Phân tích quan điểm chỉ đạo của Đảng về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Liên hệ thực tiễn tại địa phương đã giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa như thế nào?

Câu hỏi tiểu luận
Phân tích quan điểm chỉ đạo của Đảng về xây dựng nền văn hóa
Việt Nam. tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Liên hệ thực tiễn tại địa
phương đã giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa như thế nào?


MỤC LỤC


3


I. Mở bài:
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, vấn đề về văn hố ln có một vị trí
quan trọng. Những quan điểm của Người về văn hố đã góp phần vào sự
tiến bộ và phát triển nền văn minh của nhân loại, đồng thời là kim chỉ
nam để Đảng ta hoạch định đường lối, chính sách phát triển văn hố qua
các giai đoạn xây dựng đất nước. Chính vì vậy, xuyên suốt thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, trải qua các kỳ đại hội của Đảng,
Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định xây dựng nên văn hóa tiên
tiến đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng tinh thần của xã hội, là động
lực, là mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Văn hóa được coi là nền tảng
tinh thần vững chắc của xã hội, trong đó con người được nhìn nhận là
trung tâm trong chiến lược phát triển bền vững. Việc nhấn mạnh đến
vấn đề con người thể hiện sự phù hợp với quan điểm tiến bộ về văn
hóa trên thế giới hiện nay. Vĩnh Phúc – một tỉnh thuộc vùng đồng bằng
sơng Hồng phía Bắc q tơi - một trong những địa phương mang truyền
thống lịch sử đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và điển hình của cả nước trong
cơng tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đậm đà bản
sắc văn hóa dân tộc.
II. Nội dung:

a. Khái niệm văn hóa:
Khái niệm “văn hóa” thường được tiếp cận ở hai cấp độ lý luận và
thực tiễn. Ở cấp độ lý luận, văn hóa là tồn bộ những giá trị vật chất và
tinh thần do loài người (cá nhân và cộng đồng) sáng tạo ra để phục vụ sự
tồn tại và phát triển của xã hội. Bản chất của văn hóa là sự sáng tạo,
vươn tới cái Chân - Thiện - Mỹ, vươn tới các giá trị nhân văn đem lại
hạnh phúc cho con người. Văn hóa là “thiên nhiên” thứ hai do con người
tạo ra để phục vụ con người. Ở cấp độ thực tiễn, văn hóa thể hiện trong
tồn bộ hoạt động sống của con người, từ hoạt động sản xuất vật chất
đến hoạt động tinh thần, phản ánh kiểu lựa chọn sáng tạo của cá nhân và
cộng đồng. “Văn hoá Việt Nam là sự kết tinh những giá trị tốt đẹp trong
4


quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với xã hội và
thiên nhiên; được đúc kết từ cuộc sống và thực tiễn đấu tranh dựng
nước và giữ nước của nhân dân ta qua hàng ngàn năm lịch sử, tiếp thu
những tinh hoa văn hố nhân loại. Đó là nền văn hoá tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc, theo định hướng xã hội chủ nghĩa với những đặc trưng
cơ bản là đại chúng, dân tộc, hiện đại và nhân văn”. Như vậy, văn hóa
vừa là sản phẩm sáng tạo của con người, vừa là môi trường nhân tạo để
nuôi dưỡng đời sống vật chất và tinh thần của con người. Cùng với thiên
nhiên thứ nhất do tạo hóa tạo nên, văn hóa trở thành mơi trường sống
của con người, văn hóa được nhìn nhận là động lực của sự tiến bộ xã
hội. Cần phải khắc phục nhận thức phiến diện về văn hóa, đồng nhất văn
hóa với một vài hoạt động thuộc lĩnh vực tinh thần và xem nhẹ vai trị,
chức năng xã hội của nó.
b. Đặc trưng của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc
Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản

