1
Thông Tin cần biếT
Chúng ta làm gì để cho trẻ em
an toàn trước các thương tích
Báo cáo thế giới về phòng chống thương tích ở trẻ em
Mỗi ngày trên toàn thế giới cuộc sống của hơn 2000 gia đình
phải rơi lệ bởi sự mất đi của một đứa trẻ vì thương tích không
chủ ý. Một khi trẻ lên 9 tuổi, các thương tích giao thông
đường bộ, đuối nước, bỏng, ngã và ngộ độc cùng đứng ở vị
trí nguy cơ lớn nhất đối đối với sự sống sót của chúng.
Báo cáo thế giới về phòng chống thương tích ở trẻ em tập hợp
lại những gì chúng ta biết về các thương tích này, đưa ra
những khuyến nghị về cách làm thế nào để phòng ngừa
chúng và nhận thức rõ về quyền trẻ em đối với một môi
trường an toàn. Thực hiện các can thiệp phòng chống
thương tích đã được kiểm chứng có thể cứu được 1000 cuộc
đời non trẻ mỗi ngày. Rất nhiều trong những bước này cần
được các chính phủ thực hiện, thông qua pháp chế, thực thi
pháp luật và tăng cường hệ thống chăm sóc y tế.
Tuy nhiên, có những bước mà chúng ta, với tư cách là cha
mẹ, ông bà, thầy cô giáo hay thành viên của một cộng đồng,
có thể tiến hành để bảo vệ trẻ em. Tờ thông tin này phác
thảo một số điểm chính chúng ta có thể làm để cho trẻ em
được an toàn trước các thương tích.
Báo cáo Thế giới về phòng chống thương tích ở trẻ em
Báo cáo Thế giới về
phòng chống thương tích
ở trẻ em
V
IỆCTHỰCHIỆNCÁCCANTHIỆPĐÃĐƯỢC
thựcchứngvềthương tích ở trẻ emcóthểcứu
sốngcảnghìnemmỗingày
—TiếnsĩMargaretChan,
Tổnggiámđốc,WHOvà
BàAnnVeneman,GiámđốcĐiềuhành,
UNICEF
ISBN139789290614005
spine1.62cm
Sự thật về thương tích ở trẻ em
• Thươngtíchkhôngchủýhàngnămcướpđimạngsốngcủakhoảng830.000trẻemtrêntoànthếgiới.
• Thươngtíchkhôngchủýlànguyênnhânhàngđầugâytửvongđốivớitrẻtrên9tuổi
• Tainạngiaothôngđườngbộvàđuốinướcchiếmgầnmộtnửasốthươngtíchkhôngchủýởtrẻem
• Hàngnăm,hàngchụctriệutrẻemcầnchămsócytếdocácthươngtíchkhônggâytửvong
• Tainạngiaothôngđườngbộvà ngã lànhữngnguyênnhânchínhdẫnđếnthươngtậtởtrẻem
• 95%thươngtíchtrẻemxảyratạicácnướcthunhậpthấpvàtrungbình
• Thươngtíchtrẻemvẫncònlàvấnđềởcácnướcthunhậpcaovàchiếmkhoảng40%toànbộsốcatửvongởtrẻ
• Nhiềunướcthunhậpcaođãgiảmđượcmộtnửasốcatửvongtrẻemtrongvòngbathậpkỷquanhờviệcápdụngcác
biệnpháptiếpcậnđangành,đachiềutrongcôngtácphòngchốngthươngtíchtrẻem.
Tỷlệthươngtíchkhôngchủýtrên100.000trẻ,thếgiới,2004.
bétrai
13.8
bégái
7.5
TainạnGTĐB
bétrai
9.0
bégái
5.2
Đuốinước
bétrai
3.0
bégái
4.9
Bỏng
bétrai
2.3
bégái
1.6
Ngã
bétrai
2.0
bégái
1.7
Ngộđộc
2
Thương tích giao
thông đường bộ
Thông tin cần biết
• 720trẻemtửvongdocácvachạmgiaothôngđường
bộmỗingày.
