(Luận văn thạc sĩ) quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện vĩnh thạnh, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN VĂN CƢỢNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN VĨNH THẠNH, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số

: 8140114

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thanh Hùng


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những vấn đề viết trong luận văn là nghiên cứu của
bản thân. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn là trung
thực, khách quan và chƣa từng công bố trong bất cứ một cơng trình nghiên
cứu nào khác.
Tác giả

Nguyễn Văn Cượng


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy, cô giáo Khoa Khoa
học Xã hội và Nhân văn, Phòng Đào tạo sau Đại học, Thƣ viện trƣờng Đại
học Quy Nhơn, quý thầy cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho

tôi trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.
Đồng thời, tơi xin chân thành cảm ơn Văn phòng Huyện ủy Vĩnh
Thạnh, Phòng Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định, quý thầy cô
giáo của các trƣờng THCS huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định đã cung cấp
thơng tin, tạo điều kiện cho tác giả tiến hành khảo sát thực tế, thu thập tài liệu.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo – Tiến sĩ
Nguyễn Thanh Hùng đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt q trình
nghiên cứu và hồn thiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Bình Định, tháng 02 năm 2021
Tác giả

Nguyễn Văn Cượng


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI của Ban Chấp hành Trung
ƣơng (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và
Đào tạo, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh
tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã đƣa ra quan
điểm chỉ đạo: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới
những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tƣ tƣởng chỉ đạo đến mục
tiêu, nội dung, phƣơng pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;
đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nƣớc đến hoạt động
quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng
đồng, xã hội và bản thân ngƣời học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”
với mục tiêu “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất,

hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dƣỡng năng khiếu,
định hƣớng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn
diện, chú trọng giáo dục lý tƣởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ,
tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. [6]
Tổ chun mơn là một bộ phận cấu thành trong trong bộ máy tổ chức,
quản lý của trƣờng trung học cơ sở. Trong nhà trƣờng, các tổ chun mơn có
mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ
chức Đảng, đoàn thể trong nhà trƣờng nhằm thực hiện chiến lƣợc phát triển
của nhà trƣờng, chƣơng trình giáo dục và các hoạt động khác hƣớng tới mục
tiêu giáo dục. Hoạt động chuyên môn của Tổ chuyên môn là một hoạt động
thiết yếu, chủ lực cho tất cả hoạt động giáo dục trong nhà trƣờng. Vai trò quản
lý của tổ trƣởng quyết định đến chất lƣợng hoạt động của tổ, góp phần khơng


2
nhỏ trong việc nâng cao chất lƣợng giáo dục. Mọi công tác chuyên môn đƣợc
bàn bạc, thống nhất và đi đến việc thực hiện đều phải qua sinh hoạt trao đổi
giữa các thành viên trong tổ nhằm đảm bảo hiệu quả đúng theo mọi tiến độ
của kế hoạch năm học đã đƣợc xây dựng.
Đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới quản lý nhà trƣờng, trong đó đổi
mới quản lý hoạt động của tổ chun mơn trở thành địi hỏi cấp bách để nâng
cao chất lƣợng giáo dục. Thời gian qua, công tác quản lý hoạt động của tổ
chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định
đã đạt những kết quả nhất định, song bên cạnh đó vẫn cịn tồn tại, hạn chế.
Thực hiện chức năng của nhà quản lý giáo dục, tơi có nhu cầu nghiên cứu
công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở để
phục vụ công tác của bản thân.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý
hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh

Thạnh, tỉnh Bình Định”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, phân tích, đánh giá thực
trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở
huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định, luận văn đề xuất biện pháp nhằm nâng
cao hiệu quả quản lý hoạt động của tổ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục phổ thông hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở
huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.


3
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở
huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định thời gian qua đạt đƣợc những kết quả nhất
định, song vẫn còn những bất cập và hạn chế.
Nếu xây dựng đƣợc khung lý thuyết, khảo sát phân tích đúng thực trạng
sẽ đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định có tính cấp thiết và
khả thi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu, hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên
môn ở trƣờng trung học cơ sở.
- Điều tra, khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động
của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình
Định.

- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng
trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phƣơng pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, phân loại và
hệ thống hóa các tài liệu, các kết quả nghiên cứu về quản lý hoạt động của tổ
chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở để xây dựng cơ sở lý luận về quản lý
hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở.
6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Dùng phiếu điều tra để thu thập ý kiến của hiệu trƣởng, phó hiệu
trƣởng, tổ trƣởng và tổ phó TCM, giáo viên về các vấn đề liên quan đến thực
trạng hoạt động của tổ chuyên môn và thực trạng quản lý hoạt động của tổ


4
chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở.
6.2.2. Phƣơng pháp phỏng vấn
Phỏng vấn hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng, tổ trƣởng tổ chuyên môn và
giáo viên để làm rõ thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trƣờng trung học cơ sở.
6.2.3. Phƣơng pháp quan sát
Phƣơng pháp quan sát các hình thức thể hiện hoạt động quản lý của
hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng và các tổ trƣởng tổ chuyên môn về quản lý hoạt
động của tổ chuyên mơn.
6.3. Phương pháp thống kê tốn học
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu, kết quả
nghiên cứu thu thập đƣợc trong quá trình nghiên cứu.
7. Phạm vi nghiên cứu
7.1. Địa bàn nghiên cứu

Các trƣờng trung học cơ sở ở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định: THCS
thị trấn Vĩnh Thạnh, THCS Vĩnh Quang, THCS Huỳnh Thị Đào, THCS Vĩnh
Hảo, THCS Vĩnh Hiệp, THCS Vĩnh Sơn.
7.2. Đối tượng khảo sát
Hiệu trƣởng và phó hiệu trƣởng: 11 ngƣời; Tổ trƣởng, tổ phó tổ chun
mơn: 26 ngƣời; Giáo viên: 60 ngƣời.
7.3. Nội dung nghiên cứu
Hoạt động của tổ chuyên môn và công tác quản lý hoạt động của tổ
chun mơn của hiệu trƣởng.
8. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mục lục, danh mục các ký hiệu và các chữ viết tắt, danh
mục các bảng, biểu, phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu
tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 chƣơng:


5
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở
trƣờng trung học cơ sở.
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.
Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trƣờng trung học cơ sở huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.


