thơng tin liên lạc trực tuyến).
Thuật ngữ bao gồm việc đặt hàng và dịch thơng qua mạng máy tính, nhưng thanh tốn và
q tình vận chuyển hàng hay dịch vụ cuối cùng có thể thực hiện trực tuyến bằng bằng
phương pháp thủ cơng”. Theo đó, Thương mại điện tử chỉ xảy ra trong môi trường kinh
doanh mạng Internet và các phương tiện điện tử giữa các nhóm (cá nhân) với nhau thông
qua các công cụ, kỹ nghệ và công nghệ điện tử [1].
Theo Báo cáo Thương mại điện tử các nước Đông Nam Á năm 2019 của Google,
Temasek và Bain&Compant, với quy mô ban đầu là 3 tỷ USD năm 2015 nhưng với tốc độ

tăng trưởng trung bình tới 38%, quy mơ thương mại điện tử bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu
dùng của Việt Nam năm 2019 đã đạt 12 tỷ USD[2]. Báo cáo này dự đoán tốc độ tăng trưởng
trung bình cho cả giai đoạn 2015 - 2025 là 29%. Khi đó, quy mơ thương mại điện tử Việt
Nam sẽ tương đương với 43 tỷ USD và đứng ở vị trí thứ ba trong khối ASEAN.
Giá trị tuyệt đối chưa phản ánh đầy đủ sự năng động và đóng góp của thương mại
điện tử đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam so với các nước trong khu vực. Vị trí
tương đối đo bằng tỷ trọng của thương mại điện tử so với tổng sản phẩm trong nước sẽ cho
chúng ta thấy bức tranh sinh động hơn. Sử dụng thông tin về quy mô thương mại điện tử
của Báo cáo trên GDP của IMF cho giai đoạn tới 2015 cho thấy năm 2019 tỷ trọng này của
Việt Nam là 4,6%, cao nhất khu vực. Xu hướng tới năm 2025 cịn mạnh mẽ hơn với quy
mơ thương mại điện tử Việt Nam đạt 10% GDP, cao hơn tỷ lên 7,7% của Indonesia là nước
cùng Việt Nam có tốc độ tăng trưởng cho cả giai đoạn ấn tượng nhất.
Việt Nam đã thể hiện quyết tâm cao đối với q trình chuyển đổi số quốc gia và chủ
động, tích cực tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Thương mại điện tử đang
và sẽ tiếp tục thể hiện là lĩnh vực tiên phong trên hành trình này[3].


559

Thương mại điện tử Nông thôn
Với sự phát triển nhanh, TMĐT đã trở thành một công cụ kinh doanh hữu hiệu của
doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, một thực trạng cần phải
nhìn nhận là sự chênh lệch lớn về sự phát triển TMĐT giữa các tỉnh thành, giữa Hà Nội và
TP. Hồ Chí Minh so với các tỉnh thành khác, đặc biệt là vùng nơng thơn.
Trên thực tế, Chính phủ Trung Quốc đã áp dụng rất thành cơng mơ hình này vào chiến
lược phát triển quốc gia của mình. Từ nhiều năm nay, Bắc Kinh thật sự coi TMĐT hóa
nơng thơn là một trong những các để xóa đói giảm nghèo, giữ chân thanh niên, trai tráng ở
lại làng thay vì ồ ạt di cư tới thành phố. Bên cạnh chính phủ, các tập đồn cơng nghệ lớn
cũng góp một phần khơng nhỏ trong chiến dịch này. Theo đó, Alibaba đầu tư 10 tỷ Nhân
dân tệ với mục tiêu thành lập các trung tâm dịch vụ Taobao tại 100.000 ngơi làng trên tồn

quốc, tập trung ở các vùng sâu vùng xa. Không kém cạnh, JD cũng mở các trung tâm tương
tự tại 17.000 thị trấn hoặc khu vực nhằm thúc đẩy thương mại điện tử ở vùng quê. Hàng tỷ
Nhân dân tệ đã được chi ra để xây dựng đường, mạng lưới logistic, hạ tầng thông rộng tại
các khu vực nông thôn[4].
Tại Việt Nam, Hiệp hội Thương mại điện tử (VECOM) đặt mục tiêu đến năm 2025
sẽ thúc đẩy nông thôn thông minh hơn trong lĩnh vực TMĐT, vì nếu khơng thay đổi tỷ
trọng TMĐT giữa nơng thơn và thành thị thì sẽ khó đưa TMĐT Việt Nam phát triển.
Trên thực tế, theo Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam năm 2020 của Bộ Cơng
thương về tỷ lệ các loại hình hàng hóa/ dịch vụ thường được mua trên mạng của người dân
với phần trăm chiếm cao nhất là hàng hóa/ dịch vụ khác, theo sau đó là các dịch vụ spa và
làm đẹp, Nhạc/video/DVD/Game,…

Hình 1: Các loại hàng hóa dịch vụ thường được mua trên mạng
Nguồn: Báo cáo Thương mại điện tử của Việt Nam năm 2020