• Trêntoàncầu,thươngtíchgiaothôngđườngbộlà
nguyênnhânhàngđầuvềtửvongởtrẻemtừ10–19tuổi.
• Ởcácquốcgiathunhậpthấpvàtrungbìnhhầuhết
cáctửvongdogiaothônglàtrongsốnhữngngười
đibộhaycáchànhkháchtrênxeôtôhayxemáy.
• Ởcácquốcgiathunhậpcao,phầnlớntửvongtập
trungtrongnhómnhữngngườimớiláixevàcòn
thiếukinhnghiệm.
• Cácthươngtíchkhôngngâytửvongphổbiếnnhất
màtrẻemphảichịuđựnglàcácthươngtíchvùngđầu
vàgãychântay.
• Thươngtíchgiaothôngđườngbộcũnglàmộtnguyên
nhânhàngđầugâytàntậtởtrẻem.
Chúng ta có thể làm gì?
• Hãylàmtấmgươngtốt:khôngphóngnhanh,uống
rượuláixehaykhôngtuânthủluậtgiaothôngvà
luônluônthắtdâyantoàn.
•Đảmbảorằngtrẻemngồitrênxecủabạnđược
thắtdâytrênmộtghếantoànchotrẻemphùhợp
đúngquychuẩn.
•Đảmbảorằngtấtcảtrẻemđềuđộimũbảohiểm
vừađầuvàđúngcáchkhiđixeđạphoặckhingồi
trênxemáy.
•Đưatrẻvịthànhniênvàomộthệthốngcấpbằng
láixetheogiaiđoạn,đólànơiviệcláixebịkiểm
soáttrongvònghainămđầuhoặcnhiềuhơn.
•Đảmbảorằngcácláixevịthànhniênnhậnthứcđược
vềhiểmhọacủaviệckhôngtuânthủluậtgiaothông.
•Khuyếnkhíchtấtcảtrẻemvàtrẻvịthànhniênmặc
quầnáotrắnghaysángmàuhoặcphảnquangkhi
đibộhayđạpxegầnđườnggiaothôngđểgiúp
chúngdễđượcnhìnthấybởinhữngngườikhác.
•Dạytấtcảtrẻemcáchdừnglại,quansátvànghe
ngóngtrướckhiquađường,vàsuynghĩvềvịtrí
antoànnhấtđểsangđường.
Đuối nước
Thông tin cần
biết
• Mỗingày480trẻemtử
vongdođuốinước.
• Mỗinăm2-3triệutrẻ
em và trẻ vị thành
niêngặpphảirắcrối
dướinướcvàsuýtbị
đuốinước.
• Trêntoàncầu,trẻemdưới5tuổicónguycơcao
nhấtvềđuốinước–trẻnhỏcóthểbịđuốinướcchỉ
ởmộtnơisâucóvàiphânnước.
• Hơn98%tửvongtrẻemdođuốinướcxảyraởcác
quốcgiathunhậpthấpvàtrungbình.
•Ởcácquốcgiathunhậpcaophầnlớncácvụđuối
nướcliênquantớitrẻemxảyraởcácbểbơi.
NghiVấn:Tôicóthểgiữchặtconmìnhtrong
mộtvụvachạm
Khôngbaogiờgiữmộtđứatrẻvòngtaycủabạnkhiởtrongxeôtô.Quy
luậtvềvậtlýsẽlàmchobạnkhôngthểgiữconmìnhkhimộtvụvachạm
xảyra.Khixedừngdovachạmvớitốcđộ60km/giờ,giữmộtđứatrẻ
khôngchuyểnđộnglênphíatrướctươngđươngvớiviệcngănmộtvật
nặngnửatấn(tươngđươngvớimộtconvoicon!).Cácthửnghiệmđã
chothấyconcủabạncóthểbịvăngquanhxehoặcthậmtríbịđẩyra
ngoài xuyên qua kính chắn gió nếu nó ở trong vòng tay của bạn.
Ghếngồichotrẻtrênôtôloạinào
làtốtnhấtchocontôi?
