Tiểu luận môn Quan hệ quốc tế Vai trò của hợp tác đa phương Asean trong việc xử lý các vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á hiện nay

SVTH Trịnh Thu Hà

Tiểu luận
Môn Quan hệ quốc tế đại cương
Vai trò của hợp tác đa phương Asean trong việc xử lý các vấn đề
an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á
hiện nay

Sinh viên thực hiện: Trịnh Thu Hà


SVTH: Trịnh Thu Hà

MỤC LỤC
MỤC LỤC………………………………………………………………2
MỞ ĐẦU…….………………………………………………………….4
1. Lí do chọn đề tài………………………………………………………4
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………….4
3. Kết cấu đề tài………………………………………………………….4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC ĐA
PHƯƠNG TRONG VIỆC XỬ LÝ CÁC VẤN ĐỀ AN NINH PHI
TRUYỀN THỐNG HIỆN NAY……………………………………….6
1.1

Hợp tác đa phương…………………………………………….….6

1.1.1 Khái niệm hợp tác đa phương…………………………………….6
1.1.2 Đặc điểm của hợp tác đa phương…………………………………7
1.2

An ninh phi truyền thống…………………………………………8

1.2.1 Khái niệm ân ninh phi truyền thống………………………………8
1.2.2 Các vấn đề về an ninh phi truyền thống…………………………..9
1.3

Vai trò của hợp tác đa phương trong việc xử lý các vấn đề an ninh
phi truyền thống…..………………………………………….…10

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA

HỢP TÁC ĐA

PHƯƠNG ASEAN TRONG VIỆC XỬ LÍ CÁC VẤN ĐỀ AN NINH
PHI TRUYỀN THỐNG HIỆN NAY TẠI ĐÔNG NAM Á……….…11
2.1 Tổng quan về khu vực Đông Nam Á………………………………..11
2.2 Tổng quan về tổ chức hợp tác đa phương Asean……………….…..11
2.2.1 Thành lập…………………………………………………….11
2


SVTH: Trịnh Thu Hà

2.2.2 Mục tiêu……………………...…………………………………..12
2.3 Thực trạng vai trò của hợp tác đa phương Asean trong việc xử lí các
vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á hiện
nay……………………………………………………………….…….13
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC ĐA
PHƯƠNG ASEAN TRONG AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG
HIỆN NAY Ở CÁC QUỐC GIA KHU VỰC ĐÔNG NAM Á….…..17
KẾT LUẬN……………………………………………………………19

TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………….…20

3


SVTH: Trịnh Thu Hà

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
An ninh phi truyền thống đã và đang tác động đến nhiều quốc gia trên
thế giới. Qúa trình tồn cầu hóa quốc tế càng phát triển thì theo đó, sự ảnh
hưởng của an ninh phi truyền thống càng lan rộng hơn và đậm nét hơn.
Vấn đề này đe dọa đến sự tồn tại và phát triển của toàn nhân loại. Nhiệm
vụ của các quốc gia là giải quyết được vấn đề đó để phát triển đất nước.
Muốn làm tốt cơng tác này các quốc gia phải cùng nhau hợp tác, nhất là
đối với các quốc gia đang phát triển tại khu vực Đơng Nam Á. Vì vậy tác
giả đã chọn đề tài “Vai trò của hợp tác đa phương Asean trong việc xử lí
các vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á
hiện nay” cho bài tiểu luận của mình.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu.
- Phân tích được vai trị của hợp tác đa phương trong vấn đề an ninh
phi truyền thống.
- Nêu được thực trạng của việc hợp tác đa phương Asean trong vấn
đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á.
- Đưa ra phương hướng, giải pháp cho hạn chế của việc hợp tác đa
phương Asean trong vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia
khu vực Đông Nam Á hiện nay.
3. Kết cấu đề tài
Chương 1. Cơ sở lý luận về vai trò của hợp tác đa phương trong việc
xử lý các vấn đề an ninh phi truyền thống hiện nay.

Chương 2. Thực trạng vai trò của hợp tác đa phương Asean trong
việc xử lí các vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia Đông
Nam Á hiện nay.

4


SVTH: Trịnh Thu Hà

Chương 3. Quan điểm và giải pháp bảo đảm vai trò của hợp tác đa
phương Asean trong vấn đề an ninh phi truyền thống hiện nay ở các
quốc gia khu vực Đông Nam Á.

