Đề tài thực trạng đọc sách của sinh viên trường đại học thủ dầu một

1
MỤC LỤC
MỤC LỤC...................................................................................................................................1
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................................4
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU..................................................................................................5
DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................................................6
PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................................7
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................................................... 7
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài....................................................8
3. Mục tiêu đề tài................................................................................................................................. 12
3.1. Mục tiêu chung................................................................................................................12
3.2 Mục tiêu cụ thể.................................................................................................................13
4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................................... 13
4.1 Phương pháp nghiên cứu định lượng.......................................................................13
4.2 Phương pháp nghiên cứu định tính...........................................................................14
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.......................................................................................14
5.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................................14
5.2. Khách thể nghiên cứu....................................................................................................14
6. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................................... 14
6.1 Phạm vi thời gian: 6 tháng (từ tháng 10/2015 đến tháng 03/2016) ..............14
6.2 Phạm vi không gian: Trường Đại học Thủ Dầu Một..............................................14
7. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu...........................................................................................14
7.1 Câu hỏi nghiên cứu..........................................................................................................14
7.2 Giả thuyết nghiên cứu....................................................................................................15
8. Khung phân tích............................................................................................................................. 15
PHẦN NỘI DUNG...................................................................................................................16
Chương 1: Hệ thống khái niệm và cơ sở lý thuyết của đề tài........................................16
1. Hệ thống khái niệm chính có liên quan đến đề tài...........................................................16
1.1. Khái niệm “Sinh viên”....................................................................................................16
1.2. Khái niệm “Sách”.............................................................................................................16
1.3. Khái niệm “Đọc sách”.....................................................................................................16

1.4. Khái niệm “Nhận thức”.................................................................................................17
1.5. Khái niệm “Vai trò”.........................................................................................................17


2
1.6 Khái niệm: “Vai trò của việc đọc sách”......................................................................17
2. Cơ sở lý thuyết của đề tài............................................................................................................ 19
2.1 Quan điểm lý thuyết hành động xã hội của Max Weber .......................................19
2.2 Quan điểm lý thuyết lựa chọn hợp lý của A. Marshall..........................................21
Chương 2: Thực trạng đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một............22
2. Thời gian đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một...............................23
3. Các phương pháp đọc.................................................................................................................. 24
3.1. Các phương pháp hỗ trợ việc đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ
Dầu Một.....................................................................................................................................24
3.1.1. Giai đoạn trước khi đọc sách.............................................................................................24
3.1.2 Giai đoạn đọc sách.......................................................................................................28
3.1.3 Giai đoạn sau khi đọc sách.........................................................................................30
3.1.4 Phương pháp đọc của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một đối với từng
thể loại sách.............................................................................................................................31
Chương 3: Nhận thức của sinh viên Trường Đại học Thủ Dầu Một về vai trò của việc
đọc sách..................................................................................................................................33
1. Mục đích đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một.................................33
2. Vai trò của việc đọc sách đối với việc học của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu
Một............................................................................................................................................................ 35
Chương 4: Những yếu tố chi phối việc đọc sách của sinh viên......................................38
trường Đại học Thủ Dầu Một.............................................................................................38
1. Những yếu tố chủ quan chi phối việc đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ
Dầu Một................................................................................................................................................... 38
1.1. Kết quả học tập và việc đọc sách................................................................................38
1.2 Giới tính và việc đọc sách..............................................................................................39

1.3 Năm học và việc đọc sách..............................................................................................40
1.4 Ngành học và việc đọc sách..........................................................................................41
2. Yếu tố khách quan chi phối việc đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu
Một............................................................................................................................................................ 44
2.1 Không gian đọc sách và việc đọc sách.......................................................................44
2.2 Việc làm thêm và việc đọc sách....................................................................................45
2.3. Nguồn sách và việc đọc sách........................................................................................46
2.4 Đối tượng cùng đọc sách và việc đọc sách...............................................................47
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................................50


3
1. Kết luận.............................................................................................................................................. 50
2. Kiến nghị............................................................................................................................................ 50
2.1. Về phía bản thân sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một..................................50
2.2. Về phía nhà trường........................................................................................................50
2.3. Về phía nhóm nghiên cứu.............................................................................................51
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................52
PHỤ LỤC.................................................................................................................................53
Phụ lục 1 – Phiếu khảo sát đề tài nghiên cứu khoa học “Nhận thức của sinh viên
trường đại học Thủ Dầu Một về vai trò của việc đọc sách”..............................................53
Phụ lục 2- Tiêu chí phỏng vấn sâu...............................................................................................58
Phụ lục 3 – Bảng gỡ băng phỏng vấn sâu sinh viên N.Q.N................................................59
Phụ lục 4 – Bảng gỡ băng phỏng vấn sâu sinh viên L.........................................................62
Phụ lục 5 - Bảng gỡ băng phỏng vấn sâu sinh viên L.T.N..................................................63
Phụ lục 6 – Bảng gỡ băng phỏng vấn sâu sinh viên H........................................................65
Phụ lục 7 – Bảng gỡ băng phỏng vấn sâu sinh viên Đ.Q.T.................................................67
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Ý nghĩa

ĐH

Đại học

SV

Sinh viên

TDMU

Đại học Thủ Dầu một

CĐ

Cao đẳng

PVS

Phỏng vấn sâu


4

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Tên bảng biểu

Tran
g

Bảng 1 - Số lượng SV các Khoa theo giới tính thực hiện khảo sát

13

Bảng 2 - Mức độ thường xuyên chọn sách của SV TDMU

24

Bảng 3 - Các yếu tố SV TDMUquan tâm khi chọn đọc một quyển sách

25

Bảng 4 - Mức độ thường xuyên áp dụng các phương pháp đọc của SV TDMU

28

Bảng 5 - Mức độ thường xuyên trong việc thực hiện các thao tác trong khi

30

đọc sách của SV TDMU
Bảng 6 - Mức độ thường xuyên thực hiện các thao tác sau khi đã đọc sách

30

của SV TDMU
Bảng 7 - Phương pháp đọc các thể loại sách khác nhau của SV TDMU

32

Bảng 8 – Mục đích trau dồi kiến thức sau khi đọc sách

33

Bảng 9 – Mục đích giải trí và giết thời gian khi đọc sách của SV TDMU

34

Bảng 10 – Ảnh hưởng của học lực đến thời gian đọc sách của SV TDMU

38

Bảng 11 – Ảnh hưởng của giới tính đến thời gian đọc sách của SV TDMU

39

Bảng 12 – Ảnh hưởng của năm học đến thời gian đọc sách của SV TDMU

40

Bảng 13 – Ảnh hưởng của ngành học đến thời gian đọc sách của SV TDMU

42

Bảng 14 – Ảnh hưởng của nơi đọc sách đến thời gian đọc sách của SV TDMU

44

Bảng 15 – Ảnh hưởng của việc làm thêm đến thời gian đọc sách của SV

45

TDMU
Bảng 16– Ảnh hưởng của nguồn sách đến thời gian đọc sách của SV TDMU

46

Bảng 17 - Ảnh hưởng của đối tượng cùng đọc sách đến thời gian đọc sách

48

của SV TDMU


5

DANH MỤC CÁC HÌNH
Tên hình

Trang

Hình 1. Các thể loại sách SV TDMU chọn đọc

23

Hình 2. Thời gian đọc sách trong một ngày của SV TDMU

24

Hình 3. Mức độ thường xuyên chọn khơng gian đọc sách của SV TDMU

26

Hình 4. Mức độ thường xuyên của việc chọn thời gian đọc sách của SV

27

TDMU
Hình 5. Mức độ thường xuyên của việc xác định mục tiêu trước khi đọc

27

sách của SV TDMU
Hình 6. Mức độ thường xuyên trong việc lập kế hoạch trước khi đọc

