Tài liệu Bệnh Sởi - Khoa học thường thức pdf

Bệnh Sởi - Khoa học thường thức

Hầu như không một người Việt Nam nào không từng nghe nói tới bệnh sởi.
Ðứa bé nào bị mọc nhiều nốt đỏ trong người cũng được cho là đang bị “ban sởi”.
Một đứa bé dưới 5 tuổi có thể bị rất nhiều bệnh có kèm theo triệu chứng nổi những
vết đỏ khắp người và lần nào cũng cho là lên ban, phải cữ ra nắng gió, phải cữ
nước, nếu không thì sẽ bị “chạy hậu”… Vậy ban đỏ là gì?
Bệnh sởi là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ra bởi một con siêu vi
có mặt trên toàn thế giới. Những vết đỏ khắp người có thể làm người ta chú ý tới
bệnh sởi. Nhưng thực ra đây chỉ là một trong những triệu chứng bên ngoài, những
thay đổi bên trong mới nguy hiểm hơn. Bệnh sởi có thể nguy hiểm chết người,
nhất là ở những trẻ nhỏ.
Từ vài chục năm nay, với thuốc chích ngừa sởi, bệnh sởi ít sẩy ra ở những
quốc gia tiến bộ như Mỹ chẳng hạn, nhưng vẫn còn là một ám ảnh kinh hoàng cho
những người dân các nước chậm tiến. Do đó, người Việt thường lo sợ khi nghe nói
tơí bệnh sởi.
Bệnh lại rất hay lây và dễ dàng lan ra từ những người du lịch quốc tế. Hiện
nay trên thế giới có đến 30 tới 40 triệu trường hợp bệnh sởi xẩy ra, gây ra hơn
750,000 cái chết.
Triệu Chứng - Khoảng 10 tới 12 ngày sau khi tiếp xúc với siêu vi sởi,
những triệu chứng sau đây có thể xẩy ra:
1. Sốt
2. Ho khan
3. Chảy nước mũi
4. Mắt đỏ
5. Không chịu được ánh sáng
6. Những nốt nhỏ xíu với trung tâm mầu xanh trắng xuất hiện bên trong
miệng nơi gò má. Những nốt này có tên là đốm Koplik.
7. Người mọc ra những đốm đỏ lớn, phẳng, chập vào nhau
Diễn Biến Của Bệnh
Bệnh sởi thường bắt đầu với một cơn sốt khá nhẹ, kèm theo những triệu

chứng như ho, chảy mũi, mắt đỏ và đau cổ họng. Khoảng 2, 3 ngày sau, đốm
Koplik nổi lên, đốm này là dấu hiệu đặc biệt của bệnh sởi. Sau đó, bệnh nhân có
thể bị sốt cao lên tới 104 hay 105 độ F. Cùng lúc đó, những mảng đỏ nổi lên,
thường là ở trên mặt, theo đường tóc và sau tai. Những vết đỏ hơi ngứa này có thể
dấn lan xuống ngực, lưng và cuối cùng xuống tới đùi và bàn chân. Khoảng một
tuần sau, những vết nhỏ này sẽ nhạt dần, vết nào xuất hiện trước sẽ hết trước.
Nguyên Nhân
Bệnh sởi gây ra do siêu vi sởi. Bệnh này hay lây đến nỗi 90% những người
tiếp xúc với bệnh nhân sẽ bị lây sởi nếu chưa chích ngừa. Siêu vi sởi có ở mũi và
cổ họng của bệnh nhân.
Họ thường đã có thể lây bệnh cho người khác 4 ngày trước khi vết đỏ xuất
hiện. Khi bệnh nhân ho, hắt xì, hay nói chuyện, những giọt nước nhỏ xíu có chứa
siêu vi sẽ bắn ra không khí và người khác có thể hít vào hoặc những giọt này có
thể rơi xuống một nơi nào đó như mặt bàn, điện thoại…Khi ta sờ vào những nơi
này và đưa tay lên mũi hay miệng, ta sẽ bị lây bệnh
Một khi siêu vi sởi vào cơ thể bệnh nhân, chúng thường mọc vào trong
những tế bào đằng sau cổ họng và phổi. Sau đó bệnh sẽ lan khắp cơ thể kể cả hệ
hô hấp và da.
Sau khi khỏi bệnh, cơ thể chúng ta sẽ có kháng thể chống bệnh nên ta sẽ
không mắc bệnh sởi lại nữa. Nếu bạn sinh trước năm 1957, bạn thường đã có
kháng thể chống bệnh dù chưa hề chủng ngừa. Ðó là vì bạn đã sống qua nhiều thời
kỳ mà bệnh sởi hoành hành rất nhiều và nhiều phần bạn đã có nhiễm siêu vi dù có
thể không lộ ra. Do đó bạn đã có miễn nhiễm.
Bệnh sởi ít có ở Mỹ nhưng vẫn xảy ra ở nhiều các nước khác và bệnh rất
nặng nếu bệnh nhân bị thiếu vitamin A, một điều dễ thấy ở những nước chậm tiến,
do dân chúng thường thiếu ăn.
Biến Chứng
Bệnh sởi thường kéo dài từ 10 tới 14 ngày. Ở vài nơi trên thế giới, bệnh sởi
là một bệnh nặng có thể gây ra chết người. Ở các nước tiến bộ Tây phương, ít khi
xẩy ra cái chết.

