tieu luan cao học môn kinh tế truyền thông mô HÌNH làm KINH tế của đài TRUYỀN HÌNH kỹ THUẬT số VTC

TIỂU LUẬN MƠN KINH TẾ TRUYỀN THƠNG
MƠ HÌNH LÀM KINH TẾ CỦA
ĐÀI TRUYỀN HÌNH KỸ THUẬT SỐ VTC

MỞ ĐẦU

Báo chí là công cụ tuyên truyền của Đảng. Đảng ta lãnh đạo báo chí tuyệt
đối trong việc tuyên truyền chủ trương đường lối của Đảng nhằm phục vụ sự
nghiệp cách mạng Việt Nam, phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng, xây dựng
xã hội XHCN, “dân giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh”. Đó
cũng là nguyện vọng tha thiết của dân tộc Việt Nam. Vì thế, được góp phần làm
cho lý tưởng của Đảng trở thành hiện thực trong đời sống xã hội là niềm kiêu hãnh
của những nhà báo chân chính, của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Nhìn từ góc độ kinh tế, báo chí là loại hàng hóa đặc biệt, tịa soạn cũng là
một dạng doanh nghiệp đặc biệt. Trong đó nguồn thu chủ yếu của báo chí nhờ
tiền quảng cáo, mà các doanh nghiệp là đối tác chủ yếu.
Tại Điều 17c – Luật Báo chí sửa đổi và bổ sung được Quốc hội thơng qua
vào tháng 6/1999 có quy định “Cơ quan báo chí được tổ chức hoạt động kinh
doanh, dịch vụ phù hợp với chun mơn, nghiệp vụ của mình theo quy định của
Chính phủ và các quy định khác của pháp luật để tạo thêm nguồn thu đầu tư trở
lại cho việc phát triển báo chí. Cơ quan báo chí phải thực hiện nghĩa vụ thuế
đối với các hoạt động kinh doanh, dịch vụ.”
Trong các loại hình báo chí, truyền hình có thể được gọi là “mảnh đất”
màu mỡ để “kiếm tiền”. Kinh doanh trong lĩnh vực truyền hình ngày nay đã
khơng cịn đơn giản như cách đây hơn 10 năm, khi truyền hình mới được xã hội
hóa bắt đầu từ hình thức nhận tài trợ hay bán quảng cáo trên sóng. Chức năng
làm kinh doanh, kinh tế được các đài truyền hình thực hiện hiệu quả trong thời
gian gần đây. Cơng nghệ kinh doanh truyền hình hiện nay và tương lai ở Việt

1

Nam ngày càng trở nên đa dạng, phức tạp, và tính theo cách nào cũng là những
lát cắt ra tiền trong những cuộc hợp tác.
Việt Nam hiện khoảng 86 triệu dân và có đến 67 đài truyền hình từ trung
ương đến địa phương với gần 100 kênh truyền hình đang phát sóng qua các loại
hình cơng nghệ khác nhau. Nhưng thực tế khơng có q 10 đài tham gia vào
cuộc cạnh tranh quyết liệt trên thị trường truyền hình. Phần lớn các đài cịn lại,
chủ yếu là truyền hình địa phương (ngoại trừ một số đài địa phương lớn như
Tp.HCM, Hà Nội, Bình Dương...) “gánh” thêm cả nhiệm vụ sản xuất các
chương trình phát thanh nên sống nhờ ngân sách và có thêm nguồn thu qua hình
thức kinh doanh truyền hình đơn giản là bán quảng cáo.
Kinh tế truyền thơng đem lại nguồn thu lớn cho nhà nước, chủ yếu là qua
thuế. Tuy vậy ngành kinh tế này có thực sự phát triển được khơng một phần do
chính sách của Nhà nước. Chính phủ sẽ giảm dần các khoản chi cho báo chí, để
các tập đồn truyền thơng tự hạch tốn. Do đó, các tờ báo, đài truyền hình, phát
thanh và các loại hình truyền thơng khác muốn tồn tại được phải nâng cao chất
lượng sản phẩm, giảm giá thành và đáp ứng được các yếu tố khác của thị trường.
Ở Việt Nam, do điều kiện lịch sử, từ năm 1986 trở về trước, báo chí hoạt
động trong cơ chế tập trung, bao cấp, không thực hiện chức năng kinh tế báo
chí, vậy nên gây nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, kĩ thuật, tài chính, đời sống
của người làm báo nghèo nàn, lạc hậu ( như bao thành phần khác trong bối cảnh
chung đó ). Từ khi Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp
Đổi mới (từ 1986) thì đất nước đổi mới và phát triển, đạt nhiều thành tựu quan
trọng và có ý nghĩa lịch sử trong 25 năm vừa qua. Báo chí truyền thơng theo đó
cũng tự đổi mới và phát triển, với nhiều thành tựu đầy ấn tượng. Đây cũng chính
là điều kiện thuận lợi để báo chí thực hiện tốt chức năng làm kinh doanh kinh tế
của mình.

