Bài tập lớn tư tưởng HCM: Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

BÀI TẬP LỚN
MƠN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đề bài: Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh: “Đạo đức cách mạng
khơng phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng
ngày mà phát triển củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng
càng luyện càng trong”.

Hà Nội 2021


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..........................................................................................................2
NỘI DUNG...............................................................................................................3
I. Cơ sở của luận điểm.......................................................................................3
1. Cơ sở lý luận.................................................................................................3
2. Cơ sở thực tiễn.............................................................................................6
II.

Nội dung của luận điểm..............................................................................8

1. Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng 8
2. Đẩy mạnh giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng
viên theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh....................................................11
3. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh – Việc làm là cần
thiết và thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên............................................14
III. Giá trị, ý nghĩa của luận điểm, liên hệ thực tiễn Việt Nam hiện nay. . .15
1. Giá trị, ý nghĩa của luận điểm...................................................................15

2. Thách thức đặt ra trong quá trình tự rèn luyện đạo đức cách mạng của
người cán bộ, đảng viên...................................................................................17
3. Sinh viên học tập và rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh..23
KẾT LUẬN.............................................................................................................26
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................27

Trang | 1


LỜI NĨI ĐẦU
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm sâu sắc đến việc giáo dục về đạo
đức, về nhân cách của người cán bộ cách mạng. Người nói cán bộ tốt, việc gì cũng
xong. Người khẳng định đó là một chân lý. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định đạo
đức có vai trị quan trọng đặc biệt đối với mỗi con người. Đối với người cách
mạng, nó là cái gốc, cái nền tảng của người cách mạng. Người đã khẳng định điều
này trong tác phẩm: “Sửa đổi lề lối làm việc”: “Cũng như sơng có nguồn thì mới
có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo.
Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng
không lãnh đạo được nhân dân”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đạo đức là sức mạnh tinh thần to lớn. Vì đạo đức là
bộ phận của thế giới quan, là hiện thực trực tiếp của tư tưởng, có tác dụng chỉ đạo
trực tiếp hành vi ứng xử của con người trong thực tiễn. Người viết: “làm cách
mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp vẻ vang, nhưng nó
cũng là một nhiệm vụ nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ.
Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo
đức cách mạng làm nền tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ vẻ vang”. Mà đạo
đức không phải tự nhiên mà có, nó phải được chính chúng ta học hỏi, rèn luyện
qua thời gian, hoàn cảnh khác nhau. Vậy nên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Đạo
đức cách mạng khơng phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ
hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng

càng luyện càng trong”.

Trang | 2


NỘI DUNG
I. Cơ sở của luận điểm
1.

Cơ sở lý luận
Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành từ truyền thống đạo đức dân tộc, tinh

hoa đạo đức nhân loại, đạo đức cộng sản Mác-Lênin và sự tu dưỡng, rèn luyện
không mệt mỏi của Hồ Chí Minh.
a. Truyền thống đạo đức dân tộc
Truyền thống đạo đức của dân tộc được hình thành và phát triển trên cơ sở của
chủ nghĩa yêu nước. Nhiều giá trị đạo đức từ đó được tích lũy như đạo lý yêu quê
hương đất nước, yêu thương, quý trọng con người, đồng cam cộng khổ củn giúp
lẫn nhau, cầu củ trong lao động sản xuất, dũng cảm hy sinh trong đánh giặc cứu
nước sơng có thuỷ chung, có tình có nghĩa, uống nước nhớ nguồn; đói cho sạch
rách cho thơm rất lạc quan yêu đời nhưng cũng rất căm ghét cái ác, cảm thủ bọn
cướp nước hiếu thảo với cha mẹ trong tỉnh nghĩa vợ chồng anh em, tiết kiệm và
dung dị trong đời sống... Tất cả những giá trị đạo đức ấy đã đi vào tâm hồn Hồ Chí
Minh ngay từ khi cịn nằm trong nơi ngày càng nồng đượm trở thành khát vọng
thôi thúc Người ra đi tìm đường cứu nước
b. Tinh hoa đạo đức nhân loại
Trước khi đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, Hồ Chí Minh tiếp thu, vận dụng nhiều
tinh hoa đạo đức như: Nho giáo, Phật giáo, Thiên Chúa giáo Mặc gia... nhất là đạo
đức Nho giáo. Nếu từ đó lại cho rằng bản chất của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
là đạo đức Nho giáo thì hồn tồn sai lầm. Những khái niệm, phạm trù đánh dấu

những bậc thang nhận thức của loài người. Qua các thời đại lịch sử, những khái
niệm, phạm trù đã trở thành tài sản chung của nhân loại, những nội dung đã có
Trang | 3


nhiều thay đổi. Những khái niệm như trung, hiếu, nhân, nghĩa, cần, kiệm, liêm,
chính ... đã có trong Nho giáo từ mấy trăm năm trước Công nguyên; dân chủ, tự
do, công bằng, bác ái đã xuất hiện từ thời cổ đại Hy Lạp - La Mã. Nhưng trong hai
thiên niên kỷ vừa qua, các giai cấp, các dân tộc đã hiểu những khái niệm đó rất
khác nhau, thậm chí có những điểm trái ngược nhau. Điều đó là do những lợi ích
khác nhau của các giai cấp, các dân tộc khác nhau quy định.
Về học thuyết của Khổng Tử, Người viết “học thuyết của Khổng từ có ưu điểm
là sự tu dưỡng đạo đức cá nhân”. Thế nhưng Người vẫn phê phán và loại bỏ lập
trường phong kiến của Khổng Tử trên các mặt: tôn thờ chế độ phong kiến, phân
biệt đẳng cấp, trọng nam khinh nữ; phân biệt nghề nghiệp. ....Hồ Chí Minh cịn kế
thừa mặt tiến bộ trong tư tưởng tam dân của Tôn Dật Tiên và tư tưởng tự do, bình
đẳng bác ái của cách mạng dân chủ tư sản... để xây dựng nền đạo đức mới ở nước
ta.
Hồ Chí Minh viết: “Học thuyết của Khổng Tử có ưu điểm là sự tu dưỡng đạo
đức cá nhân Tơn giáo của Chúa Giêsu có ưu điểm là lịng bác ái cao cả. Chủ nghĩa
Mác có ưu điểm là phương pháp biện chứng. Chủ nghĩa Tơn Dật Tiên có trụ điểm
là chính sách "tam dân" thích hợp với điều kiện nước ta... tơi cố gắng làm người
học trị nhỏ của các vị ấy
Với tư duy độc lập và sáng tạo, Hồ Chí Minh đã xuất phát từ thực tiễn Việt Nam
thực hiện một cơng việc kế thừa có chọn lọc, học tập những giá trị đạo đức của quá
khứ, đề xuất những tư tưởng, đạo đức mới, phù hợp với yêu cầu của cách mạng
Việt Nam trong thời đại mới.
c.

