Giao an ca nam

Ngày soạn:

Ngày dạy:

Tuần: 11+12
Tiết 11+12.

Bài 4: SỐNG TỰ LẬP

A. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Trình bày được thế nào là sống tự lập và ý nghĩa cuả sống tự lập
2. Về kĩ năng.
- Tự lập được trong sinh hoạt cá nhân, trong cơng việc, gia đình, trong học tập, và
các hoạt động tập thể ở lớp, ở trường.
3.Thái độ
- Đồng tình, ủng hộ những hành vi sống tự lập; không đồng tình với những hành
vi chây lười, ỉ lại.
4. Định hướng hình thành năng lực
- Hình thành năng lực tư duy, năng lực ngôn ngữ và năng lực hợp tác
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Sách hướng dẫn học môn GDCD 7
- Chuẩn kiến thức kĩ năng GDCD
- Máy chiếu, phiếu học tập,bài hát, câu chuyện về tự lập...
2. Chuẩn bị của học sinh
- Sách hướng dẫn học môn GDCD 7
-

Giấy A4, bút dạ

- Tấm gương sống tự lập
C. Tiến trình dạy học
I. Tổ chức
II. Hoạt động dạy và học


Hoạt động của GV-HS
A. Hoạt động khởi động
GV cho cả lớp hát bài: “Thanh niên làm
theo lời Bác” (sáng tác Hồng Hòa)
Tổ chức thảo luận nhóm
? Thơng qua nội dung bài hát này,
Theo các em, những câu hát nào thể hiện
tính tự lập?
Tìm những từ, những cụm từ thể hiện
hành động, việc làm thể hiện
2. ?Quan sát hình ảnh, em hãy miêu tả lại
nội dung của các bức tranh?
? Theo em những hành động, việc làm đó
thể hiện phẩm chất gì?

Nội dung

B1. Cơ gái đang xách đồ.
B2. Anh ấy đang rửa rau.
B3. Các bạn đang nấu ăn
B4. Cô ấy đang rửa bát
B5. Tình nguyện viên đang chỉ dẫn cho em
học sinh.
B. Hoạt động hình thành kiến thức

B6. Anh ấy đang viết bằng miệng.
*Trải nghiệm
 Năng lực làm việc tự lập. không
Tổ chức cho học sinh làm việc cá nhân
trông chờ, ỷ lại vào người khác.
? Trong c/s hằng ngày,em đã tự làm lấy
- Tự giặt quần áo
những việc gì? Cảm xúc của em ntn khi tự
- Giúp đỡ gia đình nấu cơm, quét dọn
mình làm được những việc đó?
nhà của, rửa chén bát, tự chuẩn bị
bữa ăn.
- Một mình chăm sóc em bé để mẹ đi
làm.
- Hồn thành mọi cơng việc ở trường :
trực nhật lớp, trực sao đỏ, tham gia
công tác sao nhi đồng ở các trường
tiểu học, tham gia đội giữ gìn trật tự
an tồn giao thơng ở trường.
=>Cảm xúc: vui, phấn khởi.
=> Những bài toán khó, việc nặng nhọc…
? Những việc nào em không tự làm được
=> em khơng tự làm được những việc đó vì
mà phải nhờ bạn bè, người thân làm hộ?
đó là những bài tốn khó, nặng.
?Vì sao em khơng tự làm được những việc
đó?
- HS làm việc cá nhân
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh
khi cần.

- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các bạn


khác bổ sung.
- GV chốt kiến thức
GV cho HS làm việc cá nhân- nhóm
- GV gọi HS đọc truyện “Hai bàn tay”
GV nhận xét về cách đọc của HS.,
?1 Em có suy nghĩ gì khi đọc, nghe câu
chuyện đó”?
? Vì sao Bác Hồ có thể ra đi tìm đường
cứu nước với hai bàn tay trắng?

? Qua thái độ và suy nghĩ của anh Lê (bạn
Bác Hồ) em có nhận xét gì?

? Em có suy nghĩ gì qua câu chuyện trên?

? 2Em hãy tìm chi tiết mà theo em là quan
trọng nhất nói lên chủ đề của câu chuyện?

- Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước
với hai bàn tay trắng, bởi vì:
+ Bác Hồ là người có lòng yêu nước
+ Bác Hồ có lòng quyết tâm cao với sự
hăng hái nhiệt huyết của tuổi trẻ, với lòng
tự tin vào chính sức lực của mình.
+ Bác Hồ là người có tính tự lập, tự lo liệu
ko trông chờ, dựa dẫm phụ thuộc vào người

khác, dám đương đầu với khó khăn gian
khổ.
+ Vì thế BÁc Hồ có thể ra đi tìm đường cứu
nước mặc dù chỉ với hai bàn tay trắng.
- Mặc dù là người có lòng yêu nước, nhưng
anh Lê là người không có lòng tự tin vào
chính bản thân mình. Vì thế, trước những
khó khăn, anh sẽ chùn bước không đủ can
đảm để vượt qua, anh không thể đi cùng
Bác.
- Qua câu chuyện về Bác Hồ là một người
yêu nước nồng nàn. Bác đã thể hiện phẩm
chất ko sợ khó khăn, gian khổ có lòng tự tin
vào bản thân và có ý chí tự lập cao.
- Qua câu chuyện về Bác Hồ đã để lại cho
chúng ta bài học về ý chí vươn lên trong
cuộc sống, trong học tập, không ngại khó,
ngại khổ, phải tự tin và phải có ý chí tự lập,
tự rèn để thành công trong học tập, trong
cuộc sống.
=>1 câu chuyện trên thể hiện lòng yêu
nước, quyết tâm của Bác Hồ.
=>1 câu chuyện trên thể hiện lòng yêu


?3Theo em những việc làm đó thể hiện
phẩm chất gì của Bác Hồ?
- HS làm việc nhóm
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh
khi cần.

- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các nhóm
khác bổ sung.
- GV chốt kiến thức
=> 2 Hai bàn tay
(GV kể cho HS nghe về các công việc
Bác đã làm trên đường đi tìm đường
cứu nước)
?Vậy em hiểu thế nào là tự lập? Trái với
tự lập là gì?
- HS làm việc cá nhân
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh
khi cần.
- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các nhóm
khác bổ sung.
- GV chớt kiến thức
=>Ỷ lại, trơng chờ, dựa dẫm vào người
khác.
? Biểu hiện cụ thể của tính tự lập?
HS theo dõi trường hợp 1

? Theo em, ở Nguyệt Hà thiếu phẩm chất
gì mà thanh niên nói chung và sinh viên
du học nước ngoài nói riêng cần có?
? Những người như Nguyệt Hà có thể
thành công trong cuộc sống khơng? Vì
sao?
- HS làm việc cặp đơi
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh

khi cần.

nước, quyết tâm của Bác Hồ.
=>3 Phẩm chất tự lập

1. Khái niệm sống tự lập
=>Tự lập là tự làm lấy, tự giải quyết công
việc của mình,tự lo liệu, tạo dựng cho cuộc
sống của mình; không trông chờ, dựa dẫm,
phụ thuộc vào người khác.
- Trái với tự lập là sự nhút nhát, lo sợ,
không có bản lĩnh, ngại khó, ỷ lại, dựa dẫm,
phụ thuộc người khác, trông chờ, ỷ nại, dựa
dẫm vào người khác, không chủ động trong
công việc và trong cuộc sống hàng ngày.
+ Biểu hiện cụ thể của tính tự lập
- Tự lập thể hiện sự tự tin, bản lĩnh của
cá nhân dám đương đầu với những
khó khăn thử thách.
- Có ý chí, nỗ lực phấn đấu vươn lên
trong học tập, trong công việc và
trong cuộc sống.
=> N. Hà thiếu tính tự lập.
=>Không, vì cơ ln trơng chờ, ỉ lại, lệ
thuộc vào bố mẹ. Vì vậy cơ khơng thể tự
giải quyết cơng việc của mình.


- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các bạn

khác bổ sung.
- GV chốt kiến thức
Trường hợp 2 GV cho HS đọc:
- GV nhận xét cách đọc của HS.
? Lịch đã gặp khó khăn ntn trong cuộc
sống?
? Nhờ đâu mà Lịch đã vượt qua những
khó khăn, vươn lên trong cuộc sống?
- HS làm việc cặp đôi
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh
khi cần.
- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các bạn
khác bổ sung.
- GV chớt kiến thức
b, Em hãy tìm những tấm gương vươn lên
trong cuộc sống.
(Vừ Mí Kỵ (huyện Đồng Văn - tỉnh Hà
Giang) là người con đầu tiên của bản làng
đạt học sinh giỏi cấp tỉnh và cấp quốc gia,
thầy giáo Nguyễn Ngọc Kí bị liệt 2 tay,
với ước mơ cháy bỏng, thầy đã học viết
bằng chân. Nhờ đôi chân ấy, thầy làm thơ,
viết văn… thầy được phong là nhà giáo ưu
tú, 2005 thầy dc phong”Nhà giáo đầu tiên
của VN dùng chân để viết”
? Em có suy nghĩ gì về việc những bạn
học sinh nghèo vượt khó, những người tàn
tật thiệt thòi nhưng đã biết vươn lên trong
cuộc sống và có những người thành đạt?

c, Qua những câu chuyện trên, em thấy tự
lập có ý nghĩa như thế nào trong cuộc
sống? giá trị và tầm quan trọng ntn?
- HS làm việc nhóm
- GV quan sát, hướng dẫn học sinh
khi cần.
- HS báo cáo kết quả
- GV gọi đại diện trả lời, các bạn

=>Lịch đi lại khó khăn vì đôi chân bị đau,
bước đi tập tễnh.
=>Nhờ ý chí, nghị lực, cùng khát vọng
vươn lên trong cuộc sống. Nhờ vậy anh đã
đỗ đại học và thực hiện được ước mơ của
mình.
b) Đối với những học sinh nghèo vượt khó,
những người tàn tật thiệt thòi nhưng đã biết
vươn lên trong cuộc sống và có những
người thành đạt, chúng ta phải cảm thông,
chia sẻ và khâm phục ý chí tự lập của họ.
Họ là những người đáng trân trọng và ca
ngợi.
Vì thế, cần có những tổ chức cá nhân và
nhà nước giúp đỡ tạo điều kiện cho họ có
một cuộc sống đầy đủ hơn, hạnh phúc hơn

2. Ý nghĩa của sống tự lập
=> Giúp con người trở nên tự tin, bản lĩnh
và làm chủ được cuộc sống của mình, giúp
chúng ta trở lên thành công

- Người có tính tự lập thường thành
công hơn trong cuộc sống.
- Họ xứng đáng nhận được sự kính
trọng của mọi người.


khác bổ sung.
- GV chốt kiến thức
? Em phải làm gì để có tính tự lập?
? C. Hoạt động luyện tập
Bài tập1: Em hãy lập kế hoạch rèn luyện
tính tự lập của bản thân.

- Là học sinh, chúng ta cần phải rèn luyện
tính tự lập ngay từ khi còn ngồi trên ghế
nhà trường, trong học tập, công việc và sinh
hoạt hàng ngày?
BT1:

T
T

Mơi
trường

1

Gia đình

2

Trường,
lớp
Cộng đồng

3

Tự lập trong học tập
- Tự mình đi học, nếu nhà gần trường
thì đi bộ, nếu nhà xa trường thì đi xe
đạp, khơng phụ thuộc vào sự đưa đón
của cha mẹ.
- Tự mình làm bài tập, tự mình làm bài
kiểm tra khơng trao đổi, khơng quay
cóp, khơng sử dụng tài liệu.
- Tự mình chuẩn bị đồ dùng học tập,
sách vở trước khi đến lớp, không để
cha mẹ nhắc nhở hặc chuẩn bị giúp
cho.
- Ở nhà tự giác học tập, ôn bài, làm bài
tập không cần ai nhắc nhở.
Bài tập 2/37
Em tán thành ý kiến sau:

