SKKN một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 6 tuổi tự lập trong cuộc sống

UBND HUYỆN GIA LÂM
TRƯỜNG MẦM NON YÊN THƯỜNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP
MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG TỰ PHỤC VỤ, GÓP PHẦN
CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TỰ LẬP TRONG CUỘC SỐNG.

Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Cấp học: Mầm non
Tác giả: Đỗ Thị Lan Anh
Đơn vị công tác: Trường mầm non Yên Thường
Chức vụ: Giáo viên


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

1/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................................................................2
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.........................................................................................................4
I. Cơ sở lí luận.........................................................................................................................4
II . Cơ sở thực tiễn..................................................................................................................5
1. Những thuận lợi và khó khăn…………………………………………………………..5
1.1 Thuận lợi ……………………………………………………………………………..5
1.2 Khó Khăn …………………………………………………………………………….5

2. Điều tra thực trạng ……………………………………………………………………..6
III. Một số biện pháp :.............................................................................................................8
1. Lập kế hoạch, đặt mục tiêu hướng dẫn và rèn luyện kĩ năng cần thiết………………..8
1.1. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự chăm sóc bản thân..........................................8
1.2. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự bảo vệ.............................................................9
1.3. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng thích nghi..........................................................10
2. Cơ là tấm gương của trẻ................................................................................................11
3. Phân công công việc.....................................................................................................12
4. Công tác tuyên truyền phụ huynh................................................................................12
4.1. Xác định việc rèn trẻ ngay từ khi cịn nhỏ...........................................................12
4.2. Xây dựng mơi trường làm việc ngay tại gia đình.................................................12
5. Dạy trẻ thơng qua các hoạt động...................................................................................13
6. Khuyến khích động viên trẻ, lưu ý đến thái độ khi trẻ làm………………………. ….15
IV. Kết quả đạt được:................................................................................................................16
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..............................................................................................17
1. Kết luận chung..................................................................................................................17
2. Bài học kinh nghiệm.........................................................................................................18

2/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống
3. Kiến nghị đề xuất..............................................................................................................18

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trang bị kỹ năng sống cho trẻ Mầm non là điều quan trọng đặc biệt là kĩ
năng tự phục vụ, tính tự lập. Tự lập khơng có nghĩa là bỏ mặc con lầm tất cả mọi
thứ. Tự lập là dạy con độc lập trong cuộc sống, độc lập trong sinh hoạt và độc lập
trong suy nghĩ. Tuy nhiên, trẻ em ngày nay hầu như khơng biết hoặc khơng

thích tự phục vụ bản thân trong sinh hoạt đời thường. Nói thì nghe có vẻ
nghịch lý nhưng đó lại là sự thật. Trên thực tế cha mẹ nào cũng luôn mong muốn
dành cho trẻ những điều tốt đẹp nhất. Tuy nhiên, cha mẹ bảo bọc con mình q
kỹ, khiến trẻ khơng thích nghi được với môi trường xung quanh, kỹ năng tự phục
vụ kém, khả năng tự lập thấp và dẫn đến những sai lệch trong nhận thức lẫn hành
động. Các em ln có sẵn người để giải quyết, giúp đỡ, phục vụ thay mình.
Nhiều khi chỉ cần một cuộc điện thoại alo là xong hết. Bố mẹ nào đã tạo cho
các em suy nghĩ như vậy, thật là sai lầm. Trong khi chúng ta đang cho rằng
phải dạy thế hệ trẻ hôm nay kĩ năng sống nhiều bạn sinh viên khi ra trường còn
phải học thêm chứng chỉ kĩ năng mềm để đi xin việc. Hoàn toàn đúng, nhưng
đừng xem kỹ năng sống là cái gì đó q cao siêu. Thực chất của kỹ năng sống
chính là giáo dục cho trẻ những việc hàng ngày để chuẩn bị cho cuộc sống tự
lập sau này.Vậy cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ bắt đầu từ đâu? Xin thưa
kỹ năng sống bắt đầu từ những việc nhỏ nhất, gần gũi nhất trong gia đình và
trong trường học. Đấy là tự phục vụ bản thân.
Giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên nhưng lại mang tính nền tảng rất
quan trọng đối với việc giáo dục trẻ sau này. Tâm hồn trẻ thơ như tờ giấy trắng
rất non nớt, rất trong sáng và rất dễ tiếp thu những cái tốt cũng như những cái xấu
từ bên ngoài. Tuy nhiên, ở lứa tuổi này nếu chúng ta không biết cách uốn nắn và
dạy dỗ trẻ không đến nơi thì sẽ gây khó khăn cho các bậc học sau. Chính vì vậy
mà người lớn chúng ta cần phải rèn luyện cho trẻ những thói quen tốt ngay từ
nhỏ.
Thật vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế rất nhiều các bậc phụ
huynh có ít thời gian để gần gũi, quan tâm và hướng dẫn con cái. Chính vì vậy trẻ
thường hay ỉ lại và khơng thể tự lo cho bản thân. Trẻ em ngày nay đã thông minh
hơn, hoạt bát, lém lỉnh hơn nhiều so với trẻ em ngày xưa. Tuy nhiên các cháu lại
rất thiếu các kỹ năng sống, thiếu khả năng tự lập và thường hay dựa dẫm vào
3/19

Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

người lớn. Khi gặp khó khăn là chúng thường tìm ngay đến người lớn mà khơng
tự mình tìm cách giải quyết. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức, tình
cảm của trẻ. Vì thế, để đạt được mục tiêu của ngành đưa ra thì giáo viên như tơi
phải tìm cách hướng dẫn và chỉ bảo cho trẻ những kĩ năng sống, kĩ năng tự phục
vụ, kĩ năng giao tiếp ngay từ bây giờ.
“Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình” - Bác Hồ kính u của
chúng ta đã dạy thế và điều đó đã được nhấn mạnh ở một trong 5 điều Bác dạy .
Việc rèn luyện kĩ năng sống tự phục vụ bản thân ngay từ nhỏ là vô cùng cần thiết
đối với trẻ mầm non. Nếu các con khơng có kĩ năng tự phục vụ bản thân, các con
sẽ không thể chủ động và tự lập trong cuộc sống hiện đại . Tự phục vụ bản thân là
một trong những kỹ năng quan trọng thúc đẩy trẻ hồn thiện mình một cách tốt
nhất. Khi trẻ biết tự phục vụ, trẻ sẽ thấy quý trọng bản thân, ni dưỡng những
giá trị sống và hình thành những kĩ năng sống tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng
cuộc sống trên bốn lĩnh vực nền tảng: thể trạng, tâm hồn, trí tuệ và tinh thần, từ
đó xây dựng cho trẻ những kĩ năng sống tự tin, hịa nhập với mơi trường xung
quanh. Đây cịn là cơ hội vàng giúp trẻ nhanh chóng khơn lớn, trưởng thành và tự
lập trong cuộc sống.
Ở mỗi lứa tuổi, trẻ rất cần có những tác động khác nhau đến kĩ năng sống
của trẻ. Chính vì vậy, tơi ln quan tâm đến những biện pháp dạy kĩ năng tự phục
vụ cho trẻ đặc biệt ở lứa tuổi 5 - 6 tuồi bởi trong những nghiên cứu khoa học gần
đây về sự phát triển của não trẻ đã chỉ ra rằng: “Trẻ ở lứa tuổi này hồn tồn có
khả năng giao tiếp, khả năng tự kiểm sốt thích nghi và thể hiện cảm giác của
mình. Trẻ cũng hồn tồn có khả năng hịa nhập, tự giải quyết vấn đề một cách tự
lập, tự phục vụ cho chính mình. Đó chính là tiền đề gieo mầm hạt giống nhằm
hình thành kĩ năng tự phục vụ cho trẻ. Song chưa được chú trọng nên trẻ lớp tơi
nhiều bé hồn tồn chưa có những kĩ năng tự phục vụ bản thân. Vậy làm thế nào
để có thể có một phương pháp hướng dẫn trẻ những kĩ năng tự phục vụ tốt nhất?

