Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh tiểu học lớp 3

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP ĐÀ NẴNG

-----------------Mã số:……..

ĐỀ TÀI:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

NĂM HỌC: 2020 - 2021

MỤC LỤC


2

STT

NỘI DUNG

1. Đặt vấn đề

Trang
3

1.1. Lí do chọn đề tài: lý luận, thực tiễn.

3

1.2. Xác định mục đích nghiên cứu.

4

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

4

1.4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm.

4

1.5. Phương pháp nghiên cứu.

4

1.6. Phạm vi và thời gian nghiên cứu (bắt đầu, kết thúc).

4

2.

Nội dung

4

2.1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu.

4

2.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.

5

2.3 Mô tả, phân tích các giải pháp (hoặc biện pháp, các cách ứng dụng,
cách làm mới) mà tác giả đã thực hiện, đã sử dụng nhằm làm cho cơng
việc có hiệu quả hơn.

6

2.4. Kết quả thực hiện: Tổng hợp kết quả, số liệu minh họa, đối chiếu, so
sánh.

17

3.

Kết luận và kiến nghị

18

3.1. Những kết luận đánh giá cơ bản nhất về sáng kiến.

18

3.2. Các đề xuất, kiến nghị.

19

MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học

3

NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
1. Đặt vấn đề
1.1. Lí do chọn đề tài: Lý luận thực tiễn.
Ngay từ bé tôi đã mơ ước lên lên được làm người dạy trẻ và tôi quyết tâm vào
nghề Sư phạm, tơi đã coi đó là: “cái nghề mình đã chọn, cái nghiệp mà mình phải
theo” và gắn bó suốt đời. Xuất phát bởi một mục đích ấy nên tơi coi cơng việc hằng
ngày của mình như một phần lẽ sống. Tơi muốn cơng việc mình đã và đang làm sẽ
thực sự có ích cho cộng đồng, cho chính bản thân mình. Do vậy nên tơi thường trăn
trở tìm mọi cách để cơng việc của mình thu được kết quả. Kết quả ấy nằm ngay trong
chất lượng giáo dục tồn diện của học sinh qua mỗi năm tơi dạy.Tơi nghĩ rằng: Nếu
mình u thích cơng việc của mình thì mình sẽ làm được tốt.Trẻ cũng vậy, các em đạt
được thành tích khen tồn diện hay khen từng mặt thì chính các em cũng phải u
thích cơng việc của mình. Vậy làm thế nào để các em u thích cơng việc học tập của
mình?Làm thế nào để các em yêu thích các hoạt động ở trường? Để đạt được điều đó
trước tiên các em phải thích học, thích tham gia các hoạt động.Từ kinh nghiệm thực tế
tôi nhận thấy học sinh thích đi học là những học sinh tìm được niềm vui khi tới lớp,
các em được thầy yêu, bạn mến và việc học tập đối với các em không mấy vất vả.
Học sinh đến trường phải có niềm vui, có vui mới học được tốt. Trong buổi Hội nghị
CBCV nhà trường năm học 2019-2020, đồng chí Hiệu trưởng có kêu gọi tập thể giáo
viên trong trường “làm thế nào mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui để xây
dựng, hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất cho các con ?”.Tôi rất tâm đắc với
ý kiến trên. Bởi ý kiến đó đã trùng lặp với điều mình hằng băn khoăn bao lâu nay.
Vào năm học mới, tơi định hướng trước cho mình phải gây được tâm thế cho học sinh
trong những ngày đầu năm học để rồi dẫn dắt các em bước vào năm học đầy tự tin và
phấn khởi. Để có được kết quả tưởng chừng như đơn giản thế thôi nhưng cách thức để
đi đến cái đích đó thật khơng đơn giản chút nào. Có được niềm vui cho trẻ khơng phải

tạo ra được từ một giờ học, một ngày học hay một tuần học mà phải lôi cuốn, gây
hứng thú cho học sinh trên một bình diện rộng ở mọi nơi, mọi lúc, qua giao tiếp, qua
cách cư xử, bảo ban của giáo viên cho học sinh. Do vậy đòi hỏi người giáo viên phải
thật nhẫn nại, có tình thương thực với học trị. Chỉ có tình thương u thực sự và lịng
cảm thông của cô mới đem lại niềm vui cho học sinh khi đi học. Học sinh tiểu học là
giai đoạn tất yếu của q trình học. Đó là giai đoạn mở đầu cho một con người đến
với văn hoá. Cũng từ giai đoạn này nhân cách của học sinh được hình thành và dần
dần phát triển. Ví như trong xây dựng cơ bản, khi xây một toà nhà cao tầng hiện đại
thì việc xử lý nền móng là hết sức quan trọng mà nền móng của ngơi nhà lại nằm dưới
đáy nhà và một phần sâu trong lòng đất nên những người bình thường thì khơng nhìn
thấy được mà chỉ có những nhà chun mơn mới quan tâm và nhìn thấy bản chất, tầm
quan trọng, giá trị đích thực của nền móng đó. Giai đoạn học sinh ở bậc tiểu học nhất
là giai đoạn lớp một với học sinh là hết sức quan trọng. Đây chính là giai đoạn nền
Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


4

móng của q trình phát triển năng lực tư duy và đặc biệt là quá trình phát triển nhân
cách của học sinh sau này. Học sinh tiểu học rất ngây thơ, tâm hồn các em như một tờ
giấy trắng, vẽ lên đó đẹp hay xấu phần lớn là tác động của thầy, cô chủ nhiệm. Đặc
biệt là khi các trường có điều kiện tổ chức cho các em học ngày hai buổi thì phần lớn
thời gian trong ngày các em được sống và giao tiếp với thầy cô chủ nhiệm, với bạn bè.
Nếu trong quãng thời gian đó các cháu không may gặp phải người “thợ vẽ tồi”, người
công nhân xây dựng thiếu trách nhiệm thì suốt đời “trang nhân cách” của các em sẽ
giữ lại vết hằn khó xố. Nhận thức được tầm quan trọng của một giáo viên chủ nhiệm
đặc biệt là chủ nhiệm lớp hai tôi luôn tự nhủ, trước tiên mình phải là một tấm gương
cho học sinh về cách ăn nói mẫu mực, xử sự với học trò đúng mực“ nghiêm túc”
nhưng“ thân thiện ” thực sự có lịng u thương thơng cảm với các em sao cho các em
cảm nhận cô giáo như người mẹ thứ hai của các em , là chỗ để các em tin cậy về mặt

tinh thần nhưng không quá thân thiết để học sinh có thể bỡn cợt quên khoảng cách
giữa giáo viên và học sinh. Xã hội càng phát triển, nền kinh tế thị trường đã kéo theo
sự suy giảm về đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ thế hệ thanh thiếu niên thế hệ tương lai của đất nước. Là một người giáo viên, với suy nghĩ góp phần nhỏ bé
của mình đào tạo thế hệ trẻ, tơi ln suy nghĩ, trăn trở tìm ra phương án tốt nhất để
góp phần mình giáo dục học sinh khơng chỉ có đầy đủ kiến thức cập nhật đảm bảo yêu
cầu của xã hội mà còn là những em học sinh ngoan ngỗn trở thành người có ích cho
đất nước. Chỉ mong thế hệ măng non này lớn lên sẽ đủ lông đủ cánh gánh vác vận
mệnh giang sơn không thua kém bạn bè các nước trong khu vực và trên thế giới. Giáo
viên, đặc biệt lại là giáo viên Tiểu học - một người thấy tổng thể khơng chỉ dạy các
em tri thức mà cịn dạy các em cách làm người, hình thành những nhân cách ban đầu
cho trẻ.Vậy phải làm thế nào để đạt được những u cầu này? Đó là một câu hỏi khó
khơng phải ai cũng tìm được câu trả lời. Thấy rõ vấn đề này, tôi luôn coi trọng cả hai
lĩnh vực dạy chữ và dạy người trong công tác giáo dục. Một mặt học tập đồng nghiệp,
trau dồi thêm chuyên môn để không ngừng phát triển về năng lực giảng dạy, mặt khác
tôi luôn coi trọng giáo dục đạo đức học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp. Hơn nữa,
trong một vài năm gần đây, việc đánh giá học sinh tiểu học khơng chỉ dừng lại ở kiến
thức, văn hóa và hạnh kiểm tốt như truyền thống. Mà theo thông tư 22 của Bộ giáo
dục ban hành, các con học sinh Tiểu học được khen thưởng toàn diện, xuất sắc khi các
mơn văn hóa đều hồn thành tốt và u cầu về năng lực, phẩm chất cũng vậy.Thế
năng lực, phẩm chất đánh giá về những phương diện gì?
* Về năng lực, học sinh phải đạt được: Tự phục vụ, tự quản. Hợp tác. Tự học và giải
quyết vấn đề.
* Về phẩm chất, học sinh phải đạt được: Chăm học, chăm làm. Tự tin, trách nhiệm
.Trung thực, kỉ luật. Đoàn kết, yêu thương. Xuất phát từ những suy nghĩ như vậy tôi
đã chọn cho mình đề tài: “Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm
chất cho học sinh Tiểu học”, đúc rút một số kinh nghiệm về công tác này đồng thời

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học

5

mong được bạn bè đồng nghiệp bổ sung góp ý thêm để cơng tác này có hiệu quả
trong trường học.
1.2. Xác định mục đích nghiên cứu.
Từ thực trạng trên, đề tài tìm ra những ngun nhân mà cơng tác chủ nhiệm chưa
đạt hiệu quả. Qua đó đề xuất một số biện pháp hữu hiệu để giáo viên làm tốt công tác
xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất và luôn đẩy mạnh được phong trào học
tập.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1. Đối tượng nghiên cứu: Một số kinh nghiệm của giáo viên chủ nhiệm và giáo
viên bộ môn trong những năm học vừa qua.
2. Vận dụng ở lớp trong lớp 4A3 trường Tiểu học ...., năm học 2019 – 2020.
1.4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm.
- Học sinh khối 3 trường Tiểu học …...
1.5. Phương pháp nghiên cứu.
1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, trực quan, nêu gương,
hỏi đáp ...
3. Các phương pháp hỗ trợ: Thống kê mô tả, ...
1.6. Phạm vi và thời gian nghiên cứu.
- Tháng 8/ 2019: Đăng kí đề tài, lập đề cương.
- Tháng 9/ 2019: Điều tra thực trạng nề nếp lớp học và lí lịch của học sinh ở lớp
và xử lí các số liệu điều tra.
- Tháng 10/ 2019 đến tháng 12/ 2019: Thống kê, phân tích các số liệu.
- Tháng 01/ 2020 đến tháng 6/ 2020: Viết đề tài, báo cáo sơ bộ.( Từ ngày
20/1/2020 đến ngày 3/5/2020 nghỉ tết Nguyên Đán và tiếp tục nghỉ dịch covid – 19)
- Tháng 7/ 2020: Chỉnh sửa và hoàn thiện đề tài.
2. Nội dung
2.1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu.

