tiểu luận phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến và vận dụng phân tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

MỤC LỤC
Trang
Mở đầu

3

Nội dung

4

I. Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến

4

1. Phép biện chứng duy vật

4

2. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến

4

2.1. Nội dung

4

2.2. Ý nghĩa phương pháp luận

5

II. Vận dụng phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến vào việc

6

phân tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ
với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế
1. Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ

8

2. Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

8

3. Quá trình xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ ở Việt Nam

9

– Thành tựu và khó khăn
4. Q trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay

10

– Cơ hội và thách thức

KẾ T LUẬ N

12`

DANH MỤ C TÀ I LIỆ U THAM KHẢ O

13

Page 2


LỜI MỞ ĐẦU
Phép biện chứ ng duy vậ t là mộ t bộ phậ n lý luậ n cơ bả n hợ p thà nh thế
giớ i quan và phương phá p luậ n triết họ c củ a chủ nghĩa Má c – Lênin.
Mộ t trong hai nguyên lý cơ bả n củ a phép biện chứ ng duy vậ t chính là
nguyên lý về mố i liên hệ phổ biến. Hiểu đượ c nguyên lý nà y, chú ng ta mớ i
có thể vậ n dụ ng chủ nghĩa Má c – Lênin và o thự c tế mộ t cá ch đú ng đắ n và
hợ p lý.
Trong số cá c vấ n đề về vậ n dụ ng mố i liên hệ phổ biến và o thự c tế ở
nướ c ta hiện nay, phâ n tích mố i liên hệ giữ a xâ y dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự
chủ vớ i chủ độ ng hộ i nhậ p kinh tế quố c tế là mộ t đề tà i cấ p thiết bở i trong
xu thế toà n cầ u hoá hiện nay, cá c quố c gia trên thế giớ i đều đang đi theo xu
hướ ng mở cử a hộ i nhậ p và Việt Nam khô ng phả i ngoạ i lệ, tuy nhiên nếu
trướ c tiên khô ng xâ y dự ng đượ c nền kinh tế độ c lậ p tự chủ thì nướ c ta sẽ
gặ p rấ t nhiều bấ t lợ i trong quá trình hộ i nhậ p. Nhậ n thứ c rõ tính đú ng đắ n,
cấ p thiết củ a việc đặ t ra vấ n đề nà y, em quyết định chọ n đề tà i tiểu luậ n:
“Phép biện chứ ng về mố i liên hệ phổ biến và vậ n dụ ng phâ n tích mố i liên hệ
giữ a xây dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ vớ i chủ độ ng hộ i nhậ p kinh tế
quố c tế”.
Mụ c đích nghiên cứ u củ a bà i tiểu luậ n nà y là giú p hiểu rõ nộ i dung, ý
nghĩa củ a phép biện chứ ng về mố i liên hệ phổ biến, hiểu rõ khá i niệm “xây
dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ ”, “chủ độ ng hộ i nhậ p kinh tế quố c tế” và
mố i quan hệ biện chứ ng giữ a chú ng. Từ đó xá c định nhiệm vụ nghiên cứ u là
vậ n dụ ng phép biện chứ ng về mố i liên hệ phổ biến để phâ n tích, là m rõ mố i
liên hệ giữ a xây dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ vớ i chủ độ ng hộ i nhậ p kinh

tế quố c tế ở Việt Nam: thự c trạ ng và giả i phá p.

Page 3


NỘI DUNG
I.

Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến - Cơ sở triết học của đề tài

1. Phép biện chứng duy vật
Quan điểm duy vậ t biện chứ ng khô ng chỉ khẳ ng định bả n chấ t vậ t chấ t,
tính thố ng nhấ t vậ t chấ t củ a thế giớ i, mà cò n khẳ ng định cá c sự vậ t, hiện
tượ ng trong thế giớ i luô n tồ n tạ i trong sự liên hệ, trong sự vậ n độ ng và phá t
triển khô ng ngừ ng theo nhữ ng quy luậ t vố n có củ a nó . Là m sá ng tỏ nhữ ng
vấ n đề đó là nộ i dung cơ bả n củ a phép biện chứ ng.