28

sách của SV TDMU
Hình 7. Mức độ thường xuyên thực hiện thao tác tóm tắt nội dung

29

từng chương/đoạn của SV TDMU
Hình 8 - Mục đích kích thích tinh thần khi đọc sách của SV TDMU

33

Hình 9- Mục đích củng cố vốn từ và cách hành văn khi đọc sách của SV

34

TDMU
Hình 10- Mục đích hồn thành u cầu của giáo viên khi đọc sách của
SV TDMU

35


6
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Người phương Đông có câu “Thư trung hữu ngọc”, tức trong sách có ngọc
cịn phương Tây có Decartes đã nói: “Đọc sách là được trò chuyện với những người
thành đạt nhất của các thế kỷ đã qua” bởi mỗi quyển sách trước khi ra đời đều
được tác giả hoặc nhóm tác giả đầu tư rất nhiều kiến thức, sự chia sẻ kinh nghiệm,
tâm tư, nguyện vọng, của mình vào đó. Vì thế mà đọc sách trở thành một trong
những kỹ năng tự học cơ bản nhất và có ảnh hưởng sâu sắc đến kết quả học tập của
sinh viên và để có thể khai thác được hết những tinh hoa của một quyển sách, địi
hỏi mỗi cá nhân trong q trình đọc sách phải có những kỹ năng thích hợp. Sách là
kho tàng tri thức khổng lồ của nhân loại được lưu truyền qua hàng ngàn năm. Đọc
sách là cách tốt nhất để ta tiếp thu các nền văn hóa lớn trên thế giới, làm giàu thêm
vốn hiểu biết của mình. Ngồi việc đọc sách chuyên môn để củng cố kiến thức, chúng
ta cũng nên đọc những quyển sách về các lĩnh vực khác trong cuộc sống để hiểu
những gì đang diễn ra xung quanh mình, hồn thiện bản thân, phát triển tâm hồn
để hướng tới những giá trị tốt đẹp. Một lợi ích khác của việc đọc sách, đó làvốn từ
và cách hành văn sẽ dần đi vào vốn kiến thức của bạn. Từ đó bạn sẽ có thể nói lưu
lốt, diễn đạt ý một cách rõ ràng, mạch lạc hơn. Trong quá trình đọc, sách sẽ giúp
bạn nhận ra giá trị của những quy tắc ứng xử trong cuộc sống, những chuẩn mực
đạo đức làm người, có cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống, biết yêu thương, thấu

hiểu đồng loại, biết chia sẻ những khó khăn với người khác, biết lên án những thói
hư tật xấu, những hành vi trái đạo đức. Từ đó hình thành cho ta cách nghĩ tích cực
hơn, ln hướng tới những giá trị tốt đẹp, tới lợi ích của bản thân trong mối quan
hệ với lợi ích của những người xung quanh.
Ngồi ra, việc đọc sách cịn giúp kích thích các dây thần kinh não bộ, giúp cho
não bộ của bạn luôn khỏe mạnh và tránh lão hóa, làm chậm lại tiến độ của bệnh
Alzheimer và mất trí nhớ. Đồng thời khi đọc sách chúng ta phải suy nghĩ, ghi nhớ
làm tăng khả năng liên kết của các noron thần kinh. Việc này được lặp lại nhiều lần
sẽ khiến chúng ta trở nên thông minh hơn, cải thiện khả năng tập trung và tăng
cường khả năng tư duy, phân tích, sáng tạo. Đây cũng là một trong những lợi ích cơ
bản và quan trọng nhất mà đọc sách đem lại cho người đọc.


7
Tuy nhiên, trên thực tế, việc đọc sách của sinh viên vẫn còn nhiều mặt hạn
chế mặc dù đây là thế hệ tri thức, là lực lượng nồng cốt trong việc học tập, nghiên
cứu, tự nâng cao nhận thức và phát triển bản thân, góp phần xây dựng đất nước.
Trong một cuộc điều tra về tình hình đọc sách của người dân thuộc các vùng, miền
khác nhau trong cả nước của TS Vũ Dương Thúy Ngà (Vũ Dương Thúy Ngà, 2012)
đã chỉ ra rằng chỉ có 56,8% người lớn và 59% học sinh sinh viên chọn cách dùng
thời gian rảnh rỗi của mình vào việc đọc sách trong khi các hoạt động khác lần lượt
chiếm 60 và 68%. Những con số này cho thấy đọc sách đã trở thành một phần
không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của đa số thành phần trong xã hội, từ
người lớn cho đến học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, nhận thức của mỗi người về việc
đọc sách nhằm phục vụ nhu cầu giải trí, nâng cao khả năng nhận thức và tư duy
phản biện của từng cá nhân và của toàn xã hội là khác nhau.
Bên cạnh đó, sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một là một trong những đối tượng
có vai trị chính là học tập, nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm cho q trình trở thành
người cơng dân có ích và một trong những hoạt động cơ bản, cần thiết đó là hoạt
động đọc sách.

Từ những lý do trên, chúng tôi đã chọn thực hiện đề tài “Thực trạng đọc
sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một” nhằm khảo sát, đánh giá một
cách bao quát nhất, chung nhất về việc đọc sách của sinh viên và những yếu tố ảnh
hưởng đến việc đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một, từ đó đề ra
những kiến nghị cho cá nhân và nhà trường nhằm nâng cao kỹ năng đọc sách, khả
năng tự học cho sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài
Trong giới hạn về thời gian và nhân lực, nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm, tiến
hành phân tích, kế thừa các kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm từ 6 đề tài nghiên
cứu trước đó, bổ sung cho đề tài “Thực trạng đọc sách của sinh viên trường Đại
học Thủ Dầu Một” một số kiến thức, kỹ năng và gợi ý cho đề tài của chúng tơi.
Đầu tiên phải nói đến cuộc điều tra mang quy mô cả nước với số lượng 1350
phiếu (516 phiếu gửi cho học sinh sinh viên, 337 phiếu cho các bậc phụ huynh và
497 phiếu cho người lớn) ở 11 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Hà Nội, Đà


