Tiểu luận Hệ thống kiểm soát quản trị tại Thác Bà

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG–XÃ HỘI
CƠ SỞ II – TP. HỜ CHÍ MINH
KHOA KẾ TOÁN

Số báo danh: 83
ĐỒN THÚY VY
Mã sinh viên: 1753403010357
Lớp: Đ17KT1

TIỂU LUẬN HỌC PHẦN

HÊ THÔNG KIỂM SOÁT QUAN TRI
ĐO LƯỜNG VÀ KIỂM SOÁT SỬ DỤNG TÀI SAN TẠI CÔNG TY CỔ
PHẦN THỦY ĐIỆN THÁC BÀ
Điểm số

Cán bộ chấm thi 1

Điểm chữ

Cán bộ chấm thi 2

TP HCM, tháng 06 năm 2021


TĨM TẮT
Ở giai đoạn cơng nghệ hóa, hiện đại hóa như hiện nay thì việc các doanh nghiệp
cạnh tranh và phát triển mạnh mẽ là điều tất yếu. Vậy làm sao để quản lý tốt hơn
nếu bạn muốn đầu tư một doanh nghiệp hoặc là bạn là doanh nghiệp và cần nhà đầu
tư. Để làm được điều này chúng ta có thể sử dụng các thước đo để cung cấp những
thơng tin trên khía cạnh khác nhau tùy vào mục đích của người sủ dụng mà ta quyết

định lựa chọn loại thước đo nào. Sau một kỳ kế toán, doanh nghiệp đều muốn đo
lường tài sản và đánh giá hiệu quả kinh doanh của mình qua các số liệu kế toán. Để
thẩm định và đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn đầu tư như ROI, ROA và ROE
thì việc sử dụng thước đo EVA - Economic Value Added) giá trị kinh tế là đáng
được cân nhắc. Điều này giúp nhà đầu tư nhà quản lý biết được giá trị họ thực sự
nhận được là bao nhiêu và cũng đánh giá được kết quả của doanh nghiệp.
Bài viết là tổng quan về tình hình đo lường và kiểm sốt sử dụng tài sản của Công
ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà, thơng qua đó đánh giá thực trạng về tình hình đo
lường và kiểm sốt để đưa ra nhận xét và kiến nghị.
GIỚI THIỆU
1. Lý do chọn đề tài
Mục đích của việc đo lường tài sản là cung cấp thông tin hữu ích để tạo ra quyết
định đúng đắn về tài sản hoạt động và thúc đẩy các nhà quản trị tạo ra các quyết
định sáng suốt nhằm mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp.
Điểm qua 3 lý do chính để chọn EVA:
- Các mục tiêu lợi nhuận tương tự cho các khoản đầu tư đều có thể so sánh;
- Mức lãi suất khác nhau có thể được sử dụng cho các loại tài sản;
- Có mối tương quan tích cực mạnh mẽ hơn với những thay đổi trong giá trị thị
trường của công ty.
Việc đánh giá giúp cho các nhà quản lý công ty kinh doanh quản lý tốt như thế nào
và để quyết định phân bổ nguồn lực ra sao.
EVA giúp xác định được mức độ thành công cũng như thua lỗ của doanh nghiệp
trong một khoảng thời gian nào đó một các chính xác hơn và đơn giản hơn. Bên
cạnh những điểm đó EVA cịn là thước đo định giá trị mà doanh nghiệp tạo ra cho

1


nhà đầu tư. Không những thế, nhà đầu tư cũng có thể dùng EVA để so sánh doanh
nghiệp này với các doanh nghiệp khác cùng ngành một cách nhanh chóng.

2. Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà
Thuỷ điện Thác Bà là nhà máy thuỷ điện đầu tiên của Việt Nam được cấp Giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu vào 31/3/2006 và lần điều chỉnh gần nhất
cũng đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là 20/02/2019. Có vốn điều
lệ là 630 tỷ đồng. Trụ sở chính của cơng ty nằm ở Tổ dân phố 1, Thị trấn Thác Bà,
Huyện Yên Bình, Tỉnh Yên Bái. Doanh thu chủ yếu của Thác Bà nhờ vào các hoạt
động như : Sản xuất và kinh doanh điện năng; Cung cấp sửa chữa, bảo dưỡng, cải
tạo các thiết bị của nhà máy thủy điện.
NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Mục đích của lợi nhuận trên vốn đầu tư là để thức đẩy các nhà quản lý đơn vị kinh
doanh thực hiện những mục tiêu này. Có 2 phương pháp liên quan đến lợi nhuận
trên vốn đầu tư mà ta đang đề cập tới đó là:
ROI: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư là lợi nhuận trước thuế thu được trên vốn
đầu tư bỏ ra
EVA: Giá trị kinh tế tăng thêm là thước đo phần thu nhập tăng thêm từ chênh lệch
giữa lợi nhuận hoạt động trước lãi vay và chi phí sử dụng vốn.
Để tìm hiểu tại sao EVA có thể thuyế phục được chúng ta sử dụng hơn là ROI, ta sẽ
tiếp tục đi phân tích thực trạng tại Thác Bà như dưới đây.
2. Thực trạng về đo lường và kiểm soát sử dụng tài sản tại Công ty Cổ phần
Thủy điện Thác Bà