Chính vì vậ y, chủ nghĩa Má c – Lênin khẳ ng định phép biện chứ ng duy
vậ t là “khoa họ c về mố i liên hệ phổ biến”, và cũ ng là “khoa họ c về nhữ ng quy
luậ t phổ biến củ a sự vậ n độ ng và sự phá t triển củ a tự nhiên, củ a xã hộ i loà i
ngườ i và củ a tư duy”. V.I. Lênin nhấ n mạ nh thêm: Phép biện chứ ng là họ c
thuyết sâ u sắ c nhấ t, khô ng phiến diện về sự phá t triển.

Nộ i dung phép biện chứ ng duy vậ t gồ m 2 nguyên lý, 6 cặ p phạ m trù và
3 quy luậ t cơ bả n.

2. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
2.1. Nội dung
Trong phép biện chứ ng, khá i niệm “mố i liên hệ” dù ng để chỉ sự quy
định, sự tá c độ ng và chuyển hó a lẫ n nhau giữ a cá c sự vậ t, hiện tượ ng, hay

giữ a cá c mặ t, cá c yếu tố củ a mỗ i sự vậ t, hiện tượ ng trong thế giớ i; cò n khá i
niệm “mố i liên hệ phổ biến” dù ng để chỉ tính phổ biến củ a cá c mố i liên hệ
củ a các sự vậ t, hiện tượ ng củ a thế giớ i, đồ ng thờ i cũ ng dù ng để chỉ cá c mố i
liên hệ tồ n tạ i ở nhiều sự vậ t, hiện tượ ng củ a thế giớ i, trong đó nhữ ng mố i
liên hệ phổ biến nhấ t là nhữ ng mố i liên hệ tồ n tạ i ở mọ i sự vậ t, hiện tượ ng
củ a thế giớ i, nó thuộ c đố i tượ ng nghiên cứ u củ a phép biện chứ ng. Đó là cá c
Page 4


mố i liên hệ giữ a cá c mặ t đố i lậ p: lượ ng và chấ t, khẳ ng định và phủ định, cá i
chung và cá i riêng, bả n chấ t và hiện tượ ng… Như vậ y, giữ a cá c sự vậ t, hiện
tượ ng củ a thế giớ i vừ a tồ n tạ i nhữ ng mố i liên hệ đặ c thù , vừ a tồ n tạ i nhữ ng
mố i liên hệ phổ biến ở nhữ ng phạ m vi nhấ t định. Đồ ng thờ i cũ ng tồ n tạ i
nhữ ng mố i liên hệ phổ biến nhấ t, trong đó nhữ ng mố i liên hệ đặ c thù là sự
thể hiện nhữ ng mố i liên hệ phổ biến trong nhữ ng điều kiện nhấ t định. Toà n
bộ nhữ ng mố i liên hệ đặ c thù và phổ biến đó tạ o nên tính thố ng nhấ t trong
tính đa dạ ng và ngượ c lạ i, tính đa dạ ng trong tính thố ng nhấ t củ a cá c mố i
liên hệ trong giớ i tự nhiên, xã hộ i và tư duy.
2.2. Ý nghĩa phương pháp luận
Nộ i dung củ a nguyên lý về mố i liên hệ phổ biến cho thấ y trong hoạ t
độ ng nhậ n thứ c và thự c tiễn cầ n phả i có quan điểm tồ n diện và quan điểm
lịch sử - cụ thể.

Quan điểm tồ n diện đị i hỏ i trong nhậ n thứ c và xử lý cá c tình huố ng
thự c tiễn cầ n phả i xem xét sự vậ t, hiện tượ ng trong mố i quan hệ biện chứ ng
qua lạ i giữ a cá c bộ phậ n, yếu tố , cá c mặ t củ a chính sự vậ t, hiện tượ ng và
trong sự tá c độ ng qua lạ i giữ a sự vậ t, hiện tượ ng đó vớ i cá c sự vậ t, hiện
tượ ng khá c. Chỉ trên cơ sở đó mớ i có thể nhậ n thứ c đú ng về sự vậ t, hiện
tượ ng và xử lý có hiệu quả cá c vấ n đề củ a đờ i số ng thự c tiễn. Như vậ y, quan
điểm toà n diện đố i lậ p vớ i quan điểm phiến diện, siêu hình trong nhậ n thứ c

và thự c tiễn.