560

Theo đó ta có thể thấy các sản phẩm nơng sản chưa chiếm tỷ lệ cao thậm chí là rất
nhỏ trong các loại hàng hóa trong khi có thể khẳng định chúng ta có đầy đủ tiềm lực và
điều kiện để phát triển TMĐT nơng thơn.
Ước tính Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh chiếm khoảng 70% giao dịch thương mại điện
tử. Trong khi đó, khoảng 70% dân số sống ở vùng nơng thơn. Khu vực nơng thơn có tiềm
năng tiêu thụ lớn, đồng thời cũng là nơi cung cấp sản phẩm đa dạng phù hợp với bán hàng
trực tuyến[5].
Không những thế, một kết quả thống kê đáng mừng đó là tình hình sử dụng Internet
ở Việt Nam trên tổng dân số người Việt Nam đang ở mức 70% tính đến thời điểm tháng 1
năm 2020.

Hình 2: Tình hình sử dụng Internet ở Việt Nam

Nguồn: Các số liệu thống kê Internet Việt Nam năm 2019.
Với các lợi thế đó, VECOM đề xuất các cơ quan, tổ chức cùng xây dựng và triển khai
Chương trình “Phát triển thương mại điện tử bền vững giai đoạn 2019 - 2025”. Mục tiêu
của Chương trình là tới năm 2025 tỷ trọng thương mại điện tử của 61 tỉnh, thành phố còn
lại đạt tới 50%. Qua đó, cũng thúc đẩy việc ứng dụng hiệu quả thương mại điện tử cho các
doanh nghiệp vừa và nhỏ trên cả nước, giúp thu hẹp khoảng cách số giữa thành thị và nông
thôn [5].
Dịch vụ vận chuyển, giao nhận hàng hóa phục vụ thị trường Thương mại điện tử
Theo Báo cáo Logistics Việt Nam 2019 [6], nhu cầu về logistics đang tăng mạnh tại
Việt Nam, một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới với mức tăng
trưởng GDP 7,08% trong năm 2018. Sự tăng trưởng của sản xuất trong nước, của tiền lương
và tiêu dùng, của dân số trẻ và sự bùng nổ của thương mại điện tử cũng là những yếu tố


561

thúc đẩy thị trường logistics Việt Nam phát triển. Đây là cơ hội cho những công ty 3PL
quốc tế cung cấp những giá trị gia tăng của dịch vụ logistics và giao hàng tận nơi.
Thị trường giao nhận sẽ tăng mạnh theo sức lớn của thương mại điện tử trong nước,
vốn được dự báo tăng trưởng 30%/năm. Các công ty giao nhận cũng tham gia rút ngắn thời
gian giao hàng nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng khi mua hàng trực tuyến cũng như
thực hiện cam kết giao hàng “hỏa tốc” của các sàn thương mại điện tử lớn như Lazada,
Tiki, Sendo... Áp lực cạnh tranh về giao hàng tức thời đang gia tăng đối với các công ty
giao nhận cũng như bản thân các sàn thương mại điện tử và các nhà bán lẻ lớn như Thế
giới di động, FPT Shop, Nguyễn Kim... Tốc độ giao hàng sẽ tác động trực tiếp đến tỷ lệ
đơn hàng thành công, giảm số đơn hàng bị hủy... Đây cũng là bài toán cần giải đáp gấp
trong thời gian tới của các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng như các công ty giao
nhận, cung cấp kho hàng, dịch vụ hoàn thiện đơn hàng tại Việt Nam. Giao nhận nội thành
ngày càng trở nên căng thẳng hơn với sự xuất hiện của nhiều đơn vị giao hàng quy mô nhỏ,
chủ yếu đáp ứng nhu cầu giao hàng của các chủ cửa hàng bán hàng trực tuyến. Tầng phía

trên là các cơng ty chuyển phát với quy mơ lớn, có tầm hoạt động trên toàn quốc như Viettel
Post, VNPost, Giao hàng nhanh... [6]
Chúng ta có thể thấy trong thực tế hiện nay nhu cầu sử dụng các dịch vụ vận chuyển
và giao nhận hàng ngày một gia tăng, đặc biệt là ở tầng lớp những người trẻ và ở các thành
phố lớn tuy nhiên, theo Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam 2020, dịch vụ vận chuyển
và giao hàng kém vẫn là một trở ngại khi mua hàng trực tuyến (chiếm 23%), đứng đầu là
sản phẩm kém chất lượng so với quảng cáo (chiếm 72%)

Hình 3: Các trở ngại khi mua hàng trực tuyến
Nguồn: Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam năm 2020


