tuan 22 tiet 43 li 9

Tuần: 22
Tiết : 43

Ngày soạn: 13/01/2018
Ngày dạy : 16/01/2018

Bài 37:
MÁY BIẾN THẾ
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Nêu được nguyên tắc cấu tạo của máy biến áp.
- Nêu được điện áp hiệu dụng giữa hai đầu các cuộn dây của máy biến áp tỉ lệ thuận với số

vòng dây của mỗi cuộn và nêu được một số ứng dụng của máy biến áp.
2. Kĩ năng:
Giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy biến áp và vận dụng được
U1

n1

công thức U = n .
2
2
3. Thái độ:
- Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả cơng việc.
II . Chuẩn bị:
1. GV: - Nội dung SGK.
2. HS: - Ôn lại công thức công suất và công thức toả nhiệt của dòng điện.
III . Tổ chức hoạt động dạy và học:
1. Ổn định lớp: - Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp.

Lớp
9A1
9A2
9A3
9A4

Sĩ số

Vắng có phép

Vắng khơng phép

2. Kiểm tra bài cũ:
- Dịng điện xoay chiều có những tác dụng nào? Trong các tác dụng đó tác dụng nào phụ thuộc với
chiều cùa dịng điện. Hãy mơ tả một TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều của tác dụng từ và lực từ
khi đó thay đổi chiều của dịng điện. Vơn kế và ampe kế xoay chiều có kí hiệu như thế nào? Mắc
vào mạch điện như thế nào?
3 Tiến trình:

GV tổ chức các hoạt động

Hoạt động của học sinh

Kiến thức cần đạt

Hoạt động 1: Phát hiện vai trò của máy biến thế trên đường dây tải điện
- Muốn làm giảm hao phí điện
năng trên đường dây tải điện
ta làm thế nào là có lợi nhất?
- Nếu tăng hiệu điện thế lên

chục nghìn vơn thì có thể
dùng điện đó tắp sáng, chạy
máy được không?
phải làm như thế nào để hiệu
điện thế ở nơi tiêu thụ chỉ còn
220V mà lại tránh được hao

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Phát hiện ra vấn đề phải tăng
hiệu điện thế để giảm hao phí
khi truyền tải điện , nhưng rồi
lại giảm hiệu điện thế nơi tiêu
thụ điện .
- Phát hiện ra vấn đề phải có


phí trên đường dây tải điện? một loại máy để làm tăng hiệu
Có loại nào giúp ta có thực
điện thế và làm giảm hiệu điện
hiện hai nhiệm vụ đó?
thế.
- Như vậy các em đã thảo
luận, ta phải tăng hiệu điện - HS chú ý lắng nghe.
thế để làm giảm hao phí
nhưng rồi lại làm giảm hiệu
điện thế cho phù hợp với
dụng cụ dùng điện. Muốn làm
được việc đó người ta phải
dùng máy biến thế

Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của máy biến thế
- Cho hs quan sát hình 37.1 - Đọc SGK xem hình 37.1 SGK I. Cấu tạo và hoạt động của
SGK và máy biến thế nhỏ để đối chiếu với máy biến thế nhỏ máy biến thế:
nhận biết được những bộ để nhận ra hai cuộn dây dẫn có 1. Cấu tạo:
phận chính của máy biến thế. số vòng khác nhau, cách điện - Hai cuộn dây dẫn có số vịng
- Hỏi thêm: “Cấu tạo”
với nhau và được quấn quanh khác nhau, đặt cách điện với
- Số vòng dây của hai cuộn một lõi sắt chung.
nhau .
dây có bằng nhau khơng?
Cấu tạo:
- Một lõi sắt hay thép chung
- Dịng điện có thể chạy từ
cho cả hai cuộn dây
cuộn dây này sang cuộn dây - Hai cuộn dây dẫn
kia được khơng?
có số vịng khác nhau, đặt cách
điện với nhau.
- Một lõi sắt hay thép chung cho
cả hai cuộn dây.
Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của máy biến thế
- Ta biết rằng hai cuộn dây - Trả lời câu hỏi của GV vận 2. Hoạt động:
của máy biến thế đặt cách dụng kiến thức về điều liện xuất C2: Vì thế ở hai đầu cuộn thứ
điện với nhau và có chung hiện dịng điện cảm ứng để dự cấp cũng có một hiệu điện
một lõi sắt. Bây giờ nếu ta đoán hiện tượng xảy ra ở cuộn xoay chiều.
cho dòng điện xoay chiều thứ cấp khi cho dòng điện xoay 3. Kết luận:
chạy qua cuộn dây sơ cấp thì chiều chạy qua cuộn sơ cấp.(Trả Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ
liệu có xuất hiện dịng điện lời C1)
cấp của máy biến thế một hiệu
cảm ứng ở cuộn thứ cấp Quan sát GV làm TN – KTR