5


SVTH: Trịnh Thu Hà

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA HỢP
TÁC ĐA PHƯƠNG TRONG VIỆC XỬ LÝ CÁC VẤN ĐỀ AN
NINH PHI TRUYỀN THỐNG HIỆN NAY
1.1 Hợp tác đa phương.
1.1.1 Khái niệm hợp tác đa phương
Trước hết, để đến với khái niệm “hợp tác đa phương”, ta cần đi tìm
hiểu về cụm từ “hợp tác quốc tế”.
Hợp tác (Cooperation) đã tồn tại ngay từ thời kì đầu của lịch sử lồi
người với sự hình thành các cộng đồng sơ khai qua hợp tác giữa người
và người như bầy đàn, công xã, thị tộc, bộ lạc, liên minh bộ lạc. Cho
đến khi các quốc gia dân tộc hình thành, tức là xuất hiện chủ thể quan
hệ quốc tế, hợp tác giữa chúng đã trở thành hợp tác quốc tế. Hợp tác

quốc tế là một hiện tượng phổ quát và xuyên lịch sử. Nó diễn ra trong
mọi xã hội và tồn tại trong một giai đoạn lịch sử bất chấp thế giới đầy
rẫy xung đột và chiến tranh. Cho đến nay, hợp tác quốc tế đã trở thành
xu thế lớn trong quan hệ quốc tế. Xu thế này đang lôi cuốn mọi quốc
gia và con người trên khắp thế giới cùng tham gia.
Hợp tác quốc tế có bốn đặc trưng cơ bản. Thứ nhất, xét về mặt chủ
thể, hợp tác phải có sự tham gia của chủ thể quan hệ quốc tế thì mới là
hợp tác quốc tế. Thứ hai, xét về mục đích, hợp tác là cách thức phối
hợp nhằm thực hiện các mục đích chung với những lợi ích chung. Sự
phối hợp rất đa dạng từ nhân lực, vật lực đến tài lực. Thứ ba, xét về
mặt hành vi, đó là sự tương tác hịa bình giữa các chủ thể quan hệ quốc
tế, tức là trong đó bạo lực được loại ra. Thứ tư, xét về mặt kết quả, sự
hợp tác thường đem lại kết quả như nhau cho các bên tham gia hợp
tác, tức là cùng được hoặc cùng không thỏa mãn.

6


SVTH: Trịnh Thu Hà

Khi phân loại hợp tác căn cứ trên số lượng chủ thể tham gia, ta có
thể chia ra làm hai loại là hợp tác song phương giữa hai chủ thể quan
hệ quốc tế và hợp tác đa phương từ ba chủ thể trở lên. Ví dụ hợp tác
giữa Việt Nam và Thái Lan là hợp tác song phương, hợp tác giữa 10
nước trong Asean là hợp tác đa phương. Hiện nay, hợp tác đa phương
có xu hướng nổi lên bởi sự xuất hiện nhiều vấn đề hợp tác chung và
sự tang lên của tình trạng tùy thuộc lẫn nhau của nhiều quốc gia.
1.1.2 Đặc điểm của hợp tác đa phương.
Hợp tác đa phương thường yêu cầu các hoạt động hợp tác được phát
triển bằng cách sử dụng một tổ chức trung gian. Ví dụ: Tổ chức Asean sẽ

đưa ra yêu cầu cho các nước thành viên.
Trong hợp tác đa phương, hợp tác diễn ra trên các vấn đề mà nhiều
quốc gia cùng quan tâm.
Trong hợp tác đa phương, chính sách đối ngoại của các nước tài trợ
khơng ảnh hưởng nhiều. Tông thường, các tổ chức quốc tế quyết định về
cách thức và địa điểm sử dụng các nguồn lực, mặc dù thực tế rằng các
quốc gia là những người đóng góp chính cho các tổ chức này.
Hợp tác đa phương cần thời gian và nỗ lực đàm phán tương đối lâu
hơn do sự tham gia của nhiều quốc gia.
Hợp tác đa phương thường có thể mở ra những cánh cửa tiếp cận thị
trường và thương mại lớn hơn so với hợp tác song phương.
Khác với hợp tác song phương, trong nhiều trường hợp, các tổ chức
quốc tế như Liên hợp quốc, Liên mình châu Âu,.. sẽ tham gia chuyển tiền
tới các quốc gia cần thiết.