sắc dân tộc luôn là tư tưởng nhất quán của Đảng và nhân dân ta trong
mọi thời kỳ xây dựng đất nước. Tư tưởng ấy là sự kết hợp giữa tính
truyền thống và hiện đại, có sự thống nhất hữu cơ giữa tính tiên tiến và
tính đậm đà bản sắc dân tộc. Đây là kết quả của việc tổng kết kinh
nghiệm lãnh đạo xây dựng và phát triển nền văn hóa mới của Đảng
Cộng sản Việt Nam trong gần 80 năm qua. Trong mỗi giai đoạn lịch sử
cụ thể, Đảng ta đều đề ra phương hướng, nhiệm vụ phát triển văn hóa,
phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ cách mạng. Trong thời kỳ đổi mới,
phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, Đảng ta đã
xác định nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc. Trình độ tiên tiến của nền văn hóa khơng mâu
thuẫn với bản sắc văn hóa dân tộc, ngược lại, hai đặc tính thống nhất
biện chứng với nhau, tác động qua lại và quy định lẫn nhau. Nền văn
hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cần làm rõ từng nội dung “tiên
tiến” và “đậm đà bản sắc dân tộc”.
5


Văn hóa là tổng thể các chất lượng giá trị và tinh thần do con người
tạo ra trong lịch sử. Văn hóa Việt Nam là tổng thể các vật chất giá trị và
tinh thần do cộng đồng dân tộc Việt Nam sáng tạo ra trong quá trình xây
dựng nước và giữ nước. Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là
mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội. Văn
hóa phản ánh và thế hiện một cách tổng quát, sống động mọi mặt của
cuộc sống từ quá khứ đến hiện tại; nó cấu trúc thành một hệ thống giá
trị, truyền thơng và đường sống mà trên đó từng dân tộc tự quản bản sắc
riêng của mình. Văn hóa hiệu lực cho một dân tộc thành các mới, tạo ra
mới nhưng không tách khỏi nguồn. Công ty đổi mới đất nước, đẩy mạnh
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng chủ nghĩa xã hội

thực hiện lợi nhuận mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh”, đòi hỏi chúng ta phải xây dựng và phát triển nền
văn hóa Việt Nam tiên tiến , đậm đà bản sắc dân tộc . Nền văn hóa Việt
Nam là sự thống nhất hữu cơ giữa tính tiên tiến và bản sắc dân tộc.
Chúng ta hãy cùng làm rõ quan điểm này.
Nền văn hóa tiên tiến trước hết là nền văn hóa yêu nước và tiến bộ mà
nội dung cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dựa trên
cơ sở của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm mục
tiêu tất cả vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do,
toàn diện của con người trong mối quan hệ hài hoà giữa tự nhiên với cá
nhân và cộng đồng, giữa tự nhiên với xã hội. Chủ nghĩa yêu nước là hệ
thống quan niệm, tư tưởng, lý luận về địa vị và sự tồn tại của đất nước,
về độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ, về tinh thần yêu nước và truyền
thống đại đoàn kết dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, về trách
nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ của người dân đối với đất nước…, trong
đó, lý tưởng độc lập dân tộc là sợi chỉ đỏ xuyên suốt. Đây là chủ nghĩa
u nước chân chính, hồn tồn xa lạ với chủ nghĩa dân tộc hẹp hịi hoặc
chủ nghĩa sơvanh nước lớn. Chủ nghĩa yêu nước là giá trị cao nhất trong
thang bậc giá trị của văn hóa Việt Nam. Nó là cơ sở để liên kết cộng
đồng và liên kết thế hệ tạo thành sức sống liên tục của truyền thống văn
hóa dân tộc. Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam phải được nâng lên tầm cao của thời đại và phải được bổ sung
6


những nội dung mới gắn liền với lý tưởng tiến bộ và cách mạng của thời
đại, thời đại quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, lý tưởng độc lập dân
tộc phải gắn liền với lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Đó là con đường phát
triển vững chắc của dân tộc, con đường đảm bảo hạnh phúc của toàn thể
nhân dân. Vì vậy, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trở thành nội dung