Ghếngồitốtnhấtchotrẻemlàmộtchiếcghếvừavớichúng.
Điềunàyđượcquyếtđịnhbởitrọnglượnghaychiềucaocủa
trẻchứkhôngphảituổicủachúng.Cácghếngồiantoàncho
trẻthườngđượcmôtảdướidạng‘cácgiaiđoạn’,tươngứngvới
nhữngphạmvicânnặngnhấtđịnh(xemdướiđây).Mộtsốghế
ngồiantoàncóthểđiềuchỉnhhayđượcthiếtkếđểsửdụngcho
hơnmộtgiaiđoạn.Luônluônkiểmtracácchỉdẫncủanhàsản
xuấtđểđảmbảorằngchiếcghếvừavớiconbạnvànóphùhợp
đúngquycáchtrênxecủabạn.
Giai đoạn Loại ghế an toàn cho trẻ Khoảng cân nặng Khoảng tuổi xấp xỉ
Giaiđoạn1
Ghếantoànchoembéquay
mặtrađằngsau(hailoại)
Trẻnhỏchotới9hoặc13kg
(phụthuộcvàoloạighế)
9-18kg
Giaiđoạn2
Ghếngồichotrẻquaymặtra
đằngtrước
9-18kg 15-25kg
Giaiđoạn3 Ghếtăngthế 15-25kg
22-36kg(haychiều
caolêntới150cm)
Giaiđoạn4 Đệmtăngthế
22-36kg(haychiềucao
lêntới150cm)
6–11years
NghiVấn: Contôibiếtbơi,nósẽkhôngbị
đuốinước
Bơilộilàmộtkỹnănghoànhảomàtấtcảtrẻemcầnđượcdạy.
Tuynhiên,ngaycảnhữngngườibơigiỏinhấtcũngcóthểgặp
khókhănvàbịđuốinước.Đặcbiệttrẻemdưới5tuổikhôngnên
đểchúngkhôngcóngườitrôngchỉvìchúngđãđượchọcbơi
hayđãđượcdạybơiđểtồntại.
©WHO,VietNam
©E.Dalmedo
Thông Tin cần biếT
3
Chúng ta có thể làm gì?
• Cheđậyhoặcloạibỏtấtcảnhữnghiểmhọavề
nướctrongvàxungquanhnhà:giếngnước,ao
cảnh,vàthậmchícảcácxôthùngnướcnếucótrẻ
nhỏởxungquanh.
• Thiếtlậphàngràobốnmặtxungquanhbểbơi
trongnhàbạn,theođúngphápchếcủaquốcgia
hayđịaphương.
• Đảmbảorằngbạn,haymộtngườilớnkhácnhư
ngườicứuhộ,theodõitrẻemsuốtthờigianchúng
bơihoặcchơigầnnước.
• Luônluônđảmbảorằngcảbạnvàcácconmình
phảimặc/đeođủcácthiếtbịnổiantoànkhiởtrên
mộtconthuyềnnhỏ.
Bỏng
Thông tin cần biết
• 260trẻemtửvongdobỏngmỗingày.
• Bỏngcóthểdocácvậtthểnóng,nướcnóng,lửa,
hóachất,điệnvàmặttrờigâyra.
• Tỷlệtửvongdobỏngởcácquốcgiathunhậpthấp
vàtrungbìnhlàcaohơnmườimộtlầnsovớiởcác
quốcgiathunhậpcao.
• Trẻnhỏcónguycơtửvongdobỏngcaonhất.
• Lửagâyraphầnlớncáccatửvongliênquantớibỏng,
mộtphầnvìviệchítphảikhóicóthểgâychếtngười.
• Gần75%trườnghợpbỏngởtrẻemnhỏlàdochất
lỏngnóng,vòinướcnónghayhơinướcnóng.
Chúng ta có thể làm gì?
• Nếumộtđứatrẻbịbỏng,lậptứcthựchiệnsơcứu
đểngănchặnquátrìnhbỏng.