2.1 Đánh giá hiệu quả kinh tế doanh nghiệp
Bảng 1: Bảng cân đối kế toán

2


3

Nguồn: Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà “Bảng cân đối kế tốn” trong Báo
cáo tài chính năm 2020

4


Bảng 2: Bảng Báo cáo kết quả kinh doanh

Nguồn: Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà “Bảng Báo cáo kết quả kinh doanh”
trong Báo cáo tài chính năm 2020

5


Bảng 3: Thuyết minh báo cáo tài chính (Phụ lục_PL1)
Bảng 4: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Thác Bà trong 4 năm gần đây

Nguồn: Phân tích Kết quả kinh doanh theo năm Thủy điện Thác Bà tại
/>Qua Bảng Báo cáo kết quả kinh doanh qua 4 năm ta thấy lợi nhuận công ty
đều tăng qua các năm. Tổng lợi nhuận trước thuế và sau thuế đều tăng trưởng khá
đều, cụ thể năm 2020 lên đến khoảng 260 tỷ đồng(LNTT) và 218 tỷ đồng (LNST).
Về Lợi nhuận sau thuế của cơng ty mẹ thì có phần biến động, do năm 2020 công ty
bị âm khoảng Lợi nhuận tài chính là 25 tỷ đồng, dẫn đến giảm LNST cơng ty mẹ từ
206 tỷ đồng (2019) còn 181 tỷ đồng (2020).
Ta sử dụng lãi suất sử dụng nợ vay được quy đổi ra lãi suất sử dụng nợ vay vốn
ngân hàng là 5%, ta tính được:
Lãi suất sử dụng nợ vay sau thuế = Lãi suất x (1 - T.TNDN)
= 5% x (1 - 20%) = 4%
Về lãi suất sử dụng vốn chủ có thể dựa vào lãi suất trái phiếu của chính phủ có thời

gian đáo hạn 2 năm được coi là lãi suất khơng có rủi ro, hệ số Beta của Công ty vào
cuối năm 2020 là 0,49, ta tìm được lãi suất theo cơng thức:
Ta có lãi suất sử dụng vốn chủ = 5% + ( 0,49 x 5%) = 7,45%
Qua đó ta có thể tính được lãi suất vốn bình qn theo cơng thức:

6


Công thức WACC (%) = Lãi suất sử dụng nợ vay sau thuế x Tỷ trọng nợ trong vốn
bình quân WACC + Lãi suất sử dụng vốn chủ x Tỷ trọng vốn chủ trong tổng vốn
đầu tư
Bảng 5: Bảng lãi suất sử dụng vốn bình quần của Thủy điện Thác Bà: (đvt:tỷđ)
STT

Chỉ tiêu

Giá trị

Tỷ

trọng Lãi suất sử

nguồn vốn dụng vốn
1
Vốn chủ sở hữu
1.006
0,97
7,23%
2
Nợ phải trả

29
0,03
0,12%
3
Tổng nguồn vốn
1.035
1
4
Lãi suất sử dụng vốn bình quân
7,35%
Qua bảng trên cho ra kết quả Tỷ trọng VCSH/Tổng nguồn vốn là 0,97 , tỷ trọng Nợ
phải trả/Tổng nguồn vốn là 0,03 . Nhìn thấy rõ VCSH rất cao, nằm ở mức gần bằng
với Tổng nguồn vốn, ta dễ nhìn thấy được Cơng ty quản lý mặt này khá tốt khi hạn
chế được Nợ phải trả chỉ có 0,03 so với Tổng nguồn vốn. Lãi suất sử dụng vốn bình
qn là 7,35%.
Sau khi có WACC, ta tiến hành tính LN trước LV&ST để tìm ra EVA:
Lợi nhuận trước lãi vay và sau thuế = Lợi nhuận sau thuế + Lãi vay x (1 - TS
T.TNDN) = 254,7 - 254,7x20% + 4%x20% = 203,8 tỷ đồng
Bảng 6: EVA của công ty Thác Bà 2020
ST