2

NỘI DUNG
Mơ hình làm kinh tế của Đài Truyền hình KTS VTC
1. Giới thiệu về Đài Truyền hình KTS VTC:
Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC hoạt động trong lĩnh vực phát thanh,
truyền hình theo Giấy phép số 72/GP-BVHTT ngày 01 tháng 8 năm 2007 của
Bộ Văn hóa – Thơng tin (nay là Bộ Thông tin và Truyền thông) và các quy định
của pháp luật, có nhiệm vụ và quyền hạn sau:
- Thông tin, tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước.
- Xây dựng khung chương trình, thời lượng phát sóng, các chương trình
truyền hình phục vụ cho việc phát sóng trên các kênh truyền hình số, trên mạng
viễn thơng và internet theo các quy định của pháp luật.
- Phát sóng các chương trình truyền hình và phát thanh quảng bá phục vụ
nhiệm vụ cơng ích trong cơng tác thơng tin, tun truyền của Đảng và Nhà
nước; các chương trình phục vụ nhu cầu thơng tin, giải trí của người dân.
- Sản xuất các chương trình truyền hình: Thơng tin kinh tế, thể thao, giải
trí, ca nhạc, phim truyện, thời trang, trị chơi truyền hình, phổ biến kiến thức,
khoa học cơng nghệ theo giấy phép của Bộ Văn hóa – Thơng tin.
- Biên tập, biên dịch và phát lại các tác phẩm điện ảnh, các chương trình
truyền hình trong nước và nước ngoài theo các quy định của pháp luật.
- Sản xuất các chương trình quảng cáo; Cung cấp các dịch vụ về quảng
cáo, quảng bá trên sóng phát thanh, truyền hình, trên mạng viễn thông và
internet trong nước, quốc tế và trên các phương tiện thông tin đại chúng khác.
- Thu thập, mua bán, trao đổi bản quyền chương trình truyền hình với các
đối tác trong và ngồi nước theo quy định của pháp luật…
3


2. Sơ đồ, cơ cấu tổ chức:

4


SƠ ĐỒ BỘ MÁY TỔ CHỨC
ĐÀI TRUYỀN HÌNH KỸ THUẬT SỐ VTC

BAN GIÁM ĐỐC ĐÀI

TRUNG TÂM
KỸ THUẬT

KHỐI
NỘI DUNG

PHÒNG TỔNG
KHỐNG CHẾ

PHÒNG
PHÒNG
KỸ
KỸ THUẬT
THUẬT

HỘI
HỘI ĐỒNG
ĐỒNG
NGHIỆM
NGHIỆM THU
THU

Trung
Trung tâm
tâm SX
SX

Phim
Phim Truyền
Truyền
hình
hình và
và Sân
Sân
khấu
khấu

PHỊNG
PHỊNG
ĐẠO
ĐẠO DIẼN
DIẼN
PHỊNG
PHỊNG KT
KT
THIẾT
THIẾT KẾ
KẾ
ĐỒ
ĐỒ HOẠ
HOẠ

Ban
Ban Khai
Khai thác
thác
và
Việt
và Việt hóa
hóa
VĂN
VĂN PHỊNG
PHỊNG ĐẠI
ĐẠI
DIỆN
DIỆN PHÍA
PHÍA NAM
NAM

