Bai 28 Liet ke

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ
THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC
NGỮ VĂN


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Khi nào ta dùng cụm chủ vị để mở rộng câu?
Câu 2: Xác định cụm chủ vị trong câu sau:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
ĐÁP:
Câu 1: Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ
có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm
chủ - vị ( cụm C – V), làm thành phần của câu hoặc
của cụm từ để mở rộng câu.
Câu 2: Xác định cụm chủ vị trong câu:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
c
v
C

V


Tiết 114 Phần tiếng Việt
I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/104

LIỆT KÊ


Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn,

để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ
nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau
đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng,
nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngốy tai, ví thuốc,
quản bút, tăm bơng trơng mà thích mắt. […] Ngồi kia,
tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem
chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm […] (Phạm Duy Tốn)
Về cấu tạo: Các bộ phận này đều có kết cấu tương tự nhau.
Về ý nghĩa: Chúng cùng nói về những đồ vật được bày biện
chung quanh quan lớn.
Chú ý vào các từ gạch chân cho bit: Cấu tạo và ý
nghĩa của t ng ny cã g× gièng nhau ?


Cách sử dụng từ, ngữ như vậy có tác dụng gì?
Bên cạnh ngài, mé tay trái, trong...

} Cụm từ cùng loại

Trầu vàng, rễ tía, ...tăm bơng.

} Cùng từ loại

Bát yến hấp đường...,dao chuôi ngà. } Cụm từ cùng loại

- Kết cấu
tương tự
- Sắp xếp
nối tiếp.

→ Cùng nói về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.
→ Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa, thói hưởng lạc của viên
quan phụ mẫu (đối lập với cảnh vất vả gội tắm mưa của dân
phu hộ đê).
Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau
của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
→ Đó là phép tu từ liệt kê.


Tiết 114 Phần tiếng Việt

LIỆT KÊ

I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/ 104

Liệt kê là sắp xếp hàng loạt từ
hay cụm từ cùng loại để diễn tả
đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những
khía cạnh khác nhau của thực tế
hay của tư tưởng, tình cảm.
* Ghi nhớ 1: sgk/ 105

Qua tìm hiểu
ví dụ, em hãy
cho biết thế
nào là liệt kê.


Bµi tËp 1

Tìm phép liệt kê trong các đoạn văn sau:
Dân ta có một lịng nồng nàn
u nước. Đó là một truyền
thống quí báu của ta. Từ xưa
đến nay, mỗi khi Tổ Quốc bị
xâm lăng, thì tinh thần ấy lại
sơi nổi, nó kết thành một làn
sóng vơ cùng mạnh mẽ, to lớn,
nó lướt qua mọi sự nguy hiểm,
khó khăn, nó nhấn chìm tất cả
bè lũ bán nước và cướp nước.
Liệt kê tăng tiến

Khẳng định sức mạnh của
lòng yêu nước.

Lịch sử ta đã có nhiều cuộc
kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh
thần yêu nước của nhân dân ta.
Chúng ta có quyền tự hào vì những
trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng,
Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi,
Quang Trung...Chúng ta phải ghi
nhớ cơng lao của các vị anh hùng
dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của
một dân tộc anh hùng.
Liệt kê tăng tiến

Lòng tự hào về truyền thống
yêu nước qua các thời kì lịch sử.

Tiết 114 Phần tiếng Việt

LIỆT KÊ

I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/ 104
* Ghi nhớ 1: sgk/ 105

II. Các kiểu liệt kê
* Xét ví dụ: sgk/ 105


Ví dụ 1

Nhận
cấuxác
tạo của
phép
liệt kê
ví dụ 1a,b.
Emxét
hãy
định
phép
liệttrong
kê trong
ví dụ

a, b?

a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng,
tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.

 Liệt kê theo trình tự sự việc khơng theo từng cặp.
b. Tồn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng,
tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

 Liệt kê theo theo từng cặp.


Ví dụ 2

Thử đảo bộ phận liệt kê trong ví dụ 2a, b. Em thấy ý
nghĩa của câu có thay đổi không?

a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một
mầm non mọc thẳng.
(Thép Mới)
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của
xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ
hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn
Đồng)
a. Vầu, mai, trúc, tre, nứa, mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một
mầm non mọc thẳng. (Thộp Mi)
Liệt kê không theo trình tự s vic: về ý nghĩa khụng thay đổi khi
o vị trí các bé phËn liƯt kª.→ Liệt kê khơng tăng tiến.
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành của
xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ

hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn
Đồng)
→ LiƯt kª theo từng cặp: vỊ ý nghĩa có thể thay đổi khi o vị trí các bộ
phận liệt kê. lit kờ tng tin.


