Vai trò của quản lý nhà nước về văn hóa đối với sự phát triển văn hóa

Vai trị của quản lý nhà nước về văn hóa đối với sự phát triển
văn hóa - xã hội Quận Hai Bà Trưng
Quận Hai Bà Trưng được thành lập từ năm 1961 nằm ở phía
Đơng Nam nội thành Hà Nội với diện tích 10,09 km2, dân số hơn
36 vạn người. Đó là một trong những quận nội thành cũ của thủ đơ
Hà Nội, nằm ở vị trí trung tâm thủ đơ, có bề dày về lịch sử, văn hóa.
Quận Hai Bà Trưng là vùng đất cổ, nơi đây có nhiều di tích
lịch sử, văn hóa, di tích cách mạng kháng chiến tiêu biểu như đền
thờ Hai Bà Trưng, di tích Chùa Liên Phái, chùa Hộ Quốc, di tích
Đàn Nam Giao, Văn chỉ Thọ Xương. Người dân nơi đây đã gắn bó
với nét văn hóa đánh cờ người độc đáo tại lễ hội chùa Vua, múa
đèn, rước nước tại lễ hội đền Đồng Nhân. Các ngôi chùa trên địa
bàn quận với nét kiến trúc nghệ thuật cổ kính, gắn với sự tích các
danh thần, danh tướng của lịch sử nước nhà qua các thời kỳ Trưng
Vương, Lý, Trần, Lê.

Cùng với truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời, quận Hai Bà
Trưng có cơ sở thuận lợi để xây dựng, phát triển đời sống văn hóa
lành mạnh, mở rộng giao lưu văn hóa. Mặt khác, dù là một quận nội
thành, song quận Hai Bà Trưng vẫn mang tính chất chung của vùng
đất Kinh Kỳ- Kẻ Chợ, vẫn đan xen giữa đô thị và nông thôn. Những
đặc trưng của làng xã, những phong tục tập quán, sinh hoạt, nếp
nghĩ của nền nông nghiệp, nông thôn vẫn chi phối trong nếp nghĩ,


cách làm và sinh hoạt của nhiều phường, phố. Đó cũng là cách để
lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống của dân gian nhưng cũng
chính điều đó gây nhiều khó khăn, cản trở cho cơng tác quản lý văn
hóa theo u cầu đơ thị hóa.
Quận Hai Bà Trưng hiện nay có 62 cửa hàng kinh doanh dịch
vụ karaoke, 218 cơ sở internet, 18 hộ kinh doanh băng, đĩa ca nhạc,

sân khấu, 05 vũ trường, 27 biển quảng cáo, hàng nghìn biển hiệu
các loại. Các cửa hàng kinh doanh dịch vụ karaoke nằm rải rác từ
những cửa hàng trong phố cổ như Nguyễn Du, Triệu Việt Vương,
Bùi Thị Xuân, Tô Hiến Thành, Tuệ Tĩnh đến những cửa hàng ven
sông Hồng trên địa bàn các phường Bạch Đằng, Thanh Lương, Vĩnh
Tuy...tập trung rải rác tại 15/20 phường, chủ yếu trên địa bàn
phường Bùi Thị Xn, Ngơ Thì Nhậm, Phạm Đình Hổ, Thanh
Nhàn, Bạch Đằng; Theo con số quản lý hiện nay, các cửa hàng kinh
doanh băng, đĩa ca nhạc, sân khấu tập trung ở 06 phường trong
quận, và đặc biệt phát triển mạnh ở phố Yên Bái, Thịnh Yên phường
Phố Huế (chợ Trời). Các cửa hàng kinh doanh internet hiện nay tập
trung trên địa bàn 17 phường, đặc biệt là ở Tạ Quang Bửu, Lê
Thanh Nghị phường Bách Khoa và phường Đồng Tâm, Vĩnh Tuy.
Hiện nay trên địa bàn quận Hai Bà Trưng có tổng số có
79 di tích lịch sử, văn hóa, phân bổ ở 18/20 phường với nhiều loại
hình phong phú, trong đó có 35 di tích đã được xếp hạng cấp Bộ và
cấp thành phố, 19 di tích Cách mạng kháng chiến và 25 di tích chưa
xếp hạng.