6

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ

1.1.1. Nghiên cứu ngoài nƣớc
Ở trƣờng THCS, TCM là một bộ phận trong bộ máy tổ chức của nhà
trƣờng dƣới sự quản lý của Hiệu trƣởng, TCM đóng vai trị hết sức quan trọng
trong việc chuẩn bị điều kiện thực hiện các hoạt động dạy học và giáo dục
trong nhà trƣờng. TCM là nơi thực hiện xây dựng kế hoạch giáo dục môn học,
xây dựng kế hoạch giáo dục của TCM trên cơ sở kế hoạch giáo dục của nhà
trƣờng; cũng chính là nơi triển khai thực hiện kế hoạch giáo dục của TCM
theo kế hoạch giáo dục của nhà trƣờng đã đƣợc hội đồng trƣờng phê duyệt; là
nơi trao đổi, thảo luận về nội dung hoạt động, đổi mới phƣơng pháp dạy học,
đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh và là nơi triển khai toàn bộ các hoạt động
giáo dục tới học sinh.
Trong nhà trƣờng, hoạt động của TCM là hoạt động thiết yếu, chủ lực cho
tất cả các hoạt động giáo dục. Do đó, cơng tác quản lý giáo dục nói chung và
quản lý hoạt động của TCM nói riêng, đƣợc xác định là trọng điểm của công tác
quản lý của Hiệu trƣởng, và là vấn đề sống còn trong các hoạt động giáo dục của
nhà trƣờng. Cho nên, công tác quản lý hoạt động của TCM cần đƣợc nghiên cứu
và thực hiện tốt để nâng cao chất lƣợng giáo dục của nhà trƣờng.
Từ xƣa đến nay, quốc gia nào cũng đề cao vai trò của giáo dục và quản
lý giáo dục. Trong nhà trƣờng cũng cần sự quản lý để đảm bảo hoạt động luôn
đƣợc thông suốt, không bị xáo trộn hay gián đoạn. Theo lời tác giả Nguyễn
Thị Hƣơng Giang thì các nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục Xô Viết đã
khẳng định: kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trƣờng phụ thuộc rất nhiều vào
việc tổ chức đúng đắn và hợp lý các hoạt động của đội ngũ giáo viên. [7]


7
Tác giả M.I. Kônđacôp đã viết: “Chúng ta hiểu quản lý nhà trƣờng
(công việc nhà trƣờng) là một hệ thống xã hội - sƣ phạm chuyên biệt, hệ
thống này đòi hỏi những tác động có ý thức, có kế hoạch và hƣớng đích của
chủ thể quản lý đến tất cả các mặt của đời sống nhà trƣờng, nhằm đảm bảo sự

vận hành tối ƣu về các mặt kinh tế - xã hội, tổ chức - sƣ phạm của quá trình
dạy học và giáo dục thế hệ đang lớn lên”. [9]
Còn ở Singapore, tác giả của The Principal's Handbook (1993) đã
khẳng định vai trò và nhiệm vụ của TCM trong trƣờng THCS nhƣ sau:
Chỉ đạo trực tiếp việc đảm bảo nội dung môn học cho giáo viên trong
TCM. Xây dựng kế hoạch và thực hiện, theo dõi, đánh giá việc thực hiện
chƣơng trình mơn học. Phát triển đội ngũ giáo viên trong TCM của mình
thơng qua việc tổ chức dự giờ, rút kinh nghiệm, hội thảo, hội nghị, thao
giảng,… Lựa chọn, chuẩn bị và tổ chức nguồn lực dạy và học nhƣ: sách giáo
khoa, cơ sở vật chất,… để khuyến khích việc sử dụng hiệu quả nguồn lực này
trong lớp học. [dẫn theo 20]
Từ những kết quả nghiên cứu, đánh giá của các nhà nghiên cứu giáo
dục trên thế giới nêu trên, đã khẳng định tầm quan trọng của TCM trong nhà
trƣờng THCS. Có thể thấy rằng, cơng tác quản lý hoạt động của TCM là rất
cần thiết trong việc nâng cao chất lƣợng dạy và học cũng nhƣ trong việc phát
triển nhà trƣờng, nhằm đáp ứng yêu cầu thay đổi nhanh chóng về kinh tế, xã
hội, khoa học và cơng nghệ trên thế giới.
1.1.2. Nghiên cứu trong nƣớc
Ở nƣớc ta, trong những năm qua, có nhiều cơng trình nghiên cứu về
Quản lý giáo dục, quản lý nhà trƣờng của nhiều tác giả nhƣ Đặng Quốc Bảo,
Trần Kiểm, Phạm Minh Hạc, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Thái Duy Tuyên,…
Nhƣng hầu nhƣ, có rất ít cơng trình nghiên cứu riêng về quản lý hoạt động
của TCM ở trƣờng THCS.


