tiểu luận phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến và vận dụng phân tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

MỤC LỤC
Trang
Mở đầu

3

Nội dung

4

I. Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến

4

1.

Phép biện chứng duy vật

2.

Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến

2.1.

Nội dung

2.2.

Ý nghĩa phương pháp luận

II. Vận dụng phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến vào

4
4
5

6

việc phân tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập
tự chủ với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế
1.

Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ

8

2.

Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

8

3.

Quá trình xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ ở Việt Nam

9

– Thành tựu và khó khăn
4.

Q trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay

10

– Cơ hội và thách thức

KẾT LU N

DANH M C T

Page 2


Phé p biệ# n chứ ng duy vậ# t là LỜI-mộ# tMỞbộ# ĐẦUphậ# n lý luậ# n cơ bả1n hợ p
thà-nh thế2 giớ i quan và-phương phá p luậ# n triế2t họ c củ1a chủ1nghĩ6a Má c – Lê#nin.

Mộ# t trong hai nguyê#n lý cơ bả1n củ1a phé p biệ# n ch ứ ng duy vậ# t chí
nh là-nguyê#n lý về9mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n. Hiể:u đượ c nguyê#n lý này, chú ng ta mớ i có thể:vậ# n dụ ng ch ủ1nghĩ6a Má c – Lê#nin và-o th ự c
tế2mộ# t cá ch đú ng đắ=n và-hợ p lý .
Trong số2cá c vấ2n đề9về9vậ# n dụ ng mố2i liê#n hệ# phổ:bi ế2n và-o th ự c t ế2 ở1
nướ c ta hiệ# n nay, phâ#n tí ch mố2i liê#n hệ# giữ6a xâ#y d ự ng n ề9n kinh t ế2đ ộ# c l ậ# p
tự chủ1vớ i chủ1độ# ng hộ# i nhậ# p kinh tế2qu ố2c tế2là-m ộ# t đ ề9tà-i c ấ2p thi ế2t b ở1i
trong xu thế2toà-n cầ9u hoá hiệ# n nay, cá c qu ố2c gia trê#n th ế2giớ i đ ề9u đang đi theo xu
hướ ng mở1 cử1a hộ# i nhậ# p và-Việ# t Nam khô#ng phả1i ngoạ i l ệ# , tuy nhiê#n n ế2u
trướ c tiê#n khô#ng xâ#y dự ng đượ c nề9n kinh tế2độ# c l ậ# p tự chủ1thì-nướ c ta sẽ6 g ặB
p rấ2t nhiề9u bấ2t lợ i trong quá trì-nh hộ# i nhậ# p. Nhậ# n thứ c rõ6tí nh đú ng đ ắ=n,
cấ2p thiế2t củ1a việ# c đặB t ra vấ2n đề9nà-y, em quyế2t đị nh chọ n đề9tà-i tiể:u lu ậ# n:

“Phé p biệ# n chứ ng về9mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n và-vậ# n dụ ng phâ#n tí

ch mố2i liê#n hệ# giữ6a xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p t ự ch ủ1v ớ i
chủ1độ# ng hộ# i nhậ# p kinh tế2 quố2c tế2”.
Mụ c đí ch nghiê#n cứ u củ1a bà-i ti ể:u luậ# n nà-y là-giú p hi ể:u rõ6n ộ# i dung, ý
nghĩ6a củ1a phé p biệ# n chứ ng về9mố2i liê#n hệ# ph ổ:bi ế2n, hi ể:u rõ6khá i ni ệ# m
“xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1”, “chủ1độ# ng hộ# i nh ậ# p kinh
tế2quố2c tế2” và-mố2i quan hệ# biệ# n chứ ng gi ữ6a chú ng. T ừ-đó xá c đ ị nh nhi ệ# m
vụ nghiê#n cứ u là-vậ# n dụ ng phé p biệ# n chứ ng về9mố2i liê#n h ệ# ph ổ:bi ế2n
để:phâ#n tí ch, là-m rõ6mố2i liê#n hệ# giữ6a xâ#y dự ng nề9n kinh t ế2đ ộ# c l ậ# p t ự
chủ1vớ i chủ1độ# ng hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2 ở1Vi ệ# t Nam: th ự c tr ạ ng vàgiả1i phá p.


Page 3


NỘI DUNG
I.

Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến - Cơ sở triết học c ủa đề
tài

1.

PhépQuanbiệnđiể:mchứngduyvậ# tduybiệ# nvậtchứ ng khơ#ng chỉ1khẳGng đị

nh bả1n chấ2t vậ# t chấ2t, tí nh thố2ng nhấ2t vậ# t ch ấ2t c ủ1a th ế2gi ớ i, mà-cò-n
khẳGng đị nh cá c sự vậ# t, hiệ# n tượ ng trong thế2giớ i luô#n t ồ9n t ạ i trong sự liê#n
hệ# , trong sự vậ# n độ# ng và-phá t triể:n khô#ng ng ừ-ng theo nh ữ6ng quy lu ậ# t
vố2n có củ1a nó . Là-m sá ng tỏ1nhữ6ng vấ2n đề9đó là-nộ# i dung c ơ b ả1n c ủ1a phé p
biệ# n chứ ng.
Chí nh vì -vậ# y, chủ1nghĩ6a Má c – Lê#nin khẳGng đị nh phé p bi ệ# n ch ứ ng duy