Quan điểm lịch sử - cụ thể yêu cầ u trong việc nhậ n thứ c và xử lý cá c
tình huố ng trong hoạ t độ ng thự c tiễn cầ n phả i xét đến nhữ ng tính chấ t đặ c
thù củ a đố i tượ ng nhậ n thứ c và tình huố ng phả i giả i quyết khá c nhau trong
thự c tiễn. Phả i xác định rõ vị trí, vai trị khá c nhau củ a mỗ i mố i liên hệ cụ
thể trong nhữ ng tình huố ng cụ thể để từ đó có đượ c nhữ ng giả i phá p đú ng
đắ n và có hiệu quả trong việc xử lý cá c vấ n đề thự c tiễn. Như vậ y, trong
Page 5


nhậ n thứ c và thự c tiễn khô ng nhữ ng cầ n phả i trá nh và khắ c phụ c quan điểm
phiến diện, siêu hình mà cị n phả i trá nh và khắ c phụ c quan điểm chiết
trung, ngụ y biện.

II.

Vận dụng phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến vào việc phân

tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với chủ động
hội nhập kinh tế quốc tế

1. Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ

Mộ t nền kinh tế độ c lậ p tự chủ trong bố i cả nh tồ n cầ u hó a hiện nay có
thể đượ c hiểu là nền kinh tế có khả nă ng thích ứ ng cao vớ i nhữ ng biến độ ng
củ a tình hình quố c tế và trong bấ t cứ tình huố ng nà o nó cũ ng có thể cho
phép duy trì cá c hoạ t độ ng bình thườ ng củ a xã hộ i và phụ c vụ đắ c lự c cho
cá c mụ c tiêu phá t triển kinh tế xã hộ i củ a đấ t nướ c. Đó là nền kinh tế có cơ
cấ u kinh tế hợ p lý, hiệu quả và đả m bả o độ an tồ n cầ n thiết, có tố c độ tă ng

trưở ng bền vữ ng và nă ng lự c cạ nh tranh cao, cơ cấ u xuấ t nhậ p khẩ u cơ bả n
câ n đố i, cơ cấ u mặ t hà ng đa dạ ng, phong phú vớ i tỷ lệ các mặ t hà ng cơ ng
nghệ và có giá trị gia tă ng lớ n chiếm ưu thế, cơ cấ u thị trườ ng quố c tế; đố i
tá c cũ ng đa dạ ng và trá nh chỉ tậ p trung quá nhiều và o mộ t vài mụ c tiêu;
đả m bả o nền tà i chính là nh mạ nh, đặ c biệt giữ câ n bằ ng cầ n thiết trong cá n
câ n thanh toá n và có nguồ n dự trữ quố c gia mạ nh.
Như vậ y nền kinh tế độ c lậ p tự chủ là nền kinh tế khô ng bị lệ thuộ c và o
cá c nướ c khá c, mộ t ngườ i hoặ c mộ t tổ chứ c kinh tế nà o đó về đườ ng lố i,
chính sá ch phá t triển, khô ng bị bấ t cứ ai dù ng nhữ ng điều kiện kinh tế, tà i
chính, thương mạ i, viện trợ để á p đặ t, khố ng chế, là m tổ n hạ i chủ quyền
quố c gia và lợ i ích cơ bả n củ a dâ n tộ c.
Nền kinh tế độ c lậ p tự chủ cò n là nền kinh tế dù trướ c nhữ ng biến độ ng
củ a thị trườ ng và khủ ng hoả ng củ a nền kinh tế, tà i chính bên ngồ i vẫ n có
Page 6


