VNen

TRƯỜNG THCS THẠNH THỚI AN
Tuần

Ngày soạn……./…../20….

Tiết

Ngày soạn……./…../20….
KẾ HOẠCH BÀI HỌC
CHỦ ĐỀ 4. ÁNH SÁNG
BÀI 13. MÀU SẮC ÁNH SÁNG
(3 tiết)
Hoạt động của HS

Hoạt động của GV

Ghi chú (học
liệu, TBDH)

A. Hoạt động khởi động (15 phút)
a. Mục tiêu
- Tìm hiểu mục tiêu cần đạt qua bài học
- Quan sát các đồ vật xung quanh , nhận xét về màu sắc của chúng
b. Nhiệm vụ: quan sát và trả lời các câu hỏi trong SHDH
c. Cách thực hiện: cho HS quan sát các hình ảnh (h 14.1 a-b-c-d) và các hình
ảnh khác tương đồng về hiện tượng
d. Sản phẩm: kết quả trả lời câu hỏi mục 2, dự đoán kiến thức
- Hoạt động cá nhân: tìm hiểu và - Tổ chức cho HS nghiên
ghi nhận các mục tiêu cần đạt.
cứu mục tiêu của tồn bài.
- Cá nhân quan sát hình ảnh, đọc - HDHS đọc thông tin, quan

thông tin A, thảo luận chung sát hình ảnh, thảo luận nhóm
nhóm trả lời câu hỏi và nêu dự và dự đốn
đốn:
1. ….Nhờ có ánh sáng.
2. Màu xanh, màu đen
3.
- Màu trắng, màu đỏ, màu xanh.
- Màu đỏ, màu đỏ, màu khác
(màu đen).
* Dự đoán: … trong ánh sáng
- Ghi nhận các ý kiến thảo
mặt trời có các ánh sáng màu.
luận của các nhóm (GV
chưa vội khẳng định hợp lí
- Các nhóm trình bày báo cáo
hay chưa hợp lí)
B. Hoạt động hình thành kiến thức (75 phút)
a. Mục tiêu


- Phân biệt được ánh sáng trắng, ánh sáng màu đơn sắc, ánh sáng màu khơng
đơn sắc.
- Nêu được ví dụ nguồn phát ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu.
- Giải thích được sự tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu trong một số ứng
dụng cụ thể
- Trình bày được cách phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính.
- Trình bày và giải thích được sự trộn các ánh sáng màu ở một số trường hợp.
- Giải thích được sự nhìn thấy màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và dưới ánh
sáng màu.
b. Nhiệm vụ: đọc hiểu và ghi nhớ các thông tin trong SHDH, làm thí nghiệm và

báo cáo kết quả
c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân đọc hiểu thông tin 1), HD tổ chức
cho HS thực hiện TN a) mục 2 và ghi nhận xét của mình
d. Sản phẩm: báo cáo trả lời b) so sánh với nhận xét ở phần khởi động và điền
hoàn chỉnh kết luận.
I. Ánh sáng trắng và ánh sáng - Tổ chức cho HS tự nghiên
màu.
cứu thông tin 1) và trả lời
các câu hỏi 2)
1. Đọc thông tin
- Đọc hiểu và ghi nhớ các kiến - Ánh sáng trắng là gì? Kể
một số nguồn phát ánh sáng
thức cơ bản.
trắng.
2. Trả lời câu hỏi.
- Ánh sáng màu đơn sắc là
- Ánh sáng trắng là tập hợp vơ gì? Kể một số nguồn phát
số ánh sáng đơn sắc có màu sắc ánh sáng màu đơn sắc.
biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
VD ánh sáng Mặt trời, ánh sáng - Ánh sáng màu khơng đơn
sắc là gì?
đèn dây tóc, ngọn lửa, …
- Ánh sáng màu đơn sắc là ánh
sáng không đổi màu sắc khi
truyền từ môi trường trong suốt
này sáng môi trường trông suốt
khác. VD ánh sáng từ đèn LED,
bút LAZE, …
- Ánh sáng màu không đơn sắc
là tập hợp của một số chùm sáng