7


SVTH: Trịnh Thu Hà

Trong các thỏa thuận thương mại đa phương, ngay cả việc giảm thuế
đối với một số hang hóa nhất định cũng mở ra một phạm vi rộng hơn cho
thương mại và thị trường giữa tất cả các nước liên quan.
Các hiệp định thương mại trong hợp tác đa phương đơi khi rất khó
thu xếp do có sự tham gia của nhiều bên.
Trong hợp tác đa phương, tất cả các bên ký kết cần được đối xử bình
đẳng. Khơng quốc gia nào có thể trao các hiệp định trao đổi tốt hơn cho
một quốc gia này hơn là cho một quốc gia khác.
1.2

An ninh phi truyền thống

1.2.1 Khái niệm an ninh phi truyền thống
Trước hết, an ninh quốc gia hiểu theo nghĩa đơn giản nhất, là khả năng
giữ vững sự an toàn trước các mối đe dọa ở cả bên ngoài và bên trong.
Nội dung cơ bản của an ninh quốc gia là bảo vệ lợi ích quốc gia và loại
bỏ các mối đe dọa tới lợi ích đó, An ninh quốc gia bao gồm an ninh truyền
thống và an ninh truyền thống.
An ninh phi truyền thống xuất hiện trong giai đoạn cuối thế kỷ XX, đầu
thế kỷ XXI, là một quan niệm mới về một trạng thái an ninh khác với an
ninh truyền thống, nó phản ảnh sự thay đổi nhận thức của con người về an
ninh và sự mở rộng nội hàm khái niệm an ninh quốc gia. Nếu an ninh
truyền thống coi an ninh quốc gia là bảo vệ đất nước trước các mối đe dọa
hoặc tấn cơng bằng chính trị, qn sự từ bên ngồi và bên trong thì an
ninh phi truyền thống khơng chỉ bảo vệ chủ quyền quốc gia mà còn bảo
vệ con người, bảo vệ cộng đồng, nó mang tính xun quốc gia do những
mối uy hiếp, đe dọa của các nhân tố bên trong và bên ngồi đối với mơi
trường sinh tồn và phát triển của cộng đồng xã hội và công dân của mỗi
quốc gia trong mối quan hệ chặt chẽ với khu vực và thế giới. An ninh phi
8


SVTH: Trịnh Thu Hà

truyền thống chính là việc bảo đảm an tồn, khơng có hiểm nguy cho cá
nhân, con người, quốc gia, dân tộc và toàn nhân loại trước các mối đe dọa
có nguồn gốc phi quân sự như biến đổi khí hậu, ơ nhiễm mơi trường, khan
hiếm nguồn lực, dịch bệnh lây lan nhanh, tội phạm xuyên biên giới, khủng
bố.
Các mối đe dọa an ninh phi truyền thống có đặc điểm thường lan tỏa rất

nhanh, ảnh hưởng rộng do tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường, của
tồn cầu hóa, của sử dụng thành tựu khoa học công nghệ
1.2.2. Các vấn đề về an ninh phi truyền thống.
- Mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa dân tộc, tôn giáo cực
đoan.
- Mối đe dọa bắt người từ việc phổ biến vũ khí giết người hàng loạt,
chạy đua vũ trang.
- Mối đe dọa từ sự bao vây, cấm vận, sức ép kinh tế, chính trị bên ngoài.
- Mối đe dọa của tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm có tổ chức (bn
lậu ma túy, bn bán phụ nữ, trẻ em, cướp biển, tội phạm kinh tế – tài
chính, tội phạm cơng nghệ cao,..)
- Mối đe dọa suy thối mơi trường, thảm họa thiên tai.
- Mối đe dọa của bệnh dịch quy mô lớn (SARS, AIDS, dịch cúm gia
cầm, COVID-19,...).
- Mối đe dọa bắt nguồn từ đói nghèo, thất nghiệp, dòng người tỵ nạn,…

9


SVTH: Trịnh Thu Hà

1.3 Vai trò của hợp tác đa phương trong việc xử lý các vấn đề an
ninh phi truyền thống
Hợp tác đa phương mở ra các cuộc đàm phán, các diễn đàn để các quốc
gia tham gia giải quyết vấn đề.
Hợp tác đa phương giúp các quốc gia phối hợp hành động để xử lí vấn
đề ổn hỏa và được ra được các giải pháp phù hợp nhất.