KÊNH
KÊNH VTC1
VTC1

KHỐI
PHÒNG BAN
THAM MƯU

CÁC
CÁC KÊNH
KÊNH LIÊN
LIÊN KẾT
KẾT

KÊNH
KÊNH VTC2
VTC2
KÊNH
KÊNH VTC5
VTC5

PHÒNG
PHÒNG TỔ
TỔ
CHỨC
CHỨC –– ĐÀO
ĐÀO
TẠO
TẠO

KÊNH
KÊNH VTC6
VTC6

PHÒNG
PHÒNG

(VBC)
(VBC)

KÊNH
KÊNH VTC3
VTC3

KÊNH
KÊNH VTC4
VTC4
(Today
(Today TV)
TV)

KÊNH
KÊNH VTC8
VTC8

KÊNH
KÊNH VTC9
VTC9

KÊNH
KÊNH VTC13
VTC13
(iTV)
(iTV)

PHÒNG
PHÒNG KẾ
KẾ
HOẠCH
HOẠCH -- TÀI
TÀI
CHÍNH
CHÍNH

(VITV)
(VITV)

KÊNH
KÊNH VTC11
VTC11
PHỊNG
PHỊNG TƯ
TƯ LIỆU
LIỆU
TRUYỀN
TRUYỀN
THỐNG
THỐNG

ĐỐI
ĐỐI NGOẠI
NGOẠI &
& PT
PT
THỊ
THỊ TRƯỜNG
TRƯỜNG

KÊNH
KÊNH VTC7
VTC7
KÊNH
KÊNH VTC10

VTC10

VĂN
VĂN PHÒNG
PHÒNG
ĐÀI
ĐÀI

KÊNH
KÊNH VTC14
VTC14

(LET’S
(LET’S VIET)
VIET)

KÊNH
KÊNH VTC12
VTC12

KÊNH
KÊNH HD1
HD1

E
(S
(SETV)
TV)

KÊNH

KÊNH VTC16
VTC16
KÊNH
KÊNH HD2
HD2

BÁO
ĐIỆN
TỬ
VTC
NEWS

TRUNG
TÂM
QUẢNG
CÁO VÀ
DỊCH
VỤ TH

BBT
BIÊN
DỊCH, KỸ
THUẬT &

QL ĐIỀU
HÀNH
MẠNG
TH CÁP

BÁO

BÁO
THỂ
THỂ
THAO
THAO
24H
24H

TẠP CHÍ
TRUYỀN
HÌNH
SỐ

KÊNH
KÊNH HD3
HD3

KÊNH HD VIP1

TỔ TIN
MIỀN

VP ĐẠI DIỆN
HỒ CHÍ

5


3. Hệ thống phát sóng và truyền dẫn của Đài Truyền hình KTS VTC:
3.1. VTC phát sóng chủ yếu trên 02 hệ thống:

 Truyền hình KTS mặt đất: Xem truyền hình qua thiết bị giải mã tín hiệu
số: Các đầu thu tín hiện KTS mặt đất đã được VTC sản xuất: T5, T9, T10,
T11, T12, T13, D9901, E901, F901…: Đã bán ra thị trường 1,8 triệu chiếc
 Truyền hình vệ tinh: Xem truyền hình qua Thiết bị giải mã tín hiệu vệ
tinh: VTC-HD1, VTC-HD2, VTC-HD3, VTC-SD1: 252.000 thuê bao.
3.2.

Các nhóm kênh trên hệ thống Đài TH KTS VTC:

Kênh

Nội dung kênh

VTC1

Thời sự tổng hợp

VTC2
VTC3
VTC11
VTC12

Cơng nghệ thơng
tin
Thể thao

Hệ thống phát sóng
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, HTVC

Thiếu nhi & gia
đình
Quảng cáo, giới
thiệu sản phẩm

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV

VTC13

Giải trí tương tác

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV

VTC14

Môi trường

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV

VTC16

Nông nghiệp, nông
thôn

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, HTVC, Cáp Cần

VTC4

Thơ, An Giang, BR-VT, Quy Nhơn, Đà Nẵng,

Tuổi teen

Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Ninh, Nghệ An
và một số truyền hình cáp các tỉnh

VTC5

Giải trí tổng hợp
Văn

VTC6

hố

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, SCTV & 34 hệ
thống cáp trên cả nước

nghệ

thuật, kinh tế hội

KTS-VTC, VTC-HD, HTVC

nhập
6

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, HTVC, Cáp Đà
VTC7

Kinh tế, giải trí

Nẵng, Analog Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh và một
số truyền hình cáp các tỉnh

