Giáo án Ngữ văn 9 tuần 8

Ngày soạn: 03/10/2018
TIẾT 31
Văn bản KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
( Trích T
" ruyện Kiều"
- Nguyễn Du )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Giúp học sinh thấy được nỗi bẽ bàng, cơ đơn, buồn tủi khi ở lầu Ngưng Bích và
tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thúy Kiều.
- Thấy được nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật, diễn biến tâm trạng được thể
hiện qua ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
2. Kĩ năng
- Bổ sung kiến thức đọc - hiểu văn bản truyện thơ trung đại.
- Nhận ra và thấy được tác dụng của ngơn ngữ độc thoại, của nghệ thuật tả cảnh
ngụ tình.
- Phân tích tâm trạng nhân vật qua một đoạn trích trong tác phẩm Truyện Kiều.
- Cảm nhận được sự thông cảm sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật trong
truyện.
* Kĩ năng sống: Lắng nghe, giao tiếp, tư duy....
3. Thái độ
- Tự hào về tác phẩm kiệt tác của văn học dân tộc.
- Cảm thông với những nỗi buồn đau của con người.
- Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn con người.
*Tích hợp giáo dục đạo đức: các giá trị TÌNH U THƯƠNG, HẠNH PHÚC,
GIẢN DỊ, TƠN TRỌNG, TRÁCH NHIỆM, KHOAN DUNG
- Ý thức đấu tranh với những bất công của xã hội
- Trân trọng vẻ đẹp và cảm thông với nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo.

- Năng lực giao tiếp, hợp tác.
- Năng lực giao tiếp tiếng Việt.
- Năng lực thưởng thức văn học/cảm thụ thẩm mĩ.
II. CHUẨN BỊ
- GV : SGV, SGK ngữ văn 9, Truyện Kiều, tài liệu tham khảo, tranh ảnh...
- HS : Đọc văn bản, trả lời các câu hỏi trong SGK.
III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT
- Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích, đàm thoại, luyện tập, dạy học
nhóm, giải quyết vấn đề...
- Kĩ thuật dạy học : Động não, đặt câu hỏi, nhóm, giao nhiệm vụ, hỏi và trả lời....


IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
1. 1. Ổn định tổ chức (1’)
- Kiểm tra sĩ số học sinh
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp
Lớ
Ngày giảng
p
9A
9B

Vắng

Ghi chú

2. Kiểm tra bài cũ:(5’)
CÂU HỎI:
? Đọc thuộc lịng đoạn trích: “Cảnh ngày xn” trích “Truyện Kiều” của Nguyễn
Du?

? Phân tích bức tranh mùa xuân được thể hiện trong đoạn trích?
GỢI Ý TRẢ LỜI:
- HS nhớ và đọc thuộc đoạn trích: “Cảnh ngày xuân” trích “Truyện Kiều” của
Nguyễn Du.- Khung cảnh mùa xuân: Bằng nghệ thuật miêu tả kết hợp với từ
ngữ giàu chất tạo hình, tác gỉa đã khắc họa lên bức tranh xuân tuyệt đẹp giàu sức
sống, nhẹ nhàng, thanh khiết.
3. Bài mới: (1’)
Nếu như trong đoạn trích:“Chị em Thuý Kiều” Nguyễn Du đã sử dụng nghệ
thuật ước lệ tượng trưng thì trong bức tranh xuân nhà thơ lại sử dụng từ ngữ miêu
tả giầu chất tạo hình. Hơm nay, chúng ta lại biết thêm về một thủ pháp đặc biệt: tả
cảnh để ngụ tình của Nguyễn Du. Cách miêu tả ấy như thế nào? Bài hơm nay
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
Hoạt động của GV- HS
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: (5’) Mục tiêu: HDHS tìm hiểu chung về vị trí đoạn trích
PP: thuyết trình, vấn đáp, trình bày 1 phút
? Nêu xuất xứ của đoạn trích? Nội dung I. Vị trí đoạn trích
chính của đoạn trích?( HS TB)
- Thuộc phần hai của tác phẩm từ câu
HS trình bày 1 phút
1038- 1054.
- Đoạn trích nằm ở phần thứ hai (Gia biến - Đoạn trích khắc họa tâm trạng Thúy
và lưu lạc). Sau khi biết mình bị lừa vào Kiều khi ở lầu Ngưng Bích.
chốn lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn. Tú
Bà vờ hứa hẹn đợi Kiều bình phục sẽ gả
chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều
ra giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, đợi thực
hiện âm mưu mới .

Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
* Hoạt động 2: (7’) Mục tiêu: HDHS đọc, tìm hiểu chú thích và bố cục văn bản
PP: đọc diễn cảm, vấn đáp, động não
Gv nêu yêu cầu 2 HS đọc: to, rõ ràng, thể II. Đọc - hiểu văn bản
hiện tâm trạng của nhân vật, nhấn mạnh 1. Đọc và tìm hiểu chú thích
các từ bẽ bàng, điệp ngữ buồn trông )
( SGK )
- Đoạn 1: giọng nhẹ nhàng.
- Đoạn 2: hồi tưởng.
- Đoạn 3: buồn.
Giải thích từ khó SGK/ T94, 95.
Gv giới thiệu cho HS về ngơn ngữ độc
thoại và tả cảnh ngụ tình.
? Đoạn trích có thể chia thành mấy 2. Bố cục: 3 đoạn
phần? Nêu ý chính từng phần?( HS Khá)
- Phần 1(6 câu đầu): Khung cảnh thiên
nhiên trước lầu.
- Phần 2(8 câu tiếp): Nỗi nhớ người yêu
và cha mẹ
- Phần 3 (8 câu cuối): Cảnh vật qua tâm
trạng của Kiều.
Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Hoạt động 3 (19’) Mục tiêu: HDHS phân tích nội dung và nghệ thuật văn bản;
PP: vấn đáp, đàm thoại, phân tích, nêu vấn đề. KT động não, đặt câu hỏi
Phân tích : *GV yêu cầu HS đọc sáu câu đầu. 3. Phân tích
? Sáu câu thơ mở đầu bài thơ cho em biết a. Khung cảnh thiên nhiên trước

Kiều ở trong cảnh ngộ như thế nào? Em hiểu lầu Ngưng Bích
“khố xn” nghĩa là gì?( HS Giỏi)
- “Khóa xn”: khóa kín tuổi xn, ý nói cấm
cung (con gái nhà quyền q thời xưa khơng
được ra khỏi phịng ở). Kiều ở lầu Ngưng Bích
thực chất là bị giam lỏng.
? Trong cảnh ngộ ấy, Kiều đã cảm nhận
phong cảnh xung quanh như thế nào?( HS
Giỏi)
- Thuý Kiều ngắm nhìn “vẻ non xa”, “mảnh


trăng gần” như ở cùng chung một vòm trời,
trong một bức tranh.
- Bốn bề xa trông bát ngát, cồn cát vàng nổi lên
nhấp nhơ như sóng lượn mênh mơng.
- Bụi hồng trải ra trên hàng dặm xa.
→
Thiên nhiên cao rộng, hoang sơ, mênh
mông hoang vắng, rợn ngợp, thiếu vắng cuộc
sống của con người.
? Trong cảnh ấy cuộc sống của Kiều diễn ra
như thế nào?( HS Khá)
- bẽ bàng (láy).
- mây sớm, đèn khuya (tiểu đối).
? Hình ảnh “mây sớm đèn khuya”gợi ý nghĩa
nào của thời gian? Tâm trạng của con người
được thể hiện qua hình ảnh đó như thế nào?
( HS Giỏi)
- Gợi vịng tuần hồn khép kín của thời gian.

Con người bị giam hãm tù túng trong vòng luẩn
quẩn của thời gian: buồn bã, sáng làm bạn với
mây, khuya làm bạn với đèn.
- Nỗi cô đơn buồn tủi, chán chường, những vị
xé ngổn ngang trong lịng trước hồn cảnh số
phận éo le.
? Em hiểu câu “nửa tình … tấm lịng” như
thế nào? ( HS Giỏi)
? Qua phân tích em cảm nhận được gì về bức
tranh phong cảnh thiên nhiên và thân phận
nàng Kiều?( HS Giỏi)
2 Hs phát biểu, Gv chốt.
GV bình:
- Bức tranh phong cảnh.
- Thời gian và khơng gian nghệ thuật .
- Tâm trạng của Thúy Kiều trước thiên nhiên.
Ở sáu câu đầu, câu thơ nào cũng gợi lên sự rợn
ngợp của không gian với “bốn bề bát ngát xa
trơng” với “non xa”, “trăng gần” như gợi lên
hình ảnh lầu Ngưng Bích chơi vơi giữa mênh
mang trời nước. Từ lầu Ngưng Bích nhìn ra chỉ
thấy những dãy núi mờ nhạt, những cồn cát bụi
mù mịt. Cái lầu chơ vơ ấy đang giam một thân

Thiên nhiên nơi lầu Ngưng
Bích hiện lên với không gian
mênh mông, hoang vắng như
chơi vơi giữa mênh mang trời nước. Trên nền không gian, thời
gian ấy là tâm trạng buồn tủi, cô
đơn, bẽ bàng của Kiều.