Cơ sở lí luận:
Đặc điểm tâm lý và nhận thức của học sinh tiểu học:
Đối tượng của cấp tiểu học là trẻ em từ 6 đến 11 tuổi. Học sinh tiểu học là một
thực thể hồn nhiên, ngây thơ và trong sáng. Ở mỗi trẻ em tiềm tàng khả năng phát
triển về trí tuệ, lao động, rèn luyện và hoạt động xã hội để đạt một trình độ nhất định
về lao động nghề nghiệp, về quan hệ giao lưu và chăm lo cuộc sống cá nhân, gia đình.
Trẻ em ở lứa tuổi tiểu học là thực thể đang hình thành và phát triển cả về mặt sinh lý,
tâm lý, xã hội các em đang từng bước gia nhập vào xã hội thế giới của mọi mối quan
hệ. Do đó, học sinh tiểu học chưa đủ ý thức, chưa đủ phẩm chất và năng lực như một
công dân trong xã hội, mà các em luôn cần sự bảo trợ, giúp đỡ của người lớn, của gia
Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


6

đình, nhà trường và xã hội. Học sinh tiểu học dễ thích nghi và tiếp nhận cái mới và
ln hướng tới tương lai. Nhưng cũng thiếu sự tập trung cao độ, khả năng ghi nhớ và
chú ý có chủ định chưa được phát triển mạnh, tính hiếu động, dễ xúc động còn bộc lộ
rõ nét. Trẻ nhớ rất nhanh và quên cũng nhanh. Bên cạnh sự phát triển của tri giác, chú
ý có chủ định của học sinh tiểu học cịn yếu, khả năng điều chỉnh chú ý có ý chí chưa
mạnh. Vì vậy, việc sử dụng đồ dùng dạy học là phương tiện quan trọng để tổ chức sự
chú ý cho học sinh. Nhu cầu hứng thú có thể kích thích và duy trì chú ý khơng chủ
định cho nên giáo viên cần tìm cách làm cho giờ học hấp dẫn để lôi cuốn sự chú ý của
học sinh. Trí nhớ có vai trị đặc biệt quan trọng trong đời sống và hoạt động của con
người, nhờ có trí nhớ mà con người tích lũy vốn kinh nghiệm đó vận dụng vào cuộc
sống. Đối với học sinh tiểu học có trí nhớ trực quan - hình tượng phát triển chiếm ưu
thế hơn trí nhớ từ ngữ - logíc. Tư duy của trẻ em mới đến trường là tư duy cụ thể, dựa
vào những đặc điểm trực quan của đối tượng và hiện tượng cụ thể. Trong sự phát triển
tư duy ở học sinh tiểu học, tính trực quan cụ thể vẫn còn thể hiện ở các lớp đầu cấp và
sau đó chuyển dần sang tính khái qt ở các lớp cuối cấp. Trong quá trình dạy học và

giáo dục, giáo viên cần nắm chắc đặc điểm này. Vì vậy, trong dạy học lớp ghép, giáo
viên cần đảm bảo tính trực quan thể hiện qua dùng người thực, việc thực, qua dạy học
hợp tác hành động để phát triển tư duy cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn học
sinh phát triển khả năng phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa, khái qt hóa, khả năng
phán đốn và suy luận qua hoạt động với thầy, với bạn. Học sinh tiểu học thường có
nhiều nét tính cách tốt như hồn nhiên, ham hiểu biết, lòng thương người, lòng vị tha.
Giáo viên nên tận dụng đặc tính này để giáo dục học sinh của mình nhưng cần phải
đúng, phải chính xác, đi học đúng giờ, làm việc theo hướng dẫn của giáo viên trong
mơi trường lớp ghép.Tình cảm là một mặt rất quan trọng trong đời sống tâm lý, nhân
cách của mỗi người. Đối với học sinh tiểu học, tình cảm có vị trí đặc biệt vì nó là
khâu trọng yếu gắn nhận thức với hoạt động của trẻ em.Tình cảm tích cực sẽ kích
thích trẻ em nhận thức và thúc đẩy trẻ em hoạt động. Tình cảm học sinh tiểu học được
hình thành trong đời sống và trong quá trình học tập của các em. Vì vậy giáo viên dạy
học lớp ghép cần quan tâm xây dựng môi trường học tập nhằm tạo ra xúc cảm, tình
cảm tích cực ở trẻ để kích thích trẻ tích cực trong học tập. Đặc điểm tâm lí của học
sinh dân tộc thể hiện ở tư duy ngơn ngữ - logíc dừng lại ở mức độ trực quan cụ thể.
Ngồi ra tâm lí của học sinh dân tộc còn bộc lộ ở việc thiếu cố gắng, thiếu khả năng
phê phán và cứng nhắc trong hoạt động nhận thức. Học sinh có thể học được tính cách
hành động trong điều kiện này nhưng lại không biết vận dụng kiến thức đã học vào
trong điều kiện hoàn cảnh mới. Vì vậy trong mơi trường lớp ghép giáo viên cần quan
tâm tới việc việc phát triển tư duy và kỹ năng học tập cho học sinh trong môi trường
nhóm, lớp.Việc học tập của các em cịn bị chi phối bởi yếu tố gia đình, điều kiện địa
lý và các yếu tố xã hội khác đòi hỏi nhà trường, gia đình, xã hội cần có sự kết hợp
chặt chẽ để tạo động lực học tập cho học sinh.
2.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
1. Thuận lợi:
Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


7

Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chỉ đạo, quan tâm sâu sát của Ban giám hiệu,
của Cơng đồn giáo dục cơ sở cùng sự giúp đỡ của tất cả các đoàn thể trong Hội đồng
trường. Đội ngũ các thầy cơ giáo bộ mơn nhiệt tình, u nghề và trách nhiệm cao,
chuyên môn vững vàng.
Lực học của học sinh khá đồng đều. Hầu hết các phụ huynh học sinh đều quan tâm
đến việc học của các em. Cơ sở vật chất dạy và học của trường khang trang, đầy đủ
các phịng học bộ mơn, phịng chức năng, phịng truyền thống, phịng học thống mát,
sân tập TDTT, nhà vệ sinh sạch sẽ ...
2. Khó khăn:
Đầu năm học 2019 - 2020, tơi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm
lớp 2A3. Lực học của các em phần lớn tiếp thu nhanh nhưng có nhiều em chưa chăm
học, nghịch ngợm ảnh hưởng đến kết quả học tập. Một số em do điều kiện gia đình
bố mẹ đi làm xa ở tỉnh khác... vài tháng, có khi cả năm mới về một lần. Các em ở với
ơng bà nên gần như khốn trắng việc học của con em cho nhà trường, cho giáo viên.

Tốt
35

SL
5

Đạt
%

Tự học,giải quyết vấn đề

Hợp tác

Tổng số HS

Tự phục vụ, tự quản

Kết quả khảo sát lớp 2A3- lớp do tôi làm chủ nhiệm- tháng 10 năm 2019:
Về Năng lực và Phẩm chất các em đều đạt ở mức Tốt và Đạt, khơng có em nào
ở mức Cần cố gắng.
• NĂNG LỰC

SL

%

14,3 30 85,7

Tốt

Đạt

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

7

20,0

28

80,0

7

20,0

28

80,0

• PHẨM CHẤT

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


Tốt
35

SL

Đạt

Tốt

% SL % SL %

7 20,0 28 80,0 8 68,2

Đoàn kết, yêu thương

Trung thực, kỉ luật

Tự tin, trách nhiệm

Chăm học, chăm làm

Tổng số HS

8

Đạt

Tốt

SL % SL

%

Đạt
SL %

Tốt
SL

8 22,9 12 34,3 23 65,7 14

Đạt
%

SL

40,0 21

%
60,0

Nhìn vào bảng trên, tơi thấy nền nếp lớp chưa tốt, về năng lực và phẩm chất của các
em tỉ lệ còn thấp , chưa chăm chỉ học hành. Vì vậy, giáo viên cần phải có biện pháp
thích hợp nhằm giúp lớp nền nếp tốt, phát huy khả năng, năng lực và phẩm chất của
các em.
2.3. Mô tả, phân tích các giải pháp (hoặc biện pháp, các cách ứng dụng, cách làm
mới) mà tác giả đã thực hiện, đã sử dụng nhằm làm cho cơng việc có hiệu quả
hơn.
2.3.1. Nắm vững tình hình lớp:
Muốn giáo dục học sinh thì phải hiểu được tâm tư tình cảm nguyện vọng của các
em. Nhưng làm thế nào để hiểu được những đều ấy một cách tường tận? Theo tơi, đó
là tiếp cận với lớp chủ nhiệm nghĩa là chúng ta phải tiếp xúc gần gũi trị chuyện tìm
hiểu về hồn cảnh, đặc điểm tâm sinh lí, tính tình sở thích… của các em. Vì vậy trước
tiên khi phụ trách lớp, tơi đã tìm hiểu học sinh và tâm tư nguyện vọng của phụ huynh
rồi tiến hành làm các công việc sau:

.
Bước 1: Điều tra lí lịch cơ bản của học sinh qua phiếu Sơ yếu lí lịch vào tuần đầu
tiên của năm học mới với các nội dung sau:
SƠ YẾU LÍ LỊCH HỌC SINH
1. Họ và tên học sinh:……………….…………………… Giới tính: ..................
2. Ngày …. tháng…. năm sinh…… Dân tộc:…..….. Tơn giáo:……..............
3. - Địa chỉ thường trú: ...........................................................................................
4. - Họ, tên cha: ………………...Nghề nghiệp:……..… Số điện thoại:……...…..
- Họ, tên mẹ: ………………….Nghề nghiệp:……..….Số điện thoại:……......
5. Số anh……….. chị……….….. em………….. trong gia đinh.