8
Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Yên Bái, Nghệ An, Quảng Nam,
Tây Ninh, Bình Thuận, Bình Phước, tác giả Vũ Dương Thúy Ngà (Vũ Dương Thúy
Ngà, 2012) đã đưa ra số liệu chứng minh rằng người dân Việt Nam quan tâm đến
việc đọc với con số 59% HSSV được hỏi dung thời gian rảnh để đọc sách và người
lớn là 56,8%. Bên cạnh đó, có sự khác biệt giữa nhu cầu đọc của HSSV và người lớn
do sự khác biệt về độ tuổi, địa vị, thân phận, động lực đọc sách. HSSV chọn sách với
nhu cầu bổ túc kiến thức học tập với 22% trong khi người lớn có nhu cầu giải trí
cao nên tỷ lệ chọn sách văn hóa nghệ thuật chiếm đến 22%. Bên cạnh đó, nghiên
cứu cũng chỉ ra những cản trở việc đọc sách của sinh viên, trong đó nổi bật lên tỷ lệ
43% thư viện mở trùng giờ với thời gian đến lớp của HSSV và 30% ý kiến cho rằng
vốn sách của thư viện còn nghèo. Những số liệu khảo sát trên cho thấy nhu cầu đọc
sách báo ln có trong mỗi người nhưng lực lượng HSSV chú trọng vào các sách
liên quan đến học tập để mở rộng kiến thức và hình thành nhân cách, tuy nhiên do

thư viện cơ sở còn nghèo về chủng loại sách và nghiệp vụ của nhân viên vẫn chưa
đáp ứng mong đợi của bạn đọc. Từ đó chú trọng đến 3 giải pháp nâng cao nhận
thức của các cấp lãnh đạo và người dân về văn hóa đọc, giáo dục thói quen và kỹ
năng đọc sách cho HSSV trong nhà trường và tăng cường cơ sở vật chất – kỹ thuật
và nâng cao chất lượng hoạt động thư viện.
Ngô Hà Thủy Ngân cũng nghiên cứu về thực trạng đọc sách của sinh viên
Trường Đại học Lao động – Xã hội (CSII) trong nghiên cứu “Văn hóa đọc của sinh
viên trường Đại học Lao động – Xã hội (CSII) trước ngưỡng cửa công nghệ thơng
tin”. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chỉ có 18,2% sinh viên sử dụng thiết bị cơng nghệ để
tìm kiếm sách báo trong khi dùng cho nhu cầu giải trí và nhu cầu khác chiếm đến
hơn 4/5 số lượng sinh viên được khảo sát. Dù bị văn hóa nghe nhìn lấn ác nhưng
văn hóa đọc vẫn hiện hữu và chiếm tỉ lệ hơn 80% (81,8%). Sự yêu thích đọc sách
điều tra được khá tương xứng với mức độ quan tâm của các bạn tới việc đọc sách ,
cụ thể là có 6/6 sinh viên (chiếm tỉ lệ 100%) sinh viên thích đọc sách và quan tâm
đến sách và 100% sinh viên khơng thích sách thì it quan tâm đến sách. Điểm mới
của nghiên cứu này là đề cập đến thời gian đọc sách. Có đến 59,9% sinh viên được
hỏi trả lời rằng mỗi ngành dành từ 0-2 giờ cho việc đọc sách và vì thời gian ít như
vậy nên phương thức mà các bạn ưu tiên hàng đầu là chọn đọc theo nhu cầu tìm


9
kiếm thông tin nhằm phục vụ đầu tiên cho mục đích học tập (63,6%), sau đó mới là
đến sở thích của bản thân (20,5%). Nghiên cứu cũng đi sâu vào tìm hiểu những
ngun nhân làm cho sinh viên khơng quan tâm đến việc đọc sách bao gồm: 34,1%
SV chưa hiểu rõ về tầm quan trọng của việc đọc sách, 29,5% sinh viên chỉ muốn nắm
được các kiến thức đã được học trong trường và ¼ số sinh viên được hỏi đã trả lời
rằng mình lười đọc sách. Bên cạnh thực trạng đọc sách của sinh viên, tác giả cũng
tìm hiểu các kỹ năng đọc của sinh viên. Có 27 sinh viên (chiếm 61,4%) số sinh viên
được khảo sát cho rằng “Nắm bắt nội dung vấn đề đã đọc và vận dụng vào cuộc
sống”. Bên cạnh những con số tích cực ấy vẫn cịn những hạn chế làm cản trở văn

hóa đọc: điều kiện cơ sở vật chính, tài chính cịn hạn chế, Thư viện trường chưa đáp
ứng nhu cầu về sách cho sinh viên (93,2%), cơ bão về văn hóa mạng, sự hạn chế về
thời gian và cách giáo dục từ trường Phổ thơng chưa tạo được thói quen đọc sách.
(Ngô Hà Thủy Ngân, 2011)
Bên cạnh những nghiên cứu chỉ ra thực trạng đọc sách của sinh viên, Cao
Xuân Liễu đã đi tìm hiểu về các kỹ năng đọc sách của sinh viên trong nghiên cứu
“Tìm hiểu kỹ năng đọc sách của sinh viên chuyên ngành Tâm lý học” khi khảo sát
120 sinh viên năm 2 chuyên ngành Tâm lý học của Học viện Quản lí Giáo dục. Về
thực trạng đọc sách, thời gian sinh viên đọc sách nhiều nhất là sau khi nghe giáo
viên giảng bài xong, chiếm 53,3%. Khi nghiên cứu về các hành động trong khi đọc
sách chuyên ngành, tác giả thu được kết quả là có đến hơn 2/5 số sinh viên được
khảo sát cho rằng mình chỉ ghi nhớ trong đầu và 18,3% sinh viên không ghi lại mà
chỉ đánh dấu trên tài liệu trong khi các hoạt động quan trọng như “ghi lại và có đưa
ra ý kiến so sánh, đối chiếu với bài giảng của giảng viên”, “lập đề cương sau khi đọc”
và “ghi lại ý chính” chỉ chiếm lần lượt 2,5; 3,3 và 6,8%. Từ thực trạng trên, tác giả
tiến hành một nghiên cứu thực nghiệm nhằm nâng cao kỹ năng đọc sách chuyên
ngành cho sinh viên khoa Giáo dục của Học viện. Kết quả kiểm chứng cho thấy rằng
sau khi được phổ biến các tri thức liên quan đến sách, kỹ năng đọc sách và thường
xuyên luyện tập thì các kỹ năng như Kỹ năng xác định nội dung chính, Kỹ năng bổ
sung, mở rộng phân tích sự kiện, hiện tượng, nội dung tài liệu và Kỹ năng mơ hình
hóa, sơ đồ hóa nội dung tài liệu mang lại hiệu quả cao, cải thiện số lượng và cả chất
lượng khi đọc sách của sinh viên chuyên ngành Tâm lý học (Cao Xuân Liễu, 2012)