562

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tổng quan quy mô của 10 cơng ty vận chuyển hàng hóa trong nước và quốc tế tại Việt Nam
(1)- Viettel Post
Viettel Post có mạng lưới giao nhận tại 713/713 quận, huyện cả nước và đội ngũ giao
nhận viên khoảng 4.000 người. Viettel Post là công ty dẫn đầu thị trường nhờ lợi thế về hạ
tầng và mạng lưới bưu cục gom hàng. Từ năm 2014, Viettel Post đã đầu tư mạnh vào kho
bãi, đội ngũ giao nhận, giám sát hành trình... để đón đầu sự phát triển của thương mại điện
tử.
Tính đến thời điểm hiện tại, Viettel Post đã phát triển 12 loại dịch vụ ở 4 mảng dịch
vụ lớn: dịch vụ trong nước, dịch vụ quốc tế, dịch vụ logistics và dịch vụ thương mại điện
tử với 3 dịch vụ nổi bật: Chuyển phát nhanh, chuyển phát tiết kiệm, chuyển phát hỏa tốc
trong nước với tất cả các loại thư từ, hàng hóa như hàng tiêu dùng, hàng công nghiệp, hàng
điện tử, hàng dân dụng… [7]
(2)- Vietnam Post
Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) có lợi thế về mạng lưới bưu cục
rộng gắn kết với gần 13.000 điểm giao dịch, bán kính phục vụ bình qn đạt 2,93km/điểm,

trong đó có 64 bưu cục giao dịch cấp 1, 760 bưu cục giao dịch cấp 2 và 1.793 bưu cục giao
dịch cấp 3. Vietnam Post cung cấp nhiều loại dịch vụ trong mảng này, điển hình là dịch vụ
bưu gửi
VNQuickpost. Có 2 dạng: (a)- Bưu gửi VNQuickpost dạng tài liệu sử dụng phong bì
của dịch vụ, (b)- Bưu gửi VNQuickpost dạng hàng hóa được gói bọc trong bao bì của khách
hàng, sử dụng băng keo đặc thù và sticker sản phẩm dán lên bao bì. VNQuickpost được
chấp nhận, khai thác theo hình thức ưu tiên nhanh nhất trên mạng lưới của Vietnam Post
và chuyển giao cho Công ty DHL-VNPT (liên doanh của DHL Express với Tập đoàn
VNPT tại Việt Nam) chuyển phát đi quốc tế trên mạng lưới toàn cầu của DHL Express.
VNQuickpost được ứng dụng IT trong toàn bộ khai thác kể từ khi nhận gửi đến khi phát
trên các phần mềm ứng dụng tiên tiến của Vietnam Post và Công ty DHL-VNPT[7].
(3)- EMS Express
Công ty Cổ phần Chuyển Phát Nhanh Bưu điện thuộc Tổng cơng ty Bưu chính Viễn
thơng Việt Nam kinh doanh trên dịch vụ chính là chuyển phát nhanh trong nước (chiếm
80% thị phần) và quốc tế: dịch vụ chuyển phát nhanh EMS, dịch vụ chuyển phát nhanh
trong ngày, dịch vụ chuyển phát nhanh hàng nặng, hàng cồng kềnh và các sản phẩm khác.


563

Mạng lưới giao dịch của Công ty rộng khắp trên 63 tỉnh thành (bao gồm giao dịch
của chi nhánh và đại lý). Đội ngũ vận chuyển gồm hàng trăm ô tơ chun dụng và hàng
nghìn ơ tơ của các đại lý tham gia vận chuyển bưu gửi[8].
(4)- Ninja Van
Ngày 21/03/2018, Ninja Van – công ty vận chuyển đến từ Singapore cơng bố chính
thức gia nhập thị trường Việt Nam. Ninja van cung cấp đa dạng các dịch vụ giao – nhận hàng
hóa nhằm đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng. Với các đối tượng khách hàng khác nhau,
Ninja Van cung cấp các gói dịch vụ khác nhau: (a)- Chủ cửa hàng trực tuyến: Khách hàng
khi mua gói dịch vụ trả trước sẽ được áp dụng cước phí đồng giá cho các đơn hàng. Ninja
Van có hỗ trợ lấy hàng tận nơi cho khách hàng. (b)- Dân sinh, doanh nghiệp: gửi hàng tồn

quốc, có dịch vụ giao hàng thu tiền hộ. (c)- Doanh nghiệp lớn: Ninja Van đồng hành cùng
các doanh nghiệp cho giải pháp bán hàng đa kênh với mức cước giao - nhận ưu đãi [9].
(5)- Giao hàng tiết kiệm
Công ty Cổ phần Giao Hàng Tiết Kiệm là đơn vị vận chuyển chuyên nghiệp dành cho
Thương mại điện tử, chuyên cung cấp dịch vụ giao hàng tận nơi (Last-Mile Delivery) và thu
tiền tận nơi (Cash-on Delivery) cho các shop/doanh nghiệp vừa và nhỏ kinh doanh trực tuyến.
Ưu thế của giao hàng tiết kiệm là tốc độ nhanh, mạng lưới phủ sóng rộng trên tồn quốc với
500+ điểm gửi hàng và đặc biệt là tư duy phục vụ linh hoạt trên nền tảng công nghệ [10].
(6)- Giao hàng nhanh
Giao Hàng Nhanh hoạt động gồm 4 dịch vụ như sau [11]:
(a)- GHN Express: thành lập 2012, cung cấp dịch vụ lastmile, trong đó 90% lượng
hàng là từ TMĐT, giao nhanh tồn quốc, miễn phí thu hộ COD, miễn phí giao lại, miễn
phí trả hàng.
(b)- GHN Logistics: thành lập 2017, cung cấp dịch vụ Warehouse fulfillment và
Transportation (Air & Truck), 80% lượng hàng là từ B2B, mạng lưới 1000 xe tải phủ sóng
63 tỉnh thành, quản lý trực tuyến 24/7.
(c)- GHN Fulfillment: Dịch vụ kho bãi và xử lý hàng hóa, diện tích kho bãi hơn
100,000m2 giúp tối ưu hóa nhu cầu xuất – nhập – tồn kho.
(d)- Ahamove: thành lập 2015, cung cấp dịch vụ instant on demand, 90% là hàng TMĐT
và thực phẩm đồ uống, giao hàng tức thời 30 phút – 4 giờ trong nội thành TP. Hồ Chí Minh
và Hà Nội (mơ hình tương tự Grab, Goviet, Uber nhưng đánh vào thị trường giao hàng).
Ba ưu điểm lớn nhất của đơn vị này đó là: Vận chuyển hàng nhanh, hệ thống website
và dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt, có bồi thường trong trường hợp hàng hóa bị hỏng.
(7)- Shippo