8
Những năm gần đây, cũng có nhiều luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục
nghiên cứu về biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn. Đối với các
trƣờng Tiểu học, đã có một số luận văn của các tác giả nhƣ luận văn “Quản lý
hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng Tiểu học quận Bình Tân, thành phố Hồ

Chí Minh” của Nguyễn Thị Hƣơng Giang. Trong cơng trình nghiên cứu này,
tác giả đã đƣa ra bốn biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn là: nâng cao
nhận thức về hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng tiểu học; đổi mới các chức
năng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng tiểu học; nâng cao quản lý
các điều kiện hỗ trợ hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng tiểu học; quan tâm các
yếu ảnh hƣởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng tiểu học. [7]
Đối với cấp THCS và THPT, cũng có nhiều luận văn nhƣ “Quản lý hoạt
động tổ chuyên môn ở các trƣờng THPT huyện Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên” của
tác giả Nguyễn Thanh Giới; “Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
các trƣờng THPT huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông” của Cù Tuấn Khanh;
“Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hƣớng nghiên cứu bài học tại các
trƣờng Trung học cơ sở Quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội” của Bùi Hải Ngọc.
Qua phân tích và so sánh, bản thân nhận thấy các đề tài đã phản ánh
đƣợc thực trạng quản lý hoạt động của TCM ở một số trƣờng Tiểu học, THCS
và THPT ở địa bàn tỉnh mình. Trên cơ sở thực trạng về những mặt mạnh, hạn
chế trong cơng tác quản lý, từ đó đã đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng
cao hiệu quả trong quản lý hoạt động của TCM trong nhà trƣờng. Tuy nhiên,
các biện pháp đƣa ra còn tƣơng đối giống nhau nhƣ: Biện pháp nâng cao nhận
thức về hoạt động tổ chuyên môn; biện pháp quản lý công tác xây dựng, thực
hiện kế hoạch hoạt động TCM; biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên; biện pháp quản lý việc thực hiện
chƣơng trình giảng dạy; biện pháp chỉ đạo nội dung sinh hoạt TCM theo
hƣớng nghiên cứu bài học; biện pháp đổi mới phƣơng pháp dạy học; biện


9
pháp quản lý sử dụng đồ dùng, thiết bị; biện pháp quản lý việc kiểm tra, đánh
giá. [8],[11],[14]
Các biện pháp đƣa ra đều sát với tình hình thực tế của mỗi địa phƣơng.
Tuy tình hình các địa phƣơng khác nhau, nhƣng hoạt động của TCM trong

các trƣờng THCS và THPT cơ bản là giống nhau nên có thể chọn lọc một số
nội dung để kế thừa nghiên cứu. Hơn nữa, các luận văn chƣa đề cập đến biện
pháp quản lý đổi mới hình thức sinh hoạt tổ chun mơn trên nền tảng ứng
dụng công nghệ thông tin, cũng nhƣ quản lý công tác xây dựng và thực hiện
kế hoạch môn học, kế hoạch giáo dục tổ chuyên môn trong bối cảnh giao
quyền tự chủ việc xây dựng kế hoạch giáo dục cho nhà trƣờng.
Từ việc thu thập và nghiên cứu các nguồn tài liệu cho thấy, trên địa bàn
huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định từ trƣớc đến nay, chƣa có cơng trình
nghiên cứu về Cơng tác quản lý hoạt động của TCM ở các trƣờng THCS,
cũng nhƣ chƣa có bài viết đƣa ra nội dung tổng kết kinh nghiệm về vấn đề
này. Trên cơ sở đó, bản thân thấy rằng cần nghiên cứu nghiêm túc, để đề xuất
các biện pháp quản lý hoạt động của TCM ở các trƣờng THCS huyện Vĩnh
Thạnh, tỉnh Bình Định mang tính cần thiết và khả thi, nhằm góp phần nâng
cao chất lƣợng giáo dục ngày một toàn diện.
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.2.1. Khái niệm tổ chuyên môn
Theo khoản 1, Điều 14, Điều lệ trƣờng trung học cơ sở, trƣờng trung
học phổ thơng và trƣờng phổ thơng có nhiều cấp học ban hành kèm theo
Thông tƣ 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo quy định: “Cán bộ quản lý, giáo viên, viên chức làm công tác thƣ
viện, thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tƣ vấn cho học sinh của nhà
trƣờng đƣợc tổ chức thành các tổ chuyên môn. Tổ chun mơn có tổ trƣởng,
nếu có từ 07 thành viên trở lên thì có tổ phó. Tổ trƣởng, tổ phó tổ chuyên môn


10
do hiệu trƣởng bổ nhiệm, chịu sự quản lý, chỉ đạo của hiệu trƣởng”. [3]
Tuy nhiên, Điều lệ trƣờng trung học cơ sở, trƣờng trung học phổ thông
và trƣờng phổ thơng có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thơng tƣ
32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo

khơng quy định rõ TCM có ít nhất bao nhiêu ngƣời.
Nhƣ vậy theo quy định của Điều lệ, có thể hiểu:
Tổ chun mơn là một bộ phận của nhà trƣờng, gồm một nhóm cán bộ
quản lý và giáo viên cùng giảng dạy về một môn hay một nhóm mơn học hay
một nhóm viên chức làm cơng tác thƣ viện, thiết bị giáo dục, tƣ vấn học sinh
đƣợc tổ chức lại để cùng nhau thực hiện các nhiệm vụ quy định tại khoản 2,
Điều 14, Điều lệ trƣờng trung học cơ sở.
Trong trƣờng THCS có hai loại TCM phổ biến là tổ đơn môn và tổ liên
môn. Đối với các trƣờng có quy mơ lớn thì có tổ đơn mơn (tổ Tốn, tổ
Văn,…), các trƣờng quy mơ nhỏ thƣờng có tổ liên mơn (tổ khoa học tự nhiên,
tổ khoa học xã hội, hay tổ Toán – Lý, tổ Hóa – Sinh, tổ Văn – Sử,…). Nhiều
khi trong một trƣờng cũng có cả hai loại tổ này.
1.2.2. Khái niệm hoạt động của tổ chuyên môn
Theo Triết học, hoạt động là quan hệ biện chứng của chủ thể với khách
thể bao gồm: Q trình khách thể hố là q trình chủ thể chuyển những đặc
điểm của mình vào đối tƣợng. Q trình chủ thể hố khách thể là q trình
chủ thể tiếp thu những đặc điểm của khách thể vào năng lực của bản thân.
Theo quan điểm của Kark Marx (2002) cho rằng: Hoạt động của con ngƣời
là hoạt động có mục đích, có ý thức; mục đích, ý thức ấy nhƣ một quy luật, quyết
định phƣơng thức hoạt động và bắt ý chí con ngƣời phụ thuộc vào nó. [4]
Trong Từ điển Tiếng Việt (1988) định nghĩa: Hoạt động là tiến hành
những việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định
trong đời sống xã hội. [21]


11
Từ những quan điểm về hoạt động nêu trên, có thể hiểu rằng, hoạt động
là quá trình tác động qua lại tích cực giữa con ngƣời và thế giới khách quan
(con ngƣời, sự vật, hiện tƣợng) mà qua đó thiết lập đƣợc mối quan hệ giữa
con ngƣời với thế giới khách quan nhằm đạt mục đích nhất định nào đó của

chủ thể.
Hoạt động của TCM ở trƣờng THCS là quá trình tác động qua lại giữa
hiệu trƣởng và TCM, hoặc giữa tổ trƣởng với thành viên khác trong tổ, hoặc
giữa các cá nhân trong tổ với các cơ quan, tổ chức và các cá nhân bên trong
và ngoài nhà trƣờng, qua đó thiết lập các mối quan hệ nhằm thực hiện các
nhiệm vụ chun mơn của TCM, từ đó đạt mục tiêu giáo dục đã đề ra trong
năm học của nhà trƣờng nói chung và của TCM nói riêng.
Hoạt động của TCM ở trƣờng THCS là hoạt động giải quyết các vấn đề
về chuyên môn của TCM nhằm đạt đƣợc mục đích hoạt động chun mơn
của nhà trƣờng đặt ra đối với TCM.
1.2.3. Khái niệm quản lý giáo dục
Giáo dục là một hiện tƣợng xã hội đặc biệt vì chỉ có trong xã hội lồi
ngƣời giáo dục mới nảy sinh, phát triển và tồn tại vĩnh hằng. Xã hội loài
ngƣời ngày càng biến đổi, phát triển, giáo dục cũng phát triển và trở thành
một hoạt động đƣợc tổ chức chuyên biệt: có chƣơng trình, kế hoạch, có nội
dung, phƣơng pháp khoa học,… , từ đó khoa học quản lý nói chung và quản
lý giáo dục nói riêng đƣợc hình thành và phát triển. Vậy, quản lý và quản lý
giáo dục là gì?
Có nhiều nhà nghiên cứu đã đƣa ra các khái niệm về quản lý, theo tác
giả Đặng Quốc Bảo (1997) cho rằng: “Quản lý là quá trình tác động gây ảnh
hƣởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt đƣợc mục tiêu
chung”. [1]
Khi tiếp cận về khoa học quản lý, tác giả Vũ Văn Dân, Võ Nguyên Du


12
đƣa ra khái niệm quản lý nhƣ sau: “Quản lý là tác động của chủ thể quản lý
vào đối tƣợng quản lý trong một tổ chức (hay một hệ thống xã hội) với những
phƣơng pháp vừa có tính khoa học lại vừa có tính nghệ thuật, nhằm đạt mục
tiêu chung cũng nhƣ mục tiêu riêng của các đối tƣợng trong tổ chức”. [5]

Cũng nhƣ quản lý xã hội nói chung, quản lý giáo dục cũng là một hoạt
động có ý thức của nhà quản lý nhằm đạt mục đích của mình. Tùy theo tiếp
cận ở cấp quản lý vĩ mơ (quản lý một loạt đối tƣợng có quy mơ lớn, bao quát
cả hệ thống nhƣ cấp Bộ, cấp Sở Giáo dục và Đào tạo) hay cấp quản lý vi mô
(cơ sở giáo dục, cơ sở đào tạo) mà các nhà nghiên cứu đã đƣa các các khái
niệm quản lý giáo dục khác nhau.
Đối với cấp vĩ mô, theo tác giả Trần Kiểm (2014): “Quản lý giáo dục là
sự tác động liên tục, có tổ chức, có định hƣớng của chủ thể quản lý lên hệ
thống giáo dục nhằm tạo ra tính vƣợt trội/tính trồi của hệ thống; sử dụng một
cách tối ƣu các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống nhằm đƣa hệ thống đến
mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện đảm bảo sự cân bằng với mơi
trƣờng bên ngồi ln biến động”.[12]
Theo định nghĩa này, thì quản lý giáo dục địi hỏi tính định hƣớng,
đồng bộ và toàn diện đối với những tác động quản lý của nhà quản lý.
Cịn khi địi hỏi tính cụ thể của những tác động quản lý vào đối tƣợng
quản lý thì ơng cho rằng: “Quản lý giáo dục là hoạt động tự giác của chủ thể
quản lý nhằm huy động, tổ chức, điều phối, điều chỉnh, giám sát,… một cách
có hiệu quả các nguồn lực giáo dục (nhân lực, vật lực, tài lực) phục vụ cho
mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội”.[12]
Cịn trên bình diện vi mơ, quản lý giáo dục trong phạm vi nhà trƣờng
có thể xem là đồng nghĩa với quản lý nhà trƣờng. [12]
Theo tác giả Phạm Minh Hạc (1986) thì: “Quản lý nhà trƣờng, quản lý
giáo dục là tổ chức hoạt động dạy học… Có tổ chức đƣợc hoạt động dạy học,


