TIỂU LUẬN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CƠ SỞ LÝ LUẬN HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

lOMoARcPSD|11119511

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

------

TIỂU LUẬN
MƠN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đề tài:
Cơ sở lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
Học viên: Bùi Thị Thu Hiền
Mã sinh viên: 2055380017
Lớp tín chỉ: K40_ TH01001_7
Lớp chun ngành: Truyền thơng chính sách K40
Hà Nội – Năm 2021


lOMoARcPSD|11119511

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ................................................................................................................2
CHƯƠNG 1............................................................................................................7
Nguồn gốc tư tưởng – lý luận hình thành nên tư tưởng Hồ Chí
Minh ......................................................................................................................7
1.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh được kế thừa từ truyền thống
văn hóa dân tộc Việt Nam ........................................................................7
1.2. Tư
9 tưởng Hồ Chí Minh còn được đúc kết bởi tinh hoa

văn
nhântrọng
loại nhất trong cơ sở lý luận hình thành tư
1.3. hóaQuan
tưởng Hồ Chí Minh chính là Chủ nghĩa Mác-Lênin .....................12
CHƯƠNG 2: ........................................................................................................14
Gía trị tư tưởng Hồ Chí Minh đối với Việt Nam và thế giới......14
2.1. Đối với cách mạng Việt Nam.........................................................14
2.2. Đối với cách mạng thế giới ............................................................17
KẾT LUẬN ..........................................................................................................19
Tài liệu tham khảo: .........................................................................................20

1


lOMoARcPSD|11119511

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890-1969) là “Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam,
Danh nhân văn hóa thế giới” (UNESCO – 1987), là “một trong một trăm nhân
vật ảnh hưởng nhất thế kỷ XX” (TIME – 2005). Người là người con ưu tú nhất
của dân tộc Việt Nam. Mỗi thắng lợi và mỗi bước đi lên của cách mạng Việt
Nam đều gắn liền với cơng lao to lớn của Người, chính Người đã làm rạng rỡ
dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta.
Tuy nay đã đi xa nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc và nhân
loại ta một di sản đồ sộ, vô cùng quý giá, một hệ tư tưởng có giá trị về nhiều
mặt. Trong đó phải kẻ đến những cơ sở lý luận hình thành nên tư tưởng Hồ Chí
Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm tồn diện và sâu sắc
về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng

và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế
thừa và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa
văn hóa nhân loại, từ đó giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con
người. Với một hệ tư tưởng nhân văn mang ý nghĩa quan trọng, là sợi chỉ đỏ
xuyên suốt quá trình đấu tranh giải phóng Cách mạng dân tộc vì vậy chúng ta
ln đề cao, biết ơn tư tưởng Hồ Chí Minh lấy đó làm cơ sở để hình thành nên
các quan điểm tư tưởng khác.
Việc nghiên cứu về Hồ Chí Minh nói chung, tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng đã
được tiến hành từ nhiều năm nay với sự góp mặt của các nhà nghiên cứu trong
và ngoài nước. Trong quá trình nghiên cứu, các nhà lý luận đã làm rõ các khái
niệm, các nội dung cụ thể của tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó có nội dung về

2


lOMoARcPSD|11119511

cơ sở lý luận hình thành lên tư tưởng. Điều đó giúp ta hiểu sâu sắc về nguồn
gốc, nắm được nội dung tư tưởng quan trọng của Người.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1.

Mục đích nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu nội dung về nguồn gốc, cơ sở lý luận hình thành tư tưởng
Hồ Chí Minh, sau đó đi sâu vào nghiên cứu, làm rõ vấn đề về sự hình thành và
phát triền của tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu

Tiểu luận làm rõ về nguồn gốc tư tưởng, cơ sở lý luận hình thành tư tưởng Hồ
Chí Minh.
Đánh giá từng cơ sở một trong các phần về cơ sở lý luận hình thành tư tưởng
nhằm đi sâu và tìm hiểu vấn đề.
Đồng thời chỉ ra những tư tưởng của Hồ Chí Minh xuất hiện dựa trên những cơ
sở nào để thấy được tầm quan trọng, giá trị cốt lõi của tư tưởng tác động lên sự
phát triển của Đảng ta.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.

Đối tượng nghiên cứu

Nguồn gốc tư tưởng – lý luận tư tưởng Hồ Chí Minh
3.2.