điện thế xoay chiều thì ở hai
khơng? Bóng đèn mắc ở cuộn - Trả lời C2. Trình bày lập luận đầu cuộn thứ cấp xuất hiện
thứ cấp có sáng lên không? tại nêu rõ là ta đã biết trong cuộn một hiệu điện thế xoay chiều.
sao?
thứ cấp có dịng điện xoay
- Nếu đặt vào hai đầu cuộn sơ chiều, mà muốn có dịng điện
cấp một hiệu điện thế xoay phải có một hiệu điện thế xoay
chiều thì liệu ở cuộn thứ cấp chiều giữa hai đầu dây .Vì thế ở
có xuất hiện dòng điện xoay hai đầu cuộn thứ cấp cũng có
chiều hay khơng? tại sao?
một hiệu điện xoay chiều .
- Cho HS thảo luận nhóm để - Rút ra kết luận về nguyên tắc
rút ra kết luận về nguyên tắc hoạt động của máy biến thế
hoạt động của náy biến thế.
Hoạt động 4: Tìm hiểu tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế
(làm tăng hoặc làm giảm hiệu điện thế)


- Như ta đã thấy khi đặt vào
hai đầu cuộn sơ cấp một hiệu
điện thế xoay chiều U1 thì ở
hai đầu cuộn thứ cấp cũng
xuất hiện hiệu điện thế U 2,
mặt khác ta lại biết số vòng n1
ở cuộn sơ cấp khác số vòng
n2 ở cuộn thứ cấp, vậy hiệu
thế ở hai đầu mỗi cuộn dây
của máy biến thế có mối quan
hệ như thế nào với số vòng
dây của mỗi cuộn?

- Cho hs quan sát TN và ghi
các số liệu vào bảng 1, căn
cứ vào đó rút ra kết luận

Ghi các số liệu ghi được vào II. Tác dụng làm biến đổi U
của máy biến thế:
bảng .
Kết quả đo

U1

U2

(V)

(V)

n1
(vòng )

Lần TN

1
2
3

n1
(vòng
)

1. Quan sát:
2. Kết luận:
Hiệu điện thế giữa hai đầu
cuộn dây của máy biến thế tỉ lệ
với số vòng dây

U1 n1
- Lập công thức liên hệ giữa

U1, U2, n1, n2.Thảo luận ở lớp của mỗi cuộn U 2 n2
U1 n1

U
n2
2
thiết lập công thức

Khi U1>U2 là máy hạ thế
Khi U1
Phát biểu bằng lời mối liên hệ
trên.
- Trả lời câu hỏi của GV . Nêu
dự đoán, quan sát TN – KT của
- Biểu diễn TN trường hợp GV rút ra kết luận chung
Thảo luận chung cả lớp.
n2>n1 ( Tăng thế )
- Kết luận: Hiệu điện thế giữa
Lấy n1=750vòng,
haiu đầu cuộn dây của máy

n1=1500vòng
biến thế tỉ lệ với số vòng dây
Khi U1=3V, xác định U2=?V
U1 n1
Khi U1=2,5V, xác định

