HDC HSG cđ 2015 2016

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HƯỚNG DẪN CHẤM MƠN HĨA HỌC
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TRUNG HỌC CƠ SỞ
CẤP HUYỆN - NĂM HỌC: 2015-2016

Bài 1: (5,5 điểm)
1.1. (3,5 điểm) Hỗn hợp X gồm BaCO3, Fe(OH)2, Al(OH)3, CuO, MgCO3. Nung X trong khơng khí
đến khối lượng khơng đổi được hỗn hợp rắn A. Cho A vào nước dư khuấy đều được dung dịch B chứa hai
chất tan và phần không tan C. Cho khí H 2 dư qua bình chứa C nung nóng được hỗn hợp rắn E (các phản
ứng xảy ra hoàn toàn). Hãy xác định thành phần A, B, C, E và viết các phương trình phản ứng xảy ra.
1.2. (2,0 điểm) Cho dung dịch Ba(HCO3)2 lần lượt vào các dung dịch: CaCl2, Ca(NO3)2, NaOH,
Na2CO3, KHSO4, Na2SO4, Ca(OH)2, H2SO4, HCl. Hãy viết phương trình phản ứng hóa học xảy ra (nếu có).

Bài 1

Hướng dẫn chấm

CuO khơng bị nhiệt phân.
o

t
(1) BaCO3 
→ BaO + CO2 ↑

0,25 đ

o

t
(2) 4Fe(OH)2 + O2 

→ 2Fe2O3 + 4H2O
o

t
(3) 2Al(OH)3 
→ Al 2O3 + 3H2O

0,25 đ
0,25 đ

o

t
(4) MgCO3 
→ MgO + CO2 ↑

Bài
1.1

Điểm
0,25 đ

0,25 đ

BaO
Fe O
 2 3
Thành phần rắn A gồm Al 2O3 .
CuO


MgO
Khi hòa tan rắn A vào nước dư, trước tiên BaO tác dụng với nước, Ba(OH) 2 tạo
thành tác dụng với Al2O3. Dung dịch sau phản ứng có hai chất tan ⇒ Ba(OH)2
dư.
Ba(OH)2
Dung dịch B gồm 
Ba(AlO2 )2

0,25 đ

0,25 đ
0,25 đ

Fe2O3

Rắn C gồm CuO
MgO


0,25 đ

(5) BaO + H2O 
→ Ba(OH)2

0,25 đ

(6) Ba(OH)2 + Al 2O3 
→ Ba(AlO2 )2 + H2O

0,25 đ

Cho khí H2 dư qua bình chứa rắn C, nung nóng thì MgO khơng tác dụng.
o

t
(7) Fe2O3 + 3H2 
→ 2Fe+ 3H2O

0,25 đ

to

Bài
1.2

(8) CuO + 2H2 
→ Cu + 2H2O

0,25 đ

Fe

Rắn E gồm Cu
MgO


0,25 đ

Dung dịch Ba(HCO3)2 không tác dụng với dung dịch CaCl2, dung dịch Ca(NO3)2.

(1) Ba(HCO3)2 + 2NaOH 
→ BaCO3 ↓ + Na2CO3 + 2H2O
→ BaCO3 ↓ + NaHCO3 + H2O
Hoặc Ba(HCO3)2 + NaOH 
Trang 1

0,25 đ
0,25 đ


(2) Ba(HCO3)2 + Na2CO3 
→ BaCO3 ↓ +2NaHCO3
(3) Ba(HCO3)2 + 2KHSO4 
→ BaSO4 ↓ + K 2SO4 + 2CO2 ↑ +2H2O
→ BaSO4 ↓ + KHCO3 + CO2 ↑ + H2O
Hoặc Ba(HCO3)2 + KHSO4 

0,25 đ
0,25 đ

(4) Ba(HCO3)2 + Na2SO4 
→ BaSO4 ↓ +2NaHCO3

0,25 đ

(5) Ba(HCO3)2 + Ca(OH)2 
→ BaCO3 ↓ +CaCO3 ↓ +2H2O

0,25 đ

(6) Ba(HCO3)2 + H2SO4 
→ BaSO4 ↓ +2CO2 ↑ +2H2O

0,25 đ

(7) Ba(HCO3)2 + 2HCl 
→ BaCl 2 + 2CO2 ↑ +2H2O

0,25 đ

Bài 2: (7,5 điểm)
2.1. (3,5 điểm)
2.2. (3,5 điểm) Lấy 42,8 gam hỗn hợp X gồm Al và Fe2O3 đem nung nóng (trong điều kiện khơng có
oxi), sau một thời gian thu được chất rắn Y (giả sử chỉ xảy ra phản ứng khử oxit kim loại thành kim loại).
Chia Y làm 2 phần bằng nhau:
Phần 1: Hịa tan một phần trong dung dịch NaOH dư, thốt ra 1,68 lít khí (đktc).
Phần 2: Hịa tan hết trong dung dịch HCl dư, thốt ra 5,04 lít khí (đktc).
Tính phần trăm khối lượng Fe2O3 trong hỗn hợp Y.

Bài 2

Hướng dẫn chấm

Điểm

Bài
2.1

Bài
2.2

Phản ứng nhiệt nhôm.
o

t
2Al + Fe2O3 
→ Al 2O3 + 2Fe
Phần 1: Sản phẩm có khí tạo ra ⇒ Al dư.

1,68
= 0,075mol
22,4
2Al + 2NaOH + 2H2O 
→ 2NaAlO2 + 3H2 ↑

nH =
2

0,05

¬


0,075(mol)
Trang 2

0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ

2NaOH + Al 2O3 
→ 2NaAlO2 + H2O
Phần 2: Tác dụng với dung dịch HCl dư.

