SKKN một số giải pháp giúp trẻ 3 4 tuổi đọc thơ diễn cảm

1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1.Lý do chọn sáng kiến:
Văn học là nghệ thuật của ngôn từ phản ánh cuộc sống bằng hình tượng,
là nguồn tri thức, kinh nghiệm sống của nhân loại mà con người cần tiếp thu và
phát triển, qua các tác phẩm văn học có ý nghĩa giáo dục trẻ hiểu việc gì tốt,
việc gì chưa tốt, việc gì làm, việc gì khơng nên làm một cách dễ hiểu nhất.
Chính vì vậy là một giáo viên dạy lớp mẫu giáo 3-4 tuổi tơi nhận thấy mình cần
giúp trẻ cảm nhận các tác phẩm văn học một cách tốt nhất, có hứng thú nhất để
từ đó phát triển nhân cách tốt nhất cho trẻ.
Thơ là tiếng nói hồn nhiên nhất của tâm hồn, vì thế thơ rất dễ đi vào lòng
người. Ngay từ thuở lọt lòng, qua lời ru ngọt ngào của mẹ, dù chưa biết thưởng
thức những nhịp điệu êm dịu lúc lên bổng xuống trầm, lúc ngân nga của lời
thơ, đã góp phần tạo nên một thế giới tình cảm của bé. Thậm chí khi đã về già
ơng, bà, cha, mẹ vẫn còn nhớ một cách sâu sắc những cảm giác của buổi ban
đầu khi được nghe tiếng ru hời, ru hỡi. Đó là những ký ức đã ảnh hưởng sâu
sắc đến nhân cách mỗi con người.
Chính vì vậy thơ ca có vai trị quan trọng góp phần hình thành và phát
triển nhân cách trẻ. Thơ là một phần của cuộc sống gợi lên cho trẻ những cảm
xúc lành mạnh, thơ giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh về con người về
cuộc sống xã hội xung quanh trẻ.
Vì vậy thơ góp phần giáo dục thẩm mỹ và phát triển ngơn ngữ nghệ
thuật cho trẻ. Nhờ đó trẻ nảy sinh năng lực tự hoạt động nghệ thuật khi tiếp xúc
với thơ ca.
Tôi nhận thấy thơ ca là rất cần thiết phải dạy trẻ không những hiểu thơ,
cảm nhận thơ, mà còn phải thuộc thơ để vận dụng vào cuộc sống, tạo vốn sống
cho trẻ kế thừa phát huy tinh hoa của dân tộc Việt Nam.
Xuất phát từ thực tế của việc dạy và học của trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi tôi
thấy các cháu ở lứa tuổi này cần thiết được học thơ vì qua thơ, đã góp phần vào
mục đích giáo dục nghệ thuật và phát triển hồn thiện ngơn ngữ, cung cấp vốn
từ cho trẻ. Dạy thơ cho trẻ gồm 2 q trình có liên quan mật thiết với nhau đó
1

là "Nghe tác phẩm và tái tạo lại tác phẩm (có nghĩa là trẻ thuộc và đọc diễn
cảm tác phẩm) chất lượng tái tạo lại tác phẩm một cách sáng tạo lại phụ thuộc
vào mức độ lĩnh hội tác phẩm của trẻ. Trẻ em chỉ có thể, thể hiện ý tưởng mà
chúng hiểu, những tình cảm mà chúng trải nghiệm. Do đó càng hiểu sâu và
tồn diện tác phẩm thì chúng càng có thể đọc tác phẩm một cách diễn cảm và
sáng tạo.
Trong thực tế, việc dạy trẻ 3- 4 tuổi đọc thơ diễn cảm phát huy tính tích
cực, chủ động sáng tạo trong nhận thức tư duy và phát triển năng lực của bản
thân trẻ. Tuy nhiên trong quá trình dạy trẻ đọc thơ diễn cảm thì năng khiếu của
giáo viên trong nhà trường còn nhiều hạn chế, giọng đọc chưa truyền cảm, cử
chỉ, nét mặt còn thờ ơ chưa lôi cuốn được trẻ, thủ thuật chưa phù hợp, chưa
linh hoạt, sáng tạo dẫn đến hiệu quả tiết dạy chưa cao do đó chưa phát huy
được tính tích cực của trẻ. Vì thế đã ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển toàn
diện nhân cách cho trẻ. Việc dạy trẻ 3-4 tuổi đọc thơ như thế nào để thể hiện
được tình cảm, lơi cuốn được sự chú ý của người nghe, làm thế nào để
trẻ thích đọc thơ và đọc thơ diễn cảm... một cách tốt nhất. Đó là vấn đề tôi rất
quan tâm.
Từ những vấn đề trên, tôi chọn đề tài "Một số giải pháp giúp trẻ 3 - 4
tuổi đọc thơ diễn cảm" làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình để áp dụng
vào cơng tác giảng dạy tại lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho trẻ.
*Điểm mới của đề tài sáng kiến:
Nội dung sáng kiến này lần đầu tiên tôi nghiên cứu nhưng cũng sẽ có nhiều
người lựa chọn để viết. Song mỗi giáo viên, mỗi trường và mỗi vùng miền sẽ
có một đặc trưng, giải pháp riêng không ai viết giống ai. Riêng bản thân tôi,
với đề tài này tôi nghiên cứu để tìm ra những giải pháp thiết thực và có hiệu
quả trong việc tổ chức hoạt động với quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm”. Vì vậy tơi đi sâu vào việc nghiên cứu, vấn đề cốt lõi tôi chú trọng vào