564

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vận chuyển hàng hóa, Shippo được rất nhiều
khách hàng lựa chọn là đối tác vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam, các sản phẩm được

mua từ các sàn TMĐT như Taobao, 1688, Tmall,… hoặc từ các chợ, các nhà sản xuất với số
lượng lớn lên đến hàng ngàn kg. Shippo mlong muốn đồng hành cùng các chủ shop, những
người bán hàng ở Việt Nam giải quyết những khó khăn trong khâu vận chuyển. Khi sử dụng
dịch vụ vận chuyển của Shippo, bạn sẽ nhận được những giá trị thiết thực:
- Thời gian vận chuyển nhanh chóng, ổn định, thơng quan chính ngạch, khơng tắc
biên.
- Quy trình vận chuyển nghiêm ngặt giúp hạn chế tối đa tình trạng hư hỏng, thất lạc
hàng hóa
- Chính sách chiết khẩu, giảm ngạch cho khách hàng có nhu cầu vận chuyển thường
xuyên hoặc khối lượng hàng lớn [12].
(8)- J&T Express
J&T Express là thương hiệu chuyển phát nhanh dựa trên sự phát triển của công nghệ
và Internet của Công ty TNHH MTV Chuyển phát nhanh Thuận Phong có vốn đầu tư từ
Hồng Kơng. Là một cơng ty trẻ trong thị trường giao nhận nhưng J&T đã nhanh chóng sở
hữu một mạng lưới rộng khắp nhằm hỗ trợ các hoạt động giao nhận hàng hóa khơng chỉ ở
nội thành mà cịn ở ngồi thành và các vùng xa của các tình thành trong cả nước Việt Nam.
Với khẩu hiệu “Express your online business”, J&T Express tập trung hỗ trợ cho
khách hàng kinh doanh trực tuyến dễ dàng và hiệu quả hơn, cung cấp các tiện ích giúp
khách hàng mở rộng kinh doanh theo xu hướng của ngành TMĐT[13].
(9)- Lazada Express
Lazada Express là công ty con thực hiện một phần dịch vụ Logistics của Tập đoàn
Lazada. Hiện nay, Lazada là công ty tiên phong trong việc đầu tư ứng dụng công nghệ
nhằm nâng cao chất lượng hoạt động logistics. Điển hình là đầu tư cho trung tâm Phân loại
hàng hóa tự động. Hệ thống này sử dụng robot để tự động chia chọn hàng hóa đến các hub
của Lazada Express cũng như chia chọn cho từng 3PL10 đang là đối tác của Lazada. Hàng
hóa được đưa lên hệ thống băng chuyền, sau đó sẽ đi qua khu vực cân đo tự động và được
robot chia theo từng tuyến trên cơ sở mã vạch đã được in sẵn trên vận đơn. Những món
hàng trung bình và lớn khơng q 20kg sẽ được đưa thẳng vào hệ thống, các món hàng nhỏ
sẽ cho vào khay nhựa chuyên dụng và đặt vào băng chuyền. Hệ thống này sử dụng robot
với các cảm biến đọc nhanh các mã vạch trên món hàng, nhận ra tuyến địa lý mà hàng cần

đến, để tự động chia chọn hàng hóa đến các “hub” của Lazada Express. Các nhân viên chỉ
10

3PL: Logistics thuê ngoài, dịch vụ logistics do bên thứ ba cung cấp, nhưng đơn lẻ.