khả nă ng cơ bả n duy trì sự ổ n định và phá t triển trướ c sự bao vây, cô lậ p và
chố ng phá củ a cá c thế lự c thù địch, nên vẫ n có khả nă ng đứ ng vữ ng, khô ng
sụ p đổ , khô ng bị rố i loạ n.
Xâ y dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ khô ng chỉ xuấ t phá t từ quan điểm,
đườ ng lố i chính trị độ c lậ p tự chủ mà cũ ng là đò i hỏ i củ a thự c tiễn, nhằ m
bả o đả m độ c lậ p tự chủ vữ ng chắ c về chính trị, bả o đả m phá t triển bền vữ ng
và có hiệu quả cho chính ngay nền kinh tế, cho việc mở cử a, hộ i nhậ p kinh tế
quố c tế. Có xâ y dự ng đượ c nền kinh tế độ c lậ p tự chủ thì mớ i tạ o đượ c cơ sở
kinh tế, cơ sở vậ t chấ t - kỹ thuậ t củ a chế độ chính trị độ c lậ p tự chủ . Độ c lậ p
tự chủ về kinh tế là nền tả ng vậ t chấ t để bả o đả m cho sự độ c lậ p tự chủ bền
vữ ng về chính trị. Khơ ng thể có độ c lậ p tự chủ về chính trị nếu bị lệ thuộ c về
kinh tế. Độ c lậ p tự chủ về kinh tế đượ c đặ t trong mố i quan hệ biện chứ ng
vớ i độ c lậ p tự chủ về cá c mặ t khá c sẽ tạ o ra sự độ c lậ p tự chủ và sứ c mạ nh
tổ ng hợ p củ a mộ t quố c gia. Như vây, độ c lậ p tự chủ về kinh tế đồ ng nghĩa

vớ i bả o đả m vữ ng chắ c định hướ ng xã hộ i chủ nghĩa và giá trị truyền thố ng,
bả n sắ c vă n hó a dâ n tộ c trong cơ ng cuộ c phá t triển kinh tế, tiến hà nh cơ ng
nghiệp hó a, hiện đạ i hó a đấ t nướ c. Khô ng phả i chờ đến khi có trình độ phá t
triển cao mớ i đặ t vấ n đề giữ vữ ng độ c lậ p tự chủ , mà ngay từ bâ y giờ chú ng
ta phả i bả o đả m yêu cầ u cơ bả n về độ c lậ p tự chủ , trướ c hết là về đườ ng lố i
chính trị và cá c nguyên tắ c cơ bả n về phá t triển kinh tế. Đương nhiên, xâ y
dự ng kinh tế độ c lậ p tự chủ là mộ t quá trình lâ u dà i, đi từ thấ p đến cao, ngà y
cà ng hoà n chỉnh, ngà y cà ng bền vữ ng.
Trong thờ i đạ i “thế giớ i phẳ ng”, nền kinh tế độ c lậ p tự chủ khơ ng cị n
đượ c hiểu là mộ t nền kinh tế khép kín, tự cung tự cấ p mà đượ c đặ t trong
mố i quan hệ biện chứ ng vớ i mở cử a, hộ i nhậ p, chủ độ ng tham gia giao lưu,
hợ p tá c và cạ nh tranh quố c tế trên cơ sở phá t huy tố i đa nộ i lự c và lợ i thế
củ a quố c gia. Điều nà y có nghĩa là độ c lậ p tự chủ về kinh tế cũ ng đồ ng thờ i
hộ i nhậ p đượ c và o nền kinh tế quố c tế.

Page 7


2. Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

Hộ i nhậ p kinh tế quố c tế là quá trình “mở cử a” nền kinh tế, đưa cá c
doanh nghiệp trong nướ c tham gia tích cự c và o cạ nh tranh quố c tế, phâ n
cô ng lao độ ng quố c tế; qua đó tạ o điều kiện mở rộ ng khô ng gian và mô i
trườ ng để chiếm lĩnh nhữ ng vị trí phù hợ p nhấ t có thể trong quan hệ kinh tế
quố c tế. Đó cũ ng là q trình chú ng ta tham gia và o cá c tổ chứ c kinh tế, tà i
chính khu vự c và thế giớ i, qua đó mà thiết lậ p mố i quan hệ kinh tế, thương
mạ i, đầ u tư, khoa họ c, và cô ng nghệ vớ i cá c nướ c trên thế giớ i.