• Đặtnhiệtđộchonướcnóngnhàbạnở50
0
Cđể
phòngngừabỏngnướcnóng.
• Lắpthiếtbịbáocháyởtừngtầngtrongnhàbạnvà
kiểmtrahàngthángđểđảmbảorằngthiếtbịđang
hoạtđộng.
• Cấtgiữpháo,diêmvànhữngvậtdụngdễcháyra
khỏitầmvớicủatrẻem.
• Chỉmuacácbậtlửachốngtrẻ.
• Trướckhimuanhữngvậtđệmbànghếvàvảitrải
giường,kiểmtranhãnmácvớinhữngbiểutượng
vàthôngtinchỉrarằngchúnglàmbằngchấtchậm
cháy.
Ngã
Thông tin cần
biết
• 130trẻemtửvong
dongãmỗingày.
• Tạimộtsốquốcgia,
mộtnửasốcácca
thươngtíchởtrẻ
em được đưa
đếncác phòng
khámcấpcứulàdobịngã.
• 66%củacáctrườnghợpngãgâytửvonglà
kếtquảcủangãtừtrêncaoxuống.
Chúng ta có thể làm gì?
• Sửdụngcáccửacầuthangđểphòngngừatrẻ
nhỏngãtừcầuthangxuốngvàgiữchocầuthang
khôngbịvướngcácđồvật.
• Lắpđặtchấnsongcửasổởcáctầngtrêntầngtrệt.
• Vậnđộnghộiđồngđịaphươngcủabạnnângcấp
tiêuchuẩnthiếtbịtạisânchơiđịaphươngcủabạn:
vậtliệubềmặtthíchhợp(vídụnhưbằngcaosu
hayvỏcây),cầuchotrẻtrèovàtrượtởmộtđộcao
antoàn,thườngxuyênkiểmtrasựantoàn,vàbảo
dưỡng,tấtcảđềunângcaoantoànchosânchơi.
Sơ cứu bỏng
Việc không được làm Việc phải làm
6Khôngthựchiệnsơcứutrướckhiđảm
bảorằngchínhbạnđangđượcantoàn(tắt
hếtđiện,đigăngtayđốivớichấthóahọc
6Khôngbôihồbột,dầu,kumkum(một
loạihồlàmbằngnghệ)hayápbông
nguyênchấtvàonhữngvùngbịbỏng.
6Khôngtrườmđá.
6Khôngđặtbấtcứmiếngvảinàovàotrực
tiếp vết thương vì nó có thể gây nhiễm
trùng.
6Khôngchọcvàochỗdaphồngrộpbằng
kimtiêmhoặckim.
4Dậptắtngọnlửabằngcáchkhuyếnkhích
đứatrẻquaytròntrênmặtđất,quấnmột
chiếcchăn,haysửdụngnướchaycácchất
lỏngdậpcháykhác.
4Ngănchặnquátrìnhbỏnglạibằngcách
trườmnướclạnhvàohaychophépkhuvực
bịbỏngđượctiếpxúcvớinướclạnhmộtthời
gian.
4Trongbỏnghóachất,loạibỏhaylàm
loãnghóachấtbằngcáchrửađirửalạivết
thươngbằngnước.
4Chămsócytếnếucần.
NghiVấn: bơ,đườnghaydầumỡlàmlành
vếtbỏngnhanhhơn
Trongbấtcứtrườnghợpnàobạnkhôngđượcphépsửdụngbơ,
đường,dầuhaycácphươngthuốccổtruyềnkhácđểchữabỏng.
Nhữngchấtnàycóthểgâychodabạnbongravàkhiếnphần
thịtởdướidadễbịnhiễmtrùnghơn.
Điềugìkhôngcótácdụng?
Nhữngghếngồichotrẻtrongbồntắmvànhữngtấmchắnnắngdiđộng
ởbểbơiKHÔNGđượcthiếtkếđểphòngngừađuốinước.Xinđừngđể
conbạnkhôngcóaitrôngtạibồntắmtrênmộtchiếcghế,hayởngoài
quanhbểbơiđãđượcrào,màchorằngchúngsẽđượcantoàn.Không
mộtbiệnphápnàotronghaibiệnpháptrêncóthểthaythếđượcsự
giámsátcủaconngười.