Đạo đức cộng sản được thể hiện trong học thuyết Mác Lênin và phong

trào cộng sản quốc tế

Trang | 4


Đạo đức mà Hồ Chí Minh kế thừa, vận dụng nhiều nhất và có giá trị lý luận,
phương pháp luận để Người kế thừa các giá trị đạo đức khác, xây dựng đạo đức
mới là đạo đức học Mác-Lênin - đạo đức của giai cấp vô sản. Điều này đã được thể
hiện trong những dòng viết đầy xúc động của Người sau khi Lênin mất: Lênin là
người "đã nêu cho chúng ta một tấm gương sáng về sự giản dị vĩ đại và sự khiêm
tốn cao độ". "Không phải chỉ thiên tài của Người, mà chính là tính coi khinh sự xa
hoa, tinh thần yêu lao động, đời tư trong sáng, nếp sống giản dị, tóm lại là đạo đức
vĩ đại và cao đẹp của người thầy, đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc châu Á và
đã khiến cho trái tim của họ hướng về Người, khơng có gì ngăn nổi". Đây khơng
phải chỉ là tình cảm của Hồ Chí Minh và dân tộc Việt Nam, mà cịn là tình cảm của
tất cả các dân tộc thuộc địa đối với Lênin vĩ đại. Hồ Chí Minh nhận thức rõ giá trị
bền vững của Chủ nghĩa Mác-Lênin, mà theo Người, đó là một học thuyết chân
chính nhất, chắc chắn, cách mạng và khoa học nhất. Chủ nghĩa Mác-Lênin chỉ ra
phương hướng, đường lối cho chúng ta đi và đi đúng hướng. Người viết: “Có học
tập lý luận Mác-Lênin mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường,
nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị, mới làm được tốt cơng tác Đảng giao
phó cho mình”. Chỉ có trên nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lênin, người cán bộ cách
mạng mới có thể nâng cao đạo đức cách mạng, loại bỏ chủ nghĩa cá nhân. Lý luận
đúng đắn sẽ giúp mỗi cá nhân nhận ra sai lệch trong tư tưởng, nhận thức và hành
động; khắc phục những biểu hiện, như: phai nhạt lý tưởng cách mạng; dao động,
giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; hoài nghi nền tảng tư
tưởng của Đảng...
Nội dung cơ bản của đạo đức học Mác-lênin là các phạm trù và các tiêu chuẩn
đạo đức được hình thành trên trên nền tảng của cách mạng vô sản của chủ nghĩa

tập thể vơ sản lấy việc giải phóng triệt đề giai cấp dân tộc, con người làm mục đích
tối cao coi lạnh phúc không phải chỉ là thỏa mãn nhu cầu của cá nhân mà cái chính
Trang | 5


là phục vụ cho tất cả mọi người theo tinh thần "mình vì mọi người, mọi người vì
mình" Đây chính là điểm khác nhau căn bản, sự tiến bộ về chất của đạo đức vô sản
so với đạo đức cũ. Hồ Chí Minh đã nhận rõ điều đó và vận dụng sáng tạo vào điều
kiện cụ thể của nước ta để xây dựng nền đạo đức mới - đạo đức cách mạng ở nước
ta
d.

Sự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức khơng mệt mỏi của Hồ Chí Minh
Cả cuộc đời Người là một tấm gương vĩ đại về tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Quá

trình rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của Hồ Chí Minh đã nâng Người lên thành bậc
đại nhân, đại trí, đại nghĩa, đại dũng, đại liêm... của thế kỷ XX, khiến kẻ thù cũng
phải kính phục, bị cảm hóa và nhân loại tin tưởng noi theo
Hồ Chí Minh không chỉ thương yêu con người và dân tộc Việt Nam, mà còn
thương yêu thương yêu nhân loại. Người khơng chỉ muốn cứu nước Việt Nam mà
cịn muốn cứu giúp các dân tộc khác. Chính quyền Pháp nhiều lần dụ dỗ, đe doạ, tử
hình vắng mặt nhưng Hồ Chí Minh không sợ hãi mà càng tăng thêm quyết tâm
hoạt động cách mạng. Sau này Người tâm sự: “Cả đời tơi chỉ có một mục đích, là
phấn đấu cho quyền lợi tổ quốc, và hạnh phúc của quốc dân. Những khi tôi phải ẩn
nấp nơi núi non, hoặc ra vào chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo - là vì mục đích
đó
2.

Cơ sở thực tiễn

a.

Tại Việt Nam
Từ khi chuẩn bị thành lập Đảng cho đến khi chuẩn bị cho chuyến đi xa về cõi

vĩnh hằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề rèn luyện đạo đức
cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng, để Đảng luôn trong sạch,
vững mạnh, xứng đáng là đội tiền phong của giai cấp và dân tộc. Bởi vậy, Đảng đã
làm trịn sứ mệnh lịch sử của mình, lãnh đạo nhân dân làm nên thắng lợi của cuộc
Trang | 6


Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược.

Theo tinh thần của Hiệp định Giơnevơ, miền Bắc nước ta được hồn tồn giải
phóng, cịn ở miền Nam - cuộc đấu tranh giải phóng vẫn còn tiếp tục. Hơn bao giờ
hết, sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước càng đòi hỏi sự
nỗ lực phấn đấu cao độ của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tuy nhiên, trong những năm
miền Bắc khơi phục kinh tế, văn hố, xã hội, hàn gắn vết thương chiến tranh, bước
đầu cải tạo và xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội, tâm trạng thời bình,
biểu hiện suy thối và cá nhân chủ nghĩa của đội ngũ cán bộ, đảng viên đã khơng
dừng lại ở hiện tượng đơn lẻ, đó đã là căn bệnh, trở thành nguy cơ của một Đảng
cầm quyền.
Nhận thức rõ những gian nan, trắc trở, những khó khăn phức tạp của chặng
đường trước mắt, và sớm tiên liệu được tình hình,Chủ tịch Hồ Chí Minh cho ra đời
tác phẩm Đạo đức cách mạng.
b.