phận con người trơ trọi, nơi ấy khơng hề có sự
giao lưu giữa người với người. Cảnh vật cứ luân
chuyển vơ tư theo quy luật của nó, khơng một
nét thân mật, không một niềm an ủi. Khung
cảnh ấy đã tác động đến Kiều, nàng càng đau
đớn, tủi nhục cho thân phận mình. Từ láy “bẽ
bàng” đã lột tả chân thực tâm trạng ấy.
Tích hợp giáo dục đạo đức
- Giáo dục phẩm chất: yêu cái đẹp
Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
4.Củng cố: (2’)
? Khung cảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả như thế nào trong sáu câu đầu bài
thơ.
5. Hướng dẫn về nhà : (5’)
- Phân tích, cảm thụ những hình ảnh thơ hay đặc sắc trong hai phần đầu của văn
bản.
- Chuẩn bị bài : Kiều ở lầu Ngưng Bích ( tiếp theo )
PHIẾU HỌC TẬP
?Tám câu thơ trên Có những cảnh nào được gợi tả? Mỗi cảnh gửi gắm một ý
tình cụ thể nào? Thể hiện điều gì?
? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nổi bật nào? Nghệ thuật ấy diễn tả
điều gì?
? Em có phát hiện điều gì mới về Nội dung và nghệ thuật câu thơ: “Ầm ầm
tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”?
? Qua đó em cảm nhận được nỗi đau nào trong tâm hồn và số phận Kiều?
? Qua phân tích em hiểu gì về tấm lòng và cảnh ngộ của Kiều?

- Quá khứ hãi hùng, hiện tại dau khổ, tương lai mịt mờ.
? Những nội dung đó khiến em nghĩ gì về thân phận ngời phụ nữ XHPK?
- Tâm hồn?
- Số phận?
? Thể hiện thành công cảnh ngộ và tâm trạng của Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng
nghệ thuật nổi bật nào?
- Bút phát miêu tả tài tình (tả cảnh ngụ tình), khắc hoạ tâm lý nhân vật, ngôn ngữ
độc thoại, điệp ngữ liên hồn, đối xứng, hình ảnh ẩn dụ


Ngày soạn: 04/10/2018
TIẾT 32
Văn bản KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
( Trích T
" ruyện Kiều"
- Nguyễn Du )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ( Như tiết 31 )
II. CHUẨN BỊ
III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức (1’)
- Kiểm tra sĩ số học sinh
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp
Lớ
Ngày giảng
Vắng
p
9A
9B
2. Kiểm tra bài cũ:(3’): GV kiểm tra vở soạn văn của HS.

3. Bài mới : (1’)

Ghi chú

Hoạt động của GV- HS
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: (23’) Mục tiêu: HDHS phân tích nội dung và nghệ thuật văn
bản. PP: vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích, bình giảng. KT động
não, đặt câu hỏi.
HS đọc tám câu thơ tiêp (Giọng hồi tưởng, II. Đọc - hiểu văn bản
khắc khoải xen độc thoại nội tâm ).
3. Phân tích
?Ở tám câu thơ này, Kiều đang tâm sự với ai ở b. Nỗi nhớ người yêu và cha
lầu Ngưng Bích?( 1 mình )
mẹ của Thúy Kiều:
? Vậy trong lời thoại ấy, Thuý Kiều nhớ ai
trước và như vậy có hợp lí khơng ? Vì sao ?
- Nhớ người yêu, nhớ cha mẹ.
- Đặt nỗi nhớ người yêu lên trước là thể hiện
đúng diễn biến tâm trạng của Kiều khi ấy.
-Vì: Kiều ln cảm thấy mình có lỗi, có tội, mắc - Nhớ người yêu, nhớ cha
nợ chàng: Kiều đã phụ lời thề đêm trăng thiêng mẹ.
liêng
? Tưởng người … mai chờ. Em hiểu câu thơ
này như thế nào?
- Nhớ cảnh thề nguyền. Nhớ tới chén rượu thề
nguyền Kiều cảm thương cho chàng Kim vẫn


uổng công chờ đợi, ngày đêm mong mỏi, đau khổ

thất vọng …
- Nỗi nhớ khơng gì có thể làm phai nhạt.
- Ân hận giày vị vì đã phụ tình chàng Kim.
Nỗi nhớ theo suốt nàng 15 năm lưu lạc sau này.
? Em hiểu câu thơ “Tấm son gột rửa bao giờ
cho phai” như thế nào?
2 Hs phát biểu
Gv: Tấm lòng thương nhớ Kim Trọng không bao
giờ nguôi quên.
? Qua phân tích em hiểu tấm lịng Kiều dành
cho Kim Trọng như thế nào?( HS Khá)
- Đớn đau, day dứt, ân hận nhớ nhung da diết mối
tình đầu.
? Tìm từ ngữ diễn tả nỗi nhớ của Kiều với cha
mẹ. Cách diễn tả này có gì khác so với cách
miêu tả trên?( HS Giỏi)
- Tựa cửa hôm mai.
- Quạt nồng ấp lạnh.
- Sân lai.
- Gốc tử.
→ thành ngữ, điển cố →
lòng nhớ thương,
hiếu thảo.
? Tấm lòng của Kiều dành cho cha mẹ được tả
qua từ ngữ nào? Nêu nhận xét của em về cách
miêu tả đó?( HS khá)
- Xót: xót thương, xót xa, đau xót.
→ Khơng được tự mình chăm sóc cha mẹ lúc
tuổi già sức yếu. Nàng ân hận mình đã phụ cơng
sinh thành dưỡng dục của cha mẹ.

