Bai 5 Tim hieu chung ve van bieu cam

• Thương thay con cuốc giữa trời
Dầu kêu ra máu có người nào nghe
• Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mơng bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng bát ngát mênh mông
Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai

H/ Mỗi bài ca dao trên thổ lộ tình cảm, cảm xúc gì?
Người ta thổ lộ tình cảm làm gì?


• Thương thay con cuốc giữa trời
Dầu kêu ra máu có người nào nghe
• Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mơng bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng bát ngát mênh mông
Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai

Bài 1: Nỗi đau của chim quốc khơng được
ai đối hồi.
Bài 2: Niềm hạnh phúc của người con gái
được đứng giữa cảnh đẹp.
Khêu gợi sự đồng cảm của người đọc


 Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình
cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con
người đối với thế giới xung quanh và
khêu gợi lòng đồng cảm nơi người
đọc.
 Cịn gọi là văn trữ tình; bao gồm các

thể loại văn học như thơ trữ tình, ca
dao trữ tình, tùy bút…


Đọc hai đoạn văn sau:
- Thảo thương nhớ ơi ! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với
Hồng, Minh, Ngọc, thế mà nay Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ
Chí Minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần
chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ Lệ, cùng tham quan Ao
Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình?
(Bài làm của học sinh)
- Trên đài, một người con gái nào đó vừa hát một bài dân ca của đất
nước ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài
khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi và chiều sâu,
mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của người con gái lúc nãy.
một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát như cánh cò trên đồng lúa
miền Nam chạy tới chân trời,có lúc rụt rè, e thẹn như khóe mắt người
yêu mới gặp, có lúc tinh nghịch, duyên dáng như những đôi chân nhỏ
thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đường làng trộn lẫn bóng tre
và bóng nắng…có lẽ khơng phải là một người con gái đã hát trên đài.
Đó chính là q hương ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ
lòng đất, ở trong đó một góc vườn có đơi cây sầu đông và một giàn
bầu đong đưa quả nặng, một ngày đã xa, mẹ ta đã chôn nhúm rau của
ta thuở ta mới lọt lịng. Đó là tiếng ngân của mặt đất, của dịng sơng,
của những xóm làng và những cánh đồng sau một ngày lao động và
chiến đấu.
(Nguyên Ngọc, Đường chúng ta đi)


Nội dung biểu đạt:

• Đoạn 1: trực tiếp biểu hiện nỗi nhớ và
nhắc lại những kỷ niệm.
• Đoạn 2: biểu hiện tình cảm gắn bó
với q hương,đất nước.


H/ Nội dung của hai đoạn văn trên
có đặc điểm gì khác so với nội dung
của văn bản tự sự và miêu tả?
Điểm khác nhau:

• Tự sự: kể một câu chuyện hồn chỉnh
• Miêu tả: chỉ có miêu tả
• Biểu cảm: khơng kể hồn chỉnh câu
chuyện có sử dụng miêu tả để so sánh
liên tưởng và gợi cảm xúc


H/ Hai đoạn văn có hai cách biểu cảm khác nhau.
Hãy chỉ ra sự khác nhau đó?

Hai cách biểu cảm khác nhau:
• Đoạn 1: biểu cảm trực tiếp
• Đoạn 2: biểu cảm gián tiếp


H/ em có nhận xét gì về phương
thức biểu đạt tình cảm, cảm xúc ở
hai đoạn văn trên?
• Ngồi cách biểu cảm trực tiếp đoạn

văn còn sử dụng tự sự và miêu tả.


H/ Qua tìm hiểu. Hãy cho biết
tình cảm trong văn biểu cảm
thường có tính chất như thế
nào? Văn biểu cảm có những
cách biểu hiện nào ?


 Tình cảm trong văn biểu cảm thường

là những tình cảm đẹp, thấm nhuần tư
tưởng nhân văn (như yêu con người,
yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, ghét
những thói tầm thường, độc ác…)
 Ngoài cách biểu cảm trực tiếp như
tiếng kêu, lời than, văn biểu cảm còn sử
dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để
khêu gợi tình cảm


Bài tập 1: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết
đoạn nào là văn biểu cảm. Vì sao? Hãy chỉ ra nội dung
biểu cảm của đoạn văn ấy.
a. Hải đường: loài cây nhỡ, họ chè, lá dày. Mặt trên bóng, mép có nhiều
răng, cưa. Hoa mọc từ 1 đến 3 đố ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống
dài, tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp tết
âm lịch, đẹp, không thơm. Thường trồng làm cảnh.
(Theo từ điển Bách Khoa nông nghiệp)

b. Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đường
trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trước tấm bình phong cổ, rộ
lên hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới như một lời chào hạnh phúc. Nhìn
gần, hải đường có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn
khơng thích cái lối văn hoa của các nhà nho cứ muốn tơn xưng hoa hải
đường bằng hình ảnh của những người đẹp vương giả. sự thực ở nước ta
hải đường đâu phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống khắp các vườn
dân, cả đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khỏe, sống lâu
nên cội cành thường sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân
dã như cây chè đất đỏ. Hoa hải đường rạng rỡ, nồng nàn, nhưng không có
vẻ gì là yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum như muốn phong lại cái nụ
cười má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xưa, lần đầu từ miền Nam ra Bắc lên
Đền Hùng, tôi ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đường nở đỏ núi Nghĩa Lĩnh.
(Theo Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoa trái quanh tôi)


Đáp án:
Bài tập 1:

- Đoạn b là văn biểu cảm vì đoạn văn tả hoa để bộc lộ cảm
xúc
Bài tập 2:

Bài

Nội dung biểu cảm

Sông núi nước Nam

Khẳng định chủ quyền về lãnh thổ

của đất nước. Nêu cao ý chí quyết
tâm bảo vệ tổ quốc trước mọi kẻ thù
xâm lược

Phò giá về kinh

thể hiện hào khí chiến thắng của
quân dân ta và khát vọng thái bình
thịnh trị của dân tộc

Bài tập 4:


Bài tập củng cố
Bài tập 1: bài văn “ cổng trường mở ra” thuộc
phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Biểu cảm D. Nghị luận
Bài tập 2: vì sao em biết bài văn “ cổng trường mở
ra” thuộc phương thức biểu đạt mà em đã chọn?
A. Vì truyện tái hiện trạng thái sự vật con người
B. Vì truyện trình bày diễn biến sự việc
C. Vì truyện nêu ý kiến đánh giá bàn luận
D. Vì truyện bày tỏ tình cảm, cảm xúc


Dặn dị
• Học thuộc lịng ghi nhớ làm bài tập 3. SGK/ 74
• Đọc văn bản “Bài ca Cơn Sơn”. Đọc chú thích

và trả lời các câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản
trang 78-79-80
• Chuẩn bị tự học văn bản: “Buổi chiều đứng ở
phủ Thiên Trường trông ra” .Đọc phiên âm,
dịch nghĩa, dịch thơ, chú thích và trả lời các
câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản trang 75-7677