cốt lõi của nền văn hóa Việt Nam hiện đại. Nền văn hóa tiến bộ là nền
văn hóa thúc đẩy sự phát triển của đất nước dựa trên tư tưởng cách mạng
và khoa học dẫn đường. Đó là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh. Nền văn hóa tiến bộ cũng là nền văn hóa thể hiện tinh
thần nhân văn và dân chủ sâu sắc. Tính nhân văn thể hiện ở ngay trong
mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ xây dựng nền văn hóa mà Đảng ta đã đề
ra. Đây là nền văn hóa hướng tới đấu tranh, giải phóng cho con người,
trước hết là nhân dân lao động khỏi sự áp bức, bóc lột về phương diện
giai cấp, dân tộc và xã hội; phấn đấu để không ngừng nâng cao đời sống
vật chất và tinh thần của nhân dân; tạo điều kiện để nhân dân tham gia
sáng tạo, hưởng thụ nhiều hơn những thành tựu văn hóa của dân tộc và
nhân loại. Văn kiện Đại hội lần thứ IX của Đảng đã khẳng định: “Mọi
hoạt động văn hóa nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển tồn
diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo,
có ý thức cộng đồng, lịng nhân ái, khoan dung, tơn trọng nghĩa tình, lối
sống có văn hóa, quan hệ hài hồ trong gia đình, cộng đồng và xã hội.
Văn hóa trở thành nhân tố thúc đẩy con người tự hoàn thiện nhân cách,
kế thừa truyền thống cách mạng của dân tộc, phát huy tinh thần yêu
nước, ý chí tự lực, tự cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Tính nhân
văn của nền văn hóa mà chúng ta xây dựng không phải là sự quan tâm
đến con người một cách chung chung trừu tượng mà là sự quan tâm cụ
thể, thiết thực, toàn diện và sâu sắc đối với con người, đối với các tầng
lớp xã hội và các thành phần dân cư khác nhau “nhằm mục tiêu tất cả vì
con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của
con người trong mối quan hệ hài hoà giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã
hội và tự nhiên”6. Tính dân chủ của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc là dân chủ xã hội chủ nghĩa, gắn liền với chế độ chính trị - xã
hội tiến bộ “của dân, do dân và vì dân”. Nền văn hóa này khai thác động
7

lực dân chủ trong nhân dân, tạo điều kiện để phát huy tiềm năng sáng
tạo của cá nhân và cộng đồng, đề cao trách nhiệm của công dân trước
nhân dân, dân tộc và thời đại. Tính chất dân chủ của nền văn hóa thống
nhất với việc đề cao ý thức công dân, đề cao trật tự kỷ cương xã hội và
thống nhất giữa quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân trước
pháp luật. Đồng thời phát huy dân chủ phải gắn liền với việc nâng cao ý
thức chính trị, đạo đức xã hội và trình độ dân trí, tạo điều kiện để nhân
dân tham gia xây dựng bộ máy nhà nước, chống lãng phí, tham nhũng,
quan liêu và các tiêu cực khác trong bộ máy nhà nước và ngoài xã hội.
Phát huy dân chủ phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của
Nhà nước, chống tư tưởng tự do vơ chính phủ, tự do vơ kỷ luật.
Nền văn hóa tiên tiến phản ánh trình độ phát triển cao mang tính hiện
đại, cập nhật với thành tựu văn hóa chung của khu vực và cộng đồng
quốc tế. Bên cạnh hệ tư tưởng tiên tiến là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, các thành tố khác của nền văn hóa Việt Nam cũng
phải được hiện đại hóa. Cần phải phát triển giáo dục - đào tạo, khoa học
- cơng nghệ, nâng cao trình độ dân trí, khả năng chiếm lĩnh và sử dụng
những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại để
thúc đẩy q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nền văn hóa
mới phải tập trung xây dựng những phẩm chất mới, xây dựng đạo đức,
lối sống của con người Việt Nam hiện đại ngang tầm với cơng cuộc đổi
mới. Mặt khác, nền văn hóa Việt Nam phải tham gia cùng cộng đồng
quốc tế giải quyết những vấn đề đặt ra trong xu thế toàn cầu hóa, khẳng
định bản lĩnh và bản sắc dân tộc trong giao lưu, hợp tác và hội nhập
quốc tế. Nền văn hóa tiên tiến thể hiện ở nội dung phản ánh, đó là tồn
bộ sự nghiệp đổi mới vĩ đại của dân tộc vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, tiến bước vững chắc lên
chủ nghĩa xã hội. Nền văn hóa hướng tới đấu tranh để khẳng định cái
đúng, cái tốt, cái đẹp, phủ nhận cái xấu, cái ác, cái giả; góp phần xây