- Tổ chức cho HS trao đổi và
màu đơn sắc.
thống nhất kết quả.
- Nhận xét,sửa chữa các KQ
3. Thảo luận, trả lời câu hỏi
- Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi

- Tổ chức cho HS làm thảo Mỗi nhóm
luận tìm phương án thí
nghiệm


- ….có thể làm được thí nghiệm - Thống nhất kết quả.
bằng cách chiếu ánh sáng qua
một khối thủy tinh trong suốt
( lăng kính)…
- .. có thể tạo được ánh sáng
trắng bằng cách chiếu đồng thời
nhiều chùm sáng màu đơn sắc
thích hợp vào cùng một điểm
trên màn chắn…
- …có thể tạo được ánh sáng
màu bằng cách chiều ánh sáng
trắng qua một tấm kiếng , giấy
kiếng màu (tấm lọc màu) …
4. Thực hiện thí nghiệm

- Nêu phương án làm
- Nhóm làm TNKT theo sách TNKT.
HDH ( hoặc quan sát clip TN)

- Thống nhất phương án TN,
ghi các dự đoán lên bảng
- Tổ chức cho HS làm TN
hoặc quan sát Clip TN
4. Thực hiện thí nghiệm

- Trình chiếu các Clip TN Clip TN như
- Quan sát clip TN mẫu như hình mẫu .Tổ chức cho HD quan hình 14.2 và
14.2 và 14.3, ghi nhận và điền sát và điền hoàn chỉnh kết 14.3.
luận.
hoàn chỉnh vào các kết luận
a)
a), b)
+ …. tấm lọc …. Vì …. ánh b)
sáng trắng…. ….ánh sáng có
màu tấm lọc…ánh sáng màu …
ánh sáng trắng…. .
- Thống nhất lại các câu trả
+ …. màu …. có màu của lời.
tấm lọc ……. nhiều (mạnh)….
c)
+…. chùm ánh sáng màu
đơn sắc …. có màu khác.
+ … màu đơn sắc…
- Nhận xét đối chiếu với dự
đoán, trả lời các câu hỏi.
II. Màu sắc các vật dưới ánh


sáng trắng và dưới ánh sáng

màu.

- Hình ảnh
màu sắc các
vật dưới các
1. Đọc thông tin.
- Tổ chức cho cá nhân HS ánh
sáng
2. Trả lời câu hỏi
đọc thơng tin, hồn thành trả trắng và ánh
sáng màu
- Cá nhân hoàn thành câu trả lời: lời các câu hỏi 2) bài học.
- Clip TN
+ … có ánh sáng màu trắng,
màu đỏ , màu xanh lục truyền
- Hộp nghiên
đến mắt ta. Vì dưới ánh sáng
cứu tán xạ
mặt trời (ánh sáng trắng) thì vật
ánh sáng.
có màu nào tán xạ tốt ánh sáng
màu đó.
+ … ta nhìn thấy vật màu
đen. Vì có ánh sáng từ các vật
bên cạnh đến mặt ta.

- Tổ chức cho các nhóm
* Nhận xét: Dưới ánh sáng
+ Thảo luận câu trả lời
màu đỏ thì vật màu đỏ vẫn có

màu đỏ, vật màu trắng sẽ có của câu hỏi mục 2)
màu đỏ, vật màu xanh lục
+ Nêu phương án thí
chuyển thành đen sẫm, vật màu nghiệm kiểm chứng màu của
đen vẫn có màu đen.
viên bi gỗ màu đỏ, xanh lục,
đen và trắng khi chiếu ánh
3. Thảo luận trả lời câu hỏi
sáng màu đỏ.
- Các nhóm trao đổi kết quả thảo
luận trả lời thống nhất.
- Nêu ra các phương án TN kiểm
chứng:
+ Đặt các viên bi gỗ màu đỏ,
màu xanh, màu đen lên bàn có
phủ khăn trải bàn màu trắng
(hoặc có thể thay thế bằng cách
kẻ các vòng tròn màu đỏ, màu
xanh, màu đen lên giấy trắng)
+ Chiếu ánh sáng màu đỏ lên
và quan sát
4. Thực hiện thí nghiệm

- Cho HS quan sát TN sự tán
sắc ánh sáng.