Hộ i nhậ p kinh tế quố c tế là con đườ ng duy nhấ t để đưa mộ t quố c gia
khô ng ngừ ng phá t triển nền kinh tế và nâ ng cao trình độ khoa họ c kĩ thuậ t

củ a nướ c mình.

Hộ i nhậ p kinh tế quố c tế giú p Việt Nam có cơ hộ i tích lũ y nhữ ng tiền
đề, điều kiện cho mộ t sự phá t triển mớ i: vố n, khoa họ c cô ng nghệ, kinh
nghiệm quả n lý kinh tế, mở rộ ng thị trườ ng, thự c hiện cô ng nghiệp hó a –
hiện đạ i hó a để đưa đấ t đướ c phá t triển. Nếu khô ng tranh thủ nhữ ng cơ hộ i
do toà n cầ u hó a mang lạ i để họ c hỏ i sự phá t triển kinh tế củ a chủ nghĩa tư
bả n thì chú ng ta khơ ng thể xâ y dự ng thà nh cô ng xã hộ i chủ nghĩa đượ c.

Hiện nay, xu thế chung củ a hộ i nhậ p kinh tế quố c tế là tă ng cườ ng hợ p
tá c đa phương, tự do hó a và khu vự c hó a, đặ c biệt chú trọ ng vai trò quan
trọ ng củ a dịch vụ thương mạ ivà tă ng cườ ng chính sá ch bả o hộ vớ i các rà o
cả n thương mạ i hiện đạ i.

Page 8


3.

Quá trình xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ ở Việt Nam – Thành

tựu và khó khăn

Sau khi già nh lạ i độ c lậ p, đặ c biệt từ sau thờ i kì Đổ i mớ i, đấ t nướ c ta đã
có nhiều sự phá t triển vượ t bậ c về kinh tế, trướ c tiên phả i kể tớ i mứ c tă ng
tưở ng cao. Nô ng nghiệp, cô ng nghiệp và dịch vụ đều phá t triển, đặ c biệt là
cá c ngà nh dịch vụ : thương mạ i, du lịch, bưu chính viễn thơ ng… phá t triển
mạ nh mẽ. Cơ cấ u kinh tế có nhữ ng chuyển biến tích cự c: giả m tỉ trọ ng nơ ng
nghiệp, tă ng tỉ trọ ng cô ng nghiệp và dịch vụ . Xuấ t khẩ u tă ng trưở ng vượ t
bậ c. Bên cạ nh đó , mứ c số ng củ a ngườ i dâ n ngà y cà ng cao.

Tuy thế, nền kinh tế nướ c ta vẫ n cị n gặ p rấ t nhiều khó khă n. Cơ bả n
nền kinh tế Việt Nam hiện nay lạ c hậ u về khoa họ c kỹ thuậ t rấ t nhiều so vớ i
cá c nướ c cô ng nghiệp phá t triển. Sả n xuấ t, xuấ t khẩ u củ a ta chủ yếu gồ m cá c
nơ ng khố ng sả n thơ và cá c mặ t hà ng cô ng nghiệp thứ cấ p, khi sả n xuấ t phả i
nhậ p khẩ u má y và vậ t tư phụ tù ng, nô ng nghiệp lệ thuộ c và o phâ n bó n, xă ng
dầ u, thuố c sâ u, nô ng cơ; cô ng nghiệp lệ thuộ c và o má y vậ t tư, linh kiện rờ i.
Cá c nơ ng khố ng sả n thơ như gạ o, cao su, cà phê, hà ng thuỷ sả n, than đá dầ u thô , và cá c mặ t hà ng thứ cấ p khá c: hà ng may mặ c và giầ y dép là nhữ ng
mặ t hà ng xuấ t khẩ u chủ yếu Việt Nam vấ p phả i sự cạ nh tranh rấ t mạ nh củ a
cá c nướ c kém mở mang khá c, cá c hạ n định quota nhậ p khẩ u củ a nướ c
ngoà i, giá cả bấ p bênh và có khuynh hướ ng giả m, thị trườ ng hạ n chế. Trong
nhiều nă m, gạ o, cà phê, cao su, hà ng may mặ c củ a Việt Nam khô ng xuấ t
khẩ u đượ c hết trên thị trườ ng thế giớ i, khiến cho giá sụ t và là m giả m thu
nhậ p củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n trong các ngà nh liên quan. Trong khi đó ,
nhậ p khẩ u lạ i hướ ng về má y, cá c vậ t tư, linh kiện rờ i giá đắ t và các hà ng tiêu
dù ng cao cấ p giá rấ t đắ t.