hoạt động giúp trẻ 3 - 4 tuổi đọc thơ diễn cảm. Trong đó tơi tập trung vào các
nội dung sau: như tạo môi trường lớp học thơng qua các góc hoạt động như góc

2


vườn cổ tích của bé, hay bé yêu thơ, thư viện của bé phát huy tính tích cực của
trẻ làm trọng tâm.
Qua nhiều nội dung, nhiều biện pháp, với mong muốn giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ, phát triển vốn từ một cách mạch lạc.
1.2. Phạm vi áp dụng sáng kiến:
Sáng kiến kinh nghiệm "Một số giải pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi đọc thơ diễn
cảm" được áp dụng trong phạm vi các cháu mẫu giáo 3-4 tuổi tại trường mầm
non tơi đang cơng tác và có thể áp dụng ở các trường mầm non trong huyện.
Thời gian thực hiện sáng kiến trong năm học 2019-2020 và tiếp tục
trong những năm học tiếp theo.
2. PHẦN NỘI DUNG:
2.1. Thực trạng:
2.1.1. Thuận lợi:
Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động
làm quen với các tác phẩm văn học như: Tranh cho trẻ làm quen thơ, sách
truyện tranh, ti vi, đầu đĩa, và một số đồ dùng phục vụ cho bộ mơn văn học,
phịng học thống mát, sạch sẽ, xây dựng góc văn học.
Trong lớp có 02 giáo viên đạt trình độ trên chuẩn, chun mơn vững
vàng, có kinh nghiệm giảng dạy thực tiễn trên trẻ, tâm huyết với nghề, yêu mến
trẻ. Đặc biệt bản thân tơi có khả năng truyền thụ tác phẩm, có giọng đọc thơ
diễn cảm, tơi ln thích được hịa mình trong những bài thơ, bài đồng dao, ca
dao mượt mà, tình cảm. Vì thế tơi đã dành nhiều thời gian cho hoạt động văn
học.
BGH nhà trường tạo điều kiện cho tôi tham gia đầy đủ các lớp tập huấn

tại trường, cụm, phòng, tham gia hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp
huyện nên có kinh nghiệm trong q trình CSGD trẻ.
- Đối với trẻ trong lớp: Trẻ ngoan, qua khảo sát trẻ, tơi thấy trẻ đã nghe,
nói, hiểu thơng thường, biết trả lời một số câu hỏi đúng với yêu cầu.
- Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ khi giáo viên tuyên truyền vận động, sưu
tầm đồ dùng, đồ chơi phục vụ chuyên đề.
3


2.1.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi bản thân cịn một số khó khăn vướng mắc như
sau:
Việc tạo mơi trường cho trẻ thông qua thể loại thơ chưa thực sự phong
phú, còn nghèo nàn...
Một số phụ huynh chưa coi trọng việc dạy trẻ đọc thơ diễn cảm.
Nhận thức của trẻ trong lớp chưa đồng đều, phần lớn trẻ chưa có kỹ năng
đọc thơ, việc đọc thơ của trẻ còn tuỳ tiện, trẻ chưa có sự tập trung chú ý vào bài
học.
Trẻ chưa thực sự hứng thú vào giờ học (đọc thơ diễn cảm) giờ học chưa
đạt kết quả.
2.1.3. Nguyên nhân:
Với chương trình giáo dục mầm non hiện nay và thực hiện đầy đủ chế độ
sinh hoạt hàng ngày của trẻ thường xuyên, liên tục, để bám sát vào các hoạt
động trên thì bản thân ít có thời gian để nghiên cứu làm đồ dùng đồ chơi phục
vụ cho hoạt động thơ của trẻ.
Do một số phụ huynh số phụ huynh do bận cơng việc nên ít có thời gian
để quan tâm đến trẻ, hướng dẫn thêm cho trẻ về đọc thơ ở nhà.
Do một số trẻ mới lần đầu đến lớp chưa bước qua lớp nhà trẻ nên trẻ còn
rụt rè trong các hoạt động cũng như cách phát âm của trẻ trong đọc thơ như trẻ
nói ngọng, nói lắp...