- Các nhóm tiến hành TN( hoặc
quan sát Clip TN) , quan sát ( GV có thể dùng hộp nghiên
nhận xét và so sánh với các dự cứu tán xạ thay thế cho TN
chiếu ánh sáng lên các viên

đốn.
bi)
- Thảo luận hồn thành kết luận:


+ …… ánh sáng màu đó
…..kém …..
+ … màu trắng ……
+ ….. không tán xạ ….
+ … ánh sáng màu đó…
C. Hoạt động luyện tập (45 phút)
a. Mục tiêu
- Củng cố, hoàn thiện và khắc sâu kiến thức, kĩ năng
b. Nhiệm vụ: đọc hiểu và ghi nhớ các thông tin trong SHDH, làm thí nghiệm và
báo cáo kết quả
c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi dự đoán 1), HD tổ
chức cho HS thực hiện TN kiểm chứng mục 2 và ghi nhận xét của mình
d. Sản phẩm: báo cáo trả lời 1), giải thích các hiện tượng trong thực tiển.
- Nhóm thảo luận và trả lời câu - Tổ chức cho các nhóm HS GV
HDHS
hỏi.
thảo luận trả lời các câu hỏi. lựa chọn thiết
bị TN hoặc
1. trên màn ảnh thu được ánh - Ghi các dự đoán lên bảng
cho quan sát
sáng màu:
clip TN
+ Trắng
+ ( tùy màu từ đèn Laze)
+ màu hồng

2.
+ Nhìn thấy tờ giấy có màu
đỏ. Vì ánh sáng trắng chiếu qua
tấm kính màu đỏ sẽ có màu đỏ
truyền đến tờ giấy trắng và tờ - Tổ chức HDHS lựa chọn
giấy tán xạ màu đỏ đến mắt ta. dụng cụ TN để kiểm tra các
Nếu thay bằng tờ giấy màu xanh câu trả lời.
ta nhìn thấy màu gần như đen vì
tờ giấy màu xanh hấp thụ mạnh
ánh sáng màu đỏ.
+ … có màu đỏ, có màu gần
như đen. Vì vật màu đỏ tán xạ
mạnh ánh sáng màu đỏ, tán xạ
kém ánh sáng màu xanh.
- Lựa chọn dụng cụ và thực hiện
TNKT


D. Hoạt động vận dụng (25 phút)
a. Mục tiêu
- Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng liên quan đến lực
đẩy, sự nổi trong thực tiển.
b. Nhiệm vụ: đọc hiểu và giải thích các thơng tin trong SHDH, làm thí nghiệm
và báo cáo kết quả ở tiết học kế tiếp.
c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân ở nhà, thực hiện TN theo SHDH và
ghi nhận xét của mình
d. Sản phẩm: báo cáo trả lời giải thích các hiện tượng trong thực tiển. và dán ở
góc học tập.
- Làm TN và giải thích các hiện - HDHS về tìm hiểu, làm TN GVHD
HS

tượng
và trả lời các câu hỏi phần tìm hiểu các
D.
thơng tin trên
1.
- Tổ chức cho HS nộp báo mạng
a)
internet, sách
cáo KQ tiết học sau.
tham khỏa để
- Màu của cốc ít nước khi nhìn:
giải thích rõ
+ theo phương thẳng góc với
các
hiện
mặt nước: trong suốt (trắng tượng.
xanh mờ).
+ theo phương ngang thành
cốc: màu xanh
- Màu của cốc ít nước khi nhìn:
+ theo phương thẳng góc với
mặt nước: trong suốt (trắng xanh mờ).
+ theo phương ngang thành - Chọn các báo cáo có câu
trả lời đầy đủ và đúng nhất
cốc: màu xanh
trình bày trên lớp.
b)
c) Giải thích kết quả TN
1. Tại sao nước biển lại xanh?
Nước biển có màu xanh đơn giản khơng vì nước màu xanh như những gì chúng