Tại Nga

Sau Cách mạng Tháng Mười, V.I.Lênin và Đảng Bơn-sê-vích Nga đã tập trung

củng cố chính quyền Xô-viết, xây dựng chế độ xã hội mới, đem lại cuộc sống tốt
đẹp cho quần chúng nhân dân. Sự thống nhất về mặt lợi ích của giai cấp vơ sản với
nhân dân lao động đã hình thành và phát triển một nguyên tắc đạo đức mới, đó là
chủ nghĩa tập thể. Đồng thời công tác vận động, tập hợp quần chúng cũng được
những người Bơn-sê-vích Nga chú trọng gắn với việc đấu tranh vạch trần bộ mặt
cải lương, phản động của giai cấp tư sản và chính quyền lâm thời tư sản. Với hàng
loạt khẩu hiệu cách mạng, nhất là khẩu hiệu “Chính quyền về tay các Xơ viết",
Đảng Bơn-sê-vích Nga đã thành cơng trong việc tập hợp và phát huy sức mạnh của
Trang | 7


các lực lượng cách mạng như công nhân, nông dân, các dân tộc bị áp bức cùng
kiên quyết đấu tranh lật đổ chính quyền lâm thời tư sản.

II. Nội dung của luận điểm
1.

Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng
Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư tưởng, lãnh tụ cách mạng thế giới bàn

nhiều về vấn đề đạo đức và giáo dục, thực hành đạo đức. Khi đánh giá vai trò của
đạo đức trong đời sống, từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã nêu rõ đạo đức là nguồn ni
dưỡng và phát triển con người. Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định đạo đức là gốc,
là nền tảng, là sức mạnh, là tiêu chuẩn hàng đầu của người cách mạng. Người coi
đạo đức rất quan trọng như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông, suối. Trong tác
phẩm Sửa lối làm việc (1947), Người viết: “Cũng như sơng thì có nguồn mới có
nước, khơng có nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo.
Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng

không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho
lồi người là một cơng việc to tát, mà tự mình khơng có đạo đức, khơng có căn
bản, tự mình đã hủ hóa, xấu xa thì cịn làm nổi việc gì?”. Trong tác phẩm Đạo đức
cách mạng (1958), Hồ Chí Minh viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành
xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng
nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được
nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng,
mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.”
Hồ Chí Minh là Tấm gương sáng ngời, mẫu mực về đạo đức cách mạng. Người
là biểu tượng về ý chí, nghị lực và sự phấn đấu nỗ lực khơng mệt mỏi để vượt qua
mọi khó khăn, thử thách. Người ln nêu gương sáng về tính kiên định, bản lĩnh,
lịng trung thành tuyệt đối với mục tiêu, lý tưởng cách mạng, tấm gương gần dân,

Trang | 8


tin dân, yêu thương, quý trọng nhân dân, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục
vụ nhân dân; cần, kiệm, liêm chính, chí cơng vơ tư.
Những phẩm chất đạo đức cách mạng cao q của Hồ Chí Minh khơng phải tự
nhiên mà có. Đó là kết quả của cả một q trình khơng ngừng tự tu dưỡng, tự rèn
luyện và hồn thiện bản thân mình. Vì thế, Người ln căn dặn cán bộ, đảng viên
phải không ngừng tự tu dưỡng rèn luyện về đạo đức để trở thành những người
chiến sĩ cách mạng mẫu mực.
Công tác xây dựng Đảng về đạo đức cách mạng luôn là mối quan tâm của Chủ
tịch Hồ Chí Minh. Trước lúc đi xa, Người viết trong Di chúc: “Đảng ta là một
Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên là cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng:
cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải
xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân”. Lời căn dặn
vắn tắt của người đã nói lên điều cốt tử nhất trong xây dựng Đảng cầm quyền,
quyết định vận mệnh của Đảng, của Nhà nước, vận mệnh của cả chế độ - đó là đạo

đức cách mạng. Theo Người, đạo đức là “gốc” của người cách mạng. Cả cuộc đời
Bác Hồ ln rèn luyện mình để trở thành người có đạo đức cách mạng, làm giàu
truyền thống đạo đức dân tộc Việt Nam.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả thực tế
làm thước đo. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh ln đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn
đức với tài, lời nói đi đơi với hành động và hiệu quả trên thực tế. Người nói: “Phải
lấy kết quả thiết thực đã góp sức bao nhiêu cho sản xuất và lãnh đạo sản xuất mà
đo ý chí chí cách mạng của mình. Hãy kiên quyết chống bệnh nói sng, thói phơ
trương hình thức, lối làm việc khơng nhằm mục đích nâng cao sản xuất”.
Đức và tài phải là những phẩm chất thống nhất của con người. Nếu đạo đức là
tiêu chuẩn cho mục đích hành động thì tài là phương tiện thực hiện mục đích đó.
Vì vậy, con người cần có cả đức và tài, nếu thiếu tài thì làm việc gì cũng khó,
nhưng thiếu đạo đức thì vơ dụng, thậm chí có hại. Trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Trang | 9


Minh, đức và tài, hồng và chuyên, phẩm chất và năng lực phải thống nhất làm một.
Trong đó, đạo đức là gốc, là nền tảng của người cách mạng. Người đòi hỏi tài năng
phải gắn chặt và đặt vững trên nền tảng đạo đức. Hồ Chí Minh thường khuyên:
“Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng.
Đó là cái gốc, rất quan trọng. Nếu khơng có đạo đức cách mạng thì tài cũng vơ
dụng”.
Hồ Chí Minh hết sức quan tâm giáo dục toàn diện cho các em học sinh, sinh
viên cả “Đức, Trí, Thể, Mỹ”. Trong đó, đức là gốc, là trước hết; tài là cực kỳ quan
trọng, khơng có tài thì khơng xây dựng, phát triển được đất nước. Đức bao gồm
nếp ăn ở, sinh hoạt hằng ngày, trước hết là với gia đình, anh em, bạn bè, rộng ra là
với quốc gia, dân tộc; học để làm việc, làm người, làm cán bộ.
Bác nói: có đạo đức thì khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh
thần gian khổ, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, lo hoàn thành
nhiệm vụ cho tốt, chứ khơng tính tốn, kèn cựa để hưởng thụ; khơng cơng thần,