13
thực hiện đƣợc các tính chất của nhà trƣờng phổ thông Việt Nam xã hội chủ
nghĩa mới quản lý đƣợc giáo dục, tức là cụ thể hóa đƣờng lối giáo dục của
Đảng và biến đƣờng lối đó thành hiện thực, đáp ứng yêu cầu của nhân dân,
của đất nƣớc”.[9]

Còn theo tác giả Trần Kiểm (2014): “Quản lý giáo dục (vi mô) đƣợc
hiểu là hệ thống những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch,
có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, công
nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lƣợng xã hội trong và
ngồi nhà trƣờng nhằm thực hiện có chất lƣợng và hiệu quả mục tiêu giáo dục
của nhà trƣờng”. [12]
Từ các khái niệm quản lý và quản lý giáo dục nêu trên, có thể nói rằng
quản lý là sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý lên đối tƣợng quản lý
nhằm đạt đƣợc các mục tiêu nhất định đã xác định từ trƣớc trong điều kiện cụ
thể và luôn biến động của môi trƣờng.
Khi tiếp cận theo hƣớng chức năng quản lý, có thể thấy rõ hoạt động
quản lý gồm bốn chức năng đó là: lập kế hoạch, tổ chức bộ máy, lãnh đạo
thực hiện kế hoạch, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch nhằm đạt đƣợc
mục đích của tổ chức đề ra. Chức năng kiểm tra, đánh giá không phải thực
hiện cuối cùng mà là thực hiện đan xen với các chức năng khác.
Hơn nữa, quản lý giáo dục có bản chất là quản lý con ngƣời. Trong nhà
trƣờng, đội ngũ giáo viên và học sinh vừa là đối tƣợng quản lý vừa là chủ thể
quản lý. Do đó, có thể nói quản lý nhà trƣờng không phải là trách nhiệm riêng
của hiệu trƣởng mà là trách nhiệm chung của các thành viên trong nhà trƣờng.
1.2.4. Khái niệm quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng THCS
TCM là một bộ phận trong tổ chức nhà trƣờng. Hoạt động chủ yếu và
cơ bản nhất của TCM là hoạt động dạy học và giáo dục học sinh. Nên khi
hiệu trƣởng quản lý hoạt động của TCM cũng có nghĩa là đang thực hiện quản
lý giáo dục.


14
Do đó, từ một số khái niệm quản lý giáo dục đƣa ra ở mục trên, có thể
hiểu quản lý hoạt động của TCM ở trƣờng THCS là những tác động có tổ
chức, có định hƣớng của chủ thể quản lý (Hiệu trƣởng) đến đối tƣợng quản lý

(hoạt động của tổ chuyên môn) thông qua công tác lập kế hoạch, tổ chức, lãnh
đạo, kiểm tra, nhằm sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các thế mạnh, tiềm
năng của TCM, đƣa hoạt động của TCM đi vào nề nếp và đạt mục tiêu đã đề
ra trong năm học.
1.3. LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.3.1. Vị trí, vai trị hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở
TCM là một bộ phận cấu thành bộ máy của nhà trƣờng. Trong nhà
trƣờng, các TCM có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các bộ phận và
đoàn thể trong việc thực hiện nhiệm vụ của tổ và các nhiệm vụ khác trong
chiến lƣợc phát triển nhà trƣờng để đƣa nhà trƣờng đạt đƣợc mục tiêu đề ra.
TCM là lực lƣợng lao động quan trọng nhất ở trƣờng học, chịu trách
nhiệm về chất lƣợng các môn học do tổ quản lý.
TCM là đầu mối quản lý. Thông qua TCM, Hiệu trƣởng quản lý nhà
trƣờng trên nhiều phƣơng diện, nhƣng cơ bản nhất là hoạt động dạy học và
giáo dục, hoạt động sƣ phạm của giáo viên.
TCM có vai trị quan trọng xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục
của nhà trƣờng. Theo khoản 2, Điều 14, Điều lệ trƣờng THCS quy định TCM:
Chủ động xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo chƣơng trình
mơn học, hoạt động giáo dục thuộc chuyên môn phụ trách theo tuần, tháng,
học kỳ, năm học;
Phối hợp với các tổ chuyên môn khác xây dựng kế hoạch giáo dục của
nhà trƣờng;
Đề xuất lựa chọn sách giáo khoa, xuất bản phẩm tham khảo để sử dụng
trong nhà trƣờng theo quy định của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo;


15
Thực hiện kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn theo kế hoạch giáo
dục của nhà trƣờng đã đƣợc hội đồng trƣờng phê duyệt;

Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo
viên cơ sở giáo dục phổ thông theo quy định của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo;
Tham gia bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo kế hoạch của tổ
chuyên môn và của nhà trƣờng; thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trƣởng
phân công. [3]
TCM là nơi để các thành viên trong tổ trao đổi, bàn bạc, thống nhất các
mục tiêu, nội dung, hình thức hoạt động của tổ; nơi tổ chức thực hiện hiệu quả
nhất về đổi mới phƣơng pháp dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh; cũng là nơi
gắn kết các thành viên trong tổ, nhóm để trở thành một tập thể lớn mạnh, phát
triển toàn diện.
Tác giả Thái Duy Tuyên (1999) đã khẳng định rằng: “Tổ chuyên môn
là tế bào cơ bản giữ vị trí quan trọng nhất trong việc triển khai công tác quản
lý đổi mới phƣơng pháp dạy học, là đầu mối để thực hiện các quyết định, các
chủ trƣởng của hiệu trƣởng, là nơi tổ chức học tập, ứng dụng, thể nghiệm
những lý luận về phƣơng pháp dạy học”.[19]
TCM là tổ chức, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của tổ nói
chung và nhiệm vụ của từng thành viên nói riêng, phản ánh kịp thời mặt
mạnh, mặt còn hạn chế của các thành viên trong tổ, từ đó tham gia đánh giá,
phân loại viên chức, đề xuất khen thƣởng hàng năm. Theo khoản 2, Điều 14,
Điều lệ trƣờng THCS quy định TCM: “Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông theo quy định của
Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo”. [3]
1.3.2. Mục tiêu hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở
Chúng ta đã biết, mục tiêu là một ý tƣởng của tƣơng lai hoặc kết quả


16
mong muốn của một ngƣời hay một nhóm ngƣời đã hình dung ra, xây dựng
kế hoạch và cam kết thực hiện để đạt đƣợc.

Có thể nói, mục tiêu giáo dục là một hệ thống các chuẩn mực của một
mẫu hình nhân cách cần hình thành ở một đối tƣợng ngƣời đƣợc giáo dục nhất
định. Đó là một hệ thống cụ thể các yêu cầu xã hội trong mỗi thời đại, trong
từng giai đoạn xác định đối với nhân cách một loại đối tƣợng giáo dục.
Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh và các cộng sự (2012) đƣa ra ý kiến rằng:
“Mục tiêu giáo dục là những tiêu chí, chỉ tiêu, những yêu cầu cụ thể đối với
từng khâu, từng nhiệm vụ, từng nội dung của quá trình giáo dục phải đạt đƣợc
sau một hoạt động giáo dục”. [15]
Mục tiêu của giáo dục phổ thông quy định tại Điều 29, Luật Giáo dục
(2019) có bao hàm mục tiêu giáo dục THCS là:
Giáo dục phổ thơng nhằm phát triển tồn diện cho ngƣời học về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách con ngƣời Việt Nam xã hội
chủ nghĩa và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho ngƣời học tiếp tục học
chƣơng trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục tiểu học nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học sinh; chuẩn bị cho học
sinh tiếp tục học trung học cơ sở.
Giáo dục trung học cơ sở nhằm củng cố và phát triển kết quả của giáo
dục tiểu học; bảo đảm cho học sinh có học vấn phổ thông nền tảng, hiểu biết
cần thiết tối thiểu về kỹ thuật và hƣớng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ
thơng hoặc chƣơng trình giáo dục nghề nghiệp. [17]
Trƣờng trung học cơ sở là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo
dục quốc dân [3] nên phải thực hiện theo mục tiêu trên.


17
Nhƣ vậy, trong nhà trƣờng THCS, mục tiêu hoạt động của TCM trƣớc
hết là thực hiện theo mục tiêu chung này.

Để thực hiện đƣợc mục tiêu chung này, ngay từ đầu năm học, tổ chuyên
môn căn cứ vào Kế hoạch giáo dục của nhà trƣờng đã đƣợc Hội đồng trƣờng
phê duyệt để xây dựng kế hoạch môn học và kế hoạch giáo dục của tổ chuyên
môn, tổ chức thực hiện nhằm đạt các mục tiêu cụ thể nhƣ:
Tổ chức thực hiện đầy đủ và hiệu quả chƣơng trình từng mơn học theo
kế hoạch giáo dục của từng cá nhân, từ đó hồn thành kế hoạch giáo dục của
nhà trƣờng theo khung thời gian quy định của năm học. Đồng thời thực hiện
hóa các nhiệm vụ và yêu cầu khác của hiệu trƣởng và cấp quản lý trong năm
để đảm bảo mục tiêu chung của trƣờng, của Ngành giáo dục;
Tạo môi trƣờng thuận lợi để các thành viên trao đổi, hợp tác, giúp đỡ
nhau để thực hiện tốt nhiệm vụ đổi mới phƣơng pháp dạy học, đổi mới nội
dung và hình thức kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hƣớng phát triển
phẩm chất, năng lực cho học sinh;
Thực hiện hiệu quả trong đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt tổ
chun mơn; từ đó tạo đƣợc sự đồng thuận giữa các thành viên trong tổ, trong
nhà trƣờng và lan tỏa ra ngoài nhà trƣờng;
Tham gia đánh giá, xếp loại viên chức, đề xuất khen thƣởng đảm bảo
chính xác, khách quan, tạo đƣợc động lực các thành viên để phát triển.
1.3.3. Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở
Quan điểm của Chủ nghĩa Marx-Lênin cho rằng nội dung là phạm trù
chỉ tổng hợp tất cả những mặt, những yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật.
Có thể hiểu, nội dung hoạt động của TCM gắng liền với việc thực hiện
các nhiệm vụ của TCM.
Theo Điều lệ trƣờng THCS, tổ chun mơn có nhiệm vụ:
Chủ động xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo chƣơng trình


18
môn học, hoạt động giáo dục thuộc chuyên môn phụ trách theo tuần, tháng,
học kỳ, năm học;

