Bai 27 Dung cum chu vi de mo rong cau Luyen tap tiep theo

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Câu 1. Chuyển đổi câu chủ động sau thành 2 câu bị động tương
ứng : một câu dùng “bị”, một câu dùng “được”.
Cho biết sắc thái ý nghĩa của câu dùng “được” và câu dùng “bị”
có gì khác nhau?

Mẹ gọi em về.
1, Em được mẹ gọi về.  Vui mừng vì được mẹ gọi về.
2, Em bị mẹ gọi về.  Buồn, không muốn bị mẹ gọi về.


? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau và cho biết
đó là câu gì ?

a, Bạn Lan đi học.
Chủ ngữ

 Gồm

1 kết cấu chủ-vị.

Vị ngữ

b, Sáng thứ sáu, bạn Lan đi học.  Gồm 1 kết cấu chủ-vị.
Trạng ngữ

Chủ ngữ

Vị ngữ

? Hãy so sánh 2 câu a, b và nêu nhận xét?
=> Nhận xét:

Về cấu tạo: Cả 2 câu đều là câu đơn.
Về nội dung: Cùng nội dung thông báo nhưng ở
câu b cụ thể hơn về thời gian vì đã có thêm
thành phần trạng ngữ.



I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
Ví dụ: Sgk/68
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta khơng có,
Cụm danh từ
Chủ ngữ

Vị ngữ

luyện những tình cảm ta sẵn có.
Cụm danh từ
Vị ngữ


những tình cảm ta khơng có
C
Phần phụ
trước

Phần
trung tâm

(DT)

V
Phần phụ
sau

những tình cảm ta sẵn có
C
Phần phụ
trước

Phần
trung tâm
(DT)

V

Phần phụ
sau

 Cụm C-V được dùng làm phụ sau trong cụm danh từ.


- So sánh 2 cách viết sau. Theo em, cách viết nào hay hơn?
Cách 2:
Cách 1:

Văn chương
gây cho ta
tình cảm, luyện

cho ta tình
cảm.

Văn chương gây
cho ta những
tình cảm ta
khơng có, luyện
những tình cảm
ta sẵn có.

*Nhận xét: Cách viết 2, nội dung cụ thể hơn,
nhịp điệu câu văn uyển chuyển hơn  hay hơn.


Phân tích cấu tạo ngữ pháp, tìm cụm
c-v làm thành phần câu trong câu sau:
Cái bút bạn tặng tôi
rất đẹp.

Cái bút bạn tặng tôi//
c
v
C
rất đẹp.
V

*Nhận xét: Cụm c-v làm chủ ngữ


Ghi nhớ 1- SGK/68

 Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ
có hình thức cấu tạo giống câu đơn bình thường,
gọi là cụm chủ - vị (cụm C-V) làm thành phần câu
hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu.


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu:
*Ví dụ 1 - Sgk/68
a. Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
c. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,
cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
d. Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự
được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám
thành công.
Câu hỏi:
- Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu trên?
- Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ
trong các câu trên?
- Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì?


a. Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
C

Chủ ngữ

V

Động

từ

C

V

Vị ngữ

 Cụm C – V làm chủ ngữ ; làm phụ ngữ cho
động từ khiến.


b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
C

Trạng ngữ

Chủ ngữ

 Cụm C – V làm vị ngữ.

V

Vị ngữ


c. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,
Chủ ngữ

Vị ngữ

(Cụm động từ)

cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
Vị ngữ (Cụm động từ)


có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,
C
Động từ
trung tâm

V
Phụ ngữ sau

cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
C

V
Phụ ngữ sau

 Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ.


d. Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt chỉ mới thực sự
Trạng ngữ

Chủ ngữ

Vị ngữ

được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công
Phụ ngữ
trước

ĐT trung tâm

Phụ ngữ sau (là cụm danh từ)

Cụm động từ

Vị ngữ


ngày Cách mạng tháng Tám thành công
C
Danh từ
trung tâm

V
Phụ sau

 Cụm C - V làm phụ sau trong cụm danh từ.


*Ví dụ 2:
Bạn vẫn trẻ như một thanh niên đang 18 tuổi.
C

Phụ TT

trước TT
Chủ
ngữ

V

Phụ sau

Vị ngữ (Cụm tính từ)

 Cụm C-V làm phụ sau trong cụm tính từ.


Ghi nhớ 2 – SGK/69
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các
phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ , cụm
tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.


Vị ngữ

Chủ ngữ

Phụ ngữ trong
cụm tính từ

Dùng cụm C – V
để mở rộng thành
phần câu

Phụ ngữ trong
cụm động từ

Phụ ngữ trong
cụm danh từ


Dùng cụm C-V để mở rộng các
thành phần trong câu:
Khái
niệm

Chủ
ngữ

Các trường hợp dùng cụm
C-V để mở rộng câu:

Vị
ngữ

Phụ ngữ
trong cụm
danh từ

Phụ ngữ
trong cụm
động từ

Phụ ngữ

trong cụm
tính từ