Thực trạng và nguyên nhân dẫn đến chấn thương của sinh viên không chuyên trường Đại học TDTT Bắc Ninh khi học tập môn Bóng rổ

THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN
CHẤN THƯƠNG CỦA SINH VIÊN KHÔNG CHUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT BẮC NINH
KHI HỌC TẬP MƠN BĨNG RỔ
TS. Nguyễn Văn Hải, TS. Nguyễn Thị Việt Nga
Trường Đại học TDTT Bắc Ninh

TĨM TẮT
Thơng qua phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu, phỏng vấn, quan sát sư phạm
và toán học thống kê đánh giá thực trạng và nguyên nhân dẫn đến chấn thương của sinh viên
không chuyên Trường đại học TDTT Bắc Ninh khi học tập mơn Bóng rổ. Trên cơ sở đó góp
phần nâng cao nâng cao hiệu quả tập luyện, thành tích học tập và sức khỏe cho sinh viên.
Từ khóa: Bóng rổ, trường đại học TDTT Bắc Ninh, Sinh Viên, Chấn thương

SUMMARY
Through the method of analyzing and synthesizing documents, interviews, pedagogical
observations and statistics, to assess the situation and causes of injuries of non-specialized
students at Bac Ninh University of Sports and Sports when studying the subject. Basketball On
that basis, contributing to improving training efficiency, academic achievement and health for
students
Keywords: Basketball, Bac Ninh University of Sport, Student, Injury

1.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chấn thương trong tập luyện thể dục thể thao rất phổ biến. Ngày nay, với tính
chất của cuộc thi đấu ngày càng trở nên quyết liệt tạo một áp lực lớn cho VĐV cũng
như HLV trong quá trình tập luyện và thi đấu phải làm sao đảm bảo thể lực tốt, thi
đấu đạt hiệu quả nhưng không được xảy ra chấn thương. Nhưng trong thực tế, cường
độ vận động cao thời gian vận động kéo dài, cùng với thời gian hồi phục không đủ

khiến nguy cơ xảy ra chấn thương của VĐV rất cao. Đã có những nghiên cứu về chấn
thương đối với các VĐV ở một số mơn đối kháng nhưng có thể thấy rằng nghiên cứu
về chấn thương trong các môn thể thao nói chung và trong bóng rổ nói riêng ở các
trường đại học vẫn là một hướng nghiên cứu mới. Những nghiên cứu trước đây về
chấn thương trong mơn bóng rổ chủ yếu tập trung nghiên cứu đối với VĐV chuyên
nghiệp và chỉ nghiên cứu chấn thương một bộ phận nào đó của cơ thể trên đối tượng.
Những đề tài nghiên cứu về biện pháp phòng ngừa chấn thương đối với sinh viên
khơng chun khi tập luyện mơn bóng rổ rất ít. Bên cạnh đó, dựa vào thực tế hàng
năm đều có sinh viên khơng chun học mơn bóng rổ và có xuất hiện chấn thương.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu điều tra các nguyên nhân cơ bản dẫn tới chấn thương
trong khi tập luyện mơn bóng rổ và biện pháp phòng ngừa chấn thương đồng thời
nâng cao hiệu quả tập luyện, thành tích học tập và sức khỏe cho sinh viên là vô cùng
cấp thiết. [3], [4], [6].

767


Có thể nhận thấy nguyên nhân chung của chấn thương thể thao là do những yếu
tố như: các hoạt động chuẩn bị không đúng, vi phạm các quy tắc thi đấu, các động tác
kỹ thuật sai, chất lượng sân tập không đảm bảo và tải trọng quá mức.
2.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Quá trình nghiên cứu đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu thường quy:
Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu, phương pháp điều tra, phương pháp phỏng
vấn toạ đàm và phương pháp toán học thống kê.
3.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1

Mức độ nhận thức của sinh viên không chuyên về những chấn thương
trong mơn Bóng rổ