ta thấy. Màu xanh của nước biển được quyết định hoàn toàn bởi ánh sáng mặt
trời. Hệ thống ánh sáng mặt trời bao gồm 7 màu cơ bản là: cam, đỏ, vàng, tím,
lục, lam và chàm. 7 màu sắc mày chia thành hai gam màu nóng lạnh.
Đối với các màu nóng như đỏ, cam có thể xuyên qua mọi vật cản tiến thẳng
chiếu rọi xuống dưới, ánh sáng màu này không ngừng bị nước biển và các sinh
vật biển hấp thu. Đây là lý do tại sao nước sơng khơng có màu xanh như nước
biển.


Trong khi đó các màu sắc gam màu lạnh như lục, lam, chàm cũng bị tảo biển và
nước biển hấp thụ một phần nhỏ, phần lớn loại màu sắc ánh sáng này gặp sự
cản trở của nước biển đều lần lượt bị tán xạ ra xung quanh, hoặc bị phản ngược
quay trở lại.
Điều này chứng minh nơi nào có vùng nước biển càng sâu, dẫn đến ánh sáng bị
tán xạ càng nhiều, thì nước biển lại càng xanh, một màu xanh ngọc bích rất đẹp.
2. Vậy tại sao sóng biển lại có màu trắng?
Để giải thích một cách dễ hiểu tại sao nước biển màu xanh mà sóng biển lại
màu trắng, chúng ta có thể liên tưởng theo ví dụ về tính chất của thủy tinh như
sau.
- Khi chiếc cốc thủy tinh vỡ , các miếng thủy tinh vẫn trong suốt, nhưng khi gom
lại thì lại thành màu trắng xóa. Điều này được thấy rõ hơn nữa khi thủy tinh bị
vỡ càng vụn nát thì màu sắc càng trắng xóa.
Thực ra, lý giải cho điều này là do thủy tinh có thể xuyên thấu ánh sáng mặt trời
qua. Theo hiện tượng vật lý thì ngồi hiện tượng phản xạ cịn xảy ra rất nhiều
đợt khúc xạ khi mà ánh sáng chiếu vào thủy tinh. Các tia sáng sau khi trải qua
nhiều lần khúc xạ hoặc tán xạ theo các hướng khác nhau, và khi mắt chúng ta
bắt gặp những tia sáng đó thì tạo ra cảm giác trắng xóa.
Sóng biển là dạng các hạt thủy tinh đã vỡ vụn, tương tự cũng làm cho tia sáng
mờ ảo đi tạo ra màu trắng khi nhìn. Đó là lý do tại sao nước biển màu xanh mà
sóng biển lại có màu trắng xóa.

2.
a). … ánh sáng phản xạ từ mặt đĩa CD có nhiều màu sắc.
b) … ánh sáng trắng
c) … ánh sáng có nhiều màu sắc như các màu cầu vịng.
d) … có thể dùng đĩa CD để phân tích ánh sáng. Vì ánh sáng tới mặt đĩa là ánh
sáng trắng và ánh sáng phản xạ từ đĩa là ánh sáng màu.
3. Tìm hiểu cùng các thành viên ở gia đình
- (xem phần số 1)
- Trên da của tắc kè hoa có lớp dãy tựa các tấm gương phẳng. Khi di chuyển
đến các vùng khác nhau thì ánh sáng phản xạ màu sắc trên thân sẽ thay đổi theo
quang cảnh môi trường xung quanh.Đồng thời khi nó thư giãn, tế bào chứa sắc
tố vàng hoặc xanh kết hợp, làm cho da có màu xanh dịu.
+ Màu sắc các vật có sự thay đổi khi nhìn vào buổi sáng và buổi chiều do sự tán
xạ ánh sáng phụ thuộc cường độ và góc chiếu của ánh sáng.
+ Màu sắc các vật thay đổi khi dùng bóng đèn nêon dài phát ra ánh sáng trắng
có cường độ sáng mạnh thì vật màu nào sẽ có màu đó và khi dùng đèn LED
trang trí (chỉ có một màu sắc và thay đổi màu liên tục) màu các vật bị tối sẫm