10

SVTH: Trịnh Thu Hà

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC ĐA
PHƯƠNG ASEAN TRONG VIỆC XỬ LÍ CÁC VẤN ĐỀ AN NINH
PHI TRUYỀN THỐNG HIỆN NAY TẠI ĐÔNG NAM Á.
2.1 Tổng quan về khu vực Đông Nam Á
Đông Nam Á là một khu vực của châu Á bao gồm các nước nằm ở phía
Nam Trung Quốc, phía Đơng Ấn Độ, phía Bắc của Úc, rộng 4.494.047
kilomet vng và bao gôm 11 quốc gia : Việt Nam, Campuchia, Đông
Timor, Indonexia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái
Lan và Brunei.
Vào năm 2020, dân số Đông Nam Á lên tới 668.619.840 triệu người,
chiếm khoảng 8,6% dân số thế giới.
Nền kinh tế các quốc gia khu vực Đơng Nam Á có xu hướng phát triển.
và dự kiến trong 2021, Đông Nam Á sẽ tăng trưởng 6,7%, cao hơn mức
trung bình tồn cầu 5,2% theo cơng ty tư vấn và nghiên cứu tồn cầu
Oxford Business Group.
Đông Nam Á rất đa dạng về ngôn ngữ, dân tộc và tôn giáo.
Với sự phát triển của Đông Nam Á và sự đa dạng về tôn giáo, ngôn ngữ,
dân tộc, khu vực Đông Nam Á phải chịu nhiều thách thức song song về
vấn đề an ninh phi truyền thống, vì vậy cần có một tổ chức để hợp tác phát
triển và giải quyết vấn đề thách thức, đó chính là tổ chức Asean.
2.2 Tổng quan về tổ chức hợp tác đa phương Asean
2.2.1 Thành lập
11


SVTH: Trịnh Thu Hà

Asean được thành lập ngày 8/8/1967 tại Băng Cốc, Thái Lan với sự tham
gia của 5 quốc gia thành viên ban đầu là In-đơ-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Philíp-pin, Xin-ga-po và Thái Lan. Năm 1984, ASEAN kết nạp thêm Brunây Đa-rút-xa-lam. Ngày28/7/1995 Việt Nam trở thành thành viên thứ 7
của Hiệp hội. Ngày 23/7/1999 ASEAN kết nạp Lào và Mi-an-ma. Ngày
30/4/1999, Cam-pu-chia trở thành thành viên thứ 10 của ASEAN, hoàn
thành giấc mơ về một ASEAN bao gồm tất cả các quốc gia Đông Nam Á.
2.2.2 Mục tiêu
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa
trong khu vực thơng qua những sáng kiến chung trên tinh thần bình đẳng
và hợp tác nhằm củng cố nền tảng cho một cộng đồng thịnh vượng và hịa
bình của các quốc gia Đơng Nam Á.
- Thúc đẩy hịa bình và ổn định khu vực thơng qua tơn trọng công
lý và pháp quyền trong mối quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực và
tuân thủ các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hợp Quốc;
- Thúc đẩy hợp tác tích cực và hỗ trợ lẫn nhau về các vấn đề cùng
quan tâm trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, kỹ thuật, khoa học
và hành chính;
- Hỗ trợ lẫn nhau dưới các hình thức đào tạo và cơ sở vật chất phục
vụ nghiên cứu trong các lĩnh vực giáo dục, chun mơn, kỹ thuật và hành
chính;
- Hợp tác hiệu quả hơn nhằm sử dụng tốt hơn ngành nông nghiệp và
công nghiệp mở rộng thương mại, bao gồm việc nghiên cứu các vấn đề
liên quan đến thương mại hàng hóa quốc tế, cải thiện các phương tiện giao
thông, liên lạc, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân;
- Thúc đẩy nghiên cứu về Đông Nam Á; và
12