Để sinh viên có đủ ý thức tự bảo vệ mình trong khi tập luyện mơn Bóng rổ và
chủ động phịng tránh chấn thương thể thao, trước tiên cần xem sinh viên có hiểu được
vai trò quan trọng của chấn thương thể thao trong khi tập luyện bóng rổ hay khơng và
liệu các em có hiểu rằng việc xảy ra chấn thương sẽ có những ảnh hưởng khơng tốt
đối với mình hay khơng. Chỉ bằng cách này, sinh viên mới có thể nâng cao ý thức tự
bảo vệ và giảm thiểu chấn thương trong khi tập luyện thể thao, có như vậy mới đảm
bảo tiến độ học tập mơn Bóng rổ. Kết quả điều tra được trình bày ở bảng 1.1 và 1.2
Bảng 3.1: Mức độ nhận thức của sinh viên không chuyên về những chấn thương trong mơn
Bóng rổ (n = 150)

Nam
Nữ
Tổng số
Tỷ lệ (%)

Rất
hiểu
12
1
13
8.67

Tương đối
hiểu

16
1
17
11.33

Bình
thường
42
10
52
34.67

Khơng
hiểu lắm
36
8
44
29.33

Khơng
hiểu
19
5
24
16

Tổng số
125
25
150

100

Qua bảng 1.1 có thể thấy nhận thức về chấn thương khi tập luyện mơn Bóng rổ
của sinh viên ở mức trung bình hoặc thấp, trong đó có 52 và 44 sinh viên cho rằng
mình khơng hiểu lắm hoặc nhận thức về chấn thương khi tập luyện bóng rổ chỉ ở mức
trung bình, chiếm 34.67% và 29.33%. Thứ 2 là nhận thức của sinh viên về chấn thương
trong mơn Bóng rổ ở mức độ tương đối hiểu 11.33% và không hiểu, chiếm 16% tổng
số người được điều tra. Cuối cùng, số sinh viên cho rằng mình rất hiểu về chấn thương
trong bóng rổ, chiếm 8.67% thấp hơn so với bốn mức độ nhận thức còn lại. Có thể
thấy phần lớn sinh viên cịn thiếu kiến thức về chấn thương khi tập luyện mơn Bóng
rổ, điều này cũng sẽ làm giảm ý thức tự bảo vệ bản thân của sinh viên và dễ dẫn đến
nhiều chấn thương hơn. Ngồi ra có mức độ nhận thức về chấn thương trong mơn
Bóng rổ cao hơn so với sinh viên nữ, có 28 sinh viên nam chiếm tỉ lệ 18.67% và 02
sinh viên nữ chiếm tỉ lệ 8% cho rằng họ nhận thức của mình ở mức rất hiểu và tương
đối hiểu. Các em sinh viên nam chơi bóng rổ nhiều hơn các em sinh viên nữ và các
em quan tâm nhiều hơn đến các kiến thức về chấn thương trong mơn Bóng rổ.

768


Bảng 3.2: Cách tìm hiểu về chấn thương trong bóng rổ của sinh viên (n = 150)
Thầy cô
Nam
Nữ
Tổng số
Tỷ lệ (%)

33
7
40

26.67

Trên lớp
học
43
8
51
34

Thông tin
đại chúng
16
2
18
12

Sách vở
18
3
21
14

Bạn học
hoặc bạn bè
15
5
20
13.33

Tổng số

125
25
150
100

Từ bảng 1.2 cho thấy, hầu hết các sinh viên đều tìm hiểu về chấn thương trong
mơn Bóng rổ thơng qua 3 cách: trong lớp học, qua giải thích của giáo viên và qua bạn
bè và các bạn học cùng lớp. Trong đó, hiểu về chấn thương trong lớp học là chủ yếu
có 51 sinh viên, chiếm 34%, Thứ hai là sinh viên tìm hiểu về chấn thương mơn bóng
rổ thơng qua giải thích của giáo viên, có tổng số 40 người, chiếm 26.67% tổng số
phiếu điều tra, lần lượt có 33 sinh viên nam và 7 sinh viên nữ. Có 20 sinh viên tìm
hiểu chấn thương mơn Bóng rổ thơng qua bạn bè và bạn học, chiếm 13.33 % số sinh
viên được điều tra. Tiếp theo là sinh viên tìm hiểu về chấn thương mơn Bóng rổ thơng
qua sách vở, tổng cộng có 21 người, chiếm 14% tổng số sinh viên được phỏng vấn.
Cuối cùng chỉ có 18 người tìm hiểu về chấn thương mơn Bóng rổ qua thơng tin đại
chúng, chiếm 12% tổng số sinh viên được phỏng vấn, trong đó có 36 sinh viên nam
và 2 sinh viên nữ.
Có thể thấy rằng, do sinh viên thường xuyên chơi các mơn thể thao khác nhau
trong đó có mơn Bóng rổ nên việc tìm hiểu và nắm vững các kiến thức về chấn thương
thể thao càng đặc biệt quan trọng. Vì vậy, việc các trường cao đẳng, đại học thường
tổ chức các buổi sinh hoạt liên quan đến vấn đề chấn thương thể thao cho sinh viên là
rất cần thiết. Giáo viên với vai trò là người đi đầu trong việc truyền đạt kiến thức về
chấn thương thể thao cho sinh viên, địi hỏi giáo viên phải có kiến thức lý thuyết vững
chắc về chấn thương thể thao và chú trọng đào tạo sinh viên hiểu biết về chấn thương
thể thao. Phòng ngừa, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên nắm vững kiến thức liên
quan đến chấn thương thể thao, để có thể kịp thời xử lý khi bị chấn thương.
3.2

