Mô
hình
Dữ liệuWCO
&
Ứng
dụng
trong
công
tác
quảnlý HảiquanViệtNam
Trình
bày:
TS. NguyễnCôngBình
Cụctrưởng
Cục
Công
nghệ thông
tin
và Thống
kê
Hải
quan
NỘI DUNG GIỚI THIỆU
1.
Tổng
quan
2.
Mô
hình
Dữ liệucủaWCO
3.
Ứng
dụng
vào
công
tác
quảnlý củaHải
quan
Viễncảnh
phát
triểncủaHảiquanViệtNam
Viễncảnh
Xây
dựng
Hải
quan
Việt
Nam thành
lựclượng:
Giám
sát, quảnlý
Thu thuế xuấtnhậpkhẩu
Điều
tra, chống
buôn
lậu
Thống
kê
hàng
hóa
xuấtkhẩu, nhậpkhẩu
Kiếnnghị
các
chủ
trương, biện
pháp
quảnlýnhànước
về
hải
quan
đốivớihoạt
động
XK, NK, …
Thu
Thu
ậ
ậ
n
n
l
l
ợ
ợ
i
i
–
–
T
T
ậ
ậ
n
n
t
t
ụ
ụ
y
y
–
–
Ch
Ch
í
í
nh
nh
x
x
á
á
c
c
Nhiệmvụ
chủ yếucủaHảiquanViệtNam
Mô
hình
tổng
quát
về thương
mạiquốctế
5
Đạilýgiaonhận
Vận
chuyểnbằng
hàng
không
Vận
chuyển
đường
biển
Ngân
hàng
Chuyển
phát
nhanh
Cửakhẩu
nhập
Cửa
khẩu
xuất
1. Yêu
cầuvề
giấyphép
2. Giấyphép
3. Đơn
đặthàng
4. Xác
nhận
đơn
đặthàng
5. Đặtchỗ
tàu
Hóa
đơn
Lượckhai
6. Đặtchỗ
trên
tàu.
13. Lệnh
trả
tiền
14. Remittance
15. Hồ
sơ
nhậpkhẩu
12.Hồ
sơ
xuấtkhẩu
5
.
Đặ
t
c
h
ỗ t
à
u
/
H
óa
đ
ơn
7
a
.
L
ư
ợc
k
h
a
i
7
a
.
L
ư
ợ
c
k
h
a
i
7
a
.
Ma
n
if
e
s
t
Ngườimua/
Ngườinhậpkhẩu
Ngườibán/
Nhà
xuấtkhẩu
Đạilýgiaonhận
Cửakhẩu
nhập
Cửa
khẩu
xuất
Ngân
hàng
Nguồn: WCO
Mộtgiaodịch
thương
mạiquốctế:
*
Liên
quan
đến
27-30 cơ
quan/bên
khác
nhau
* Bao
gồmkhoảng
40 loạichứng
từ khác
nhau
vớikhoảng
400 phầntử dữ liệu
* Trong
đó 30 loạichứng
từ lặplạivà 60-70%
phầntử dữ liệutrùnglặpítnhấtmộtlần.
Nguồn: WCO
Nguồn: UNCTAD
7
Tạothuậnlợi
< > An ninh, an
toàn
Tạothuậnlợi
An ninh, an toàn
Các
Công
cụ
tạothuậnlợithương
mại
Ø Công
ướcKyoto sửa
đổi
(RKC)
Ø Khung
Tiêu
chuẩn
An ninh, An toàn
(SAFE)
Ø Mô
hình
Dữ
liệuWCO
Ø UCR (Số tham
chiếulôhàngduy
nhất)
Ø Công
ước
Istanbul/ATA về tạm
quản
Ø Khảo
sát
thời
gian
thông
quan
(TRS)
Ø Hệ
thống
hài
hòa
(HS)
Ø Doanh
nghiệp
ưutiênđặcbiệt
(AEO)
Theo khuyếnnghị
củaTổ
chứcHảiquanthế
giới(WCO)
v Tiêu
chuẩnhóa
v Đơngiảnhóa
v Hiện
đạihóa
v Hài
hòa
hóa
Công cụ
chủ
yếu Mụctiêu
Tổng
quan
Mô
hình
Dữ
liệucủaWCO
Mô
hình
Dữ liệulàgì?
•
Một
ngôn
ngữ
toàn
cầuchoviệctraođổidữ
liệu
qua
biên
giới: phù
hợpvới
các
chuẩnmựcquốctếđã thống
nhất.
