Tuan 21 Khai quat lich su Tieng Viet

TỔ VĂN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TẤT THÀNH

Giáo án
điện tử

Người soạn:

Nguyễn Thị ThànhNinh

Nguyễn Thị Thuý


Thiết kế bài dạy
-Giáo án điện tử


Tiết 66:

BÀI:

TIẾNG VIỆT

KHÁI QUÁT LỊCH SỬ
TIẾNG VIỆT


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
I/ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TIẾNG VIỆT

1. Khái niệm:

?

Tiếng Việt là tiếng nói
Việt Nam là một quốc gia
có nhiều dân tộc, mỗi dân
tộc có một ngôn ngữ riêng.
Vậy tiếng Việt là ngôn ngữ
của dân tộc nào? Nêu khái
niệm về tiếng Việt?

của dân tộc Vieät.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

?

Ngày nay Tiếng Việt có vai
trò và vị trí như thế nào ?

Thảo luận

- Là ngôn ngữ được dùng chính thức trong các lónh vực:
Hành chính, ngoại giao, giáo dục…
- Là ngôn ngữ chung của các dân tộc Việt Nam trong giao
tiếp xã hội.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

2/ Tiếng Việt trong thời kỳ dựng nước:
a/ Nguồn gốc:

Dựa vào SGK
em hãy nêu
nguồn gốc của
Tiếng Việt ?

Tiếng Việt có nguồn gốc
bản địa


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
b/ Quan hệ họ hàng của Tiếng Việt
Nam Á

?

Nhìn vào sơ đồ
em hãy cho biết
Tiếng Việt
thuộc họ ngôn
ngữ nào?

Mun da

Môn - Khme

Việt - Chứt

Việt - Mường

Pọng - Chứt

Việt

Tiếng Việt thuộc họ Nam Á . dòng Môn-Khme

Mường


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
Việt
Tay
Vùng
Đất
Ngày
Mưa
Trong

-

?

gốc Môn-khme

Việt

Bụng - puok

Tay

-

Tai

Cổ

Bốn

-

Pon

Con

-

Kon

Đất

-

Dak

-

ko

Chân - chơơng

Theo em Tiếng Việt
thời kì này có điểm
gì đáng lưu ý?

VD: Trong tiếng Việt

Khme

Việt

Mường
Tay
Puùng
Dăk
Ngài
Mươ
Tlong

Môn

Tiếng Việt vẫn phát triển trong
mối quan hệ với những ngôn ngữ
cùng họ Nam Á như :Mường,KHme
,Ba Na ,Catu…

những từ :chim ,sông ,cá,chân,tay…có nguồn

BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
3/ TIẾNG VIỆT TRONG THỜI KÌ BẮC THUỘC VÀ
CHỐNG BẮC THUỘC.
Việt
Bún
Xoã
Chăng
Bánh
Đồng

?
Ở thời kì
này
tiếng
Việt có
quan hệ
tiếp xúc
với
những
ngôn
ngữ nào

Thái
Pún
Choả
Chăng
Bánh
Đồng

Việt

Buồng
Buồm
Mùa
Múa
Đuổi
Chúa
Gan

HánViệt
Phòng
Phàm
Vụ
Vũ
Truy
Chủ
Can

Tiếng Việt có quan hệ tiếp xúc với tiếng Thái và tiếng
Hán.Trong quá trình tiếp xúc để phát triển mạnh mẽ
,tiếng Việt đã vay mượn rất nhiều từ tiếng Hán(Việt hóa)
Về âm đọc,về ý nghóa và phạm vi sử dụng…
VD:


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
Vay mượn trọn ven
tiếng Hán:

Sao phỏng dịch nghóa ra
Tiếng Việt:

Tâm, tài, đức

Đan tâm

Lòng son

Dùng các yếu tố Hàn
tạo ra từ ghep chỉ thông
dụng trong Tiếng Việt.

Độc lập, Tự do

Cửu trùng

Chín lần

Só diện ( Hán + Hán)

Hạnh phúc

Hồng nhan

Má hồng

Bao gôm (Hán + Việt)

gia đình

Thanh thiên

Trời xanh

Sống động(Việt+ Hán)

Chuyển đổi sắc thái tu từ khi dùng trong tiếng Việt:
Tiếng Hán

(khi chuyển sang)

Tiếng Việt

Thủ đoạn: Cơ mưu, tài lược

Hành vi mờ ám, độc ác

Lịch sự: Từng trải, thạo việc

Lịch thiệp, có văn hoá giao tiếp

Tử tế:

Đối nhân xử thế tốt, chu đáo.

Tỉ mỉ, kỹ càng

•Tiếng Việt đã phát triển mạnh mẽ một phần nhờ vào cách thức vay
mượn và chính nó làm phong phu.ù cho tiếng Việt cả ở những thời kì sau
•Và cho đến tân hoâm nay.

BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

4/ TIẾNG VIỆT DƯỚI THỜI KỲ ĐỘC LẬP TỰ CHỦ:

Sự phát triển
của TiếngViệt
thời kỳ này có
điểm gì đáng
lưu ý ?