khơng quan liêu, khơng kiêu ngạo, hủ hóa. Người cịn nói: “Đạo đức cách mạng
khơng phải từ trên trời rơi xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà
phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong.”
Ngày nay, trong các văn bản, Đảng và nhà nước ta đã nhiều lần khẳng định
những phẩm chất tốt đẹp mới xuất hiện trong thời kỳ đổi mới, nhưng đồng thời
cũng nghiêm khắc chỉ ra thực trạng và mức độ suy thoái về đạo đức, lối sống trong
một bộ phận cán bộ, đảng viên và trong xã hội, diễn ra rất tinh vi, ngày càng tăng,
ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cách mạng nước ta thể hiện dưới dạng như:
chủ nghĩa cá nhân, lối sống ích kỷ, vụ lợi,… có xu hướng ngày càng phát triển; nạn
tham nhũng, đưa và nhận hối lộ, bịn rút của cơng diễn ra nhiều ngành, nhiều địa
phương, nhiều lĩnh vực; tệ nạn quan liêu, xa dân, lãnh đạm, vơ cảm trước những
khó khăn, bức xúc, những yêu cầu chính đáng của nhân dân, của doanh nghiệp;
Trang | 10


sống thiếu trung thực… Thấy trước điều này, Người đã từng nhắc nhở, “Một dân
tộc, một Đảng và mỗi con người, ngày hơm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn,
không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi,
nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Đảng ta vừa là đạo đức vừa là văn minh”, là
người khởi xướng và lãnh đạo mọi sự đổi thay của đất nước qua các giai đoạn lịch
sử của cách mạng. Muốn đưa sự nghiệp cách mạng tiến đến đích cuối cùng, trước
hết Đảng phải thật sự đổi mới, tự chỉnh đốn. Tự đổi mới, tự chỉnh đốn là khẳng
định sự vận động nội tại của Đảng cầm quyền trong quá trình lãnh đạo cách mạng,
là sự nhận điện đúng quy luật vận động, phát triển của Đảng. Quán triệt tư tưởng
Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay, trước hết mỗi cán bộ, đảng
viên phải tăng cường học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trên cơ
sở đó nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân.
2.

Đẩy mạnh giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng

viên theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Việc chú trọng vào rèn luyện đạo đức các mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là
việc cần được chú trọng và đẩy mạnh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhấn mạnh
rằng: “Đảng không phải là một tổ chức để làm quan, phát tài. Nó phải làm trịn
nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”.
Mỗi đảng viên cần phải thực hiện thật tốt theo lời căn dặn của Bác, rèn luyện đạo
đức thường xuyên và luôn trau dồi mọi mặt của bản thân để có thể lãnh đạo được
nhân dân. “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn thì sơng
cạn, cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng thì phải có đạo
đức cách mạng, khơng có đạo đức cách mạng thì tài giỏi đến mấy cũng không lãnh
đạo được nhân dân”, nguồn với cây được ví như đạo đức cách mạng của từng đảng
viên, một cái “gốc rễ”, cái “nguồn” cơ bản nhưng vô cùng cần thiết, đặc biệt là
Trang | 11


khơng thể thiếu của đảng viên. Hồ Chí Minh u cầu người cách mạng phải có đủ
2 yếu tố: đức và tài. Khi đã có đức, đảng viên sẽ có được nguồn tinh thần lớn lao
để học hỏi thêm, rèn giũa bản thân. Hai yếu tố không thể thiếu nhau, có đức nhưng
khơng có tài thì vơ dụng, ngược lại cũng vậy, có tài mà khơng có đức thì có tài giỏi
đến mấy cũng không thể quy tụ, lãnh đạo được dân chúng. Đạo đức luôn gắn liền
cùng năng lực để đảng viên có thể hồn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân
giao phó.
Thơng qua những bài nói, bài viết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định chuẩn
mực cơ bản của đạo đức cách mạng đó là: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu
thương con người, sống có nghĩa, có tình; Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vô tư;
Tinh thần quốc tế trong sáng. Những chuẩn mực đạo đức khơng vì cho danh vọng
cá nhân, mà là vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người. Theo Bác,

tựu trung lại: “Đạo đức cách mạng mang là quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng,
cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất. Đặt lợi ích của Đảng và nhân dân lao
động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lịng hết sức phục vụ
nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc. Ra
sức học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng
cao tư tưởng và cải tiến cơng tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ”. Nên
ngay từ những ngày chuẩn bị hoạt động về tư tưởng chính trị, tư tưởng và tổ chức
cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam, việc rèn luyện đạo đức là thường
xuyên, liên tục. Kiên quyết đấu tranh chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng, hành
vi xu nịnh, tham nhũng, lãng phí. Những cái tật xấu, bất liêm, bất chính ln ở
trong mỗi con người cán bộ, đảng viên nên bản thân mỗi người phải nhận thức
được và tránh xa. Khi rèn luyện bản thân, nói phải đi đơi với làm. Khơng thể nói
sng rồi để đấy mà bản thân có thể có những phẩm chất đạo đức như vậy. Cả
V.I.Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nêu ra một nguyên tắc rất cơ bản trong
xây dựng đạo đức: “Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương
Trang | 12


sống”. Cán bộ, đảng viên là những con người gần gũi với dân, bởi nghĩa vụ, trách
nhiệm của bản thân. “Quần chúng chỉ quý mến những người có đạo đức. Muốn
hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”. Mọi
người đều có thể và thường học hỏi những người gần gũi với mình, nên các đảng
viên và cán bộ, những con người có đạo đức cách mạng, đang đóng vai trị quan
trọng trong đời sống hàng ngày của nhân dân.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, có nhiều phương pháp để rèn luyện đạo đức, trong
đó cơ bản và phổ quát nhất là: Ham học, cầu tiến bộ; Lắng nghe ý kiến và tôn trọng
kỷ luật; Thực hiện tốt phê bình và tự phê bình. Các phương pháp rèn luyện đạo đức
nêu trên là rất quan trọng. Các cán bộ, đảng viên phải có sự chủ động của bản thân
trong học hỏi, nghiên cứu, tìm tịi, sáng tạo. Trong các phương pháp, có thể nói
“phê bình và tự phê bình” là phương pháp hiệu quả nhất. Mỗi cán bộ, đảng viên