10
Tác giả Đỗ Thị Thu Trang trong nghiên cứu về thực trạng kỹ năng đọc sách
của sinh viên trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà
Nội đã khảo sát 465 sinh viên bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu cho thấy số sinh viên
nắm vững kỹ năng lập kế hoạch đọc sách một cách khoa học và thường xuyên tiến
hành lập kế hoạch trong quá trình học tập của mình chiếm tỷ lệ rất ít (7,4%). Sau

bước lập kế hoạch, việc thực hiện kế hoạch đọc sách của sinh viên chỉ đạt mức trung
bình, chưa nắm vững và thực hiện các nội dung của các cách đọc một cách đầy đủ
và thường xuyên. Cụ thể là ở kỹ năng đọc biết, chỉ có 6,3% sinh viên được hỏi đọc
“Đoạn mở đầu và kết luận của chương, sau đó đọc nhanh tồn bộ chương cần đọc
biết” và 25,8% sinh viên được hỏi có “Ghi chép theo hướng tự trả lời câu hỏi: nội
dung quan trọng nhất của từng chương đã đọc là gì”. Sang kỹ năng đọc hiểu, có đến
74% sinh viên thường xuyên tiến hành đọc biết trước để xác định chương mục nào
của tài liệu cần đọc hiểu và một tỉ lệ lớn sinh viên chỉ thỉnh thoảng hoặc không bao
giờ ghi chép những ý mà mình cho là quan trọng và cố gắng diễn đạt ý đó bằng mơ
hình, sơ đồ (63,2%). Về kỹ năng đọc hiểu sâu, chỉ duy nhất có một nội dung được
nhiều SV (61,8%) thường xuyên thực hiện đó là “Thực hiện đọc biết và đọc hiểu
trước khi đọc hiểu sâu để xác định chương mục nào của tài liệu cần đọc hiểu sâu”.
Nhưng trong quá trình đọc hiểu sâu có đơng đảo sinh viên khơng tự tìm ví dụ mình
họa cho những nội dung đang đọc, 81% SV không thực hiện thao tác trả lời câu hỏi
“Các khái niệm và lý thuyết đang đọc có liên quan như thế nào đến khái niệm và lý
thuyết đã biết”. Cơng trình nghiên cứu của Đỗ Thị Thu Trang đã phần nào cho thấy
rằng khi đọc sách SV không thường xuyên thực hiện nhiều nội dung của kỹ năng đọc
hiểu sâu, chưa nắm vững các cách thức đọc biết, đọc hiểu và đọc hiểu sâu dù sinh
viên là đối tượng thường xuyên phải thực hiện hoạt động học tập và nghiên cứu
(Đỗ Thị Thu Trang, 2007)
Cùng quan điểm với tác giả Thu Trang, cơng trình nghiên cứu của tác giả
Nguyễn Vĩnh Lợi cũng tìm hiểu về thực trạng sử dụng các kỹ năng khác vào việc đọc
sách của sinh viên đại học năm thứ nhất ở trường Đại học Trà Vinh bằng phương
pháp điều tra bằng bảng hỏi 376 sinh viên và phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ
cấp. Kết quả nghiên cứu cho thấy một tỷ lệ lớn sinh viên thể hiện kinh nghiệm đọc
tốt: có đến hơn 90% sinh viên được khảo sát nhận thấy tầm quan trọng (gồm 55%


11
thấy được tầm quan trọng mang tính tương đối và 39% nhận thấy tầm quan trọng

rất cao) của việc bố trí, hệ thống, tóm lược của sách; chỉ có 3% sinh viên khơng tập
trung khi đọc sách trong khi đó tỉ lệ tập trung ở mức tương đối cao lại chiếm 70%
và rất cao chiếm 27%; có 65% sinh viên khi được hỏi trả lời rằng có tự đặt câu hỏi
và tự trả lời khi đọc sách và 327 sinh viên (chiếm 87%) trả lời rằng có đánh dấu vấn
đề quan tâm khi đọc sách. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ dừng lại ở những số liệu có vấn
đề chứ chưa tìm hiểu nguyên nhân hay hướng khắc phục, làm cho đề tài vẫn chưa
mang tính ứng dụng cao (Nguyễn Vĩnh Lợi, 2011).
Cùng hướng nghiên cứu với Nguyễn Vĩnh Lợi, “Thực trạng kỹ năng đọc sách
của sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hà Giang” của Phạm Đình Gấm và Vũ Đình
Mạnh cũng đề cập đến nhận thức của sinh viên về ý nghĩa của việc đọc sách cũng
như thực trạng sử dụng thời gian đọc sách của 190 sinh viên năm nhất và năm ba
Khoa THCS và Khoa Mần non của trường Cao đẳng Sư phạm Hà Giang. Kết quả
nghiên cứu cho thấy việc sinh viên nhận thức về vai trị, ý nghĩa của việc đọc sách
đối với q trình học tập và phát triển bản thân là khá đầy đủ, cụ thể là điểm trung
bình cho việc đọc sách giúp “hình thành năn lực tự học đạt điểm trung bình 5,18.
Tuy nhiên, cũng theo nghiên cứu này, sinh viên cho rằng việc đọc sách để mở rộng
tri thức, tầm hiểu biết là chiếm kết quả thấp nhất (3,49) so với các ý kiến “đọc để
giết thời gian”, “đọc để vui chơi giải trí”. Và chính vì nhận thức chưa phù hợp nên
mức độ sinh viên chủ động đọc sách vẫn chưa nhiều. Có đến 34% các bạn sinh viên
được khảo sát cho rằng “chỉ đọc sách khi thi, kiểm tra”. Nghiên cứu này đã khẳng
định nhìn chung sinh viên đã nắm được các kỹ năng đọc cơ bản, nhưng ở mức độ
còn thấp, mặt khác giáo viên đã quan tâm đến việc đọc giáo trình, tài liệu cho sinh
viên nhưng chưa quan tâm hướng dẫn cách đọc cho các em. (Phạm Thị Gấm, Vũ
Đình Mạnh, 2009)
Sau quá trình nghiên cứu các tài liệu thứ cấp, chúng tôi nhận thấy mình có
thể kế thừa các nội dung từ những nghiên cứu trước bao gồm các yếu tố: Thực
trạng về việc đọc sách của sinh viên bao gồm: thời gian đọc sách, các tiêu chí chọn
mua một quyển sách, các thể loại sách mà HSSV thường đọc. Bên cạnh đó, tơi muốn
đi trả lời các câu hỏi có hay khơng sự khác biệt về độ tuổi, giới tính, học lực, điều
kiện sống với nhận thức về vai trò của việc đọc sách của sinh viên trường Đại học