Page 9


Tình hình nà y là m cho vị thế củ a ta trên thị trườ ng quố c tế yếu đi và
dẫ n đến nhiều nguy cơ lớ n về kinh tế tà i chính:nguy cơ bá n rẻ như cho và
mua phả i trả giá cao; nguy cơ siêu đưa đến thâ m thủ ng cá n câ n thương mạ i
và buộ c phả i vay tiền nướ c ngoà i; nợ quố c tế tă ng gia vớ i tố c độ nhanh hà ng
nă m, đến mộ t mứ c nà o đó có thể dẫ n đến tình hình khủ ng hoả ng tà i chính tiền tệ như đã xả y ra tạ i Thá i Lan; hộ i nhậ p quố c tế giú p Việt Nam tranh thủ
kỹ thuậ t, khoa họ c, vố n quố c tế, tuy nhiên cá c cơ ng ty nướ c ngồ i chỉ đầ u tư
ở Việt Nam nếu họ có lợ i, như vậ y chú ng ta ở trong thế bị độ ng

Sự phố i hợ p 4 nguy cơ trên có khả nă ng đưa đến tình hình mấ t độ c lậ p
tự chủ kinh tế, tà i chính, tiền tệ, gâ y ra tình cả nh lệ thuộ c và o nướ c ngoà i.

Độ c lậ p tự chủ kinh tế là nền tả ng cơ bả n bả o đả m sự bền vữ ng củ a độ c lậ p
tự chủ về chính trị, do đó cầ n phả i có biện phá p xây dự ng nền kinh tế tự chủ
và chủ độ ng trong việc hộ i nhậ p và o kinh tế quố c tế.

3. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay – Cơ hội
và thách thức

Từ Đạ i hộ i Đả ng lầ n VIII và IX, Đả ng ta đã xá c định Việt Nam tấ t yếu
phả i chủ độ ng hộ i nhậ p kinh tế quố c tế. Quá trình hộ i nhậ p vớ i nền kinh tế
quố c tế, mở rộ ng kinh tế đố i ngoạ i thờ i gian qua đã mang lạ i cho chú ng ta
nhữ ng kết quả quan trọ ng :
- Chú ng ta đã là m thấ t bạ i chính sá ch bao vâ y cấ m vậ n, cô lậ p nướ c ta
củ a cá c thế lự c thù địch, tạ o dự ng đượ c mô i trườ ng quố c tế, khu vự c thuậ n
lợ i cho cô ng cuộ c xây dự ng và bả o vệ Tổ quố c, nâ ng cao vị thế nướ c ta trên
chính trườ ng và thương trườ ng thế giớ i.
- Khô ng nhữ ng chú ng ta đã khắ c phụ c đượ c tình trạ ng khủ ng hoả ng
thị trườ ng do Liên Xô và hệ thố ng xã hộ i chủ nghĩa thế giớ i tan rã gâ y nên
mà cò n mở rộ ng đượ c thị trườ ng xuấ t nhậ p khẩ u.
Page 10