Những
vc sẽ tự
lập

Biện pháp
thực hiện

Tự lập trong công việc và sinh hoạt hàng ngày
- Tự giặt quần áo.
- Giúp đỡ gia đình nấu cơm, quyets dọn nhà
cửa, rửa chén bát, tự chuẩn bị bữa ăn.
- Một mình chăm sóc em khi bố mẹ đi làm.
- Hồn thành mọi cơng việc ở trường: Trực
nhật lớp, trực sao đỏ, tham gia công tác sao nhi
đồng ở các trường tiểu học, tham gia đội giữ
gìn trật tự an tồn giao thơng ở trường


c) Những thành công do nhờ vào sự nâng đỡ, bao che của người khác thì khơng thể bền
vững.
Trong cuộc sống nếu mình ko tự phấn đấu để có được thành công chỉ nhờ vào sự nâng
đỡ, bao che của người khác thì sự thành cơng đó ko bao giờ bền vững được bởi ko phải
bao giờ, ở lúc nào mình cũng có người nâng đỡ che chở, mà mình phải tự khẳng định
mình.
d) Những người có tính tự lập thường gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống,
mặc dù phải trải qua nhiều gian khổ, khó khăn.
Vì là người có tính tự lập, tự làm lấy, tự lo liệu, tự giải quyết cơng việc của mình dù có
khó khăn song nhất định sẽ gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống.
e) Tự lập trong cuộc sống là rất cần thiết, tuy khơng phải dễ dàng.
Vì trong cuộc sống sự tự lập không phải dễ dàng mà đòi hỏi bản thân phải là người có
nghị lực, có bản lĩnh vfa tự tin thì mới vượt qua được những thử thách khó khăn.
D. Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng
- Thực hiện tự lập trong cuộc sống hang ngày theo kế hoạch đã xây dựng.
- Chia sẻ với mọi người về cảm xúc khi tự lập được những việc đó.
E – HOẠT ĐỘNG TÌM TỊI MỞ RỘNG
Bài 1/37

một số tấm gương sống tự lập trong thực tiễn, trên sách báo, đài, tivi,…và chia sẻ với
bạn bè.
Mẹ mất, cha đi làm ăn xa, em Ngô Tuấn Em (SN 2000) học lớp 5C - Trường Tiểu học
Tân Thành B2 đã sớm quen với cuộc sống tự lập. Bằng ý chí, nghị lực, Tuấn Em đã vượt
qua khó khăn để đạt nhiều thành tích trong học tập và trở thành tấm gương sáng cho bạn
bè cùng trang lứa.
Tuấn Em là em út trong gia đình có 4 chị, em. Nhà thuộc diện hộ nghèo của địa phương
nên được Nhà nước cấp nền nhà ở tuyến dân cư thuộc ấp 1, xã Tân Thành B, huyện Tân
Hồng. Đầu năm 2013, do hoàn cảnh khó khăn, 2 chị lớn của Tuấn Em đang học lớp lớp
8 và 9 phải nghỉ học, cùng cha lên Bình Dương làm th kiếm sống. Khơng lâu sau,
Tuấn Em cũng nghỉ học theo mẹ lên Bình Dương tìm việc làm. Khơng may, mẹ em mất
vì tai nạn giao thông trong lần đến công ty xin việc. Anh Ngô Văn Phương (SN 1969) cha Tuấn Em cho biết: “Sau khi vợ mất, thương con nên tôi chở cháu về cho đi học lại.
Vì cuộc sống nghèo khổ, tơi lại trở lên xứ người tiếp tục làm thuê kiếm tiền nuôi con. Từ


đó, Tuấn Em ở nhà cùng anh trai là Tuấn Anh (SN 2002) đến nay. Ban đầu tôi rất lo cho
con, nhưng thấy anh em nó ngoan ngoãn, chăm học và biết tự lo sinh hoạt hằng ngày
nên tôi cũng an tâm”.
Biết được hoàn cảnh của Tuấn Em, nhà trường đã thường xuyên hỗ trợ tập, sách cho em
vào mỗi năm học. Nhân dịp lễ, Tết Trung thu hay Tết Nguyên đán, trường cũng xét
duyệt cho em nhận quà của các mạnh thường quân trao tặng. Trong học tập, Tuấn Em
được đánh giá là học sinh ngoan hiền, chăm chỉ, hòa đồng với bạn bè. “Sức học của
Tuấn Em khá tốt. Em rất siêng năng, nhất là các bài tập giáo viên cho về nhà em đều cố
gắng hoàn thành. Nhiều năm liền em đạt danh hiệu học sinh tiên tiến” - thầy Nguyễn
Thiện Nhân, chủ nhiệm lớp 5C chia sẻ.
Nhìn căn nhà nhỏ đơn sơ nhưng tươm tất, khó ai biết được đây là “tổ ấm” được 2 anh
em chưa đầy 15 tuổi chăm chút hằng ngày. Dù còn nhỏ nhưng cả 2 đều biết nấu nướng
để tự lo bữa cơm cho mình. Tuấn Em tâm sự: “Em sẽ cố gắng học thật giỏi. Nhà nghèo
nên các chị đều nghỉ học sớm để lo cho em nên em phải nỗ lực thật nhiều để không phụ
lòng những người trong gia đình”.