•
Mộtbộ công
cụđachứcnăng
cho
nhiềucơ
quan
quảnlý biên
giới: tậphợpcácyêucầudữ
liệugắnvới
các
nhu
cầuquảnlý củacáccơ
quan
chứcnăng
liên
quan.
•
Mộtbộ công
cụđầy
đủ các
chuẩnmực:
–
Danh
mục
các
dữ
liệu
hoàn
chỉnh
phụcvụ
yêu
cầutrao
đổivàxử
lý
thông
tin qua biên
giớiliênkếtvớicácứng
dụng
CNTT trong
môi
trường
mộtcửa;
–
Các
hướng
dẫnvề thông
điệp
điệntửđượcchuẩnhóa
và
các
chứng
tư
̀ liên
quan.
Lịch
sử phát
triểncủaMôhìnhDữ liệu
Sáng
kiếncủa
các
NướcG7 –Bộ
dữ
liệu
hài
hòa
đáp
ứng
yêu
cầuquảnlý củacơ
quan
hải
quan
Phiên
bản
1.0 –
Bộ
dữ
liệuhàihòa–đượcápdụng
trên
phạm
vi toàn
thế
giớivà đốitượng là Hải
quan
và vậntải
1996-2002
2002-2003
Phiên
bản
1.1 –
Đảmbảoyêucầuvề an ninh, an toàn
dây
chuyền
cung
ứng–Bộ
dữ
liệu
hài
hòa
phụcvụ
khai
báo
hàng
hóa
xuấtkhẩu–nhậpkhẩuvớicơ
quan
hảiquan
2003-2005
Phiên
bản
2.0 –
Mô
hình
hóa, hoạt
động
quá
cảnh
và
vận
chuyển
hàng
hóa
(2005) –
Bổ
sung bộ
dữ
liệu
quá
cảnh
và
chuyểntải
2005-2008
Phiên
bản
3.0 – Thủ tụcphảnhồi, XML, cấutrúcdữ
liệu,
mở rộng
cho
quảnlý quá cảnh, quảnlý của
các
cơ
quan
chính
phủ
khác/cơ
chế
mộtcửa
(SW) (2008) –
Hướng
tới
mô
hình/môi
trường
mộtcửa. Khung
tiêu
chuẩn(SAFE).
2008
Sự cầnthiếtcủaMôhìnhDữ liệuWCO
•
Chìa
khóa
vàng
cho
tạothuậnlợithương
mại
•
Quảnlý hoạt
động
thương
mại
qua biên
giới
trong
môi
trường
điệntử
•
Phốihợpgiữa
các
cơ
quan
quảnlý biên
giới
•
Thông
quan
nhanh, tiếtkiệm chi phí và
thờigianchocộng
đồng
thương
mại
cũng
như
các
cơ
quan
của
chính
phủ.
Sự
cầnthiếtápdụng
Mô
hình
Dữ
liệucủa
WCO
Vấn
đề
Ít
có
sự
phốihợp
trong
việc
phát
triển
các
hệ
thống
tự
động
hóa
Hàng
ngàn
dữ
liệukhácnhau
Hàng
trăm
định
dạng
khác
nhau
Rào
cảnchothương
mạiquốctế
Tạothuậnlợithương
mại
Tiếtkiệmchi phívà
thờigian
Hạnchế tối
đacácrào
cảnthương
mại
Sự gia
tăng
giao
thương
quốctế
Mô
hình
dữ
liệuWCO
Giải
pháp
Các
lợi
ích
khi
áp
dụng
Mô
hình
Đốivới
các
nghiệp vụ Hải
quan
thông
thường:
* Tạothuậnlợithương
mạibằng
sử dụng
các
tiêu
chuẩntoàncầu
đốivới
các
yêu
cầudữ
liệucầnthiếtchogiải
phóng
hàng
sử
dụng
phương
tiện
điệntử;
* Giảm
chi phí
cho
cộng
đồng
thương
mại
và
chính
phủ;
* Có thông
tin đầy
đủ thựchiện
các
báo
cáo
theo
quy
định
trong
khi
tăng
cường
chấtlượng
của
thông
tin báo
cáo.
Đốivớixâydựng
môi
trường/cơ
chế mộtcửa:
* Mộtnềntảng
chung
về
trao
đổidữ
liệuphục vụ công
tác
quảnlý
của
các
cơ
quan
liên
quan
qua đó tạothuậnlợichoviệcchia sẽ
thông
tin;
* Sử dụng
tiêu
chuẩndữ liệugiống
nhau
đốivớicơ
chế mộtcửa
quốcgiavà tiếntớitraođổi
thông
tin quảnlý giữacácnước(Cơ
chế Mộtcửa
ASEAN);
* Trao
đổi
thông
tin quảnlý nhanh
chóng, đáng
tin cậyvà có cùng
cách
hiểugiống
nhau
giữacácbênliênquan.