- Thu hú t đượ c mộ t nguồ n lớ n đầ u tư trự c tiếp củ a nướ c ngoà i (FDI),
bổ sung cho nguồ n vố n trong nướ c, kết hợ p nộ i lự c vớ i ngoạ i lự c, tạ o đượ c
nhữ ng thà nh tự u kinh tế to lớ n, quan trọ ng.
- Tranh thủ đượ c nguồ n viện trợ phá t triển chính thứ c (ODA) ngà y
cà ng lớ n, đồ ng thờ i giả m đá ng kể nợ nướ c ngoà i.
- Tiếp thu khoa họ c và cô ng nghệ, kỹ nă ng quả n lý, gó p phầ n đà o tạ o
mộ t độ i ngũ cá n bộ quả n lý và cá n bộ kinh doanh nă ng độ ng, sá ng tạ o.
- Từ ng bướ c đưa hoạ t độ ng củ a cá c doanh nghiệp và cả nền kinh tế
và o mô i trườ ng cạ nh tranh, thú c đẩ y chuyển dịch cơ cấ u kinh tế, nâ ng cao

hiệu quả sả n xuấ t kinh doanh.
- Gia nhậ p thà nh cô ng và o các tổ chứ c kinh tế khu vự c và trên thế giớ i:
WTO, APEC,…

Tuy vậ y, qua quá trình hộ i nhậ p kinh tế quố c tế, chú ng ta cũ ng bộ c lộ
nhiều mặ t yếu kém :

- Nhậ n thứ c về nộ i dung, bướ c đi, lộ trình hộ i nhậ p cò n giả n đơn; cá c
ngà nh, cá c cấ p chưa nhậ n thứ c đầ y đủ nhữ ng thá ch thứ c và cơ hộ i để từ đó
có kế hoạ ch chủ độ ng vươn lên vượ t qua thá ch thứ c, nắ m bắ t thờ i cơ để
phá t triển ; khơ ng ít chủ trương, cơ chế, chính sá ch chậ m đượ c đổ i mớ i cho
phù hợ p vớ i yêu cầ u hộ i nhậ p.
- Cô ng tá c hộ i nhậ p kinh tế quố c tế mớ i đượ c triển khai chủ yếu ở cá c
cơ quan Trung ương và mộ t số thà nh phố lớ n, sự tham gia củ a cá c ngà nh,
cá c cấ p, củ a cá c doanh nghiệp cò n yếu và chưa đồ ng bộ , chưa tạ o đượ c sứ c
mạ nh tổ ng hợ p cầ n thiết bả o đả m cho quá trình hộ i nhậ p kinh tế quố c tế đạ t
hiệu quả cao.
- Chưa hình thà nh đượ c mộ t kế hoạ ch tổ ng thể và dài hạ n về hộ i nhậ p
kinh tế quố c tế, mộ t lộ trình hợ p lý thự c hiện cá c cam kết quố c tế.

Page 11


- Nhiều doanh nghiệp cị n ít hiểu biết về thị trườ ng thế giớ i và luậ t
phá p quố c tế, nă ng lự c quả n lý kém, trình độ cơ ng nghệ cị n lạ c hậ u, hiệu
quả sả n xuấ t kinh doanh và khả nă ng cạ nh tranh yếu, tư tưở ng ỷ lạ i, trô ng
chờ và o sự bao cấ p và bả o hộ củ a Nhà nướ c cị n nặ ng.
- Mơ i trườ ng kinh doanh ở nướ c ta chưa thậ t thơ ng thố ng: hệ thố ng
luậ t phá p cò n thiếu, chưa đồ ng bộ , chưa đủ rõ rà ng và nhấ t quá n ; kết cấ u hạ
tầ ng phá t triển chậ m ; trong bộ má y hà nh chính cị n nhiều biểu hiện củ a

bệnh quan liêu và tệ tham nhũ ng, trình độ nghiệp vụ yếu kém, nguồ n nhâ n
lự c chưa đượ c đà o tạ o bà i bả n…
- Độ i ngũ cá n bộ là m cô ng tá c kinh tế đố i ngoạ i cò n thiếu và yếu; tổ
chứ c chỉ đạ o chưa sá t và kịp thờ i; các cấ p, cá c ngà nh chưa quan tâ m chỉ đạ o
và tạ o điều kiện cho cá c doanh nghiệp chuẩ n bị tham gia hộ i nhậ p. Đâ y là
nguyên nhâ n sâ u xa củ a nhữ ng yếu kém, khuyết điểm trong hợ p tá c kinh tế
vớ i nướ c ngoà i.
KẾT LUẬN