0,25 đ

5,04
= 0,225mol
22,4
2Al + 6HCl 
→ 2AlCl3 + 3H2 ↑

nH =

0,25 đ

2

0,25 đ

0,05

→
0,075(mol)
Fe+ 2HCl 
→ FeCl 2 + H2 ↑
¬


0,15

0,25 đ

0,15(mol)

Al 2O3 + 6HCl 
→ 2AlCl 3 + 3H2O

0,25 đ

Fe2O3 + 6HCl 
→ 2FeCl 3 + 3H2O
Từ các dữ kiện trên ta thế vào phương trình nhiệt nhơm (tính trong 1 phần).
o

+

2Al

t
Fe2O3 
→ Al 2O3

+

2Fe

T : (0,15+ 0,05)

S:

0,25 đ

0,25 đ
0,075 ¬ 
 0,15

0,05

Số mol Fe2O3 ban đầu:
nFe O =

mFe O − 2mAl
2 3

160

2 3

=

42,8− 2× 0,2× 27
= 0,2 gam.
160

0,25 đ

Số mol Fe2O3 trong rắn Y.
nFe O = 0,2 − 0,075× 2 = 0,05mol.

0,25 đ

2 3

Phần trăm khối lương Fe2O3 có trong Y.
%mFe O =
2 3

0,05× 160
× 100 = 18,69%
42,8

0,25 đ

Bài 3: (5,0 điểm)
3.1. (1,5 điểm) Cho dung dịch AgNO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch X gồm 2 muối NaCl và NaBr,
sau khi kết thúc phản ứng, thu được kết tủa có khối lượng bằng khối lượng của AgNO 3 tham gia phản ứng.
Tính phần trăm khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp X.
3.2. (3,5 điểm) Hòa tan m gam hỗn hợp Na 2CO3 và NaHCO3 vào nước thu được dung dịch X. Nhỏ từ
từ 300 ml dung dịch HCl 0,5M vào X thấy thốt ra 1,12 lít khí (đktc) và dung dịch Y. Thêm dung dịch
Ca(OH)2 dư vào Y thu được 20 gam kết tủa. Tính giá trị của m.
A. 25,6.
B. 23,2.
C. 18,3.
D. 20.

Bài
Bài 3.1

Hướng dẫn chấm
Gọi x, y lần lượt là số mol của NaCl và NaBr.
Phương trình phản ứng.
NaCl + AgNO3 
→ AgCl ↓ + NaNO3
x 
→
NaBr +

x

x

(mol)

AgNO3 
→ AgBr ↓ + NaNO3

y 
→ y
y
Theo đề bài ta có: 170(x + y) = 143,5x + 188y
53
Cho x = 1⇒ y =
36
Trang 3

(mol)

Điểm

0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ


Thành phần phần trăm khối lượng mỗi muối trong X
58,5
%mNaCl =
× 100 = 27,838%
53
58,5+ 103×
36
%mNaBr = 100 − 27,838 = 72,162%
nHCl = 0,3× 0,5 = 0,15 mol.
1,12
nH =
= 0,05 mol.
22,4
Các phản ứng xảy ra theo thứ tự khi cho từ từ dung dịch HCl vào hai muối.
HCl + Na2CO3 
→ NaHCO3 + NaCl (1)

0,25 đ
0,25 đ
0,25 đ

2

HCl + NaHCO3 
→ NaCl + CO2 ↑ + H2O (2)
Do dung dịch

Bài 3.2

Bài 4: (3,5 điểm) Cho 39,2 gam hỗn hợp X gồm Cu và Fe3O4 tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc, đun
nóng. Sau khi các phản ứng xảy ra hồn tồn thu được 2,24 lít khí SO 2 (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc),
dung dịch Y và còn dư 3,2 gam kim loại.
a. Tính phần trăm khối lượng mỗi chất có trong hỗn hợp X.
b. Tính khối lượng mỗi muối trong dung dịch Y.

Bài 4

Hướng dẫn chấm

Điểm

2,24
= 0,1 mol.
22,4
Khi cho hỗn hợp tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc, đun nóng mafg cịn kim
loại dư ⇒ md­ = 3,2 gam.
Sau phản ứng có Cu dư ⇒ Cu đã phản ứng với Fe2(SO4)3 tạo thành muối
FeSO4 (khơng cịn muối Fe2(SO4)3).
Các phản ứng xảy ra.
nSO =
2

2Fe3O 4 + 10H 2SO 4 

→ 3Fe 2 (SO 4 )3 + SO 2 ↑ + 10H 2O

→

x

1,5x

0,5x

(mol)

Cu + 2H 2SO 4 
→ CuSO 4 + SO 2 ↑ + 2H 2O

→

y
Cu

+

y

y

(mol)

Fe 2 (SO 4 )3 
→ 2FeSO 4 + CuSO 4

1,5x ¬ 


1,5x


→ 3x

1,5x

(mol)

Ta có phương trình khối lượng hỗn hợp: 232x + 64(1,5x + y) = 39,2 − 3,2 (1)
Phương trình số mol khí SO2: 0,5x + y = 0,1 (2)
Giải (1) và (2) ta được: x = 0,1; y = 0,05.
a. Thành phần phần trăm khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp X.
23,2
%mFe O =
× 100 = 59,18%
39,2
%mCu = 100 − 59,18 = 40,82%
2 3

Trang 4

0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ

0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ


b. Khối lượng mỗi muối trong dung dịch Y.
mCuSO = (1,5x + y) × 160 = (1,5× 0,1+ 0,05) × 160 = 32 gam.
mFeSO = 152× 3x = 152× 3× 0,1= 45,6 gam.
4

0,25đ

4

0,25đ

Lưu ý: Học sinh giải theo phương pháp bảo toàn electron vẫn chấm điểm.
------HẾT------

Trang 5