KhốicấutạocủaMôhìnhDữ
liệuWCO
Mô
hình
Dữ
liệu
WCO
Hướng
dẫnthực
thi
thông
điệp
Các
mô
hình
thông
tin và quy
trình
nghiệp vụ
Bộ mã
chuẩnquốctế
Bộ
dữ
liệuhàihòatối
đa
KhốiCấutạocủaMôhìnhDữ
liệuWCO
Quy
trình
nghiệpvụ
và
mô
hình
thông
tin
Mô hình Quy trình Nghiệpvụ dựatrênCôngước Kyoto
sửa đổi
Mô tả các quy trình nghiệp vụ hải quan chung
Mô tả dữ liệu liên quan đến quy trình nghiệpvụ
Các tiêu chuẩnmôhìnhhóacủaWCO
Phương pháp mô hình hóa theo UNCEFACT và Ngôn ngữ
Mô hình hóa hợpnhất (UML-Unified Modelling Language)
CấutạocủaMôhìnhDữ
liệuWCO
Nhà
XK/Ngườigiao
hàng
/đạilý
Hàng
hóa
Nhà
vận
chuyển
Hóa
đơn
Nhà
NK/Ngườigiao
hàng
/đạilý
Hảiquan
Gửi
Vận
chuyển
Phát
hành
Thanh
toán
Khai
báo
Cơ
quan
Chính
phủ
Khác
(OGA)
Giao
tiếp
Báo
cáo
/Khai
báo
/ thủ
tục
Nhận
Giải
phóng
Tính
thuế
Xác
nhận
Giao
tiếp
Báo
cáo
/Khai
báo
/ thủ
tục
Đặthàng
Mô
hình
quy
trình
nghiệpvụđơngiản
Tạothuậnlợithương
mại, Cơ
chế Mộtcửa
& Mô
hình
Dữ liệu
Nội
dung mớitrongPhiênbản3.0
q Tên
gọi:
Mô
hình
Dữ liệuWCO (bỏ
từ
Hải
quan)
q Phạmvi:Cơ
chế/Môi
trường
mộtcửa
q Đốitượng: Ngoài
cơ
quan
Hải
quan
và
vận
chuyển
còn
có
các
cơ
quan
liên
quan
khác: kiểmdịch, y tế, nông
nghiệp…
Do đó
thay
toàn
bộ
cụmtừ
Hải
quan
(Customs) trong
phiên
bản
2.0 thành
các
cơ
quan
chính
phủ
(governments) trong
phiên
bản3.0 chophù
hợp.
q Số
phầntử
dữ
liệu:
Trên
400 phầntử dữ
liệu(phiênbản
2.0:
264)
q Số
lượng
thủ
tục: 11 (Bổ
sung thủ
tụcphảnhồi: Response)
q Bổ
sung:
Khung
Tiêu
chuẩn
An ninh
an toàn
(SAFE)
q Bộ
dữ
liệu: thiếtkế
khoa
họcvàdễ
hiểuhơn
(phân
ra
3 mức, rút
gọncáccột
7-16 thành
5 cột5-9, bổ
sung thêm
2 cộtcuối: DENs
và
SAFE)
Yêu
cầu
đốivớiviệc
ứng
dụng
Mô
hình
•
Rà soát, xem
xét
lạiphầncứng
và
các
ứng
dụng
phần
mềmhiệncó;
•
Xây
dựng
mô
hình
nghiệpvụ
và
thựchiện
phân
tích
chi
phí/lợi
ích;
•
Sự tham
gia
của
các
nhà
lãnh
đạo/quảnlý cấpcaođến
việcxâydựng
các
chính
sách, hệ thống
CNTT và
các
quy
trình
nghiệp vụ;
•
Sự tham
gia
củacáccơ
quan
quảnlý biên
giới
khi
xây
dựng
cơ
chế mộtcửa;
•
Xây
dựng
chiếnlượctriển
khai
bao
gồmtáithiếtkế
quy
trình
nghiệpvụ
và
quản
lý
thay
đổi;
•
Sự tham
gia
củakhuvựctư
nhân
và
các
hiệphội
ngành
nghề.