Phạm vi nghiên cứu

Về thời gian nghiên cứu: Từ năm 1890 đến hết tháng 9 năm 1969, từ khi
Nguyễn Tất Thành hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng tìm con đường
cứu nước mới cho đến khi tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển, soi đường
cho cách mạng của Đảng và nhân dân ta.
3


lOMoARcPSD|11119511

Về không gian nghiên cứu: Theo phạm vi hoạt động của Hồ Chí Minh. Xun
suốt q trình tìm đường cứu nước năm 1911-1920 cho đến khi giác ngộ lý
tưởng, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh thành kim chỉ nam cho cách mạng của

Đảng.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1.

Cơ sở lý luận

Tiểu luận được thực hiện dựa trên các quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về chủ nghĩa xã hội, về văn hóa,
đạo đức, về con người...
4.2.

Phương pháp nghiên cứu

Tiểu luận sử dụng những phương thức liên ngành lịch sử kết hợp với logic,
đồng thời vận dụng các phương pháp khác như: Phân tích, so sánh tổng hợp,
thống kê... Sưu tầm các tác phẩm nói, viết về cơ sở lý luận hình thành Tư tưởng
Hồ Chí Minh
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Hướng người đọc tới quan điểm đúng đắn và sâu sắc sự hình thành phát triển
của tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó nâng cao năng lực tư duy lý luận, bồi dưỡng
phẩm chất đạo đức cách mạng và đưa vào thực tiễn thấy được giá trị của tư
tưởng Hồ Chí Minh.
6. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,phụ lục, tiểu luận
gồm:

4


lOMoARcPSD|11119511

Chương 1: Nguồn gốc tư tưởng – lý luận hình thành nên tư tưởng Hồ Chí
Minh.
1.1: Tư tưởng Hồ Chí Minh được kế thừa từ truyền thống văn hóa dân tộc Việt
Nam
1.1.1: Thứ nhất, đó là chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất khuất trong đấu tranh
dựng nước và giữ nước của dân tộc.
1.1.2: Thứ hai, là tinh thần nhân nghĩa, truyền thống đoàn kết tương thân, tương
ái.
1.1.3: Thứ ba, là truyền thống lạc quan yêu đời của dân tộc ta.
1.1.4: Thứ tư, truyền thống cần cù, dũng cảm, thông minh sáng tạo trong sản
xuất và chiến đấu.
1.2: Tư tưởng Hồ Chí Minh cịn được đúc kết bởi tinh hoa văn hóa nhân loại
1.2.1: Văn hóa phương Đơng.
1.2.2: Văn hóa phương Tây.
1.3: Quan trọng nhất trong cơ sở lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
chính là Chủ nghĩa Mác-Lênin
Chương 2: Gía trị tư tưởng Hồ Chí Minh đối với Việt Nam và thế giới
2.1: Đối với Việt Nam
2.1.1: Tư tưởng Hồ Chí Minh đưa cách mạng dân tộc giải phóng dân tộc Việt
Nam đến thắng lợi và bắt đầu xây dựng một xã hội mới trên đất nước ta.

5


lOMoARcPSD|11119511

2.1.2: Tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động
của cách mạng Việt Nam.
2.1.3: Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của

dân tộc Việt Nam
2.2: Đối với thế giới
2.2.1: Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng thời đại
2.2.2: Tìm ra con đường đấu tranh tự giải phóng cho các dân tộc thuộc địa
2.2.3: Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì những mục tiêu cao cả giải phóng con
người

6


lOMoARcPSD|11119511

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
Nguồn gốc tư tưởng – lý luận hình thành nên tư tưởng Hồ Chí
Minh.
1.1.

Tư tưởng Hồ Chí Minh được kế thừa từ truyền thống văn hóa dân
tộc Việt Nam.