vậ# t là-“khoa họ c về9mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n”, và-cũ6ng là-“khoa h ọ c v ề9nh ữ6ng
quy luậ# t phổ:biế2n củ1a sự vậ# n độ# ng và-s ự phá t tri ể:n c ủ1a t ự nhiê#n, c ủ1a
xã6hộ# i loà-i ngườ-i và-củ1a tư duy”. V.I. Lê#nin nhấ2n m ạ nh thê#m: Phé p bi ệ# n ch ứ
ng là-họ c thuyế2t sâ#u sắ=c nhấ2t, khô#ng phiế2n diệ# n về9sự phá t triể:n.

Nộ# i dung phé p biệ# n chứ ng duy vậ# t gồ9m 2 nguyê#n lý , 6 c ặB p
phạ m trù-và-3 quy luậ# t cơ bả1n.
2.

Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
Trong2.1.Nộiphé pdungbiệ# n chứ ng, khá i niệ# m “mố2i liê#n hệ# ” dù-ng

để:chỉ1sự quy đị nh, sự tá c độ# ng và-chuyể:n hó a lẫIn nhau gi ữ6a cá c sự vậ# t, hi ệ# n
tượ ng, hay giữ6a cá c mặB t, cá c yế2u tố2củ1a mỗIi sự vậ# t, hiệ# n tượ ng trong
thế2giớ i; cò-n khá i niệ# m “mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n” dù-ng để:chỉ1tí nh phổ:bi ế2n
củ1a cá c mố2i liê#n hệ# củ1a cá c sự vậ# t, hiệ# n tượ ng củ1a thế2giớ i, đồ9ng thờ-i
cũ6ng dù-ng để:chỉ1cá c mố2i liê#n hệ# tồ9n tạ i ở1nhiề9u sự vậ# t, hiệ# n tượ ng củ1a
thế2giớ i, trong đó nhữ6ng mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n nhấ2t là-nhữ6ng mố2i liê#n hệ#
tồ9n tạ i ở1mọ i sự vậ# t, hiệ# n tượ ng củ1a thế2giớ i, nó thuộ# c đố2i tượ ng nghiê#n
cứ u củ1a phé p biệ# n chứ ng. Đó là-cá c


Page 4


mố2i liê#n hệ# giữ6a cá c mặB t đố2i lậ# p: l ượ ng và-chấ2t, kh ẳGng đ ị nh và-ph ủ1đ ị
nh, cá i chung và-cá i riê#ng, bả1n chấ2t và-hiệ# n tượ ng… Như vậ# y, gi ữ6a cá c sự vậ#
t, hiệ# n tượ ng củ1a thế2giớ i vừ-a tồ9n tạ i nhữ6ng m ố2i liê#n h ệ# đ ặB c thù-, v ừ-a
tồ9n tạ i nhữ6ng mố2i liê#n hệ# phổ:biế2n ở1 nhữ6ng phạ m vi nh ấ2t đ ị nh. Đ ồ9ng
thờ-i cũ6ng tồ9n tạ i nhữ6ng mố2i liê#n hệ# phổ:bi ế2n nhấ2t, trong đó nh ữ6ng m ố2i

liê#n hệ# đặB c thù-là-sự thể:hiệ# n nhữ6ng mố2i liê#n hệ# phổ:bi ế2n trong nh ữ6ng
điề9u kiệ# n nhấ2t đị nh. Toà-n bộ# nhữ6ng mố2i liê#n hệ# đặB c thù-và-ph ổ:bi ế2n đó
tạ o nê#n tí nh thố2ng nhấ2t trong tí nh đa dạ ng và-ngượ c l ạ i, tí nh đa d ạ ng trong tí
nh thố2ng nhấ2t củ1a cá c mố2i liê#n hệ# trong giớ i tự nhiê#n, xã6hộ# i và-tư duy.