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


9

6. Điều kiện kinh tế gia đình:………...............................................................…...
7. - Xếp loại của năm học 2018 - 2019:
- Học lực:…………….Năng lực:…............................Phẩm chất......................…….
- Chức vụ đã làm ở năm học 2018 - 2019:….................................................….
8. Năng khiếu:……………………….. Sở thích:…….....…….....………...…….
9. Các bạn thân hiện nay:………............................................................................
10. Chỉ tiêu phấn đấu của em trong năm học này:
……………………………...........................................………….....……...……
……………………………...........................................………….....……...……
11. Em có ý kiến, đề nghị gì với GVCN và nhà trường:
................................................................................................................................
……………………………...........................................………….....……...……
12. PHHS có đề nghị gì với nhà trường và GVCN ?
………………….....………………………………………….....………….……

………………….....………………………………………….....………….……
………………….....………………………………………….....………….……
……………………………...........................................………….....……...……
……………………………...........................................………….....……...……
……………………………...........................................………….....……...……
……………………………...........................................………….....……...……
……………………………...........................................………….....……...……
........., ngày..... tháng..... năm........
Phụ huynh
Bước 2: Từ đó, tơi có những hình thức, những biện pháp giáo dục linh hoạt phù hợp
với từng em bởi giáo dục không phải là một cơng thức chung có sẵn. Bên cạnh đó, tơi
cịn trị chuyện với giáo viên chủ nhiệm của năm trước, liên hệ các giáo viên bộ môn
trong lớp để có thêm những thơng tin chính xác về các em.
Bước 3: Đây là bước tiến hành thường xuyên ở từng giai đoạn. Tôi cung cấp số điện
thoại của bản thân, của nhà trường đến từng em và liên hệ với gia đình học sinh qua
điện thoại. Đây là sự liên hệ hai chiều qua lại giữa nhà trường với gia đình, giữa giáo
viên chủ nhiệm với phụ huynh học sinh. Bằng các hình thức liên hệ đó, tơi sẽ nắm
được những diễn biến về đạo đức, về học tập của các em có thể đánh giá hiệu quả
những tác động sư phạm đồng thời điều chỉnh phương pháp giáo dục sao cho phù
hợp. Vì đạo đức, học lực của từng em luôn biến đổi từng giờ, từng ngày chứ không
phải là bất biến theo kiểu “ Đầu sao đuôi vậy”.
* Tạo nhóm Zalo với cha mẹ học sinh để thơng báo những vấn đề chung của lớp
mình chủ nhiệm.
* Tạo nhóm Zalo với giáo viên dạy chuyên để trao đổi về các thơng tin qua trình học
tập của các em.

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


10

* Tạo nhóm Zalo với giáo viên dạy cùng tổ chun mơn để hiểu thêm về tâm lí của
trẻ cùng lứa tuổi.
Nhìn chung là thường xun dùng cơng nghệ thơng tin, Internet để cập nhật liên tục
thông tin để giáo dục các em kịp thời và hiệu quả.
2.3.2. Xây dựng và phát triển năng lực, phẩm chất cho trẻ thông qua nề nếp lớp,
giờ ra chơi và giờ hoạt động tập thể.
Qua quan sát tìm hiểu tơi nhận thấy những ngày đầu năm học, các con học sinh lớp
tơi có những ưu điểm:
* Về năng lực:
- Tự phục vụ, tự quản: đầu tóc gọn gàng, sạch sẽ.
- Hợp tác: Biết hợp tác với bạn để giải quyết các vấn đề.
- Tự học, giải quyết vấn đề: biết tìm kiếm sự giúp đỡ của thầy cô giáo.
* Về phẩm chất:
- Chăm học, chăm làm: biết giữ vệ sinh lớp học.
- Tự tin,trách nhiệm: biết nhận lỗi khi sai.
- Trung thực, kỉ luật: khơng biết nói dối.
- Đồn kết, u thương: u quý thầy cô giáo.
Bên cạnh đạt được các nề nêp trên các con cịn có rất nhiều những mặt hạn chế về
năng lực và phẩm chất như: đi học muộn, chưa biết chuẩn bị đồ dùng học tập, còn rụt
rè, chưa tích cực tham gia hoạt động tổ, nhóm, chưa biết phối hợp với bạn bè trong
lớp.Vậy, tôi cần phải làm gì để phát huy những điểm mạnh và giải quyết những mặt
hạn chế của các con lớp mình? Như chúng ta đã biết ngồi việc xây dựng, hình thành
năng lực, phẩm chất cho trẻ thông qua các bài giảng ở trên lớp của tất cả các bộ môn
được giảng dạy trong nhà trường thì việc xây dựng, hình thành và giáo dục năng lực,
phẩm chất cho trẻ thông qua nề nếp, các giờ chơi, giờ hoạt động tập thể là hết sức cần
thiết và bổ ích. Vì vậy với khuôn khổ của đề tài này tôi chỉ đề cập đến vấn đề là: Xây
dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho trẻ thông qua nề nếp lớp, giờ ra chơi và
giờ hoạt động tập thể.
Xây dựng nề nếp là một trong những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của người giáo

viên tiểu học. Thực tế, nếu học sinh khơng có nề nếp thì việc giáo dục và dạy học sẽ
không đạt hiệu quả cao. * Xây dựng nề nếp kỉ luật: Ngay từ đầu năm, sau khi được
BGH nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 2A3, tôi bắt tay vào việc ổn định tổ chức
lớp. Tôi cho các em bầu cán sự lớp. Như vậy các em được tự chọn ra bạn ngoan,
gương mẫu, học tập tốt và có khả năng lãnh đạo lớp vào đội ngũ cán bộ lớp. Đội ngũ
cán bộ lớp đã có, tơi họp riêng các em phân công nhiệm vụ cho từng em và ln phiên
đổi theo hàng tuần, hàng tháng. Chính vì thế khả năng tự phục vụ và tự quản của các
em được phát huy.
+ Em lớp trưởng: quán xuyến chung cả lớp, thay mặt GV kiểm tra, đôn đốc việc thực
hiện những qui định của lớp, của trường: đôn đốc các bạn thực hiện truy bài, kiểm tra
đồng phục, việc xếp hàng ra vào lớp, xếp hàng khi thể dục, sinh hoạt tập thể.

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


11

+ Em lớp phó học tập: Kiểm tra việc làm bài và học bài ở nhà của các bạn và giúp đỡ
các bạn khi các bạn chưa hiểu bài…
+ Lớp phó phụ trách văn nghệ: thường xuyên giữ nề nếp hát đầu giờ, giờ ra chơi vào,
sinh hoạt văn nghệ cuối tuần, trong các đợt thi do trường tổ chức.
+ Lớp phó phụ trách lao động: thường xuyên quán xuyến cả lớp khi làm vệ sinh “1
phút sạch trường”, khi lớp lao động. Giáo viên kiên trì huấn luỵên phong thái tự tin
cho học sinh làm lớp trưởng, luôn nghiêm túc trong công việc mà cô giáo giao. Giáo
viên hướng dẫn thật chi tiết, tỉ mỉ cho đội ngũ cán bộ lớp trong vài tuần đầu để các em
quen thành nếp và dần dần có đội ngũ tự quản tốt. Trên cơ sở đó giáo n tâm quản lí
học sinh theo hướng chỉ đạo từ xa. Ví dụ: Khi vệ sinh làm sạch trường lớp: Lớp phó
phụ trách lao động điều khiển các bạn nhanh chóng vào vị trí tổ đã được phân công,
bàn trực nhật ở lại làm vệ sinh trong lớp học. Truy bài ngồi theo nhóm (bàn) 2 người
ôn lại bài cũ, kiểm tra việc học bài ở nhà của nhau. Khi xếp hàng ra vào lớp hay thể