đều sẽ nhìn nhận lại bản thân sau một thời gian để tìm được những ưu, nhược của
bản thân để vừa phát triển thêm cái tốt, vừa hạn chế lại cái khơng tốt. Và việc nhìn
vào những đồng chí khác để có thể khai thác thêm kinh nghiệm từ họ, cịn có thể
nhắc nhở họ và cùng tiến. “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt
hay kém, “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, người sát sao với công việc luôn
là cán bộ, họ là “cầu nối” giữa Đảng và Nhà nước với nhân dân. Để đội ngũ cán
bộ, đảng viên yếu kém thì dù có đường lối, chính sách đúng cũng không thể đi vào
cuộc sống. Người khẳng định: “cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy, nếu dây
chuyền khơng tốt, dù chạy thì cũng sẽ bị tê liệt. Cán bộ là những người đem chính
sách của Chính phủ, của Đoàn thể thi hành trong quần chúng nhân dân, nếu cán bộ
dở thì chính sách hay cũng khơng thể thực hiện được”. Do đó, việc chú trọng và
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, thông qua các khâu như: tuyển
chọn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng và bãi nhiệm, kỷ luật,…
Người đã viết tác phẩm “Đời sống mới” để giáo dục cho cán bộ, đảng viên và cả
nhân dân để thực hiện lối sống mới, đạo đức nói chung, thực hiện cần, kiệm, liêm,
Trang | 13


chính nói chung. Từ đó, có thể thấy Người ln chú trọng đặc biệt đến việc xây
dựng và rèn luyện đạo đức cách mạng cho người làm việc trong bộ máy Nhà nước.
Tháng 10/1947, Hồ Chí Minh viết tác phẩm “Sửa đổi làm việc” để căn dặn thêm
mọi người, nhất là cán bộ, đảng viên rằng phải thường xuyên ra sức rèn luyện đạo
đức cách mạng và cùng nhau quyết tâm chống lại thói hư tật xấu.
3.

Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh – Việc làm là cần

thiết và thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên
Chủ tịch Hồ Chí Minh từ lâu đã được coi là lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc
Việt Nam, Bác đã cống hiến cả đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng Bác

được UNESCO công nhận là một danh nhân văn hóa vào năm 1987. Ở Bác tư
tưởng đạo đức luôn gắn với hành vi đạo đức, động cơ ln gắn với hiệu quả, ln
nói đi đôi với làm. Đây là hành động cơ bản thể hiện phẩm chất đạo đức cách
mạng của người cán bộ, đảng viên, tuy nhiên không phải bất cứ nhà tư tưởng, nhà
cách mạng nào cũng làm đc. Hồ Chí Minh khẳng định: “Nói phải đi đơi với làm và
cao hơn là làm rồi mới nói, làm nhiều nói ít và thậm chí làm hết lịng, làm tận tụy
mà khơng nói, khơng phơ trương. Chỉ có những kẻ lừa gạt, đạo đức giả mới nói
một đằng làm một nẻo, những kẻ như thế sẽ làm giảm lòng tin của nhân dân đối
với Đảng”.
Theo Bác, tu dưỡng đạo đức như một cuộc cách mạng trường kỳ, gian khổ, một
nền đạo đức chỉ mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở tự giác tu dưỡng đạo đức
của mỗi người. Người hằng quan tâm phải làm như thế nào để mỗi người tự nhận
thấy việc trau dồi đạo đức cách mạng là một việc phải kiên trì, thường xuyên, liên
tục. Sự nghiệp đổi mới của đất nước đã và đang đặt ra những yêu cầu ngày càng
cao đối với sự thịnh hành, phát triển và những phẩm chất đạo đức của con người
Việt Nam, đồng thời cũng tạo ra những thuận lợi và thử thách mới đối với toàn
Đảng, toàn dân ta trong lĩnh vực tư tưởng, đạo đức. Mỗi cán bộ, đảng viên phải ra
Trang | 14


sức học tập tinh thần trách nhiệm, phục vụ nhân dân của Bác. Việc học và làm theo
Bác không bắt đầu bằng những điều cao siêu, to lớn, mà cần bắt đầu từ những lời
nói, việc làm, bằng thái độ, cách ứng xử trong xử lý và giải quyết công việc hằng
ngày, tất cả đều xuất phát từ tinh thần tự giác, sự thôi thúc của con tim, danh dự
của mỗi người. Cần phải khắc phục sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ,
đảng viên và nhân dân, làm lành mạnh nền đạo đức xã hội, góp phần giữ vững ổn
định chính trị, xã hội, tạo động lực cho sự phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững.
Trong xử lý và giải quyết công việc cần khắc ghi sâu sắc nguyên tắc lợi ích của Tổ
quốc, của nhân dân, của Đảng là tối thượng, bất khả xâm phạm, kiên quyết đấu
tranh chống chủ nghĩa cá nhân. Người cán bộ, đảng viên trước bất cứ cơng việc gì,

dù ở cương vị, hồn cảnh nào cũng phải ln đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân
dân, của Đảng lên trước.Mỗi người cần thấm nhuần, khắc sâu lời Bác dạy: Cán bộ,
đảng viên “là người đầy tớ trung thành và tận tụy của nhân dân”; “phục vụ nhân
dân là phục tùng chân lý”; “làm công bộc cho dân là một việc làm cao thượng”.
Việc rèn luyện, học tập và làm theo tấm gương của Bác không phải là việc diễn
ra trong ngày một ngày hai, đây là việc làm cần thiết, cần phải đẩy mạnh trong toàn
Đảng, toàn quân và dân ta. Học tập, tu dưỡng đạo đức cách mạng là quá trình rèn
luyện ở mọi lúc, mọi nơi, trong những điều kiện và hoàn cảnh khác nhau, trong
hoạt động lý luận và thực tiễn; trong đời tư cũng như trong sinh hoạt cộng đồng;
trong các mối quan hệ với mình, với người và với cơng việc. Có như vậy, hành vi,
phong cách và đạo đức của từng cán bộ, đảng viên mới dần được hoàn thiện trong
mọi lĩnh vực cơng tác, sinh hoạt của mình.