2Nộ# i.2. Ýdungnghĩacủ1aphươngnguyê#npháplý về9luậnmố2i liê#n
hệ# phổ:biế2n cho thấ2y trong hoạ t độ# ng nhậ# n th ứ c và-th ự c tiễIn
cầ9n phả1i có quan điể:m toà-n diệ# n và-quan điể:m lị ch sử1- cụ th ể:.
Quan điể:m tồ-n diệ# n đị-i hỏ1i trong nhậ# n thứ c và-xử1lý cá c tì -nh
huố2ng thự c tiễIn cầ9n phả1i xem xé t sự vậ# t, hiệ# n tượ ng trong m ố2i quan
hệ# biệ# n chứ ng qua lạ i giữ6a cá c bộ# ph ậ# n, y ế2u tố2, cá c m ặB t c ủ1a chí
nh sự vậ# t, hiệ# n tượ ng và-trong sự tá c độ# ng qua l ạ i giữ6a s ự v ậ# t, hi ệ# n
tượ ng đó vớ i cá c sự vậ# t, hiệ# n tượ ng khá c. Ch ỉ1trê#n c ơ s ở1đó m ớ i có
thể:nhậ# n thứ c đú ng về9sự vậ# t, hiệ# n tượ ng và-xử1lý có hiệ# u quả1cá c
vấ2n đề9củ1a đờ-i số2ng thự c tiễIn. Như vậ# y, quan đi ể:m toà-n di ệ# n đ ố2i
lậ# p vớ i quan điể:m phiế2n diệ# n, siê#u hì-nh trong nhậ# n th ứ c và-th ự c
tiễIn.
Quan điể:m lị ch sử1- cụ thể:yê#u cầ9u trong vi ệ# c nhậ# n th ứ c và-x ử1lý cá c tình huố2ng trong hoạ t độ# ng thự c tiễIn cầ9n phả1i xé t đế2n nhữ6ng tí nh chấ2t đặB c
thù-củ1a đố2i tượ ng nhậ# n thứ c và-tì -nh huố2ng phả1i gi ả1i quy ế2t khá c nhau trong
thự c tiễIn. Phả1i xá c đị nh rõ6vị trí , vai trò-khá c nhau c ủ1a m ỗIi m ố2i liê#n h ệ# c ụ
thể:trong nhữ6ng tì-nh huố2ng cụ thể:để:từ-đó có đượ c nhữ6ng gi ả1i phá p đú ng đ ắ=n
và-có hiệ# u quả1trong việ# c xử1 lý cá c vấ2n đề9thự c tiễIn. Như vậ# y, trong
Page 5


nhậ# n thứ c và-thự c tiễIn khô#ng nhữ6ng cầ9n phả1i trá nh và-khắ=c
phụ c quan điể:m phiế2n diệ# n, siê#u hì-nh mà-cị-n phả1i trá nh vàkhắ=c phụ c quan điể:m chiế2t trung, ngụ y biệ# n.
Vận dụng phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến vào việc

AI.

phân tích mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế đ ộc l ập t ự ch ủ v ới
chủ động hội nhập kinh tế quốc tế
1.

Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ
Mộ# t nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1trong bố2i cả1nh tồ-n cầ9u hó a hi ệ# n

nay có thể:đượ c hiể:u là-nề9n kinh tế2có khả1năBng thí ch ứ ng cao v ớ i nh ữ6ng bi ế2n
độ# ng củ1a tì-nh hì-nh quố2c tế2và-trong bấ2t cứ tì -nh hu ố2ng nà-o nó cũ6ng có
thể:cho phé p duy trì-cá c hoạ t độ# ng bì-nh thườ-ng c ủ1a xã6h ộ# i và-ph ụ c v ụ đ ắ=c l ự
c cho cá c mụ c tiê#u phá t triể:n kinh tế2xã6hộ# i c ủ1a đ ấ2t n ướ c. Đó là-n ề9n kinh
tế2có cơ cấ2u kinh tế2hợ p lý , hiệ# u quả1và-đả1m bả1o độ# an toà-n c ầ9n thi ế2t, có
tố2c độ# tăBng trưở1ng bề9n vữ6ng và-năBng lự c cạ nh tranh cao, c ơ c ấ2u xu ấ2t nh ậ#
p khẩ:u cơ bả1n câ#n đố2i, cơ cấ2u mặB t hà-ng đa dạ ng, phong phú v ớ i t ỷ1l ệ# cá c
mặB t hà-ng cơ#ng nghệ# và-có giá trị gia tăBng l ớ n chi ế2m ưu thế2, c ơ c ấ2u th ị tr ường quố2c tế2; đố2i tá c cũ6ng đa dạ ng và-trá nh ch ỉ1t ậ# p trung quá nhi ề9u và-o m ộ# t
và-i mụ c tiê#u; đả1m bả1o nề9n tà-i chí nh là-nh mạ nh, đ ặB c bi ệ# t gi ữ6câ#n b ằNng
cầ9n thiế2t trong cá n câ#n thanh tố n và-có nguồ9n dự trữ6quố2c gia mạ nh.

Như vậ# y nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1là-nề9n kinh tế2khô#ng b ị
lệ# thuộ# c và-o cá c nướ c khá c, mộ# t ngườ-i ho ặB c mộ# t t ổ:ch ứ c kinh
tế2nà-o đó về9đườ-ng lố2i, chí nh sá ch phá t triể:n, khơ#ng b ị b ấ2t c ứ ai dùng nhữ6ng điề9u kiệ# n kinh tế2, tà-i chí nh, thương mạ i, việ# n tr ợ đ ể:á p
đặB t, khố2ng chế2, là-m tổ:n hạ i chủ1quyề9n quố2c gia và-l ợ i í ch c ơ b ả1n
củ1a dâ#n tộ# c.
Nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1cò-n là-nề9n kinh tế2dù-trướ c nhữ6ng biế2n
độ# ng củ1a thị trườ-ng và-khủ1ng hoả1ng củ1a nề9n kinh tế2, tà-i chí nh bê#n ngồ-i
vẫIn có