dục giữa giờ: lớp trưởng là người điều động các bạn sao cho thật nhanh ngay ngắn.
Sau mỗi tuần, giáo viên cần tổ chức sinh hoạt lớp để nhận xét công việc trong tuần
qua: cả lớp cùng nhận xét các việc mà lớp đã thực hiện, nhận xét được mặt tốt cần
phát huy cho lớp trong thời gian tới. Ví dụ: Lớp có bạn đi học muộn nên nhắc nhở bạn
đi học đúng giờ. Tuyên dương học sinh gương mẫu, nhúm tổ có nhiều cố gắng. Giáo
viên ghi nhận những ý kiến đóng góp của các em và qua đó giáo dục các em biết được
hành vi đúng sai. Giúp các em phát huy những mặt mạnh sẵn có. Với những việc các
em làm được giáo viên kịp thời khen ngợi, tuyên dương nhằm nhân rộng điển hình
trong lớp, giứp nhiều học sinh học hỏi theo. Đặc biệt, tôi luôn quy định rõ ràng cho
các con: Học sinh lớp một là phải học nhiều hơn học sinh mẫu giáo hơn nữa thời gian
lại có hạn, chính vì vậy trong giờ học khơng ai nói chuyện riêng, khơng ai nói tự do
những việc ngồi lề. Nếu phát hiện có em nói chuyện hay làm việc riêng trong giờ, tơi
ngừng giảng và nhìn đúng tại nơi đó với ánh mắt nghiêm khắc. Học sinh tự giác ổn
định lại ngay sau đó và giờ học lại được tiếp tục. Đây là một biện pháp rất hiệu quả
khiến cho công tác chủ nhiệm của tôi nhàn hơn. Đặc biệt, học sinh lớp một thường
hay mách cô. Với những lần như vậy tôi luôn phải hỏi rõ ngọn nguồn. Cả hai đối
tượng đều được trình bày cùng với nhân chứng (nếu có). Từ đó giáo viên mới có cách
giải quyết cơng bằng đối với các em. Có những trường hợp giáo viên phải chỉ ra lỗi cụ
thể của một em hay cả hai đều mắc lỗi thì cần xin lỗi nhau để giải tỏa. Sau những lần
như vậy giáo viên lại rút kinh nghiệm những trường hợp này các em không nên và
không cần thiết phải thưa cơ vì việc đó khơng quan trọng. Dần dần học sinh tự nhận ra
những việc gì thưa cơ là chính đáng, cần thiết để giảm dần việc thưa mách cô. Như
vậy, tôi đã bắt đầu xây dựng và hình thànhnăng lực: khả năng giao tiếp, hợp tác: trình
bày ngắn gọn, nói đúng nội dung cần trao đổi cho các con.
* Xây dựng nề nếp học tập Học tập giúp các con có những kiến thức cơ bản, cần thiết
để phục vụ cho các lớp trên và cuộc sống sau này. Học tập còn giúp các con xây dựng,
phát triển năng lực: tự học và giải quyết vấn đề: biết thực hiện nhiệm vụ học các
nhân,, biết chia sẻ kết quả học tập với bạn, biết vận dụng kiến thức đã học vào thực

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học

12

tế.... Nhưng khơng phải thích học là học, học như thế nào cũng được miễn đạt được
thành tích, được lên lớp. Tất cả phải theo hướng mà tôi đưa ra nhằm cho các con dễ
tiếp thu hơn, yêu thích việc học hơn tạo điều kiện tốt nhất cho các con phát triển năng
lực, phẩm chất của mình ngay từ những năm đầu cấp. Giáo viên sử dụng một số kí
hiệu hoặc lệnh để điều khiển học sinh thực hiện trong giờ học. Ví dụ: Khi GV chỉ vào
hình trịn có dấu chấm ở giữa là học sinh ngồi khoanh tay nhìn lên bảng. Khi chỉ vào
hình chữ nhật học sinh lấy bảng con. Khi đang dùng bảng mà giáo viên chỉ vào kí
hiệu bảng thì học sinh lập tức cất bảng. Khi bạn làm bài xong để cả lớp tập trung nhận
xét chữa bài giáo viên gõ 1 tiếng thước. Khi yêu cầu học sinh lấy đồ dựng hay cất đồ
dựng thì giáo viên chỉ vào chữ Đ bên góc trái bảng. Chia nhóm đơi, nhóm ba, nhóm
bốn, nhóm năm, nhóm sáu, muốn học sinh hoạt động theo nhóm nào giáo viên chỉ
thước vào kí hiệu đó viết sẵn ở góc trái của bảng lớp. Giáo viên thường xuyên đến lớp
sớm để cùng kiểm tra, truy bài với các em. (Mặc dù đã giao cho em lớp phó phụ trách
học tập và các bàn trưởng). Công việc này cần được kiểm tra vào đầu giờ học để có
hiệu quả hơn. Giáo viên khuyến khích tất cả học sinh hăng hái phát biểu xây dựng bài.
Ví dụ: Khi gọi học sinh nhút nhát hoặc học sinh yếu trả lời được câu hỏi đề nghị cả
lớp động viên bạn bằng tràng pháo tay. Cịn để học sinh khỏ giỏi khơng cảm thấy
buồn chán thì để các em nhận xét ý kiến. Giáo viên sử dụng phương pháp học mà
chơi - chơi mà học, nhưng khơng vì thế mà làm ảnh hưởng đến những lớp xung
quanh. Ví dụ: Trong khi học các em phải đảm bảo trật tự, không phát biểu chung cả
lớp. Còn trong khi chơi các em cũng phải tuân thủ luật chơi, cổ vũ nhưng không la
lớn, không đập bàn. Giáo viên qui định cách giơ tay, giơ bảng, đứng đúng cách khi
phát biểu. Ví dụ: Giơ tay phải, khuỷu tay chống xuống bàn, giơ tay đúng mới gọi phát
biểu. Khi giơ bảng: hai khuỷu tay chống xuống bàn, bàn cuối cùng mới giơ cao tay.
Đứng thẳng người, hai tay buông xuống khi được gọi phát biểu… Ngay cả việc học
tập ở nhà, tơi cũng có u cầu rất rõ ràng. Tơi phân tích cho các em thấy, học là việc

của chính bản thân các em. Bố mẹ, thầy cơ khơng thể học hộ các em được. Do đó u
cầu cô giáo giao, các con phải tự giác làm. Không có lí do gì lại nêu tại bố mẹ con
khơng bảo con làm, hay tại bố mẹ con không nhắc nhở. Tiếp đó, tơi kiểm tra thật sát
sao, ai khơng thự hiện đúng yêu cầu, cô giáo nhắc nhở, phê bình. Nhờ đó, tuy là học
sinh lớp một nhưng tơi được phụ huynh phản ánh là các em rất tự giác khi về nhà. Bố
mẹ không cần giục giã, nhắc nhở con em họ. Hay trong những giờ tập đọc, tôi không
chỉ hướng các em đến cách đọc đúng mà cịn hướng dẫn chúng đọc sao cho hay. Bởi
tơi hiểu rằng, học sinh lớp một là cái gốc, bản lề để sau này lên lớp trên trẻ có kĩ năng
đọc tốt. Khơng chỉ chú trọng đến đọc hay, tơi cịn lưu tâm đến yêu cầu chữ đẹp. Tôi
hướng dẫn kĩ cho các em từng nét cơ bản và mẹo hay để viết các nét đó sao cho đúng,
đẹp. Từ đó các em rèn luyện nhiều thì chữ viết cũng đẹp hơn. Song cũng phải nói một
điều rằng làm như vậy quả là vất vả đối với giáo viên chủ nhiệm. Bởi lẽ, tính cách của
các con lớp một là: * Rất thích được thể hiện mình: Trong lớp tơi có một số học sinh
thường thích mình là nhân vật trung tâm, muốn được làm mẫu để các bạn chú ý tán
thưởng và đề cao mình. Nắm được đặc điểm tâm lý đó tơi thường tranh thủ cho các

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


13

em có dịp thể hiện mình. Trong giờ học Tốn, Kế Tình là một học sinh thơng minh
nhanh nhẹn thường làm toán xong trước các bạn,mỗi khi làm bài xong con thường
ngoảnh đi ngoảnh lại khoe với các bạn “ tớ xong trước’’ hay “tớ về nhất” nhưng bài
em làm rất ẩu. Để chấn chỉnh điều đó,tơi cho em lên bảng chữa bài kèm theo một điều
kiện “Nếu trình bày đúng và đẹp thầy sẽ thưởng cho bông hoa chăm ngoan”. Vì con
rất thích được bạn khen và thán phục mình. Trước lời động viên và yêu cầu của thầy
nên con đã làm bài trên bảng vừa nhanh vừa trình bày bài cẩn thận. Con trở về chỗ
ngồi với bông hoa chăm ngoan và một tràng pháo tay giòn giã của các bạn. Con vui
lắm nét mặt hớn hở, hãnh diện vì được các bạn đề cao là người giải tốn nhanh nhất .

Cháu Khánh Linh cũng vậy, cháu có giọng đọc lưu lốt, diễn cảm nên tơi cho cháu
đọc bài mẫu cho các bạn,đọc truyện cho các bạn nghe đầu giờ cháu rất vui khi được
các bạn tặng cho danh hiệu “Người có giọng đọc của phát thanh viên”. Cũng từ đó tơi
thấy các cháu trong lớp có sự thi đua ngầm, cháu nào cũng muốn được lên đọc như
bạn. Trong giờ kể chuyện, Đạo đức, Tập đọc tôi thường xuyên cho các cháu đọc phân
vai hay đóng những đoạn tiểu phẩm (giờ Đạo đức) đa số học sinh đều xung phong
tham gia bởi các cháu muốn được dịp thể hiện mình, nội dung tiết học với các em
mang tính tự nhiên, mọi thành viên đều cảm thấy vui vẻ thoải mái và rất tích cực hồ
nhập với tập thể lớp, học sinh được thể hiện nhiều qua các tiết học trở lên bạo dạn tự
tin hơn trước đám đơng.
* Tính hiếu thắng của trẻ: Hầu như bất cứ đứa trẻ nào cũng có tính hiếu thắng. Tơi
gắn sự hiếu thắng đó theo hướng tích cực, xây dựng tính hiếu thắng đó trở thành
hướng phấn đấu vươn lên trong học tập của mỗi học sinh. Trong lớp tôi chọn một số
cặp học sinh ngang sức nhau khuyến khích các cháu thi đua với nhau trong khoảng
gian ngắn, với thời gian đó cháu nào vượt lên thì sẽ được khen và tìm một bạn có sức
học khá hơn để ghép đôi. Làm như vậy các cháu luôn phải cố gắng vì sợ thua bạn. Ví
dụ: Trong việc xếp chỗ ngồi học, đầu năm tôi xếp cháu Thu Ngân cạnh cháu Khánh
An là hai học sinh có học lực khá ngang nhau, tôi ghép các cháu thành đôi bạn cùng
tiến và thi xem ai có nhiều cố gắng hơn trong học tập. Sau hai tháng lực học của cháu
Thu Ngân vượt lên so với cháu Khánh An, đến lúc đó tơi lại ghép cháu Thu Ngân với
cháu Trung Kiên có lực học giỏi hơn. Lúc ấy Trung Kiên lại là cái đích để cháu Thu
Ngân cố gắng vì muốn chiến thắng bạn. Hay Minh Đạt và Viết Phong là 2 bạn viết
chữ chưa đẹp, tôi gia hạn một tháng, cháu nào có ý thức rèn chữ viết đẹp hơn bạn thì
bạn đó sẽ được tặng danh hiệu“ ngưịi chiến thắng ”. Suốt thời gian ấy giữa hai cháu
có sự chạy đua ngầm vì cháu nào cũng muốn mình là người chiến thắng. Như vậy
năng lực biết chia sẻ kết quả học tập của các con được phát triển. Tôi thường xuyên
vận động những cuộc chạy đua nho nhỏ như vậy và quả nhiên lớp tơi có phong thi đua
học tập sơi nổi hơn. Những cuộc thi đua như vậy tôi cho là rất lành mạnh. Nó giúp các
cháu ln có cái mốc mới cao hơn cần vươn tới. Những cháu sẵn có tính hiếu thắng
thường thu được kết quả rõ rệt sau mỗi cuộc đua. Và năng lực, phẩm chất của các con