Và dạy dưới hình thức nào?
Qua tìm tịi nghiên cứu, nhận thức sâu sắc ý nghĩa vai trò quan trọng của
các kĩ năng tự phục vụ đối với sự phát triển của trẻ. Cùng với bản năng của một
người mẹ, một người làm giáo dục đã thúc đẩy tôi ngay từ đầu năm học sẽ lựa
chọn thực hiện đề tài: “Một số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, góp
phần cho trẻ 5 -6 tuổi tự lập trong cuộc sống”.

4/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận
Tự lập là tự làm mọi thứ, tự sống cuộc sống của mình mà khơng dựa dẫm
hay nhờ vào sự giúp đỡ của người khác. Tự lập là một đức tính tốt, người tự lập
thường được mọi người yêu quý vì họ luon biết cách tự xoay xở khi khó khăn, là
điểm tựa vững chắc cho mọi người xung quanh. Vì vậy giáo dục tính tự lập cho
trẻ ngay từ khi cịn bé khơng những tạo ra cho trẻ khả năng tự lập trong sinh hoạt
hằng ngày mà còn là một trong những điều kiện quan trọng để hình thành sự tự
tin, năng động, sáng tạo, làm cơ sở hình thành các kĩ năng sống sau này, là một
trong số những chìa khóa quan trọng để quyết định thành cơng của một con
người. Tuy nhiên để có được tính tự lập cho từng đứa trẻ trước hết phải hình
thành được cho trẻ kỹ năng tự phục vụ bản thân trẻ.
Vậy kỹ năng tự phục vụ là gì?
Kỹ năng tự phụ vụ là những thói quen sinh hoạt hàng ngày tỏng giao tiếp
và ứng xử của trẻ đối với bản thân và những người xung quanh. Việc rèn kỹ năng
tự phụ vụ cho trẻ vô cùng cần thiết, đặc biệt là đối với lứa tuổi mầm non. Đó là
phương tiện khơng thể thiếu giúp trẻ tăng năng lực hội nhập, tích cực chủ động,

sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách.
Có thể nói mỗi một đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có
cá tính và những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cơ giáo hay bố mẹ
đều khơng có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của chúng, vì vậy việc áp
dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi phải có sự
linh hoạt và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của trẻ. Dưới góc
nhìn của nhà tâm lý học trẻ em thì ngay từ khi trẻ lên 3 trẻ đã ít phụ thuộc hơn
vào người khác, trẻ có thể tự chơi trong một khoảng thời gian dài. Ở tuổi này tâm
lí trẻ trải qua ” khủng hoảng tuổi lên 3” – trẻ muốn khặng định mình, muốn học
làm người lớn, muốn đạt tới tính tự lực vì vậy người lớn cần phải ni dưỡng
lòng mong muốn độc lập đáp ứng những nhu cầu tự lực và làm phong phú những
hoạt động của trẻ một cách phù hợp.
Ở trẻ mẫu giáo lớn có sự thay đổi vị thế về tâm lí của trẻ. Trẻ bắt đầu cảm
nhận mình là người lớn nhất trong tất cả các trẻ ở trường mầm non. Trẻ hành
động phù hợp với các mục đích xa hơn và khả năng kiềm chế của trẻ cũng tốt
hơn. Do vậy, trẻ có thể phục tùng các mục đích, nhiệm vụ, yêu cầu của người lớn,
song các nhiệm vụ đề ra phải rõ ràng và dễ hiểu, các yêu cầu phải phù hợp với độ
5/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

tuổi. Trong khi hành động, trẻ không bị phụ thuộc vào các tình huống trực tiếp
trong trị chơi và các hoạt động khác, trẻ hành động phù hợp với các mục đích xa
hơn và tự kiềm chế mình trong thời gian lâu hơn. Trẻ mẫu giáo lớn thể hiện tính
kiên trì thường xun và có ý thức hơn, trẻ đã có thể đánh giá các trở ngại một
cách đúng hơn và biết lượng sức mình để khắc phục các trở ngại đó. Sự động viên
của người lớn có ảnh hưởng tích cực và làm trẻ tự tin vào sức lực và khả năng của
mình. Ngược lại sự đánh giá gay gắt và tiêu cực sẽ làm trẻ nản chí.

Hầu hết trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi đều cảm thấy tự tin và thể hiện bản thân
mình thơng qua những thành tích của bản thân chúng. Trẻ muốn được khẳng định
mình, muốn được sống và làm việc như người lớn, muốn nhận thức sự vật hiện
tượng xung quanh. Chính sự tự lập đó sẽ giúp trẻ em là những thành viên năng
động, có khả năng tự bắt đầu các hoạt động học tập và sinh hoạt hằng ngày, biết
hành động một cách chủ động, năng động, hơn là tiếp nhận thụ động thông tin và
mệnh lệnh của người khác. Ý thức về bản thân của trẻ cũng được củng cố thêm
khi trẻ học được cách tự tay làm mọi việc. Cách học năng động như thế giúp trẻ
có khả năng vận dụng biện pháp kiểm sốt mơi trường và phát triển niềm tin về
khả năng làm chủ cuộc sống của trẻ.
II. Cơ sở thực tiễn
Là một giáo viên với 12 năm kinh nghiệm giảng dạy lớp lớn, khi bắt đầu
thực hiện nghiên cứu đề tài sáng kiến, tơi có nhiều thuận lợi nhưng cũng khơng ít
khó khăn sau:
1/ Những thuận lợi và khó khăn
1.1. Thuận lợi
- BGH nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao
chuyên môn và mua sắm cũng như bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi để
đảm bảo thực hiện tốt chất lượng giảng dạy.
- Bản thân tôi là một giáo viên nhiệt tình với trẻ, tâm huyết với nghề
nghiệp, có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy tiếp xúc với trẻ lớp lớn nên nắm rất
rõ được tâm sinh lý của trẻ và những xu hướng phát triển của trẻ.
- Trường có cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ trang thết bị phục vụ cho
công tác giảng dạy cũng như chăm sóc trẻ.
1.2 Khó khăn
- Hầu hết giáo viên mới chỉ đi vào giáo dục hành vi, chưa chú trọng tới
giáo dục khía cạnh nhận thức và thái độ của trẻ. Đồng thời, đây là nội dung
6/19

Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

giáo dục cịn khá mới mẻ trong chương trình giáo dục cho trẻ mầm non. Vì vậy,
rất ít tài liệu để tham khảo tìm hiểu.
- Trẻ trong lớp tương đối đông: 42 cháu nên tôi rất vất vả để tổ chức các
hoạt động cho cả lớp. Tuy cùng một độ tuổi nhưng khả năng hồ nhập của các
cháu khơng đồng đều. Một số cháu còn nhút nhát, một số bé đi học chưa đều, do
sức khoẻ hoặc hạn chế về thể chất như cháu Gia Huy, Hà Phương. Một số cháu
lại quá hiếu động như cháu: Chính Phương, Quang Tuyên, Trọng Nghĩa, Khánh
Duy, Đức Bình.
- Phụ huynh đều bận cơng việc, rất ít thời gian để trao đổi cùng giáo viên.
- Nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa sự yêu thương và bao bọc. Đôi khi
yêu con quá mà ‘‘che chắn” con quá kĩ. Mặt khác, tại hầu hết những gia đình này,
ơng bà hay cha mẹ thường có nhiều thời gian rảnh rỗi, thường làm thay trẻ nhiều
việc đáng ra trẻ phải tự mình làm lấy.
- Phần đơng các bậc cha mẹ đồng ý: tự lập là cần thiết ở mỗi con người,
ngay từ tuổi ấu thơ, trong công việc cũng như trong suy nghĩ. Nhưng ngay trong
những gia đình này, các bậc phụ huynh cũng chưa có biện pháp đúng đắn để giáo
dục hình thành cho con tính độc lập.
2/ Điều tra thực trạng
Từ những nhận thức của mình về vấn đề giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu
giáo, tôi định hướng được nhiệm vụ của mình trong cơng việc. Và để gặt hái được
nhiều kết quả tốt trong quá trình thực hiện, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát
thực tế về một số kĩ năng tự phục vụ đơn giản cần thiết của trẻ, kết quả nhận được
như sau:

Nội dung khảo sát
-

Cách lau mặt
Cách rửa tay
Cách xúc miệng
Lau miệng sau khi ăn xong
Tự xúc cơm ăn, không kén chọn thức ăn
- Tự xếp, cất bát sau khi ăn
- Tự cởi, mặc quần áo, gấp quần áo
7/19

Đạt
Số
Tỷ lệ
lượng
%
36
15
15
36
27
64
18
43
30
71
38
90
15
36

Chưa đạt

Số
Tỷ lệ
lượng
%
27
64
27
64
15
36
24
57
12
29
4
10
27
64


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

-

Xếp hàng chờ đến lượt
Tự xếp chăn, gối sau khi ngủ dậy
Tự kê dát giường
Tự chải tóc ( buộc tóc)
Tự cất ba lơ, cất giày dép

Cách bê ghế
Nhận biết các mối nguy hiểm: vật sắc nhọn, ổ điện,
cháy nổ, nước nóng, bắt cóc
- Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng

18
10
8
4
26
20

43
24
19
10
62
48

24
32
34
38
16
22

64
76
81
90

38
52

20

48

22

52

25

60

17

40

Bảng 1. Kết quả khảo sát khả năng tự phục vụ của các cháu trong lớp
Để có những biện pháp hay, thiết thực nhằm hướng dẫn trẻ kĩ năng tự
phục vụ, đầu tiên tơi sẽ tìm hiểu những ngun nhân khiến trẻ chưa có khả năng
tự phục vụ và ý thức tự phục vụ của trẻ chưa tốt.
Nguyên nhân thứ nhất: xuất phát từ phía trẻ, có một số cháu do khả năng
tiếp thu chậm hoặc không chịu tập trung khi cô hướng dẫn, điều này sẽ khiến cho
giáo viên dễ trở nên bực mình và có thể la mắng trẻ. Đối với những giáo viên có
cái tâm thì cố kìm chế bản thân để hướng dẫn cháu đến nơi đến chốn. Nhưng bên
cạnh đó lại có những cơ sợ bản thân mình kìm chế khơng được nên đã bỏ cho trẻ
tự mày mị hoặc làm ln giúp trẻ. Việc này cứ thế lâu dần hình thành ở trẻ thói
quen ỷ lại, lười làm việc và khơng biết kĩ năng tự phục vụ.

Nguyên nhân thứ 2: xuất phát từ giáo viên, do cơ khơng chịu khó, khơng
kiên trì hướng dẫn cho trẻ những kĩ năng tự phục vụ nên cô hay làm giúp trẻ cho
đỡ mất thời gian, đỡ phải bực tức khi cháu làm không được. Việc này lâu dần sẽ
khiến cho trẻ có tư tưởng ỷ lại, khơng chịu làm. Vì trẻ nghĩ: “Mình khơng làm thì
cơ cũng làm thôi”.
Nguyên nhân thứ 3: lại xuất phát từ phía phụ huynh, do mỗi gia đình Việt
Nam ngày nay thường chỉ có 1 đến 2 con, tất cả tình cảm cha mẹ dành trọn cho
những đứa con yêu quý của mình. Trẻ ln được đáp ứng ngay mọi u sách, mọi
mong muốn của trẻ, ba mẹ và người lớn trong gia đình làm thay trẻ tất cả mọi
việc vì họ sợ con vất vả, sợ quá sức của con, sợ con làm khơng được theo ý mình,
sợ mất thời gian… Điều này lâu dần hình thanh ở trẻ tính ỷ lại, luôn dựa dẫm vào
người khác, thiếu kiên nhẫn và lười lao động. Ngồi ra cịn có vơ số các nguyên

8/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

nhân khác chủ quan hay khách quan đã làm cho trẻ thiếu kĩ năng và thói quen tự
phục vụ.