Do cách tổ chức giờ học của giáo viên chưa sinh động, sáng tạo.
Xuất phát từ thực tế trên tôi đã khảo sát thực trạng của lớp mình như sau:
Đọc thuộc thơ và đọc diễn cảm
Nội dung

Số
lượng

Tốt

Kỹ năng đọc diễn
cảm, đọc thuộc

22

4/22

18,2

6/22

27,3

8/22

36,3

4/22 18,2

Kỹ năng vận dụng

vào thực tế

22

5/22

22,7

6/22

27,3

6/22

27,3

5/22

Tỷ lệ
(%)

4

Khá Tỷ lệ TB
(%)

Tỷ lệ Yếu Tỷ lệ
(%)
(%)

22,6


Kỹ năng sử dụng
ngôn ngữ mạch
lạc, diễn đạt tốt

22

4/22

18,2

5/22

22,7

7/22

31,8

6/22

27,3

Trẻ hứng thú tham
gia vào giờ học

22

6/22

27,3

7/22

31,8

6/22

27,3

3/22

13,6

Qua khảo sát ban đầu như trên tôi thấy kết quả trẻ chưa cao là điều tơi
cần phải suy nghĩ để tìm ra những giải pháp tốt nhất để chăm sóc giáo dục trẻ.
Chính vì vậy năm học 2019-2020 tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số giải
pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảm” làm sáng kiến cải tiến kỹ thuật cho
bản thân.
2.2.Các giải pháp thực hiện:
2.2.1. Xây dựng môi trường lớp học thơng qua các góc hoạt động:
Trong q trình tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ mầm non nói chung và trẻ
3 - 4 tuổi nói riêng, thì việc xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ là rất cần
thiết và quan trọng, đặc biệt là tạo môi trường mang nội dung văn học.
Trong lớp học việc xây dựng hình thành góc văn học là cần thiết như góc
vườn cổ tích, bé yêu thơ, thư viện của bé được thiết kế rất phù hợp, bố trí
những hình ảnh, nhân vật, hoạt cảnh đã tạo nên môi trường hấp dẫn, cuốn hút
trẻ tới lớp.

Ví dụ: Tranh cung cấp kiến thức về các bài thơ "Rong và Cá", "Cây dây
leo", “Ong và bướm”, “Cơ giáo của em”...
+ Vườn cổ tích của bé được bố trí ở phía sau lớp học và giàn dựng các
hoạt cảnh, hình ảnh, nhân vật phù hợp với các bài thơ, có thể di chuyển, tháo
ra, lắp vào...
+ Góc thư viện của bé bao gồm các bài thơ dành cho trẻ mẫu giáo và
thiếu nhi, báo hoạ mi, tranh ảnh mang chủ đề, sách truyện nước ngồi, băng
hình, đĩa nhạc, các loại sách truyện được phân loại riêng theo chủ đề và ký hiệu
riêng dễ tìm, lấy...
5


- Ngồi ra cịn tạo sân khấu với “Bé u thơ” ở trên lớp học có thể giáo
viên tổ chức các tiết học thông qua kỷ niệm các ngày lễ, hội như ngày 20/11,
tết nguyên đán, 8/3...lựa chọn những nội dung của bài thơ trong chương trình 3
- 4 tuổi.
Ví dụ: Bài thơ "Cô giáo của em; Thăm nhà bà; Dán hoa tặng mẹ; Cây
đào"
Việc tạo mơi trường có nội dung văn học của giáo viên, trước hết là làm
cho môi trường trong lớp đẹp phong phú hấp dẫn, mặt khác kích thích sự chú ý
của trẻ, qua đó gợi cho trẻ ôn lại bài cũ và làm quen với tác phẩm mới sắp được
học. Ngồi ra giáo viên cịn tạo ra mơi trường có nội dung văn học ngồi
chương trình nhưng theo chủ đề để kích thích trẻ đọc thơ diễn cảm theo tranh.
Qua đó kích thích trẻ chú ý, tư duy tưởng tượng diễn đạt mạch lạc, kết quả là
sự hồn thiện về ngơn ngữ.
Qua việc tạo mơi trường có nội dung văn học nói chung và thơ nói riêng
cho trẻ mầm non, nhất là mẫu giáo bé là rất quan trọng và cần thiết. Hơn nữa
nguyên vật liệu lại phong phú, dễ kiếm, dễ tìm như: Tranh, họa báo, Vải, len,
Vỏ ốc, hột hạt, lá cây, rơm rạ, bìa cát tơng, giấy các loại, vỏ chai... mơi trường
có thể do cơ và cháu cùng làm, từ đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, có cơ hội được