được xây dựng, hình thành theo hướng tích cực. b) Xây dựng và phát triển năng lực,
phẩm chất cho trẻ thông qua giờ ra chơi Sau những giờ học căng thẳng và mệt mỏi thì

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


14

giờ ra chơi là giờ các con được vui chơi thoải mái, chơi những gì mà con thích. Chính
vì vậy mà đã nẩy sinh bao nhiêu vấn đề làm cho người làm công tác chủ nhiệm phải
hết sức quan tâm, tìm ra những giải pháp phù hợp để giờ chơi thực sự trở thành một
giờ chơi lành mạnh và bổ ích. Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm tôi đã xây dựng
cho mình kế hoạch để hướng dẫn các con có giờ chơi thật thoải mái, lành mạnh vổ ích
cụ thể như sau: Ngay từ đầu năm tôi đã kết hợp với nhà trường và ban phụ huynh của
lớp chuẩn bị cho các con một số vật dụng cần thiết phục vụ cho giờ chơi như: Cầu
lông, dây nhảy, quả cầu, giấy vẽ, bút màu, phấn màu, bộ xếp hình, que tính, sách, báo,
truyện, những viên sỏi trắng để chơi trị ơ ăn quan. Đến giờ chơi tơi cho các con tự
chọn các vật dụng để phục vụ trò chơi mà con thích. Với trị chơi mà các con chưa
biết cách chơi tôi đã hướng dẫn và chơi cùng các con. Ví dụ: - Với những trị chơi đá
bóng, đá cầu, cầu lông hay nhảy dây hầu như các con đã biết nên các con có thể tự
chơi. Thơng qua các trò chơi như vậy các em được thả tâm hồn mình vào các trị chơi,
các em say sưa hứng thú, thỏa sức sáng tạo, thư giãn đầu óc sau các giờ học. Qua đó
các con được giao lưu, học hỏi và biết thêm bao điều mới lạ. Từ đó phẩm chất tích
cực tham gia các hoạt động trường lớp của các con dần hình thành và phát triển theo
một chiều hướng tốt. Xây dựng và phát triển năng lực, phẩm chất cho trẻ thông qua
giờ hoạt động tập thể. Như chúng ta đã biết, hoạt động tập thể là cầu nối quan trọng
nhằm nâng cao hiểu biết của các con về đời sống xã hội. Qua đó các con được tích lũy
thêm những kinh nghiệm giao tiếp hằng ngày, rèn luyện đạo đức, phát huy năng lực,
phẩm chất theo đúng thông tư 22 mà Bộ giáo dục ban hành.
* Hoạt động tập thể dạy theo các chủ điểm của từng tuần, từng tháng Tháng Chủ

Điểm.
Nội dung và hoạt động:
Tháng 8+9: Chào mừng năm học mới
- Tham dự lễ khai giảng của nhà trường - ổn định lớp - Học nội quy nhà trường - Đế
ra phương hướng trọng tâm theo chỉ tiêu phấn đấu của trường, lớp.

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


15

Tháng 10: Chăm ngoan học giỏi.
Tháng 11: Tri ân thầy cô giáo.
- Nghe giới thiệu thầy cô giáo trong trường - Tập văn nghệ chào mừng 20/11 - Tổ
chức kỉ niệm ngày 20/11 - Phát động phong trào thi đua hoa điểm tốt tặng thầy cô. Thi vẽ tranh tặng thầy cô giáo - Tổ chức sinh nhật, hội học tập - giáo dục môi trường
và quyền bổn phận trẻ em.
Tháng 12: Theo bước chân những người anh hùng
Nói chuyện với các anh hùng lực lượng vũ trang. - Thi vẽ tranh chủ đề Chú bộ đội Tổ chức Noel - Tham quan ngoaih khóa đợt 1 - Ơn thi học kì 1 - Tham gia hoạt động
từ thiện
Tháng 1+2: Chào năm mới 2020 – Mừng Đảng mừng xuân.
- Văn nghệ mừng xuân - Chơi các trò chơi dân gian - Lì xì đầu năm.
Tháng 3: Thiếu nhi vui khoẻ, tiến bước lên Đoàn
Phát động phong trào thi đua chào mừng ngày 8/3 -Thi hát, vẽ tranh, làm bưu thiếp
tặng mẹ và cô
Tháng 4: Mừng non song thống nhất
- Sưu tầm tranh ảnh các bạn thiếu nhi trên thế giới - Văn nghệ chào mừng 30/4 và 1/5
- Hội thu Kế hoạch nhỏ - Tham gia hoạt động từ thiện.
Tháng 5: Tháng 5 nhớ Bác
- Phát động phong trào thi đua, lập thành tích dâng Bác. - Tổ chức thi Rung Chuông
Vàng với kiến thức ôn tập cuối năm - Chuẩn bị các hoạt động hè. - Tổng kết năm học.

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


16

Bên cạnh các giờ hoạt động tập thể dạy theo các chủ điểm của từng tuần ,từng tháng
thì hàng tuần tơi cịn dành một khoảng thời gian nhất định để trị chuyện với các con
để dược nghe chính các con nói, chính các con kể cho tơi nghe những tâm tư nguyện
vọng của mình (có thể nói trực tiếp hoặc viết ra những những tâm sự đó) để từ đó tơi
hiểu và gần gũi các con hơn. Trong lớp có các bạn trai và bạn gái tôi muốn các con
hiểu được rằng cần phải có tình cảm và những mối quan hệ chung giữa các bạn trong
lớp. Tôi quyết định tiến hành cuộc nói chuyện bí mật để hướng các em theo con
đường đó. Vì sao lại nói chuyện bí mật ? Tơi có suy nghĩ về chuyện này. Thứ nhất,
các em gái không cần phải biết tôi đã khuyên các bạn trai những gì. Nếu khơng có thể
xảy ra những đối đáp như thế này: “ Cô giáo sai cậu đưa áo khoác cho các bạn gái à?
Nào hãy đưa nhanh nhanh lên !” Và sự quan tâm tốt đẹp của các bạn trai sẽ biến thành
một nhiệm vụ phiền hà. Khi đó sự ân cần bị mất vẻ đẹp thẩm mỹ và cơ sở đạo đức.
Nếu các em gái không biết nội dung sinh hoạt của chúng tôi thì bất kỳ một sự quan
tâm nào của các bạn trai cũng sẽ được tiếp nhận với tình cảm biết ơn. Thứ hai, khi
cánh cửa đóng kín tơi có thể nói với các em trai thẳng thắn hơn, giải thích cho các em
hiểu thế nào là tính cách của một bạn con trai? Tính chất bí mật của buổi nói chuyện
này bắt buộc các em trai phải nhìn vào mình khác đi: người ta nói chuyện một cách
nghiêm túc, tin tưởng ở các em, nghĩa là các em đã khôn lớn! Thứ ba, trẻ thích những
bí mật nào đó của mình. Việc tiếp xúc như thế kích thích các em hoạt động. “Đây là bí
mật của chúng mình ” có nghĩa là “Cái đó rất quan trọng” Ngồi ra tính bí mật - một
trong những nét đẹo nhất của trị chơi trẻ em .Trẻ giữ bí mật về chuyện gì ? Các em bí
mật cái mà có lẽ cả thế giới đều rõ. Và vấn đề khơng phải bí mật như thế nào, mà là ở
chỗ có bí mật. Cịn tôi lại muốn các em thể hiện sự ân cần bạn nam với bạn gái. Vậy
là sự mong muốn của chúng tôi trùng nhau: tôi cho các em nhiệm vụ bí mật cịn các

em cố gắng hồn thành. * Tham gia các hoạt động tập thể do Nhà trường và Ban
thanh thiếu niên phát động: Đây là biện pháp hay nhất và có hiệu quả nhất các năng
lực, phẩm chất của các con lớp tôi phát huy tối đa nhất. Các con mạnh dạn, tự tin
trong giao tiếp, phát huy tinh thần tổ nhóm, yêu quý bạn bè trường lớp. Đó là những
hoạt động tập thể: - Tham gia múa dân gian màn chào hỏi cuộc thi Thành Phố “Em là
bác sĩ dự phòng - Tham gia các hoạt động từ thiện: mua tăm ủng hộ người nghèo,
đồng bào lũ lụt, quỹ vì người nghèo... - Tham gia phong trào đọc và làm theo Báo đội.
- Hội thu sách truyện ủng hộ thư viện và kế hoạch nhỏ. - Tham gia tham quan ngoại
khóa. II.Biện pháp 2 : Chia sẻ với phụ huynh học sinh: Từ bao lâu nay, nhà trường và
gia đình ln có mối quan hệ chặt chẽ, mật thiết trong việc nuôi dạy, phát triển năng
lực, phẩm chất cho con trẻ. Qủa khơng sai khi nói rằng: Gia đình là một tế bào của xã
hội. Nắm được chân lí đó, trong cơng tác chủ nhiệm của mình tôi không bao giờ thiếu
vấn đề chia sẻ với phụ huynh. Học sinh rất thích được hoa điểm tốt và phụ huynh ln
mong: Sau mỗi buổi đón con ở trường về lại được con mình khoe có những bơng hoa
điểm tốt, những chuyện vui ở lớp. Chỉ cần có thế thôi cũng đủ để bố mẹ thêm vui và
vợi đi bao sự nhọc nhằn của cả một ngày lao động vất vả. Cũng chỉ cần có thế mà bữa
cơm gia đình học sinh hơm ấy cảm thấy ngon miệng hơn và hạnh phúc hơn. Ví như