Việt Nam là dân tộc có nền văn hóa lâu đời, được hình thành và phát triển qua
hàng ngàn năm lịch sử, có bản sắc riêng, trở thành nguồn ni dưỡng tinh thần,
nguồn sống mãnh liệt giúp cho dân tộc chiến thắng âm mưu đồng hóa của mọi
kẻ thù xâm lược.
1.1.1. Thứ nhất, đó là chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất khuất trong đấu
tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Yêu nước là một trong những truyền thống cơ bản, sâu sắc, nổi bật của con
người Việt Nam, được thể hiện qua nhiều thế hệ từ xa xưa tới nay, là dòng chủ
lưu chảy xuyên suốt trường kỳ lịch sử Việt Nam, là chuẩn mực cao nhất, đứng

đầu bảng giá trị văn hóa – tinh thần Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết:
“Dân ta có một lịng nồng nàn u nước. Đó là một truyền thống quý báu của
ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sơi nổi, nó
kết thành một làn sóng vơ cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm,
khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”1.
Ngay từ nhỏ, Nguyễn Tất Thành đã sớm tiếp thu truyền thống yêu nước của dân
tộc. Chính sức mạnh truyền thống ấy đã thúc giục Nguyễn Tất Thành ra đi tìm
7


lOMoARcPSD|11119511

đường cứu nước, cứu dân. Đó là động lực chi phối mọi suy nghĩ, hành động của
Người trong suốt cả cuộc đời hoạt động cách mạng. Người đã viết: “Lúc
đầu,chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chủ nghĩa công sản đã đưa tôi
tin theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba”2.
1.1.2. Thứ hai, là tinh thần nhân nghĩa, truyền thống đoàn kết, tương
thân, tương ái.
Truyền thống này được hình thành xuất phát từ hồn cảnh và nhu cầu đấu tranh
quyết liệt với thiên nhiên và chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Người Việt
Nam sống gắn bó, yêu thương, đùm bọc lẫnnhau trong tình làng nghĩa xóm, tắt
lửa tối đèn có nhau. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người là vốn quý nhất, là
nhân tố quyết định thành công của cách mạng; dân là gốc của nước; nước lấy
dân làm gốc, gốc có vững thì cây mới bền; xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân;
đoàn kết dân tộc gắn liền với đoàn kết quốc tế là một nguyên tắc chiến lược
quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Truyền thống này là cơ sở hình
thành ra nhân cách, tư tưởng nhân văn, đạo đức, đoàn kết Hồ Chí Minh.
Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam cũng có rất nhiều câu ca dao nói về sự
quan trọng của đoàn kết dân tộc:
“Đoàn kết, đoàn kết, đại đồn kết

Thành cơng, thành cơng, đại thành cơng”.
(Hồ Chí Minh)
“Dân ta nhớ một chữ đồng:
Đồng tình, đồng sức, đồng lịng, đồng minh”.
1

Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, H.2002, t.6, tr.171.

8


lOMoARcPSD|11119511

2

Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, H.2002, t.10, tr.128.

1.1.3. Thứ ba, là truyền thống lạc quan yêu đời.
Trong cuộc sống, người Việt Nam luôn gặp mn vàn khó khăn, gian khổ, hiểm
nguy nhưng vẫn ln động viên nhau “chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”. Tinh
thần lạc quan đó khơng phải là sư chủ quan, tự dối mình và dối người mà là dựa
trên những cơ sở của niềm tin vững chắc vào sức mạnh của chính bản thân có
thể nắm được vận mệnh của mình, quyết khơng cúi đầu cam chịu số kiếp bị quy
định sẵn từ đầu, tin vào sự tất thắng của chân lý, chính nghĩa, dù trước mắt cịn
đầy gian truân khổ ải, phải chịu đựng, vượt qua. Hồ Chí Minh chính là sự hiện
thân của tinh thần lạc quan đó.
1.1.4. Thứ tư, là truyền thống cần cù, thơng minh, sáng tạo trong sản xuất
và chiến đấu.
Dân tộc Việt Nam hình thành và phát triển trong điều kiện hồn cảnh tự nhiên
và xã hội khơng ít những khó khăn, khắc nghiệt ngay từ buổi đầu dựng nước và

giữ nước. Để tồn tại và phát triển, người Việt Nam từ thế hệ này đến thế hệ
khác đã phải lao động cần mẫn, phải chiến đấu anh dũng kiên cường và trí
thơng minh sáng tạo. Đó là truyền thống tốt đẹp góp phần tạo nên bản sắc văn
hóa của dân tộc Việt Nam. Hồ Chí Minh kế thừa và phát huy truyền thống tốt
đẹp đó.
1.2.