12
Thủ Dầu Một. Và trong giới hạn tìm kiếm, tơi vẫn chưa tìm thấy nghiên cứu nào sử
dụng phương pháp nghiên cứu định tính để tìm hiểu về nhận thức của sinh viên về
vai trò của việc đọc sách đối với hoạt động học tập và đó cũng là một hướng mới mà
chúng tôi sẽ dùng để thu thập thông tin cho đề tài của mình.
3. Mục tiêu đề tài
3.1. Mục tiêu chung
Đối với đề tài này, nhóm nghiên cứu muốn Tìm hiểu thực trạng đọc sách của
SV TDMU về vai trị của việc đọc sách, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp để
nâng cao nhận thức, cải thiện việc đọc sách của sinh viên TDMU nói riêng và sinh
viên các trường ĐH, CĐ nói chung.
3.2 Mục tiêu cụ thể
Mục tiêu thứ nhất: Tìm hiểu thực trạng đọc sách của sinh viên trường Đại
học Thủ Dầu Một hiện nay.
Mục tiêu thứ hai: Tìm hiểu các yếu tố chi phối việc đọc sách của sinh viên
trường Đại học Thủ Dầu Một.
Mục tiêu thứ ba: Tìm hiểu nhận thức của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu
Một về vai trò của việc đọc sách.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1 Phương pháp nghiên cứu định lượng
Đề tài tìm hiểu về thực trạng đọc sách, nhận thức của sinh viên và các yếu tố
chi phối việc đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một thông qua bảng
hỏi để thu thập, sau đó xử lý và phân tích các thơng tin định lượng, các dữ liệu
thống kê có sẵn bằng phần mềm SPSS.
Do số lượng sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một rất lớn, khó có thể thực
hiện khảo sát trên tổng số sinh viên, vì vậy nhóm nghiên cứu chỉ khảo sát trên một
số lượng sinh viên nhất định, phù hợp với kinh phí, thời gian và nhân lực của nhóm.
Phương pháp chọn nhóm nghiên cứu sử dụng là phương pháp chọn mẫu ngẫu

nhiên có điều kiện với điều kiện là sinh viên có đọc sách, số lượng sinh viên được
khảo sát là 300 sinh viên với số lượng và giới tính được phân bố như bảng 1.
Khoa

Giới tính


13
Nam

Nữ

Row N
Count
Công nghệ thông

%

Row N
Count

%

13

72,2%

5

27,8%

3

25,0%

9

75,0%

10

47,6%

11

52,4%

3

33,3%

6

66,7%

Ngữ văn

2

14,3%

12

85,7%

Kinh tế

6

30,0%

14

70,0%

Kiến trúc - đô thị

5

50,0%

5

50,0%

10

55,6%

8

44,4%

4

20,0%

16

80,0%

18

94,7%

1

5,3%

Sử

5

35,7%

9

64,3%

Sư phạm

5

17,2%

24

82,8%

Ngoại ngữ

7

50,0%

7

50,0%

11

84,6%

2

15,4%

tin
Công tác xã hội
Luật

Ngôn ngữ Trung
Quốc

Tài nguyên môi
trường
Khoa học Tự nhiên
Xây dựng

Điện - Điện tử

Bảng 1. Số lượng sinh viên các Khoa theo giới tính thực hiện khảo sát
(Nguồn: Phạm Thụy Thùy Trâm, 2016)
4.2 Phương pháp nghiên cứu định tính
Bên cạnh phương pháp nghiên cứu định lượng, đề tài cũng sử dụng phương
pháp nghiên cứu định tính, cụ thể là phương pháp phỏng vấn sâu để phân tích
những yếu tố tác động đến nhận thức của sinh viên về vai trị của việc đọc sách cũng
như tìm hiểu về nhận thức của sinh viên về vai trò của việc đọc sách.
Cách thức thu thập thông tin: Phỏng vấn ngẫu nhiên đến khi thơng tin “Nhận thức
về vai trị của việc đọc sách” bảo hịa thì dừng lại.
Số lượng mẫu thực hiện khảo sát: 6 sinh viên thuộc các Khoa Công tác xã hội,
Sư phạm và Xây dựng.


14
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một.
5.2. Khách thể nghiên cứu
Sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một.
6. Phạm vi nghiên cứu

6.1 Phạm vi thời gian: 6 tháng (từ tháng 10/2015 đến tháng
03/2016)
6.2 Phạm vi không gian: Trường Đại học Thủ Dầu Một.
7. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu
7.1 Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng đọc sách của SV TDMU hiện nay như thế nào?
- Nhận thức của SV TDMU về vai trò của việc đọc sách như thế nào?
- Các yếu tố chủ quan có chi phối việc đọc sách của SV TDMU khơng?
- Các yếu tố khách quan có chi phối việc đọc sách của SV TDMU không?
7.2 Giả thuyết nghiên cứu
- SV TDMU không dùng nhiều thời gian vào việc đọc sách.
- SV TDMU hiện nay có nhận thức chưa đúng về vai trò của việc đọc sách.
- Các yếu tố chủ quan có chi phối việc đọc sách của SV TDMU.
- Các yếu tố khách quan cũng có khả năng chi phối việc đọc sách của SV
TDMU.
8. Khung phân tích
Yếu tố chủ quan

Yếu tố khách quan
+Nơi đọc sách
+ Việc làm thêm
+ Người cùng đọc
sách
+Nguồn sách

Thực trạng đọc
sách của sinh viên

Chú thích:

+ Giới tính
+ Ngành học
+ Năm học
+ Học lực
+ Cách đọc

:Hướng nghiên cứu


15


16
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Hệ thống khái niệm và cơ sở lý thuyết của đề tài
1. Hệ thống khái niệm chính có liên quan đến đề tài
1.1. Khái niệm “Sinh viên”
Theo “Từ điển Tiếng Việt thông dụng” (Huyền Linh, 2014) định nghĩa, sinh
viên là người học tập tại các trường đại học, cao đẳng. Ở đó họ được truyền đạt
kiến thức bài bản về một ngành nghề, chuẩn bị cho công việc sau này của họ. Họ
được xã hội công nhận qua những bằng cấp đạt được trong quá trình học. Quá
trình học của họ theo phương pháp chính quy, tức là họ đã phải trải qua bậc tiểu
học và trung học.
1.2. Khái niệm “Sách”
Các nhà thư viện học ghi nhận rằng: “Sách là tri thức có nội dung nhất quán,
liên tục được ghi chép lại chủ yếu bằng chữ viết và hình vẽ, trên vật liệu cơ bản là
giấy có số lượng trang in theo quy định” (Dương Quỳnh Tương, 2012).
1.3. Khái niệm “Đọc sách”
Có khá nhiều tác giả định nghĩa về hành động đọc sách, tuy nhiên, trong khả
năng tìm kiếm tài liệu, nhóm nghiên cứu sử dung định nghĩa của tác giả Dương

Quỳnh Tương (Dương Quỳnh Tương, 2012): “Đọc sách là hành động dồn tâm trí
vào những trang sách, trang tài liệu nhằm nắm bắt nội dung, ý nghĩa của nó và rút
ra những vấn đề cốt lõi, quan trọng ở những tài liệu có độ tin cậy cao để nghiên
cứu, học tập và ứng dụng; đồng thời phản biện những tài liệu có nội dung sai lệch,
thiếu chân thực, thiếu khách quan và đưa ra những ý kiến xác đáng của mình về
vấn đề đó”.
Cũng có nhiều tác giả với các trường phái khác nhau bàn về các cách đọc
sách khác nhau, tuy nhiên, trong giới hạn tìm hiểu, nghiên cứu, chúng tôi chọn lọc 3
phương pháp đọc cơ bản:
- Đọc toàn văn: là cách thức đọc phổ biến hiện nay. Khi đọc, người đọc đọc
từng câu từng chữ và suy ngẫm một cách kỹ càng nhất có thể nhằm hiểu được toàn
bộ nội dung mà tác giả muốn diễn đạt.