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


17

bài thơ: Chuyện ở lớp của nhà văn Tô Hà trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 đã
phản ánh đúng suy nghĩ của các con và các quý bậc phụ huynh: - Mẹ có biết ở lớp
Bạn Hoa khơng học bài Sáng nay cô giáo gọi Đứng dậy đỏ bừng tai - Mẹ có biết ở lớp
Bạn Hùng cứ trêu con Bạn Mai tay đầy mực Cịn bơi bẩn ra bàn Vuốt tóc con, mẹ
bảo: - Mẹ chẳng nhớ nổi đâu Nói mẹ nghe ở lớp Con đã ngoan thế nào? Nhưng thực
tế không phải bao giờ các cháu cũng học bài và làm bài chuyên cần để cô giáo sẵn
lòng khen ngoan cho ngay hoa điểm tốt. Nhiều khi kiểm tra bài vở, học sinh vì một lý

do nào đấy không đủ đồ dùng tôi vẫn nghiêm khắc khiển trách nhưng vẫn ôn tồn mở
lối cho học sinh. Nhắc cho học sinh lần kiểm tra sau đồng thời thơng báo cho học sinh
biết điều đó. Cách làm này đã làm mất đi sự thất vọng trong lòng các em và mở ra cho
các em hy vọng để cố gắng ở lần sau. Những em này ln có tư tưởng gỡ lại điểm nên
đã: lập công chuộc tội, rất hào hứng xung phong kiểm tra vào tiết học tiếp. Phụ huynh
học sinh biết được điều đó đều cố gắng động viên con học và họ không băn khoăn, lo
lắng về kết quả học tập của con mình có thể rơi vào mức độ “ báo động” nữa. Tơi cịn
phối kết hợp với phụ huynh cùng hỗ trợ mình trong các bài giảng trên lớp để các con
hình thành và phát triển thêm phẩm chất ,có một bài học hay thêm u gia đình, thầy
cơ và bạn bè. Bởi, biết yêu thương- một trong những phẩm chất đầu tiên ta cần hướng
tới để giáo dục con trẻ. Mặt khác, tôi cùng phụ huynh tổ chức các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp cho các con. Tôi tận dụng tối đa “nguồn phụ huynh” cùng tham gia
vào các hoạt động của lớp. Tôi đã “lôi kéo” được phụ huynh lớp mình vào hoạt động
của lớp một cách vui vẻ, nhiệt tình.
2.3.3. Mang niềm vui đến với trẻ:
“ Mỗi thầy cơ giáo là tấm gương sáng cho học sinh noi theo”. Thân thiết tình thầy
trị: Tạo được tâm thế cho học sinh trong buổi học là vô cùng cần thiết. Bởi tôi muốn
lúc nào trên khuôn miệng xinh xinh của các con do tôi chủ nhiệm cũng ngân nga
những câu thơ do nhà văn Trần Quốc Toàn sáng tác: Buổi sáng bé chào mẹ Chạy tới
ôm cổ cô Buổi chiều bé chào cơ Rồi sà vào lịng mẹ Mặt trời mọc rồi lặn Trên đôi
chân lon ton Hai chân trời của con Là mẹ và cơ giáo. Hiểu điều đó nên tiết học đầu
tiên tôi không bao giờ quở trách, trách phạt bất cứ một học sinh nào. Dù hơm đó học
sinh đi muộn hay quên đồng phục hoặc quên sách, vở, thiếu phần chuẩn bị. Nếu nặng
lời mắng mỏ sẽ đem lại cho học sinh đó nỗi buồn , cảm giác có tội sẽ đè nặng, phá tan
sự tiếp thu của học sinh trong cả buổi học hơm ấy. Chính cô giáo cũng bị ức chế, buồn
bực, tức tối trong suốt giờ giảng của mình. Để tránh tình trạng trên, sáng sáng khi
bước chân vào lớp tôi thường nghĩ ra một câu chào, một câu đùa hóm hỉnh hoặc sau
lời chào là một vài cử chỉ ân cần: Khi thì sửa lại tóc cho em này, lúc lại cài áo cho em
kia. Để sao cho học sinh cảm nhận được một ngày học mới bắt đầu hết sức nhẹ nhàng
và ấm áp. Đến cuối ngày học hôm ấy, tôi cho các em bình chọn ai học ngoan và ai tiến

bộ nhất trong ngày. Lúc đó là lúc mà tơi nhắc nhở khuyết điểm mà các cháu học sinh
hồi sáng mắc phải. Nếu lỗi cháu đó mắc phải mà nặng, cháu sẽ tự đứng trước lớp tìm
xem mình sai ở chỗ nào rồi hứa với tập thể lớp, với cô giáo sẽ sửa những sai lầm đó.
Cả ngày học sinh ở trường, cơ giáo trong thời gian đó thay vai trị người mẹ ở nhà của
Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


18

các cháu. Mỗi khi có cháu kêu sốt, mệt hay đau bụng giữa tiết học tôi không làm ngơ
mà ân cần hỏi han bình tĩnh xử lý lúc thì xoa cho cháu này chút dầu khi thì pha cho
cháu khác cốc nước có cháu mệt q khơng đỡ tơi đưa cháu xuống phịng y tế hoặc
thơng báo cho gia đình cháu đến. Lớp tôi đa số các cháu đều ăn ngủ trưa tại trường
nên cứ đầu giờ chiều tôi lại hỏi han tỷ mỷ các cháu cháu nào ăn nhanh , cháu nào ăn
chậm, cháu nào bỏ cơm, cháu nào không ngủ trưa? để kịp thời nhắc nhở các cháu và
trao đổi với giáo viên quản lý trưa và gia đình để có sự điều chỉnh. Vào giờ ra chơi,
tơi dành khoảng 10 phút đầu ngồi lại lớp hỏi chuyện cho các em thêm gần gũi. Có
những em tóc rối đầu bù, tơi chải lại giúp em, có em chân tay chưa cắt móng, tơi cắt
giúp và nhắc nhở các em khơng nên để móng tay dài. Nhờ đó tình cảm thầy trị thêm
gần gũi và các em cũng khơng còn ngần ngại để bày tỏ những vấn đề riêng của mình.
b.Học mà chơi - chơi mà học: Bác Hồ kính u của chúng ta đã từng nói rằng: “ Trẻ
em như búp trên cành Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan!” Nên tôi hiểu các con
đang tuổi ăn, tuổi chơi sẽ không tránh khỏi sự nhàm chán, mất hứng nếu giờ học khơ
khan, buồn tẻ. Vì vậy trong các giờ học chính ở trên lớp, ngồi kiến thức cơ bản cần
phải truyền tải cho các con, tôi ln đổi mới các hình thức dạy học để tạo hứng thú,
niềm vui, sự hăng say, ham học hỏi của các con lớp 1. Trong giờ học để các cháu tiếp
thu bài được dễ hơn, tôi cũng thường tổ chức các trị chơi, tạo điều kiện để đơng đảo
học sinh được tham gia tham gia: ví dụ chơi hái hoa dân chủ trong giờ ôn tập môn tự
nhiên ,xã hội; chơi đóng kịch phân vai trong giờ đạo đức(luyện tập). Trong tiết Tốn,
tơi tổ chức các trị chơi như: Tiếp sức, Rung chng vàng, Ai nhanh ai đúng hay Hỏi

xốy đáp xoay. Trong tiết Tập đọc, tôi cho các con thi “Giọng đọc vàng”, xem thêm
băng, clip, hình ảnh thú vị về bài học. Ví như bài Cái Bống, tơi cho các con xem video
bài hát Cái Bống. Bài Bàn tay mẹ, tôi làm clip về mẹ của các con trong lớp, các con
rất thích thú với những tiết học vừa học vừa chơi như thế này. Những kiến thức cơ
bản học sinh được học dưới dạng trò chơi, các cháu thấy hứng thú và tiếp thu kiến
thức nhanh hơn đồng thời tơi nhận thấy thơng qua các trị chơi năng lực, phẩm chất
của các cháu được bộc lộ rõ ràng hơn. Qua đó tơi nhận xét cụ thể về tính cách của
từng cháu để có biện pháp giáo dục phù hợp. Học sinh đến trường thì cịn phải vui
chơi. Giờ ra chơi tơi hướng dẫn cho các cháu trị chơi tập thể, trò chơi dân gian, mượn
cho các cháy dây, cầu, bóng... để học sinh được chơi hết mình, được cười đùa thật vui
vẻ. Tinh thần đồn kết, hịa đồng được xây dựng rõ nét hơn trong giờ ra chơi. c. Khen
thưởng, khích lệ, động viên: Tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu học còn trong sáng, thơ
ngây. Nên lẽ dĩ nhiên các con rất thích được khen thưởng, động viên kịp thời, đúng
lúc. Tôi biết rằng học sinh mới từ mẫu giáo lên rất mải chơi, học không tập trung.
Song nắm được tâm lí trẻ rất thích làm người lớn. Chính vì vậy mà ngay từ buổi học
đầu tiên tôi đã động viên các em: “Từ hôm nay các con đã là học sinh lớp một rồi, các
con đã lớn hơn nhiều, đã được các em mẫu giáo gọi bằng anh, bằng chị vậy thì chúng
mình cần học tập tốt hơn, ngoan hơn để làm gương cho các em. Nếu bạn nào chưa
ngoan, chưa xứng đáng là học sinh lớp một thì sao? Các bạn có đồng ý để cô gửi về
học lại mẫu giáo không? Đương nhiên chẳng em nào muốn như vậy cả. Thế là buổi