Phối hợp với các tổ chuyên môn khác xây dựng kế hoạch giáo dục của
nhà trƣờng;
Thực hiện kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn theo kế hoạch giáo
dục của nhà trƣờng đã đƣợc hội đồng trƣờng phê duyệt;
Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo
viên cơ sở giáo dục phổ thông theo quy định của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo;
Tham gia bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo kế hoạch của tổ
chuyên môn và của nhà trƣờng;
Tổ chun mơn tổ chức sinh hoạt chun mơn ít nhất 01 lần trong 02 tuần
và có thể họp đột xuất theo yêu cầu công việc hoặc khi hiệu trƣởng yêu cầu;
Tổ chuyên môn hoạt động theo nguyên tắc dân chủ, tôn trọng, chia sẻ,
học tập, giúp đỡ lan nhau giữa các thành viên để phát triển năng lực chuyên
môn. Thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trƣởng phân công. [3]
Để thực hiện các nhiệm vụ trên, tổ chuyên môn thƣờng xuyên tổ chức
các hoạt động nhƣ:
- Xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục của TCM (Kế hoạch dạy
học và giáo dục theo chƣơng trình mơn học, hoạt động giáo dục thuộc chuyên
môn phụ trách theo tuần, tháng, học kỳ, năm học; Kế hoạch sinh hoạt chuyên
đề, thao giảng; kế hoạch kiểm tra; kế hoạch bồi dƣỡng học sinh giỏi và phụ
đạo học sinh yếu; kế hoạch bồi dƣỡng đội ngũ).
+ Xác định các mục tiêu, nhiệm vụ cơ bản của tổ chuyên môn mà các
thành viên cần phải hoàn thành trong năm học.
+ Đƣa ra một số biện pháp thực hiện nhiệm vụ.
+ Chỉ ra các điều kiện mà tổ chun mơn cần và có thể đáp ứng cho các


19
cá nhân trong tổ chuyên môn, cũng nhƣ cho từng mặt hoạt động.
+ Tạo ra môi trƣờng phối hợp thống nhất, thuận lợi giữa các thành viên

trong tổ với các đơn vị và cá nhân khác trong trƣờng.
+ Chỉ ra một lịch trình các hoạt động chính của tổ chun môn trong
năm học.
- Hƣớng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân.
- Quản lý hoạt động dạy học và giáo dục của giáo viên trong tổ: Quản
lý thực hiện chƣơng trình dạy học và giáo dục theo kế hoạch giáo dục của
TCM và nhà trƣờng; quản lý soạn bài, lên lớp, kiểm tra đánh giá học sinh,
quản lý dạy thêm; hoạt động ngoại khóa; hồ sơ chuyên môn
- Thực hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học; đổi mới hình thức kiểm tra,
đánh giá học sinh.
+ Hƣớng dẫn giáo viên viên tăng cƣờng sử dụng các phƣơng pháp dạy
học, kỹ thuật dạy học tích cực; xây dựng kế hoạch bài học theo hƣớng tăng
cƣờng, phát huy tính chủ động, tích cực và tự học của học sinh thơng qua việc
thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động để thực hiện cả ở trên lớp và
ngoài lớp học.
+ Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá nhƣ đánh giá thông qua quan sát các
hoạt động trên lớp, qua hồ sơ học tập, qua sản phẩm học tập, qua kết quả thực
hành, thí nghiệm, qua bài thuyết trình về kết quả thực hiện nhiệm vụ trên lớp.
- Tổ chức sinh hoạt TCM theo định kỳ.
- Xây dựng và phát triển đội ngũ: Bồi dƣỡng thƣờng xuyên, bồi dƣỡng
chuyên đề, bồi dƣỡng qua dự giờ thăm lớp, nghiên cứu khoa học; tham gia
đánh giá xếp loại giáo viên hàng năm theo quy định; đề nghị khen thƣởng,
thực hiện chế độ chính sách cho giáo viên.
- Bồi dƣỡng học sinh giỏi và phụ đạo học sinh yếu.
- Công tác tham mƣu, phối hợp hoạt động: Tham mƣu với hiệu trƣởng


20
và phó hiệu trƣởng trong tổ chức hoạt động dạy học và giáo dục; phối hợp với
các TCM khác, với đoàn thể, với giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh

trong giáo dục học sinh.
- Quản lý cơ sở vật chất của TCM, tự làm đồ dùng dạy học.
- Hoạt động tự kiểm tra, dự giờ, thao giảng của tổ.
- Tham gia đánh giá xếp loại giáo viên hàng năm theo quy định.
- Đề nghị khen thƣởng, thực hiện chế độ chính sách cho giáo viên.
1.3.4. Hình thức hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở
Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, hình thức là phƣơng thức tồn tại và
phát triển của sự vật, là hệ thống các mối liên hệ tƣơng đối bền vững giữa các
yếu tố của nó.
Nhƣ vậy có thể hiểu, hình thức hoạt động của TCM là cách thức thực
hiện các hoạt động của TCM, đó là thực hiện thực hiện sinh hoạt TCM để
thực hiện các nội dung, nhiệm vụ của tổ.
Sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động nhằm bồi dƣỡng chuyên môn
nghiệp vụ, năng lực sƣ phạm cho giáo viên. Sinh hoạt chun mơn cũng góp
phần tháo gỡ những khó khăn, vƣớng mắc trong q trình giảng dạy. Mặt
khác, sinh hoạt chun mơn cịn tạo điều kiện cho giáo viên giữa các tổ giao
lƣu học tập lẫn nhau, trao đổi kinh nghiệm về những cách làm hay, sáng tạo,
hiệu quả nhằm góp phần đẩy mạnh phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt”,
đồng thời qua đó tạo đƣợc sự thống nhất trong thực hiện quy chế chuyên môn.
Theo Điều lệ trƣờng THCS quy định, TCM tổ chức sinh hoạt chun mơn ít
nhất 01 lần trong 02 tuần và có thể họp đột xuất theo u cầu cơng việc hoặc
khi hiệu trƣởng yêu cầu. [3]
Hoạt động tổ chuyên mơn có thể diễn ra trực tiếp bằng các hình thức
nhƣ: Sinh hoạt TCM theo chủ đề, sinh hoạt TCM theo hƣớng nghiên cứu bài
học, sinh hoạt TCM thông qua dự giờ, sinh hoạt TCM theo hội giảng cấp tổ,
liên tổ, sinh hoạt TCM theo chƣơng trình tập huấn, bồi dƣỡng, sinh hoạt TCM