III. Giá trị, ý nghĩa của luận điểm, liên hệ thực tiễn Việt Nam hiện
nay

Trang | 15


1.

Giá trị, ý nghĩa của luận điểm

a.

Giá trị lý luận
Thông qua luận điểm, Hồ Chí Minh đã khẳng định về việc xây dựng, rèn luyện

nhân cách, phẩm chất và giá trị cao quý của người làm cách mạng là nền tảng kiên
định để từ đó xây dựng một đảng cầm quyền liêm chính, trong sạch, vững mạnh, trí

tuệ và bản lĩnh ngang tầm nhiệm vụ mà Tổ quốc và nhân dân giao phó.
b.

Giá trị thực tiễn
Thứ nhất, luận điểm trở thành tư tưởng chỉ đạo cho công tác xây dựng Đảng,

công tác cán bộ và là phương châm hành động, tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán
bộ, đảng viên hôm nay. đối với công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhất là công
tác xây dựng, giáo dục đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay.
Nâng cao đạo đức cách mạng là chiến lược lâu dài của Đảng ta, là yếu tố làm
nên thắng lợi bền vững cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta vì một Việt Nam
xã hội chủ nghĩa “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác
tư tưởng, lý luận. Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ; tăng cường công tác kiểm tra,
giám sát của tổ chức đảng với cán bộ, đảng viên. Coi đạo đức cách mạng là tiêu chí
quan trọng hàng đầu để đánh giá hiệu quả lãnh đạo của tổ chức đảng và mức độ
phấn đấu của mỗi cán bộ, đảng viên. Các tổ chức đảng cần cụ thể hố nội dung,
chương trình giáo dục, xây dựng kế hoạch, chỉ tiêu phấn đấu, rèn luyện đạo đức sát
hợp với yêu cầu nhiệm vụ, chức trách của từng tập thể và cá nhân.
Thứ hai, luận điểm lời cảnh tỉnh đối với từng cán bộ, đảng viên trong quá trình
rèn luyện đạo đức cách mạng.
Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, bằng sự cố
gắng học tập, rèn luyện nghiêm túc, kiên trì, đạo đức cách mạng đã giúp cán bộ,
đảng viên của Đảng luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, tuyệt đối trung
thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, vững vàng trong mọi thử thách, khi gặp
Trang | 16


khó khăn, gian khổ, thất bại vẫn khơng lùi bước; khi gặp thuận lợi, thành công vẫn
giữ vững tinh thần khiêm tốn, không tự đắc, tự mãn, không kiêu ngạo, khơng kèn

cựa thiệt hơn; một lịng một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
“Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống” mà cần được rèn luyện và
củng cố. Vì lẽ đó, mà cá nhân tự rèn luyện, tổ chức và nhân dân giám sát quá trình
rèn luyện. Q trình này phải làm liên tục, khơng ngừng nghỉ bởi chúng ta ý thức
rất rõ rằng đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực và vị thế như ngày
nay, nhưng mặt khác, chúng ta cũng đứng trước rất nhiều thách thức, khó khăn.
Mỗi cán bộ, đảng viên cần nghiêm túc thực hiện trách nhiệm nêu gương, người
có chức vụ càng cao, cương vị càng lớn, nhất là người đứng đầu các cơ quan, đơn
vị trong Đảng và trong bộ máy chính quyền lại càng phải gương mẫu trong tu
dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công
tác. Trước sự xuyên tạc, kích động, chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch,
sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường, những tiêu cực xã hội, sự cám dỗ vật
chất trong đời sống xã hội hiện nay, càng đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải nghiêm
túc, tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức suốt đời. Chủ tịch Hồ Chí Minh
khẳng định: “Muốn rèn luyện đạo đức cách mạng, thì chúng ta phải ra sức học tập,
tu dưỡng, tự cải tạo để tiến bộ mãi”.
Phải hết sức vững vàng trên nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên định chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyệt đối khơng được dao động, mơ hồ. Phải
đặc biệt coi trọng nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng; khắc phục bệnh “lười học
lý luận chính trị” của cán bộ, đảng viên. Đây là yêu cầu trọng tâm của cơng tác xây
dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức cách mạng đối với mỗi cán bộ, đảng
viên, nhất là cán bộ cấp chiến lược.
Kiên định, vững vàng trên nền tảng tư tưởng phải đi đôi với vận dụng và phát
triển sáng tạo lý luận trong thực tiễn. Cán bộ, đảng viên đi học không phải để tiếp
nhận những thứ lý luận giáo điều, xơ cứng rồi nói lại, hoặc vận dụng một cách máy
Trang | 17


móc, áp đặt chủ quan; lại càng khơng được đi học để “lấy bằng, khoe chữ”, mà
phải học thật sự, trước hết là học về phương pháp tư duy, phương châm hành động,

phương cách vận dụng theo tinh thần đổi mới, sáng tạo.
2.

Thách thức đặt ra trong quá trình tự rèn luyện đạo đức cách mạng của

người cán bộ, đảng viên
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán
bộ, đảng viên là vấn đề quan trọng và có ý nghĩa sống cịn của chế độ xã hội chủ
nghĩa ở nước ta. Đặc biệt khi sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện
đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta hiện nay càng đi
vào chiều sâu và triển khai trên diện rộng thì càng địi hỏi phải phát huy vai trò của
đội ngũ cán bộ, đảng viên - bộ phận tiên tiến của xã hội trong việc nắm bắt thời cơ,
vượt qua thử thách để giải quyết thành công những vấn đề mới mẻ do thực tiễn đặt
ra. Chính vì vậy, cùng với việc nâng cao trình độ văn hố, chun mơn nghiệp vụ,
phải chú trọng nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân cho cán bộ,
đảng viên để những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạng trở thành yếu tố
chủ đạo trong việc định hướng hoạt động của họ. Đây là một trong những vấn đề
có tầm quan trọng hàng đầu, quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới ở nước
ta hiện nay.
Nhưng trong thực tế những năm gần đây, sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức
của một bộ phận cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, đang làm băng hoại
nền đạo đức xã hội, băng hoại truyền thống nhân văn của dân tộc. Có thể nói, đây
là những thách thức lớn nhất của công cuộc đổi mới đất nước, là nguy cơ đe dọa sự
sống còn của chế độ ta, làm mất thanh danh uy tín của Đảng, Nhà nước, làm xói
mịn lịng tin của dân chúng vào Đảng, vào chế độ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã sớm nhận ra sự nguy hiểm của bệnh "cá
nhân", đó là nguyên nhân đẻ ra các tệ nạn tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến
chế độ.
Trang | 18