©H.Soori
©R.Simpson
Thông Tin cần biếT
4
Thchincỏccanthipphũng
chngthngtớchtremóc
kimchngcúthcucsinh
mnghngnghỡntremmingy.
Tin s Margaret Chan, Tng giỏm c
T chc Y t th gii v
b Ann Veneman, Giỏm c iu hnh, UNICEF
Ng c
Thụng tin cn bit
125tremtvongvỡngcmingy.
Tlngcgõytvonglcaonhttremdi
mttui,vimtnhtui15vỡtrlnhnbt
uthdựngthucvru.
Tlngcgõytvongcỏcqucgiathunhp
thpvtrungbỡnhlcaohnbnlnsocỏcquc
giathunhpcao.
Chỳng ta cú th lm gỡ?
Loibbtcsnphmchinombnkhụng
phictgirakhinh,chnghnnhthucsõu
hayduhaúngchai.
Ctgittccỏcloithucvcỏcchtchikhỏc
(baogmccỏcsnphmlaunh)bngcỏchkhúa
lihocxatmvicatr.
Muathucchabnhcúnggúichngtr.
Tỡmhiuxemcúmttrungtõmchngckhu
vccabn,bncúthginxinthụngtin
trongtrnghpnghinglbngc,vs
inthoiúbờncnhinthoicabn.
Chỳng ta cú th lm
gỡ na?
Thamdmtkhúa
hc v s cu m
trong ú cú bi v
cỏchlmhitnhmt
atr.
Ctgimtbdng
cscutrongnh
bnvtrờnụtụ(õy
lquynhphỏplut
mtsqucgia).
c cun Chi vui
v, Gi an ton!,cựng
vitrem,mtcun
sỏchthõnthinvitremikốmviBỏo cỏo th gii
v phũng chng thng tớch tr em,vnúichuynvi
chỳngvcỏchthcnochỳngcúthgianton.
NghiVn: Chaiúcúnpngnngatr!
Rtnhiul/hpchacúnpychngtr.Cỏcnpcthitkv
kimtraphũngnga80%tremkhụngmcl/hp.iuny
cúnghal20%vnslmtỡmcỏchml/hp.Concabncúth
lmttrongscỏcchỏuny.Npchngtr,tụtnht,nờnccoil
kộodithigianm.
NghiVn: Nuchamtrụngconỳng
cỏchthỡnhngthngtớchnys
khụngxyra
Khụngbcchamnocúthgiỏmsỏtconcah24gimtngy.
Luụnluụncússaolóngvsaisúttrongvictptrungvgiỏmsỏt.
Hóylunhnglikhuyờnnyvomtchtrongnhbn,vicnys
giỳpgimcỏcnguycconbnphichumtthngtớch.
Sỏch nh kốm vi Bỏo cỏo ton cu v Phũng chng tai nn thng tớch tr em 2008
Chụi vui veỷ,
giửừ an toaứn!
âWHO
Ngun: Thụng tin cn bit ny da trờn Bỏo cỏo th gii v phũng chng thng tớch tr em.
ti bn sao bỏo cỏo ny, hóy vo trang />Bn sao ca ti liu ny cú : V Phũng chng Bo Lc v Thng tớch v Tn tt, T chc Y t Th gii, 20 i l Appia, 1211 Geneva 27,
Thy S, Th in t:
NghiVn: ttctremungó,bn
khụngthphũngngachỳngngóc
ỳng,ngólbỡnhthngtrongkhitpi,chyvnhyvkhụng
phittccỏctrnghpngólnghiờmtrng.Tuynhiờn,khingót
trờncaoxung,vớdnhngóttrờnging,trờncỏcbnthay,
tcuthang,vtcỏcthitbvuichixung,ligõyraphnlncỏc
thngtớch.Nhngtainnnyhontoncúthphũngngac.
Thụng Tin cn biT