trải nghiệm góp phần to lớn trong việc tổ chức dạy trẻ đọc thơ diễn cảm trong
hoạt động chung.
2.2.2. Dạy trẻ đọc thơ diễn cảm trên tiết học và hoạt động mọi lúc mọi
nơi:
*Dạy trẻ đọc thơ diễn cảm trên tiết học:
Đối với các tiết dạy thơ trên tiết học khi xây dựng chương trình giáo
viên cần chú ý lựa chọn những bài thơ phù hợp chủ đề nhưng sắp xếp thứ tự từ
dễ đến khó, từ bài thơ ngắn đến bài thơ dài, vì trẻ 3- 4 tuổi bộ phận phát âm của
trẻ chưa hồn thiện. Hơn nữa có nhiều trẻ khơng đi học nhà trẻ nên rất khó tiếp
cận với kiến thức mới lạ.
Trên tiết học giáo viên tổ chức dạy trẻ đọc thơ theo trình tự nội dung các
bước quy định, vì trước khi dạy trẻ đọc thơ diễn cảm gáo viên đã cho trẻ làm
quen trước bài thơ nên khi vào học có trẻ đã đọc khá thuộc bài thơ. Vì thế giáo
viên giới thiệu bài thơ và đọc diễn cảm 2-3 lần, giới thiệu cho trẻ biết được tính
6


nghệ thuật của bài thơ, cách đọc, ngắt, nghỉ, cường độ, nhịp độ của bài thơ để
tạo cho trẻ có sự tư duy tốt hơn.
Mà hiện nay theo quan điểm tổ chức giáo dục trẻ theo hướng tích cực,
theo chủ đề giáo dục "Lấy trẻ làm trung tâm" trẻ là người tham gia chủ động,
phát huy tính tích cực vào các nội dung giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho
trẻ.
Vậy để giải quyết vấn đề này cần phải làm gì? Và làm như thế nào để
phát huy tính tích cực của trẻ mà tiết học nhẹ nhàng, khơng gị bó, mà vẫn đảm
bảo được các nội dung giáo dục.
Theo kinh nghiệm của cá nhân, bản thân tôi là phải khai thác triệt để các
phương pháp truyền thống (Phương pháp trực quan - phương pháp đàm
thoại...) Để khai thác vốn hiểu biết của trẻ và thực hiện đầy đủ các nội dung
giáo dục: Là đọc mẫu - giới thiệu tác giả, tác phẩm, đàm thoại, trích dẫn, giảng

giải, giáo dục. Song cần thực hiện linh hoạt sáng tạo trong khi dạy, sao cho tiết
học nhẹ nhàng, thoải mái, sinh động cuốn hút khi trẻ vào bài dạy. Đồ dùng trực
quan sinh động song phải phù hợp với chủ đề và nội dung bài dạy mà vẫn đảm
bảo được yêu cầu của bài.
Ví dụ: Bài thơ “Cây đào” của nhà thơ Nhược Thủy.
Khi dạy trẻ đọc thơ diễn cảm cần kết hợp điệu bộ cử chỉ vui tươi. Việc
tạo môi trường có nội dung văn học của giáo viên, trước hết là làm cho mơi
trường trong và ngồi lớp đẹp phong phú, sinh động, hấp dẫn trẻ, mặt khác
kích thích sự chú ý của trẻ, qua đó gợi cho trẻ ơn lại bài cũ và làm quen với tác
phẩm mới sắp được học, đồng thời tạo cho trẻ sự yêu thích khi xem các tác
phẩm văn học đặc biệt là thơ. Qua đó kích thích trẻ chú ý, tư duy tưởng tượng
diễn đạt mạch lạc, biết trả lời các câu hỏi và giáo viên đặt ra. Dạy trẻ đọc thuộc
bài thơ theo hình thức (cả lớp, thi đua theo tổ, nhóm, cá nhân), qua bài thơ giáo
dục trẻ về chăm sóc bảo vệ cây…
*Giáo dục ở mọi lúc mọi nơi:
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là rất quan trọng và cần
thiết. Thông qua văn học trẻ được phát triển về ngôn ngữ cung cấp vốn từ phát
triển lời nói mạch lạc.

7


Vì vậy khơng những dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học, ở trên
tiết học mà còn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi.
Thông qua việc giáo dục ở mọi lúc mọi nơi với nội dung văn học giúp
trẻ làm quen với tác phẩm thơ ở mọi lúc, mọi thời điểm như: Đón trả trẻ, trị
chuyện buổi sáng, hoạt đơng ngồi trời, hoạt đơng góc, trước giờ ăn; hoạt động
chiều...
Ví dụ: Trước giờ ăn, ngủ cô cho trẻ đọc bài thơ về chủ đề đang thực hiện
2 - 3 lần.