Quận Hai Bà Trưng còn lưu giữ rất nhiều lễ hội dân gian
truyền thống. Nhìn chung, các lễ hội đều giữ được nét đặc sắc và
được tổ chức an toàn đảm bảo đúng yêu cầu quy chế lễ hội của nhà
nước ban hành. Tuy nhiên, gần đây lễ hội truyền thống trên địa bàn
quận đang phần nào bị biến dạng, mất đi bản sắc. Nguyên nhân là
do hiện nay, sự giao lưu, tiếp biến văn hóa giữa cộng đồng cư dân
các vùng miền tăng do điều kiện không gian, thời gian, địa lý ...
Chính vì vậy, rất cần có sự quản lý nhà nước về lễ hội để góp phần
lưu giữ những nét đẹp truyền thống của cha ông xưa để lại.
Quản lý nhà nước về văn hóa góp phần định hướng, điều

chỉnh sự phát triển văn hóa của quận, giúp thực hiện hóa các chủ
trương, đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng.
Trên phương diện vi mô, hoạt động quản lý văn hóa trong các
lĩnh vực, địa bàn, nhóm dân cư cụ thể sẽ giúp hạn chế những sai
lệch trong khi thực thi các cơ chế, chính sách của Nhà nước trên
lĩnh vực văn hóa. Những năm qua, quận Hai Bà Trưng luôn quan
tâm thực hiện các chủ trương, đường lối văn hóa, văn nghệ của
Đảng. Đẩy mạnh cơng tác tuyên truyền cho người dân tiếp cận với
hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trên lĩnh vực văn hóa như
Luật di sản, Luật điện ảnh, Luật thể dục thể thao, Luật Sở hữu trí
tuệ, Luật Du lịch, Luật quảng cáo… Bên cạnh đó, Quận ủy cũng


xây dựng Chương trình số 06/CT-QU ngày 10/6/2011 về “Phát triển
Văn hóa xã hội, khoa học cơng nghệ, xây dựng Người Hà Nội thanh
lịch, văn minh trên địa bàn quận Hai Bà Trưng giai đoạn 20112015” góp phần tạo điều kiện cho cơng tác quản lý văn hóa ở địa
phương gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội. Hệ thống quản
lý nhà nước trên lĩnh vực văn hóa ngày càng được củng cố và hoàn
thiện. Các thiết chế văn hóa trên địa bàn quận được hồn chỉnh và
nâng cao chất lượng hoạt động. Việc kiểm tra giám sát các hoạt
động văn hóa được thường xuyên, liên tục. Những hoạt động trên đã
góp phần đảm bảo định hướng lớn của Đảng trong việc “xây dựng
và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc”. Hơn thế nữa, hoạt động quản lý nhà nước về văn hóa trên địa
bàn quận thời gian qua đã góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa
truyền thống tốt đẹp, nhiều giá trị văn hóa mới đươc tiếp thu có
chọn lọc, khuyến khích sức sáng tạo văn hóa, nghệ thuật của các
chủ thể văn hóa.
Trong những năm qua, hoạt động văn hóa- xã hội của quận
được triển khai sâu rộng trên địa bàn và tạo chuyển biến tích cực.

Chương trình: “Phát triển văn hóa, giáo dục, xây dựng Người Hà
Nội thanh lịch, văn minh” được triển khai nghiêm túc, hiệu quả.
Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa
bàn quận đã góp phần cải thiện môi trường sống, giảm bớt các tệ
nạn xã hội, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, truyền thống đạo
đức và nâng cao mức hưởng thụ về văn hóa cho nhân dân.