Khi chữ Nôm ra đời Tiếng Việt ngày càng
khẳng định ưu thế của mình trong sáng tác
thơ văn(Nguyễn Trãi,Hồ Xuân
Hương,Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến…)
Vd:
“Long lanh đáy nước in trời,
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng”
(Nguyễn Du)
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Nguyễn Trãi)

Tiếng Việt thời kỳ này đã gần với Tiếng Việt hiện đại.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
5/ TIẾNG VIỆT TRONG THỜI KỲ PHÁP THUỘC
* Chữ quốc ngữ ra đời Tiếng Việt ngày càng tỏ
rõ khả năng thích ứng cao đủ sức vươn lên đảm

đương trách nhiệm nặng nề của giai đoạn mới.
Trong thời kỳ Pháp
thuộc Tiếng Việt có
bước phát triển mới,
em hãy nêu những
nét chính của sự phát
triển đó ?

Xuất hiện một số từ ngữ ,thuật ngữ mới

:Vay mượn tiếng Hán(Hán Việt): Chính đảng,
giai cấp, kinh tế, hiện thực, lãng mạn, ẩn số…


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
6/ TIẾNG VIỆT TỪ SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM ĐẾN NAY.

?
Thảo luận

Sau cách mạng
tháng Tám thành
công Tiếng Việt trở
thành ngôn ngữ chính
thức quốc gia so với
các thời kỳ trước
Tiếng Việt thời kỳ
này có bước phát
triển ntn ? Cho ví dụ?

Tiếng Việt phát triển một
cách mạnh mẽ hơn, Tiếng
Việt được chuẩn hoá, hệ
thống thuật ngữ được
hình thành.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
Phiên âm thuật ngữ khoa học của
phương Tây(tiếng Pháp):
Acide –axit
Hệ thống thuật
ngữ được
hình thành dựa
trên những
cách thức nào ?

; Amibe -amip

Vay mượn thuật ngữ khoa học –
kó thuật qua tiếng Trung
Quốc(Việt hóa):Chính trị ,kinh tế
,pháp luật,chính quyền,kiểm
sát,giáo dục…….
Tự xây dựng thuật ngữ của
Tiếng Việt: Nồi hơi ,xe lửa,máy
kéo, máy bay,vùng trời ,vùng
biển…

BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Em có nhận xét
gì về hệ thống
thuật ngữ khoa
học đang thông
dụng trong
Tiếng Việt ?

Đạt đượcc tính chuẩn xác, hệ
thống giản tiện phù hợp với tập
quán sử dụng ngôn ngữ của
người Việt

Sau ngày 2 tháng 9 năm 1945 Tiếng
Việt đã có được vị trí xứng đáng
chức năng xã hội được mở rộng
(được coi là ngôn ngữ quốc gia,
bình đẳng với các ngôn ngữ khác
trên thế giới.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

* Qua các giai đoạn lịch sử, Tiếng Việt không ngừng
phát triển vươn lên thực hiện đầy đủ chức năng ngay
càng mở rộng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao càng
phong phú của đời sống xã hội và quá trình phát
triển của đất nước
*Tiếng Việt đã tiếp nhận và cải biến nhiều yếu tố

ngôn ngư õ(Việt hóa) làm cho Tiếng Việt ngày càng
phong phú ,uyển chuyển,tinh tế và chuẩn xác….
*Mỗi học sinh cần có ý thức giữ gìn tiếng nói của
cha ông


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
II/ CHỮ VIẾT TIẾNG VIỆT:
Theo em chữ viết
là gì?

Chữ viết là hệ thống ký hiệu
bằng đường nét dùng để ghi
lại ngôn ngữ.

Vai trò của chữ
viết ?

Quyết định bước tiến của nền văn minh,
tạo điều kiện cho ngôn ngữ phát triển tới
trình độ cao. Là công cụ đắc lực cho hoạt
động ngôn ngữ – văn hoaù.


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
Thảo luận

Chữ viết ra đời bằng những con
đường nào ?

Tự sáng tạo, vay mượn, cải tiến chữ viét của các ngôn ngữ
khác để ghi lại ngôn ngữ của dân tộc mình.

Trong quá trình phát
triển của Tiếng
Việt có mấy thứ
chữ ghi âm Tiếng
Việt ?

Chữ Nôm và chữ quốc ngữ


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
1/ CHỮ NÔM
Dựa vào SGK em hãy cho
biết chữ Nôm hình thành
và phát triển như thế nào?

* Chữ Nôm ra đời vào khoảng
thế kỷ VIII, IX, bước đầu được
đưa vào sử dụng thế kỷ X, XII.
Chữ Nôm là thứ chữ ghi âm

Về nguyên tắc cấu tạo:
Mượn nguyên chữ Hán làm chữ Nôm:
Biệt
( Hán)
Biết ( Nôm)

Phòng ( Hán)

Buồng (Nôm)

Mượn các yếu tố có sẵn của chữ Hán đem ghép lại tạo ra chữ Nôm

Thiên + thượng =
Trời

Thảo + cổ = cỏ


BÀI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

THẢO LUẬN

Theo em chữ Nôm có ưu điểm và
nhược điểm nào?

Ưu điểm: Chữ Nôm ra đời tạo
điều kiện cho nền văn học dân
tộc và Tiếng Việt văn học hình
thành phát triển
- Văn bản chữ Nôm hiện có
12.000 cuốn sách, 12.000
bản văn bia, 254 bài thơ của
Nguyễn Trãi, Nguyễn Du –
truyện Kiều, thơ Hồ Xuân
Hương…

Nhược điểm:
-Phải biết chữ Hán mới

học được chữ Nôm.
-Cách ghi âm thiếu
chính xác
- Cách viết không thống
nhất….