Hình thức này phải được tổ chức thực hiện thường xuyên liên tục trong
những điều kiện và tình huống cụ thể và thuận lợi để giáo dục trẻ. Bởi thơng
qua hình thức này không những giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học mà
qua đó cịn giúp trẻ ơn luyện và nâng cao kiến thức cũ, trẻ có thể đọc diễn cảm
và đóng kịch thơ.
Qua tiết học thực hiện như vậy, khơng những giáo viên đạt được mục
tiêu của mình đề ra, mà thơng qua đó bằng các nội dung thích hợp phong phú
và hợp lý phù với chủ đề - phát huy được tính tích cực của trẻ. Giúp trẻ tích
cực hoạt động và ghi nhớ bền lâu, lưu giữ những xúc cảm, tình cảm đã được
thể hiện trong bài thơ, cũng chính từ lý do đó mà cơ giáo có thể khai thác vốn
hiểu biết của trẻ, mà trẻ vẫn hứng thú và hoạt động tích cực. Cùng một lúc giúp
trẻ đồng thời phát triển các mặt giáo dục, thể lực, trí tuệ, ngơn ngữ và tình cảm.
Như vậy bằng sự linh hoạt khéo léo của giáo viên vừa tích hợp được
nhiều nội dung giáo dục theo chủ đề, vừa cung cấp nhiều biểu tượng cho trẻ mà
vẫn đảm bảo các nội dung giáo dục, theo phương pháp chuyên đề.
2.2.3. Sử dụng đồ dùng trực quan minh họa:
Đối với trẻ mầm non đồ dùng đồ chơi rất cần đối với trẻ nhằm giúp trẻ
hứng thú trong việc học tập nó cịn là phương tiện rất cần thiết để giáo viên tổ
chức dạy thơ cho trẻ. Trẻ được hoạt động được tiếp xúc với đồ dùng đồ chơi để
từ đó trẻ được phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, tình cảm, trí tuệ, thẩm
mĩ. Đây là hình thức dạy học rất có hiệu quả vì trẻ mầm non tiếp thu kinh
nghiệm, kiến thức chủ yếu qua đồ dùng trực quan, tuy nhiên việc sử dụng đồ
dùng trực quan vào việc đọc tác phẩm thơ như thế nào là một vấn đề quan
8


trọng. Nếu đồ dùng trực quan không hấp dẫn, không sinh động, khơng phong
phú thì sẽ gây nhàm chán, trẻ sẽ mất sự tập trung chú ý điều này ảnh hưởng
đến việc cảm nhận nội dung tác phẩm của trẻ bị giảm đi.
Ví dụ cụ thể như: Bài thơ “Cây đào” - Nhược Thủy.

Nếu như với bài thơ đó, giáo viên khơng sử dụng hình ảnh trực quan thì
dù giáo viên có đọc hay, diễn cảm tốt thì cũng khơng thể lơi cuốn trẻ vào bài
học, trẻ thấy chán vì khơng thể hình dung ra cây đào như thế nào, trẻ biết được
cây đào báo hiệu mùa xuân đã đến, cảm nhận được tình u thiên nhiên cây cỏ,
hoa lá…chính vì vậy trẻ khơng thể tiếp thu hay cảm nhận được bài thơ đó, trẻ
sẽ khơng ghi nhớ được bài thơ. Nhưng qua bài thơ đó giáo viên có thể sử dụng
đồ dùng trực quan bằng hình ảnh đẹp hấp dẫn, tranh minh hoạ rõ nét nội dung
tác phẩm muốn nói. Qua tiết dạy tơi đã thấy trẻ hứng thú say sưa học tập, trẻ
lĩnh hội tác phẩm một cách nhanh chóng và cảm thấy u thích thơ, qua hình
ảnh trẻ có thể bày tỏ được tình cảm của mình đối với bài thơ.
Tuy nhiên khả năng nhận thức của trẻ còn phụ thuộc một phần lớn vào
sự truyền cảm diễn đạt của cô, khả năng của cô hướng trẻ vào bài học, và sự
phối hợp giữa hình ảnh và lời thơ thật linh hoạt. Qua đó ta thấy việc sử dụng
các đồ dùng trực quan cho một tác phẩm là rất quan trọng và cần thiết.
Đây là hình thức dạy học rất có hiệu quả, tuy nhiên việc sử dụng đồ dùng trực
quan vào việc đọc tác phẩm thơ như thế nào mới là vấn đề quan trọng. Nếu đồ
dùng trực quan quá xấu, hoặc quá sơ sài sẽ gây sự mất tập trung chú ý cũng
như hạn chế việc cảm nhận nội dung tác phẩm của trẻ.
Hình ảnh trực quan cho các tác phẩm thơ rất phong phú và đa dạng có
thể dùng đồ dùng trực quan vật thật như bài "Rong và Cá", bài thơ: "Cây dây
leo". Ngồi ra một số tác phẩm cịn sử dụng tranh minh hoạ, tranh vẽ, xé dán,
tranh bồi hoặc qua máy tính để thiết kế trình chiếu các hình ảnh đẹp hấp dẫn
gây sự chú ý và hứng thú của trẻ...
Do vậy việc sử dụng các đồ dùng trực quan, cho một tác phẩm bằng vật
thật, hay tranh minh họa hoặc sử dụng máy tính để trình chiếu các hình ảnh
trong bài thơ, hoặc là dùng hoạt cảnh qua sa bàn thơ, sân khấu thơ... là rất quan
trọng và cần thiết và phải phù hợp với nội dung tác phẩm.