đi.
- Khi ánh sáng chiếu qua một vật thì bề mặt của nó sẽ nhận bức xạ sóng ánh
sáng này phản xạ lại bức xạ ánh sáng khác. Nếu mức hấp thụ bức xạ của các
bước sóng đều nhau và mỗi thứ một chút thì chúng ta sẽ nhìn thấy vật ấy có màu
trắng.Ngược lại, nếu nó hấp thụ tồn bộ bức xạ thì chúng ta nhìn thấy vật ấy có
màu đen.
Vậy màu sắc thấy được trên một vật là sự tổng hợp bức xạ ánh sáng mà bề mặt
của nó phản chiếu. Cùng một vật thể, nếu chụp dưới ánh sáng tự nhiên sẽ có sắc
màu khác hơn so (tươi rõ hơn) với khi chụp dưới ánh sáng nhân tạo.
- Độ sáng và tối lại là điều cơ bản của việc tạo ra sắc độ. Nếu khơng có ánh
sáng thì sẽ chẳng có màu sắc. Ánh sáng trong tự nhiên ( ánh sáng của Mặt Trời)

là tổ hợp của vơ số các ánh sáng màu đơn sắc có cường độ mạnh hơn, có các
sóng bức xạ khác nhau nên cho hình ảnh chân thực hơn ánh sáng nhân tạo do
đèn phát ra có cường độ sáng yếu hơn. Vì vậy ta nhìn hình ảnh bức tranh trong
ánh sáng tự nhiên sẽ đẹp hơn khi nhìn bằng ánh sáng nhân tạo.
E. Hoạt động tìm tịi mở rộng (20 phút)
a. Mục tiêu.
- Giúp HS tìm tịi mở rộng vốn hiểu biết về khoa học và tự nhiên xung quanh ta.
Tạo thói quen tự học tập.
b. Nhiệm vụ: đọc hiểu và giải thích các thơng tin trong SHDH, trả lời báo cáo
kết quả ở tiết học kế tiếp.
c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân ở nhà tìm hiểu thơng tin
d. Sản phẩm: báo cáo trả lời giải thích các hiện tượng trong thực tiển và dán ở
góc học tập.
- Tìm hiểu các thơng tin 1) và trả - HDHS về tìm hiểu và trả GV: HDHS
lời bằng báo cáo
lời các câu hỏi phần 2.
tìm hiểu các
- Chia sẽ thơng tin tìm hiểu được - Tổ chức cho HS nộp báo thơn tin trên
internet, sách
và dán báo ở góc học tập.
cáo KQ tiết học sau.
tham khảo

- Chọn các báo cáo có câu
trả lời đầy đủ và đúng nhất
trình bày trên lớp.
2. Trả lời câu hỏi
a). Trên tivi có rất nhiều chấm cách đều nhau, xếp theo từng nhóm ba chấm một.
Người ta dùng 3 vật liệu khác nhau để tạo ra các chấm màu đỏ, chấm màu lục
và chấm màu lam. Bằng cách điều khiển cường độ electon chiếu vào các chấm