21
thơng qua kiểm tra, đánh giá thành viên của tổ,…

Ngồi ra, hoạt động tổ chun mơn có thể diễn ra gián tiếp thông qua
mạng Internet nhƣ tập huấn, bồi dƣỡng bằng cách kết hợp giữa trực tiếp và
trực tuyến.
Mấy năm gần đây, Ngành giáo dục đã và đang đẩy mạnh sinh hoạt
chuyên môn qua trang mạng “Trƣờng học kết nối” tại địa chỉ
website là hệ thống hỗ trợ tổ chức và quản lý các
hoạt động chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo với mục đích sau: Tổ
chức và quản lý các hoạt động đào tạo, tập huấn, bồi dƣỡng giáo viên qua mạng;
hỗ trợ và theo dõi hoạt động sinh hoạt tổ/nhóm chun mơn trong các trƣờng
phổ thông, trung tâm giáo dục thƣờng xuyên về đổi mới chƣơng trình, nội dung,
hình thức, phƣơng pháp, kĩ thuật dạy học và kiểm tra, đánh giá; tạo môi trƣờng
chia sẻ, thảo luận, hỗ trợ lẫn nhau giữa các trƣờng phổ thơng trên phạm vi tồn
quốc; tổ chức các hoạt động học tập và hỗ trợ hoạt động trải nghiệm sáng tạo của
học sinh qua mạng; Tổ chức và quản lý hoạt động học tích cực, tự lực và sáng
tạo của học sinh qua mạng theo hình thức “hoạt động trải nghiệm sáng tạo”; Tạo
môi trƣờng gắn kết giữa các trƣờng sƣ phạm với các trƣờng phổ thông/trung tâm
GDTX trong công tác đào tạo và bồi dƣỡng giáo viên.
Trong thời đại 4.0, việc tổ chức sinh hoạt TCM, tập huấn, bồi dƣỡng
chuyên môn qua mạng Internet đối với TCM là hết sức cần thiết.
1.3.5. Các điều kiện hỗ trợ hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung
học cơ sở
Tác giả Trần Thị Tuyến Oanh (2012) và các cộng sự cho rằng: “Quản
lý nhà trƣờng là chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của tập thể nhà
giáo và công nhân viên. Chỉ khi nào đời sống vật chất của giáo viên đƣợc đảm
bảo, tinh thần phấn khởi vƣơn lên lúc đó mới có thể nói là quản lý tốt. Cần tạo
một phong trào thi đua phấn đấu liên tục trong nhà trƣờng, thầy dạy tốt, trò
học tốt, cả trƣờng hƣớng tới một chất lƣợng giáo dục tốt”. [15]


22

Theo Thái Duy Tuyên (1998), “Trong mọi hoạt động của con ngƣời, 3
phạm trù nội dung, phƣơng pháp và phƣơng tiện ln ln gắn bó chặt chẽ
với nhau. Mỗi nội dung hoạt động đòi hỏi các phƣơng pháp và phƣơng tiện
tƣơng ứng’.[18]
Nhƣ vậy, để hoạt động của TCM trong nhà trƣờng đạt hiệu quả, Hiệu
trƣởng cần tạo các điều kiện thuận lợi cho TCM hoạt động, cụ thể nhƣ:
Công tác chỉ đạo của Hiệu trƣởng và các cấp quản lý đối với TCM phải
kịp thời và đầy đủ bằng văn bản quy định, hƣớng dẫn cụ thể.
Tổ trƣởng, thành viên tổ phải đƣợc tạo điều kiện tham gia tập huấn, bồi
dƣỡng về chuyên môn, nghiệp vụ thƣờng xuyên.
Đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, ấn phẩm, văn phịng phẩm và
bố trí nguồn kinh phí nhất định để tổ chức một số hoạt động của TCM.
Nhà trƣờng phát động các phong trào thi đua thiết thực cho giáo viên
và học sinh.
Đội ngũ cán bộ quản lý luôn động viên, khuyến khích, chăm lo đời
sống tinh thần, vật chất của giáo viên.
Thực hiện khen thƣởng công bằng, khách quan và kịp thời, …
1.4. LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.4.1. Mục tiêu, nội dung quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng
trung học cơ sở
1.4.1.1. Mục tiêu quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở

Hiểu một cách đơn giản thì mục tiêu chính là điều hƣớng tới, mong
muốn đạt đƣợc của một cá nhân hay tổ chức nào đó trong tƣơng lai. Mục tiêu
thƣờng gắn liền với các kế hoạch, dự án,…và đƣợc triển khai theo từng giai
đoạn, có sự đánh giá và kiểm soát thƣờng xuyên.
Mục tiêu quản lý hoạt động của TCM ở trƣờng THCS là huy động tốt