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định chủ nghĩa cá nhân là một trở ngại lớn cho
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội cho nên thắng lợi của chủ nghĩa xã hội không
thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân. Tuy nhiên, đấu
tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân” mà
ngược lại “chỉ ở trong chế độ xã hội chủ nghĩa thì mỗi người mới có điều kiện để
cải thiện đời sống riêng của mình, phát huy tính cách riêng và sở trường riêng”.
Khi lợi ích chung của tập thể được bảo đảm thì lợi ích riêng của cá nhân mới có
điều kiện được thỏa mãn và nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích tập thể thì
đạo đức cách mạng địi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung
của tập thể.
Trong khi kiên quyết đấu tranh phịng, chống chủ nghĩa cá nhân, Chủ tịch Hồ
Chí Minh cũng rất cẩn trọng nhắc nhở chúng ta không nên hiểu và làm việc này
một cách máy móc mà cần phân biệt một cách khoa học, tinh tế giữa chủ nghĩa cá
nhân vị kỷ như một thế giới quan xấu xa, sự lệch lạc thái quá của bệnh cá nhân chủ
nghĩa với lợi ích chính đáng của cá nhân. Do đó, thật thà tự phê bình và thành khẩn
phê bình là “vũ khí sắc bén”, góp phần phát hiện sớm những biểu hiện của chủ
nghĩa cá nhân, những sai lầm, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên để kịp thời chỉnh
đốn, sửa chữa; đặc biệt là phải phát huy vai trị tích cực giám sát của nhân dân
trong thực hiện tự phê bình và phê bình.
Bối cảnh trong nước và quốc tế đang thay đổi nhanh chóng địi hỏi đội ngũ lãnh
đạo, quản lý các cấp phải thường xuyên được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ
năng theo phương châm “cơ bản, hệ thống, thực tiễn và hiện đại”, nhất là luôn bám
sát hơi thở của cuộc sống; từ cuộc sống gần dân, từ nguyện vọng của nhân dân mà
học để phục vụ nhân dân. Do đó, cơng tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng
phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, cập nhật thực tiễn và tổng kết thực
tiễn để phát triển và hoàn thiện.

Trang | 19

Trong những năm qua, những thành tựu của công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi
xướng và lãnh đạo đã đạt được nhiều mục tiêu quan trọng, tạo đà cho những bước
phát triển tiếp theo của sự nghiệp cách mạng. Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc
Cách mạng công nghiệp 4.0 và cùng đồng hành với nó là nền kinh tế thị trường, là
tồn cầu hóa… Việt Nam ngày càng khẳng định được vị thế trên trường quốc tế.
Song bên cạnh đó, tận dụng những yếu tố mặt trái của Cách mạng công nghiệp 4.0,
các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội, xét lại đã bằng nhiều chiêu thức cơng
kích chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Lợi dụng những thành tựu tiên tiến của Cách mạng cơng nghiệp, nhất là sự phát
triển của máy tính, cơng nghệ số, trí tuệ nhân tạo và sự bùng nổ thông tin trên các
trang mạng xã hội, các thế lực thù địch tăng cường các hoạt động chống phá lý
luận mác xít, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước. Gia tăng về quy mơ, đa dạng về hình thức, nguy hiểm về tính chất và
càng thâm độc về mức độ chống phá.
Triệt để lợi dụng lợi thế không bị ngăn cách bởi khơng gian địa lý để tăng tính
cập nhật, lan tỏa các thông tin chống phá, chúng đã thông qua các mạng xã hội,
người sử dụng internet ở Việt Nam, để tiếp tục đẩy mạnh chống phá, thúc đẩy “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta.
Mỗi cán bộ, đảng viên cần có ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức hằng
ngày và quan trọng hơn là hằng ngày phải “thực hành đạo đức cách mạng”. Đảng
yêu cầu học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí
Minh là để cho cán bộ, đảng viên tự soi mình, sửa mình, tự rèn luyện những phẩm
chất: cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư; quét sạch mọi biểu hiện của chủ nghĩa
cá nhân vị kỷ để được nhân dân tin yêu, quý mến. Cán bộ, đảng viên không phải
chỉ đi tuyên truyền “suông” mà cần thật sự đi đầu, tạo sức lan tỏa trong nhân dân
về việc nghiêm túc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà
nước.
Trang | 20

Vấn đề mấu chốt, quyết định đến giáo dục rèn luyện đạo đức của người cán bộ,
đảng viên là sự tự rèn luyện. Cái tốt cái xấu đều có trong mỗi con người. Mà học
cái tốt thì khó, vì vậy việc phấn đấu, tu dưỡng của người cán bộ, đảng viên là yêu
cầu nội tại, thường xuyên, liên tục.
Quá trình rèn luyện đạo đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn,
trong mọi mối quan hệ với tổ chức và cá nhân, trong đời tư cũng như trong sinh
hoạt cộng đồng; phải được sự theo giám sát của cấp ủy, của nhân dân trên tinh
thần: dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn cịn một bộ phận khơng nhỏ cán bộ, đảng viên thiếu
tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, thoái hoá, biến chất, lập trường tư tưởng
không vững vàng, hoang mang, dao động trước những tác động từ bên ngoài. Họ
sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hịi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, của lợi
ích nhóm… nên đã khơng làm trịn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng,
trước nhân dân.
Tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận cịn diễn biến tinh
vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn cịn nghiêm trọng, tập trung
vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước… Nhiều cán bộ, đảng viên,
trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu; còn biểu
hiện quan liêu, cửa quyền, chưa thực sự sâu sát thực tế, cơ sở, trở thành những con
sâu mọt “thoái bộ, lạc hậu”, “ngăn trở sự nghiệp của Đảng, ngăn trở bước tiến của
cách mạng” đã và đang đưa lại những tổn thất rất lớn cho sự nghiệp cách mạng.
Với họ, lời nói khơng đi đơi với việc làm, nói giỏi về đạo đức cách mạng nhưng
thực tế thì rời xa những phẩm chất tốt đẹp của người cách mạng.