565

cần xem lại rồi bỏ hàng hóa vào bao niêm phong, xe chở hàng sẽ lùi vào tận nơi, món hàng
đã sẵn sàng lên đường đến với người mua một cách nhanh nhất.
Với hệ thống tự động, công suất được tăng từ 3-5 lần. Từ đó, cơng ty có thể tăng khả
năng giao hàng nhanh và đúng giờ cho khách hàng.
Bên cạnh đó, Lazada cịn có các hình thức giao hàng để phù hợp với từng nhóm người
tiêu dùng:
(a)- Giao hàng tiết kiệm: hình thức giao hàng tiết kiệm chi phí nhất vì thời gian giao hàng
sẽ dài hơn bình thường
(b)- Giao hàng tiêu chuẩn: hình thức giao hàng có chi phí cao hơn giao hàng tiết kiệm một
chút nhưng thời gian nhận lại nhanh hơn
(c)- Giao hàng hỏa tốc: hình thức giao hàng và nhận trong ngày nếu như đơn hàng được
đặt trước 10h30 sáng và nếu sau thì sẽ nhận vào ngày hơm sau.
Phí giao hàng sẽ được tính dựa trên trọng lượng, kích thước của gói hàng và khoảng
cách giữa kho nhà cung cấp và địa chỉ giao hàng.
(10)- Lalamove
Lalamove là một công ty start up tại Hồng Kông về lĩnh vực vận tải giao hàng[14].
Ứng dụng Lalamove là ứng dụng giao hàng siêu tốc và cam kết của Lalamove thì chỉ cần
mất chưa tới một tiếng là đơn hàng đã tới tay người nhận. Ứng dụng đáp ứng một cách tốt
nhất tất cả các nhu cầu của người dùng về giao hàng, từ việc giao tài liệu/ hóa đơn, cho đến
thức ăn/ đồ uống nóng và lạnh, các mặt hàng thời trang/ mỹ phẩm hoặc các loại hàng hóa
cồng kềnh,…
Ứng dụng sẽ kết nối các tài xế có xe (xe tải, xe máy) với khách hàng có nhu cầu giao

hàng từ đó mang lại lợi ích cho cả 2 bên và tài xế sẽ trích một phần hoa hồng 18% cho
Lalamove. Chuyển phát nhanh cùng ngày, giao hàng và đặt xe tải là đặc sản của Lalamove.
So sánh các công ty vận chuyển hàng dựa trên các tiêu chí
(1)- Về cước phí vận chuyển
Đối với người bán hàng qua các kênh TMĐT, việc nắm được cước phí vận chuyển
của các đơn vị giao hàng là rất quan trọng, đặc biệt là những đơn hàng gửi đi tỉnh. Thông
thường khi mua sắm trực tuyến, khách hàng sẽ quan tâm đến việc có được free ship hay
khơng, và nếu có phí vận chuyển thì cước phí sẽ là bao nhiêu. Mức phí này cũng tác động
khơng nhỏ đến việc đặt hàng của khách.


566

Vì mỗi dịch vụ khác nhau sẽ có những mức giá khác nhau nên bài viết sẽ lấy dịch vụ
giao hàng tiêu chuẩn làm tiêu chuẩn để so sánh giá. Giá gửi hàng của các công ty được
thể hiện trong bảng dưới đây (cập nhật đến thời điểm hiện tại)
Đơn vị tính: VNĐ/ bưu gửi
Tên cơng ty
Nội tỉnh
Liên tỉnh
Ghi chú
Khối lượng
0-2kg
>2kg
0-0,5kg
>0,5kg
Viettel Post

8.000 21.000

+1.700/ mỗi
0,5kg tiếp
theo

6.500 –
25.500

+2.800/ 1kg
tiếp theo

8.000 –
65.000

+2.800 –
5.000/ 1kg
tiếp theo
EMS Express
8.000 –
+1.600/ mỗi 8.500 –
+3.800 –
21.000
0,5kg tiếp
67.500
11.000/ mỗi
theo
kg tiếp theo
Ninja Van
Đồng giá 22.000 (áp dụng đến hết 31/12/2020)
Từ >0,5kg +7.000/ mỗi 0,5kg tiếp theo
Giao hàng tiết 16.500 +2.500/ mỗi 25.000 –

+2.500 –
kiệm
35.000
0,5kg tiếp
50.000
5000/ mỗi 0,5
(tới 3kg)
theo
kg tiếp theo
Giao hàng nhanh 22.000 –
+4.000/ mỗi 37.000 –
+6.600 –
35.000
0,5kg tiếp
69.000
9.900/ mỗi
(tới 3kg)
theo
(1kg)
0,5kg tiếp
theo
Shippo
22.000 –
Liên hệ
25.000
+5.000/ mỗi
30.000
(1kg)
0,5kg tiếp
(tới 5kg)

theo
J&T Express
11.8000
+1.700/ mỗi 19.700 –
+3.500 –
0,5kg tiếp
52.900
8.500/ mỗi
theo
0,5 kg tiếp
theo
Lazada Express 9.900 với
18.700–
(>30kg)
các đơn
66.000 (0- +30.000–
hàng ở
2kg)
70.000/ mỗi
kho của
18.700–
kg tiếp theo
Ladada tại
166.000
Hà Nội,
(2-7kg)
Đà Nẵng,
73.000–
TP. Hồ
351.000