III. Một số biện pháp
Với những thuận lợi và khó khăn như vậy, cùng với sự nghiên cứu tìm tịi
và trải nghiệm của bản thân trong năm học 2020 – 2021 tơi xin được đưa ra một
số biện pháp hình thành kĩ năng tự phục vụ, từ đó giúp trẻ 5 -6 tuổi có tính tự lập
trong cuộc sống.
1. Lập kế hoạch, đặt mục tiêu hướng dẫn, rèn luyện những kĩ năng cần thiết.
Căn cứ vào tình hình thuận lợi và khó khăn, vào đặc điểm phát triển lứa tuổi
tơi lập kế hoạch và lồng ghép việc rèn kĩ năng cho trẻ vào các hoạt động, cụ thể

như sau:
Tháng
Nội dung rèn luyện
Hoạt động
9
Tự cất balo, cất giày dép
Đón trẻ
10
Cách lau lặt, rửa tay, lau miệng
Giờ ăn
Tự xúc ăn, không kén chọn thức ăn
Tự xếp, cất bát sau khi ăn
Cách bê ghế
11
Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng
Hoạt động học,
Cất dọn đồ chơi sau khi chơi xong
hoạt động chơi
Biết xếp hàng chờ đến lượt
12
Tự kê dát giường
Giờ ngủ
Tự xếp chăn gối sau khi ngủ dậy
1
Tự cởi, mặc quần áo, cất quần áo
Giờ học, trước
khi đi ngủ và
ngủ dậy
2
Nhận biết các mối nguy hiểm: vật sắc nhọn, ổ Hoạt động học

điện, cháy nổ, nước nóng, bắt cóc
3
Tự chải tóc ( buộc tóc)
Sau khi ngủ
dậy
4
Kỹ năng tự giải quyết tình huống
Hoạt
động
chơi, học
5
Có hành vi văn minh nơi công cộng
Đi dạo, đi thăm
9/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi
quan.
Sau khi lập kế hoạch xong tooin đưa ra mục tiêu hướng dẫn:
1.1. Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự chăm sóc bản thân:
Nhóm kĩ năng tự chăm sóc bản thân gồm:
* Kỹ năng tự phục vụ bản thân như: Tự thu dọn đồ chơi, tự cởi và mặc quần áo,
tự đi dép, chuẩn bị mũ, áo khoác, khẩu trang khi đi ra ngoài, tự xúc ăn, tự đi lên
xuống cầu thang, tự cất ba lô, tự kê bàn ghế trước và sau khi ăn, chuẩn bị và thu
dọn thìa bát trước và sau bữa ăn, tự rót nước từ chai vào cốc…
( Hình 1: Bé cất dọn đồ dùng sau khi chơi xong)
* Kĩ năng tự chăm lo vệ sinh cá nhân như: Tự cho quần áo bẩn vào máy giặt, lau

nước trên sàn, lau bụi trên bàn, gạt nước sau khi đi vệ sinh, đi vệ sinh đúng nơi,
bỏ rác đúng nơi quy định, tự rửa mặt, rửa tay, chải răng, chải và buộc tóc…
( Hình 2: Bé tự lau mặt trước khi ăn cơm)
Ngồi ra cần hình thành và rèn luyện cho trẻ kỹ năng hỗ trợ người khác như: Bật
tivi, bật quạt, lấy chén ăn cơm, lấy ly uống nước, cất dép đúng quy định, xách phụ
đồ, tưới cây, dọn dẹp bàn ghế sau khi ăn xong…
1.2 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng tự bảo vệ
Nhóm kĩ năng tự bảo vệ gồm:
* Kĩ năng nhận biết nguy hiểm:
Dạy trẻ học cách nhận biết các tình huống hay vật dụng nguy hiểm đồng
thời hành động những hành động đúng và kịp thời bảo vệ bản thân qua các tình
huống. Các mối nguy hiểm trong nhà như: gas, bàn ủi, điện, nước nóng, dao kéo,
các đồ vât bị vỡ, sắc nhọn... Các mối nguy hiểm ngoài xã hội: Quấy rối, bắt cóc,
bắt nạt, trộm cắp, cướp, lạc đường... Các mối nguy hiểm bất ngờ: Cháy nổ, kẹt
thang máy, chó cắn, ong đốt, ngộ độc… Các mối nguy hiểm thiên tai ngồi mơi
trường: Động đất, lũ lụt, bị sa vào vũng lầy, sơng nước…
( Hình 3: Giờ học kỹ năng xử lý khi bị bắt cóc)
* Kĩ năng tự giải quyết vấn đề
Không phải những vấn đề trong cuộc sống đều được giải quyết một cách
dễ dàng và bạn sẽ phải truyền đạt điều ấy cho trẻ khi chúng đối mặt với thử thách
lớn và không phải lúc nào cũng có người lớn bên cạnh để giúp trẻ giải quyết vấn
đề. Khi trẻ gặp phải một vấn đề nào đấy, tôi không thay trẻ giải quyết mọi vấn đề,
trừ trường hợp bắt buộc phải làm như thế. Thay vào đó, tơi giúp trẻ tìm kiếm giải
pháp thích hợp, điều này sẽ thể hiện sự tin tưởng của mình đối với trẻ, giúp trẻ tự
tin vào khả năng của mình và mạnh dạn giải quyết vấn đề. Những việc hằng ngày
10/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

mà tơi thực hiện ln nhằm khuyến khích kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ giúp
trẻ có những sáng kiến tốt hơn trong cuộc sống khi chúng lớn lên. Tôi chỉ là chỗ
dựa cho học sinh của tôi chứ không phải là người giải quyết vấn đề cho các em.
( Hình 4: Tự mình mở nắp hộp đồ dùng )
1.3 Hướng dẫn trẻ phát triển kĩ năng thích nghi
Thích nghi là một kĩ năng sống quan trọng vì nếu kĩ năng giao tiếp là
bước đầu để tiếp xúc với mơi trường bên ngồi, với những người xung quanh, thì
thích nghi chính là bước tiếp theo để có thể hịa nhập hoặc phản ứng lại với mơi
trường bên ngồi.
Đứa trẻ nếu có kĩ năng giao tiếp tốt có thể đạt được những thành công với
những người xung quanh trong việc tham gia vào các hoạt động cùng với họ, là
bố mẹ, ông bà hay các bạn của trẻ. Thế nhưng nếu trẻ khơng có khả năng thích
nghi thì cũng khó mà đạt được những kết quả tốt cho cuộc sống của mình.
* Kĩ năng thích nghi các loại thức ăn:
Tôi thường kể cho trẻ nghe những mẩu chuyện hay những ví dụ điển hình
về các bạn trong lớp ăn rất tốt trong các bữa ăn. Đồng thời trước bữa ăn để tạo
cảm giác ăn ngon miệng và thích thú khi ăn, tơi giới thiệu tên các món ăn và tác
dụng của những loại thực phẩm mà trẻ ăn thật hấp dẫn và thu hút. Trong giờ ăn ở
trường tôi ln tạo khơng gian thống mát, hợp vệ sinh, đảm bảo an tồn cho trẻ
để trẻ ăn ngon miệng, ln động viên khuyến khích để trẻ thi đua ăn hết xuất.
Bữa nào trẻ ăn được thì tơi sẽ gắn một bông hoa và một khuôn mặt tươi
cười, bữa nào trẻ khó ăn, khơng tập trung ăn thì sẽ có một khuôn mặt mếu. Đến
cuối tuần làm tổng kết và khen ngợi trẻ về các khuôn mặt cười và tặng cho trẻ
một món q nho nhỏ. Nhưng nếu nhiều khn mặt buồn thì cũng khơng nên
trách mắng, mà tơi khuyến khích: “ Cô biết là con sẽ làm tốt hơn vào tuần sau.”.
* Kĩ năng thích nghi với mơi trường
Với mơi trường sống cũng thế, một môi trường bẩn thỉu và ô nhiễm là
không thể chấp nhận được, nhưng một không gian quá sạch sẽ cũng không phải là
một điều kiện tốt cho sự phát triển của trẻ. Trẻ có thể nghịch cát, đất trong một

