Tài liệu Nuôi bò sữa ở nông hộ - Chương 2 pptx

Chơng 2
chuồng nuôi bò sữa nông hộ
i. Yêu cầu Chung đối với các chi tiết
chuồng bò
1. Vị trí và hớng chuồng
Cần chọn vị trí và bố trí hớng chuồng phù hợp
để tránh ma tạt, gió lùa, đảm bảo che nắng, thoáng
mát và thoát nớc tốt. Việc chọn vị trí và hớng
chuồng phải tuỳ theo điều kiện đất đai. Thông thờng
nếu có thể nên chọn hớng chuồng quay về phía nam
hoặc đông nam để đảm bảo có ánh sáng và thông
thoáng tốt.
2. Nền chuồng
Nền chuồng phải cao hơn mặt đất bên ngoài
khoảng 40-50cm để nớc ma không thể tràn vào
chuồng. Nền chuồng có thể đợc lát bằng gạch hoặc
láng bê tông. Mặt nền chuồng không gồ ghề, nhng
cũng không trơn trợt, có độ dốc hợp lý (1-3%), xuôi
về phía rãnh thoát nớc để bảo đảm thoát nớc dễ
dàng khi dội rửa.
Diện tích chuồng nuôi bình quân cho mỗi bò
sữa nên khoảng 6-8 m
2
. Trong chuồng có thể bố trí
32
khu đi lại tự do chung và khu chia ô cá thể cho bò nằm
nghỉ. Trong các ô cho bò nằm nghỉ (1m x 2m) có thể
sử dụng cát hoặc rơm rạ băm nhỏ, mạt ca, lõi ngô
băm vụn làm vật liệu lót nền giúp cho bò thoải mái,
tránh bị các bệnh về chân móng. Tốt nhất là trải nền
bằng thảm cao su.

3. Tờng và mái
Đối với bò sữa điều quan trọng nhất khi thiết
kế chuồng trại là chống nóng. Đối với bê con cần chú
ý đến chống lạnh và gió lùa về mùa đông, còn đối với
bò vắt sữa thì không cần quan tâm đến chống lạnh vì
nó luôn luôn phải thải ra khỏi cơ thể một lợng nhiệt
lớn.
Tờng chuồng bao quanh có thể cần phải có để
tránh ma hắt. Tờng nên mở hớng đông-nam để
hứng gió mát và che tây-bắc để chắn gió lạnh (đặc biệt
nơi bò đẻ và nuôi bê). Đối với điều kiện khí hậu của
miền Nam, có thể không cần xây tờng xung quanh
chuồng.
Cần có mái che chuồng với độ cao và độ dốc
vừa phải để dễ thoát nớc, thông thoáng và tránh nớc
ma hắt vào chuồng. Mái che có thể lợp ngói hay
tranh để giữ mát. Không nên lợp mái tôn hay
fibroximăng vì sẽ rất nóng.
33
4. Máng ăn
Trong điều kiện chăn nuôi nông hộ cần phải có
máng ăn trong chuồng cho bò. Máng ăn nên xây bằng
gạch, láng xi măng. Không xây máng ăn quá sâu, dễ
gây tồn đọng thức ăn và khó vệ sinh.
Các góc của
máng ăn phải lợn tròn và trơn nhẵn, đáy máng có lỗ
thoát nớc để thuận tiện cho việc rửa máng. Thành
máng phía trong (phía bò ăn) phải thấp hơn thành
máng ngoài để thức ăn không rơi vãi ra lối đi.

Hình 2-1: Máng ăn cho bò

5. Máng uống
Tốt nhất là dùng máng uống tự động. Nếu
không có máng uống tự động thì có thể làm máng
uống bán tự động nh sau: nớc từ tháp chứa đợc dẫn
tới một bể nhỏ xây ở đầu chuồng nuôi, đầu ống dẫn có
lắp một phao tự đóng mở nớc. Từ bể này có hệ thống
ống dẫn tới các máng uống ở các ô chuồng. Khi bò
uống nớc, mực nớc trong máng hạ xuống nên phao
34
mở ra, nớc từ tháp chảy vào bể cho đến khi đầy thì
phao tự đóng lại. Máng uống nên cố định ở độ cao
0,8m từ mặt đất và giữ cho chúng có cùng mực nớc
với bể chứa nớc (theo kiểu bình thông nhau).