Tư tưởng Hồ Chí Minh cịn được đúc kết bởi tinh hoa văn hóa nhân
loại

Cùng với tinh hoa văn hóa dân tộc, Hồ Chí Minh cịn tiếp thu có chọn lọc, kế
thừa và phê phán tinh hoa văn hóa của nhân loại đó là văn hóa phương Đơng,
phương Tây để làm giàu trí tuệ, hình thành nhân cách, tư tưởng của mình.
9


lOMoARcPSD|11119511

1.2.1. Văn hóa phương Đơng
Tư tưởng Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo đã có ảnh hưởng lớn tới Hồ Chí Minh.
Về Nho giáo, ngay từ nhỏ Nguyễn Tất Thành đã có vốn tri thức về Hán học khá
phong phú. Vì vậy, Người biết chắt lọc lấy những gì tinh túy nhất trong tư
tưởng Nho giáo. Đó là các triết lý hành động, tư tưởng nhập thế hành đạo, giúp
đời, là ước vọng về một xã hội bình trị, hịa mục, hịa đồng, là triết lý nhân sih,
tu thân dưỡng tính, đề cao văn hóa, lễ giáo, tạo ra truyền thống hiếu học... Ở
Nho giáo, Hồ Chí Minh cũng thấy được mặt hạn chế của nó như yếu tố duy
tâm, lạc hậu, phản động: tư tưởng đẳng cấp, coi thường phụ nữ ... để loại bỏ và
khắc phục.
Về Phật giáo, mặc dù cịn có những yếu tố duy tâm, huyền bí song Phật giáo có
nhiều mặt tích cực ảnh hưởng sâu sắc tới hình thành nhân cách, tư tưởng Hồ

Chí Minh. Đó là tư tưởng vị tha, từ bi, bác ái, cứu khổ cứu nạn, thương người
như thể thương thân, là nếp sống có đạo đức, trong sạch, giản dị, chăm lo làm
việc thiện, là tinh thần bình đẳng, dân chủ chất phác, chống phân biệt đẳng cấp,
đè cao lao động, chống lười biếng, là chủ trương sống không xa lánh việc đời
mà gắn bó với dân, với nước, tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh của nhân
dân chống kẻ thù. Trong thư gửi Hội Phật tử năm 1947, Người viết: “Đức Phật
là đại từ đại bi, cứu khổ cứu nạn, muốn cứu chúng sinh ra khỏi khổ nạn, Người
phải hy sinh tranh đấu, diệt lũ ác ma. Nay đồng bào ta đại đoàn kết, hy sinh của
cải xương máu, kháng chiến đến cùng, để đánh tan thực dân phản động, để cứu
quốc dân ra khỏi khổ nạn, để giữ quyền thống nhất và độc lập của Tổ quốc. Thế
là chúng ta làm theo lòng đại từ bi của Đức Phật Thích Ca, kháng chiến để đưa
giống nịi ra khổ ải nơ lệ”1 . Hồ Chí Minh chú trọng kế thừa phát huy những giá
trị đạo đức tích cực trong Phật giáo vào việc xây dựng lên tư tưởng của mình.
10


lOMoARcPSD|11119511

1

Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.5, tr228.

Tư tưởng Lão giáo với thuyết “vô vi” (nghĩa là chỉ tiếp thu những yếu tố tích
cực) đã ảnh hưởng tới hình thành nhân cách Hồ Chí Minh, đó là sống ln lạc
quan, u đời, u thiên nhiên, cỏ cây, sơng núi... đó là những nét đẹp ở Hồ Chí
Minh, một con người bình dị mà thanh cao. Người còn kêu gọi nhân dân ta
trồng cây, tổ chức “Tết trồng cây” để bảo vệ mơi trường sinh thái cho chính
cuộc sống con người.
Đến khi trở thành người mácxít, Hồ Chí Minh vẫn tiếp tục tìm hiểu về chủ
nghĩa Tam dân của Tơn Trung Sơn và tìm thấy trong đó “những điều thích hợp