? Qua phân tích em hiểu gì về tấm lịng mà
Kiều dành cho cha mẹ?( HS Giỏi)
- Nàng lo lắng, đau xót khi khơng phụ dưỡng
được cha mẹ lúc già yếu.
HS khái quát nội dung tám câu thơ tiếp ( HS
Khá)
Tích hợp giáo dục đạo đức
- Trân trọng vẻ đẹp người phụ nữ trong xã hội
phong kiến.
? Trong xã hội phong kiến, phụ nữ là người

- Đớn đau, day dứt, ân hận
nhớ nhung da diết mối tình
đầu.

- Đớn đau, day dứt, ân hận
nhớ nhung da diết mối tình
đầu.

Trong cảnh ngộ
đáng thương, Kiều vẫn
hướng về Kim Trọng với nỗi
nhớ nhung đau đớn, xót xa,
dằn vặt ; hướng về cha mẹ
với sự lo lắng, xót thương thể
hiện tấm lòng vị tha, nhân
hậu, thuỷ chung, giàu đức hy


chịu nhiều thiệt thòi nhất. Kiều càng là người sinh.

phụ nữ đáng thương khi năm lần bảy lượt rơi
vào chốn lầu xanh. Nhưng ở đó, nàng vẫn ln
hướng về gia đình, về người thương. Em rút ra
được bài học đạo đức nào từ nàng Kiều?
GV bình: Trong cảnh ngộ ở lầu Ngưng Bích,
Kiều là người đáng thương nhất, nhưng Kiều đã
quên cảnh ngộ bản thân để hướng về Kim Trọng
với nỗi nhớ nhung đau đớn , xót xa, dằn vặt,
hướng về cha mẹ với sự lo lắng, xót thương vì
được phụ dưỡng cha mẹ lúc tuổi già sức yếu. Ta
càng thấy rõ tấm lòng thuỷ chung với người yêu,
hiếu thảo với cha mẹ. Tấm lòng vị tha ấy thật
đáng trọng biết bao.
Học sinh đọc lại tám câu thơ cuối.
GV: Tám dòng thơ cuối diễn tả nỗi buồn của lòng
người trước mênh mang trời nước. Đoạn thơ này
được xem là kiểu mẫu của lối thơ tả cảnh ngụ
tình trong văn chương cổ điển.
?Tám câu thơ trên có những cảnh nào được
gợi tả? Mỗi cảnh gửi gắm một ý tình cụ thể
nào ?(HS Giỏi)
HS: Chỉ ra hình ảnh cụ thể .
- Cánh buồm thấp thống nơi cửa bể .
- Cánh hoa trơi trên sóng nước.
→ Thân phận nhỏ bé cơ đơn, lênh đênh vô
định.
- Bãi cỏ, tất cả chỉ một màu xanh đơn điệu,
khơng cịn chút hi vọng .
- Sóng và gió âm vang quanh lầu.
→ Tai hoạ bủa vây cuộc đời.

? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nổi bật
nào? Nghệ thuật ấy diễn tả điều gì?( HS Khá)
- Điệp ngữ liên hồn: buồn trơng (bốn lần).
- Gợi nỗi buồn chồng chất kéo dài day dứt về nỗi
bất hạnh. Nỗi buồn được nhấn mạnh và cứ càng
lúc càng tăng mãi, dâng mãi.
- Điệp ngữ “buồn trông” được lặp đi lặp lại
nhiều lần (học tập ca dao) → tạo âm hưởng trầm

Trong cảnh ngộ đáng
thương, Kiều vẫn hướng về
Kim Trọng với nỗi nhớ
nhung đau đớn, xót xa, dằn
vặt ; hướng về cha mẹ với sự
lo lắng, xót thương thể hiện
tấm lịng vị tha, nhân hậu,
thuỷ chung, giàu đức hy sinh.
c. Cảnh thiên nhiên qua tâm
trạng của Thúy Kiều:


buồn, điệp khúc của đoạn thơ là điệp khúc của
tâm trạng.
→ Hình tượng âm thanh tiết tấu hài hồ giữa tâm
cảnh và ngoại cảnh để tô đậm thêm cho bức
tranh trữ tình → nỗi niềm tâm sự từ cõi lịng tràn
ra ngoài cảnh vật → mở rộng dần – những câu
thơ nghi vấn rơi vào vắng lặng, hư vô, tuyệt
vọng.
? Em có phát hiện điều gì mới về Nội dung và