Các bộ phận chấn thương thường gặp đối với sinh viên khơng chun khi
tập mơn Bóng rổ

Trong số các mơn bóng, Bóng rổ là một trong những mơn thể thao dễ bị chấn
thương hơn, tỷ lệ chấn thương tương đối cao, những người chơi bóng rổ trình độ cao
thường bị chấn thương ở khớp gối và khớp cổ chân, nguyên nhân chủ yếu là do đặc
thù kỹ thuật của môn Bóng rổ. Bộ phận chấn thương gắn liền với đặc điểm kỹ thuật
của mơn thể thao đó. Vì vậy, trong phạm vi của đề tài tiến hành điều tra nghiên cứu
chấn thương các bộ phận và các khớp của sinh viên khơng chun khi tập mơn Bóng
rổ, kết quả phỏng vấn được trình bày bảng 1.3.

769


Bảng 3.3: Các bộ phận chấn thương thường gặp đối với sinh viên khơng chun khi tập mơn
Bóng rổ (n = 150)
Bộ phận
chấn thương
Mặt
Tay
Ngực
Thắt lưng
Chân
Bàn chân
Khớp ngón tay
Khớp cổ tay
Khớp khuỷu
Khớp vai
Khớp gối
Khớp cổ chân

Nam

Nữ

Tổng số

Tỷ lệ %

Thứ tự

23
42
15
18
30
16
92
78
25
21
94
55

3
9
0
6
12
2
20
12

2
2
13
16

23
51
15
24
42
18
112
86
27
23
107
71

17.33
34
10
16
28
12
74.67
57.33
18
15.33
71.33
47.33

8
5
12
9
6
11
1
3
7
10
2
4

Từ bảng 1.3, có thể thấy sinh viên khơng chun khơng chỉ dễ bị chấn thương
ở một bộ phận khi tập Bóng rổ, mà hầu hết các em đều có biểu hiện chấn thương từ
hai bộ phận trở lên. Theo tỷ lệ từ nhiều đến ít thì bộ phận chấn thương thường gặp
nhất là các đốt ngón tay, có tổng cộng 112 sinh viên (có 92 sinh viên nam và 20 sinh
viên nữ) lựa chọn, chiếm 74.67% tổng số người tham gia khảo sát. Nguyên nhân là do
sự tiếp xúc thường xuyên giữa bóng rổ và tay của người chơi, động tác bắt bóng địi
hỏi cả hai tay phải thả lỏng và hơi co các ngón tay lại. Tuy nhiên, sinh viên không
chuyên thường không chú ý nhiều đến kỹ thuật bắt bóng, sử dụng sai động tác để bắt
bóng, gây ra va chạm trực tiếp giữa các ngón tay và bóng. Bộ phận thứ hai là khớp
gối, có 107 sinh viên (có 94 sinh viên nam và 13 sinh viên nữ) cho rằng khớp gối cũng
rất dễ bị chấn thương, chiếm 71.33% tổng số người được khảo sát. Số lượng nam tham
gia tập luyện Bóng rổ nhiều hơn nữ, ngồi ra trong mơn bóng rổ thường có các động
tác bật, dừng, chạy đột ngột, ảnh hưởng lớn đến khớp gối, đó là lý do tại sao tỷ lệ chấn
thương của nam nhiều hơn nữ. Xếp vị trí thứ ba là khớp cổ tay, có 100 sinh viên (có
78 sinh viên nam và 12 sinh viên nữ) cho rằng khớp cổ tay dễ bị chấn thương hơn,
chiếm 57.33.% tổng số sinh viên được điều tra, nguyên nhân là do nhiều kỹ thuật