17
- Đọc lướt: đọc nhanh từng đoạn của một văn bản nhằm nắm bố cục, những ý
cốt lỗi nhất của văn bản đó.
- Đọc từ khóa: Là cách đọc địi hỏi các kỹ năng đi kèm như là kỹ năng quan
sát, phân tích,… nhằm tìm ra nội dung cốt lỗi nhất, các vấn đề được đề cập đến một
cách nhanh nhất.
1.4. Khái niệm “Nhận thức”
Theo định nghĩa của Từ điển Tiếng Việt của tác giả Trần Minh Hoàng, “nhận
thức là nhận ra và hiểu được nghĩa lý của sự việc” (Trần Minh Hoàng, 2005)
Trong bối cảnh của đề tài nghiên cứu này, nhận thức có nghĩa là sinh viên
nhận ra, hiểu được hết tầm quan trọng của việc đọc sách trong đời sống hằng ngày
và trong hoạt động học tập.
1.5. Khái niệm “Vai trị”
Theo định nghĩa của Trần Minh Hồng (Trần Minh Hồng, 2005), vai trị là
tác dụng, chức năng trong sự hoạt động, sự phát triển của cái gì đó”.
1.6 Khái niệm: “Vai trị của việc đọc sách”

Đã có rất nhiều những nghiên cứu nói về vai trị của việc đọc sách đối với mỗi
cá nhân, tuy nhiên trong giới hạn của chúng tơi, chúng tơi tìm hiểu vai trị của việc
đọc sách thơng qua một tài liệu trên báo Vietnamnet (Waka.vn, 2015).
(1) Kích thích tinh thần
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, đọc sách giúp kích thích tinh thần. Sự kích
thích tinh thần giúp làm chậm lại tiến độ (hoặc thậm chí có thể ngăn chặn) căn
bệnh Alzheimer và mất trí nhớ, giữ cho bộ não của bạn hoạt động và tham gia ngăn
không cho bị mất năng lượng.
Giống như bất kỳ các cơ quan khác trong cơ thể, não địi hỏi phải được tập
thể dục để ln mạnh khoẻ.
(2) Giảm căng thẳng
Bất kể bạn gặp bao nhiêu căng thẳng trong công việc, các mối quan hệ cá
nhân, hay vô vàn các vấn đề khác phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày, tất cả sẽ
biến mất khi bạn tập trung vào một câu chuyện thú vị. Một cuốn sách hay có thể
đưa bạn tới một thế giới khác, một bài báo hấp dẫn sẽ giúp ổn định bạn trong thời
điểm hiện tại, khiến tình trạng căng thẳng dần dần tan biến và cho phép bạn thư
giãn.
(3) Kiến thức
Tất cả những gì bạn đọc sẽ lấp đầy tâm trí bạn với những thơng tin mới mẻ,
thú vị. Bạn khơng thể biết được lúc nào đó bạn sẽ cần đến những mảng kiến thức


18
này. Càng hiểu biết, bạn càng được trang bị tốt để vượt qua bất cứ thử thách nào
trong cuộc sống.
Đã bao giờ bạn rơi vào hoàn cảnh bi đát, cùng cực chưa? Hãy nhớ rằng bạn có thể
mất tất cả - cơng việc, tài sản, tiền bạc, thậm chí cả sức khỏe – nhưng tri thức thì
khơng bao giờ bạn đánh mất.
(4) Mở rộng vốn từ
Lợi ích này đi cùng lợi ích thứ 3: Bạn càng đọc nhiều, bạn càng có được thêm

nhiều từ vựng, chúng sẽ trở thành vốn từ hàng ngày của bạn. Nói lưu lốt và thu
hút là lợi thế trong bất cứ ngành nghề nào. Việc đọc hỗ trợ nhiều cho sự nghiệp của
bạn. Những người có khả năng đọc tốt, nói tốt và hiểu biết rộng có xu hướng thăng
chức nhanh hơn (và thường xuyên hơn) những người có vốn từ hạn hẹp và ít hiểu
biết về văn học, khoa học hay các sự kiện trên thế giới.
Đọc sách cũng giúp ích nhiều cho việc học ngơn ngữ mới. Khi một người nói
ngơn ngữ khơng phải là tiếng mẹ đẻ được tiếp xúc với những từ được dùng trong
từng ngữ cảnh, khả năng nói cũng như viết của người đó sẽ thơng thạo hơn.
(5) Cải thiện trí nhớ
Khi bạn đọc sách, bạn phải ghi nhớ các nhân vật, thơng tin về họ, hồi bão,
lịch sử, sắc tháy hay các tình tiết hình thành nên lối sống qua mỗi câu chuyện. Có
thể là hơi nhiều nhưng não là một thứ tuyệt vời, chúng có thể nhớ tất cả những điều
này dễ dàng. Rất kì diệu, mỗi ký ức mới sẽ khiến não tạo ra nếp nhăn não mới và
củng cố nếp nhăn cũ, hỗ trợ việc nhớ lại và cân bằng cảm xúc. Thật thú vị phải
khơng?
(6) Khả năng phân tích của tư duy mạnh mẽ hơn
Bạn đã từng đọc một tiểu thuyết kỳ bí và tự giải quyết được bí ẩn trước khi
đọc xong chưa? Nếu có, bạn đã có thể áp dụng tư duy phê bình và phân tích vào
cơng việc bằng cách ghi lại tất cả những chi tiết được cung cấp và xâu chuỗi chúng
giống như “truyện trinh thám”.
Khả năng phân tích các chi tiết cũng sẽ có ích khi nhận xét về tình tiết truyện,
đánh giá xem phần đó được viết tốt hay chưa, tiến triển của nhân vật có hợp lý
khơng, cốt truyện có mạch lạc khơng.
Nếu bạn thảo luận về một cuốn sách với người khác, bạn cũng có thể nêu rõ
ràng ý kiến của mình, vì bạn đã dành thời gian thực sự để xem xét tất cả các khía
cạnh liên quan.
(7) Tăng khả năng tập trung, chú ý
Trong thời đại phát cuồng vì internet, sự tập trung của chúng ta bị phân tán
ra nhiều hướng cùng lúc khi chúng ta xử lí nhiều việc hàng ngày.