dựng con người phát triển toàn diện và tạo lập mơi trường văn hóa lành
mạnh cho q trình phát triển bền vững của đất nước. Đây cũng là nền
văn hóa có cơ sở vật chất - kỹ thuật hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển
8


của nền văn hóa dân tộc trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và
mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế.
Trên thế giới, mỗi một quốc gia, mỗi một dân tộc sẽ có những bản
sắc văn hóa riêng và hình thành nên nét đặc trưng của từng dân tộc. Văn
hóa dân tộc chính là niềm tự hào và là món ăn tinh thần của người dân
cả nước. Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là thuật ngữ chỉ sắc thái, vẻ
đẹp và tính chất đặc biệt, cái riêng để phân biệt với những nước trên thế
giới, bản sắc văn hóa dân tộc là cái gốc của nền văn hóa, những đặc
trưng khơng thể trộn lẫn trong cội nguồn văn hóa dân tộc Việt Nam.
Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là những nét đặc trưng đặc biệt
làm nên sắc thái, bản lĩnh và dấu ấn riêng của mỗi dân tộc, từ những nét
đó để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác. Bản sắc văn hóa dân tộc là
các giá trị đặc trưng tiêu biểu phản ánh diện mạo, cốt cách, phẩm chất và
bản lĩnh riêng của mỗi quốc gia, dân tộc, là dấu hiệu cơ bản để phân biệt
nền văn hóa của dân tộc này với dân tộc khác. Bản sắc văn hóa dân tộc
thể hiện tập trung trong truyền thống văn hóa dân tộc. Truyền thống văn
hóa là các giá trị do lịch sử truyền lại, được các thế hệ sau kế thừa gìn
giữ và phát huy trong thời đại của mình, tạo nên dịng chảy liên tục của
lịch sử văn hóa. Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam là những giá trị bền
vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, được vun
đắp nên qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước.
“Đó là lịng u nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn
kết, ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng xã - Tổ quốc;
lịng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý, đức tính cần cù, sáng

tạo trong lao động, sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong lối sống”.
Bản sắc văn hóa dân tộc là cơ sở để liên kết xã hội và liên kết các thế hệ,
tạo nên sức mạnh tinh thần của dân tộc. Vì vậy, bản sắc văn hóa dân tộc
vừa được coi là “căn cước”, vừa được coi là “bộ gien” di truyền văn hóa
dân tộc. Đứng trước sự bùng nổ của cách mạng khoa học - công nghệ và
sự tác động của xu thế tồn cầu hóa, khu vực hóa, các quốc gia, dân tộc,
nhất là các nước đang phát triển đều ý thức sâu sắc việc bảo vệ, giữ gìn
các giá trị đặc sắc và đa dạng của văn hóa dân tộc, chống nguy cơ bị
đồng hóa. Vì vậy, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trở thành
9


yêu cầu khách quan và là mục tiêu của sự nghiệp xây dựng và phát triển
nền văn hóa Việt Nam hiện nay.
Bản sắc văn hóa dân tộc là một khái niệm “động” và “mở”, mang
tính lịch sử cụ thể và vận động, đổi mới không ngừng trên cơ sở loại bỏ
những yếu tố bảo thủ và tiêu cực, tiếp thu và phát huy những yếu tố tích
cực và tiến bộ, đồng thời tạo lập các giá trị mới để đáp ứng với yêu cầu
phát triển của thời đại. Không nên đồng nhất bản sắc dân tộc với “cái
cũ”, với quá khứ, với cái “nguyên gốc” do dân tộc mình tạo ra. Bản sắc
văn hóa dân tộc vừa bao hàm các giá trị do dân tộc mình sáng tạo ra
trong quá khứ và hiện tại, vừa bao hàm các giá trị tinh hoa của văn hóa
nhân loại được dân tộc tiếp nhận một cách sáng tạo, biến nó thành nguồn
lực bên trong để xây dựng và bảo vệ đất nước. Cũng khơng nên đồng
nhất bản sắc văn hóa dân tộc với một số yếu tố hình thức bên ngồi của
nền văn hóa, mà đây là sự thống nhất giữa nội dung và hình thức, thống
nhất giữa trình độ tư duy, tinh thần độc lập tự cường, ý chí và bản lĩnh
dân tộc với các hình thức biểu hiện bên ngồi của nó. Bảo vệ và phát
huy bản sắc văn hóa dân tộc trước hết cần bảo vệ và phát huy truyền
thống yêu nước và đại đoàn kết dân tộc, khẳng định ý chí và bản lĩnh