Page 6

khả1năBng cơ bả1n duy trì-sự ổ:n đị nh và-phá t triể:n trướ c sự bao vâ#y,
cô#lậ# p và-chố2ng phá củ1a cá c thế2lự c thù-đị ch, nê#n vẫIn có
khả1năBng đứ ng vữ6ng, khô#ng sụ p đổ:, khô#ng bị rố2i loạ n.
Xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1khô#ng chỉ1xu ấ2t phá t t ừ-quan đi ể:m,
đườ-ng lố2i chí nh trị độ# c lậ# p tự chủ1mà-cũ6ng là-đị-i hỏ1i c ủ1a thự c ti ễIn, nh ằNm
bả1o đả1m độ# c lậ# p tự chủ1vữ6ng chắ=c về9chí nh trị , bả1o đả1m phá t tri ể:n b ề9n
vữ6ng và-có hiệ# u quả1cho chí nh ngay nề9n kinh tế2, cho việ# c m ở1c ử1a, h ộ# i nh ậ# p
kinh tế2 quố2c tế2. Có xâ#y dự ng đượ c nề9n kinh tế2độ# c l ậ# p t ự chủ1thì-m ớ i t ạ o đ ượ
c cơ sở1 kinh tế2, cơ sở1vậ# t chấ2t - kỹ6thuậ# t củ1a chế2đ ộ# chí nh tr ị đ ộ# c l ậ# p t ự
chủ1. Độ# c lậ# p tự chủ1về9kinh tế2là-nề9n tả1ng vậ# t chấ2t đ ể:b ả1o đ ả1m cho s ự đ ộ#
c lậ# p tự chủ1bề9n vữ6ng về9chí nh trị .Khơ#ng th ể:có đ ộ# c l ậ# p tự ch ủ1v ề9chí nh tr ị
nế2u bị lệ# thuộ# c về9 kinh tế2. Độ# c l ậ# p t ự chủ1về9kinh t ế2đ ượ c đ ặB t trong m ố2i
quan hệ# biệ# n chứ ng vớ i độ# c lậ# p tự chủ1về9cá c m ặB t khá c sẽ6t ạ o ra s ự đ ộ# c l ậ#
p tự chủ1và-sứ c mạ nh tổ:ng hợ p củ1a mộ# t qu ố2c gia. Nh ư vâ#y, đ ộ# c l ậ# p t ự
chủ1về9kinh tế2đồ9ng nghĩ6a vớ i bả1o đả1m vữ6ng chắ=c đị nh hướ ng xã6h ộ# i
chủ1nghĩ6a và-giá trị truyề9n thố2ng, bả1n sắ=c văBn hó a dâ#n t ộ# c trong cơ#ng cu ộ# c
phá t triể:n kinh tế2, tiế2n hà-nh cô#ng nghiệ# p hó a, hi ệ# n đ ạ i hó a đ ấ2t n ướ c. Khơ#ng
phả1i chờ-đế2n khi có trì -nh độ# phá t triể:n cao mớ i đ ặB t v ấ2n đ ề9gi ữ6v ữ6ng đ ộ# c l ậ#
p tự chủ1, mà-ngay từ-bâ#y giờ-chú ng ta phả1i bả1o đả1m yê#u c ầ9u c ơ b ả1n v ề9đ ộ# c
lậ# p tự chủ1, trướ c hế2t là-về9đườ-ng lố2i chí nh trị và-cá c nguyê#n tắ=c cơ b ả1n v ề9phá
t triể:n kinh tế2. Đương nhiê#n, xâ#y dự ng kinh tế2độ# c lậ# p t ự ch ủ1là-m ộ# t quá trì-nh
lâ#u dà-i, đi từ-thấ2p đế2n cao, ngà-y cà-ng hoà-n chỉ1nh, ngà-y cà-ng bề9n v ữ6ng.

Trong thờ-i đạ i “thế2giớ i phẳGng”, nề9n kinh tế2độ# c l ậ# p tự ch ủ1khơ#ng
cị-n đượ c hiể:u là-mộ# t nề9n kinh tế2khé p kí n, tự cung tự c ấ2p mà-đ ượ c đ ặB t
trong mố2i quan hệ# biệ# n chứ ng vớ i mở1cử1a, hộ# i nhậ# p, ch ủ1độ# ng tham
gia giao lưu, hợ p tá c và-cạ nh tranh qu ố2c tế2trê#n c ơ sở1phá t huy t ố2i đa n ộ# i l ự
c và-lợ i thế2 củ1a quố2c gia. Điề9u nà-y có nghĩ6a là-độ# c l ậ# p tự chủ1v ề9kinh

tế2cũ6ng đồ9ng thờ-i hộ# i nhậ# p đượ c và-o nề9n kinh tế2quố2c tế2.
Page 7


2.

Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế
Hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2là-quá trì -nh “mở1 cử1a” nề9n kinh tế2, đưa

cá c doanh nghiệ# p trong nướ c tham gia tí ch cự c và-o c ạ nh tranh qu ố2c t ế2,
phâ#n cô#ng lao độ# ng quố2c tế2; qua đó tạ o điề9u kiệ# n m ở1 r ộ# ng khơ#ng
gian và-mơ#i trườ-ng để:chiế2m lĩ6nh nhữ6ng vị trí phù-hợ p nh ấ2t có th ể:trong
quan hệ# kinh tế2 quố2c tế2. Đó cũ6ng là-q trì-nh chú ng ta tham gia và-o cá c
tổ:chứ c kinh tế2, tà-i chí nh khu vự c và-thế2giớ i, qua đó mà-thiế2t l ậ# p mố2i quan
hệ# kinh tế2, thương mạ i, đầ9u tư, khoa họ c, và-cô#ng nghệ# v ớ i cá c n ướ c trê#n
thế2giớ i.

Hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2là-con đườ-ng duy nh ấ2t đ ể:đ ưa
mộ# t quố2c gia khơ#ng ngừ-ng phá t triể:n nề9n kinh tế2và-nâ#ng cao
trì-nh độ# khoa họ c kĩ6thuậ# t củ1a nướ c mì-nh.
Hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2giú p Việ# t Nam có c ơ hộ# i tí ch lũ6y nh ữ6ng
tiề9n đề9, điề9u kiệ# n cho mộ# t sự phá t tri ể:n m ớ i: v ố2n, khoa h ọ c cô#ng ngh ệ# ,
kinh nghiệ# m quả1n lý kinh tế2, mở1 rộ# ng thị trườ-ng, th ự c hi ệ# n cơ#ng nghi ệ# p
hó a – hiệ# n đạ i hó a để:đưa đấ2t đướ c phá t tri ể:n. N ế2u khô#ng tranh th ủ1nh ữ6ng
cơ hộ# i do tồ-n cầ9u hó a mang lạ i để:họ c hỏ1i s ự phá t tri ể:n kinh t ế2c ủ1a
chủ1nghĩ6a tư bả1n thì-chú ng ta khơ#ng thể:xâ#y dự ng thà-nh cô#ng xã6h ộ# i
chủ1nghĩ6a đượ c.

Hiệ# n nay, xu thế2chung củ1a hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2làtăBng cườ-ng hợ p tá c đa phương, tự do hó a và-khu vự c hó a, đ ặB c biệ# t
chú trọ ng vai trò-quan trọ ng củ1a dị ch vụ thương mạ ivà-tăBng c ườ-ng

chí nh sá ch bả1o hộ# vớ i cá c rà-o cả1n thương mạ i hiệ# n đ ạ i.


Page 8


3.

Quá trình xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ ở Việt Nam – Thành

tựu và khó khăn
Sau khi già-nh lạ i độ# c lậ# p, đặB c biệ# t từ-sau thờ-i kì -Đ ổ:i m ớ i, đ ấ2t n ướ c ta
đã6 có nhiề9u sự phá t triể:n vượ t bậ# c về9kinh t ế2, tr ướ c tiê#n ph ả1i k ể:t ớ i m ứ c
tăBng tưở1ng cao. Nô#ng nghiệ# p, cô#ng nghiệ# p và-dị ch vụ đề9u phá t tri ể:n, đ ặB c
biệ# t là-cá c ngà-nh dị ch vụ : thương mạ i, du lị ch, b ưu chí nh vi ễIn thơ#ng… phá t
triể:n mạ nh mẽ6. Cơ cấ2u kinh tế2có nhữ6ng chuyể:n biế2n tí ch c ự c: gi ả1m t ỉ1tr ọ ng
nô#ng nghiệ# p, tăBng tỉ1trọ ng cô#ng nghiệ# p và-dị ch vụ . Xuấ2t khẩ:u tăBng tr ưở1ng
vượ t bậ# c. Bê#n cạ nh đó , mứ c số2ng củ1a ngườ-i dâ#n ngà-y cà-ng cao.
Tuy thế2, nề9n kinh tế2nướ c ta vẫIn cò-n gặB p r ấ2t nhi ề9u khó khăBn. C ơ b ả1n
nề9n kinh tế2Việ# t Nam hiệ# n nay lạ c hậ# u về9khoa họ c kỹ6thu ậ# t r ấ2t nhi ề9u
so vớ i cá c nướ c cô#ng nghiệ# p phá t triể:n. Sả1n xuấ2t, xu ấ2t kh ẩ:u c ủ1a ta
chủ1yế2u gồ9m cá c nơ#ng khố ng sả1n thơ#và-cá c mặB t hà-ng cô#ng nghi ệ# p th ứ
cấ2p, khi sả1n xuấ2t phả1i nhậ# p khẩ:u má y và-vậ# t t ư ph ụ tù-ng, nô#ng nghi ệ# p
lệ# thuộ# c và-o phâ#n bó n, xăBng dầ9u, thuố2c sâ#u, nơ#ng c ơ; cô#ng nghi ệ# p l ệ#
thuộ# c và-o má y vậ# t tư, linh kiệ# n r ờ-i. Cá c nơ#ng khố ng s ả1n thơ#nh ư g ạ o, cao
su, cà-phê#, hà-ng thuỷ1sả1n, than đá -dầ9u thô#, và-cá c mặB t hà-ng th ứ c ấ2p khá c:
hà-ng may mặB c và-giầ9y dé p là-nhữ6ng mặB t hà-ng xu ấ2t kh ẩ:u ch ủ1y ế2u Vi ệ# t
Nam vấ2p phả1i sự cạ nh tranh rấ2t mạ nh củ1a cá c nướ c ké m m ở1 mang khá c, cá c
hạ n đị nh quota nhậ# p khẩ:u củ1a nướ c ngồ-i, giá cả1bấ2p bê#nh và-có khuynh h ướ
ng giả1m, thị trườ-ng hạ n chế2. Trong nhiề9u năBm, gạ o, cà-phê#, cao su, hà-ng may