SVTH: Trịnh Thu Hà

- Duy trì hợp tác chặt chẽ cùng có lợi với các tổ chức quốc tế và khu

vực có tơn chỉ và mục đích tương tự, và tìm kiếm các phương thức để có
thể hợp tác chặt chẽ hơn gữa các tổ chức này.
2.3 Thực trạng vai trị của hợp tác đa phương Asean trong việc
xử lí các vấn đề an ninh phi truyền thống ở các quốc gia khu vực Đông
Nam Á hiện nay
2.3.1 Các vấn đề an ninh phi truyền thống luôn là vấn đề nóng được
đặc biệt quan tâm và được đưa ra tại các hội nghị chính thức của Asean.
2.3.2 Trong Hiến chương của Asean tại các khoản 1,3,8,12 Điều 1
Hiến chương tuy không đề cập trực tiếp đến khái niệm an ninh phi truyền
thông nhưng các mục tiêu hướng đến của Asean là nội dung của vấn đề
này.
Khoản 1. Duy trì, thúc đẩy hịa bình, an ninh, ổn định khu vực
Đơng Nam Á.
Khoản 3. Duy trì Đơng Nam Á là một khu vực khơng có vũ
khí hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hang loạt.
Khoản 8. Đối phó hữu hiệu với tất cả các mối đe dọa, các loại
tội phạm xuyên quốc gia và các thách thức xuyên biên giới phù hợp với
các nguyên tắc an ninh toàn diện.
Khoản 12. Tăng cường và hợp tác trong việc xây dựng cho
người dân Asean một mơi trường an tồn, an ninh và khơng có ma túy.
2.3.3. Hợp tác đa phương Asean giải quyết các vấn đề an ninh phi
truyền thống.
13


SVTH: Trịnh Thu Hà

2.3.3.1 Vấn đề khủng bố và an ninh biển.
Năm 2017, Tình hình an ninh bất ổn tại nhiều nơi trên thế giới cùng
mối đe dọa từ tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo” (IS) cũng đã ảnh

hưởng tới nhiều nước ASEAN. Hiểm họa khủng bố và cực đoan, vốn đã
đe dọa khu vực nhiều năm qua, nay trở thành thách thức nghiêm trọng
nhất của ASEAN khi khu vực này đứng trước nguy cơ trở thành địa bàn
hoạt động mới của IS. Hàng trăm chiến binh IS từ Đông Nam Á chiến đấu
tại Syria và Iraq đã hồi hương, liên kết với các nhóm khủng bố địa phương.
Một loạt cuộc tấn công của các đối tượng khủng bố ở Indonesia và
Malaysia, đặc biệt cuộc xung đột giữa các phiến quân ủng hộ IS và lực
lượng chính phủ Philippines tại thành phố Marawi, miền Nam Philippines,
cùng hành động chiếm giữ thành phố này, cho thấy IS đang từng bước
thực hiện ý đồ thành lập một “tiền đồn” ở Đông Nam Á. Điều này tạo ra
nguy cơ nghiêm trọng đe dọa lợi ích và an ninh quốc gia của mỗi nước
cũng như sự ổn định của khu vực Đông Nam Á.
Trong khn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phịng ASEAN
(ADMM) lần thứ 12 ngày 19/10/2018, các Bộ trưởng Quốc phịng 10
nước ASEAN đã nhất trí tăng cường hợp tác chống khủng bố và an ninh
biển với nhiều sáng kiến thiết thực nhằm duy trì hịa bình và ổn định ở
khu vực. Các Bộ trưởng nhất trí thiết lập mạng lưới chun gia quốc phịng
về vũ khí hóa học, sinh học và phóng xạ cũng như cam kết sẽ tiếp tục đẩy
mạnh chống khủng bố trên cơ sở chia sẻ trong hợp tác quốc phòng và quân
đội, tăng cường phối hợp diễn tập chung trên biển và trên không để giảm
thiểu thiệt hại khơng đáng có và khơng làm căng thẳng leo thang. Mặt
khác, nhất trí tập trung triển khai sáng kiến "Our Eyes" (Đôi mắt của
chúng ta) về chia sẻ thơng tin tình báo trong khu vực cũng như ban hành
14


SVTH: Trịnh Thu Hà

tập hợp các hướng dẫn về không quân đa phương đầu tiên trên thế giới
nhằm quản lý các sự cố trên không, đặt biệt là ở các khu vực tranh chấp.