chừng mực vừa phải vì điều đó giúp cho các bé vừa thỏa mãn được tính năng
động, vừa nâng cao khả năng đề kháng. Dĩ nhiên là nên có sự giám sát của người
lớn, nhưng chúng ta chỉ can thiệp khi có những dấu hiệu của sự nguy hiểm, còn
đối với một vài cú vấp ngã của trẻ thì cứ để cho trẻ tự đứng lên, điều đó khơng
chỉ giúp trẻ mạnh dạn và tự tin hơn mà còn cho chúng ta tránh được những sự mè
nheo của trẻ. Quan điểm của tôi là rèn luyện tính chịu đựng trước khó khăn và
11/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

phải tự lập chủ động trong mọi biến cố có thể xảy ra. Qua những bài rèn luyện thể
chất, rất ít trẻ mắc bệnh về đường hơ hấp như sổ mũi, viêm họng… do thay đổi
thời tiết.
* Kĩ năng thích nghi với đám đơng
Con người có hai loại tính khí chính là tính hướng nội và tính hướng
ngoại, và trong mỗi loại tính cách đó lại có 4 nhóm cá tính khác nhau. Các nhóm
này thường có sự phối hợp để tạo nên những mẫu người có cá tính khác nhau. Vì
vậy, tơi cho trẻ làm quen với đám đơng phải dựa trên tính cách của các trẻ, tùy trẻ
thuộc loại tính khí nào! Với trẻ hướng ngoại thì chúng ta khơng cần lo ngại, vì trẻ
thường có xu thế thích đám đơng, thích sự ồn ào vui vẻ, náo nhiệt, thích các hoạt
động tập thể. Cịn với trẻ hướng nội thì trẻ sẽ ngại tiếp xúc với đám đơng, có vẻ
như rụt rè nhút nhát. Nhưng các bé cũng có những ưu điểm để có thể thành cơng,
đơi khi còn tốt hơn cả trẻ hướng ngoại nếu được sự định hướng đúng cách của
người lớn. Tôi giúp trẻ quen dần với đám đông qua việc cho trẻ tham gia các giờ
học dã ngoại, tham gia các hoạt động ở trường.
Kĩ năng thích nghi là một trong những kĩ năng giúp một đứa trẻ bình
thường, khơng có những năng lực đặc biệt gì nhưng vẫn có thể đạt được những
thành công nhất định trong cuộc sống và không gục ngã trước những thách thức

khi bước vào đời.
Để giúp trẻ hình thành được các kĩ năng trên, tơi từng bước, tùy từng trẻ
mà thực hiện:
Đối với trẻ nhận thức chậm, hay qn tơi sẽ nói chậm rãi khi hướng dẫn
trẻ, dạy trẻ cách truyền đạt thông tin với cô giáo bằng cách ra hiệu khi cần giúp
đỡ. Song song đó tôi sẽ đưa ra các đề tài rèn kĩ năng tự phục vụ vào bài giảng
hằng ngày và tiếp tục rèn các kĩ năng này ở mọi lúc mọi nơi cho đến khi trẻ thuần
thục. Và tôi sẽ cho trẻ thực hiện mỗi ngày để nó dần trở thành thói quen tốt của
trẻ. Tận dụng các tình huống cụ thể từ trẻ để rèn kĩ năng cho trẻ, như thế trẻ sẽ
nhớ lâu hơn.
2. Cô là tấm gương của trẻ
Sau khi đã lập kế hoạch và mục tiêu hướng dẫn trẻ, tơi xác định muốn hình
thành kỹ năng cho trẻ thì bản thân cơ giáo phải là tấm gương cho trẻ noi theo.Cô
phải làm gương từ những việc đơn giản nhất có thể chẳng hạn như:
- Khi đến lớp cơ giáo cất gọn túi sách, mũ dép và khi trẻ nhìn thấy như vậy
trẻ cũng sẽ biết phải sắp xếp gọn gàng như cô.
12/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

- Trong giờ học khi dạy học xong cô cất gọn gàng đồ dùng của cô và nhắc
trẻ xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ đúng nơi quy định.
- Đến giờ ăn trước khi chia cơm cô phải rửa tay và nhắc trẻ rửa tay sạch sẽ,
ăn cơm xong nhắc trẻ cất bát, cất ghế đúng nơi quy định và lau miệng, uống nước
xúc miệng nước muối.
Trong mọi hoạt động học tập, sinh hoạt cô giáo luôn là tấm gương trong
việc giữ gìn sạch sẽ mơi trường, lớp học. Không vứt rác bừa bãi, thường xuyên
cùng trẻ vệ sinh trong và ngoài lớp học, lau dọn đồ dùng đồ chơi, nhổ cỏ, nhặt rác

quanh lớp học, sân trường. Từ đó hình thành cho trẻ ý thức vệ sinh chung.
3. Phân công công việc
Trong lớp, do số lượng học sinh quá đông nên tôi lập bảng phân công cụ
thể trực nhật hàng ngày cho từng cá nhân, hay từng nhóm để bé hiểu rằng mỗi
người đều có trách nhiệm với cơng việc và hình thành thói quen làm việc. Ví dụ:
Phân công mỗi tổ trực 1 ngày thực hiện các hoạt động trong ngày như: lau chùi,
sắp xếp đồ dùng, đồ chơi trong lớp, kiểm tra vệ sinh cá nhân (rửa mặt, rửa tay, lau
mặt), lao động nhặt lá rụng…Các tổ cịn lại có nhiệm vụ theo dõi, nhận xét.
Cơ thường xuyên phân công và theo dõi trẻ trực nhật, nói rõ vai trị của
những trẻ trực nhật. Người thực hiện nhiệm vụ trực nhật phải làm chu đóa và có
trách nhiệm với cơng việc của mình. Tổ trực nhật tỏng giờ học sẽ lấy đồ dùng
phát cho các bạn, thu dọn đồ dùng cau khi học xong. Rèn cho trẻ thói quen nền
nếp, sự cố gắng, sáng tạo và đề cao tih thần trách nhiệm của mình với tập thể.
Khi tổ chức các hoạt động ở lớp có thể phân công công việc cho các bé.
Chẳng hạn như cho bé phụ giúp cô trong giờ ăn: Lấy ghế, lấy khay và khăn ăn.
Với trẻ lớn hơn có thể giúp cô kê bàn, chia chén muỗng,… giúp cô kê dát giường,
trải chiếu, lấy chăn gối chuẩn bị giờ ngủ.
(Hình 5: Bảng phân công trực nhật của trẻ)
4. Công tác tuyên truyền phụ huynh
4.1. Xác định việc rèn trẻ ngay từ khi còn nhỏ
Việc rèn luyện kĩ năng sống tự phục vụ bản thân ngay từ nhỏ là vô cùng
cần thiết đối với trẻ mầm non. Bởi tự phục vụ bản thân là một trong những kĩ
năng quan trọng thúc đẩy trẻ hồn thiện mình một cách tốt nhất, nó giúp trẻ thích
ứng nhanh với mơi trường xung quanh, phát triển tính nhanh nhẹn, khả năng tư
duy, ý thức tự giác và tinh thần tập thể. Trẻ ở lứa tuổi mầm non rất thích tự làm
những cơng việc vừa sức của mình để phục vụ cho bản thân, cũng là vừa để thỏa
mãn nhu cầu “muốn làm người lớn” và khặng định mình của trẻ.
13/19

Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

Càng hình thành cho trẻ kĩ năng tự phục vụ sớm ngay từ lúc nhỏ trẻ càng
có ý thức tự giác cao, kĩ năng tự phục vụ bản thân ngày một thuần thục, nhạy bén.
( Hình 6: Cho trẻ tự xúc ăn sớm nhất khi có thể)
Chính vì vậy trong các buổi họp phụ huynh hay qua giờ đón trả trẻ, tôi luôn
tuyên truyền để phụ huynh biếtđược việc rèn trẻ càng sớm càng có kết quả tốt.
Ngay từ khi trẻ bắt đầu đi học nhà trẻ cần được bố mẹ, cơ giáo hướng dẫn hướng
trẻ có ý thức, tạo lập các kĩ năng tự phục vụ đơn giản như: tự xúc ăn, tự cầm chai
rót nước uống, tự lau mặt, tự đi vệ sinh biết cởi và mặc quần… Và khi trẻ lớn lên
thêm thì gia đình, và các cơ giáo nên tích cực, kiên trì phát triển nhiều kĩ năng tự
phục vụ khác cho trẻ sao cho phù hợp với khả năng của trẻ. Chứ đừng có suy nghĩ
lớn lên rồi dạy.
( Hình 7: Ăn bằng đũa cũng đơn giản mà)
4.2. Xây dựng môi trường làm việc ngay tại gia đình
Việc hướng dẫn và rèn luyện các kĩ năng tự phục vụ cho trẻ nếu chỉ có cơ
giáo và nhà trường thì khơng thể thành cơng mà phải có sự phối hợp của các
thành viên trong gia đình trẻ như: cha mẹ, ơng bà, anh em…
Trước tiên, tôi tuyên truyền với phụ huyng về sụ phát triển tâm sinh lý lứa
tuổi của trẻ, nội quy nền nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả năng của
từng cháu cho phụ huynh thấy kha năng của con mình và từ đó tìm ra giải pháp
tốt nhất để hình thành cho con một thói quen, một nề nếp tốt.
Các thành viên trong gia đình cần tạo mọi cơ hội cho trẻ nhìn thấy các việc
làm và cách thức làm việc của mình, đồng thời nên giải thích cho trẻ về việc đó
(dù bé có hiểu hay khơng). Sau đó nên khuyến khích trẻ tham gia vào cơng việc
phù hợp với khả năng.
VD: Mẹ đang nhặt rau để nấu canh, hãy giải thích và bảo con trai cùng làm
hộ. Sau đó mẹ hướng dẫn bé cách nhặt rau, mặc dù có thể trẻ làm chưa khéo, làm
cho rau bị dập nhưng hãy cho cháu làm để có cơ hội rèn luyện lịng u thích

cơng việc cũng như các kĩ năng làm việc nhà ngay từ nhỏ. Có thể tích cực “nhờ
vặt” để trẻ có nhiều cơ hội được làm việc thì bé mới có được kĩ năng.
Tơi trao đổi với phụ huynh về thời gian của trẻ ở nhà, góp ý phụ huynh hãy
ln khuyến khích trẻ tự phục vụ không nên làm hộ trẻ để trẻ không ỉ lại. Đồng
thời tơi cũng thường xun trị chuyện với phụ huynh để nắm bắt được tình hình
của trẻ động viên trẻ kịp thời.

14/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

Tuy nhiên, tôi luôn trao đổi với phụ huynh rằng cần tập và lặp đi lặp lại để
trẻ hình thành thói quen, nếu khi thấy bé mệt thì khơng nên bắt ép. Có như vậy sự
rèn luyện mới có kết quả cao.
( Hình 8: Trao đổi với phụ huynh)
5. Dạy thông qua các hoạt động
* Rèn trẻ trong giờ ăn
Hoạt động ăn là hoạt động cần đến sự tự phục vục của trẻ rất nhiều, nhất
là lại đối với trẻ 5 -6 tuổi. Trong giờ ăn nhiều kĩ năng tự phục vụ trẻ phải rèn
luyện. Chính vì vậy, ngay từ ầu năm học tôi đã rất trú trọng trong việ rèn kỹ năng
tự phục vụ trong giờ ăn cho trẻ. Để trẻ cảm thấy thoải mái, tôi cho trẻ tự phân
công nhiệm vụ cho nhau. Trẻ tự giác trải bạt, chuẩn bị bàn ghế, tự rửa tay lau mặt,
tự chia đồ dùng về bàn. Hơn nữa trẻ được tự xới cơm theo như cầu, tự lấy thức ăn
với lượng phù hợp. Từ đó trẻ hứng thú hơn trong giờ ăn. Các con tự biết nhặt cơm
vãi vào khay và lau tay vào khăn, tự biết lau bàn nếu có đánh rơi rớt ra bàn. Sau
khi ăn xong, các con tự giác lên cất bát thìa đúng nơi quy định; tự giác lau miệng,
lau tay và xúc miệng nước muối. Tất cả những kỹ năng tự phục vụ trên tôi chỉ
hướng dẫn trẻ lúc đầu, về sau chỉ quan sát và nhắc nhở trẻ khi trẻ quên hoặc thực

hiện chưa đúng.
(Hình 9: Trẻ tự phục vụ trong giờ ăn)
* Rèn trẻ trong giờ ngủ
Cũng như giờ ăn, giờ ngủ cũng là một hoạt động lý tưởng để rèn kỹ năng
tự phục vụ cho trẻ. Ở hoạt động này cô chỉ giữ vai trò quan sát, nhắc nhở, trẻ kê
giường của mình, lấy chăn gối, cởi bớt áo để đi ngủ. Tôi quan sát thấy để trẻ tự
làm trẻ ất hứng thú, có trẻ cịn thích kê giúp bạn nữa. Sau khi ngủ dậy, trẻ cũng tự
gấp chăn gọn gàng và cất vào đúng nơi quy đinh, sau đó cất giường đi. Khi đó có
một việc mà các bạn nữ rất thích đó là chải tóc và buộc tóc cho nhau, có những
trẻ có kỹ năng buộc rất khéo.
(Hình 10: Trẻ buộc tóc cho bạn )
* Rèn trẻ trong tiết học
Trong các tiết học cơ ln khuyến khích động viên trẻ tự tin, mạnh dạn,
biết hoạt động độc lập và hoàn thành sản phẩm của mình. Cơ giáo là người dẫn
dắt trẻ hoạt động từ đó trẻ nắm được vai trị nhiệm vụ của mình. Trẻ hứng thú tích
cực hơn trong hoạt động, vận động hoạt bát nhanh nhẹn hơn, rèn sự khéo léo của
đôi bàn tay. Phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, trẻ sẽ chủ động trong mọi hoạt
động, khơng ỉ lại người khác. Biết tự mình hồn thành một bức tranh theo ý tưởng
15/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