nghệ thuật câu thơ: “Ầm ầm tiếng sóng kêu
quanh ghế ngồi”?( HS Giỏi)
HS: - Từ láy gợi âm thanh được đảo lên đầu →
Nhấn mạnh cảm giác ghê rợn “ sóng” của cõi
lịng. Ngoại cảnh đã nhập vào lịng người → Dấu
hiệu báo trước cuộc đời tan nát ngày mai của
Kiều... cả xã hội hùm sói đang đẩy nàng đến bên
bờ vực thẳmcủa số kiếp đoạn trường.
? Qua đó em cảm nhận được nỗi đau nào trong
tâm hồn và số phận Kiều?(HS Giỏi)
HS khái quát. Gv nhận xét.
Gv: Trình tự miêu tả từ xa lại gần, từ cao xuống
thấp. Từ ngữ giàu hình ảnh, màu sắc âm thanh
qua tâm trạng của Kiều. Nỗi buồn man mác,
mông lung đến lo âu, kinh sợ. Ngọn gió cuốn mặt
duềnh và tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi là cảnh
tượng hãi hùng như báo trước dông bão số phận
sẽ nổi lên, xô đẩy vùi dập cuộc đời Kiều. Và quả
thực ngay sau lúc này Kiều đã mắc lừa Sở Khanh
để rồi phải lâm vào cảnh: Thanh lâu hai lượt
thanh y hai lần.

Bằng nghệ thuật tả cảnh ngụ
tình đặc sắc, cách dùng nhiều
từ láy, điệp ngữ, tác giả đã vẽ
lên bức tranh thiên nhiên nơi
lầu Ngưng Bích thật ảm đạm.
Đằng sau cảnh ấy, là tâm
trạng bơ vơ, trống trải xen
lẫn lo sợ hãi hùng trước

những tai hoạ ln rình rập
đe doạ, vùi dập của Kiều.

Điều chỉnh, bổ sung
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
* Hoạt động 2: (5’) Mục tiêu: HDHS tổng kết kiến thức
PP: vấn đáp, nêu vấn đề. KT động não,đặt câu hỏi, trình bày.
? Qua phân tích em hiểu gì về tấm lịng và cảnh 4. Tổng kết
ngộ của Kiều?( HS Khá)
a. Nội dung: SGK
- Quá khứ hãi hùng, hiện tại dau khổ, tương lai
mịt mờ.


? Những nội dung đó khiến em nghĩ gì về thân
phận ngời phụ nữ XHPK?( HS Giỏi)
- Tâm hồn bị hành hạ, dằn vặt.
- Số phận bị đe doạ, đoạ đầy bởi những âm mưu
đen tối.
- Đau khổ tuyệt vọng, khơng có hy vọng về tuổi
trẻ tình u hạnh phúc...
- Thể hiện tấm lịng nhân ái cảm thơng của tác
giả đối với Kiều.
? Thể hiện thành công cảnh ngộ và tâm trạng
của Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật
nổi bật nào?(HS Giỏi)
- Bút phát miêu tả tài tình (tả cảnh ngụ tình),
khắc hoạ tâm lý nhân vật, ngơn ngữ độc thoại,
điệp ngữ liên hồn, đối xứng, hình ảnh ẩn dụ.

b. Nghệ thuật
- Tác giả đã sử dụngnghệ
thuật miêu tả nội tâm nhân
vật bằng bút pháp tả cảnh
ngụ tình qua ngôn ngữ độc
thoại.Sử dụng biện pháp tu
từ : điệp ngữ liên hồn, ẩn
dụ.

Tích hợp giáo dục đạo đức
- Trân trọng vẻ đẹp và cảm thông với nỗi khổ của
người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
? Qua việc phân tích, tìm hiểu nội dung và
nghệ thuật của văn bản Kiều ở lầu Ngưng
Bích, em rút ra bài học gì cho bản thân về thân
phận của người phụ nữ trong xã hội phong
kiến xưa?
HS trả lời và rút ra bài học cho bản thân
- GV cho HS đọc ghi nhớ: SGK/ T96
c. Ghi nhớ: SGK/ T96.
- HS đọc nội dung ghi nhớ: SGK

Điều chỉnh, bổ sung
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Hoạt động 3 (5’) Mục tiêu: HDHS luyện tập
PP-KT: đọc diễn cảm
III. Luyện tập
Đọc diễn cảm đoạn trích:

“Kiều ở lầu Ngưng Bích”.
Điều chỉnh, bổ sung
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................



4. Củng cố (2’)
? Em hiểu gì về tấm lịng của Nguyễn Du dành cho Kiều? ( đồng cảm nỗi khổ và
khát vọng hạnh phúc).
5. Hướng dẫn về nhà (5’)
- Học thuộc lịng đoạn trích.
- Phân tích cảm thu những hình ảnh thơ hay, những hình ảnh nghệ thuật đặc sắc
trong văn bản.
- Chuẩn bị bài : Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
+ Đọc văn bản , tìm hiểu bố cục và trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Soạn bài: TLV "Trau dồi vốn từ"
. Xem trước bài và trả lời một số câu hỏi phiếu
học tập.
PHIẾU HỌC TẬP
? Qua đoạn văn trên tác giả muốn nói với chúng ta điều gì?
Ví dụ 2:
? Vì sao người viết lại sử dụng sai những từ này?
? Như vậy để biết chính xác nghĩa của từ hay biết dùng tiếng ta cần phải làm
gì?
? Tại sao Truyện Kiều trở thành cuốn sách của tất cả mọi người?
? Lí do nào khiến Nguyễn Du có được thành cơng ấy?
? Hãy so sánh hình thức trau dồi vốn từ đã học ở phần trên và hình thức tau dồi
vốn từ của Nguyễn Du?
? Qua câu chuyệnTơ Hồi muốn nói với chúng ta điều gì ?