Bóng rổ được quyết định bởi độ linh hoạt cũng như lực của cổ tay. Tiếp theo, có 71
sinh viên (có 55 sinh viên nam và 16 sinh viên nữ) cho rằng khớp cổ chân cũng rất dễ
bị chấn thương trong mơn bóng rổ, chiếm 47.33% tổng số người được khảo sát,
nguyên nhân là do phải thực hiện nhiều động tác chạy, bật nhảy liên tục trong q
trình chơi bóng rổ. Xếp vị trí thứ 5 là chấn thương ở tay, có 51 sinh viên (42 sinh viên
nam và 9 sinh viên nữ), chiếm 34% tổng số sinh viên được điều tra, trong đó số sinh
viên nữ bị chấn thương tay nhiều hơn vì sức mạnh của các em yếu hơn, đồng thời mơn
bóng rổ có tính đối kháng cao, thường xuyên phải va chạm, cọ xát tay với đối phương
khi tranh cướp bóng. Ngồi 5 chấn thương thường gặp trên, cịn thấy có xuất hiện
chấn thương ở lưng, chân, đầu, khớp khuỷu, khớp vai, bàn chân, ngực và bụng tỷ lệ ý
kiến điều tra lần lượt là 28%, 18%, 17.33%, 16%, 15.33%, 12%, 10%. Nguyên nhân
chính là do tần số và cường độ luyện tập mơn Bóng rổ của sinh viên không chuyên ở
trường đại học TDTT Bắc Ninh nhỏ hơn rất nhiều so với các vận động viên bóng rổ
770


trình độ cao và số năm chơi Bóng rổ ngắn nên tỷ lệ chấn thương ở các bộ phận này
tương đối thấp.
3.3

Hoàn cảnh thường xảy ra chấn thương đối với sinh viên khơng chun khi
tập mơn Bóng rổ

Sinh viên các khoa GDTC, HLTT và QLTDTT theo học tại trường không chỉ
phải học mơn Bóng rổ mà các em cịn phải học thêm rất nhiều các môn thể thao khác,
tham gia các cuộc thi đấu, các hoạt động và bài tập sẽ được thực hiện bên ngồi lớp
học. Do đó, điều tra vấn đề này chủ yếu điều tra chấn thương thể thao của sinh viên
trong các trường hợp: giờ học Bóng rổ, Bóng rổ ngoại khóa và thi đấu, kết quả được
trình bày bảng 1.4.
Bảng 3.4: Các hồn cảnh xuất hiện chấn thương trong mơn bóng rổ của sinh viên không

chuyên trường đại học TDTT Bắc Ninh (n = 150)
Phân loại
Nam
Nữ
Tổng số
Tỷ lệ (%)

Giờ học
bóng rổ
14
2
16
10.67

Bóng rổ
ngoại khóa
60
16
76
50.67

Thi đấu

Tổng số

51
7
58
38,67

125
25
150
100

Bảng 1.4 cho thấy, tỷ lệ sinh viên bị chấn thương trong giờ học Bóng rổ khơng
nhiều chỉ chiếm 10.67%, chấn thương chủ yếu xuất hiện khi các em tham gia những
buổi ngoại khóa chiếm 50.67%, thi đấu chiếm tỉ lệ 38.67%. Nguyên nhân là do, trong
các buổi học có sự giám sát và hướng dẫn của giáo viên nên sinh viên có ý thức phịng
ngừa chấn thương tốt hơn, cịn các buổi ngoại khóa các em thường tự tập luyện, tự tổ
chức thi đấu và khơng có ai giám sát buổi tập chính vì vậy tỷ lệ chấn thương thường
cao hơn.
Ngồi ra, phân tích bảng 3.4 cho thấy, tỷ lệ chấn thương ở nam trong các buổi
học cũng như buổi tập cao hơn ở nữ. Thực trạng trên được giải thích là do sinh viên
nam tham gia tập luyện ngoại khóa nhiều hơn. Ngồi ra, khi tham gia các mơn thể
thao đối kháng sinh viên nam với bản chất mạnh mẽ sẵn có thường cố gắng hết mình
trong những đường bóng, đây là một trong những ngun nhân chính dẫn đến sự chênh
lệch trong tỷ lệ chấn thương giữa nam và nữ.
3.4