Chí Minh
(7-30kg)
Vietnam Post

6.500 –
26.500

+3.500 –
8.100/ mỗi
0,5kg tiếp
theo

+20% phụ phí
kết nối (tuyến
huyện, xã)
Chưa bao gồm
phụ phí nhiên
liệu và 10%
VAT
Chưa bao gồm
phí dịch vụ, xăng
dầu, 10% VAT
Chưa bao gồm
thuế và VAT
10%
Đã bao gồm
VAT
Đã bao gồm
VAT

Chưa bao gồm
15% phụ phí
nhiên liệu và
10% VAT


567

Lalamove

Lalabike:
20.000/4k
m (tối đa
30kg)
LalaTRU
CK500 (xe
tải 500kg):
150.000/
4km

+5.000/
1km tiếp
theo

(Khơng áp
dụng)

+18.000/km
(km4-10)
+13.000/km

(km10-15)
+10.000/km
(km15 trở
đi)

Ngồi ra
cịn có xe
tải 1 tấn và
xe tải 2 tấn
với mức
giá cao
hơn một
chút so
với xe tải
500kg

Qua bảng so sánh trên ta thấy nếu tính cả thuế VAT và các phí phụ thu khác thì Giao
hàng nhanh và Giao hàng tiết kiệm là hai cơng ty có mức phí gửi trên một bưu kiện là cao
nhất. Các cơng ty phí cước rẻ phải kể đến Ninja Van, J&T Express, đó đều là những cơng
ty trẻ, mới xuất hiện tại thị trường Việt Nam sở dĩ có mức giá rẻ như vậy để kích cầu người
tiêu dùng trải nghiệm dịch vụ của họ. Chắc chắn trong tương lai mức giá này sẽ tăng lên
như cách mà các công ty giao hàng đi trước đã làm.
(2)- Về tốc độ giao hàng
Tốc độ giao hàng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định trong sự cạnh
tranh của các công ty giao nhận. Tương tự như yếu tố về giá, mỗi công ty cũng sẽ phát triển
các dịch vụ khác nhau để phù hợp với nhu cầu của người mua, người bán.
Hiện nay, với dịch vụ giao hàng tiêu chuẩn, hầu hết các công ty đều có thời gian giao
hàng là trong ngày, 1-2 ngày với các đơn hàng trong tỉnh, từ 1-3 ngày với các đơn hàng
liên tỉnh trong miền và từ 3-5 ngày với các đơn hàng liên miền.
Điểm làm nên sự khác biệt giữa các công ty là phát triển các dịch vụ giao hàng nhanh,

giao hàng hỏa tốc,… Các công ty đã phát triển dịch vụ này trong 10 công ty trên bao gồm:
1. Viettel Post
2. EMS Express


568

3. Giao hàng tiết kiệm
4. Giao hàng nhanh
5. Shippo
6. Lazada Express
7. Lalamove
Các cơng ty đều có thời gian giao hàng trung bình là 6h với các đơn nội tỉnh và 24h
với các đơn nội miền. Đặc biệt, Lalamove, do tính chất khác với các cơng ty cịn lại nên
thời gian giao hàng lâu nhất là 60 phút chỉ dành cho các đơn trong tỉnh.
Báo cáo Chỉ số TMĐT Việt Nam năm 2018 cho thấy nhiều doanh nghiệp chuyển phất
có tốc độ tăng trưởng doanh thu từ dịch vụ này từ 62% đến 200% trong năm 2017. Với
khoảng 30% dân số Việt Nam được dự đoán sẽ chuyển sang mua sắm trực tuyến vào năm
2020, nhu cầu giao hàng của ngành TMĐT sẽ tăng lên đáng kể[15].
Đánh giá lợi thế của 10 công ty vận chuyển hàng trong thị trường Thương mại điện
tử nông thôn
(1)- Đặc điểm của việc vận chuyển nông sản
Theo Báo cáo Logistics Việt Nam năm 2019, cả nước có 5 khu vực sản xuất nơng
nghiệp chủ yếu bao gồm Tây Bắc, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng
bằng sông Cửu Long (chiếm 34.1% sản lượng cả nước).
Việc vận chuyển các sản phẩm nông sản có một số đặc thù như: chu kỳ sử dụng ngắn,
dễ hư hỏng, tính thời vụ và theo mùa, cần bảo quản ở nhiệt độ thấp, nhiệt độ cho mặt hàng
nơng sản khác nhau cần được kiểm sốt khác nhau tùy từng giai đoạn. Vì vậy, doanh nghiệp
làm logistics hàng nông sản, cần nắm rõ các quy định của từng thị trường xuất khẩu của
khách hàng để đảm bảo cung cấp dịch vụ phù hợp và an toàn. Hiện nay, những dự án liên

quan đến việc phát triển chuỗi cung ứng nông nghiệp hay chuỗi giá trị sản phẩm ngày càng
được đề cao và chú trọng tính tích hợp hệ thống, tập trung xây dựng một mạng lưới gắn
kết từ sản xuất, thu hoạch, chế biến, lưu trữ và vận chuyển cũng như sự chú trọng và đầu
tư vào hệ thống logistics chuỗi lạnh (cold chain logistics) như là tiền đề để giảm thiểu rủi
ro và gia tăng giá trị hàng nông sản[6].
(2)- Đánh giá việc sử dụng các dịch vụ giao hàng trong Thương mại điện tử Nông thôn
Thực tế đã hầu hết các cơng ty đã có mạng lưới vận chuyển, giao nhận hàng hóa trên
khắp cả nước, có sự cải thiện đáng kể từ thủ tục đến thời gian, độ an tồn, độ tin cậy, hình
thức thanh tốn.
Đặc biệt, gần đây Vietnam Post cịn cho ra mắt sàn giao dịch thương mại điện tử
POSTMART và vận hành bởi Cơng ty Phát hành báo chí TW. POSTMART tự hào mang