2.3.3.2 Vấn đề an ninh y tế
Năm 2020 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn
biến phức tạp, đại dịch Covid-19 tác động trực tiếp, tồn diện. Trước tình
hình đó, các bộ, ngành, địa phương là thành viên Tiểu ban đã thống nhất
nhận thức, nâng cao trách nhiệm, chấp hành nghiêm mệnh lệnh, bảo vệ
tuyệt đối an ninh, đảm bảo thông tin thông suốt. Asean đã nhanh chóng
cử ra hội đồng điều phối Asean phòng chống Covid 19.
2.3.3.3 Vấn đề kinh tế
Đối với Asean năm 2020 là một năm đặc biệt do sự tác động của
Covid 19. Tại Hội nghị Hội đồng Cộng đồng y tế Asean lần thứ 19 ngày
10/11/2020, các bộ trưởng đã điểm lại những đề xuất sáng kiến trong kênh
kinh tế nhằm duy trì chuỗi cung ứng và phục hồi nền kinh tế do ASEAN
và các nước đối tác ngoại khối như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,
nhóm nước ASEAN +3 thông qua.
2.3.3.4 Vấn đề an ninh mạng và an ninh thông tin
Ngày 28/12/2020, tại Hà Nội, Bộ Công an đã tổ chức Hội nghị quốc
tế “Nâng cao hiệu quả hợp tác, phối hợp trong đảm bảo an ninh mạng và
phòng, chống tội phạm mạng của các nước ASEAN+3 (Trung Quốc, Nhật
Bản, Hàn Quốc)”.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã lắng nghe đại diện Việt Nam của Nhóm
làm việc của ASEAN về tội phạm mạng tại Tổ hợp toàn cầu của
INTERPOL trình bày về xu hướng tội phạm mạng trong khu vực ASEAN,
đại diện cơ quan thực thi pháp luật của Singapore, Thái Lan và Trung
Quốc chia sẻ về kinh nghiệm xây dựng và thực thi pháp luật về bảo vệ dữ
15


SVTH: Trịnh Thu Hà

liệu cá nhân, công tác đảm bảo an ninh mạng đối với các hệ thống thông

tin quan trọng về an ninh quốc gia, cơ chế ứng phó với các sự cố an ninh
mạng cũng như những nỗ lực phòng, chống tội phạm mạng, đặc biệt là
trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19.
2.3.3.5 Vấn đề môi trường
Hội nghị Bộ trưởng Môi trường Hiệp hội các quốc gia Đông Nam
Á (ASEAN) lần thứ 15 ngày 8/10/2019 tổ chức nhằm thảo luận về một
loạt các vấn đề hợp tác trong lĩnh vực mơi trường, bao gồm: Vấn đề biến
đổi khí hậu, phát triển đa dạng sinh học, môi trường biển, giáo dục mơi
trường, quản lý tài ngun nước, chất hóa học và chất thải nguy hại, xử lý
ơ nhiễm khói mù xuyên biên giới… Tại hội nghị, các Bộ trưởng ASEAN
sẽ thông qua 3 văn kiện quan trọng gồm: Tuyên bố chung ASEAN về biến
đổi khí hậu, kế hoạch chiến lược ASEAN về môi trường và đề nghị công
nhận 5 công viên quốc gia của Myanma, Thái Lan và Việt Nam là công
viên di sản ASEAN.

16


SVTH: Trịnh Thu Hà

CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC ĐA
PHƯƠNG ASEAN TRONG AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG
HIỆN NAY Ở CÁC QUỐC GIA KHU VỰC ĐÔNG NAM Á
Thứ nhất, các quốc gia cần phải phối hợp trong việc chia sẻ thông
tin, đưa ra những cảnh báo sớm về những vấn đề liên quan đến an ninh
phi truyền thống có tính lan tỏa xun biên giới, tồn cầu. Đây là nhiệm
vụ quan trọng hàng đầu, cần xây dựng cơ chế chia sẻ thơng tin, đảm bảo
tính thường xuyên, kịp thời.
Thứ hai, các quốc gia cần phải phối hợp trong hành động ứng phó
với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Mỗi quốc gia cần xây dựng