của con người Việt Nam hiện đại trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đồng thời bảo vệ và phát huy các tài sản văn hóa vật thể và phi vật thể,
các giá trị tinh hoa của văn hóa dân tộc, xây dựng mơi trường văn hóa
lành mạnh để làm động lực thúc đẩy sự phát triển của đất nước trong
thời kỳ mới.
Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là hành động, việc làm của mỗi
người hướng tới mục tiêu bảo vệ, gìn giữ những nét đặc trưng, tài sản vô
giá, linh hồn của dân tộc hun đúc qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ
nước, biết bao mồ hôi xương máu máu của dân tộc Việt Nam. Giữ gìn
bản sắc văn hóa dân tộc là việc làm cần thiết và quan trọng để vận dụng
và phát triển lâu dài, là cách tốt nhất để toàn thể dân tộc hướng tới hành
động bảo vệ hệ thống giá trị văn hóa được hình thành trong suốt quá
trình lịch sử.
Bản sắc dân tộc Việt Nam thể hiện những đặc trưng của nền văn
hóa. Là gốc hình thành văn hóa từ lâu đời, từ đó ngày càng phát triển,
10


tạo nên những nét riêng biệt đến nay. Bản sắc văn hóa dân tộc mang tính
bền vững với thời gian. Thời gian có thay đổi nhưng nét văn hóa dân tộc
Việt Nam vẫn sẽ được gìn giữ, khơng khác biệt với bản sắc văn hóa dân
tộc ban đầu. Đặc trưng cơ bản có thể nhìn nhận từ bên ngồi về bản sắc
văn hóa dân tộc là sự tơn kính, thờ cúng tổ tiên, tôn trọng tất cả các giá
trị cộng đồng và gia đình, các ngành nghề thủ cơng mỹ nghệ, người dân
lao động cần cù… Ở Việt Nam có một nền văn hóa dân tộc phong phú
trong cộng đồng 54 dân tộc, có nhiều sinh hoạt cộng đồng, tín ngưỡng,
tư tưởng và tôn giáo khác nhau. Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam được
hình thành và phát triển phụ thuộc vào đặc điểm của từng dân tộc, điều
kiện lịch sử, điều kiện tự nhiên, môi trường cư trú, chế độ chính trị giao
lưu với các nền văn hóa khác. Thực tế qua hàng ngàn năm lịch sử chứng

minh rằng để bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam được gìn giữ tốt đẹp
chính là nhờ vào tinh thần đồn kết, sự gắn bó chặt chẽ và gìn giữ của
mỗi người dân Việt Nam.
Trong thời kỳ đổi mới hiện nay, Đảng ta đã khơng ngừng khẳng định
nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc. Tại hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa VIII đã xác định các quan điểm chỉ đạo cơ bản, cụ thể để xây dựng
và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Các quan
điểm này được bổ sung, phát triển, thể hiện trong Văn kiện Đại hội lần
thứ IX và Hội nghị lần thứ mười khoá IX của Đảng. Đây là những tư
tưởng, lý luận quan trọng của Đảng về lĩnh vực văn hóa trong thời kỳ
đổi mới, cần được triển khai sâu rộng trong tồn bộ đời sống xã hội.
Thứ nhất, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục
tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Quan điểm
này xác định vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp đổi
mới ở nước ta hiện nay. Mục tiêu của sự nghiệp đổi mới là phấn đấu vì
sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh,
trong đó phải giải quyết hài hồ giữa sự phát triển kinh tế và văn hóa,
đảm bảo cho đất nước phát triển bền vững và lâu dài. Vì vậy, Đảng Cộng
sản Việt Nam nhấn mạnh tới vai trò của việc xây dựng nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Nền văn hóa này vừa phải là nền tảng tinh
11


thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển
kinh tế - xã hội. Mọi hoạt động kinh tế phải đặt con người ở vị trí trung
tâm của sự phát triển, vừa phải chú ý đến hiệu quả kinh tế, vừa phải chú
ý đến hiệu quả xã hội và văn hóa. Đồng thời, phải chú trọng khai thác
văn hóa như một nguồn lực đặc biệt để phát triển kinh tế - xã hội, nhất là
phát triển các ngành cơng nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa và du lịch

văn hóa… Như vậy, văn hóa khơng phải là kết quả thụ động của nền
kinh tế mà là nguyên nhân, động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã
hội.
Thứ hai, nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Quan điểm này xác định phương hướng
và đặc trưng của nền văn hóa Việt Nam mà chúng ta tập trung xây dựng
trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Trình độ tiên tiến của nền văn hóa phải
thống nhất với bản sắc văn hóa dân tộc và khẳng định tầm vóc, vị thế
của văn hóa dân tộc trong giao lưu và hợp tác quốc tế.
Thứ ba, nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất mà đa
dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Quan điểm này nhấn
mạnh đến tư tưởng nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về đảm bảo tính
thống nhất và tính đa dạng của nền văn hóa Việt Nam hiện đại. Tính
thống nhất của nền văn hóa Việt Nam thể hiện ở sự thống nhất về truyền
thống yêu nước và tinh thần đại đoàn kết của các dân tộc anh em trong
công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; thống nhất ở việc đảm bảo sự
lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với việc xây dựng và
phát triển sự nghiệp văn hóa; thống nhất ở ý chí và nguyện vọng chung
của cộng đồng các dân tộc trong sự nghiệp đổi mới hiện nay. Tính thống
nhất là điều kiện để đảm bảo sự phát triển đa dạng của văn hóa các dân
tộc trên lãnh thổ Việt Nam. Hiện nay, trên đất nước ta có 54 dân tộc với
các đặc trưng văn hóa khác nhau. Các giá trị và các đặc trưng văn hóa đó
bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển, làm phong phú cho nền văn hóa
Việt Nam và củng cố sự thống nhất quốc gia.
Thứ tư, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của tồn
dân do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan
12


trọng. Quan điểm này xác định vai trò chủ thể xây dựng và phát triển sự

nghiệp văn hóa. Mọi người dân Việt Nam phấn đấu vì sự nghiệp dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh đều có vinh dự,
trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ tham gia xây dựng và phát triển nền
văn hóa nước nhà. Cơng nhân, nơng dân, trí thức là nền tảng của khối
đại đoàn kết toàn dân, cũng là nền tảng của sự nghiệp xây dựng và phát
triển văn hóa dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Đội
ngũ trí thức gắn bó với nhân dân giữ vai trò quan trọng trong sự nghiệp
xây dựng và phát triển văn hóa.
Thứ năm, văn hóa là một mặt trận, xây dựng và phát triển văn
hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, địi hỏi phải có ý chí cách
mạng và sự kiên trì, thận trọng. Quan điểm này nhấn mạnh tới phương
pháp xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Chủ tịch
Hồ Chí Minh từng nói: Văn hóa là một mặt trận, đội ngũ trí thức, văn
nghệ sĩ và các nhà hoạt động văn hóa phải là chiến sĩ trên mặt trận đó.
“Mặt trận” là nơi đồn kết thống nhất ý chí và tình cảm của nhân dân,
của đội ngũ trí thức, văn nhà hoạt động văn hóa vào thực hiện mục tiêu
chung đổi mới do của sự nghiệp Đảng đề ra. “Mặt trận nghệ sĩ” là nơi
đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác và cái giả, khẳng định cái đúng, cái
tốt và cái đẹp nhằm xây dựng mơi trường văn hóa tinh thần lành mạnh.
Đồng thời, đây cũng là nơi để chống lại mưu toan phá hoại của kẻ thù,
đặc biệt là âm mưu "diễn biến hồ bình" của các thế lực thù địch quốc tế
trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa. Trong q trình đó, “xây” phải đi đơi
với “chống” và lấy “xây” làm trọng tâm. Quan điểm này cũng nhấn
mạnh đến tính đặc thù của việc xây dựng và phát triển văn hóa. Bảo tồn
và phát huy những di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc, sáng tạo nên
những giá trị mới tích cực và tiến bộ, loại bỏ những yếu tố bảo thủ và lạc
hậu trong nền văn hóa, làm cho các giá trị văn hóa thấm sâu vào toàn bộ
đời sống xã hội, trở thành tâm lý, tập quán tiến bộ, văn minh, nhân bản
là một quá trình đầy khó khăn gian khổ, phức tạp, địi hỏi nhiều thời
gian và cần phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì thận trọng, tránh nóng