Cơng tác văn hóa, thể thao của quận cũng được thành phố
đánh giá cao. Do đó, đã tạo được phong trào sơi nổi trong quần
chúng. Cụm văn hóa- thể thao Bạch Đằng, Minh Khai có nhiều hình
thức hoạt động phong phú. Câu lạc bộ sức khỏe ngoài trời của quận
được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì. Đặc biệt các
vận động viên của quận đã giành được Huy chương Vàng quốc tế
trong các giải bóng bàn trẻ Đơng Nam Á, Whusu thế giới và bắn
cung.
Hoạt động thông tin tuyên truyền, văn hóa văn nghệ được triển
khai sâu rộng, phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị của quận.
Cơng tác tổ chức và quản lý lễ hội được thực hiện đúng quy định,
đảm bảo văn minh nơi thờ tự. Cơng tác quản lý di tích, giữ gìn bảo
tồn, tơn tạo các di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn quận được chú
trọng. Những năm qua, công tác di dân ra khỏi các di tích đã đạt
được kết quả tốt, tạo điều kiện ổn định cuộc sống cho các hộ dân,
trả lại cảnh quan, góp phần nâng cao giá trị vật chất, tinh thần cho
các di sản văn hóa.

Quản lý nhà nước về văn hóa góp phần thúc đẩy sự phát triển
kinh tế- xã hội của địa phương, mang lại lợi nhuận, nâng cao đời
sống nhân dân.

Những năm qua, kinh tế quận Hai Bà Trưng tiếp tục phát triển
tốt, tăng dần tỷ trọng thương mại, dịch vụ. Tổng thu ngân sách trên
địa bàn đạt cao, thường xuyên vượt kế hoạch thành phố giao. Để có
được những kết quả như vậy, không thể phủ nhận được vai trị của
hoạt động quản lý văn hóa. Hoạt động quản lý văn hóa trên địa bàn
quận cũng làm cho văn hóa trở thành một tác nhân kích thích sự
phát triển kinh tế- xã hội của địa phương. Có thể nói, cơng tác quản
lý nhà nước về văn hóa đã góp phần thực hiện hiện quan điểm của
Đảng: “Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát
triển kinh tế - xã hội”.
Chúng ta đã biết, văn hóa phát triển tương xứng là cơ sở cho
phát triển kinh tế một cách tồn diện. Văn hóa và tăng trưởng kinh
tế là mối quan hệ đa chiều, có liên hệ mật thiết với nhau. Với thực tế
quận Hai Bà Trưng, hoạt động quản lý văn hóa với sự phát triển
kinh tế - xã hội luôn gắn liền với nhau. Điều đó thể hiện rõ nét qua
chủ trương tạo mối liên kết giữa kinh doanh thương mại với các
hoạt động văn hóa du lịch, bảo tồn và phát triển các di tích lịch sử văn hóa. Quận Hai Bà Trưng đã và đang đẩy mạnh khai thác các thế
mạnh của quận để phát triển đa dạng hóa các loại hình thương mại
dịch vụ gắn với du lịch, văn hóa, lễ hội, sinh thái, phát triển kinh tế
bền vững đi đôi với việc giữ gìn phát huy các giá trị văn hóa, các
ngành nghề truyền thống. Khuyến khích đầu tư và phát triển hệ
thống dịch vụ phục vụ du lịch, đủ tiêu chuẩn để đón khách quốc tế.
Tiếp tục đẩy mạnh việc xã hội hóa đầu tư tơn tạo các di tích lịch sử,
cách mạng; xây dựng các trung tâm thể thao, văn hóa, vui chơi giải


trí. Thành lập câu lạc bộ, hiệp hội, ngành nghề kinh doanh trong
quận để trao đổi kinh nghiệm, thúc đẩy và hỗ trợ nhau cùng phát
triển. Giới thiệu, quảng bá giá trị lịch sử- văn hóa của các di tích

