Tài liệu Trẻ chậm phát triển tâm thần: Di truyền hay môi trường docx

Trẻ chậm phát triển tâm thần:
Di truyền hay môi trường


Những nguyên nhân làm trẻ chậm phát triển tâm thần

Chậm phát triển tâm thần (CPTTT) là một trạng thái bệnh lý có tính bẩm
sinh hoặc mắc phải ngay trong những năm đầu của cuộc đời và trí tuệ phát triển
chậm hơn so với mức bình thường. Bệnh lý này hay gặp ở trẻ em. Dựa theo mức
độ phát triển trí tuệ, người ta chia ra nhiều loại.
Ở mức độ nhẹ, trẻ vẫn có thể theo học ở các lớp tiểu học, song việc theo
học rất khó khăn và kết quả học tập kém. Trẻ CPTTT mức độ vừa hầu như không
theo học được, không tính toán được nhưng ngôn ngữ đủ để giao tiếp trong cuộc
sống hàng ngày và có thể làm được những công việc đơn giản.
Ở những trẻ CPTTT mức độ nặng và rất nặng, trí tuệ rất thấp, ngôn ngữ
không có hoặc rất nghèo nàn, không thể giao tiếp được, luôn cần người chăm sóc
thường xuyên.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến CPTTT như di truyền, các tác động có hại
đến người mẹ khi mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu như mắc một số bệnh do
virus, ký sinh trùng, uống một số loại thuốc gây hại cho thai, sinh non, trẻ bị ngạt,
can thiệp sản khoa, các bệnh mắc phải trong những năm đầu và thiếu các kích
thích của môi trường xã hội.
Trong các nguyên nhân kể trên, vai trò của di truyền hay môi trường xã hội
thường luôn được đưa ra tranh luận. Một số tác giả nhấn mạnh vai trò của yếu tố
di truyền và phủ nhận hay coi nhẹ nhân tố môi trường. Họ đưa ra các bằng chứng
như con của những người CPTTT có tỷ lệ mắc CPTTT cao hơn trong dân số. Kết
luận này đã bị phê phán, bởi vì ngay những trẻ là con của những người CPTTT
cũng chịu thiệt thòi là phải sống trong môi trường văn hóa không thuận lợi và như
vậy trẻ phải chịu ảnh hưởng của cả yếu tố di truyền và môi trường.
Nghiên cứu những trẻ là con của những người CPTTT nhưng được nhận
làm con nuôi trong những gia đình có trí tuệ khá hoặc bình thường thì tỷ lệ

CPTTT thấp hơn hẳn so với những trẻ sống trong gia đình sinh ra chúng.
Trong số những trẻ rất nhỏ phải sống trong những điều kiện thiếu sự chăm
sóc như bị bỏ mặc, trẻ sống mồ côi thì người ta nhận thấy có nhiều trẻ có mức độ
phát triển trí tuệ thấp hơn bình thường.
Một số trường hợp người ta tìm được những trẻ hoang dã, vì lý do gì đó
phải sống biệt lập trong rừng, hoàn toàn cách ly với môi trường văn hóa xã hội con
người. Những trẻ này có trí tuệ rất kém và khó có thể dạy được nếu như trẻ đã
tương đối lớn.

Phải có những phương pháp giáo dục phù hợp

Với những nhận xét trên, chúng ta có thể rút ra kết luận là cả di truyền và
môi trường đều có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ, trong đó nhân tố môi
trường là rất quan trọng.
Do vậy để cho trẻ có điều kiện phát triển trí tuệ tốt, bố mẹ nên đầu tư nhiều
thời gian để chơi đùa, âu yếm với con vì chính từ những yếu tố này mà trẻ có điều
kiện để bắt chước và học tập.
Bố mẹ cần mua một số đồ chơi giúp trẻ phát triển trí tuệ như các bộ xếp
hình, xếp chữ, các trò chơi cần sự sáng tạo
Song ở những gia đình không có điều kiện kinh tế, bố mẹ không nhất thiết
phải mua các loại đồ chơi này mà có thể sưu tầm các khối gỗ nhỏ, đất sét để nặn,
bút giấy để trẻ vẽ và bày ra các trò chơi phù hợp với trẻ. Bố mẹ nên cho trẻ đến
các nhà trẻ, mẫu giáo để trẻ có điều kiện tiếp xúc và học tập từ các bạn, từ cô giáo.
Những trẻ CPTTT mức độ nhẹ và vừa có thể cải thiện tốt bằng các phương
pháp giáo dục. Việc giáo dục, dạy dỗ cần phải kiên trì, sáng tạo và càng sớm càng
tốt.
Có thể phát hiện sớm CPTTT bằng các triệu chứng như chậm lẫy, ngồi,
đứng, đi, chậm phát triển ngôn ngữ cả về hiểu ngôn ngữ cũng như diễn đạt để đưa
trẻ đến khám sớm tại các cơ sở y tế, các trung tâm sức khỏe tâm thần.
Tốt nhất nên đưa trẻ đến các trường đặc biệt dành cho trẻ CPTTT. Ở những

nơi chưa có các cơ sở này, bố mẹ, người thân trong gia đình phải là những giáo
viên giỏi, nhiệt tình, sáng tạo, kiên trì để dạy cho chính con em mình, tạo cho trẻ
có môi trường tốt nhất cho sự phát triển trí tuệ và có khả năng tự lập sau này.