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


19

học hơm ấy cũng như những buổi sau nếu có em nào chưa ngoan, tôi cũng không cần
nhắc tên chỉ cần nói nhẹ: “Bạn nào muốn về mẫu giáo thì bảo cô nhé, cô sẽ đưa con
về!” Vậy là học sinh ý thức được ngay và tiếp tục tập trung vào bài học. - Trong q
trình học, tơi ln nắm vững tâm lí trẻ rất thích khen nên dù em có tiến bộ chỉ một

chút thơi cũng cần tun dương, động viên để em cố gắng hơn nữa. Chẳng hạn lớp tơi
có em Huyền Linh ln đi học muộn. Cơ giáo nhắc nhở nhiều lần mà chưa tiến bộ.
Đột nhiên có hơm em đi học đúng giờ, vậy là tơi khen em trước lớp. Được các bạn
khích lệ, từ hơm đó, số buổi đi học muộn của em giảm hẳn và dần dần em đó đã có
thói quen đi học đúng giờ. Hay như em Trùng Dương không biết đáp lời cơ tơi đã
thường xun chơi, nói chuyện, nơ đùa với em; từ đó em Dương đã biết hướng đúng
trọng tâm khi cô hỏi; em Minh Quân, Gia Huy, Huyền Linh nhận thức rất chậm nên
để theo kịp các bạn quả là khó khăn. Em đọc yếu, viết kém, làm tính chậm. Tơi đã
giúp đỡ em bằng cách thường xun gọi tới em. Khi em đọc bài, viết bài có tiến bộ
hơn, tơi gần gũi động viên, khen em có cố gắng. Khơng có học sinh kém, chỉ có các
bạn lười học là kém thôi. Được cô quan tâm, các em đã có tiến bộ hơn nhiều, bước
đầu đã biết làm tính khơng cần sử dụng đến các ngón tay, đọc đã ít phải đánh vần hơn,
chữ viết khơng cịn tình trạng con giun, con rắn như trước nữa. - Biết các em thích
làm người lớn, tơi giao tồn bộ giờ sinh hoạt cho các em. Dưới sự điều hành của lớp
trưởng, các em được thoải mái trình bày những suy nghĩ, những thắc mắc của mình,
đến những phút cuối thì tơi là người giải đáp những thắc mắc đó. Đặc biệt, biết trong
lớp có nhiều em rụt rè, nhút nhát, tơi đã gợi ý cử những em đó làm cán bộ lớp để các
em mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Chính vì thế, ngồi việc nhận thức của các em được
nâng lên từ những bài học mà kĩ năng giao tiếp của trẻ cũng dần được hoàn thiện.
Hơn nữa, Thứ bảy cuối tuần có tiết sinh hoạt lớp, học trị lớp tơi rất thích và háo hức
chờ đón. Các cháu được tự do bình bầu nhau. Những cháu được cơ khen vì tiến bộ
từng mặt: học tập, kỷ luật hay chỉ là có chữ viết tiến bộ hơn tuần trước đều được phát
phần thưởng. Vào những ngày lễ tết hoặc sinh nhật của từng em, học sinh cũng nhận
được những món quà nhỏ nhưng nó đã thực sự mang đến cho các cháu niềm vui khi
đến trường: Ví dụ 1: Tết Nguyên đán tôi mừng tuổi cho các cháu một cái mặt cười
kèm theo những lời chúc: Em gặp may mắn. Ví dụ 2: Ngày 8 tháng 3 để các cháu gái
có ý thức về giới tính của mình, tơi hướng dẫn các cháu trai làm một món q tặng
cho các bạn gái cùng bàn ngồi ra tơi cịn cho cả lớp vẽ, cắt một bơng hoa có ghi lời
chúc về tặng bà tặng mẹ. Những món quà tuy nhỏ nhưng đã thu được những giá trị
tinh thần lớn bởi tôi đọc thấy trên gương mặt của các em sáng lên niềm hân hoan với

những nụ cười hồn nhiên của con trẻ, mang niềm vui đến cho con trẻ từ những việc
làm bình thường như vậy nhưng cũng khiến cho học sinh cảm thấy tình thương yêu và
sự quan tâm săn sóc của cơ với các cháu. Từ sự cảm nhận này khiến cả phụ huynh lẫn
học sinh đều cảm thấy tin tưởng các cháu thấy mỗi buổi đến trường là một ngày vui.
Khi phụ huynh gửi gắm các cháu cho nhà trường , cho cơ mà hồn tồn yên tâm vững
dạ. Sau một năm áp dụng đề tài, tôi thấy học sinh của tôi năng động, tự tin và biết làm

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


20

chủ trong các hoạt động. Phẩm chất, năng lực của các con được xây dựng và giáo dục
theo hướng tích cực.
Cụ thể: 1. Về năng lực: * Tự phục vụ, tự quản: - Chấp hành nội qui lớp học, tự hồn
thành cơng việc được giao. - Quần áo, đầu tóc ln gọn gàng sạch sẽ. - Biết giữ gìn vệ
sinh thân thể, ăn, mặc hợp vệ sinh. - Bố trí thời gian học tập, sinh hoạt ở nhà phù hợp.
- Chuẩn bị tốt đồ dùng học tập khi đến lớp. * Giao tiếp, hợp tác: - Mạnh dạn trong
giao tiếp, biết trình bày ý kiến của mình trước đám đơng. - Biết lắng nghe người khác,
biết chia sẻ giúp đỡ với bạn bè. - Biết chia sẻ với mọi người, ứng xử thân thiện. Trình bày rõ ràng, ngắn gọn; nói đúng nội dung cần trao đổi. * Tự học và giải quyết
vấn đề: - Có khả năng tự thực hiện nhiệm vụ học cá nhân trên lớp. - Biết phối hợp với
bạn khi làm việc trong nhóm, lớp. - Biết chia sẻ kết quả học tập với bạn, với cả nhóm.
- Biết tìm kiếm sự trợ giúp kịp thời của bạn bè, thầy cô hoặc người khác. - Biết vận
dụng những điều đã học để giải quyết nhiệm vụ trong học tập, trong cuộc sống. - Biết
tự đánh giá kết quả học tập và báo cáo kết quả trong nhóm hoặc với giáo viên.
2. Về phẩm chất: * Chăm học, chăm làm: - Tích cực tham gia hoạt động giáo dục: Đi học đều, đúng giờ; thường xuyên trao đổi nội dung học tập với bạn. - Chăm làm
việc nhà giúp đỡ cha mẹ; - Tích cực tham gia các hoạt động ở trường và ở địa
phương. - Tích cực tham gia giữ gìn vệ sinh, làm đẹp trường lớp, nơi ở và nơi công
cộng;. * Tự tin, tự trọng, tự chịu trách nhiệm: - Mạnh dạn khi thực hiện nhiệm vụ học
tập, trình bày ý kiến cá nhân. - Nhận làm việc vừa sức mình. - Tự chịu trách nhiệm về

các việc làm, không đổ lỗi cho người khác. 3/1/2021 Trường Tiểu học Tân Định: Một
số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm xây dựng, phát triển năng lực và phẩm
chất cho học sinh
- Sẵn sàng nhận lỗi khi làm sai. * Trung thực, kỉ luật, đoàn kết: nói thật, nói đúng về
sự việc: - Khơng nói dối, khơng nói sai về người khác. - Tơn trọng lời hứa, giữ lời
hứa,nhường nhịn bạn. - Thực hiện nghiêm túc quy định về học tập. - Khơng lấy những
gì khơng phải của mình;biết bảo vệ của cơng. - Biết giúp đỡ, tôn trọng mọi người,quý
trọng người lao động; - Trung thực, đoàn kết với bạn bè. * Yêu gia đình, bạn và
những người khác: - Yêu trường, lớp, quê hương, đất nước. - Quan tâm chăm sóc ơng
bà, cha mẹ, anh em. - Kính trọng người lớn, biết ơn thầy giáo, cơ giáo; u thương,
giúp đỡ bạn. - Tích cực tham gia hoạt động tập thể, hoạt động xây dựng trường, lớp. Bảo vệ của cơng, giữ gìn và bảo vệ môi trường. - Tự hào về người thân trong gia đình,
thầy giáo, cơ giáo, nhà trường. - Thích tìm hiểu về các địa danh, nhân vật nổi tiếng ở
địa phương. Học kì 1 2A3: - 100% thực hiện tốt nhiệm vụ của học sinh tiểu học. - Lớp
học đồn kết, thân thiện, chan hịa, khơng có học sinh nói tục chửi bậy, biêt sẻ chia
buồn vui và giúp đỡ nhau. - Các con ngoan ngỗn, có ý thức kỉ luật tốt. - Lớp được
ban thi đua của nhà trường xếp loại tốt. Bởi: + Khi được các thầy cô trong trường vào
dự giờ, chuyên đề, lớp 2A3 luôn được khen có kỉ luật tốt, các con biết chào hỏi, lễ
phép, đồ dùng sách vở, vệ sinh lớp luôn đầy đủ sạch sẽ khi được kiểm tra đột xuất. +
100% học sinh đều tham gia hoạt động tập thể do nhà trường tổ chức. Đặc biệt một số

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


21

em đầu năm cịn nhút nhát như: Minh Anh,Bình Minh đã mạnh dạn hơn tham gia đội
văn nghệ của lớp. + Học sinh đi học chun cần, khơng cịn hiện tượng đi học muộn.
Trong lớp hăng hái xây dựng bài, chú ý nghe giảng. + Tham gia đầy đủ các hoạt động:
* Hội thu kế hoạch nhỏ: 220kg * Từ thiện : ủng hộ đồng bào miền núi, lũ lụt, hướng
về biển đảo,mua tăm, sách vở, quần áo. - Giải ba tiết mục văn nghệ trong cuộc thi:

Ngày hội thiếu nhi vui khỏe do nhà trường tổ chức. - Tiết mục múa dân gian chào hỏi
giúp đội thi của trường đạt giải nhì thành phố Em là bác sĩ dự phòng. - Kiện tướng kế
hoạch nhỏ.