U 2 n2
U2=?V
- Nêu câu hỏi: Nếu bây giờ ta của mỗi cuộn
dùng cuộn dây 1500 vòng làm
Khi U1>U2 là máy hạ thế
cuộn sơ cấp thì hiệu điện thế
Khi U1thu được ở cuộn thứ cấp 750
vòng sẽ tăng hay giảm đi?
cơng thức vừa thu được cịn
đúng nữa khơng?
- Khi nào thì máy có tác dụng
làm tăng hiệu điện thế, làm
giảm hiệu điện thế?
Hoạt động 5: Tìm hiểu việc lắp đặt máy biến thế ở hai đâu đường dây tải điện, chỉ ra được
đầu nào đặt máy tăng thế, ở đầu nào đặt máy giảm thế. Giải thích lí do
- Hỏi: Mục đích của việc - Quan sát hình 37.2 và chỉ ra III. Lắp đặt máy biến thế ở
dùng máy biến thế là phải nơi lắp máy biến thế tăng thế, hai đầu dây tải điện: SGK
tăng hiệu điện thế lên hàng nơi lắp máy biến thế hạ thế.
trăm nghìn vơn để giảm hao
phí trên đường dây tải điện.
Nhưng mạng điện tiêu dùng
hàng ngày chỉ có hiệu điện
thế 220V. Vậy phaỉ làm như

thế nào để giảm được hao phí
trên đường dây tải điện, vừa
đảm bảo phù hợp với dụng cụ
tiêu thụ điện?
Hoạt động 6: Vận dụng


- Hướng dẫn hs tìm hiểu và - Cá nhân tự làm C4
Cho biết Bài giải
giải
- Đề bài đại lượng cào đã U1=220 Số vòng dây của
biết , đại lượng nào cần tìm , V ’
cuộn thứ cấp để hạ
U
=6V
2
muốn tính đại lượng đó thì ta
thế 6 vơn
’’
U
2 =3V
áp dụng công thứ nào?
U1 n1
U1 .U 2'
'



n


n1=4000
2
- Gọi một hs lên bảng làm hs
n1
U 2' n2'
vòng
dưới lớp tự làm
220.6
'
n2’=6V
- Kiểm tra kết quả thực hiện n2’’=3V n2  4000
của hs, thống nhất kết quả và Số vòng dây của cuộn thứ cấp
ghi vở
để hạ thế 3V:
...................

U1 n1
U1 .U 2''
''



n

2
n1
U 2'' n2''

220.6
n 

4000
''
2

IV. Vận dụng:
C4
Cho biết
Bài giải
U1=220V Số vòng dây của
U2’=6V
cuộn thứ cấp để hạ
U2’’=3V
n1=4000 thế 6V
U1
n
U .U '
vòng
 1'  n2'  1 2
'
n1
U2
n2
n2’=6V
’’
220.6
n2 =3V
n' 
2

4000

Số vòng dây của cuộn thứ cấp
để hạ thế 3V:
...................

U1 n1
U1 .U 2''
''
  n2 
n1
U 2'' n2''

n2'' 

220.6
4000

- Thu thập và ghi nhớ nội dung
cần ghi nhớ chốt lại.
- Tiếp thu nội dung hướng dẫn
của giáo viên.
IV. Củng cố:
- Vì sao khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế xoay chiều thì ở
hai đầu cuộn thứ cấp có một hiệu điện thế xoay chiều?
- Hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế liên hệ với số vòng dây của mỗi
cuộn như thế nào?
V. Hướng dẫn về nhà:
- Về nhà học thuộc phần ghi nhớ.
- Cho hs đọc phần có thể em chưa biết.
- Làm bài tập SBT, xem trước bài 38 SGK.

VI.Rút kinh nghiệm:
...............................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................