với điều kiện nước ta”. Là một người mácxít tỉnh táo và sáng suốt, Hồ Chí
Minh đã biết khai thác và phát triển những yếu tố tích cực của tư tưởng và văn
hóa phương Đơng để phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của nước ta.
1.2.2. Văn hóa phương Tây
Trong suốt khoảng thời gian ba mươi năm sống, lao động và học tập ở nước
ngồi, Hồ Chí Minh đã chịu ảnh hưởng rất sâu rộng của nền văn hóa dân chủ và
cách mạng của phương Tây. Ngay từ khi còn nhỏ, học ở trường Tiểu học Đông
Ba, rồi vào học Trường Quốc học Huế, Nguyễn Tất Thành đã làm quen với văn
hóa Pháp, những tư tưởng tiến bộ của cách mạng Pháp về “Tự do, Bình đẳng,
Bác ái” đã ảnh hưởng mạnh đến Người và là một trong những yếu tố tác động
tới hướng đi tìm đường cứu nước của Người.
Những năm tháng sống ở Pháp, Mỹ, Anh, Hồ Chí Minh đã có điều kiện để tìm
hiểu, nghiên cứu và trực tiếp trải nghiệm qua các hoạt động chính trị, văn hóa,
xã hội ở đây. Người đã tiếp thu các giá trị về quyền sống, quyền tự do, quyền
mưu cầu hạnh phúc của Tuyên ngôn độc lập nước Mỹ năm 1776, các giá trị của
bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Đại cách mạng Pháp. Người đã
11


lOMoARcPSD|11119511

trực tiếp tìm hiểu tư tưởng của dân chủ qua các tác phẩm của các nhà khai sáng
như Vônte, Rútxô, Môngtexkiơ... Cùng với những hoạt động thực tiễn sôi nổi
của mình, Hồ Chí Minh đã hấp thụ được tư tưởng dân chủ và hình thành phong
cách dân chủ của mình trong cuộc sống.
Tóm lại, trên hành trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã tự biết làm giàu
trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của thời đại, tiếp thu linh hoạt các giá trị văn
hóa phương Đơng và phương Tây, từ đó chắt lọc, nâng cao tri thức nhân loại.
1.3.

Quan trọng nhất trong cơ sở lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí
Minh chính là Chủ nghĩa Mác-Lênin.

Với hành trang giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc cùng với giá trị
văn hóa của nhân loại, Hồ Chí Minh đã có điều kiện đến và thâu luận một cách
tự nhiên, bằng cả lý trí và tình cảm, học thuyết giải phóng con người triệt để
nhất của thời đại là chủ nghĩa Mác-Lênin.
Chủ nghĩa Mác-Lênin là học thuyết cách mạng do Mác và Ăng-ghen sáng lập
và được VI.Lênin phát triển và hồn thiện. Đó là vũ khí lý luận của giai cấp
cơng nhân và là cơ sở lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam cách mạng sau này.
Chủ nghĩa Mác-Lênin mang lại thế giới quan và phương pháp luận khoa học
cách mạng cho Hồ Chí Minh, để trên cơ sở đó Người đánh giá, phân tích các
học thuyết đương thời và tổng kết thực tiễn đúc rút lý luận và hình thành nên
một hệ thống những quan điểm cơ bản cách mạng Việt Nam, hình thành nên tư
tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc, giai cấp và con người. Vì vậy, chủ
nghĩa Mác-Lênin là nguồn gốc lý luận quan trọng nhất, là cơ sở chủ yếu nhát
hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh, chính là sự vận dụng sáng
tạo chủ nghĩa Mác-Lênin trong thời đại mới.
12


lOMoARcPSD|11119511

Trên cơ sở năng lực và trí tuệ cao, từ những nhận thức ban đầu về chủ nghĩa
Lênin, Hồ Chí Minh đã tiến dần tới những nhận thức “lý tính”, tiếp thu học
thuyết Mác-Lênin một cách chọn lọc, không rập khn máy móc, khơng sao
chép giáo điều. Người tiếp thu theo phương pháp mácxít, cốt nắm lấy cái tinh
thần, cái bản chất. Chủ nghĩa Mác-Lênin được Hồ Chí Minh coi là “cái cẩm
nang thần kỳ, là kim chỉ nam mà còn là ánh sáng mặt trời soi đường chúng ta đi
đến thắng lợi cuối cùng, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản”. Ngay từ cuối

những năm 20 của thế kỷ XX, Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Bây giờ học
thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn
nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin” 1 . Do sự vận dụng và phát triển vô
cùng có chọn lọc và tài tình, Hồ Chí Minh đã giải quyết được cuộc khủng
hoảng đường lối cứu nước và người lãnh đạo cách mạng ở Việt Nam cuối thế
kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
Như vậy, các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc đã được nâng lên tầm thế
giới với việc thâu nhận tinh hoa văn hóa của nhân loại và chủ nghĩa Mác-Lênin
đã hình thành và tạo ra bước phát triển mới phù hợp với tiến hóa của nhân loại
trong thời đại mới của tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một
bước nhảy vọt trong lịch sử tư tưởng Việt Nam.
1

Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, H.2002, t.2, tr.268.