569

những đặc sản địa phương đến tận tay người dân trên mọi miền đất nước, cung cấp trải
nghiệm mua sắm trực tuyến thông minh, hệ thống sản phẩm đặc sản chính gốc, chất lượng
cao, hương vị đích thực tới khách hàng. Đồng thời POSTMART cịn góp phần quảng bá
thương hiệu của các tỉnh thành trong cả nước tới những người tiêu dùng yêu mến ẩm thực,
sản vật Việt[16].
Tuy nhiên nhìn chung các dịch vụ giao hàng nhanh, hỏa tốc tại các địa phương còn
hạn chế, chỉ được tập trung đẩy mạnh nhiều hơn ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh bởi
ở các vùng nơng thơn mật độ dân cư còn thưa hơn so với thành phố, nhu cầu giao nhận
hàng ít hơn, người dân chưa có thói quen mua hàng trực tuyến.
4. GIẢI PHÁP
Thứ nhất: Rút ngắn thời gian giao hàng ở nông thôn
Do người dân nông thôn sống tương đối phân tán nên nếu quy trình giao hàng của
chuyển phát nhanh là giao hàng tận nơi sẽ dẫn đến việc chuyển phát nhanh không hiệu quả.
Về cơ bản, thông qua ủy quyền, cung cấp cho cư dân nơng thơn một dịch vụ chuyển phát
nhanh tương đối hồn chỉnh. Và các nền tảng dịch vụ công cộng này sẽ được mở cho tất

cả các công ty chuyển phát nhanh và người dân trong thơn có thể nhận chuyển phát nhanh
kịp thời thông qua nền tảng thông tin của thơn. Nó đã mở ra nguồn thu nhập mới cho các
nền tảng dịch vụ chính thức này. Việc dịch vụ chuyển phát nhanh không ngừng được cải
thiện ở khu vực nông thôn cũng sẽ thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử và tiếp
tục kích cầu tiêu dùng trong nước.
Thứ hai: Lập “logistics cộng đồng”, “logistics hợp tác xã”
Ngày nay, cộng đồng là một tổng thể nhỏ trong thành phố, và các cơng ty chuyển
phát nhanh cũng có thể sử dụng toàn bộ cộng đồng để phát triển mơ hình logistics cộng
đồng. Tài sản trong cộng đồng có thể được sử dụng như một điểm lưu trữ tạm thời để
chuyển phát nhanh. Công ty chuyển phát nhanh sẽ chuyển phát nhanh đến tài sản cộng
đồng, và tài sản cộng đồng sẽ tạm thời lưu giữ và chuyển phát nhanh cho đến khi nó được
giao cho khách hàng. Tài sản cộng đồng có thể nhận được phí quản lý của cơng ty logistics.
Trong tồn bộ q trình, tài sản cộng đồng có thể thu được một phần lợi ích từ nó mà khơng
cần đầu tư q nhiều vốn. Đối với khách hàng, điều này không chỉ giúp loại bỏ thời gian
giữa họ và người chuyển phát Xung đột, bạn cũng có thể sắp xếp thời gian giao hàng tự do
hơn. Đối với các công ty chuyển phát nhanh, việc triển khai logistics cộng đồng tương
đương với việc nhiều công ty chuyển phát nhanh tích hợp các khách hàng phân tán của họ
thành một tổng thể, giúp giảm đáng kể chi phí giao hàng của các cơng ty chuyển phát nhanh
và cải thiện đáng kể hiệu quả giao hàng của các công ty chuyển phát nhanh.


570

Việc thành lập logistics cộng đồng cũng có thể cho phép các cá nhân ký hợp đồng với
một công ty chuyển phát nhanh để gửi và nhận chuyển phát nhanh trong một cửa hàng tiện
lợi trong cộng đồng. Người vận hành có thể vận hành và bán một số nhu yếu phẩm hàng
ngày trong cộng đồng, mặt khác hỗ trợ các công ty chuyển phát nhanh thu tiền chuyển phát
Khách hàng có thể kiểm tra thơng tin chuyển phát nhanh và sắp xếp thời gian rảnh để thu
tiền chuyển phát. Việc thực hiện logistics cộng đồng theo cách này không chỉ nâng cao
hiệu quả vận chuyển của chuyển phát nhanh từ giao hàng đến thu tiền của khách hàng mà