làm cho chường độ phát ra từ các chấm biến đội. Vì các chấm ở gần nhau, các
màu sơ cấp trộn vào nhau, tạo ra nhiều màu. Nhờ vậy ta nhìn thấy có ảnh màu
hiện trên màn hình tivi.
b). Khi ánh sáng trắng từ mặt trời chiếu vào kim cương nó bị khúc xạ và ra khỏi
kim cương sẽ tạo thành những vệt ánh sáng màu. Kim cương cũng có tác dụng
phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu như lăng kính
c). Bầu khí quyển của trái đất có chứa nhiều hạt nhỏ như bụi, tro, phấn hoa, các
chất khí và hơi nước, những thành phần trong khí quyển này sẽ phản xạ và tán
xạ ánh sáng mặt trời theo các hướng khác nhau trước khi đến mắt con người.
Trong khoảng thời gian mặt trời nằm ở phần thấp trên đường chân trời, quãng
đường các tia sáng mặt trời phải chiếu xuyên qua bầu khí quyển dài hơn 30% so
với ban ngày. Những ánh sáng có bước sóng ngắn như tím và xanh da trời bị tán
xạ nhiều, chỉ cịn những ánh sáng có bước sóng dài hơn như vàng, da cam, đỏ ít
bị tán xạ được truyền đến mắt người quan sát (màu đỏ là màu có bước sóng dài
nhất trong quang phổ nhìn thấy được). Vì vậy, khi mặt trời mọc và lặn, bầu trời
xuất hiện màu đỏ và màu da cam (Hình 14.7 SHDH)
"Chúng ta thường nghĩ tất cả mọi thứ có màu sắc cụ thể. Tuy nhiên, những màu
sắc chúng ta thấy phụ thuộc vào sự phản chiếu ánh sáng của vật thể và đường đi
của ánh sáng”.
d). Thật ngạc nhiên khi mà lịch sử màu sắc lại gắn liền với một nhà vật lý học
lừng danh của nhân loại: Sir Isaac Newton. Trong hành loạt các thí nghiệm của
ơng từ Khi nối 2 đầu quang phổ ơng đã tạo thành 1 vịng trịn màu mà ngày nay
có tên gọi là vịng thuần sắc cho đến nay đã có nhiều thay đổi nhưng hình ảnh
phổ biến nhất là 1 vòng tròn 12 cung theo hệ màu RYB (còn gọi là hệ màu mỹ
thuật)
Theo hệ màu này thì tất cả màu sắc bắt nguồn từ 3 màu nguyên thuỷ (Primary
color, còn gọi là màu cấp 1). Từng cặp màu cấp 1 trộn lại nhau sẽ cho ra màu
cấp 2. Hai màu kế nhau (màu cấp 2 và màu cấp 1) trộn lại cho ra màu cấp 3.. và

cứ như thế ta sẽ tạo ra vô số màu trung gian theo kiểu 1 màu mới sinh ra giữa 2
màu kế cận
1. Màu bậc 1 (primary): Bắc đầu từ 3 màu cơ bản là


color màu Vàng chanh (Lemon yellow):



color màu Đỏ cờ (Red):



color màu Lam, xanh dương (Blue)

Lưu ý: Mỗi hệ màu có màu bậc 1 khác nhau, như hệ màu CMYK trong in ấn thì
màu bậc 1 sẽ là 4 màu là xanh da trời (cyan col ), đỏ cánh sen (magenta col ) và
vàng chanh (yellow col) xem
2. Màu bậc 2 (secondary): khi pha trộn 2 màu bậc 1 ta có màu bậc 2 như sau


color = col + col → đỏ + vàng = cam (orange )



color = col + col → lam + đỏ = tím (violet )




color = col + col → vàng + lam = lục ( green )

3. Màu bậc 3 (tertiary): Pha tiếp màu bậc 2 với 1 màu bậc 1 "sinh" ra nó


color = col + col → màu chàm ( purple ) = màu tím + màu lam



color = col + col → màu đỏ cách sen ( magenta ) = màu tím + màu đỏ



color = col + col → màu vàng nghệ (golden yellow ) = màu cam + màu
vàng



color = col + col → màu xanh úa ( ) = màu vàng + màu lục



color = col + col → màu xanh rêu ( ) = màu lục + màu lam



color = col + col → màu tím than ( ) = màu lam + màu tím

Màu cấp 4:
Vậy từ 3 màu cơ bản với liều lượng khác nhau, bạn có thể tạo tất cả các màu cịn

lại (ngoại trừ màu trắng và màu đen)
- Giống nhau ở việc chỉ dùng 3 màu cơ bản
- Khác nhau:
+ Tivi ba màu cơ bản ở 3 chấm gần nhau là : đỏ, lục, lam
+ 3 màu cơ bản nguyên thủy bậc 1 của họa là


color màu Vàng chanh (Lemon yellow):



color màu Đỏ cờ (Red):



color màu Lam, xanh dương (Blue)