13


lOMoARcPSD|11119511

CHƯƠNG 2:
Gía trị tư tưởng Hồ Chí Minh đối với Việt Nam và thế giới
Tư tưởng Hồ Chí Minh khơng những có tác động tích cực đối với tiến trình lịch
sử mà còn soi sáng con đường phát triển của dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, trong
thời kì tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tư tưởng Hồ Chí Minh đã khẳng định
ý nghĩa và giá trị lí luận, thực tiễn, bởi đó là giá trị văn hóa của dân tộc Việt
Nam và cũng là một phần giá trị của văn hóa nhân loại. Việc kiên định mục
tiêu,con đường phát triển của dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh làm kim chỉ nam để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao
năng lực, sức chiến đấu của Đảng là yêu cầu tất yếu trong suốt quá trình lãnh

đạo cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam.
2.1. Đối với cách mạng Việt Nam
2.1.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh đưa cách mạng dân tộc giải phóng dân tộc
Việt Nam đến thắng lợi và bắt đầu xây dựng một xã hội mới trên đất nước
ta.
Hồ Chí Minh tìm thấy con đường cứu nước, cứu dân, sáng lập lãnh đạo và rèn
luyện Đảng ta thành một Đảng cách mạng chân chính tồn tâm, tồn ý phục vụ
nhân dân đã lãnh đạo cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945 thành cơng. Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã mở ra một thời đại mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam –
Thời đại độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Với tư tưởng Hồ Chí
Minh. Với tư tưởng Hồ Chí Minh, người cùng Đảng ta lãnh đạo cuộc kháng
chiến chống Pháp thắng lợi. Sau đó, lãnh đạo miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã
hội, miền Nam tiếp tục thực hiện cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân
từng bước đi đến thắng lợi. Từ 1975, cả nước hịa bình, độc lập, thống nhất đi
14


lOMoARcPSD|11119511

lên chủ nghĩa xã hội. Có được những thắng lợi to lớn đó là bởi có tư tưởng Hồ
Chí Minh gắn liền với sự lãnh đạo của Hồ Chí Minh và Đảng ta biến tư tưởng
Hồ Chí Minh thành hiện thực.
Tư tưởng Hồ Chí Minh từ khi ra đời đã trở thành ngọn cờ tư tưởng dẫn đường
cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi đến thắng lợi khác và chính thực tiễn thắng
lợi của Cách Mạng Việt Nam chứng minh, khẳng định tính đúng đắn, giàu sáng
tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là một hệ thống những quan điểm lý luận về
chiến lược, sách lược cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hộ
chủ nghĩa ở Việt Nam, về sự cải biến cách mạng xã hội cũ và xây dựng xã hội
mới trên các phương diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, về xây dựng những
điều kiện đảm bảo cách mạng Việt Nam đi tới thắng lợi cuối cùng, đó là xây

dựng Đảng Cộng Sản cầm quyền trong sạch vững mạnh, xây dựng nhà nước
của dân, do dân, vì dân,…Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống mở đầy sức
sống để Đảng Cộng Sản Việt Nam tiếp tục vận dụng sáng tạo bổ sung, phát
triển trong sự nghiệp đổi mới hiện nay và trong tương lai.
2.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động của cách mạng Việt Nam
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của dân tộc và thời đại. Người đã tiếp thu,
kế thừa những giá trị, tinh hoa văn hóa của lồi người trong đó chủ yếu là chủ
nghĩa Mác - Lênin, giải đáp các vấn đề của sự nghiệp cách mạng giải phóng dân
tộc Việt Nam. Trong suốt chặng đường hơn một nửa thế kỉ, tư tưởng Hồ Chí
minh đã trở thành ngọn cờ dẫn dắt cho cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này
sang thắng lợi khác. Ngày nay, tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho Đảng và
nhân dân ta trên con đường thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh”.
15