Chỉ tiêu

T
1
Lợi nhuận trước lãi vay sau thuế
2
Vốn dầu tư (BCĐKT)
3
WACC (%)

4
Chi phí sử dụng vốn bình quân
5
EVA
6
EVA trên vốn đầu tư (%)
7
ROI (%)
Sau khi tính EVA chúng ta thu được kết quả

Cách tính

4 = 2x3
5 = 1-4
6 = 5:2
7 = 1:2
là 127,8

đvt:tỷđ
Lợi

nhuận

(NOPAT)
203,8
1.035
7,35%
76
127,8
12,35%

19,69%
tỷ đồng. Điều này có thể

khẳng định Cơng ty có lợi nhuận trong năm 2020, công ty không những không tạo
ra và làm tăng thêm giá trị thực sự cho các cổ đông mà còn làm sụt giảm giá trị.
Mức sụt giảm giá trị là 127,8 tỷ đồng, tương đương 12,35%. Tuy nhiên, kết quả trên
cũng cho thấy lợi nhuận đạt được bù đắp lãi suất vay vốn thấp hơn nhiều so với lãi
suất sinh lời mà các cổ đông mong muốn: năm 2020 tỷ suất sinh lời mong muốn của

7


nhà đầu tư là 7,45% và kết quả đạt được là 19,69%(7,35% + 12,35%) = 3,88%,
thấp hơn tỷ suất mong muốn của nhà đầu tư là 3,57%.
EVA cũng có hạn chế do việc phải sử dụng chủ yếu số liệu kế tốn được lập trên cơ
sở dồn tích phục vụ tính tốn thành quả hoạt động của doanh nghiệp thay bì sử dụng
số liệu tính tốn trên cơ sở tiền. Để khắc phục nhược điểm này, ta tiến hành tính
tốn thước đo EVA cần thiết phải thực hiện 1 số điều chỉnh số liệu kế tốn nhằm
hồn thiện hơn nữa tính hữu hiệu của chỉ tiêu này.
2.2 EVA sau khi điều chỉnh số liệu kế toán
Thực hiện điều chỉnh các mục sau:
1. Các quỹ: 442,3 tỷ đồng gồm: Đầu tư tài chính ngắn hạn (16 tỷ đồng); Đầu tư
tài chính dài hạn (424,7 tỷ đồng); Quỹ khen thường, phúc lợi (1,6 tỷ đồng)
2. Các khoản vay không phát sinh lãi:16,4 tỷ đồng gồm: Phải trả người bán
ngắn hạn (0,5 tỷ đồng); Người mua trả tiền trước ngắn hạn (1,1 tỷ đồng);
Thuế và các khoản phải nộp nhà nước (6,3 tỷ đồng); Phải trả người lao động
(8,5 tỷ đồng)
3. Các khoản dự phịng: Dự phịng phải thu ngắn hạn khó địi (2,8 tỷ đồng)
4. Chi phí trích trước: Chi phí phải trả ngắn hạn (6,6 tỷ đồng)
Bảng 7: Bảng điều chỉnh vốn đầu tư và lợi nhuận

Chỉ tiêu
Vốn đầu tư (BCĐKT)
Lợi nhuận trước lãi vay sau thuế (NOPAT)
Trừ các khoản không phải là vốn đầu tư
1. Các quỹ
2. Các khoản vay khơng phát sinh lãi
Cộng các khoản
3. Chi phí nghiên cứu phát triển
4. Thuê hoạt động
5. Các khoản dự phòng
6. Chi phí trích trước
7. Thuế thu nhập hỗn lại
Vốn đầu tư sau khi điều chỉnh
Lợi nhuận trước lãi vay sau thuế khi điều chỉnh

đvt: tỷđ

Vốn đầu tư Lợi
(TC)
1.035
458,7
442,3
16,4
9,4
0
0
2,8
6,6
0
585,7

(NOPAT)
203,8
0
9,4
0
0
2,8
6,6
0
213,2

8

nhuận


Qua bảng điều chỉnh ta thấy: Các khoản dự phòng: Điều chỉnh cộng 2,8 tỷ động
vào vốn đầu tư đồng thời cũng tăng 2,8 tỷ đồng lợi nhuận. Chi phí trích trước: Điều
chỉnh cộng 6,6 tỷ đồng vào vốn đầu tư, đồng thời tăng 6,6 tỷ đồng lợi nhuận
Bảng 8: Bảng tính EVA sau khi thực hiện điều chỉnh số liệu kế tốn
ST
T
1

