Tài liệu Dị ứng ở trẻ nhỏ và phòng ngừa dị ứng qua đường tiêu hóa doc

Dị ứng ở trẻ nhỏ và phòng ngừa dị
ứng qua đường tiêu hóa


1. Dị ứng là gì?

Dị ứng là phản ứng
của cơ thể đối với
các tác nhân “lạ” từ
bên ngoài. Bình
thường trong cơ thể
luôn có các thành
phần bảo vệ tựa như
các đội quân. Khi có
“kẻ lạ” xâm nhập thì
lập tức các đội quân
sẽ chống lại ngay để bảo vệ cho cơ thể. Sự “đánh
nhau” quá mức giữa 2 bên sẽ tạo ra dị ứng.



2. Các tác nhân lạ là những tác nhân nào?

Có thể là thực phẩm, thuốc men, phấn hoa, bụi bặm,
các loại nọc độc côn trùng, v.v… hay đôi khi chỉ đơn
giản là sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ môi trường.

3. Tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể bằng cách
nào?

Chúng có thể tiếp xúc với cơ thể qua nhiều đường:

qua da, qua đường hô hấp hoặc qua đường tiêu hóa.
Đặc biệt, sự xâm nhập qua đường tiêu hóa thực sự là
mối hiểm nguy tiềm tàng do diện tích tiếp xúc của
đường tiêu hóa lớn hơn nhiều so với đường hô hấp
và da.

4. Biểu hiện của dị ứng

Rất đa dạng qua nhiều cách và với nhiều mức độ
khác nhau. Thường thấy là biểu hiện ngoài da như
nổi mẩn ngứa, đỏ da, nổi mề đay, hoặc chàm, viêm
da dị ứng. Hoặc có thể là đột ngột nhảy mũi hắt hơi,
chảy nước mũi, ho khan liên hồi, khò khè, khó thở.
Biểu hiện ở đường tiêu hóa khá thường gặp nhưng
triệu chứng không rõ ràng và dễ bị bỏ sót như ói
mửa, tiêu lỏng, hoặc nặng hơn là ói ra máu, đi tiêu ra
máu, v.v…Tuy nhiên, dạng nặng nhất của dị ứng là
sốc phản vệ: người bị dị ứng có thể tử vong nếu
không được cứu chữa kịp thời.
2




5. Những đối tượng nào có thể mắc dị ứng?

Tuổi nào cũng có nguy cơ mắc dị ứng, nhưng riêng
trẻ nhỏ thì dễ bị dị ứng từ đường tiêu hóa do sự phát
triển của hệ thống tiêu hóa chưa hoàn chỉnh, hệ
thống miễn dịch chưa cân bằng, và lần đầu trong đời

tiếp xúc với các loại thức ăn khác nhau, v.v…

Rất nhiều nghiên cứu cho thấy rằng dị ứng từ đường
tiêu hóa ở trẻ nhỏ càng dễ xảy ra nếu trẻ không được
bú mẹ trong những tháng đầu đời. Sữa bò là tác nhân
gây dị ứng thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. Thông thường,
nếu bé dị ứng với sữa bò thì mọi người hay nghĩ đến
chuyển sang sữa đậu nành. Tuy nhiên, có một điều
các bà mẹ ít biết là sữa đậu nành cũng có nguy cơ
gây dị ứng cao không kém gì sữa bò, và trong 10 bé
dị ứng với sữa bò thì có khỏang 4 bé cũng dị ứng
luôn với sữa đậu nành, nên việc chuyển sang sữa có
nguồn gốc từ đậu nành ở những bé này là không có
tác dụng.

Một điều quan trọng nữa là yếu tố gia đình. Nếu một
trong hai, cha hoặc mẹ có tiền sử dị ứng thì con có
25-30% khả năng bị dị ứng, và con số này tăng lên
đến 50-80% nếu cả hai cha mẹ đều có tiền sử dị ứng.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là nếu cha mẹ
không dị ứng thì con cũng không dị ứng. Ngay cả khi
cả cha lẫn mẹ đều không có tiền sử dị ứng thì đứa trẻ
vẫn có 15% khả năng dễ mắc dị ứng. Tóm lại, dị ứng
“không chừa một ai”.

6. Có thể phòng ngừa các bệnh dị ứng được
không?

Có thể, và nên làm ngay từ rất sớm. Lúc mang thai,
bà mẹ nên có chế độ ăn cân bằng các chất và không

được hút thuốc. Ngay sau khi sinh, bé phải được bú
mẹ sớm và tiếp tục bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu.
Thức ăn bổ sung chỉ nên cho khi bé trên 4-6 tháng
tuổi, lúc đường tiêu hoá của bé đã tương đối hoàn
chỉnh và sẵn sàng tiếp nhận các dạng thức ăn mới
ngoài sữa. Môi trường sống trong lành, ít bụi bặm,
không khói thuốc cũng là điều cần làm.

Nếu vì lý do nào đó mà trẻ không được bú mẹ hoặc
cần bổ sung thêm sữa ngoài sữa mẹ, thì sữa giảm dị
ứng (ký hiệu là H.A – hypoallergenic) là loại sữa nên
chọn. Điểm mấu chốt giúp sữa có tác dụng giảm dị
ứng là do đạm trong sữa đã được thuỷ phân, hay nói
cách khác là đã được cắt nhỏ ra. Đạm càng lớn thì
càng dễ gây dị ứng, đạm càng cắt nhỏ thì càng ít gây
dị ứng. Tùy lượng đạm được cắt nhiều hay ít mà ta
có sữa có đạm thuỷ phân hoàn toàn hay thuỷ phân
một phần. Về lý thuyết, đạm thuỷ phân càng nhiều thì
sẽ ít gây dị ứng, nhưng nếu thuỷ phân nhiều quá thì
mùi vị sẽ đắng, khó uống và không tạo dung nạp với
sữa bò cho trẻ sau này. Trong thực tế, sữa có đạm
thuỷ phân một phần là lựa chọn phù hợp nhất, vì nó
vẫn có đầy đủ tác dụng chống dị ứng, đồng thời mùi
vị cũng dễ uống, giá thành rẻ hơn và đặc biệt giúp
dần tạo dung nạp với sữa bò sau này. Ngoài ra, sữa
được bổ sung probiotics cũng là một lựa chọn lý
tưởng vì bổ sung probiotics trong chế độ ăn của trẻ từ
lâu đã được chứng minh là một trong những phương
pháp phòng ngừa dị ứng hữu hiệu.