Giảiphápthựchiện
•
Hiểurõ Mô
hình;
•
Tổ chứchộithảo, diễn
đàn
phổ biến
thông
tin, tuyên
truyền
nâng
cao
nhậnthứcchocáccơ
quan
quảnlý và cộng
đồng
thương
mại
liên
quan;
•
Khảo
sát, họchỏicácnước
đã thựchiện;
•
Các
dự án
hỗ trợ/hợptáckỹ thuật
trong
lĩnh
vựccảicách
hành
chính
cầnphải
xem
xét
đến
ứng
dụng
Mô
hình
này;
•
Thông
báo
cho
nhau
giữacáccơ
quan
chính
phủ về
các
kinh
nghiệm
đang
áp
dụng
và
kiểmtratiến
độ
thựchiệnvà
hướng
tới
khai
thác
tối
đã có thể có các
lợiíchcủaMôhình
này;
•
Gửi
các
thông
tin phảnhồichoTổ chứcHải
quan
thế giới
để
cảitiến
Mô
hình; Khuyến
khích
sử
dụng
Mô
hình
dữ
liệu
ở các
cơ
quan
Hảiquancũng
như
các
cơ
quan
quảnlý biên
giới.
Triểnkhai Thủ tụcHải
quan
điệntử (E-Customs)
q Tình
hình
áp
dụng
Mô
hình
Dữ
liệu
ü Hiệnnay, Hải
quan
ViệtNam đang
triển
khai
khai
từ
xa
và
thí
điểmthủ
tục
Hảiquanđiệntử, trong
đócóvấn
đề
trao
đổidữ
liệugiữacơ
quan
Hải
quan
và
doanh
nghiệp:
* Vớikhaitừ
xa, cơ
quan
Hải
quan
đãcôngbố
chuẩnkếtnối. Mặc
dù
các
thông
điệptheođịnh
dạng
XML chuẩnnhưng
cấutrúcquyđịnh
phù
hợpvớiquytrìnhthủ
tụchải
quan
truyềnthống.
* Vớithủ
tụcHải
quan
điệntử, ngay
từ
khi
bắt
đầutriển
khai
năm
2005, cơ
quan
Hải
quan
đãhướng
xây
dựng
các
thông
điệp
theo
định
dạng
và
tiêu
chuẩncủaMô
hình
dữ
liệuHải
quan
WCO 2.0. Cơ
quan
Hải
quan
đãtiếnhànhánhxạ
các
chỉ
tiêu
thông
tin khai
báo
trong
thủ
tụcHải
quan
điệntử
vớicácphầntử
dữ
liệucủa
các
bộ
dữ
liệu
trong
mô
hình.
q Những
hạnchế
ü Thủ
tụchải
quan
điệntử
mớitriển
khai
mộtsố
loại
hình, chưathựchiện
đầy
đủ
các
thủ
tục, chếđộquảnlýhải
quan
ü Để
có
thể
áp
dụng
mộtcáchđầy
đủ
mô
hình
dữ
liệu
thì
các
quy
trình
thủ
tục
cũng
phải
đượcchuẩn
hóa
theo
thông
lệ
quốctế, tuy
nhiên
hiện
nay ta
mớichỉ
nộiluật
hóa
mộtphần
Công
ước
Kyoto sửa
đổi
Triểnkhai Thủ tụcHải
quan
điệntử
Ví
dụ
về
thông
điệptờ
khai
hảiquanđiệntử
Áp
dụng
trong
xây
dựng
Cơ
chế Mộtcửaquốcgia
1.
Nộp thông tin một lần duy nhất;
2.
Xử
lý dữ
liệu và
thông tin một lần
và đồng bộ;
3.
Đưa ra quyết định duy nhất cho
việc thông quan và
giải phóng
hàng. Việc đưa ra quyết định duy
nhất được hiểu một cách thống
nhất là
một quyết định thông quan
và
giải phóng hàng duy nhất của
cơ quan Hải quan trên cơ sở
các
quyết định do các cơ quan chính
phủ
có liên quan đưa ra và
gửi tới
cơ quan
Hải quan một cách kịp
thời, nếu cần.”
Cơ chế
một cửa quốc gia là
hệ
thống cho phép:
Mô
hình
khái
niệmCơ
chế MộtcửaASEAN (ASW)
Áp
dụng
trong
xây
dựng
Cơ
chế Mộtcửa
ASEAN
Cơ chế
một cửa
ASEAN là môi
trường mà trên
đó cơ chế
một cửa
quốc gia của các
nước thành viên
vận hành và
tích
hợp với nhau.”
Chân
thành
cám
ơn
www.customs.gov.vn