Các loại chấn thương thường gặp đối với sinh viên khơng chun khi tập
luyện mơn Bóng rổ ở trường đại học TDTD Bắc Ninh

Chấn thương trong bóng rổ rất nhiều loại, nhưng đề tài chủ yếu đề cập tới 6 loại
chấn thương hay gặp nhất khi tập luyện môn bóng rổ đó là: trầy xước da, chấn thương
khớp, tổn thương cơ, bong gân, gãy xương, trật khớp. Kết quả điền tra được trình bày
ở bảng 1.5

771

Bảng 3.5: Các loại chấn thương thường gặp đối với sinh viên khơng chun khi tập luyện mơn
bóng rổ ở trường đại học TDTD Bắc Ninh
Loại chấn thương
Trầy xước
Chấn thương khớp
Tổn thương cơ
Bong gân
Gãy xương
Trật khớp
Tổng

Nam
17
31
26
42
1
8
125

Nữ
3
5
7
9
0
1
25

Tổng số
23
36
33
55
4
7
150

Tỷ lệ %
13.33
24
22
34
0.67
6
100

Thứ tự
4
2
3
1
6
5
---

Kết quả điền tra ở bảng 1.5 cho thấy, tỷ lệ các loại chấn thương sinh viên không
chuyên thường mắc phải: trầy xước da, chấn thương khớp, tổn thương cơ, bong gân,
gãy xương, trật khớp lần lượt là 34%, 24%, 24%, 13.33%, 6% và 0.67%. Tuy bóng rổ

là mơn thể thao đối kháng nhưng những chấn thương gãy xương rất ít gặp, vì đây là
loại chấn thương nghiêm trọng. Thường gặp nhất là các loại chấn thương phần mềm
như trầy xước, bong gân, đau cơ... đây là những chấn thương không thể tránh khỏi khi
tập luyện mơn bóng rổ. Ngồi ra căn cứ theo phân loại bệnh lý thì chấn thương có:
chấn thương cấp tính và chấn thương mãn tính. Căn cứ theo mức độ chấn thương thì
có: chấn thương nhẹ, chấn thương vừa và chấn thương nặng. Tóm lại, giữa vị trí, loại
và tính chất của chấn thương thể thao có một mối liên quan khơng thể tách rời. Vị trí
và dạng chấn thương thể thao có vai trị quyết định đến tính chất của chấn thương đó.
Trong q trình giảng dạy, giáo viên cần nắm bắt được đặc điểm này để nhấn mạnh
cho sinh viên chú ý phối hợp những nhóm cơ lớn nhỏ sao cho hợp lý nhằm giảm thiểu
chấn thương. Tập luyện khoa học để tránh những chấn thương thể thao khơng đáng
có đối với sinh viên khơng chun khi tập luyện mơn bóng rổ là vơ cùng quan trọng.
3.5

Các nguyên nhân dẫn đến chấn thương của sinh viên khơng chun khi
tập luyện mơn bóng rổ

Ngun nhân dẫn đến chấn thương thể thao rất nhiều và phức tạp. Theo các tài
liệu nghiên cứu về chấn thương thể thao trong và ngoài nước hiện nay, nguyên nhân
chấn thương có thể được chia thành: nguyên nhân trực tiếp và nguyên nhân gián tiếp.
Trong phạm vi nghiên cứu đề tài tiến hành tổng hợp được 12 nguyên nhân gây ra chấn
thương cho sinh viên không chuyên trường đại học TDTT Bắc Ninh khi tập luyện
mơn bóng rổ. [1], [2], [5].
(1) Va chạm khi thi đấu
Đặc điểm của mơn bóng rổ là đối kháng trực tiếp, sinh viên sẽ có nhiều hành
động phạm lỗi khác nhau hoặc va chạm cơ thể để tranh cướp bóng và ghi điểm. Do
tính chất cạnh tranh gay gắt trong thi đấu, nên nếu sinh viên có hành vi phạm lỗi hoặc
va chạm cơ thể với nhau, các bộ phận của cơ thể sẽ rất dễ xảy ra chấn thương thể thao
nghiêm trọng. Vì vậy, sinh viên khơng chun khi tập luyện bóng rổ cố gắng nâng
cao ý thức tự bảo vệ, để có thể giảm thiểu chấn thương thể thao.