9

2.2.4. Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ đọc thơ diễn cảm:
Với lối đọc thơ diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe, nhưng
biết tích hợp các mơn học khác thì cịn hay hơn vì nó làm thay đổi khơng khí,
làm thay đổi trạng thái khi đọc thơ. Bằng những lời ca, lời đối thoại, những câu
đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trị chơi xen lẫn.
Âm nhạc là mơn bổ trợ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ gây
ấn tượng cho người xem, vì thế tơi cho trẻ hát thuộc các bài hát theo chủ đề bổ
trợ cho trẻ khi đọc thơ diễn cảm.
Trị chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần đọc hay thay cho phần
củng cố bài thơ mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ chơi một số trò
chơi ở dạng động như trò chơi: Mèo và chim sẻ, gà gáy vịt kêu, trời nắng trời
mưa, cáo và thỏ…
Việc tích hợp các mơn học khác, các trò chơi vào đọc thơ là việc cung
cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho bài thơ. Nhưng việc tích hợp các mơn
học khác cơ giáo phải linh hoạt, lựa chọn nội dung sao cho phù hợp với nội
dung bài thơ, để giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực nhất và
ngơn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ nhất.
2.2.5. Làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh:
Việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp khơng thể
thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quết định trong việc tạo nguồn nguyên vật
liệu sẵn có ở địa phương để giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi tạo mơi trường ở
góc văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực
phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thông qua hoạt động đọc thơ diễn cảm.
Hàng tháng thông tin với phụ huynh qua góc tuyên truyền những điều bố mẹ
cần biết, nêu lên nội dung chủ đề về các bài thơ của cơ và trẻ thơng qua giờ đón
và trả trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngơn ngữ của trẻ phát triển như thế nào
và có biện pháp kích thích sự phát triển ngơn ngữ cho trẻ tại gia đình như:
Ví dụ: Cơ cho trẻ làm quen bài thơ mới thì cơ viết hoặc in bài thơ đó về nhà

phụ huynh giúp cháu đọc thơ. Khi trẻ đã đọc thuộc thơ thì trẻ thể hiện nội dung
bài thơ đó diễn cảm hơn. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách
phong phú và đa dạng.
10


Vận động phụ huynh đóng góp ủng hộ các học liệu sẵn có ở địa phương
để tơi làm đồ dùng tạo góc văn học hoặc thu nhập những nguyên vật liệu dễ
tìm như báo họa mi, vải vụn, len vụn, các vỏ hộp, mút xốp, mo cau, vỏ sị, quả
thơng,… kết hợp trong và ngồi giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ huynh.
Có thể nói cơng tác tun truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan
trọng trong việc dạy trẻ đọc thơ diễn cảm để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
2.2.6. Làm quen văn học thông qua các ngày hội, ngày lễ :
Qua các buổi sinh hoạt ngày hội, ngày lễ cũng cần cho trẻ làm quen
với văn học, trong đó có hát múa đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, có chuẩn bị
các đồ dùng, hình ảnh, hoạt cảnh như mũ các nhân vật, hoa, cờ, bóng bay,
trang phục văn nghệ ... Nhận thấy trẻ rất thích đến buổi chiều cuối tuần, giống
như trẻ được chơi thoải mái, được nghỉ sau một tuần học, thế nào trẻ vẫn có
học, cũng cố lại kiến thức đã học, học dưới hình thức biểu diễn văn nghệ. Cứ
vài tháng tôi lại tổ chức hội thi " Bé kể chuyện, đọc thơ hay " có nhận xét và có
quà thưởng cho những cháu đạt giải. Trong hội thi có mời đông đảo phụ huynh
của lớp tham dự. Nhận thấy nhiều phụ huynh rất phấn khởi về những kết quả
của con mình, có tác dụng rất lớn đến việc đưa con tới lớp Mẫu giáo. Để phụ
huynh có hướng phát huy năng khiếu ở trẻ, trong cuộc thi trẻ rất hào hứng,
mạnh dạn, tự tin tham gia vào hoạt động, thích được biểu diễn và say mê khi
biểu diễn. Trong các ngày hội, ngày lễ tôi hay bàn bạc với nhà trường nên dành
nhiều thời gian cho các cháu được tham gia kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch. Đó
cũng là một hình thức tuyên truyền cấp học mầm non rất lớn, trẻ rất thích tự
làm và được khen giúp trẻ phát triển về trí tuệ, nhanh nhẹn, mạnh dạn trước
mọi người và cảm nhận được vẽ đẹp, cái hay của văn học.