lịch sử- văn hóa, các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của quận.
Bảo tồn và nâng cao giá trị lịch sử - văn hóa các lễ hội truyền thống.
Với một lĩnh vực rộng lớn, đa dạng và phức tạp như vậy, quản lý
nhà nước về văn hóa phải đương đầu với nhiều thách thức, khó
khăn, địi hỏi ngành văn hóa của quận hoạt động đúng hướng, theo
kịp xu thế hội nhập và tồn cầu hóa hiện nay.
Cơng tác quản lý nhà nước về văn hóa được duy trì thường
xuyên, đặc biệt là trên các lĩnh vực trọng yếu của quận: hoạt động
kinh doanh dịch vụ văn hóa, quản lý di tích lịch sử văn hóa, quản lý
tổ chức lễ hội.
Công tác quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh dịch vụ
văn hóa ln được chú trọng, đặc biệt là công tác tuyên truyền phổ
biến các quy định, điều kiện của pháp luật đối với các cơ sở kinh
doanh có điều kiện. Các hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hóa trên
địa bàn quận trong nhiều nặm qua đã góp phần quan trọng làm lành
mạnh và phát triển đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, góp
phần phổ biến những kiến thức về mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Việc phát triển mạnh mẽ của các hoạt động kinh doanh dịch vụ
văn hóa trong những năm qua cũng là minh chứng cụ thể cho sự
phát triển của nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa có sự quản lý của Nhà nước.


Những di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn quận Hai Bà
Trưng hiện nay là niềm tự hào của nhân dân trong quận. Những
cơng trình kiến trúc đó đã được nhiều thế hệ quận Hai Bà Trưng
chăm lo, gìn giữ, tu bổ và tơn tạo.
Các lễ hội trên địa bàn quận được tổ chức tốt đã khẳng định
giá trị văn hóa, nhân văn của các di tích, hướng con người vươn tới
những việc làm tốt, góp phần giáo truyền thống và nâng cao lòng tự

hào dân tộc của mỗi người dân trên địa bàn quận.
Để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần xã hội, là
động lực của sự phát triển bền vững, quận Hai Bà Trưng cần có một
số định hướng trong cơng tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa
bàn quận như sau:
Một là, cơng tác quản lý nhà nước về văn hóa phải đảm
bảo sự gắn kết chặt chẽ giữa nhiệm vụ phát triển văn hóa với phát
triển kinh tế và ổn định chính trị trên địa bàn quận. Phấn đấu đên
năm 2020, tồn quận khơng có các hoạt động kinh doanh không
phép, trái phép. Xây dựng quy hoạch phát triển các hoạt động kinh
doanh dịch vụ văn hóa trên địa bàn quận nhằm đưa hoạt động văn
hóa của quận phát triển theo hướng lành mạnh, hiệu quả, vừa phục
vụ tốt nhất nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của đơng đảo quần
chúng nhân dân trên địa bàn, vừa giúp các cơ sở kinh doanh dịch vụ
văn hóa hoạt động hiệu quả kinh tế cao, góp phần vào sự phát triển
của quận.


Hai là, xây đựng đội ngũ cán bộ ngành văn hóa về số
lượng cũng như về chất lượng, hình thành ổn định đội ngũ cán bộ
làm cơng tác văn hóa, quản lý có trình độ chun mơn theo kịp và
thích ứng với sự phát triển của đất nước. Thực hiện quy hoạch đào
tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ văn hóa theo hướng chun mơn
hóa và ổn định nhân sự. Chăm lo xây dựng một bộ máy, đội ngũ cán
bộ có đủ năng lực và khả năng tham mưu, giúp việc, quản lý tốt các
hoạt động văn hóa trên từng địa bàn.
Ba là, tăng cường quản lý nhà nước đối với việc giữ
gìn, phát huy giá trị của các di tích lịch sử, lễ hội truyển thống gắn
với phát triển văn hóa du lịch trên địa bàn quận. Đẩy mạnh cơng tác
xã hội hóa trong tổ chức và quản lý lễ hội. Phát huy tối đa tiềm năng