Thơng tin kinh tế,

VTC8

chứng khốn

KTS-VTC, VTC-HD, HTVC, Cáp Đà Nẵng
KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, HTVC, Cáp Đà

VTC9

Văn hoá, xã hội,

Nẵng, An Giang, Hải Phịng, Cần Thơ, Analog

giải trí

Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh và một số truyền hình
cáp các tỉnh

VTC10

Văn hố Việt

KTS-VTC, VTC-HD, HcaTV, HTVC, Cáp Đà
Nẵng và một số truyền hình cáp các tỉnh

Ghi chú:

Nhóm kênh VTC tự sản xuất

Nhóm kênh Cơng ích

Nhóm kênh xã hội hóa

Như vậy, có thể thấy rằng nguồn thu của VTC thông qua các nguồn sau:
- Nguồn quảng cáo: trên 3 kênh mà VTC tự sản xuất và 5 kênh cơng
ích
- Hợp tác liên kết “bán dọc”: số tiền này cũng là nguồn thu lớn của
VTC để tái đầu tư sản xuất các chương trình truyền hình (chi phí
máy móc trang thiết bị, trả lương cho nhân viên…)
4. Kết quả sản xuất kinh doanh của Đài Truyền hình KTS VTC (trong 3 năm từ 2009 2011)

Đơn vị tính:
Triệu USD
7


STT

Các khoản mục

Năm 2009

Năm 2010

Năm 2011

1

Doanh thu

298.20

371.70

464.06

1.1

Từ hoạt động quảng cáo

80.60

110.10

150.23

1.2

Kinh doanh dịch vụ

100.60

110.50

150.02

Từ hoạt động tài trợ

59.00

79.02

79.80

kết

58.00

70.08

54.00

Ngân sách nhà nước

30.00

30.00

30.00

2

Tổng chi

293.86

336.01

400.76

2.1

Chi khấu hao tài sản

12.25

12.25

12.25

Từ hoạt động hợp tác liên

Chi phí sản xuất chương
2.2

trình

113.40

136.08

163.30

2.3

Mua sắm mới trang thiết bị

26.46

31.75

38.10

2.4

Chi phí nhuận bút

141.75

155.93

187.11

3

Thuế - Lợi nhuận

3.1

Lợi nhuận trước thuế

4.34

35.69

63.30

3.2

Thuế TNDN (28%)

1.22

9.99

17.72

3.3

Lợi nhuận sau thuế

3.12

25.70

45.58

3.4

Tỷ suất lợi nhuận

1.05%

6.91%

9.82%

Tổng hợp:

STT
1.
2.

Các khoản mục

Tổng hợp 3 năm (2009-2011)

Tổng doanh thu 3 năm

1133.96

Tổng chi phí 3 năm

1030.63

Tổng lợi nhuận trước thuế 3 năm

103.33

Tổng lợi nhuận sau thuế 3 năm

74.40

5.
6.

8


7.
Tỷ suất lợi nhuận bình qn

5.93%

Giải thích các khoản thu cụ thể:
1. Thu từ hoạt động quảng cáo, bao gồm:
- Quảng cáo giới thiệu sản phẩm, thông tin (trong chương trình quảng cáo, chèn
giữa các chuyên mục)
- Quảng cáo theo chương trình đặt hàng (phát sóng thành các tiểu mục về sản
phẩm đó như giới thiệu các phịng khám y tế, thực phẩm chức năng, khu vui
chơi, giải trí…)
2. Thu từ kinh doanh dịch vụ, bao gồm:
- Từ tổ chức sự kiện, chương trình truyền hình trực tiếp và các nguồn tài trợ
- Từ các dịch vụ giá trị gia tăng (thông qua đầu số, tin nhắn, nhạc chuông, nhạc
chờ…)
- Sản xuất các chương trình truyền hình (khơng qua phát sóng) theo yêu cầu của
khách hàng
- Bán đầu thu kỹ thuật số, thu phí thuê bao hàng tháng
3. Từ hoạt động tài trợ, bao gồm:
- Tài trợ ngắn hạn: do đối tác chi trả chi phí sản xuất chương trình có thể theo