vội, chủ quan duy ý chí. Trong thời kỳ phát triển kinh tế thị trường và
hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, cần phải nhận thức sâu sắc rằng, sản
phẩm văn hóa là một sản phẩm hàng hóa đặc biệt, hồn tồn khác với
13


sản phẩm hàng hóa thơng thường khác. Đây là phương tiện để biểu đạt
đời sống tinh thần của mỗi dân tộc. Vì vậy, Đảng, Nhà nước và tồn xã
hội cần có giải pháp hữu hiệu để bảo vệ và phát triển nền văn hóa của
dân tộc mình, chống nguy cơ bị đồng hóa về văn hóa.
c. Liên hệ thực tiễn địa phương trong việc giữ gìn văn hóa
Khơng chỉ là tỉnh có bề dày văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc
với 40 dân tộc anh em cùng sinh sống, Vĩnh Phúc cịn là nơi có nhiều
tiềm năng du lịch hấp dẫn. Chính vì thế, nơi đây đã và đang khơng
ngừng phát triển các thế mạnh vốn có để tạo nên một bức tranh văn hóa
đa dạng, nhiều màu sắc, thể hiện rõ nét đẹp cả về tự nhiên lẫn con người.
Vĩnh Phúc là tỉnh giàu truyền thống yêu nước và cách mạng,
truyền thống đó được phát huy cao độ trong sản xuất và chiến đấu.
Người dân Vĩnh Phúc luôn mang trong mình niềm tự hào về truyền
thống đấu tranh dựng nước, giữ nước và một nền văn hóa rực rỡ. Cho
đến nay, vùng đất Vĩnh Phúc vẫn mang đậm dấu ấn của văn hóa Hùng
Vương và Kinh Bắc, Thăng Long, của nền văn hóa dân gian đặc sắc, của
khoa bảng, với lối sống xã hội và chuẩn mực đạo đức ln được giữ gìn
và phát huy. Đến với Vĩnh Phúc, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những
nét đẹp văn hóa dân gian đậm đà bản sắc dân tộc qua các hoạt động văn
hóa truyền thống như: Lễ hội Tây Thiên (Tam Đảo); Lễ hội Cướp Phết
(Bàn Giản); Lễ hội Xuống đồng (Quảng Yên),...Các làn điêu dân ca, dân
vũ: Hát Ca Trù; Trống Quân (Đức Bác); Soọng cô (dân tộc Sán Dìu),
cùng nhiều di tích lịch sử, văn hóa mang đậm dấu ấn lịch sử và giá trị
tâm linh: Danh thắng Tây Thiên, Tháp Bình Sơn, Đền thờ Trần Nguyên