của mình, một bài tập, một vai chơi. Mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình về một sự
vật hiện tượng.
(Hình 11: Trẻ tự gấp quần áo)
* Rèn ngồi tiết học mäi lóc mäi n¬i
Phần lớn trẻ 5 tuổi tính tự lập đã phát triển. Trẻ thường thích tự làm mọi
việc, tuy nhiên các thao tác còn vụng về, lúng túng dễ làm hỏng việc, cần phải có

sự hướng dẫn trẻ trong công việc để trẻ làm đúng theo yêu cầu của người lớn. trải
nghiệm cái được, cái chưa được.. Cơ giáo có thể giúp đỡ bằng các câu hỏi gợi ý,
khuyến khích trẻ tích cực hoạt động và sử dụng những kinh nghiệm sẵn có của
mình vào trong quá trình hoạt động. Việc làm này được lặp đi, lặp lại trong ngày,
dần dần kĩ năng tự phục vụ của trẻ càng phát triển. Chính vì vậy tơi đặc biệt quan
tâm:
1. Cho trẻ thường xuyên tập các hoạt động vừa sức: Quét dọn, xếp đồ dùng,
đồ chơi, tưới cây, lau đồ dùng đồ chơi…
2. Cho phép trẻ tự quyết định làm mọi việc trẻ thích. Cơ là người gợi ý trẻ
làm theo chủ điểm.
3. Để trẻ tự làm việc và quyết định giải quyết những việc có thể.
4. Giáo viên tạo điều kiện cho trẻ để trẻ cùng làm việc với cơ
Trong q trình trẻ thực hiện cơ theo dõi, giám sát và cho trẻ tự giải quyết
một số tình huống xảy ra như: có vài bạn khơng tự giác lao động, vứt rác không
đúng nơi, thao tác vệ sinh không gọn gàng…Cô gợi ý cho trẻ giải quyết bằng
cách nhắc nhở lẫn nhau nhưng tuyệt đối tránh tình trạng “thủ lĩnh”. Nếu được bạn
góp ý mà trẻ khơng xoay chuyển thì cơ mới giải quyết.
(Hình 12: Trẻ chăm sóc cây xanh)
6. Khuyến khích, động viên trẻ, lưu ý đến thái độ khi trẻ làm việc
Tuy việc rèn trẻ là rất cần thiết nhưng tôi luôn chú ý đến thái độ của trẻ khi
thực hiện đồng thời việc khen ngợi luôn làm cho trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin
khi làm. Việc khen ngợi cần được xem như hành động cơng nhận trẻ đã hồn
thành cơng việc nào đó, cho dù chúng chỉ hồn thành ở mức sơ sài nhất. Cụ thể
tôi đưa ra những lời nhận xét tích cực sau mỗi việc mà trẻ đã làm. Tơi không bao
giờ dùng những từ khen ngợi quá đáng cho một hành động đơn giản. Thay vào đó
là những lời động viên tích cực như: Hơm nay có giờ xé dán nên lớp hơi bừa bộn
nhưng các bạn tổ trưởng đã rất tích cực nhắc nhở các bạn gom giấy để đúng nơi
quy định, cảm ơn con vì đã sắp xếp dép cho lớp, con đi vệ sinh đúng nơi quy định
16/19

Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

rồi đó, cảm ơn con đã cất dọn đồ chơi gọn gàng cho cô, cô rất vui khi các con
giúp cơ lau sạch lá cây.
( Hình 13: Trẻ lau lá cây)
Các hình thức tơi thường dùng để khen, tun dương những hành động tốt
trước lớp: cho trẻ được gắn sao của mình, cuối tuần thưởng 2 phiếu bé ngoan cho
trẻ. Những hình thức đó các tác dụng rất tích cực đối với thái độ của trẻ khi làm
việc.
IV/ Kết quả đạt được
Đầu năm
Cuối năm
Nội dung khảo sát
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Đạt
Đạt
%
%
- Cách lau mặt
15
36
42
100
- Cách rửa tay
15
36
42

100
- Cách xúc miệng
27
64
42
100
- Lau miệng sau khi ăn xong
18
43
42
100
30
71
42
100
- Tự xúc cơm ăn, không kén chọn thức ăn
38
90
42
100
- Tự xếp, cất bát sau khi ăn
15
36
42
100
- Tự cởi, mặc quần áo, gấp quần áo
- Xếp hàng chờ đến lượt
18
43
42

100
10
24
42
100
- Tự xếp chăn, gối sau khi ngủ dậy
- Tự kê dát giường
8
19
42
100
- Tự chải tóc ( buộc tóc)
4
10
42
100
- Tự cất ba lơ, cất giày dép
26
62
42
100
- Cách bê ghế
20
48
42
100
- Nhận biết các mối nguy hiểm: vật sắc nhọn, ổ
20
48
100

42
điện, cháy nổ, nước nóng, bắt cóc
- Tự nhặt rác và bỏ rác vào thùng
25
60
42
100
Qua một quá trình rèn luyện cho trẻ với các biện pháp mà tôi đã thực hiện
cuối năm trẻ của lớp tôi đã tiến bộ lên rất nhiều, nhiều cháu có thói quen tự phục
vụ rất tốt, cháu thích thú được giúp cơ và tự tin đề nghị với người lớn để trẻ được
làm: Mẹ, cô để con làm cho, con biết làm mà…, cháu chủ động và mong chờ
được ba mẹ, cô giáo và người lớn nhờ giúp. Chính những điều này tạo nên niềm
phấn khởi và yêu nghề hơn.

17/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận chung
Việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi là rất quan trọng và
cần thiết nhằm phát triển cho trẻ tính độc lập, tính đồn kết, tính chủ động và phát
triển tính tư duy góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả
công tác giáo dục cho trẻ mầm non trong giai đoạn hiện nay.
Để rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thì điều cần làm trước hết là cung cấp các
kiến thức sơ đẳng nhưng cần thiết đối với trẻ. Việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ
phải gắn vào việc làm cụ thể, được quan sát người lớn làm, trẻ được tự thực hiện
để trải nghiệm.