Hình 2-2: Sơ đồ máng uống bán tự động
6. Róng chuồng
Trong chuồng cần có hệ thống róng để phân chia
vị trí và giới hạn phạm vi đi lại của mỗi con bò (hình 2-
3). Các róng chuồng phải hơi tròn cạnh để tránh cho con
vật bị xây xát. Róng có thể làm bằng sắt, gỗ hay tre.
Cần có róng ngăn phía trớc ngang tầm vai để bò không
bớc vào máng ăn hay máng uống.

35

Hình 2-3: Róng ngăn bò trong chuồng
7. Hệ thống chống nóng trong chuồng
Trong chuồng bò, nhất là về mùa hè, cần lắp đặt
hệ thống quạt để làm mát cho bò. Tốt hơn nữa, nên lắp
đặt hệ thống phun nớc dới dạng sơng mù trong
chuồng kết hợp với quạt sẽ giúp bò tránh đợc stress
nhiệt. Nếu không thì ít nhất cũng phải có hệ thống vòi
phun nớc áp suất cao để tắm dội trực tiếp cho bò vào
những ngày nắng nóng (thờng trớc mỗi lần vắt sữa).

8. Sân, đờng đi và cây che mát
Cần có sân chơi và hàng rào để bò có thể vận
động tự do. Sân lát bằng gạch hoặc đổ bê tông với diện
tích khoảng 4-6m
2
/con. Nên trồng cây bóng mát
quanh chuồng và trong khu vực sân chơi. Trong sân
chơi cũng bố trí máng ăn và máng uống.
36
Đờng đi cho ăn trong chuồng đợc bố trí tuỳ
thuộc vào điều kiện chuồng trại (vị trí, kiểu chuồng ),
phơng thức chăn nuôi, phơng tiện vận chuyển thức
ăn.
9. Kho chứa
Nếu quy mô chăn nuôi khá lớn cần phải xây
dựng kho chứa thức ăn tinh, kho chứa cỏ khô, bể ủ
thức ăn xanh Kho chứa thức ăn cũng nh nơi chứa
sữa sau khi vắt rất quan trọng. Kho phải thoáng mát,
tránh ánh nắng, luôn đề phòng sự phát triển của các

loại vi khuẩn, nấm mốc, tránh ruồi nhặng, các loại côn
trùng và chuột gây hại. Các vật chứa thức ăn cũng nh
sữa cần phải có nắp kín.
10. Hố phân
Bố trí hố ủ phân phù hợp để tận dụng toàn bộ
phân và cỏ ăn thừa cũng nh chất độn đa vào hố ủ
phân nhằm tăng khối lợng phân bón ruộng, tăng thu
nhập cho ngời chăn nuôi bò sữa nhng vẫn đảm bảo
vệ sinh. Nếu có điều kiện, tốt nhất là xây bể biogas để
sản xuất khí cho đun nấu, kết hợp tiệt trùng, nâng cao
chất lợng phân và vệ sinh môi trờng. Cùng với hố
phân cần có rãnh thoát nớc, phân, nớc tiểu hợp lý.

37
ii. các kiểu chuồng nuôi bò sữa
1. Kiểu chuồng một dy
Kiểu chuồng này (hình 2-3) thích hợp cho chăn
nuôi bò sữa nông hộ, quy mô nhỏ. u điểm là có thể
tận dụng, tiết kiệm đợc nguyên vật liệu, dễ đặt vị trí.


Hình 2-3: Mặt cắt ngang chuồng bò một dãy


38
2. Kiểu chuồng hai dy
Có thể là chuồng hai dãy đối đầu (đờng đi cho
ăn ở giữa, máng ăn và máng uống bố trí dọc theo lối
đi), hoặc chuồng hai dãy đối đuôi (lối vào thu dọn
phân ở giữa hai dãy). Kiểu chuồng này thờng đợc áp

dụng với các hộ có quy mô chăn nuôi khá lớn. Hình 2-
4 là ví dụ về chuồng hai dãy đối đầu.



Hình 2-4: Mặt cắt ngang chuồng bò hai dãy
39