Tuan 14 Nhan

NHÀN
(Nguyễn Bỉnh Khiêm)


I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả
- Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 - 1585)
- Quê quán: xã Lí Học, huyện Vĩnh Bảo, tỉnh
Hải Phòng.
- Hiệu: Bạch Vân Cư Sĩ
- Đỗ Trạng nguyên năm 1535, làm quan
dưới triều Mạc
- Dâng tấu xin chém đầu lộng thần không
được, ông cáo quan về quê,
- Là người học vấn uyên thâm, được
phong tước Trình Tuyền hầu, Trình
Quốc cơng nên có tên gọi là Trạng Trình.


Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm – Huyện Vĩnh Bảo, thành phố hải Phòng



I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả
- Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 - 1585)
- Quê quán: xã Lí Học, huyện Vĩnh Bảo, tỉnh
Hải Phòng.
- Hiệu: Bạch Vân Cư Sĩ
- Đỗ Trạng nguyên năm 1535, làm quan
dưới triều Mạc

- Dâng tấu xin chém đầu lộng thần không
được, ông cáo quan về quê,
- Là người học vấn uyên thâm, được
phong tước Trình Tuyền hầu, Trình
Quốc cơng nên có tên gọi là Trạng Trình.


I. Tìm hiểu chung
2. Bài thơ “Nhàn”
a. Vị trí
- Bài thơ Nôm số 73, từ tập
“Bạch Vân quốc ngữ thi”.
b. Nhan đề
- Triết lí sống của nhà thơ: “Để
rẻ cơng danh đổi lấy nhàn” (Thơ
Nôm – bài 13)
- “Nhàn”: thuận theo tự nhiên; phủ
nhận danh lợi, giữ cốt cách thanh
cao.


Trong "Nam Kha ký thuật" của Lý Công Tá đời
nhà Đường có kể truyện Thuần Vu Phần nằm
mộng thấy chàng đến nước Hòe An. Thuần được
vua Hòe An cho vào bái yết. Thấy Thuần tướng
mạo khôi vĩ nên gả con gái, cho làm phò mã và
đưa ra quận Nam Kha làm quan Thái thú, cai trị
cả một vùng to lớn.
Đương lúc vợ chồng Thuần sống một cuộc vương
giả, cực kỳ sung sướng thì bỗng có giặc kéo đến

vây quận Nam Kha. Thuần đem quân chống cự.
Giặc đông mạnh, Thuần thua chạy. Qn giặc
vây thành đánh phá. Cơng chúa nước Hịe An, vợ
của Vu Phần chết trong đám loạn quân.
Thuần Vu Phần đem tàn quân về kinh đô tâu lại
vua cha. Nhà vua nghi kỵ Thuần đã đầu hàng
giặc, nên tước hết phẩm hàm, đuổi về làm
thường dân. Thuần oan ức vừa tủi nhục, khóc lóc
bi thương... Vừa lúc ấy thì Thuần chợt tỉnh dậy,


II. Đọc - hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp cuộc sống

- Số từ “một”: tính đếm rành rọt
Tất cả đã sẵn sàng, chu đáo
- Liệt kê: mai, cuốc, cần câu
- Nhịp thơ chậm rãi.
- “Thơ thẩn”: Phong thái ung dung tự tại.



II. Đọc - hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp cuộc sống
“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”.

- Thức ăn: măng trúc, giá đỗ
- Tắm hồ sen, tắm ao

Mùa nào thức nấy

=> cuộc sống thanh đạm, trở về với thiên nhiên
2. Vẻ đẹp nhân cách


II. Đọc - hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp cuộc sống
2. Vẻ đẹp nhân cách

- Đối lập:
+ Ta – người
+ Dại - khôn
+ Nơi vắng vẻ - chốn lao
xao vắng vẻ” : nơi tĩnh tại của thiên nhiên, nơi thảnh thơi của
- “Nơi
tâm hồn.
- “Chốn lao xao” : chốn cửa quyền sang trọng
Niềm vui chi phối cả âm điệu bài thơ


II. Đọc - hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp cuộc sống
2. Vẻ đẹp nhân cách
3. Vẻ đẹp trí tuệ

- Điển tích Thuần Vu Phần
- Tìm đến “say” để “tỉnh”: cơng danh quyền quý chỉ là giấc chiêm
bao
Sáng suốt và uyên thâm

“Khôn mà hiểm độc là khôn dại
Dại vốn hiền lành ấy dại khôn”
(Thơ Nôm – bài 94)