Bai 21 Nguyen li lam viec cua dong co dot trong TIET 2

SO GIAO DUC VA DAO TAO
Trường THPT Nguyễn Hữu Huân

CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM
Độc lập - Tự Do —- Hạnh Phúc

Môn dạy: Công Nghệ 11

GIÁO ÁN DẠY LÝ THUYÉT
Chuong 5: DAI CUONG VE DONG CO DOT TRONG
Bai 21: NGUYEN LILAM VIEC CUA DONG CO DOT TRONG

Số tiết giảng: 02

Ngày soạn: 12/02/2014

Tiết 02
A. CHUAN BI

1. Mục tiêu bài học:
>

>

Mục tiêu kiến thức: Qua bài học HS cần hiệu được:

-

Ngun lí làm việc của động cơ 2 kì (xăng, điezen)

-

So sánh nguyên lí làm việc của động cơ 2 ki va 4 ki

Mục tiêu kĩ năng
-

Hiéu duoc sơ lược bài học khi đọc trước SGK.

- _ Hình thành khả năng quan sát, khả năng tư duy, phân tích, so sánh
>

Mục tiêu thái độ
- _ Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong ngành động cơ đốt trong
-

2.

Nghiêm túc trong giờ học, tích cực phát biểu ý kiến.

Phương tiện dạy học
>

Sự chuẩn bị của giáo sinh
e

Nội dung

- _ Nghiên cứu kĩ nội dung bài 2l trang 100-103/ SGK,
- - Xác

định các kiến thức cơ bản của bài, đọc các tài liệu có nội dung liên

quan tới bài giảng.
- _ Soạn giáo án, lập kế hoạch giảng dạy.
se

Đô dùng dạy học


- _ Chuẩn bị những tranh ảnh (hình 21.3, 21.4, bảng biểu, phiếu học tập), dụng
cụ phục vụ cho bài dạy.

e

Phương pháp dạy học

- _ Sử dụng phương pháp nêu vấn đê, kết hợp với phương pháp thuyết trình, diễn
giảng, phương pháp dạy học tích cực (làm việc nhóm... )
>

Sự chuẩn bị của học sinh
- _ Đọc trước nội dung bài trong søk

- _ Tìm hiểu và ghi lại những nội dung khó.

B. TIỀN TRÌNH BÀI DẠY
1. Ơn định lớp: (1 phút)
- _ Kiểm tra sĩ số lớp học.

- _ Tác phong, nê nếp của học sinh.

2. Kiém tra bài cũ: (5 phút)
a.

Phuong pháp kiểm tra: vấn đáp

b. Số học sinh dự kiến sẽ kiểm tra: 02
c. Câu hỏi kiểm tra:
1.Khái niệm DCT, DCD, V tồn phần , V bng cháy , V cơng tác, tỉ số nén?
2.Ngun lí làm việc của động cơ diezen 4 kì? (Nhìn hình trả lời)
d.

Dap an cau hoi:

Cau 1:
-

PCT: la diém chét ma tai do pit-t6ng 6 xa tam truc khuyu nhat

-

PCD: 1a diém chết mà tại đó pit-tơng ở gần tâm trục khuỷu nhất

- - Hành trình pittơng (S ) Là qng đường pit-tơng đi được giữa 2 ĐC.

- _ Thể tích tồn phần (Vtp): Là thê tích xilanh giới hạn bởi nắp máy, xi lanh và đỉnh
pit-t6ng khi pit-t6ng 6 DCD.

-

Thé tich buồng cháy (Vbe): Là thê tích khơng gian gidi han boi nap may, xilanh và
đỉnh pit-t6ng khi pit-t6ng 6 DCT.

- _ Thể tích cơng tác (Vet): Là khơng gian thể tích được giới hạn bởi 2 điểm chết.
- _ Tỉ số nén: Là tỉ số giữa thề tích tồn phân và thể tích bng cháy.


Câu 2: Nhìn hình mơ tả lại ngun lí hoạt động

3.

Giảng bài mới: (37 phút)
a.