Chỉ tiêu

Cách tính

Lợi

đvt: tỷđ
nhuận

(NOPAT)
213,2

Lợi nhuận trước lãi vay sau thuế sau khi

điều chỉnh
2
Vốn dầu tư sau khi điều chỉnh
585,7
3
WACC (%)
7,35%
4
Chi phí sử dụng vốn bình qn
4 = 2x3
43
5
EVA
5 = 1-4
170,2
6
EVA trên vốn đầu tư (%)
6 = 5:2
29,06%
7
ROI (%)

7 = 1:2
36,4%
Với kết quả tính tốn trên cho thất sau khi điều chỉnh số liệu kế toán để giảm sự sai
biệt do cách thức ghi nhận của kế toán, giá trị kinh tế tăng thêm (EVA) của Công
ty năm 2020 tăng là 170,2 tỷ đồng. Chênh lệch giá trị 42,4 tỷ đồng
(127,8 - 170,2) do cách ghi nhận của kế toán. Như vậy, chỉ khi nào thực hiện điều
chỉnh sự khác biệt số liệu kế tốn thì EVA mới cung cấp số liệu chính xác hơn về
thu nhập thực sự tạo ra hay mất đi của cổ đông.
EVA là một thước đo thành công trong việc chỉ ra cá giá trị thực sự tạo ra cho cổ
đông/cá nhà đầu tư. Qua đó thì họ cũng đánh giá được giá trị thực sự của doanh
nghiệp trong một thời kỳ nhất định, xác định.
KẾT LUẬN
Nhìn chung thì trong năm 2020, Cơng ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà kinh doanh
lãi được 181 tỷ đồng (Lợi nhuận sau thuế, Bảng BCKQKD), nên giá trị kinh tế của
cơng ty thì khơng cần bàn cãi.
EVA là một thước đo cho biết được giá trị kinh tế tăng thêm, ta tính EVA sau khi
hiệu chỉnh cho ra được 170,2 tỷ đồng, điều này chênh lệch gần 33,33% giá trị mà kế
toán đã làm trên Báo cáo tài chính. Điều này đồng nghĩa với việc sai xót của bộ
phận kế toán và cần được khắc phục.
Một điều đáng được chú ý đến chính là Thác Bà trong năm 2020 khơng có thuế thu
nhập hỗn lại, điều này đồng nghĩa với Công ty đã trả hết khoản thuế và không phải
trả thêm phần thuế thua nhập chưa trả vào kỳ sau.
9


Tuy nhiên, xem qua BCTMTC ta nhận thấy công ty không hề đầu tư cho các khoản
nghiên cứu hay thuê các hoạt động, điều này làm hạn chế đi quy mô kinh doanh và
cơ hội phát triển của công ty. Vì thị trường thì ln ln thay đổi nên việc đầu tư
cho các khoản nghiên cứu để tìm ra lý do vì sao sản phẩm khơng cung cấp ra được
là khá cần thiết (mặc dù công ty cho ra lợi nhuận đáng kể).

KIẾN NGHỊ
Thác Bà nên tiếp tục duy trì phương án và phương pháp kinh doanh để tạo ra
lợi nhuận như đã làm. Tiếp cận thêm các nhà đầu tư để họ góp vốn, củng cố các
hoạt động kinh doanh của công ty.
Mở rộng đầu tư, quy mô bằng cách thuê các hoạt động nhằm tạo thêm cơ hội .
Đầu tư vào nghiên cứu phát triển cho ra các sản phẩm mới phù hợp với thị trường,
nhu cầu của người sử dụng.
Sử dụng tối đa tính tối ưu của mạng xã hội để mọi người biết đến Thác Bà và sử
dụng rộng rãi hơn.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà, Báo cáo tài chính 2020 tại
/>2. ThS.Phạm Thị Thanh Huyền và ThS.Võ Đình Phụng, 2018. Hệ thống Kiểm sốt
Nội bộ. Trường Đại học Lao động- Xã hội CSII
PHỤ LỤC
PL1: Thuyết minh báo cáo tài chính 2020 tại Cơng ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà

10


11


12


13


14

15


16


17


18


19


20


21


22


23


24