thời điểm hoặc nội dung chương trình hoặc đổi sóng lấy quảng cáo (tài trợ cho
các chương trình giải trí, các live show ca nhạc….)
- Tài trợ dài hạn: có thể đặt hàng nhiều năm (Ví dụ Ngân hàng Techcombank tài
trợ cho Chương trình Chính phủ Việt Nam Online là 30 tỷ/năm (VTC1); Tập
đồn Bưu chính Viễn thơng Việt Nam VNPT tài trợ cho Chương trình Thơng tin
và Cuộc sống 50 tỷ/năm (VTC2)… )

9


Một chương trình tài trợ có thể có nhiều đối tác cùng tài trợ hoặc tài trợ độc
quyền, tùy thuộc vào quy mơ, nội dung của Chương trình.
4. Từ hoạt động hợp tác liên kết (các kênh xã hội):
- Việc hợp tác liên kết sẽ được thỏa thuận theo nguồn tiền với tỷ lệ 5/5 hoặc 6/4
trên cơ sở tổng cộng tất cả các chi phí sau đó chia theo tỷ lệ tương ứng. Cũng có
thể theo hình thức phía đối tác sẽ mua trọn vẹn khung phát sóng (ví dụ như
VITV – VTC8) sau đó tự đầu tư sản xuất chương trình và tìm nguồn thu từ
quảng cáo.
- Bên cạnh đó cịn hình thức hợp tác liên kết như mua giờ vàng trên kênh VTC
tự sản xuất (VTC1, VTC2, VTC3) như Cơng ty Alaska mua sóng từ 20h – 21h
hàng ngày trên VTC1, Tập đồn Than, Khống sản mua sóng 17h-18h chiều chủ
nhật hàng tuần trên VTC2…
5. Nguồn ngân sách nhà nước:
- Hiện nay VTC đang có 3 kênh là VTC10 (Kênh đối ngoại), Kênh VTC14
(Kênh Phòng chống Thiên tai và Thảm họa) và Kênh VTC16 (Kênh Nông
nghiệp, nông dân và nông thôn) nhận được sự hỗ trợ của nhà nước với tổng số
tiền khoảng 10 triệu USD/năm/kênh…
- Bên cạnh đó, VTC có những chuyên mục đặt hàng của Nhà nước như Chương
trình Chính phủ Việt Nam Online cũng nhận được hỗ trợ từ Chính phủ với số
tiền 50 tỷ VND/năm. Sắp tới VTC sẽ nhận được sự hỗ trợ của Văn phịng Quốc

hội để thực hiện Chương trình Người Đại biểu Nhân dân…

10


11


KẾT LUẬN
Hiện Đài TH KTS VTC đang sản xuất 15 kênh và tiếp phát hơn 80 kênh
truyền hình của các Đài Truyền hình trong nước và nước ngồi. Các chương
trình của Đài ln bám sát tơn chỉ, mục đích và thực hiện nghiêm túc các quy
định của Luật Báo chí, kịp thời đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước đến với nhân dân; Là diễn đàn, cầu nối giữa nhân dân với các cơ
quan của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị xã hội, góp phần củng cố lịng
tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.
Bên cạnh đó Đài đã ln chủ động tích cực để chủ động trong các nguồn
thu của Đài, đem lại đời sống ổn định cho người lao động. Tuy nhiên với những
gì mong muốn và so sánh với một vài Đài Truyền hình ở Việt Nam thì Đài VTC
vẫn cần có nhiều cố gắng hơn nữa vừa là công cụ tuyên truyền thiết thực của
Đảng và Nhà nước, đồng thời để có thể hồn toàn chủ động về nguồn doanh thu,
lợi nhuân tương xứng với những tiềm lực Đài đang có.
Chức năng làm kinh tế, kinh doanh của các cơ quan báo chí đang được
phát huy trong thực tiễn báo chí Việt Nam. Khơng chỉ đợi chờ vào sự bao cấp
của nhà nước, các tòa soạn hiện đang rất linh hoạt và sáng tạo trong vai trị làm
kinh tế mà khơng qn nhiệm vụ là công cụ tuyên truyền hữu hiệu của Đảng và
Nhà nước.

12