Gidi thiéu bai moi: (1 phit)

Qua bài 21 (T1) chúng ta đã giải thích được xăng đồ vào xe máy qua hệ thông của động
cơ đốt trong tạo ra cơ năng giúp xe chạy được như thế nào, nhưng có phải tất cả các loại máy
móc đều phải sử dụng động cơ 4 kì? Tùy theo mục đích sử dụng là đơn giản hay phức tạp.
trong thời gian nhanh hay chậm mà các kĩ sư cơ khí đã đơn giản hóa và tạo ra động cơ 2 kì
để giảm bớt giá thành dụng cụ như máy cưa, máy cắt cỏ...., để tìm hiểu động cơ 2 kì đã đơn
giản như thế nào, ngun

lí hoạt động ra sao, chúng

ta sẽ cùng

nhau

tìm hiểu bài 21

NGUYEN LI LAM VIEC CUA DONG CO DOT TRONG (tiét 2)
b.
Thời
.
sian

Tién trinh bai giang méi (36p)
ns
Noi dung

Hoạt động
>
Giáo viên

|

Hoc sinh

Hoạt động 1: Đặc điểm cấu tạo của động cơ 2 ki
s
phút

1.

Đặc

điểm

cấu tạo | Quan

sát hình

21.3/SGK/101.

Hồn

thành

bảng

của động cơ 2 kì

sau:

Dong co 2 ki don
giản hơn động cơ 4 ki.
Động
cơ
không
dùng

Cho biết sự khác nhau cơ bản giữa đ/c xăng 2 kì và
4 kì

|-Quan

sát,

vạn

dụng

học

hồn

kiến thức đã
thành

u

3


Xupap, pit-t6ng lam nhiém
vụ của ván trượt để đóng

cau

mở các cửa khí.

Hịa khí được đưa

-

vào xilanh phải có áp suất

cao,

xianh

nên

trước

chúng

trong cacte.

khi

được

D/C 2 KI
N/V

vào || pitong

nén

-

-Nén hịa khí

- Irun động

D/C 4 KI

;

-Nén hịa khí

- Trun động

Ghi

vào vở

chép

“Van trượt đóng-

mƠ các cưa

N/V_ | Khơng
Xupap

Đóng-mở
dé nap-thai

Vitri | Cácte
nén
hịa khí

Xilanh

Hoạt động 2: Ngun lí làm việc của động cơ xăng 2 kì

2.

Ngun lí làm việc | 7ổ chức hoạt động nhóm (15p)

của động cơ xăng 2 kì

Chia lớp thành 8 nhóm (mỗi tơ 2 nhóm)

xuống ĐCD.

a. Ki 1: Pictơng đi từ ĐCT | u cẩu: trình bày diễn biến của các quá trình
trong 2 ki, tra loi câu hỏi bên dưới.

Nhanh

- Trong xilanh diễn ra các
quá trình : cháy — dãn nở,
thải tự do và qt thái khí.

Phân cơng:

chóng chia
nhóm,
đọc
sek, hoang
thanh bang

+ Giai đoạn

Cháy-dãn

nở:

Đầu Kì I, pit-tơng ở ĐCT.

Khi cháy có áp suất cao dãn

no
22

phut

đẩy

pittơng

(2)

đi

xuống, làm quay trục khuỷu
(6) sinh cơng. Q trình

cháy-dãn nở kết thúc khi

pit-tông bắt đầu mở cửa thải

(3).

+ Giai doan Thai tu do: Tu

khi pit-tông mở cửa thải cho
tới khi bắt đầu mở cửa qt
(9) khí thải trong xilanh có
áp suất cao sẽ qua cửa thải
ra ngồi.
+ Giai

đoạn

Qt-thải

khí:

Từ khi pit-tơng mở cửa quét

(cửa thải vẫn đang mở) cho

đến khi tới ĐCD, hịa khí có

áp suất cao (khí qt) từ
cacte (7) qua đường thông
(8) và cửa quét (9) đi vào
xilanh, đẩy khí thải trong

e_ Nhóm 1: Trình bày diễn biến q trình
cháy-dãn nở trong kì 1 theo bảng mẫu? Cho biết
thứ tự các cửa của đc 2 kì theo thứ tự từ trên
xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi
cùng?
e_ Nhóm 2: Trình bày diễn biến q trình

thải tự do trong kì 1 theo bảng mẫu? Cho biết
thứ tự các cửa của đc 2 kì theo thứ tự từ trên
xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi
cùng?
e_ Nhóm 3: Trình bày diễn biến q trình
qt-thai khi trong ki 1 theo bảng mẫu? Cho biết
thứ tự các cửa của đc 2 kì theo thứ tự từ trên
xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi
cùng?
e_ Nhóm 4: Trình bày diễn biến q trình
qt-thai khi trong kì 2 theo bảng mẫu? Cho biết
thứ tự các cửa của đc 2 kì theo thứ tự từ trên
xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi
cùng?
e_ Nhóm 5: Trình bày diễn biến q trình
lọt khí trong kì 2 theo bảng mẫu? Cho biết thứ tự
các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống
dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi cùng?
e_ Nhóm 6: Trình bày diễn biến q trình

mau.

-Suy
nghĩ
trả lời câu
hỏi


xilanh qua cửa thải ra ngồi.
- Từ khi thân pit-tơng đóng

cửa nạp (4) cho đến khi pit-

tơng

tới

trong

ĐCD_,

cacte

được

hịa

khí

nén

nên

nhiệt độ của chúng tăng lên.

Pit-tong duoc bé trí đóng
cửa

nạp

trước

khi

mở

cửa

qt, hịa khí trong cacte đã
có ấp suất cao.
b. Kì 2: Pi-tơng
ĐCD lên ĐCT.

đi

từ

- Trong xilanh diễn ra q
trình: qt-thải khí, lọt, nén

và cháy.
+

Giai

Lúc

đầu

đoạn

cửa

qt-thải

qt

và

khí:

nén và cháy trong kì 2 theo bảng mâu? Cho biết
thứ tự các cửa của đc 2 kì theo thứ tự từ trên
xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi
cùng?
e_ Nhóm 7: Trình bày diễn biến q trình
nạp khí vào cacte theo bảng mẫu? Các chỉ tiết
nào của động cơ giúp cho hịa khí được nén chặt
và có áp suất cao?
e
Nhom 8: Q trình nạp hịa khí vào động
cơ giỗng hay khác q trình nạp hịa khí vào
cacte?
=> Khơng, vì nạp hịa khí vào động cơ là q trình
hịa khí qua cửa qt vào xiIlanh, cịn nạp hịa khí
vao cacte là q trình hịa khí qua cửa nạp vào
cacte
Dap an: nhom 1,6

cửa

Chay R dan
nở

thải vẫn cịn mở, hịa khí có

ấp suất cao từ cacte qua
đường thơng (8) và cacte và
cửa quét (9) tiếp tục đi vào
xilanh, đẩy khí thải trong
xilanh qua cua thai (3) ra
ngồi. Q trình qt-thải

kết thúc khi pit-tơng đóng

Vị trí bắt đầu | ĐCT
cua pittong
Thời điểm

Đã đánh lửa

bugi đánh lửa

Nén va chay

Đóng cửa thải
cuối

trình nén)

kín cửa qt.

+ Giai đoạn lọt khí:

Từ khi

pIt tơng đóng cửa qt cho
tới khi

đóng

cửa

thải, một

phân hịa khí trong xilanh bị
lọt qua cửa thải ra ngồi.
+ Giai đoạn nén và cháy:
Từ khi pittơng đóng cửa

thải cho đến khi tới ĐCT,
q

trình nén

mới

thực

sự

diễn ra. Cuối kì 2, bugi bật

tia lửa điện châm cháy hịa
khí, q trình cháy bắt đầu.

- Ngồi các q trình trên,
trong kì 2 cịn có q trình
nạp hịa khí vào cacte qua
cửa nạp: Pit-tơng từ ĐCD đi
lên, sau khi đầu pit-tơng
đóng kín cửa qt (9) (cửa
nạp 4 cũng đang được đóng
kín) và pit-tông tiếp tục đi
lên sẽ làm áp suất trong

Xilanh

T? | Cao

Cao

amt | Cao

Cao

Vị trí kết thúc | Bắtđầumở
của pif(ong

su

| cửa thải

| DCT


cacte (7) giam. Vi vay, khi
pittông mở cửa nap 4, hoa

Dap an: nhom 2,3,4,5,7

khí trên đường ống nạp sẽ | | Quá trình
qua cửa nạp đi vào cacte

nhờ chênh lệch áp suất.