lOMoARcPSD|11119511

Trong bối cảnh tình hình thế giới đang diễn biến ngày một phức tạp và khó
lường hiện nay, tư tưởng Hồ Chí Minh cịn là một thước đo giúp chúng ta nhận
thức đúng hơn về những vấn đề lớn có liên quan đến việc bảo vệ nền độc lập
dân tộc tự do, dân chủ, phát triển xã hội đất nước và đảm bảo quyền con người,
quyền tự chủ độc lập để từ đó tiến lên chủ nghĩa xã hội vì lợi ích của con người.
Tất cả các quan điểm lý luận và phương pháp cách mạng cơ bản trong tư tưởng
Hồ Chí Minh đều là tới nhằm mục tiêu: Độc lập thống nhất cho Tổ quốc tự do
dân chủ cho nhân dân, công bằng và hạnh phúc cho mọi người, hịa bình và hữu
nghị cho các dân tộc với sự phát triển các quan hệ văn hóa, nhân văn của thời
đại.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là chỗ dựa vững chắc để Đảng cộng sản Việt Nam vạch

ra đường lối cách mạng đúng đắn , là sợi chỉ đỏ dẫn đường cho toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân Việt Nam đi tới thắng lợi. Tư tưởng Hồ Chí Minh trường tồn, bất
diệt cùng với sự phát triển vững mạnh của dân tộc Việt Nam.
2.1.3. Tư tưởng hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá
của dân tộc Việt Nam
Trước hết, giá trị tư tưởng của Hồ Chí Minh chính là nền tảng tư tưởng của
Đảng và cách mạng Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh được nghiên cứu sâu,
quán triệt trong hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước ở các giai đoạn phát triển của cách mạng. Học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh là yêu cầu, nhiệm vụ cần thiết của tất cả
các cấp, các ngành trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước. Cũng như chủ
nghĩa Mác -Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh ra đời từ yêu cầu của thực tiễn đấu
tranh cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp
bức. Vì vậy để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn luôn vận động và phát triển, phải
16


lOMoARcPSD|11119511

vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, hết sức tránh giáo điều,
rập khn, máy móc làm mất đi tính sáng tạo tư tưởng của Người.
Thứ hai, giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh cịn là sự định hướng cho sự phát
triển của dân tộc. Dựa trên các q trình có tính quy luật của thời đại, Hồ Chí
Minh đã xác định phương hướng chiến lược của cách mạng Việt Nam là: làm tư
sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản. Đó là
con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội nhằm thúc đẩy sự phát
triển toàn diện,là mục tiêu để “xây dựng một nước Việt Nam hịa bình, thống
nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”, phản ánh mối quan hệ bền chặt gắn bó
giữa các mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con
người với nhau.

Tư tưởng Hồ Chí Minh là mạch chảy thấm sâu vào quần chúng nhân dân, chiếm
lĩnh trái tim, khối óc, trở thành hành động cách mạng của hàng nghìn, hàng
triệu con người; là sức mạnh tinh thần to lớn cổ vũ trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
2.2. Đối với cách mạng thế giới
2.2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng thời đại
Ngay trong những năm 20 của thế kỉ XX, trong quá trình hình thành và phát
triển, tư tưởng Hồ Chí Minh đã thể hiện khát vọng chung của các dân tộc bị áp
bức trên thế giới. Những nhận thức sâu sắc và độc đáo về mối quan hệ chặt chẽ
giữa các vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp trong cách mạng giải phóng dân tộc
theo con đường cách mạng vô sản phản ánh khát vọng muốn được độc lập, tự
do, dân chủ của các dân tộc trên thế giới trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
Từ các nghiên cứu lý luận, áp dụng vào những điều kiện cụ thể Hồ Chí Minh đã
hình thành một hệ thống các luận điểm chính xác và đúng đắn về vấn đề dân tộc
17


lOMoARcPSD|11119511

ở thuộc địa, góp phần làm phong phú, đa dạng phát trển thêm kho tàng lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin. Bằng cách đó tư tưởng Hồ Chí Minh đã góp phần
làm khơi dậy các phong trào yêu nước nồng nhiệt, giải phóng các dân tộc thuộc
địa và bị áp bức trên tồn thế giới.
2.2.2. Tìm ra con đường đấu tranh tự giải phóng cho các dân tộc thuộc địa
Đóng góp lớn nhất của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với thời đại là đã chỉ ra con
đường cách mạng đúng đắn, tiếp theo đó là phương pháp để thức tỉnh những
người bị áp bức ở các nước thuộc địa và phụ thuộc. Ngay từ rất sớm, Người đã
nhận thức đúng sự chuyển biến của thời đại, đặt cách mạng giải phóng dân tộc
thuộc địa vào phạm trù cách mạng vô sản và hoạt động không mệt mỏi cho
phong trào cách mạng thế giới. Trong đó, Người đã chỉ ra khả năng to lớn, vai