mặB c củ1a Việ# t Nam khô#ng xuấ2t khẩ:u đượ c hế2t trê#n thị tr ườ-ng th ế2gi ớ i,
khiế2n cho giá sụ t và-là-m giả1m thu nhậ# p củ1a cô#ng nhâ#n, nô#ng dâ#n trong cá c
ngà-nh liê#n quan. Trong khi đó , nhậ# p kh ẩ:u lạ i h ướ ng v ề9má y, cá c v ậ# t t ư, linh
kiệ# n rờ-i giá đắ=t và-cá c hà-ng tiê#u dù-ng cao cấ2p giá rấ2t đắ=t.
Page 9


Tì-nh hì-nh nà-y là-m cho vị thế2củ1a ta trê#n thị tr ườ-ng qu ố2c t ế2y ế2u đi vàdẫIn đế2n nhiề9u nguy cơ lớ n về9kinh tế2tà-i chí nh:nguy c ơ bá n rẻ1nh ư cho và-mua
phả1i trả1giá cao; nguy cơ siê#u đưa đế2n thâ#m thủ1ng cá n câ#n th ương m ạ i vàbuộ# c phả1i vay tiề9n nướ c ngoà-i; nợ quố2c tế2tăBng gia v ớ i t ố2c đ ộ# nhanh hà-ng
năBm, đế2n mộ# t mứ c nà-o đó có thể:dẫIn đế2n tì-nh hì -nh kh ủ1ng ho ả1ng tà-i chí nh
- tiề9n tệ# như đã6xả1y ra tạ i Thá i Lan; hộ# i nhậ# p quố2c t ế2giú p Vi ệ# t Nam tranh
thủ1 kỹ6thuậ# t, khoa họ c, vố2n quố2c tế2, tuy nhiê#n cá c cơ#ng ty n ướ c ngồ-i
chỉ1đầ9u tư ở1Việ# t Nam nế2u họ có lợ i, như vậ# y chú ng ta ở1trong thế2bị độ# ng
Sự phố2i hợ p 4 nguy cơ trê#n có khả1năBng đưa đế2n tì-nh hì-nh m ấ2t đ ộ# c l ậ#
p tự chủ1kinh tế2, tà-i chí nh, tiề9n tệ# , gâ#y ra tì -nh cả1nh l ệ# thu ộ# c và-o n ướ c
ngoà-i. Độ# c lậ# p tự chủ1kinh tế2là-nề9n t ả1ng cơ bả1n bả1o đ ả1m s ự b ề9n v ữ6ng
củ1a độ# c lậ# p tự chủ1về9chí nh trị , do đó cầ9n ph ả1i có bi ệ# n phá p xâ#y d ự ng
nề9n kinh tế2tự chủ1 và-chủ1độ# ng trong việ# c hộ# i nhậ# p và-o kinh tế2quố2c tế2.
3.

Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam hiện nay – Cơ
hội và thách thức
Từ-Đạ i hộ# i Đả1ng lầ9n VIII và-IX, Đả1ng ta đã6xá c đị nh Việ# t

Nam tấ2t yế2u phả1i chủ1độ# ng hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2. Quá trình hộ# i nhậ# p vớ i nề9n kinh tế2 quố2c tế2, mở1rộ# ng kinh tế2đ ố2i
ngoạ i thờ-i gian qua đã6mang lạ i cho chú ng ta nh ữ6ng k ế2t quả1quan tr ọ
ng :
- Chú ng ta đã6là-m thấ2t bạ i chí nh sá ch bao vâ#y c ấ2m v ậ# n,
cô#lậ# p nướ c ta củ1a cá c thế2lự c thù-đị ch, tạ o dự ng đượ c mô#i tr ườ-ng
quố2c tế2, khu vự c thuậ# n lợ i cho cô#ng cu ộ# c xâ#y d ự ng và-b ả1o v ệ#

Tổ:quố2c, nâ#ng cao vị thế2nướ c ta trê#n chí nh trườ-ng và-th ương tr ườ-ng
thế2giớ i.
- Khô#ng nhữ6ng chú ng ta đã6khắ=c phụ c đượ c tì-nh tr ạ ng kh ủ1ng
hoả1ng thị trườ-ng do Liê#n Xô#và-hệ# thố2ng xã6hộ# i chủ1nghĩ6a th ế2giớ
i tan rã6gâ#y nê#n mà-cò-n mở1rộ# ng đượ c thị trườ-ng xuấ2t nhậ# p khẩ:u.