Thải tự | Quét- | Quét- | Lọt

do

thi

khí

| thai | khí

| khí

Nạp.

khí vào

cacte

(k.1) | (k.2)

Pit-tơng

Mở cửa

|Mở | DCD | Dong || PCP

thảitới
|cửa | dén | cửa
bat dau | quét | đóng | qt

mở cửa

X-

|Hịa

lanh † khí

|đên

|qt | dong || thải

|Khơng

|Ít

Nhiề | Có

cửa
thái

Mở

¬

amt

Khơng | | Khơng

|Mở | Dong || Pons

| Quét | Bat dau | Mo
mở

Nap | Dong

Dong | Dong

| Đóng | Đóng | Mở

|Thấp
| Cao

Có

u

Nhiều | Ít

Hoạt | Thải | Mở

Cac- | T°
te

cưa

ĐCD

Khí | Có

cac
cửa

|cửa | đên

qt

thái

dong
của

đên
đóng

Déong

Mở

;

|Cao | Giảm | Thấp || Thâp
„

Cao

|Cao | Thâp

Thap

Hoạt động 3: Nguyên lí làm việc của động cơ Điêzen 2 ki
3.

Nguyên lí làm việc | Nguyên lí làm việc của äc xăng 2 kì khác với đc

của động cơ Điêzen 2kì

Tương tự

>
phút

như

| điezen 2 kì ở điểm nào?

đ/c xăng 2

.

Xăng

Diezen

- Khí nap vao cacte của | | Khí nạp
đơ
x
` HẠ
yn
ộng cơ xăng là hịa khí, ở

Hịa khí

Khơng khí

khí.

cơ

điêzen

là khơng | | Tác nhân

- Cuối kì nén, ở động cơ

xăng

thì

bugi

bật

tia lửa

điện đê châm cháy hịa khí,
cịn ở động cơ điêzen thì vịi

gây cháy

Bugi phóng | Vịi phun
tia lửa điện

SGK

Ghi

ché

.

kì, chỉ khác ở 2 điểm:
động

‘Doc

trả lời

| phun nhiên

liệu

CƯ

VAo vợ

HẸP


phun
bng
nóng
Trong

phun
cháy
tạo
điều

nhiệt

độ

nhiên liệu vào

hịa trộn với khí
thành hịa khí.
kiện áp suất và

trong

xilanh

hịa khí sẽ tự bốc cháy.

cao,

Hoạt động 4: An tồn khi sử dụng động cơ đốt trong
- — Môi trường có bị ảnh hưởng bởi khí thải động cơ?
>

Mơi trường chịu ảnh hưởng rất lớn từ khí thải đ/c, đặc biệt là các phương

tiện giao thông. Theo nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Đình Tuấn (Chi
cục bảo vệ mơi trường, Sở tài nguyên môi trường Tp.HCM) tổng tải
lượng bụi hạt: SO2, NO2,

CO,... phát thải từ các nguôn

trên địa bàn đã

đạt tới con số 60.000 tắn/năm. Trong đó, tải lượng khí thải giao thơng
chiếm 80,8% tương đương 46.800 tắn/năm
=>

Khí thải ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người cũng như cây trồng,
vật nuôi.

-Vận

kiến
thực

dụng

thức
tế để

trả lời

-Ghi

nhận

thông
tin,
xây dụng ý
thức khi sử
dụng ĐCĐT
phút

-_
>

Cách khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực trên?