(2) Không được giám sát y tế đầy đủ
Là cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành thể thao nhưng công tác giám sát y tế
vẫn chưa được quan tâm đúng mực, nó ảnh hưởng đến việc cứu chữa và phục hồi chức
772


năng kịp thời cho sinh viên khi bị chấn thương. Vì vậy, các trường đại học cần đảm
bảo về mặt y tế, để sinh viên có điều kiện được chăm sóc tốt hơn.
(3) Tập luyện và thi đấu trong khi bị thương
Sinh viên không chuyên bị chấn thương khi chơi bóng rổ là điều khơng thể
tránh khỏi, nhưng đơi khi xảy ra trong hoàn cảnh tập luyện hoặc thi đấu, đây là một
trong những yếu tố quan trọng khiến sinh viên khơng chun bị chấn thương trong
mơn bóng rổ. Mặc dù khi bị chấn thương sinh viên vẫn có thể duy trì tập luyện nhưng
nếu khơng được hồi phục đầy đủ thì theo thời gian chấn thương sẽ ngày càng nghiêm
trọng hơn, để lâu ngày sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của sinh viên. Chính vì
thế, trong q trình giảng dạy giáo viên cần chú ý tới những sinh viên đã có biểu hiện
chấn thương để điều chỉnh lượng vận động cho hợp lý.
(4) Ý thức tự bảo vệ kém
Việc xảy ra các chấn thương thể thao trong mơn bóng rổ có liên quan mật thiết
với việc thiếu ý thức phòng chống chấn thương của sinh viên. Trong q trình dạy và
học mơn bóng rổ, cả giáo viên và sinh viên đều xem nhẹ chấn thương, điều này khiến
sinh viên chủ quan, lơ là trong việc tăng cường ý thức tự bảo vệ bản thân và học các
biện pháp phịng ngừa chấn thương thể thao. Ngồi ra, do mơn bóng rổ cạnh tranh gay
gắt, sinh viên nhiều khi quan tâm vào trận đấu, mà quên đi mất việc bảo vệ mình, đây
cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến cho sinh viên gặp phải chấn thương
trong thể thao nói chung và trong mơn bóng rổ nói riêng.
(5) Thể lực kém
Thể lực bao gồm hai mặt: thể lực chung và thể lực chuyên môn. Dù là sinh viên
trường thể thao nhưng khơng thể tránh khỏi có những sinh viên có thể lực kém, hiện
tượng này cũng chiếm tỷ lệ khá cao trong các sinh viên chuyên ngành GDTC và sinh

viên chuyên ngành Quản lý TDTT. Thể lực của sinh viên chưa đáp ứng được yêu cầu
về thể lực trong mơn bóng rổ. Bản thân mơn bóng rổ có những yêu cầu cao hơn đối
với các tố chất thể lực chung của sinh viên như sức mạnh, sức nhanh, sức bền, sự
nhanh nhẹn và linh hoạt. Chỉ bằng cách nâng cao tố chất thể lực chung thì mới có thể
phát triển được các tố chất thể lực chuyên môn cần đạt được trong mơn bóng rổ.
(6) Cơ thể mệt mỏi
Mơn bóng rổ địi hỏi người tập phải có độ chính xác cao hơn, khả năng đối
kháng lớn hơn, sức bền tốt hơn. Trong khi tham gia tập luyện môn bóng rổ, cơ thể của
sinh viên bị mệt mỏi sẽ làm giảm đáng kể phản ứng, sự chú ý, sức mạnh, tốc độ, độ
chính xác của họ. Điều này ảnh hưởng tới việc sử dụng các kỹ - chiến thuật bóng rổ
của sinh viên và cũng dễ dẫn đến những chấn thương thể thao.
(7) Thời gian và biện pháp hồi phục khơng đúng
Vì các sinh viên trường thể thao về cơ bản hàng ngày đều phải tham gia tập
luyện các môn thể thao khác nhau, điều này cũng làm cho sinh viên dễ bị tích lũy mệt
mỏi hơn. Nếu sinh viên mệt mỏi trong khi tập luyện thể thao và khơng có đủ thời gian
hồi phục hoặc các biện pháp hồi phục không hợp lý sẽ ảnh hưởng không tốt đến việc
chất lượng của các buổi học tiếp theo và ảnh hưởng đến việc nâng cao thể lực, trình
độ kỹ thuật, chiến thuật của học sinh.