? Yêu cầu đọc trước phần Luyện tập


Ngàysoạn: 05/10/2018
TIẾT 33
TIẾNG VIỆT TRAU DỒI VỐN TỪ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Giúp học sinh hiểu được tầm quan trọng của việc trau dồi vốn từ..
- Muốn trau dồi vốn từ trước hết phải biết rèn luyện để biết được đầy đủ và chính
xác nghĩa và cách dùng từ.
2. Kĩ năng
- HS biết giải nghĩa từ và sử dụng từ đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh.
- Nhận biết được từ ngữ mới tạo ra và những từ mượn của tiếng nước ngoài.
- Sử dụng từ ngữ mượn tiếng nước ngoài phù hợp.
* Kĩ năng sống
+ Giao tiếp: Trao đổi về sự phát triển của từ vựng Tiếng Việt.
+ Ra quyết định: lựa chọn và sử dụng từ ngữ phù hợp với mục đích giao tiếp.
3. Thái độ
- Rèn cho học sinh thái độ học tập tích cực.
- Trân trọng vốn từ đã có, có ý thức trau dồi thêm vốn từ bản thân, làm giàu thêm
vốn từ Tiếng Việt.
* Tích hợp giáo dục đạo đức: các giá trị TƠN TRỌNG, TRÁCH NHIỆM,
TRUNG THỰC, HỢP TÁC, ĐỒN KẾT
- Đạo đức: Tình yêu tiếng Việt, giữ gìn, phát huy vẻ đẹp của tiếng Việt. Có văn
hóa giao tiếp, ứng xử phù hợp.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo.
- Năng lực giao tiếp, hợp tác.
- Năng lực giao tiếp tiếng Việt.

- Năng lực thưởng thức văn học/cảm thụ thẩm mĩ.
II. CHUẨN BỊ
- GV : SGK Ngữ văn 9, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ
năng, tư liệu tham khảo, Từ điển Tiếng Việt, bảng phụ.
- HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi, xem trước phần bài tập.
III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT
- Phân tích mẫu, nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích, đàm thoại, luyện tập, dạy học
nhóm, giải quyết vấn đề...
- Kĩ thuật dạy học: giao nhiệm vụ, hỏi và trả lời, động não, “trình bày một phút”,
nhóm, động não, tư duy, đặt câu hỏi .
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. 1. Ổn định tổ chức (1’)


2. - Kiểm tra sĩ số học sinh
3. - Kiểm tra vệ sinh, nề nếp
Lớ
Ngày giảng
Vắng
Ghi chú
p
9A
9B
4. Kiểm tra bài cũ: (3’)
CÂU HỎI:
? Em hãy nêu Khái niệm thuật ngữ? đặc điểm của thuật ngữ? Cho ví dụ.
GỢI Ý TRẢ LỜI:
- Thuật ngữ : Là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường
được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
3. Bài mới: (1’)

Hoạt động của GV- HS
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: (10’) Mục tiêu: HDHS tìm hiểu cách rèn luyện để nắm vững
nghĩa của từ và cách dùng từ. PP-KT: phân tích mẫu, đàm thoại, nêu và giải
quyết vấn đề, động não, đặt câu hỏi...
GV yêu cầu Hs đọc đoạn văn.
I. Rèn luyện để nắm vững
? Qua đoạn văn trên tác giả muốn nói với nghĩa của từ và cách dùng từ
chúng ta điều gì?(HS TB)
2 Hs phát biểu, Gv chốt bảng phụ.
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu:
- Tiếng Việt là ngơn ngữ có khả năng đáp ứng VD1: - Tiếng Việt là ngơn ngữ
nhu cầu diễn đạt của người Việt.
có khả năng đáp ứng nhu cầu
- Muốn sử dụng tốt Tiếng Việt mỗi cá nhân phải diễn đạt của người Việt.
trau dồi vốn từ.
GV yêu cầu HS chỉ ra yêu cầu ví dụ 2.
VD2:
3- 5 Hs phát biểu, Gv chốt.
- Nguyên nhân dùng sai do
a, Bỏ từ đẹp vì thắng cảnh có nghĩa là cảnh khơng nắm được đầy đủ, chính
đẹp.
xác nghĩa của từ.
b, Sai từ: dự đốn (đốn trước tình hình xảy ra
trong tương lai).
Thay: phỏng đốn, ước đốn, ước tính.
c. Sai từ đẩy mạnh: vì đẩy mạnh là thúc đẩy
sự phát triển nhanh lên.
thay: mở rộng (thu hẹp).
? Vì sao người viết lại sử dụng sai những từ

này?( HS Khá)
- Khơng biết chính xác nghĩa của từ mà mình
sử dụng.