trò chiến lược của cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa đối với cách mạng
vô sản và phong trào cách mạng thế giới nói chung.
Tư tưởng Hồ Chí Minh đã chỉ ra đường lối chiến lược, sách lược và phương
pháp cách mạng đúng đắn cho sự nghệp cứu nước, giải phóng dân tộc. Từ kinh
nghiệm của cách mạng Việt Nam, Người đi đến khẳng định bài học chung của
các dân tộc trên thế giới... Trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, ở một số nước
thuộc địa nhỏ, với sự lãnh đạo của giai cấp vơ sản và đảng của nó, dựa vào quần
chúng nhân dân rộng rãi trước hết là nông dân và đoàn kết được mọi tầng lớp
nhân dân yêu nước trong mặt trận thống nhất, với sự đồng tình và ủng hộ của
phong trào cách mạng thế giới, trước mắt là của phe xã hội chủ nghĩa hùng
mạnh thì nhất định nhân dân nước đó sẽ thắng lợi.
2.2.3. Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì những mục tiêu cao cả giải phóng con
người

18


lOMoARcPSD|11119511

Tư tưởng Hồ Chí Minh và cuộc đời hoạt động cách mạng phong phú của Người
là một tấm gương sáng cổ vũ các dân tộc trên thế giới tham gia cuộc đấu tranh
vì độc lập dân tộc, hịa bình và tiến bộ xã hội. Chính vì vậy mà năm 1987,
chuẩn bị kỉ niệm 100 năm ngày sinh của Người, tổ chức giáo dục, khoa học và
văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã vinh danh Hồ Chí Minh là Anh hùng
giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất mọi thời đại.
Sự nghiệp đấu tranh cách mạng và công cuộc đổi mới của đất nước ta thực hiện
theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa
lịch sử, đã và đang hết mình cổ vũ cho cuộc đấu tranh chung của nhân loại đang
vươn lên tiến bộ vì hịa bình, vì độc lập dân tộc mỗi quốc gia và tiến bộ xã hội.
Đó cũng chính là tác động cổ vũ to lớn của giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh.

KẾT LUẬN
Từ những phân tích trên ta có thể thấy, cơ sở lý luận hình thành nên tư tưởng
Hồ Chí Minh mang một vai trị vơ cùng quan trọng, khơng chỉ là tiền đề, chỗ
dựa vững chắc cho sự thay đổi các cơ sở hình thành sau này mà nó cịn là một
bước ngoặt quan trọng trong quá trình xây dựng cách mạng Việt Nam. Tư tưởng
đó đã thấm sâu vào suy nghĩ, tình cảm của những người Việt Nam yêu nước và
biến nó thành hành động cách mạng của hàng triệu con người, tạo thành sức
mạnh vơ địch trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Kết thúc bài tiểu luận, ta khái quát sâu sắc hơn về cơ sở hình thành tư tưởng Hồ
Chí Minh được đúc kết từ rất nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là kế thừa
và phát huy từ chủ nghĩa Mác-Lênin, là sản phẩm tất yếu của cách mạng Việt
Nam trong thời đại mới, là ngọn cờ thắng lợi của dân tộc Việt Nam trong cuộc
đấu tranh vì độc lập, dân chủ, tự do.

Tài liệu tham khảo:
19


lOMoARcPSD|11119511

1. Trường Chinh: Chủ tịch Hồ Chí Minh và cách mạng Việt Nam, Nxb Thông
tin lý luận, Hà Nội, 1992.
2. Đảng Cộng Sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2005.
3. Phạm Văn Đồng: Hồ Chủ tịch- Tinh hoa của dân tộc, lương tâm của thời
đại, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1976.
4. Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách
mạng Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia , Hà Nội, 1997.
5. Hồ Chí Minh: tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.

6. Học viện Báo chí và Tuyên truyền - Khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh – PGS,
TS Nguyễn Quốc Bảo – TS Dỗn Thị Chín ( đồng chủ biên) : Gi trình Tư
tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2013.
7. Bộ Gíao dục và Đào tạo – Mạch Quang Thắng (chủ biên) : Gíao trình Tư
tưởng Hồ Chí Minh dành cho bậc Đại học – Khơng chun ngành lý luận
chính trị, Hà Nội, 2019

20