Tốt
35

SL
5

Đạt
%

Tự học,giải quyết vấn đề

Hợp tác

Tổng số HS

Tự phục vụ, tự quản

2.4. Kết quả thực hiện.
*Trước khi áp dụng sáng kiến: (Lớp 2A3)
Về Năng lực và Phẩm chất các em đều đạt ở mức Tốt và Đạt, khơng có em nào
ở mức Cần cố gắng.
* NĂNG LỰC

SL

%

14,3 30 85,7

Tốt

Đạt

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

7

20,0

28

80,0

7

20,0

28

80,0

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


22

Tốt
Đạt
Tốt
SL % SL % SL %

Đoàn kết, yêu thương

Trung thực, kỉ luật

Tự tin, trách nhiệm

Chăm học, chăm làm

Tổng số HS

* PHẨM CHẤT

Đạt
Tốt
SL % SL %

Đạt
SL %

Tốt
SL
%

Đạt
SL %

35
7 20,0 28 80,0 8 68,2

8 22,9 12 34,3 23 65,7 14

40,0 21

60,0

* Sau khi áp dụng sáng kiến: (Lớp 2A3)

Tốt
35

SL

20

Đạt
%

Tự học,giải quyết vấn đề

Hợp tác

Tổng số HS

Tự phục vụ, tự quản

Về Năng lực và Phẩm chất các em đều đạt ở mức Tốt và Đạt, khơng có em nào ở
mức Cần cố gắng.
* NĂNG LỰC

SL

%

57,1 15 42,9

Tốt

Đạt

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

20

57,1

15

42,9

25

71,4

10

28,6

* PHẨM CHẤT

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


Tốt
35

SL

Đạt

Tốt

% SL % SL %

Đoàn kết, yêu thương

Trung thực, kỉ luật

Tự tin, trách nhiệm

Chăm học, chăm làm

Tổng số HS

23

Đạt

Tốt

SL % SL

%

Đạt
SL %

Tốt
SL

21 60,0 14 40,0 20 57,1 15 42,9 19 54,3 16 45,7 25

Đạt
%

SL

%

71,4 10 28,6

Qua quá trình thực hiện các biện pháp đề xuất đã nêu, tôi thấy việc áp dụng “Một số
biện pháp xây dựng, phát triển năng lực va phẩm chất cho học sinh tiểu học” đã
giúp cho học sinh có nhiều tiến bộ rõ rệt, học sinh chăm học hơn, khơng cịn đánh
nhau mà đồn kết thương yêu giúp đỡ nhau trong học tập, chăm chú nghe thầy cơ giáo
giảng bài và hoạt động với nhóm để nâng cao chất lượng trong học tập. Đến nay, tơi
đã có niềm tin và khẳng định được việc nhận xét thường xuyên thay cho điểm số
không hề ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh mà còn giúp học sinh bớt áp
lực, tiến bộ hơn nếu giáo viên biết cách tổ chức hợp lí. Đặc biệt với đối tượng học

sinh học khá của lớp, với cách tổ chức đã nêu, tôi đã phát huy được mũi nhọn về
thành tích học tập của các em. Trong q trình thực hiện tôi đã trao đổi với đồng
nghiệp cùng khối trong những lần họp tổ chuyên môn và đã áp dụng vào các lớp đồng
nghiệp đều thấy có hiệu quả.
3. kết luận và kiến nghị
3.1. Những kết luận đánh giá cơ bản nhất về sáng kiến ( nội dung, ý nghĩa,
hiệu quả).
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của BGH, hội đồng
trường và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng ăn ý
của PHHS. Tôi đã đạt được kết quả khả quan, học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy
cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu
đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Đặc biệt sau một năm học lớp 2A3 được
sự tin tưởng thương yêu của tất cả các thầy cô, ai cũng hào hứng khi bước vào lớp
giảng dạy. Riêng bản thân tơi được phụ huynh tín nhiệm, đồng nghiệp tin u. Qua
q trình làm cơng tác chủ nhiệm, với những thành quả đã đạt được cho tôi ngày hôm
nay. Tôi rút ra được các kinh nghiệm sau:
Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


24

Giáo viên chủ nhiệm cần có lịng nhiệt tình, năng động sáng tạo nhất là thực sự
yêu mến quan tâm đến học sinh như chính con em mình. Đúng như ơng cha ta đã nói:
“Trồng cây gì thu được quả đó.” Người giáo viên cần phải nắm và am hiểu sự phát
triển tâm sinh lí của học sinh để có biện pháp giáo dục không phải là khuôn mẫu, mỗi
con người đều có hồn cảnh, có tâm sự, có tình cảm, tính tình khác nhau cho nên việc
am hiểu các em và tìm biện pháp giáo dục thích hợp quả là không đơn giản.
Giáo viên cần phải không ngừng học tập, trau dồi chun mơn. Đây chính là
yếu tố quyết định sự thành cơng của cơng tác chủ nhiệm vì: “Để cung cấp cho người
học một hạt nhỏ hào quang kiến thức thì người thầy giáo phải cố gắng một biển cả

ánh sáng.”
Ngoài việc tực tiếp giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, GV chủ nhiệm trước hết phải là
nhà giáo dục, là người tổ chức hoạt động giáo dục, quan tâm tới từng học sinh, chăm
lo đến việc rèn luyện đạo đức, hành vi, những biến động về tư tưởng, nhu cầu, nguyện
vọng của các em. Đồng thời, người giáo viên chủ nhiệm lớp bằng chính nhân cách
của mình, là tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo đức,
nhân cách của học sinh. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm còn là cầu nối giữa tập thể
học sinh với các tổ chức – xã hội trong và ngoài trường, là người tổ chức phối hợp các
lực lượng giáo dục. Người gióa viên chủ nhiệm lớp là người đại diện cho quyền lợi
chính đáng của học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý, phản ánh trung
thành mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban giám hiệu nhà trường,
với các giáo viên bộ mơn, với gia đình học sinh, với cộng đồng và với các đoàn thể xã
hội khác.
Tóm lại, để làm tốt cơng tác chủ nhiệm, địi hỏi người giáo viên chủ nhiệm
không chỉ là một giáo viên dạy tốt mơn học văn hố, phải quan tâm đến chất lượng
giáo dục là học lực, năng lực và phẩm chất của học sinh và còn phải quan tâm đến sự
phát triển ở học sinh về các giá trị đạo đức, thẩm mỹ, thể chất,…
3.2. Các đề xuất, kiến nghị.
* Đối với các cán bộ quản lý nhà trường:
Phải nhiệt tình, ln tích cực tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lí xứng
đáng là con chim đầu đàn trên mọi lĩnh vực, phân công công việc một cách hợp lý
đúng người, đúng việc để khuyến khích được giáo viên, xây dựng kế hoạch cụ thể,
thường xuyên quan tâm đến việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, quan tâm đến đời sống
vật chất, tình cảm của đội ngũ giáo viên, tích cực kiểm tra góp ý, đánh giá khách
quan, công bằng, khen chê hợp lý, chú ý xây dựng mối đoàn kết từ Ban Giám hiệu
đến tập thể cán bộ giáo viên.
* Đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp:
Trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất danh dự, uy tín
của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh, thương yêu, đối xử công bằng và tôn trọng

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học


25

nhân cách của học sinh, bảo vệ các quyền lợi ích chính đáng của học sinh, đoàn kết,
giúp đỡ đồng nghiệp.
Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chun mơn nghiệp vụ,
đổi mới phương pháp giảng dạy.
Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình học sinh và các tổ
chức xã hội liên quan để tổ chức các hoạt động giáo dục.
Hành vi, ngôn ngữ ứng xử của giáo viên phải chuẩn mực, có tác dụng giáo dục đối
với học sinh.
Về lối sống tác phong: Sống có lý tưởng,có mục đích, có ý chí vượt khó vươn lên, có
tinh thần phấn đấu liên tục với động cơ trong sáng và tư duy sáng tạo; Thực hành cần,
kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; có lối sống
hịa nhập với cộng đồng, phù hợp với bản sắc dân tộc và thích ứng với sự tiến bộ của
xã hội; tác phong làm việc nhanh nhẹn, khẩn trương, khoa học; có thái độ văn minh,
lịch sự trong quan hệ xã hội.
* Đối với cha mẹ học sinh:
Cần quan tâm hơn nữa tới việc tự học, tự rèn và thái độ đạo đức của các em ở nhà
nhiều hơn nữa. Ngoài ra cần phải kiểm tra sát sao việc tự học, tự rèn ở nhà của các
em. Luôn báo với giáo viên chủ nhiệm những sai sót ở gia đình để cùng giáo viên uốn
nắn, giáo dục.
Tóm lại: Làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho
học sinh là một vấn đề tất yếu trong các nhà trường. Để nâng cao chất lượng công tác
chủ nhiệm, các giáo viên ở mỗi nhà trường đã và đang tìm tịi, nghiên cứu và thực
hiện các biện pháp hợp lý nhất để mang lại hiệu quả cao nhất. Trên đây là một số biện
pháp mà tôi đã áp dụng ở lớp tôi chủ nhiệm trong những năm học vừa qua có hiệu
quả. Tuy nhiên do năng lực bản thân cịn hạn chế, đề tài sẽ khơng khỏi có những hạn

chế. Tơi rất mong nhận được sự góp ý của Hội đồng giáo dục nhà trường cũng như
của tất cả các quý thầy cô. Và đặc biệt là các thầy cô đã từng làm công tác chủ nhiệm
lớp để cho đề tài ngày càng hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

Một số biện pháp xây dựng, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Tiểu học