? Như vậy để biết chính xác nghĩa của từ hay
biết dùng tiếng ta cần phải làm gì?( HS Khá)
3 Hs phát biểu, Gv chốt.
2. Ghi nhớ1: SGK/ T100
Hs đọc ghi nhớ 1- SGK /T100
Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
* Hoạt động 2: (8’) Mục tiêu: HDHS tìm hiểu Rèn luyện để làm tăng vốn từ.
PP: nêu vấn đề, phân tích. Kĩ thuật đặt câu hỏi, nhóm, động não.
GV Gọi học sinh đọc đoạn trích của Tơ Hồi. II. Rèn luyện để làm tăng vốn từ
? Tại sao Truyện Kiều trở thành cuốn sách 1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
của tất cả mọi người?( HS Giỏi)
- Nội dung gần gũi với đơng đảo quần chúng.
- Ngơn từ dễ hiểu, bình dân chứ khơng bác
học, hàn lâm.
? Lí do nào khiến Nguyễn Du có được
thành cơng ấy?( HS Khá)
- Vì Nguyễn Du đã đi vào học lời ăn tiếng nói
của nhân dân, đã “ở trong ruộng bãi để học
câu hát của người trồng dâu”.
? Hãy so sánh hình thức trau dồi vốn từ đã
học ở phần trên và hình thức tau dồi vốn từ
của Nguyễn Du?( HS Khá)
- Phần trên là phần chúng ta đề cập đến việc

trau dồi vốn từ thông qua q trình rèn luyện
để biết đầy đủ và chính xác nghĩa và cách sử
dụng từ. Cịn theo Tơ Hồi, trau dồi vốn từ là - Lấy tấm gương rèn luyện về mặt
học hỏi để biết thêm những từ mà mình chưa ngơn từ của đại thi hào Nguyễn Du,
tác giả khuyên:
biết.
 Phần trên thiên về chất, phần dưới thiên về “Cầnhọc hỏi để biết thêm những từ
chưa biết để làm tăng vốn từ”
lượng.
? Qua câu chuyệnTơ Hồi muốn nói với
chúng ta điều gì ? ( HS Giỏi)
Tích hợp kĩ năng sống: Giao tiếp: trao đổi
về tầm quan trọng của trau dồi vốn từ.
? Có bao giờ em gặp tình trạng muốn diễn
đạt một ý nghĩ, mong muốn mà lại khơng có
từ ngữ phù hợp để diễn đạt khơng (bí từ)?
Hãy trao đổi trong bàn với các bạn về tầm


quan trọng của việc trau dồi vốn từ.
GV yêu cầu 2, 3 nhóm phát biểu
Gọi Hs đọc ghi nhớ: SGK

2. Ghi nhớ 2: SGK/ T101.

Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Hoạt động 3 (15’) Mục tiêu: HDHS luyện tập;
PP-KT: nêu và giải quyết vấn đề, động não, viết tích cực

Bài tập 1: SGK
II. Luyện tập
GV phát vấn học sinh.
1. Bài số1: SGK/ T101.
Bài tập 2: HS đọc yêu cầu
a, Hậu quả: kết quả xấu.
2 HS thảo luận nhóm ( 3’)
b, Đoạt: chiếm đoạt phần thắng.
- Chia lớp thành hai nhóm thực hiện bài tập.
c, Tinh tú: sao trên trời.
+ Nhóm 1+2 câu a.
2. Bài số 2: SGK/ T101, 102.
+ Nhóm 3+4 câu b.
Đại diện nhóm trình bày .
- GV chữa bài trên bảng phụ .
a. *Tuyệt- dứt khơng cịn:
-Tuyệt chủng: mất giống nịi.
-Tuyệt giao: cắt đứt giao thiệp.
-Tuyệt tự: không người nối dõi.
-Tuyệt thực: nhịn đói để phản đối.
* Tuyệt- cực kì nhất:
-Tuyệt đỉnh: chiếm cao nhất.
-Tuyệt mật: giữ bí mật.
-Tuyệt tác: tác phẩm nghệ thuật hay, đẹp
khơng có tác phẩm nào hơn.
-Tuyệt trần: nhất khơng có gì sánh bằng.
b. Đồng.
Các ví dụ khác:
- Đồng khởi: vùng dậy phá ách kìm kẹp.
- Đồng môn: cùng học một thầy, một trường.

- Đồng niên: cùng tuổi.
- Đồng sự: bạn cùng làm việc ở một cơ quan .
* Cùng nhau, giống nhau:
- Đồng âm: âm giống nhau.
- Đồng bào: cùng giống nòi, dân tộc, tổ quốc.
- Đồng bộ: phối hợp cùng nhau.
- Đồng chí: Người cùng chí hướng.