Ví dụ: Tổ chức “Ngày hội đến trường của bé” thông qua bài thơ “Bạn
mới”, “Lời chào buổi sáng”; Ngày lễ trung thu vừa qua tôi đã cho trẻ đọc thơ
“Trăng sáng”… Qua đó trẻ rất hứng thú hào hứng và từ đó giúp trẻ hiểu được
ngày hội đến trường của bé và sự tích của ngày tết trung thu, trẻ đã tự tin hơn,
11


mạnh dạn hơn khi được đứng trước sân khấu với rất đông khán giả. Đặc biệt tôi
thấy phụ huynh rất phấn chấn về những kết quả của con mình.
2.3. Kết quả đạt được:
Qua q trình tìm tịi suy nghĩ và đặc biệt là áp dụng các giải pháp giúp
trẻ 3 - 4 tuổi đọc thơ diễn cảm đạt kết quả khả quan thể hiện ở các mặt:
- Nắm chắc được phương pháp của bộ mơn, tìm ra những cái mới lạ,
sáng tạo hơn. Bản thân tơi có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc dạy trẻ như
phương pháp lên lớp, cách vào bài sử dụng thủ thật linh hoạt sáng tạo thu hút
sự tập trung chú ý của trẻ, tạo môi trường trong và ngoài lớp học phong phú
theo chủ đề về hoạt động làm quen với văn học. Qua đó giúp tôi sáng tạo hơn
trong việc tổ chức tiết dạy sử dụng đồ dùng trực quan một cách khoa học, giải
quyết tốt tình huống sư phạm một cách nhanh nhạy.
- 100% trẻ tham gia vào hoạt động, nắm vững kiến thức, ngôn ngữ của
trẻ phát triển một cách rõ rệt. Trẻ phát âm rõ ràng chính xác hơn, mạch lạc hơn,
ít sử dụng ngơn ngữ địa phương, trả lời mạch lạc hơn khi đàm thoại, trí tuệ của
trẻ phát triển rõ rệt, trẻ ứng xử nhanh nhẹn hoạt bát hơn, một số trẻ yếu còn
nhút nhát đến nay mạnh dạn hơn so với trước.
- Trong quá trình tổ chức dạy trẻ qua tổ chức các ngày lễ, ngày hội bản
thân đã tích hợp lịng ghép được hoạt động làm quen với văn học qua các ngày
lễ hội, các giờ đón trẻ, giờ hoạt động ngoài trời, sinh hoạt chiều, giờ trả trẻ đã
có hiệu quả. Trên 95% trẻ đã nói trọn câu và nói rõ ràng, khơng nói ngọng,
khơng nói lắp, có nhiều trẻ trả lời lưu lốt và trọn ý, trọn câu. Trẻ đọc thơ đã
hay hơn. Các giờ học trẻ đã đọc rõ lời và nhịp nhàng.

- Tầm nhận thức của phụ huynh cũng được nâng lên, phụ huynh đã hiểu
rõ về nội dung và ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với
văn học nói riêng và các mơn học khác nói chung. Qua đó hình thành các biểu
tượng ban đầu về văn học thể loại thơ đối với trẻ 3 – 4 tuổi mà còn tạo cơ sở
tiền đề vững chắc cho trẻ bước vào những năm học tiếp theo vững vàng hơn.
- 100% phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu cho cơ để sưu tầm các ngun
vật liệu sẵn có ở địa phương và làm nhiều đồ dùng đồ chơi và tạo mơi trường
góc văn học có hiệu quả, trẻ đã tích cực tham gia vào hoạt động, góp phần phát
triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, trẻ hứng thú khi học môn văn học thể loại thơ.
Nhờ các giải pháp trên tôi đã tổ chức được những tiết học hứng thú, chất
lượng được nâng lên rõ rệt, đạt được kết quả đáng mừng như sau:
12


Nội dung

Số
Tốt
lượng

Đọc thuộc thơ và đọc diễn cảm
Tỷ lệ Khá Tỷ lệ TB
Tỷ lệ
%
%
%

Kỹ năng đọc diễn
cảm, đọc thuộc.
Kỹ năng vận dụng

vào thực tế
Kỹ năng sử dụng
ngôn ngữ mạch lạc,
diễn đạt tốt.
Trẻ hứng thú tham
gia vào giờ học