Xâ y dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ vớ i hộ i nhậ p kinh tế quố c tế có
mố i liên hệ khă ng khít, biện chứ ng vớ i nhau. Trong điều kiện tồ n cầ u hố
kinh tế đã trở thà nh mộ t xu thế khá ch quan, chi phố i sự phá t triển củ a các
nướ c trên thế giớ i, để phá t triển bền vữ ng, hiệu quả , mỗ i quố c gia phả i xây
dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ , đồ ng thờ i thự c hiện chủ độ ng hộ i nhậ p
kinh tế quố c tế. Có xây dự ng đượ c nền kinh tế độ c lậ p tự chủ thì mớ i tạ o
đượ c cơ sở kinh tế, cơ sở vậ t chấ t - kỹ thuậ t củ a chế độ chính trị độ c lậ p, tự
chủ . Độ c lậ p tự chủ về kinh tế là nền tả ng vậ t chấ t để đả m bả o cho sự độ c
lậ p tự chủ , bền vữ ng về chính trị.
Có lẽ sau khi nghiên cứ u kỹ đề tà i chú ng ta có thể nhậ n ra rằ ng khơ ng
thể có độ c lậ p tự chủ khi khơ ng có hộ i nhậ p kinh tế quố c tế, giữ a chú ng có
mố i liên hệ biện chứ ng vớ i nhau. Chỉ có xâ y dự ng mộ t nền kinh tế độ c lậ p tự
chủ chú ng ta mớ i có đầy đủ tư cá ch và tự lự c để chủ độ ng hộ i nhậ p đú ng
Page 12


hướ ng và có hiệu quả ; và ngượ c lạ i, chỉ có chủ độ ng hộ i nhậ p kinh tế quố c tế
chú ng ta mớ i nhanh chó ng bổ sung cho nộ i lự c cò n khiếm khuyết, thiếu hụ t,
rú t ngắ n con đườ ng phá t triển nhằ m khô ng ngừ ng tự hồ n thiện mình để
giữ vữ ng nền độ c lậ p tự chủ . Hơn nữ a chú ng ta chủ độ ng hộ i nhậ p chính là
chú ng ta chủ độ ng bả o vệ và quyết tâ m bả o vệ bằ ng đượ c mụ c tiêu độ c lậ p

tự chủ trong phá t triển. Độ c lậ p tự chủ để mở cử a chủ độ ng hộ i nhậ p, chủ
độ ng hộ i nhậ p để bả o vệ độ c lậ p tự chủ . Mố i quan hệ giữ a xây dự ng nền
kinh tế độ c lậ p tự chủ vớ i hộ i nhậ p kinh tế quố c tế là mố i quan hệ tương hỗ ,
có tính biện chứ ng; hộ i nhậ p cà ng chấ t lượ ng thì độ c lậ p tự chủ cà ng cao.
Độ c lậ p tự chủ cà ng cao thì cà ng có điều kiện chủ độ ng, tích cự c hộ i nhậ p.
Việc xâ y dự ng nền kinh tế độ c lậ p tự chủ hiện nay khô ng hề mâ u thuẫ n vớ i
quá trình hộ i nhậ p kinh tế quố c tế và xu thế toà n cầ u hoá kinh tế.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1/ Giá o trình “Nhữ ng nguyên lý cơ bả n củ a Chủ nghĩa Má c – Lênin” – NXB
Chính trị Quố c gia – 2011 – T69-72
2/ Vă n kiện Đạ i hộ i Đả ng VII – NXB Sự thậ t – 1991 – T147
3/ Vă n kiện Đạ i hộ i Đả ng VIII – NXB Quố c gia HN – 1996 – T84-85
4/ Vă n kiện Đạ i hộ i Đả ng IX - NXB Chính trị Quố c gia – 2001 – T167
5/ Số liệu & tà i liệu khá c: Internet

Page 13