19
Chỉ trong 5 phút, một người trung bình sẽ chia thời gian của họ giữa làm
việc, kiểm tra e-mail, chat, để mắt đến facebook, theo dõi điện thoại và trò chuyện
với đồng nghiệp. Những hành vi này làm tăng mức độ stress và giảm năng suất làm
việc.
Khi bạn đọc sách, tất cả sự chú ý được tập trung vào câu chuyện, phần cịn lại
của thế giới cứ thế trơi đi, và bạn có thể hịa mình vào từng chi tiết bạn đang cảm
thụ.
Cố gắng đọc 15 đến 20 phút trước khi làm việc (ví dụ như buổi sáng trên
phương tiện công cộng khi đi làm), và bạn sẽ bất ngờ về khả năng tập trung khi bắt
tay vào công việc.
(8) Kỹ năng viết tốt hơn
Lợi ích này đi cùng với lợi ích mở rộng vốn từ vựng: việc quan sát nhịp điệu,
trạng thái, cách viết của tác giả sẽ ảnh hưởng tới lối viết của bạn. Cũng giống như
cách các nhạc sĩ ảnh hưởng lần nhau, các họa sĩ dùng những kỹ thuật do chính các
bậc thầy đi trước tạo ra, các nhà văn cũng học cách viết khi đọc tác phẩm của
người khác.
(9) Sự thanh tịnh trong tâm hồn
Ngoài việc thư giãn với một cuốn sách hay, đề tài mà bạn đọc có thể mang lại
sự bình n, thanh tịnh trong tâm hồn bạn.
Đọc một tác phẩm về mặt tâm linh có thể làm giảm bớt huyết áp và mang lại
cảm giác êm đềm, trong khi đọc cuốn sách về kỹ năng rèn luyện bản thân sẽ giúp ích
cho những người bị rối loạn cảm xúc và bệnh tâm thần nhẹ.
(10) Giải trí miễn phí
Rất nhiều người thích mua sách để được chú thích và đánh dấu mép trang,
tham khảo sau này. Tuy nhiên những cuốn sách hay thường khá đắt. Để giải trí với
ngân sách thấp, bạn có thể đến các thư viện địa phương.
Ngồi ra, có nhiều thư viện điện tử mà bạn có thể mua hoặc thậm chí đọc đến
hàng nghìn cuốn miễn phí như trên thư viện sách waka.vn. Thư viện sách điện tử

Waka có đến 4.000 cuốn thuộc 20 thể loại và cho phép đọc miễn phí, ngay cả chế độ
offline (khơng có internet hay 3G)
Như vậy, từ các định nghĩa trên, ta nhận thấy vai trị của sinh viên là học tập,
tích luỹ kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm, tạo tiền đề cho quá trình phát triển bản
thân. Và quá trình học tập đó khơng thể khơng nhắc đến sự hiện diện của việc đọc
sách như là một phần không thể thiếu đối với mỗi cá nhân. Tuy nhiên, sinh viên có
thực hiện đúng vai trị của mình chưa, cụ thể là việc đọc sách của sinh viên hiện nay


20
như thế nào, đó là thắc mắc mà chúng tơi sẽ giải đáp sau khi thực hiện nghiên cứu
này.
2. Cơ sở lý thuyết của đề tài
2.1 Quan điểm lý thuyết hành động xã hội của Max Weber
Quan điểm lý thuyết này được đề cập trong giáo trình nhập mơn Xã hội học
(Trần Thị Kim Xuyến, Nguyễn Thị Hồng Xoan, 2005) với các nội dung cơ bản như
sau:
Vào thế kỷ XX, Max Weber đưa ra lý thuyết hành động. Ông cho rằng một lý
thuyết tập trung vào cá nhân thì khơng thể bỏ qua các yếu tố chủ quan của cá nhân:
tình cảm, suy nghĩ, tư tưởng.
Muốn nghiên cứu con người thì phải đặt mình vào hồn cảnh của từng đối
tượng và thâm nhập vào thế giới nội tâm: tình cảm, tư duy. Người ta khơng chỉ
hành động khi có lợi mà cịn vì cái mà người ta coi là có ý nghĩa (có giá trị). Vì vậy,
M.Weber đưa ra một hệ thống mang tính chất khn mẫu bao gồm 4 kiểu hành
động đẻ các nhà nghiên cứu có thể dựa trên đó phân tích trong bối cảnh thực.
Trước hết là hành động do cảm xúc (vì tình cảm), ơng cho rằng phần lớn
hành động của con người thực hiện là do cảm xúc. Tính tự phát của hành động theo
tình cảm mang tính riêng biệt vì cũng một con người, cũng một hồn cảnh có thể
hành động khác nhau tùy theo cảm xúc. Loại hành động này khó kiểm sốt được và
nó khó nghiên cứu nhất.

Hành động mang tính truyền thống tức là khi con người hành động theo một
thói quen, xuất phát từ những gì được xã hội hóa ngay từ thưở cịn thơ. Tức là việc
con người có xu hướng tuân theo giá trị chuẩn mực của cộng đồng, lặp đi lặp lại
thành thói quen hàng ngày. Các truyền thống khác nhau trong các nền văn hóa
khác nhau.
Hành động hợp lý về giá trị là hành động có tính định hướng giá trị (ngược
với hành động truyền thống). Hành động theo truyền thống khơng phải suy nghĩ
nhiều cịn hành động theo giá trị cịn phải tìm hiểu xem nó có giá trị hay khơng.
Chẳng hạn khi ta hành động, người ta thường xét xem hành động đó có phù
hợp với địa vị xã hội của mình hay khơng. Những giá trị cũng được thể hiện qua các


21
chuẩn mực khác nhau. Ví dụ, sự chung thủy ở chế độ đa thê khác sự chung thủy ở
chế độ một vợ, một chồng.
Ở loại hành động hợp mục đích, người hành động phải suy nghĩ và quyết
định xem mình chọn mục đích nào và dùng phương tiện nào để đạt được mục đích.
Loại hành động này chỉ có đến xã hội hiện đại mới được thực hiện đầy đủ. Ví dụ,
trong chủ nghĩa tư bản hành động hợp mục đích là hành động chiếm ưu thế.
Khi phân tích bốn loại hành động này, ông cho rằng trong cuộc sống chúng
khơng thể tách rời nhau một cách rạch rịi được. Nó đan xen với nhau, khi muốn
hiểu con người thì phải hình dung ra bốn loại hành động xã hội đó trong trường
hợp cụ thể. Phải xác định được giới hạn quan hệ giữa các hành động ấy trong từng
nền văn hóa.
Cách tiếp cận dựa trên lý thuyết hành động xã hội của Max Weber định
hướng nghiên cứu mục tiêu đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một.
2.2 Quan điểm lý thuyết lựa chọn hợp lý của A. Marshall
Lý thuyết lựa chọn hợp lý (hay còn gọi là thuyết lựa chọn duy lý) được tác
giả Lê Ngọc Hùng (Lê Ngọc Hùng, 2009) trong xã hội học có nguồn gốc từ triết học,
kinh tế học và nhân học vào thế kỷ 18,19. Một số nhà triết học đã từng cho rằng bản

chất con người là vị kỷ, luôn tìm đến sự hài lịng, sự thỏa mãn và lãng tránh nỗi khổ
đau.
Thuật ngữ “lựa chọn” được dùng để nhấn mạnh việc phải cân nhắc, tính tốn
để quyết định sử dụng loại phương tiện hay cách thức tối ưu trong số những điều
kiện hay cách thức hiện có để đạt được mục tiêu trong điều kiện khan hiếm các
nguồn lực. Cách hiểu này lúc đầu mang nặng ý nghĩa kinh tế học vì nhấn mạnh yếu
tố lợi ích vật chất nhưng sau này được các nhà xã hội học mở rộng phạm vi của mục
tiêu bao gồm các yếu tố lợi ích xã hội và tinh thần.
Alfred Marschal, nhà kinh tế chính trị người Anh cho rằng cá nhân bị nhu cầu
tâm lý bên trong thúc đẩy phải hành động, nhưng cái định hướng và dẫn dắt hành
động lại là lợi íchcủa sự vật bên ngồi cá nhân. Các cá nhân chỉ tham gia vào quan
hệ trao đổi những hàng hóa nào có lợi ích đối với họ. Tác giả xem con người là chủ
thể ra quyết định một cách hợp lý trong điều kiện khan hiếm nguồn lực trên cơ sở
xem xét, đánh giá lợi ích kinh tế của từng cách lựa chọn.