chủ động sáng tạo và tích cực của nhân dân trong quận. Nêu cao
tính tự nguyện, tự quản của nhân dân trong cơng tác tổ chức và quản
lý lễ hội. Chính người dân trực tiếp tuyên truyền, quảng bá về các
giá trị của lễ hội địa phương cho bạn bè và du khách thập phương.
Bốn là, xây dựng các chính sách văn hóa nhằm tăng cường
hoạt động kinh tế trong văn hóa và văn hóa trong kinh tế để tạo
nguồn thu hỗ trợ cho hoạt động văn hóa phát triển. Nâng cao mức
hưởng thụ văn hóa của nhân dân trên địa bàn quận, tạo mơi trường
văn hóa sơi động và lành mạnh. Kế thừa và phát huy các giá trị văn
hóa tốt đẹp của dân tộc, đổi mới và đáp ứng yêu cầu phát triển của
quận.


Năm là, phối hợp với thanh tra chuyên ngành các Sở Văn hóa,
thể thao, du lịch, Sở thơng tin truyền thông tăng cường công tác
kiểm tra, thanh tra các hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch trên
địa bàn quận, đặc biệt tập trung trên các lĩnh vực kinh doanh dịch vụ
văn hóa, quản lý di tích, tổ chức lễ hội.


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Ban chấp hành Đảng bộ quận Hai Bà Trưng (2010), Văn

kiện Đại hội Đại biểu lần thứ XXIV Đảng bộ quận Hai Bà Trưng.
2.

Ban chấp hành Đảng bộ quận Hai Bà Trưng (2011), Lịch

sử cách mạng của Đảng bộ và nhân dân quận Hai Bà Trưng (20002010).
3.

Bộ Văn hóa - Thơng tin (1992), Xây dựng và phát triển

nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc- Thực tiễn
và giải pháp, Hà Nội.
4.

Chính phủ (2009), Nghị định số 103/2009/NĐ-CP ngày

6/11/2009 về việc ban hành Quy chế hoạt động văn hóa và kinh
doanh dịch vụ văn hóa nơi cơng cộng, Hà Nội..
5.

Phan Hồng Giang, Bùi Hồi Sơn (đồng chủ biên 2014),

Quản lý văn hóa trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà nội.
6.

Vũ Thị Phương Hậu (2009), Một số vấn đề quản lý Nhà

nước về văn hóa, Thơng tin Văn hóa và phát triển, số 19, tháng
3/2009.


7.

Phịng Văn hóa và thơng tin quận Hai Bà Trưng, Báo cáo

tổng kết cơng tác văn hóa- thơng tin năm 2010, 2011, 2012, 2013,
2014.
8.

Đỗ Thị Minh Thúy (chủ biên), 2004, Xây dựng và phát

triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc: Thành
tựu và kinh nghiệm, Viện văn hóa và Nxb Văn hóa- thơng tin, Hà
Nội.
9.

Phan Văn Tú, Nguyễn Văn Huy, Hoàng Sơn Cường, Lê

Thị Hiền, Trần Thị Diên (1998), Quản lý hoạt động văn hóa, Nxb
Văn hóa thơng tin Hà Nội.
10.

Ủy ban nhân dân quận Hai Bà Trưng- Phịng Văn hóa và

thơng tin, Báo cáo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời
sống văn hóa” các năm: 2010, 2011, 2012, 2013,2014.
11.

Ủy ban nhân dân quận Hai Bà Trưng (2003), Các di tích

lịch sử văn hóa quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
12.

Ủy ban nhân dân quận Hai Bà Trưng (2011), Quận Hai

Bà Trưng- 50 năm xây dựng và phát triển (31/5/1961- 31/5/2011)Tài liệu lưu hành nội bộ.