Trang | 21


Điều đáng lo ngại là những sai phạm của bộ phận khơng nhỏ cán bộ, đảng viên

ấy, trong đó có cả những cán bộ lãnh đạo cấp cao đã bị đưa ra xét xử, đưa ra khỏi
Đảng gần đây không những làm thiệt hại lớn đến kinh tế của Nhà nước mà còn làm
suy giảm niềm tin trong nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ; làm rạn vỡ
mối liên hệ mật thiết giữa Đảng và nhân dân...
Biểu hiện chuyển hóa chính trị ở Việt Nam xuất hiện từ hai hướng: Một mặt, đó
là âm mưu và hoạt động tác động chuyển hóa chính trị của các thế lực thù địch.
Mặt khác, đó là sự “tự chuyển hóa” chính trị của nội bộ ta. Hai hướng này có mối
quan hệ chặt chẽ, biện chứng với nhau. Yếu tố bên ngoài thúc đẩy, tạo điều kiện
cho yếu tố bên trong; yếu tố bên trong tạo sự chú ý và điều kiện thuận lợi cho yếu
tố bên ngồi. Trong đó, “tự chuyển hóa” bên trong sẽ quyết định sự thay đổi về
chính trị nên hết sức nguy hiểm. Do vậy, phương châm, nguyên tắc bảo đảm an
ninh nội bộ, phòng, chống chuyển hóa chính trị phải chủ động phịng ngừa, giữ
vững bên trong là trước tiên.
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là sự suy thối từ bên trong; là
q trình tự biến đổi về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên
theo chiều hướng tiêu cực, làm mất dần các chuẩn mực của người cộng sản, dẫn
đến xa rời những nguyên tắc, quan điểm mácxít; suy giảm nghiêm trọng niềm tin
vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” sẽ gây
ra tình trạng mất đoàn kết trong nội bộ các cơ quan, tổ chức; một bộ phận trong đội
ngũ trí thức, luật sư, báo chí, văn nghệ sĩ bộc lộ tư tưởng muốn thốt ly khỏi sự
lãnh đạo của Đảng. Nếu khơng được ngăn chặn kịp thời, triệt để sẽ dẫn đến tổ chức
bị suy thoái, tự tan rã.

Trang | 22


Vì vậy Đảng và Nhà nước cần thường xuyên giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước
cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên

về mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tính ưu việt của chủ
nghĩa xã hội và những hạn chế không thể tránh khỏi trên con đường phát triển.
Đề cao tinh thần phê bình và tự phê bình trong các tổ chức đảng. Tăng cường
công tác thông tin, tuyên truyền kịp thời, có tính định hướng đúng đắn nhằm cung
cấp thơng tin chính thống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân về những vấn
đề kinh tế, chính trị, đối ngoại… quan trọng của đất nước; chú trọng giáo dục, rèn
luyện đạo đức cách mạng đối với mọi cán bộ, đảng viên, nhất là với những cán bộ
lãnh đạo, quản lý.
Để ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái trong đạo đức, lối sống của một bộ phận cán
bộ, đảng viên cần đến những chủ trương, giải pháp hành động mạnh mẽ, đồng bộ.
Cần kết hợp chặt chẽ giữa tăng cường giáo dục đạo đức trong đảng và trong xã hội
với tinh thần tự tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán bộ, đảng viên.
Giữ gìn, củng cố đồn kết, thống nhất vững chắc trong Đảng, chống những biểu
hiện cục bộ, địa phương, phe cánh, “lợi ích nhóm”. Phải giữ gìn sự đồn kết, thống
nhất trong Đảng đồng thời tích cực đấu tranh phịng, chống âm mưu, hoạt động
“diễn biến hịa bình” để thúc đẩy q trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên
trong của các thế lực thù địch, nhất là trên mặt trận tư tưởng, lý luận; tiếp tục giáo
dục nâng cao nhận thức, xác định rõ vị trí, vai trị, trách nhiệm của các lực lượng
tham gia đấu tranh; tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo cuộc đấu tranh trên lĩnh
vực tư tưởng, lý luận; quan tâm đầu tư những điều kiện đảm bảo cho cuộc đấu
tranh trên mặt trận tư tưởng ngày càng hợp lý, có hiệu quả. Nêu cao đạo đức cách
mạng “cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư”, khắc phục chủ nghĩa cá nhân, tích
Trang | 23


cực vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng và các hiện tượng tiêu cực ngay trong
cơ quan, đơn vị mình, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần nâng
cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Việc không ngừng rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của cán bộ, đảng viên, cũng
giống như việc tạo ra những kháng thể tốt, ngăn chặn, miễn nhiễm, đẩy lùi và làm

thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn quyết liệt chống phá của các thế lực phản động, thù
địch đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.
3.

Sinh viên học tập và rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta theo định hướng xã hội chủ

nghĩa và đăng đặt ra những yêu cầu nhiệm vụ quan trọng cho thế hệ trẻ hiện nay là
phải có kiến thức chuyên mơn cao, có tư tưởng chính trị vững vàng, có năng lực tư
duy để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa. Địi hỏi
chúng ta – thế hệ trẻ của dân tộc ngoài việc chăm lo học tập, tiếp thu tri thức,
chuyên môn, cần phải tăng cường quan tâm giáo dục rèn luyện đạo đức cách mạng
theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Giáo dục lý luận chính trị là một nhiệm vụ trọng yếu trong công tác tư tưởng của
Đảng, nhằm bồi dưỡng về lý luận chính trị, truyền đạt các chỉ thị, nghị quyết của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; bồi dưỡng kiến thức và nghiệp vụ công
tác xây dựng Đảng, xây dựng và quản lý Nhà nước cho cán bộ, đảng viên, góp
phần nâng cao năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức cách
mạng để xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa hồng vừa chuyên. Đồng thời,
giáo dục lý luận chính trị cho các sinh viên tại hệ thống các nhà trường đại học, cao
đẳng đã góp phần hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản và
phương pháp luận biện chứng cho sinh viên; hình thành và phát triển trí tuệ, nâng
cao trình độ và năng lực của sinh viên, giúp họ khẳng định bản thân và hòa nhập

Trang | 24