773


(8) Kỹ thuật động tác sai
Nếu sinh viên tham gia chơi bóng rổ thực hiện kỹ thuật động tác sai trong một
thời gian dài, có thể gây ra những ảnh hưởng xấu cho cơ thể họ. Những động tác sai
lâu dài sẽ ảnh hưởng tới đặc điểm cấu tạo và chức năng của các bộ phận liên quan
tới hoạt động, từ đó gây ra tổn thương cho các tổ chức. Đối với những sinh viên mới
học bóng rổ, những kỹ thuật động tác sai sẽ trở thành nguyên nhân chính dẫn đến
chấn thương khi các em chơi thể thao. Vì vậy, sinh viên bắt buộc phải nắm vững kỹ
thuật bóng rổ ngay từ đầu và vận dụng hợp lý để tránh chấn thương khi chơi môn

thể thao này.
(9) Khởi động không kỹ
Mặc dù hầu hết các sinh viên trường thể thao đều nhận thức rõ hơn tầm quan
trọng của hoạt động khởi động, nhưng vẫn còn hiện tượng lười khởi động dẫn đến
hoạt động khởi động không đầy đủ. Khi bước vào buổi tập, sinh viên rất dễ gặp chấn
thương, thường thấy nhất là độ căng của cơ và dây chằng không đủ để đáp ứng với
yêu cầu của vận động nên đã gây ra hiện tượng căng cơ, bong gân, nghiêm trọng hơn
là đứt dây chằng. Vì vậy, giáo viên và sinh viên vẫn cần hết sức chú ý tới hoạt động
khởi động và thực hiện các bài tập kéo giãn cơ trước khi tập luyện.
(10) Lượng vận động khơng hợp lý
Lượng vận động khơng hợp lý có ảnh hưởng rất lớn đối với thành tích của VĐV
bóng rổ, lượng vận động còn làm cho cơ thể xuất hiện mệt mỏi. Nếu khơng chú ý tới
q trình hồi phục mệt mỏi, sẽ ảnh hưởng tới buổi tập sau và có thể là nguyên nhân
dẫn đến chấn thương. Một buổi tập thông thường được phân thành 3 phần: phần bắt
đầu buổi tập (phần chuẩn bị), phần nội dung chính và phần kết thúc. Lượng vận động
của 3 phần này không giống nhau. Ở phần bắt đầu buổi tập, lượng vận động khá thấp,
phần nội dung chính, lượng vận động vừa hoặc lớn, phần kết thúc lượng vận động
giảm. Nhìn tổng thể thì lượng vận động trong mỗi buổi tập tăng dần rồi lại giảm xuống,
điều này phù hợp với quy luật của mệt mỏi xuất hiện trong cơ thể. Vì vây, khi sắp xếp
lượng vận động trong mỗi buổi tập phải chú ý tới quy luật này nếu không sẽ gây ra
những chấn thương ngoài ý muốn. Ở phần chuẩn bị và phần kết thúc không được sắp
xếp lượng vận động lớn, cịn phần chính sắp xếp lượng vận động nhỏ. Như vậy, khơng
chỉ dẫn tới chấn thương, mà cịn ảnh hưởng tới việc nâng cao kỹ thuật cũng như thành
tích của sinh viên.
(11) Vấn đề về sân bãi, dụng cụ và trang phục
Do mơn bóng rổ địi hỏi người chơi phải di chuyển liên tục trên sân, do đó đòi
hỏi rất cao về chất lượng sân bãi, dụng cụ cũng như trang phục. Sân tập phải bằng
phẳng, sạch sẽ, khơng được lồi lỗm và có các chướng ngại vật gây mất an toàn cho
người chơi. Hiện nay, phong trào chơi bóng rổ ngày càng phát triển nên các sân tập
bóng rổ của nhà trường được sử dụng rất nhiều. Việc thường xuyên sử dụng sẽ làm

cho chất lượng mặt sân xuống cấp nhưng lại không được bảo dưỡng thường xuyên.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến người chơi bóng rổ, dễ gây bong gân, trật
khớp...Ngoài ra, trạng phục tập luyện cũng không thể xem nhẹ, đặc biệt là giầy bóng
rổ, sinh viên chơi bóng rổ phải thực hiện di chuyển liên tục, lúc lại phải dừng đột
ngột, bật nhảy...nên việc bảo vệ đôi chân, đặc biệt là khớp cổ chân là một điều vô
cùng quan trong.
774


