Bai 1 Su hap thu nuoc va muoi khoang o re

SINH HỌC LỚP 11 – BAN CƠ BẢN
NĂM HỌC 2011 - 2012

Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang


Nếu khơng có nước, cây có lấy được muối khống hay
không? Tại sao khi khô hạn, tốc độ lớn của cây lại
chậm lại? Buổi trưa nắng gắt tại sao cây khơng bị chết
bởi nhiệt độ cao?
* Vai trị của nước với đời sống thực vật
- Là dung môi, đảm bảo sự bền vững của hệ thống
keo nguyên sinh,
- Đảm bảo hình dạng của tế bào,
- Tham gia vào các quá trình sinh lý của cây (thốt
hơi nước,...),
- Ảnh hưởng đến sự phân bố của thực vật.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC

1. Hình thái của hệ rễ:

Quan sát hình và mơ tả cấu
tạo bên ngoài của hệ rễ?


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC

1. Hình thái của hệ rễ:

- Bao gồm: Rễ chính, rễ bên, lơng hút, miền sinh trưởng
kéo dài, đỉnh sinh trưởng. Đặc biệt là miền lông hút
phát triển.
- Một số loại rễ: rễ cọc, rễ chùm…
2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ

Cây trên cạn hấp thụ nước và
muối khoáng chủ yếu qua phần
nào của rễ?
- Cây trên cạn hấp thụ nước và
muối khống chủ yếu qua miền
lơng hút của rễ.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC

1. Hình thái của hệ rễ:
2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ

Bộ rễ thực vật trên cạn phát
triển thích nghi với chức
năng hấp thụ nước và muối
khoáng như thế nào?
- Rễ đâm sâu, lan rộng và
sinh trưởng liên tục hình
thành nên số lượng khổng lồ
các lơng hút làm tăng diện
tích bề mặt tiếp xúc với đất
giúp cây hấp thụ được nhiều

nước và mối khoáng.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC

1. Hình thái của hệ rễ:
2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ

Tế bào lông hút cấu tạo phù hợp với chức năng hút
nước và khống như thế nào? Mơi trường ảnh hưởng
như thế nào đến sự tồn tại và phát triển của lơng hút?
- Tế bào lơng hút có thành tế bào mỏng, khơng thấm
cutin, có áp suất thẩm thấu lớn.
- Trong môi trường quá ưu trương, quá axit hay
thiếu ôxi thì lông hút sẽ biến mất.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC

1. Hình thái của hệ rễ:
2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ

Một số thực vật với hệ rễ khơng có
lơng hút chúng sẽ hấp nước và các
ion khoáng bằng cách nào?
Cộng sinh với hệ nấm rễ.

Rễ cây phi lao

I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
a. Hấp thụ nước:

Hãy dự đốn sự biến đổi của tế bào TV khi cho vào 3 cốc
đựng 3 dung dịch có nồng độ ưu trương, nhược trương,
đẳng trương? Từ đó cho biết nước được hấp thụ từ đất
vào tế bào lông hút theo cơ chế nào? Giải thích?


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút:
a. Hấp thụ nước:
- Nước được hấp thụ liên
tục từ đất vào tế bào lông
hút theo cơ chế thụ động
(cơ chế thẩm thấu): nước
đi từ môi trường nhược
trương trong đất vào môi
trường ưu trương của các
tế bào rễ cây nhờ sự
chênh lệch áp suất thẩm
thấu (hay chênh lệch thế
nước)

I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
a. Hấp thụ nước:
- Ngun nhân:
+ Q trình thốt hơi nước ở lá hút nước lên phía trên, làm
giảm hàm lượng nước trong tế bào lông hút của rễ.
+ Hoạt động hô hấp mạnh của rễ tạo ra các sản phẩm của axit
hữu cơ… làm tăng nồng độ dịch bào.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
a. Hấp thụ nước:
b. Hấp thụ muối khống:


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
a. Hấp thụ nước:
b. Hấp thụ muối khống:

- Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ cây một cách
chọn lọc theo hai cơ chế:
+ Thụ động: khuếch tán từ nơi nồng độ ion cao (trong

đất) đến nơi có nồng độ ion thấp (tế bào lơng hút).
+ Chủ động: di chuyển ngược chiều gradien nồng độ và
cần năng lượng.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
a. Hấp thụ nước:
b. Hấp thụ muối khống:

Điểm khác biệt cơ bản
giữa cơ chế hấp thụ
nước và cơ chế hấp thụ
ion khống là gì ?
Cơ chế hấp thụ nước: H2O đi từ nơi có nồng độ chất tan thấp
→ nơi có nồng độ chất tan cao.
Cơ chế hấp thụ ion khống: Ion khống đi từ nơi có nồng độ
chất tan cao → nơi có nồng độ thấp hơn. Ngồi ra, ion khống
cịn được hấp thụ theo cơ chế chủ động.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
2. Dịng nước và các ion khống đi từ đất vào mạch gỗ của rễ:

I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
2. Dịng nước và các ion khống đi từ đất vào mạch gỗ của rễ:
- Gồm 2 con đường:
+ Con đường qua thành tế bào - gian bào: nhanh, không được
chọn lọc.
+ Con đường qua chất nguyên sinh – không bào: chậm, được
chọn lọc.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lơng hút:
2. Dịng nước và các ion khống đi từ đất vào mạch gỗ của rễ:

Đai Caspari có vai trị gì?
Đai Caspari có vai trị điều
chỉnh dịng vận chuyển vào
trung trụ.
Vì sao nước từ lơng hút vào
mạch gỗ của rễ theo một
chiều?
Sự chênh lệch áp suất thẩm thấu
của tế bào theo hướng tăng dần
từ ngồi vào.

Nội bì

I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY
III. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC TÁC NHÂN MƠI TRƯỜNG ĐỐI VỚI Q
TRÌNH HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHỐNG Ở RỄ CÂY

Mơi trường có ảnh hưởng đến q trình hấp thụ nước
và muối khống của rễ cây như thế nào? Cho ví dụ?
- Các yếu tố mơi trường ảnh hưởng đến q trình hấp
thụ nước và các ion khoáng là: áp suất thẩm thấu của
dịch đất, ơxy, pH, đặc điểm lý hố của đất, độ thoáng
của đất .....
+ áp suất thẩm thấu của dịch đất: nếu áp suất thẩm
thấu của dịch đất cao hơn áp suất thẩm thấu của dịch
tế bào, rễ không hút được nước và ion khoáng.


I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC
II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ IƠN KHỐNG Ở RỄ CÂY
III. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC TÁC NHÂN MƠI TRƯỜNG ĐỐI VỚI Q
TRÌNH HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG Ở RỄ CÂY

+ pH của đất: quá axit, quá kiềm, lông hút chết.
+ Độ thống của đất: đất thiếu ơxi ảnh hưởng đến q
trình hô hấp của rễ sẽ ảnh hưởng đến áp suất rễ.
- Hệ rễ cây ảnh hưởng đến môi trường: Rễ tiết các
chất làm thay đổi tính chất lý hố của đất.

- Nêu sự khác biệt trong sự phát triển của hệ rễ cây
trên cạn và cây thuỷ sinh? Giải thích?
- Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và muối
khoáng? Làm thế nào để cây có thể hấp thụ nước và
muối khoáng thuận lợi nhất?


- Cắt ngang qua thân cây cà chua (hoặc cây khác),
hãy quan sát hiện tượng xảy ra, giải thích?
- Đọc mục “em có biết” trong sách giáo khoa.
- Học, trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Đọc bài mới trước khi tới lớp.