22
Lý thuyết lựa chọn hợp lý đòi hỏi phải phân tích hành động lựa chọn của các
cá nhân trong mối quan hệ của cả hệ thống xã hội của nó bao gồm các cá nhân khác
với những nhu cầu và sự mong đợi của họ, các khả năng lựa chọn và các sản phẩm
đầu ra của từng lựa chọn cùng các đặc điểm khác
Cách tiếp cận dựa trên lý thuyết lựa chọn hợp lý cho chúng ta cái nhìn khái
quát hơn về quyết định của mỗi cá nhân. Quyết định lựa chọn cho mình mục đích,
cách chọn sách và phương pháp đọc sách sao cho phù hợp với môi trường và
những mong đợi về vật chất và tinh thần của cá nhân đó.


23
Chương 2: Thực trạng đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một
1. Các thể loại sách sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một thường

xuyên đọc hiện nay
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều tác giả cũng như nhà xuất bản với số
lượng và thể loại vô cùng đa dạng cả về số lượng lẫn chất lượng. Sau khi tiến hành
khảo sát, chúng tôi nhận thấy rằng các thể loại sách mà sinh viên trường Đại học
Thủ Dầu Một thường đọc vô cùng đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, có một sự phân
bố khơng đồng đều đang diễn ra giữa các thể loại sách mà sinh viên chọn đọc.
Sách chuyên ngành là loại sách được nhiều sinh viên chọn đọc nhất, với số
lượng sinh viên khi được hỏi đã trả lời thường đọc sách chuyên ngành là 73 sinh
viên, chiếm 24,3% tổng số lượng sinh viên được khảo sát, một số lượng cũng khá
lớn các bạn sinh viên lại trả lời rằng mình thường đọc các tác phẩm văn học, con số
này là 53 sinh viên, chiếm tỉ lệ 17,7%. Điều này dễ dàng được lý giải khi mục tiêu
của sinh viên là học tập các kiến thức và kỹ năng liên quan đến ngành nghề trong
tương lai và sớm hoàn thiện nhân cách trong q trình học tập, sinh hoạt.
Ngồi ra, kết quả khảo sát cũng cho chúng ta biết thêm về số lượng, tỉ lệ sinh
viên đọc các thể loại sách, cụ thể là: sách giáo trình chiếm 9,3%; sách điện tử chiếm
9,7%; Tản văn chiếm 5,7%; Hạt giống Tâm hồn chiếm đến gần 1/6 số sinh viên thực
hiện khảo sát và Tạp chí cũng khơng thua kém nhiều với tỉ lệ 14,3%
Bên cạnh những thể loại sách được nhiều sinh viên lựa chọn đọc, vẫn có một
số thể loại sách khác khơng phải là lựa chọn đầu tiên của các bạn sinh viên, số đó
chiếm 3,7% tổng số lượng sinh viên được hỏi.
Các thể loại sách khác được 7/300 bạn sinh viên đề cập đến bao gồm: Sách
Khoa học Viễn tưởng, Truyện tranh, Truyện Trinh thám và Sách Song ngữ.
(hình 1).


24

Hình 1 - Các thể loại sách sinh viên
trường Đại học Thủ Dầu Một chọn đọc
3,7%

17,7%

14,3%

15,3%
24,3%

9,7%
5,7%

9,3%

Tác phẩm văn học

Sách chuyên ngành

Giáo trình

Tản văn

Sách điện tử

Hạt giống tâm hồn

Tạp chí

Thể loại khác

(Nguồn: Phạm Thụy Thùy Trâm, 2016)
Thêm vào đó, trong quá trình thực hiện phỏng vấn sâu, một thể loại khác

được một bạn sinh viên Khoa Công tác xã hội đề cập đến đó là sách tư tưởng, chính
trị khi được hỏi về các thể loại sách thường đọc, bạn sinh viên N.Q.N đã nhận định
rằng: “Thường mình chọn những sách như là tư tưởng, sách chính trị hoặc là sách
về chiến tranh” (Phụ lục 3).
2. Thời gian đọc sách của sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một
Thời gian đọc sách cũng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự
thành công về mục tiêu của người đọc. Tuy nhiên, một điều đáng lưu ý ở đây là sinh
viên trường Đại học Thủ Dầu Một chưa thật sự đầu tư nhiều thời gian cho việc đọc
sách. Cụ thể là có đến 3/4 số lượng sinh viên được khảo sát thực hiện hoạt động đọc
sách không quá một giờ, cụ thể là hơn ¼ (26,8%) số sinh viên thực hiện đọc sách
trong khoảng thời gian từ 0-30 phút và ½ số sinh viên được khảo sát đã đọc sách từ
30-60 phút mỗi ngày.


25
Ngược lại, số lượng SV đầu tư nhiều thời gian cho việc đọc sách lại rất ít, số
lượng sinh viên đầu tư từ 1-2 giờ chỉ chiếm 13,3% và số lượng sinh viên đọc sách
trên 2 giờ mỗi ngày chỉ chiếm 5,3% (hình 2).

Hình 2 - Thời gian đọc sách trong một ngày của
sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một
160
140

150

120
100
80
60

80

40
40

20
0

16

0-30 phút

30-60 phút

14

60 phút - 2... Trên hai giờ

Khác

(Nguồn: Phạm Thụy Thùy Trâm, 2016)
Ngồi ra, có một lượng nhỏ sinh viên (14 sinh viên – chiếm 4,7% số sinh viên
thực hiện khảo sát) đã khơng duy trì thói quen đọc sách mỗi ngày mà chọn một
phương án khác, đó là đọc sách khi rảnh rỗi, nghĩa là khi rảnh sẽ dành rất nhiều
thời gian trong một ngày để đọc sách (cụ thể là 3-4 giờ), khi khơng rảnh thì sẽ
khơng dành thời gian cho việc đọc sách.
3. Các phương pháp đọc
3.1. Các phương pháp hỗ trợ việc đọc sách của sinh viên trường
Đại học Thủ Dầu Một

3.1.1. Giai đoạn trước khi đọc sách
Khi được hỏi về mức độ thường xuyên của việc thực hiện các thao tác đầu
tiên, cơ bản nhất của việc đọc sách, đó là việc chọn sách thì có đến 42,3% sinh viên
cho rằng mình rất thường xuyên thực hiện thao tác chọn sách. Tuy nhiên, trong kết
quả khảo sát lại có một tỉ lệ tương đối nhỏ (chiếm 1% sinh viên được khảo sát) cho
rằng mình không bao giờ chọn sách (bảng 2).
Mức độ thường
xuyên
Rất thường xuyên

Tần số
127

Tần suất
(%)
42,3