Chính vì vậy, thầy giáo cần phân tích để sinh viên hiểu rõ tầm quan trọng của
trang phục khi tập luyện, trước khi vào buổi tập phải kiểm tra trang phục để tránh chấn
thương.
(12) Yếu tố khí hậu khơng tốt
Yếu tố khí hậu khơng tốt cũng là một yếu tố khách quan có thể gây ra chấn
thương cho sinh viên trong tập luyện mơn bóng rổ. Tập luyện trong nhà thi đấu có thể
giảm thiểu ảnh hưởng của khí hậu đối với quá trình tập luyện. Song trong thực tế sinh
viên không chuyên trường đại học TDTT Bắc Ninh chủ yếu là học tập ở sân ngoài trời
nên chịu ảnh hưởng rất lớn của mơi trường và khí hậu. Sinh viên có khi phải tập luyện
trong điều kiện thời tiết trên 35 độ, cũng có hơm nhiệt độ ngồi trời xuống thấp, hoặc
mưa phùn gió bấc, chính vì thế giáo viên và sinh viên trong mỗi giờ học cũng phải
chú ý tới yếu tố khí hậu để kịp thời điều chỉnh, đảm bảo an tồn cho q trình học tập.
4.

KẾT LUẬN

- Mức độ nhận thức về chấn thương trong môn Bóng rổ của sinh viên khơng
chun trường đại học thể dục thể thao Bắc Ninh ở mức trung bình hoặc dưới trung
bình, trong đó hiểu biết của nam sinh viên có phần cao hơn so với nữ sinh viên.
- Sinh viên không chuyên trường Đại học TDTT Bắc Ninh khi tập luyện mơn
Bóng rổ thường bị chấn thương ở dạng trầy xước, chấn thương khớp, tổn thương cơ

và bong gân.
- Nguyên nhân chủ sinh viên không chuyên trường Đại học TDTT Bắc Ninh
khi tập luyện mơn Bóng rổ bị chấn thương chủ yếu do: Va chạm khi thi đấu; Khởi
động không kỹ; Kỹ thuật động tác sai; Lượng vận động không hợp lý; Thể lực kém;
Ý thức tự bảo vệ kém; Cơ thể mệt mỏi; Thời gian và biện pháp hồi phục không đúng;
Tập luyện và thi đấu trong khi bị thương; Vấn đề về sân bãi dụng cụ, trang phục; Yếu
tố khí hậu khơng tốt; Khơng được giám sát y tế đầy đủ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Hiệp hội bóng rổ Trung Quốc (2001), Kiến thức thực tế về bóng rổ, NXB công nhân
Trung Quốc.

2.

Lưu Kiệt (2012), Điều tra chấn thương thể thao của sinh viên chuyên ngành bóng rổ tại
các trường cao đẳng và đại học tỉnh Cát Lâm. Luận văn thạc sĩ trường Đại học Cát Lâm.

3.

Lê Nguyệt Nga (2004), Nghiên cứu trình độ tập luyện của VĐV bóng rổ nam nữ cấp cao
tại thành phố Hồ Chí Minh, Đề tài của Sở Khoa học công nghệ thành phố Hồ Chí Minh.

4.

Cao Ngạc, Lợi Nga Hằng (1988), Bóng rổ hiện đại, NXB Thể thao Nhân dân.

5.

Trịnh Tuệ Phương và Dương Kiến Văn (2016), Thực trạng chấn thương trong bóng rổ

của sinh viên đại học ở Lan Châu. Sức khỏe sinh viên Trung Quốc, 8 (27).

6.

Portnova. Iu. M (1997), Bóng rổ, Dịch Trần Văn Mạnh, Nxb TDTT, Hà Nội.

Nguồn bài báo: Trích từ kết quả nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu biện pháp phịng ngừa chấn thương cho
sinh viên khơng chuyên trường đại học TDTT Bắc Ninh khi học tập mơn Bóng rổ”. – Đề tài Khoa học
và cơng nghệ cấp cơ sở năm 2020.

775