Bai 17 Hai chu nuoc nha

NhiƯt liƯt chµo Mõng


ngữ văn Tiết 65

hai chữ nƯớc nhà
(Hướngưdẫnưđọcưthêm)

-Trần Tuấn KhảiGV: Chử

Thị

Mai

Thúy


Hai chữ nớc nhà
Chốn ải Bắc mây sầu ảm đạm,
Cõi giời Nam gió thảm đìu hiu,
Bốn bề hổ thét chim kêu,
Đoái nom phong cảnh nh khêu bất bình.

Hạt máu nóng thấm quanh hồn nớc,
Chút thân tàn lần bớc dặm khơi,
Trông con tầm tà châu rơi,
Con ơi, con nhớ lấy lời cha khuyên.
Giống Hồng Lạc hoàng thiên đà định,
Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay,
Giời Nam riêng một cõi này,
Anh hùng hiệp nữ xa nay kém gì !

Than vận nớc gặp khi biến đổi,
Để quân Minh thừa hội xâm lăng,
Bốn phơng khói lửa tng bừng,
Xiết bao thảm họa xơng rừng máu sông!
Nơi đô thị thành tung quách vỡ,
Chốn nhân gian bỏ vợ lìa con,

Làm cho xiêu tán hao mòn,
Lạ gì khác giống dễ còn thơng đâu!
Thảm vong quốc kể sao xiết kể,
Trông cơ đồ nhờng xé tâm can,
Ngậm ngùi đất khóc giời than,
Thơng tâm nòi giống lầm than nỗi này!
Khói Nùng Lĩnh nh xây khối uất,
Sông Hông Giang nhờng vật cơn sầu
Con ơi! càng nói càng đau
Lấy ai tế độ đàn sau đó mà?
Cha xót phận tuổi già sức yếu,
Lỡ sa cơ đành chịu bó tay,
Thân lơn bao quản vũng lầy,
Giang sơn gánh vác sau này cậy con.
Con nên nhớ tổ tông khi trớc,
ĐÃ từng phen vì nớc gian lao,
Bắc NAm bờ cõi phân mao,
Ngọn cờ độc lập máu đào còn đây...

-Trần Tuấn Khải-


H-Em hÃy nêu nét chính về tác giả, tác phẩm?

-Trần Tuấn Khải (1895-1983) hiệu là á Nam,
quê ở Quang XánHà- Mĩ Lộc- Nam Định.
-Thơ ông thờng mợn các đề tài lịch sử hoặc
những biểu tợng nghệ thuật để bộc lộ nỗi đau
mất nớc,sự căm hờn kẻ thù của nhân dân,
khích lệ tinh thần yêu nớc, bày tỏ khátvọng
độc lập, tự do cho dân tộc.
-Tác phẩm chính: Duyện nợ phù sinh I,II; Bút
quan hoài I, II.
-Hai chữ nớc nhà là bài thơ mở đầu tập Bút
quan hoài(1924). Bài thơ mợn lời ngời cha
dặn dò con để gửi gắm tâm sự yêu níc.


H-Đoạn trích viết theo thể thơ gì? Em hÃy giới
thiệu vài nét về thể thơ đó?
*Thể thơ: Thể song thất lục bát.
-Đặc điểm:
+Cứ 2 câu thất đến 2 câu lục bát.
+Hai câu song thất: Mỗi câu 7 chữ; đối nhau về
thanh, về ý; chữ thứ 7 câu thứ 1 hiệp vần với
chữ thứ 5 câu thứ 2 và chữ thứ7 câu thất thứ 2
hiệp vần với chữ thứ 6 câu lục.
+Hai câu lục bát có cách gieo vần và quy tắc
theo thể thơ lục bát.


H-Đoạn trích chia làm mấy phần. Em hÃy nêu
nội dung từng phần?
Bố cục:3 phần

-Phần 1(8 câu đầu):Tâm trạng của ngời cha
trong cảnh éo le, đau đớn.
-Phần2(20 câu tiếp):Tình cảnh đất nớc trong đau
thơng, tang tóc.
-Phần3(8 câu cuối): Thế bất lực cđa ngêi cha vµ
lêi trao gưi cho con.


H- Theo em bối cảnh không gian của cuộc
chia li nh thế nào?
-Bối cảnh không gian:Nơi biên giới ảm đạm,
heo hút, tang tóc thê lơng: mây sầu, gió
thảm, hổ thét, chim kêu
H-Tác giả sự dụng nghệ thuật gì? Tác dụng cđa
nghƯ tht ®ã?
-NghƯ tht:Dïng tõ íc lƯ-> cã søc trun cảm
mạnh mẽ, tạo không khí cho toàn bài


H-Hai cha con Nguyễn TrÃi chia tay nhau
trong hoàn cảnh nào?
H-Trong bối cảnh không gian và hoàn cảnh
nh vậy, tâm trạng ngời cha:Buồn bÃ,chán
nản; Đau đớn, xót xa hay bình thản, tự tin

-Hoàn cảnh :Cha con li biệt, nớc mất, nhà tan
-Tâm trạng: Đau đớn, xót xaTầm tà châu rơi.


H-Trong bối cảnh không gian và hoàn cảnh

ấy, lời khuyên của ngời cha có ý nghĩa nh
thế nào?
-ý nghĩa:Lời khuyên của ngời cha có ý nghĩa nh một
lời trăng trối. Nó thiêng liêng, xúc động và có sức
truyền cảm mạnh hơn bao giờ hết, khiến ngời nghe
phải khắc cốt ghi x¬ng.