Chúng ta có thể rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua nhiều hình thức
khác nhau: thơng qua hoạt động vui chơi đặc biệt là trị chơi đóng vai theo chủ đề,
thơng qua sinh hoạt hàng ngày, thông qua các phương tiện truyền thơng, kể
chuyện đọc thơ cho trẻ nghe...
Có thể nói, có những khả năng tự phục vụ này là một điều tuyệt vời, bởi nó
sẽ giúp trẻ hạnh phúc hơn, thu hút được sự chú ý của mọi người xung quanh, từ
đó khuyến khích trẻ tạo ra những cơ hội để trẻ thể hiện mình. Những đứa trẻ biết
tự phục vụ từ nhỏ thì nhanh nhẹn và hoạt bát, nổi trội hơn hẳn so với những đứa
trẻ khác.
Còn đối với trẻ mầm non rất nhiều trẻ xuất hiện tình trạng dựa dẫm, ỷ lại,
được nuông chiều một cách thái quá dẫn đến không biết làm một số việc đơn giản
như không biết mặc quần áo, không biết tự đi giày, dép, khơng thích tự đi mà
thích được người lớn bế ẵm… Trẻ khơng biết cách chăm sóc bản thân, khơng biết
giữ gìn vệ sinh, lười nhác khơng biết hỗ trợ người khác. Có rất nhiều ngun
nhân dẫn đến tình trạng này trong đó thiếu tính tự lập là một ngun nhân trọng
tâm nhất. Như chúng ta đã biết, trẻ em là một đối tượng khá nhạy cảm, nếu trẻ em
18/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

được tiếp xúc với nền giáo dục tốt thì trẻ phát triển theo chiều hướng tốt. Ngược
lại nếu trẻ em tiếp xúc với nền giáo dục không đúng đắn sẽ dẫn đến các hậu quả
tiêu cực. Do đó việc giáo dục tính tự phục vụ cho trẻ cần được áp dụng càng sớm
càng tốt và là phương pháp rất quan trọng và cần thiết.
Tạo cho trẻ biết tự phục vụ khơng phải chỉ có hướng dẫn cho trẻ tự lo cho
bản thân mà còn giúp trẻ tự quyết định các vấn đề của mình. Đó cũng là cách giúp
trẻ vận động suy nghĩ, sáng tạo và tự tin tự lập trong cuộc sống.
2. Bài học kinh nghiệm

Sáng kiến “Một số biện pháphình thành kĩ năng tự phục vụ, góp phần giúp
trẻ5 -6 tuổi tự lập trong cuộc sống” là giải pháp cải tiến, tôi đã thiết kế rất nhiều
các hoạt động dựa trên những kinh nghiệm giảng dạy thực tế của bản thân, tham
khảo thêm từ đồng nghiệp và các nguồn tư liệu khác nhau.
Qua thực tiễn đã giúp tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Không được xem nhẹ vấn đề giáo dục thói quen tự phục vụ cho trẻ trong
q trình chăm sóc và giáo dục trẻ nhà trẻ.
- Giáo viên tránh làm thay trẻ, nên giao việc cho từng trẻ, tạo cơ hội cho
cháu chủ động hoạt động, để cháu có trách nhiệm với cơng việc mà mình được
giao. Cơ cần đặt niềm tin vào trẻ rằng trẻ của mình có thể làm được. Điều này sẽ
giúp trẻ tự tin vào khả năng của mình.
- Bằng những kinh nghiệm thực tế trên đã chứng minh cho mọi người rằng:
Dù là trẻ ở lứa tuổi nào đi nữa thì người lớn chúng ta cũng nên tơn trọng trẻ, nên
u thương và gần gũi trẻ. Đó chính là điều kiện để góp phần giúp thế hệ tương
lai của đất nước sống có ích hơn, u lao động và yêu cuốc sống hơn.
- Phải luôn đặt cái tâm của người giáo viên lên hàng đầu: “Cô giáo như mẹ
hiền”. Cần tạo cho trẻ cảm nhận: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, “ Lớp
học hạnh phúc”, Hãy yêu thương trẻ như con của mình, tận tình chỉ dạy trẻ.
- Khi thực hiện thì tránh nơn nóng, sợ mất thời gian mà phải thực hiện kiên
trì, liên tục và xun suốt.
- Bản thân cần phải tích cực tìm tòi học hỏi, nhận thức sâu sắc những nội
dung giáo dục và lựa chọn nội dung phù hợp đưa vào dạy trẻ lớp mình.
- Mạnh dạn dám nghĩ, dám làm, khắc phục mọi khó khăn để thực hiện
thành cơng ý tưởng của mình.
- Phát huy sức mạnh tổng hợp của nhà trường, phụ huynh cùng toàn thể CB
– GV/NV trong cơng tác giáo dục và hình thành kĩ năng tự phục vụ cho trẻ.
19/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi

tự lập trong cuộc sống

- Thiết kế, xây dựng nhiều giáo án, nhiều hoạt động tạo mọi cơ hội để trẻ
được hình thành và rèn luyện kĩ năng tự phuc vụ.
- Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín và niềm tin đối với phụ huynh
và đối với trẻ, đồng tâm hướng tới mục tiêu chung.
3. Kiến nghị đề xuất.
3.1 Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
- Mở thêm một số lớp chuyên đề về giáo dục kĩ năng sống nói riêng và các
chuyên đề khác để cho cán bộ - giáo viên được học hỏi thêm những kinh nghiệm
chăm sóc giáo dục trẻ.
- Tổ chức các buổi tập huấn, kiến tập về giáo dục dạy kĩ năng tự phục vụ
cho trẻ ở các trường điểm trong huyện để giáo viên được tham gia giao lưu, học
hỏi trau dồi thêm chuyên môn.
3.2 Đối với trường
- Tạo điều kiện cho giáo viên đi kiến tập các tiết tốt, cũng như tổ chức kiến
tập ở trường để cho giáo viên nâng cao nghệ thuật tổ chức hoạt động cho trẻ.
- Tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí để các lớp tổ chức các hoạt động tập
thể có quy mơ, chất lượng cao.
Để những kinh nghiệm này đạt được hiệu quả cao hơn nữa tơi mong muốn
có cơ hội được giao lưu trao đổi học hỏi kinh nghiệm với đồng nghiệp ở các
trường, được tham gia nhiều lớp tập huấn về dạy kĩ năng sống cho trẻ và rất
mong các đồng chí trong tổ mầm non của Phòng Giáo dục và đào tạo nghiên cứu
bổ xung giúp tôi.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!

20/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi

tự lập trong cuộc sống

HÌNH ẢNH MINH HỌA

Hình 1: Bé cất dọn đồ dùng sau khi chơi

21/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

Hình 2: Bé tự lau mặt trước khi ăn cơm

Hình 3: Giờ học kỹ năng ứng xử khi bị bắt cóc

22/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

HÌnh 4: Tự mình mở lắp hộp đồ dùng

Hình 5: Bảng phân công trực nhật của trẻ
23/19


Một số biện pháp hình thành kỹ năng tự phục vụ, góp phần cho trẻ 5 -6 tuổi
tự lập trong cuộc sống

Hình 6: Cho trẻ tự xúc ăn sớm nhất khi có thể

24/19