Để động viên Tuấn Em tiếp tục học tốt, Báo Đồng Tháp và Công ty Thuốc bảo vệ thực
vật Đông Nam Đức Thành sẽ trao em suất học bổng “Tiếp sức đến trường”.
Bài 2/37: Hãy viết một bài về sống tự lập
Khi còn bé, chúng ta được chăm sóc bởi bàn tay của mẹ, sự dìu dắt của cha. Lớn thêm
chút nữa, ta được mở mang tầm hiểu biết nhờ sự chỉ dạy tận tình của thầy cơ, bạn bè.
Nhưng rồi ai cũng sẽ phải trưởng thành, đứng trên đơi chân của chính mình và sống một
cuộc sống tự lập.
Có một câu danh ngôn như thế này: “Bạn có não trong đầu. Bạn có chân trong giày. Bạn
có thể tự chỉ mình về bất cứ hướng nào bạn chọn. Bạn độc lập, và bạn biết điều mình
biết. Và bạn là người quyết định mình sẽ đi đâu.”
Tự lập là gì? Đó là một cách sống của con người, là tự bản thân sẽ có những lập trường,
quan điểm riêng từ đó tự quyết định tương lai, số phận của mình. Tự lập là khi chúng ta
sống khơng phụ thuộc, dựa dẫm vào sự trợ giúp của người khác để sống.
hực chất, chúng ta không phải chờ đến lúc lớn lên rồi mới bắt đầu tự lập. Tự lập ở đây
được biểu hiện qua nhiều hành động khác nhau. Ví dụ như ngay khi bạn đang là một học
sinh chẳng hạn. Tính tự lập được thể hiện qua ngay việc bản thân bạn có tự giác làm bài
hay không, có ý thức tham gia vào các cơng việc gia đình hay không … Ở trường, khi
được giao bài tập khó, thay vì chép bài bạn, thì bạn sẽ tự suy nghĩ cho đến khi cảm thấy
nó nằm ngoài tầm giải quyết của bản thân thì mới nhờ đến thầy cơ, bạn bè. Hay như khi


ở nhà, thay vì để mẹ lo hết mọi cơng việc trong gia đình, bạn có thể tự mình dọn dẹp
phòng ngủ của bản thân, thậm chí giúp mẹ khi không được nhờ vả.
Sống tự lập là một điều cần thiết với mọi người. Sự tự lập đem lại cho chúng ta sự vững
vàng, có những chính kiến riêng và tự tin trong mỗi quyết định. Nó sẽ giúp bản thân
vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Ông cha ta khi xưa vẫn thường nói:
Nước lã mà vã nên hồ
Tay không mà nổi cơ đồ mới ngoan.
Tuy nhiên với những gia đình khá giả hay có điều kiện, cha mẹ lại thường khơng muốn
con cái mình phải chịu khổ. Họ sợ con vất vả nên thường nuông chiều con. Nhưng họ

không biết rằng điều này lại khiến cho nhiều bạn trẻ có lối sống ý lại, ăn bám vào gia
đình. Lối sống này khiến cho họ trở nên bng thả với chính mình, khơng biết q trọng
đồng tiền và công sức của người làm ra nó. Từ đó, họ sống không có định hướng, mục
đích.
Cuộc sống là một cuộc hành trình. Có một hành trang vững vàng, bạn hồn tồn có thể
tự tin bước đi trên đơi chân của chính mình!