Bệnh nhân có thể bệnh nặng nhưng thường qua khỏi. Tuy nhiên biến chứng
có thể xẩy ra:
1 - Nhiễm trùng tai xẩy ra ở 1 trong 10 trẻ bị sởi.
2 - Viêm não: xẩy ra ở khoảng 1 trong 1000 người mắc bệnh sởi. Não bị
nhiễm siêu vi trùng gây ra ói mửa, giật kinh, có khi hôn mê. Viêm não có thể xẩy
ra sau bệnh sởi hoặc có thể xẩy rất nhiều năm sau, vào tuổi vị thành niên, do một
loại siêu vi mọc chậm, rất hiếm.
3 - Sưng phổi: khoảng 1/20 trườg hợp bị sởi. Có thể nguy hiểm chết người.
4 - Tiêu chảy và ói mửa: thường xẩy ra cho trẻ nhỏ.
5 - Sưng cuống phổi, sưng thanh quản hay “croup”.
6 - Ðàn bà co thai mắc bệnh sởi có thể hư thai, sanh sớm hay sanh trẻ nặng
cân.
7 - Thiếu tiểu cầu (platelets) khiến khó đông máu.
Ngăn Ngừa Sởi
Thuốc chích ngừa sởi rất công hiệu. Trước khi có thuốc ngừa, có chừng
450,000 trường hợp bệnh gây ra khoảng 450 cái chết mỗi năm trên đất Mỹ. Việc
chủng ngừa rộng rãi đã giảm con số này 99%. Vào những năm 80 khi số trường
hợp bệnh hơi tăng lên, việc chích ngừa đã được đẩy mạnh hơn khiến hiện nay con
số bệnh xuống thấp nhất từ trước đến giờ.
Thuốc ngừa sởi thường được gồm chung trong một loại thuốc tên MMR
chứa 3 thứ: sởi, quai bị và ban Ðức. Thuốc được chích cho trẻ em từ 12 tới 15
tháng và thêm liều thứ hai chích lúc 4, 5 tuổi. Các em bé mới sinh được kháng thể
của mẹ truyền qua nên được bảo vệ từ 4 tới 6 tháng. Nếu em bé được bảo vệ trước
12 tháng, thí dụ như sẽ đi du lịch những vùng nhiều bệnh, em có thể được chích
ngừa nhưng phải chích lại lúc được 12 tháng.
Ai cần Chích Ngừa MMR (Sởi, Quai Bị và ban Ðức)?
Bạn sẽ KHÔNG cần chích nếu bạn
1. Là đàn ông sinh trước 1957
2. Thử nghiệm máu chứng tỏ có kháng thể bệnh trong máu
3. Là đàn bà sanh trước năm 1957 và không định sanh con nữa, đã có miễn

nhiễm bệnh ban Ðức hay đã chích ngừa ban Ðức.
4. Lúc bé đã được chích ngừa liều MMR sau 1 tuổi.
Bạn cần chích ngừa nếu bạn không có một trong những điều kiện trên và
bạn:
1 - Là đàn bà trong tuổi có thể mang thai và hiện đang không có thai.
2 - Ðang đi học đại học.
3 - Làm việc ở những cơ quan y tế hay trường học, nhà giữ trẻ…
4 - Ðang dự định đi du lịch.
Những người sau đây không nên chích ngừa:
1) Đàn bà có thai hoặc dự định có thai trong vòng 4 tuần kế tiếp.
2) Người đã từng có phản ứng dị ứng nặng nguy hiểm đến tính mạng với
chất gelatin hay chất trụ sinh neomycin.
Nếu bạn đang bị ung thư, bệnh về máu hay một bệnh miễn nhiễm nào đó,
bạn cần nói chuyện với bác sĩ trươc khi chích ngừa.
Phản Ứng Phụ Của Thuốc Ngừa:
Ða số người được chích ngừa không bị phản ứng nào cả. Có khoảng 10% sẽ
bị sốt từ 5 tới 12 ngày sau khi chích và khoảng 5% bị nổi đỏ nhẹ. Ít hơn 1 phần
triệu bị phản ứng dị ứng nặng.
Trước kia người ta thường tin rằng người bị dị ứng với trứng không nên
chích ngừa sởi. Tuy nhiên điều này không đúng. Ngưòi dị ứng với trứng có thể
chích ngừa sởi hay MMR.
Gần đây thường có dư luận liên kết việc chích ngừa sởi với bệnh “tự kỷ”
autism. Tuy nhiên, báo cáo từ nhiều cơ quan y tế chính của Mỹ đều cho thấy
không có sự liên hệ nào giữa hai việc này. Ða số những trẻ em bị autism được định
bệnh vào khoảng 18 tới 30 tháng, vài tháng sau khi chích MMR. Do đó người ta
dễ liên kết hai sự việc. Tuy nhiên, không có dữ kiện khoa học nào hiện nay cho
thấy có sự liên kết cả.