Page 10


-

Thu hú t đượ c mộ# t nguồ9n lớ n đầ9u tư trự c tiế2p củ1a n ướ c

ngoà-i (FDI), bổ:sung cho nguồ9n vố2n trong n ướ c, kế2t h ợ p n ộ# i l ự c v ớ
i ngoạ i lự c, tạ o đượ c nhữ6ng thà-nh tự u kinh tế2to lớ n, quan tr ọ ng.
-

Tranh thủ1đượ c nguồ9n việ# n trợ phá t triể:n chí nh thứ c (ODA)

ngà-y cà-ng lớ n, đồ9ng thờ-i giả1m đá ng kể:nợ nướ c ngoà-i.
- Tiế2p thu khoa họ c và-cơ#ng nghệ# , kỹ6năBng quả1n lý , gó p phầ9n đà-o t ạ

o mộ# t độ# i ngũ6cá n bộ# quả1n lý và-cá n bộ# kinh doanh năBng độ# ng, sá ng tạ o.
-

Từ-ng bướ c đưa hoạ t độ# ng củ1a cá c doanh nghiệ# p và-c ả1n ề9n

kinh tế2 và-o mô#i trườ-ng cạ nh tranh, thú c đẩ:y chuy ể:n d ị ch c ơ c ấ2u
kinh tế2, nâ#ng cao hiệ# u quả1sả1n xuấ2t kinh doanh.

-

Gia nhậ# p thà-nh cô#ng và-o cá c tổ:chứ c kinh tế2khu v ự c và-

trê#n thế2giớ i: WTO, APEC,…
Tuy vậ# y, qua quá trì-nh hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2, chú ng ta
cũ6ng bộ# c lộ# nhiề9u mặB t yế2u ké m :
-

Nhậ# n thứ c về9nộ# i dung, bướ c đi, lộ# trì-nh hộ# i nh ậ# p cị-n

giả1n đơn; cá c ngà-nh, cá c cấ2p chưa nh ậ# n thứ c đầ9y đủ1nhữ6ng thá ch
thứ c và-cơ hộ# i để:từ-đó có kế2hoạ ch chủ1độ# ng vươn lê#n vượ t qua thá
ch thứ c, nắ=m bắ=t thờ-i cơ để: phá t triể:n ; khơ#ng í t ch ủ1trương, cơ ch ế2,
chí nh sá ch chậ# m đượ c đổ:i mớ i cho phù-hợ p vớ i yê#u c ầ9u h ộ# i nh ậ# p.
-

Cô#ng tá c hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2mớ i đượ c tri ể:n khai

chủ1yế2u ở1cá c cơ quan Trung ương và-mộ# t số2thà-nh phố2l ớ n, s ự
tham gia củ1a cá c ngà-nh, cá c cấ2p, củ1a cá c doanh nghi ệ# p cò-n y ế2u
và-chưa đồ9ng bộ# , chưa tạ o đượ c sứ c mạ nh tổ:ng h ợ p c ầ9n thi ế2t
bả1o đả1m cho quá trì-nh hộ# i nhậ# p kinh tế2quố2c tế2đ ạ t hi ệ# u
quả1cao.
- Chưa hì-nh thà-nh đượ c mộ# t kế2hoạ ch tổ:ng thể:và-dà-i hạ n về9hộ# i nhậ#

p kinh tế2quố2c tế2, mộ# t lộ# trì-nh hợ p lý thự c hiệ# n cá c cam kế2t quố2c t ế2.
Page 11

- Nhiề9u doanh nghiệ# p cị-n í t hi ể:u bi ế2t về9thị trườ-ng th ế2gi ớ i và-

luậ# t phá p quố2c tế2, năBng lự c quả1n lý ké m, trì-nh đ ộ# cơ#ng ngh ệ# cị-n
lạ c hậ# u, hiệ# u quả1sả1n xuấ2t kinh doanh và-khả1năBng cạ nh tranh y ế2u,
tư tưở1ng ỷ1lạ i, trô#ng chờ-và-o sự bao cấ2p và-bả1o hộ# củ1a Nhà-nướ c cị-n
nặB ng.
-

Mơ#i trườ-ng kinh doanh ở1nướ c ta chưa thậ# t thơ#ng thố ng: hệ#

thố2ng luậ# t phá p cò-n thiế2u, chưa đồ9ng bộ# , chưa đủ1rõ6rà-ng và-nh ấ2t
quá n ; kế2t cấ2u hạ tầ9ng phá t triể:n chậ# m ; trong bộ# má y hà-nh chí nh
cị-n nhiề9u biể:u hiệ# n củ1a bệ# nh quan liê#u và-t ệ# tham nhũ6ng, trì-nh
độ# nghiệ# p vụ yế2u ké m, nguồ9n nhâ#n lự c chưa đượ c đà-o t ạ o bà-i
bả1n…
-