còn mang lại nhiều cơ hội việc làm hơn. Biện pháp này cũng đòi hỏi các yêu cầu nghiêm
ngặt hơn về cơng bố thơng tin và minh bạch trong mọi khía cạnh của logistics. Yêu cầu
phải trung thực và có trách nhiệm[17], [18], [19]
Thứ ba: Giữ mối liên hệ với khách hàng
Giữ liên lạc với khách hàng một cách liên tục trong suốt quá tình phân phối để đảm
bảo sự hài lịng của khách hàng. Thơng báo tình trạng giao hàng để đảm bảo rằng khách
hàng chờ sẵn tại địa điểm giao hàng[20].
(1) - Phân tích thơng tin trong lịch sử: Trong hoạt động giao hàng, dữ liệu về việc giao
hàng trong quá khứ, tuyến đường, vị trí của khách hàng,… giúp phát hiện cơ hội cải thiện
cho các công ty vận chuyển hàng hóa. Các loại thơng tin chi tiết này chỉ có thể được tổng
hợp nếu dữ liệu được lưu trữ và phân tích.
(2) - Tối ưu hóa vận chuyển: Chi phí vận chuyển sẽ giảm xuống thơng qua việc gom hàng
hoặc lập lộ trình vận chuyển phù hợp. Tối ưu hóa phân bố trọng tải: phân bố trọng tải là
cách sắp xếp hàng hóa lên các xe khác nhau làm sao để tận dụng tải tọng một cách tốt nhất.
Một trong những cách giảm chi phí hiệu quả là chất hàng đầy xe. Cách thức này mang lại
khả năng giảm số lần giao hàng, cũng như giảm rủi ro có thể tạo ra bởi các khoảng trống
trong thùng xe. Nhờ tối ưu hóa phân bố trọng tải, doanh nghiệp có thể giảm số lượng xe và
nhân cơng, do đó giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả giao hàng.
5. KẾT LUẬN
Việt Nam có những tiềm năng vơ cùng lớn để phát triển Thương mại điện tử Nông
thôn, đi cùng đó là những thách thức. Khâu giao hàng là một trong những nhân tố quan
trọng quyết định sự thành cơng của mơ hình này. Muốn vậy, các cơng ty và chính phủ cần
có những chính sách phù hợp thúc đẩy tiến độ và chất lượng giao hàng cũng như tạo dựng
niềm tin và thói quen mua hàng trực tuyến.


571

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Trang thông tin hỗ trợ giao dịch Thương mại điện tử (2013), Khái niệm Thương mại

điện tử, truy cập ngày 11/09/2020
[2]. Google, Temasek và Bain&Company (2019). E-Conomy SEA 2019,
gle/documents/47/SEA_Internet_Economy_Report_2019.pdf, truy
cập ngày 11/09/2020
[3]. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (2020). Báo cáo chỉ số Thương mại điện tử
2020
[4]. Anh Quang (2020). Thương mại điện tử hóa nơng thơn – Chiến lược quốc gia của
Trung Quốc, truy cập ngày 11/09/2020
[5]. Nguyễn Hưng (2019). Thương mại điện tử: Sôi động các thành phố lớn, nông thôn
buồn tẻ, truy cập ngày 12/09/2020
[6]. Cục xuất nhập khẩu - Bộ Công thương (2019). Báo cáo Logistics Việt Nam 2019 –
Nâng cao giá trị nông sản, Nhà xuất bản Công thương, Hà Nội
[7]. Cục xuất nhập khẩu - Bộ Công thương (2018). Báo cáo Logistics Việt Nam 2018 –
Logistics và Thương mại điện tử, Nhà xuất bản Công thương, Hà Nội
[8]. EMS Việt Nam. Giới thiệu chung, truy cập ngày 10/09/2020
[9]. Ninjavan. Tất cả các dịch vụ, truy
cập ngày 10/09/2020
[10]. TopCV. Công ty Cổ phần Giao hàng tiết kiệm, truy cập ngày 12/09/2020
[11]. GHN Giao nhanh toàn quốc. truy cập ngày 13/09/2020
[12]. Shippo. truy cập ngày 13/09/2020
[13]. J&T Express. Câu chuyện thương hiệu J&T Express
truy cập ngày 13/09/2020
[14]. Techbike (2019). LalaMove giao hàng gì và các thơng tin liên quan,
/>truy cập ngày 12/09/2020


572

[15]. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (2018). Báo cáo chỉ số Thương mại điện tử
Việt Nam 2018, truy cập ngày 13/09/2020

[16]. Vietnam Post Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam. Sàn Thương mại điện tử
POSTMART,
truy cập ngày 13/09/2020
[17]. Yang Yan. Nghiên cứu về vấn đề giao hàng của dịch vụ hậu cần thương mại điện tử
của Trung Quốc [J]. 物流工程与管理. 10/2014.
[18]. Tan Shufang. Nghiên cứu chuyển phát nhanh ở Trung Quốc [J]. 商场现代化. 3/2015.
[19]. 2020.
[20]. Đinh Thu Phương (2018). “Giải pháp cho hoạt động giao hàng chặng cuối trong
Logistics Solutions for Last – Mile Logistics”, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và
phân phối” lần 1 năm 2018