22

9/22

40,9

12/22 54,5

1/22

4,6

22

9/22

40,9

11/22 50

2/22

9,1

22

10/22

45,4

11/22 50

1/22

4,6

22

10/22

45,4

11/22 50

1/22

4,6

Yếu Tỷ lệ
%

3. PHẦN KẾT LUẬN:
3.1.Ý nghĩa đề tài sáng kiến:

Việc cho trẻ làm quen văn học ngay từ lứa tuổi Mầm non là một cơ
sở tốt để giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con người. Thơng qua các
tác phẩm văn học giúp trẻ hình thành và phát triển nhanh một cách toàn diện
cho trẻ về trí tuệ - đạo đức – tình cảm - thẩm mỷ giúp trẻ tích lủy vốn kinh
nghiệm sống. Từ văn học giáo dục nhân cách cho trẻ là hình thành ở trẻ tình
yêu thiên nhiên yên cuộc sống con người qua đó trẻ biết kính u ơng bà, cha
mẹ, anh chị bằng tình cảm thương yêu quan tâm tới bạn bè em nhỏ, ln có
thái

độ

chăm

sóc

và

bảo

vệ

vật

ni

cây

trồng...

Là một giáo viên mầm non đứng lớp, là người có trách nhiệm truyền thụ

cho trẻ những kiến thức, kỷ năng cơ bản cho trẻ như kỹ năng đọc, nghe, nói, là
người định hướng sự phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì thế mà tơi ln tích
cực bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ cho bản thân, ln tìm tịi khám phá
những cái hay cái đẹp trong từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu
biết về văn học nói chung và cụ thể là các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ
chuyện Mầm non. Tạo cho trẻ niềm đam mê sự hứng thú cho trẻ trong hoạt
động làm quen với tác phẩm văn học nói chung và làm quen với thơ nói riêng.
Bản thân tôi luôn cố gắng rèn luyện giọng đọc, rèn luyện phát âm chuẩn, rèn
13


luyện những cử chỉ điệu bộ của mình cho phù hợp với từng bài thơ trước khi
lên lớp để giúp cho trẻ tiếp thu tốt bài học, trẻ ngày càng tiến bộ, phụ huynh
yên tâm khi đưa trẻ đến trường.Tôi luôn cố gắng là tấm gương sáng để trẻ noi
theo.
Xây dựng môi trường học tập và vui chơi cho trẻ trong và ngồi lớp một
cách phong phú, với nhiều hình thức hấp dẫn và được thay đổi thường xuyên
theo chủ đề.
Tạo tình cảm gần gũi giữa cơ và cháu, nắm bắt tâm lý, trình độ và cá tính
của từng trẻ, kiên nhẫn và nhẹ nhàng giúp trẻ theo phương pháp “Chơi mà học,
học mà chơi”.
Làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh để tận dụng mọi nguyên
vật liệu đơn giản sẵn có ở địa phương làm nhiều học liệu, đồ dùng đồ chơi và
cho trẻ học ở mọi lúc mọi nơi và tạo góc văn học phong phú, đa dạng.
Bản thân cô giáo phải dành nhiều thời gian để tham khảo, đầu tư từ cách
tổ chức các hoạt động sao cho phù hợp với các cháu cho đến việc làm thêm
nhiều tranh ảnh đồ dùng đồ chơi, rối tay, rối dẹt… Lòng ghép hoạt động đọc
thơ diễn cảm vào các ngày lễ hội trong năm học.
Ngoài ra giáo viên cần tăng cường chú trọng việc ứng dụng công nghệ
thông tin vào hoạt động làm quen văn học một cách phù hợp, khoa học sẽ gây

được sự chú ý cao ở trẻ. Vì đây là phương tiện sẽ tạo ra được những hình ảnh
sống động, màu sắc thực, có âm thanh, tiếng động, cử động... rất hấp dẫn lôi
cuốn trẻ đến với các tác phẩm văn học một cách có hiệu quả.
3.2.Kiến nghị, đề xuất:
3.2.1. Đối với ngành và nhà trường:
Hỗ trợ thêm về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn
học.
Tổ chức tập huấn về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ (làm quen với văn học)
Tăng cường tổ chức các giờ dạy mẫu về văn học thể loại thơ.
3.2.2. Đối với lãnh đạo cấp trên:
Cần quan tâm hơn nữa về cấp học mầm non đáp ứng nhu cầu cơ sở vật

14


chất và hổ trợ kinh phí trang cấp thiết bị cho trẻ để việc dạy học đạt kết quả
cao.
Trên đây là một số giải pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông
qua hoạt động đọc thơ diễn cảm, chắc chắn bài viết cũng không tránh khỏi
những hạn chế. Tơi kính mong được sự góp ý của các cấp lãnh đạo và các bạn
đồng nghiệp để giúp tôi đạt được kết quả cao hơn nữa trong quá trình thực hiện
sáng kiến này.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

15