Sử dụng đ/c đúng kĩ thuật, bảo dưỡng, sửa chữa và cải tiến đ/c để nâng
cao hiệu suất sử dụng nhiên liệu

<>

Những nguy hiểm khi sử dụng äc khơng đúng cách? Biện pháp phịng
tránh?
Hiện nay tình trạng xe tự phát nỗ xảy ra ngày càng nhiều, đe dọa đến tính
mạng của người sử dụng. Ngun nhân có thé do đổ nhiên liệu khơng
đúng kĩ thuật (các loại xe tay gas khuyến cáo sử dụng xăng A95), dé ở nơi
có nhiệt độ, áp suất quá cao dễ gây ra tình trạng tự bốc cháy. Biện pháp
tránh những nguy hiểm nói trên:
- __ Tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của nhà sản xuất
- __ Bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên, cần thận


PHIEU HOC TAP
Nhom 1: Trinh bay diễn biến quá trình cháy-dãn nở trong ki 1
theo bảng mẫu?
Q

Vị trí

Thời điểm

trình

pittong

bugi hoat

bat dau

dong

Xilanh
Nhiệt do | Ap suat |

Nhóm 6: Trình bày diễn biến quá trình nén và cháy trong kì 2
theo bảng mẫu?

Vị trí

Q

Vị trí

Thời điểm

pittong

trình

pittong

bugi hoat

kết thúc

Chaydan no

bat dau

Xilanh

dong

Nhiét do | Ap suat |

Vị trí
pittong

kết thúc

Nén và
cháy

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống

dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuối cùng?

dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuối cùng?

Nhóm 2: Trình bày diễn biến quá trình thải tự do trong ki 1 theo bang mẫu?
Q trình |

Pit-tơng

Xilanh

Hịa khí |

Khí thải

Hoạt động các cửa

Thải

Qt

Cacte

Nạp

T°

amt

Thai tw
do

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi cùng?


PHIEU HOC TAP
Nhóm 3: Trình bày diễn biến q trình qt-thải khí trong ki 1 theo bang mẫu?
Q trình |

Pit-tơng

Xilanh

Hịa khí | Khí thải

Hoạt động các cửa

Thải

Quét

Cacte

Nạp

T8

amt

Quét —
thải khí

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi cùng?

Nhóm 4: Trình bày diễn biển q trình qt-thải khí trong kì 2 theo bảng mẫu?
Q trình |

Pit-tơng

Xilanh

Hịa khí | Khí thải

Hoạt động các cửa

Thải

Qt

Cacte

Nạp

T8

amt

Qt —
thải khí

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuống dưới? Tại sao lại bố trí cửa nạp ở cuỗi cùng?


PHIEU HOC TAP
Nhóm 5: Trình bày diễn biến q trình lọt khí trong kì 2 theo bảng mau?

Q

z

trinh

mm

4

4A

Pit-tong

Xilanh

Hịa khí | Khí thải

Hoạt động các cửa

Thải

Quét

Cacte

Nạp

T°

amt

Lot khi

Cho biết thứ tự các cửa của đ/c 2 kì theo thứ tự từ trên xuông dưới? Tại sao lại bô tri ctra nap 6 cudi cing?
Nhóm 7: Trình bày diễn biến q trình nạp khí vào cacte theo bảng mẫu? Các chi tiết nào của động cơ giúp cho hịa khí được
nén chặt và có áp st cao?

Nhóm 7: Trình bày diễn biến q trình nạp khí vào cacte theo bảng mau?

Q

z

trinh

mm

4

4A

Pit-tong

Xilanh

Hịa khí | Khíthải |

Hoạt động các cửa

Thai

Quét

Cacte

Nạp

T°

amt

Lot khi
Các chi tiêt nào của động cơ giúp cho hịa khí được nén chặt và có áp suat cao?

10


4. Củng cô (2 phút)
Qua nội dung bài học HS cân năm chắc các nội dung sau:
- _ Đặc điểm cấu tạo của d/c xăng 2 kì

-

Ngun lí làm việc của động cơ xăng 2 kì

4. Câu hói và bài tập về nhà
Trả lời câu hỏi trong SGK/103

Chuẩn bi: bai 22 THAN MAY VA NAP MAY
C. RUT KINH NGHIEM VA BO SUNG

Ngay

thang

nam 2014

Giáo viên hướng dẫn
(Họ tên và chữ kí)

Ngày

tháng

Giáo sinh

năm 2014

(Họ tên và chữ kí)

11