Độ# i ngũ6cá n bộ# là-m cơ#ng tá c kinh tế2đố2i ngoạ i cị-n thi ế2u

và-yế2u; tổ: chứ c chỉ1đạ o chưa sá t và-kị p thờ-i; cá c cấ2p, cá c ngà-nh
chưa quan tâ#m chỉ1đạ o và-tạ o điề9u kiệ# n cho cá c doanh nghiệ# p
chuẩ:n bị tham gia hộ# i nhậ# p. Đâ#y là-nguyê#n nhâ#n sâ#u xa c ủ1a
nhữ6ng yế2u ké m, khuyế2t điể:m trong hợ p tá c kinh tế2 v ớ i n ướ c ngoà-i.
KẾT LUẬN
Xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1vớ i hộ# i nhậ# p kinh
tế2quố2c tế2có mố2i liê#n hệ# khăBng khí t, biệ# n chứ ng v ớ i nhau. Trong đi ề9u
kiệ# n tồ-n cầ9u hố kinh tế2đã6trở1thà-nh mộ# t xu thế2khá ch quan, chi ph ố2i
sự phá t triể:n củ1a cá c nướ c trê#n thế2giớ i, để:phá t tri ể:n b ề9n v ữ6ng, hi ệ# u
quả1, mỗIi quố2c gia phả1i xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p t ự chủ1, đ ồ9ng
thờ-i thự c hiệ# n chủ1độ# ng hộ# i nhậ# p kinh tế2qu ố2c tế2. Có xâ#y d ự ng đ ượ c

nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1thì-mớ i tạ o đượ c cơ sở1kinh tế2, c ơ sở1v ậ# t
chấ2t - kỹ6thuậ# t củ1a chế2độ# chí nh trị độ# c l ậ# p, tự chủ1. Đ ộ# c l ậ# p t ự
chủ1về9kinh tế2là-nề9n tả1ng vậ# t chấ2t để:đả1m bả1o cho sự độ# c lậ# p t ự
chủ1, bề9n vữ6ng về9chí nh trị .
Có lẽ6sau khi nghiê#n cứ u kỹ6đề9tà-i chú ng ta có thể:nhậ# n ra rằNng khơ#ng


thể:có độ# c lậ# p tự chủ1khi khơ#ng có hộ# i nh ậ# p kinh t ế2qu ố2c t ế2, gi ữ6a chú ng có
mố2i liê#n hệ# biệ# n chứ ng vớ i nhau. Chỉ1có xâ#y dự ng m ộ# t n ề9n kinh t ế2đ ộ# c l ậ# p
tự chủ1chú ng ta mớ i có đầ9y đủ1tư cá ch và-tự lự c để:chủ1độ# ng hộ# i nh ậ# p đú ng
Page 12


hướ ng và-có hiệ# u quả1; và-ngượ c lạ i, chỉ1có chủ1độ# ng hộ# i nh ậ# p kinh t ế2qu ố2c
tế2 chú ng ta mớ i nhanh chó ng bổ:sung cho nộ# i l ự c cò-n khi ế2m khuy ế2t, thi ế2u h ụ t, rú
t ngắ=n con đườ-ng phá t triể:n nhằNm khơ#ng ngừ-ng tự hồ-n thi ệ# n mì-nh đ ể:
giữ6vữ6ng nề9n độ# c lậ# p tự chủ1. Hơn nữ6a chú ng ta ch ủ1đ ộ# ng h ộ# i nh ậ# p chí nh
là-chú ng ta chủ1độ# ng bả1o vệ# và-quy ế2t tâ#m bả1o vệ# b ằNng đ ượ c m ụ c tiê#u đ ộ# c
lậ# p tự chủ1trong phá t triể:n. Độ# c lậ# p tự chủ1để:m ở1c ử1a chủ1đ ộ# ng h ộ# i nh ậ# p,
chủ1 độ# ng hộ# i nhậ# p để:bả1o vệ# độ# c lậ# p tự chủ1. Mố2i quan hệ# gi ữ6a xâ#y d ự
ng nề9n kinh tế2độ# c lậ# p tự chủ1vớ i hộ# i nhậ# p kinh t ế2qu ố2c t ế2là-m ố2i quan h ệ#
tương hỗI, có tí nh biệ# n chứ ng; hộ# i nhậ# p cà-ng ch ấ2t l ượ ng thì-đ ộ# c l ậ# p t ự
chủ1cà-ng cao. Độ# c lậ# p tự chủ1cà-ng cao thì-cà-ng có điề9u ki ệ# n ch ủ1đ ộ# ng, tí ch c ự
c hộ# i nhậ# p. Việ# c xâ#y dự ng nề9n kinh tế2độ# c l ậ# p t ự ch ủ1hi ệ# n nay khơ#ng
hề9mâ#u thuẫIn vớ i q trì-nh hộ# i nhậ# p kinh t ế2qu ố2c tế2và-xu th ế2toà-n c ầ9u hố
kinh tế2.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Giá o trì-nh “Nhữ6ng ngu#n lý cơ bả1n củ1a Chủ1nghĩ6a Má c –
Lê#nin” – NXB Chí nh trị Quố2c gia – 2011 – T69- 72

2/ VăBn kiệ# n Đạ i hộ# i Đả1ng VII – NXB Sự th ậ# t – 1991 – T147
3/ VăBn kiệ# n Đạ i hộ# i Đả1ng VIII – NXB Quố2c gia HN – 1996 –
T84-85 4/ VăBn kiệ# n Đạ i hộ# i Đả1ng IX - NXB Chí nh tr ị Qu ố2c
gia – 2001 – T167 5/ Số2liệ# u & tà-i liệ# u khá c: Internet

Page 13