- Đồng dạng: giống nhau về hình thức.
* Trẻ em:
- Đồng ấu: trẻ khoảng 6- 7 tuổi.
- Đồng dao: lời hát dân gian của trẻ em.
- Đồng thoại : truyện viết cho trẻ em.
* Chất hoá học: -Trống đồng: nhạc khí thời cổ
hình cái trống đúc bằng đồng, trên mặt có chạm
hoạ tiết trang trí.
Bài tập 3: SGK
-Trao đổi nhóm bàn( 3’)
- Đại diện bàn trình bày. GV chốt bằng bảng
phụ.
a. Sai từ im lặng (từ chỉ con người) .
Thay từ: yên tĩnh, vắng lặng.
b.Sai từ thành lập (lập nên, xây dựng nên một
tổ chức) .
Thay từ: thiết lập.
c. Sai từ cảm xúc .
Thay từ : cảm động, xúc động, cảm phục.
Bài tập 6: SGK
- HS đọc yêu cầu bài tập và chọn từ thích hợp.

Gv đọc đáp án, nhận xét.
Tích hợp kĩ năng sống:
Ra quyết định: lựa chọn và sử dụng từ phù hợp
với mục đích giao tiếp
?Từ bài tập số 6, em rút ra bài học gì khi lựa
chọn từ ngữ trong giao tiếp?
HS tự trả lời và rút ra bài học

3. Bài số 3: SGK/ T102.
Sửa lỗi dùng từ

6. Bài số 6: SGK/ T103.
a. Điểm yếu.
b.Mục đích cuối cùng.
c. Đề đạt.
d. Láu táu.
e. Hoảng loạn.

Bài tập 7: SGK
7. Bài số 7: SGK/ T103.
HS đọc yêu cầu bài tập.
a. Nhuận bút: tiền trả cho người
- Tự trình bày trước lớp. Gv nhận xét, bổ sung. viết một tác phẩm.
- HS đặt câu, GV chữa câu của HS.
- Thù lao: trả công bù đắp cho
lao động đã bỏ ra.
b.Tay trắng: khơng có chút vốn
liếng của cải gì.
- Trắng tay: bị mất hết tiền bạc
của cải, khơng cịn gì.

c. Kiểm điểm: xem xét đánh giá
lại từng cái hoặc từng việc để có


được nhận định chung.
- Kiểm kê: kiểm lại từng cái, xác
định số lượng, chất lượng.
d. Lược khảo: nghiên cứu khái
quát về những cái chính khơng đi
vào chi tiết.
- Lược thuật: kể, trình bày tóm
tắt.
Điều chỉnh, bổ sung
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
4. Củng cố: (2’)
- Đọc thêm SGK/ T104
- Muốn trau dồi vốn từ phải làm gì?
5. Hướng dẫn về nhà: (5’)
- Học thuộc 2 ghi nhớ SGK
- Làm bài tập 4, 5, 8, 9/ T102- 104.
- Chuẩn bị bài : Tổng kết từ vựng.
+ Xem lại từ Tiếng Việt đã học : Từ đơn, từ phức ; từ nhiều nghĩa, hiện tượng
chuyển nghĩa của từ ; Thành ngữ ; Nghĩa của từ.
+ Ôn lại khái niệm, lấy ví dụ mỗi loại.
+ Chuẩn bị Tiết 34+35 viết bài văn số 2


Ngày soạn: 05/10/2018
Tiết 34 + 35

Tập làm văn VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2 - VĂN TỰ SỰ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Qua giờ viết văn giúp HS nắm được cách làm bài văn tự sự kết hợp với miêu tả
và biểu cảm.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng tìm hiểu đề, lập dàn ý và diễn đạt lưu lốt, trình bày bài viết rõ ràng
đúng bố cục.
* Kĩ năng sống : Giao tiếp, tư duy, viết tích cực.
3. Thái độ
- Vận dụng sự hiểu biết để viết bài . Có ý thức viết bài văn tự sự kết hợp với miêu
tả và biểu cảm.
- GD kĩ năng giải quyết vấn đề, xác định đúng các yếu tố của văn tự sự.
- Có ý thức làm bài => giáo dục về giá trị TRUNG THỰC, TRÁCH NHIỆM...
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo.
- Năng lực giao tiếp, hợp tác.
- Năng lực sử dụng tiếng Việt.
II. CHUẨN BỊ
- GV : Đề bài, hướng dẫn chấm bài viết số 2.
- HS : Vở viết văn, ôn tập kiến thức về văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật dạy học : Động não, tư duy, viết tích cực.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức (1’)
- Kiểm tra sĩ số học sinh
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp
Lớ
Ngày giảng

Vắng
Ghi chú
p
9A
9B
2. Kiểm tra bài cũ (3’): GV kiểm tra vở của HS.
3. Bài mới
A. HÌNH THỨC KIỂM TRA
1 . Hình thức tự luận.


2. Thời gian ( 90’)