Tiết 114 Phần tiếng Việt

LIỆT KÊ

I. Thế nào là phép liệt kê?
II. Các kiểu liệt kê:
* Xét ví dụ: sgk/105

- Xét theo cấu tạo, có thể phân
biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với
kiểu liệt kê không theo từng cặp.
- Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt
kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê
không tăng tiến.
* Ghi nhớ 2: sgk/105

Em hãy cho
biết có mấy
kiểu liệt kê.


CÁC KIỂU LIỆT KÊ

Xét theo cấu tạo

Kiểu liệt
kê theo
từng cặp.

Kiểu liệt
kê không
theo từng
cặp.

Xét theo ý nghĩa

Kiểu liệt
kê tăng
tiến.

Kiểu liệt
kê không
tăng
tiến.


Tiết 114 Phần tiếng Việt

LIỆT KÊ

I. Thế nào là phép liệt kê?
II. Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:

Bài
Bàitập
tập

Chỉ ra và gọi tên các kiểu liệt kê trong mỗi dòng dưới đây?
1. Nhân dân đã cho ta ý chí và nghị lực, niềm tin và sức mạnh, tình
u và trí tuệ.

Liệt kê theo từng cặp

2. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tịi, nhận xét và suy tưởng khơng biết
chán. ( Nam Cao)

Liệt kê tăng tiến

3. . “ Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ ,
vỗ , vả, ngón bấm, day, chớp , búng, ngón phi, ngón rãi.”
( Hà Ánh Minh )
Liệt kê khơng tăng tin
4. Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gơng Bác Hồ vĩ đại.
Lit kờ khụng tng tin


Bài
Bàitập
tập

TÌM BƠNG HOA MAY MẮN

Nhóm 3
Nhóm
Nhóm11 Nhóm
Nhóm22 Nhóm 3

Nhóm
Nhóm44

Luật chơi


Luật chơi:
Mỗi nhóm lần lượt chọn một bƠng hoa.
Có 5 bông hoa, đằng sau mỗi bông hoa là một câu hỏi
tương ứng.
*Nếu nhóm chọn trả lời đầy đủ thì được 10 điểm, nếu trả
lời sai không được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giây.
*Nếu nhóm chọn trả lời sai thì các nhóm khác dành
quyền trả lời (bằng cách giơ tay nhanh). Nếu trả lời đúng
được 5 điểm, trả lời sai không được điểm.
*Nếu chọn được bông hoa may mắn sẽ không phải trả
lời câu hỏi mà vẫn được cộng 10 điểm và chọn lại bông
hoa khác.


Trong ví dụ dưới đây có phép
liệt kê khơng? Xét theo ý nghĩa nó
thuộc kiểu liệt kê nào?
Nhất nước, nhì phân,
tam cần, tứ giống.

(Tục ngữ)

Có, liệt kê tăng tiến.

Thêi gian:

HÕt
2
4
5
6
7
11
1
8
9
12
13
14
15
3
10
giê


Tìm phép liệt kê trong ví dụ dưới
đây. Xét về cấu tạo nó thuộc kiểu liệt
kê nào?
“Ngồi ra cịn các điệu lí như: lí con
sáo, lí hồi xn, lí hồi nam.”

( Ca Huế trên sông Hương)

Liệt kê không theo cặp: lí con
sáo, lí hồi xn, lí hồi nam.

Thêi gian:

HÕt
95
6
2
7
4
1
15
14
13
12
11
10
83
giê


Câu
Câunào
nàodưới
dướiđây
đâycó
cóphép

phépliệt
liệtkê?
kê?Xét
Xéttheo
theý
nghĩa
nghĩanó
nóthuộc
thuộcloại
loạiliệt
liệtkê
kênào?
nào?
a.a.Phồn
Phồnhoa
hoathứ
thứnhất
nhấtLong
Longthành
thành
Phố
Phốgiăng
giăngmắc
mắccửi,
cửi,đường
đườngquanh
quanhbàn
bàncờ.
cờ.
b.b. Làng

Làngtataphong
phongcảnh
cảnhhữu
hữutình
tình
Dân
Dâncư
cưgiang
giangkhúc
khúcnhư
nhưhình
hìnhcon
conlong.
long.(Ca
(Cadao)
dao)
Câu có liệt kê là câu a.
Nó thuộc kiểu liệt kê tăng tiến.

Thêi gian:

HÕt
1
2
11
4
5
6
7
9

8
12
14
15
13
3
10
giê


BÔNG HOA MAY MẮN