Bai 5 Pho gia ve kinh Tung gia hoan kinh su

Tỏc gi
- Trần Quang Khải (1241- 1294), con thứ ba
của Trần Thái Tông, là đại tớng đời nhà Trần,
làm đến chức Tớng quốc coi cả mọi việc trong
nớc. Sang đời Trần Nhân Tông, năm Thiệu
Bảo thứ t, khi quân Nguyên xâm lăng bờ cõi n
ớc Nam, ông đợc phong chức Thợng tớng Thái
s, lÃnh binh trấn giữ mặt Nam đất Nghệ An,
lập công lớn tại Chơng Dơng. Khi dẹp tan quân
Nguyên, triều đình xét công, ông đứng vào bậc
nhất.
- ễng đợc ngời dân Việt Nam lập đền thờ ở
một số nơi nh tại đình làng Phơng Bộng,
ngoại thành thành phố Nam Định.
- Ngy 6 thỏng 6 nm t Du, sau khi đuổi
qn Thốt Hoan, giải phóng kinh thành
Thăng Long , Trần Quang Khải đưa hai vua
Trần về lại kinh đô, theo phò giá và làm bài
thơ này.


從駕還京師
Tụng giá hoàn kinh sư

奪槊章陽渡

Dịch nghĩa
Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương
Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử,
Thái bình rồi nên dốc sức lực

Mn đời vẫn có non sơng này.

Đoạt sóc Chương Dương độ,

擒胡鹹子關

PHỊ GIÁ VỀ KINH

Cầm Hồ Hàm Tử quan.

太平須努力
Thái bình tu trí lực,

萬古此江山
Vạn cổ thử giang san.

Chương Dương cướp giáo giặc,
Dịch thơ :

Hàm Tử bắt quân thù.
Thái bình nên gắng sức,
Non nước ấy ngàn thu.


Tiêu đề: Tụng giá hồn kinh sư
•
•
•
•

從 Tịng 1: Theo. Một âm là tụng 1: Theo hầu.
駕 Giá 1: đóng xe ngựa (đóng ngựa vào xe). 2:
xe cộ.
還 Hồn: trở lại, về. Đã đi rồi trở lại gọi là
hoàn, như: hoàn gia 還 家 -trở về nhà.
京 師 Kinh sư: to. Chỗ vua đóng đơ gọi là
kinh sư 京 師 : chỗ đất rộng nhiều người.


Giải thích nghĩa các yếu tố

• 奪 Đoạt 1: cướp lấy, lấy của người ta
gọi là đoạt. 2: quyết định, định đoạt
定 奪.
• 槊 Sóc: cái giáo dài. Ta quen đọc là
chữ sáo.


•

•

章 陽 Chương Dương độ: bến Chương
Dương, trên sông Hồng, thuộc địa phận
Thường Tín, Hà Tây, Trần Quang Khải đánh
tan quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy ở đây.
渡 Độ 1: bến đò, chỗ bến đò để chở người qua
bên sông gọi là độ khẩu 渡 口 ; 2: qua, từ bờ
này qua bờ kia gọi là độ;3: cứu vớt người qua
cơn khổ ách gọi là tế độ 濟 渡 .

•
•

•

•
•

擒 Cầm: Bắt, vội giữ.
胡 Hồ: Vốn chỉ những`tộc người thiện chiến ở
phía Bắc và tây Bắc, thường kéo quân vào xâm
lấn, cướp phá Trung Hoa, sau dùng với nghĩa
giặc cướp, quân xâm lược.
鹹子關 Hàm Tử Quan: cửa Hàm Tử, thuộc địa
phận đất Khoái Châu (Hải Hưng), tướng nhà
Trần là Trần Nhật Duật đánh tan quân Nguyên
xâm lược do Toa Đơ chỉ huy ở đây.
太平 Thái bình: nền thái bình.
須 Tu: nên


•

•
•
•

致 trí: hết, đến cùng ; trí lực: hết sức

萬 Vạn 1: mười nghìn là một vạn; 2: nói ví dụ
về số nhiều, như: vạn năng 萬 能 -nhiều tài
lắm.
古 Cổ: ngày xưa. Sau dùng chỉ sự lâu dài nói
chung.
此 Thử:1.này; 2.ấy,bên ấy
江 山 Giang san: núi sông nhưng cũng chính là
chỉ đất nước


- Thể thơ: Ngũ ngôn tứ tuyệt
+ 5 chữ/1 câu, 4 câu/bài.
+ Nhịp: 2/3 hoặc 3/2.
+ Vần: cuối câu 1, 2, 4 hoặc 2, 4.
- Bố cục: Hai phần
+ 2 câu đầu: Hào khí chiến thắng
+ 2 câu sau: Khát vọng xây dựng nền thái bình thịnh
trị



Hai câu đầu: Hào khí chiến thắng

+ Động từ mạnh.
+ Câu trên đối xứng câu dưới.
+ Giọng khoẻ, hùng tráng.
 Khơng khí chiến thắng oanh liệt, hào
khí hào hùng của quân dân nhà Trần
và sự thất bại thảm hại của kẻ thù.
 Thể hiện tình cảm phấn chấn, tự

hào của tác giả.

Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
- Cướp giáo giặc ở bến Chương
Dương.
- Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử.


VĂN BẢN: PHÒ GIÁ VỀ KINH
(Trần Quang Khải)
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Hai câu đầu: Hào khí chiến thắng
2. Hai câu sau: Ước nguyện khi hịa bình

- Khi đất nước thái bình, khơng nên
say sưa với chiến thắng mà cần phải
tập trung hết sức xây dựng đất nước
 Hy vọng tương lai tươi sáng, khát
vọng xây dựng đất nước bền vững
muôn đời .
→ Thể hiện niềm tin, lòng yêu nước
của tác giả.
→ Tác giả là người có tầm nhìn xa
trơng rộng.

Thái bình nên gắng sức
Non nước ấy ngàn thu.

- Thái bình: nên gắng sức, dốc hết sức lực
- Non nước: ngàn thu, tồn tại muôn đời


Thảo luận nhóm: 4 nhóm
So sánh bài thơ này và bài Sơng núi nước Nam
để tìm ra sự giống nhau về hình thức biểu ý và
biểu cảm của chúng.

• Sự giống nhau của hai bài thơ :
+ Giọng thơ khỏe, hùng hồn
+ Lời thơ rõ ràng, mạch lạc
+ Cả hai bài đều thể hiện bản lĩnh, khí
phách của dân tộc ta và diễn đạt ý
tưởng cô đúc, dồn nén bên trong.


- Nghệ thuật.
- Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt.
- Diễn đạt cô đọng, hàm súc.
- Giọng điệu hào hùng
- Nội dung;

- Hào khí chiến thắng và khát vọng thái
bình thịnh trị.


- Học thuộc và đọc diễn cảm bài thơ.
- Làm bài tập phần luyện tập SGK.
- Soạn bài “Côn Sơn ca” và “Thiên

trường vãn vọng”