Chương 2 : Vai trò của một số chủ thể khi tham gia
vào vấn đề xuất khẩu gạo trong thời kỳ hội nhập quốc
tế
2.1 Vai trò của người sản xuất
Nước ta là một đất nước có nền ‘’ văn minh lúa nước ‘’. Lúa gạo đóng vai
trị quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trên thị trường
quốc tế toàn cầu. Hiện nay , trong bối cảnh hội nhập , việc xuất khẩu gạo ngày
càng được đẩy mạnh và vai trò của người sản xuất ngày càng được thể hiện rõ rệt .
Bởi người nơng dân chính là người tạo ra lúa gạo để xuất khẩu , để gạo Việt Nam
trở thành một mặt hàng tiêu biểu trên thị trường quốc tế và sản xuất lúa gạo cũng
chính là sinh kế của hàng triệu nông dân nhỏ lẻ. Năng suất, chất lượng như thế
nào ? nguồn xuất khẩu gạo ra sao ? đều phụ thuộc phần nhiều vào những người
trực tiếp sản xuất loại nông sản xuất khẩu chủ lực này. Thực tế hiện nay, trong tồn
chuỗi giá trị lúa gạo, nơng dân chính là người vất vả, chịu nhiều rủi ro song hưởng
lợi lại ít nhất, lợi nhuận chủ yếu rơi vào tay các khâu trung gian. Do đó, làm thế
nào để bảo đảm sự công bằng cho nông dân trong chuỗi giá trị của gạo là điều cần
sớm giải quyết và cần hiểu được vai trò của người sản xuất – những người nông
dân ‘’ chân lấm tay bùn ‘’ :
– Trước hết , người sản xuất lúa gạo chính là phương tiện để tiến hành sản xuất
nguồn gạo cho xã hội, cho đất nước , cả trong và ngoài nước .Người sản xuất là
người trực tiếp tạo ra hạt gạo , đóng gói , niêm phong , tạo ra nguồn thực phẩm
giàu dinh dưỡng cho con người .
– Thứ hai , sự phát triển của người sản xuất lúa gạo quyết định sự biến đổi, sự phát
triển về mặt thực phẩm thiết yếu, quyết định sự phát triển của của một đất nước có
nền văn minh nông nghiệp truyền thống.Để quảng bá cũng như đưa hình ảnh của
hạt gạo Việt Nam đến với bạn bè quốc tế thì chất lượng gạo là một điều vơ cùng
quan trọng. Do đó , người sản xuất có vai trị rất quan trọng trong cơng cuộc xuất
khẩu gạo của Việt Nam ra thế giới trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay .
- Thứ 3 : nâng cao chất lượng cho người sản xuất lúa gạo cũng chính là nâng cao
giá trị bền vững của lúa gạo . Bởi chỉ khi đời sống họ được cải thiện, việc chăm sóc
, quan tâm tới chất lượng gạo sẽ được nâng cao ,từ đó có sự chọn lọc , chắt chiu
trong từng hạt lúa để đưa vào xuất khẩu . Một quá trình xuất khẩu sẽ được quản lý
một cách nghiêm ngặt , đảm bảo yêu cầu mới được thơng qua . Do đó , để có
nguồn xuất khẩu và được xuất khẩu thì phần lớn phụ thuộc vào chất lượng của sản
phẩm và người sản xuất chính là yếu tố quan trọng của quá trình này .
Như vậy , người sản xuất có vai trị đặc biệt quan trọng trong quá trình
xuất khẩu gạo của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế , là người tạo ra sản
phẩm và chất lượng để Việt Nam vươn mình ra 5 châu .
2.2. Vai trị của người tiêu dùng
Người tiêu dùng có vai trị đặc biệt trong việc tiêu thụ lúa gạo của người
sản xuất :
Thứ nhất , người tiêu dùng chính là đầu ra của người sản xuất . Người sản
xuất lúa gạo bán được bao nhiêu ? thu nhập như thế nào ? lượng hàng còn tồn đọng
hay đã được bán đi ? tất cả đều phụ thuộc rất lớn vào người tiêu dùng bởi họ chính
là người sử dụng sản phẩm .
Thứ hai, với tư cách là người trả tiền để mua sản phẩm, người tiêu dùng tác
động tới giá cả của lúa gạo trong quá trình mua bán .
Thứ 3 , Người tiêu dùng cũng là người quyết định xu thế phát triển của
quá trình tiêu thụ gạo trong nước cũng như ngồi nước . Bởi họ chính là người trực
tiếp mua về sử dụng , trực tiếp thưởng thức và lựa chọn loại gạo phù hợp .
Thứ 4 , người tiêu dùng cũng chính là đầu ra của doanh nghiệp . Giữa
doanh nghiệp và người tiêu dùng có mối quan hệ chặt chẽ . Khơng chỉ có vai trò
quan trọng trong việc xuất khẩu mà ngay trong việc tiêu thụ gạo trong nước ,
doanh nghiệp muốn bán được gạo cũng đều phải qua người tiêu dùng .
Do vậy , người tiêu dùng chính là một nhân tố quan trọng trong nền kinh tế
thị trường hội nhập quốc tế như hiện nay .
2.3. Vai trò của doanh nghiệp
Để xuất khẩu gạo ra nước ngồi thì doanh nghiệp có một vai trị khơng nhỏ
trong việc vận chuyển sản phẩm :
Trước hết , doanh nghiệp đóng vai trị là khâu trung gian để đưa sản phẩm
lúa gạo của người dân tới cộng đồng quốc tế . Doanh nghiệp sẽ mua lúa gạo của
người dân , sau đó đóng gói , quảng bá và đưa vào xuất khẩu ra nước ngoài .
Doanh nghiệp cũng là các nhà tài trợ và là người kêu gọi tài trợ , là đầu ra cho
người nơng dân trong q trình sản xuất gạo .
Thứ hai , doanh nghiệp là người tạo điều kiện cho người sản xuất , nâng
cao đời sống kinh tế của người sản xuất . Thơng qua những mơ hình cánh đồng
mẫu lớn, có thể khẳng định: nơi nào có bóng dáng của nhà doanh nghiệp tâm
huyết, nơi đó bà con nơng dân có cải tiến đáng kể thu nhập và an sinh xã hội và
nông dân đang mong chờ những hành động có hiệu quả của doanh nghiệp trong
đầu tư các dịch vụ sau thu hoạch, giảm thiểu thất thốt nơng sản, tăng cường giá trị
hạt thóc, để hạt gạo Việt Nam có thương hiệu trên thị trường quốc tế, tiếp cận thị
trường bền vững hơn.
Thứ ba là, doanh nghiệp có vai trị lớn trong sản xuất, cung ứng sản phẩm,
dịch vụ cơng ích cho xã hội và cho cả người sản xuất . Nhiều tập đồn kinh tế, tổng
cơng ty nhà nước trực tiếp tham gia vào công cuộc xuất khẩu gạo để đưa thương
hiệu gạo Việt Nam đến với thế giới . Các doanh nghiệp thời gian qua cũng đóng
vai trị quan trọng trong xây dựng và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng cần thiết
cho phát triển xuất khẩu gạo .
Với những vai trị trên , có thể khẳng định , doanh nghiệp đóng vai trị
quan trọng để thúc đẩy , giao lưu và phát triển xuất khẩu gạo trong nền kinh tế thị
trường .