một kế hoạch hành động cụ thể trên cơ sở nội dung thống nhất chung với
các các quốc gia khác. Đồng thời, cần phải thành lập một số uỷ ban liên
quốc gia để giải quyết các vấn đề xuyên biên giới. Các quốc gia cần phải
có chính sách ưu tiên trong việc giải quyết các vấn đề an ninh phi truyền
thống toàn cầu.
Thứ ba, cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đầy đủ cho từng lĩnh
vực thuộc nội dung của an ninh phi truyền thống.
Thứ tư, các quốc gia cần phải tích cực tham gia vào các cơng ước quốc
tế, các hiệp ước đa phương hoặc song phương liên quan đến các vấn đề
an ninh phi truyền thống để có tiếng nói chung.
Thứ năm, các quốc gia phát triển cần hỗ trợ các quốc gia khác,
nhất là các nước đang phát triển về cơng nghệ, tài chính, kết cấu hạ tầng,
kinh nghiệm quản lý... trong việc phòng ngừa, ứng phó với các mối đe
dọa an ninh phi truyền thống, nhất là các vấn đề mơi trường và biến đổi
khí hậu có tính tồn cầu.
Thứ sáu, các quốc gia cần hợp tác trong việc phòng chống tội
phạm xuyên quốc gia, di cư bất hợp pháp, kiểm soát mạng xã hội và tăng
cường hợp tác thực thi pháp luật trong khu vực và tầm châu lục.
17


SVTH: Trịnh Thu Hà

Thứ bảy, từng quốc gia cần phải chủ động, tích cực hội nhập quốc
tế thơng qua cơ chế, phương thức đa tầng, đa dạng, linh hoạt; hợp tác
song phương, đa phương để cùng phối hợp xử lý những vấn đề xảy ra
đối với an ninh phi truyền thống.
Thứ tám, xây dựng bộ chỉ số về an ninh môi trường cho các quốc
gia, để đánh giá, xếp loại nhằm cung cấp thơng tin ứng phó có hiệu quả
với các mối đe dọa, đảm bảo an ninh môi trường.

18


SVTH: Trịnh Thu Hà

KẾT LUẬN
An ninh phi truyền thống có nội hàm, bản chất của nó, loại an ninh này
xuất hiện cùng với phát triển của xã hội và đã tác động tiêu cực không
loại trừ quốc gia nào. Các mối đe dọa an ninh phi truyền thống nói
chung hay vấn đề an ninh mơi trường, biến đổi khí hậu, tội phạm cơng
nghệ cao, di cư bất hợp pháp... nói riêng không chỉ đe doạ đến an ninh
quốc gia trong phạm vi một nước hoặc nhiều nước, mà còn đe doạ đến
tồn thể nhân loại, địi hỏi phải có sự nỗ lực hợp tác hành động của
nhiều quốc gia để ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.
Việc mỗi quốc gia cần làm là thúc đẩy hợp tác đa phương để vượt qua
được những thách thức đang đe dọa an ninh phi truyền thống đi đôi với
phát triển đất nước.

19


SVTH: Trịnh Thu Hà

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Khắc Nam (2018) “Giáo trình nhập mơn Quan hệ quốc tế” ,
Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội
2. PGS,TS. Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện Chính sách Tài
ngun và mơi trường, “Những vấn đề an ninh phi truyền thống và
tác động của nó đối với các nước”, Trang thơng tin điện tử hội đồng

lý luận trung ương
3. Văn Đỗ, Tâm Hiếu, “Các nước Asean họp bàn đối phó với tình trạng
ô nhiễm môi trường”, />4. Sandesh Adhikari, “10+ Differences between Bilateral anh
Multilateral Cooperation” , />5. H.Thủy, “OBG đánh giá lạc quan về hoạt động kinh tế khu vực
Đông Nam Á”, />6. “Thông tin cơ bản về Asean”,
/>7. Luật sư Nguyễn Văn Dương, “Asean là gì? Chức năng và vai trị
của hiệp hội các nước Đông Nam Á Asean”,
/>8. William Zartman và Saadia Touval, (2010) “International
Cooperation The Extents and Limits of Multilateralism”,
Cambridge

20


SVTH: Trịnh Thu Hà

9. “ Kinh tế các nước Asean gắn kết và chủ động thích ứng”,
/>10.

“Asean tang cường hợp tác chống khủng bố và an ninh

biển”, />
21