H-Thông qua các chi tiết: khói lửa bừng bừng,
xiết bao thảm họa, xơng rừng máu sông, thành
tung quách vỡ, bỏ vợ lìa con. Gợi cho em suy
nghĩ gì về tội ác của giặc?
->Các chi tiết trên đà dựng lên một không gian
thảm kịch đau khổ, lầm than của nhân dân khi
đất nớc có giặc xâm lợc. Đó chính là những
dòng tự sự kể tội ác của quân Minh xâm lợc với
cảm xúc chân thành, nỗi đau da diết, làm xúc
động tâm can ngời đọc.


H- Thông qua các từ ngữ Thảm vong quốc, kể
sao xiết kể, xé tâm can, đất khóc, giời than, th
ơng tâm nòi giống, ngậm ngùi, khóc than, đà bộc
lộ những xúc cảm nào của ngời cha (hay chính
tác giả)?
-Niềm xót thơng vô hạn trớc cảnh nớc mất nhà
tan.
-Lòng căm phẫn cao độ trớc tội ác của giặc Minh.
-Đó cũng chính là biểu hiện sâu sắc tình cảm yêu
nớc trong lòng nhà thơ.

H-Ngêi cha nãi vỊ sù bÊt lùc cđa m×nh nh thế
nào?
-Tình cảnh ngời cha: Tuổi già sức yếu, lỡ sa cơ,
đành chịu bó tay.


H-Trong tình cảnh ấy ngời cha khuyên con điều
gì? ý nghĩa?
-Lời khuyên của ngời cha là một sự gửi gắm, trông
cậy, tin tởng;
Giang sơn gánh vác sau này cậy con

H-Khuyên con khi mình đà bất lực, ngời cha
nhắc đến sự ngiệp tổ tông nhằm mục đích gì?
-Ngời cha nhắc đến sự nghiệp tổ tông nhằm mục
đích:khích lệ, hun đúc ý chí gánh vác giang sơn
của ngời con.


-Hai chữ nớc nhàđợc xem là bài thơ hay
nhất,đà tổng hợp các mô típ văn yêu nớc
của á Nam, từ giọng bi tráng đến giọng
mỉa mai, từ chất căm hờn đến lời mắng
mỏ, từ sự dỗi tức nguyền rủa của bọn việt
gian chết tiệt đến nỗi đau thơng ôm lấy bà
mẹ giang san.
(Xuân Diệu)

Nội dung chủ yếu của đoạn trích bài thơ
Hai chữ nớc nhàlà gì?
A-Nỗi đau mất nớc.
B-ý chí phục thù cứu nớc
C-Lòng yêu thiên nhiên
D-Cả A và B


Theo em hai chữ nớc nhà hiểu theo cách nào
đúng nhất?
A- nớc nhà là chỉ đất nớc
B-nớc nhàlà một từ ghép đẳng lập
C-nớcvà nhàlà hai khái niệm có mối tơng
quan không thể tách rời. Nếu nớc mất thì nhà
tan.
Đáp án: C


Câu1.ý nào nói đúng nhất về bối cảnh
không gian đợc dựng lên ở bốn câu thơ
đầu?
Chốn ải Bắc mây sầu ảm đạm,
Cõi giời Nam gió thảm đìu hiu,
Bốn bề hổ thét chim kêu,
Đoài nom phong cảnh nh khêu bất bình.
(Hai chữ nớc nhà)

A-Là nơi tận cùng của Tổ quốc.
B-Bị bao trùm bởi một màu tang tóc, thê lơng.

C-Cảnh vật nh giục cơn sầu trong lòng ngời.
D-Kết
D-Kết hợp
hợp cả
cả ba
ba nội
nội dung
dung trªn.
trªn.


Câu 2.Hoànưcảnhưvàưtâmưtrạngưcủaưhaiưnhânưvậtưđượcư
táiưhiệnưtrongưcácưcâuưthơưsauưnhưưthếưnào? ưưư

ưưưưưHạtưmáuưnóngưthấmưquanhưhồnưnước
ưưưưChútưthânưtànưlầnưbướcưdặmưkhơi,
ưưưưưưưưưTrôngưconưtầmưtÃưchâuưrơi,
ưưưConươi,ưconưnhớưlấyưlờiưchaưkhuyên .

ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư(Haiưchữưnướcưnhà)
A-éo le và tột cùng đau đớn, xót xa.
B-Sung sớng và hạnh phúc.
C-Nghèo khổ và phải chia cắt.
D-Đáng tự hào và oanh liệt


Câu 3.Các câu thơ sau thể hiện điều gì?
Bốn phơng khói lửa bừng bừng,
Xiết bao thảm họa xơng rừng máu sông!
Nơi đô thị thành tung quách vỡ,

Chốn nhân gian bỏ vợ lìa con,
Làm cho xiêu tán hao mòn,
Lạ gì khác giống dễ còn thơng đâu!
(Hai chữ nớc nhà)

A-Tội ác của quân giặc.
B-Cảnh ngộ của ngời cha.
C-Tình cảnh đau thơng của đất nớc.
D-Kết hợp cả A và C.


Câu 4. Trong phần cuối của đoạn trích, ngời
cha nói về cái thế bất lực của mình với ngời
con. Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa
của việc làm đó?
A-Nhằm kích thích, hun đúc ý chí gánh vác
giang sơn của ngêi con.
B-Lµm cho lêi trao gưi cđa ngêi cha cã thêm
sức nặng tình cảm.
C-Để ngời con thấy rõ ngời cha không còn hi
vọng gì nữa.
D-Cả A và B đều đúng.