Hãn, Di chỉ Đồng Đậu...
Đặc biệt, nhờ vào những thuận lợi về vị trí địa lý - nằm trong khu
vực chuyển tiếp giữa vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi,
đã tạo nên cho Vĩnh Phúc nhiều cảnh quan hấp dẫn. Khi đặt chân tới
đây, du khách sẽ không thể bỏ qua những địa điểm du lịch nổi tiếng như:
Vườn quốc gia Tam Đảo với phong cảnh đẹp, vừa thơ mộng, vừa hùng
vĩ, nơi đây được mệnh danh là "Đà Lạt" ở khu vực phía Bắc, sở hữu
thời tiết mát mẻ quanh năm, là nơi nghỉ dưỡng lý tưởng cho mọi du
14


khách gần xa; Khu di tích, danh thắng Tây Thiên - một quần thể di tích
kiến trúc, vừa có cảnh quan sơn thủy hữu tình, là điểm du lịch tâm linh
mà ít có nơi nào sánh kịp; Khu nghỉ dưỡng Flamingo Đại Lải, FLC Vĩnh
Thịnh - chốn thiên nhiên tươi đẹp với khí hậu ơn hịa, khơng khí trong
lành, hệ sinh thái đa dạng,…
Hơn nữa, Vĩnh Phúc đã và đang không ngừng thay đổi ngoạn mục
về diện mạo, đẩy mạnh cơng tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa, ngơn
ngữ, chữ viết, tập qn, tín ngưỡng, hướng đến tơn vinh giá trị truyền
thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số, khích lệ sáng tạo các
giá trị văn hóa mới, gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo tồn và phát
triển văn hóa dân tộc. Đẩy mạnh phát triển tiềm năng du lịch, chú trọng
đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, mạng lưới giao thông - nâng cấp QL2B
đoạn từ cầu Chân Suối đến khu du lịch Tam Đảo I, tu sửa các cơng trình
kiến trúc tại các điểm du lịch đặc trưng như: Tam Đảo; Thiền viện Trúc
Lâm Tây Thiên; Tháp Bình Sơn; Làng hoa Mê Linh,...Đến nay, Vĩnh
Phúc đã thu hút được nhà đầu tư tiềm năng như dự án Fllamigo Đại Lải
đạt tiêu chuẩn 5 sao với tổng vốn đầu tư đăng ký 4.630,46 tỷ đồng, dự
án cáp treo Tây Thiên, chuỗi dự án đầu tư vào Khu du lịch Tam Đảo I
của Công ty CP Đầu tư Lạc Hồng, dự án Tam Đảo II của Tập đoàn

SunGroup,...
Với lượng du khách mỗi năm ngày càng lớn, Vĩnh Phúc tiếp tục
đưa ra nhiều chiến lược nhằm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa
truyền thống, đặc biệt là hồn thiện các cơ chế, tạo sự đột phá nhằm thu
hút nhiều hơn các nhà đầu tư, xây dựng mới các khu du lịch phức hợp và
dự án du lịch quy mô nhằm tạo sức lan tỏa. Phấn đấu đến năm 2020,
Vĩnh Phúc trở thành trung tâm du lịch của khu vực phía Bắc, thu hút
50.000 lượt khách quốc tế và 6,5 triệu khách nội địa, với doanh thu
2.600 tỷ đồng, trở thành trung tâm du lịch mang đẳng cấp quốc tế.
III. Kết luận:
Như vậy, nhìn một cách tổng quát, quan điểm của Đảng ta về xây
dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc là quan điểm nhất quán và xuyên suốt thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
15


hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Trong quá trình thực
hiện những quan điểm chỉ đạo này, Đảng ta luôn chú ý tổng kết thực
tiễn, phát triển lý luận, đề ra những nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để đáp
ứng yêu cầu của từng thời điểm, từng lĩnh vực khác nhau của hoạt động
văn hoá. Tư tưởng nhất quán về nguyên tắc, phương pháp biện chứng,
linh hoạt và bám sát thực tiễn là bài học kinh nghiệm trong cơng tác lãnh
đạo văn hố của Đảng. Chính vì vậy, nền văn hố nước ta đã đạt được
những thành tựu to lớn, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và
phát triển đất nước, đã và đang trở thành nền tảng tinh thần của xã hội,
vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội. Những thành
tựu lý luận của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong thời kỳ vừa qua cần được kế thừa
và phát huy trong giai đoạn mới, giai đoạn 2011 - 2020, giai đoạn tiến
tới đưa đất nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp như mục tiêu của

Đảng đề ra.

16