Giáo án Ngữ văn tự chọn 8 tiết 4

Ngày soạn: 05/09/2019
Tiết 4
HÌNH ẢNH TRẺ THƠ TRONG “TƠI ĐI HỌC” (Thanh Tịnh)
và “TRONG LÒNG MẸ” (Nguyên Hồng)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: giúp Hs nắm được
1. Kiến thức
- Học sinh được củng cố khắc sâu kiến thức về hình ảnh và diễn biến tâm trạng nhân
vật “Tôi”trong “Tôi đi học”. Cũng như tâm trạng của chú bé “Hồng” trong tác phẩm
“Trong lòng mẹ”
2. Kĩ năng
- Kĩ năng bài dạy:
+ Rèn kĩ năng phân tích và vận dụng
- Kĩ năng sống:
+ Giao tiếp: trình bày suy nghĩ, ý tưởng, về hình ảnh trẻ thơ trong hai văn bản.
3. Thái độ
- Thêm u q gia đình, cha mẹ, ơng bà.
- Giáo dục ý thức nhận biết những sự vật, sự việc xung quanh mình.
4.Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân.
- Năng lực giao tiếp tiếp tiếng Việt, năng lực so sánh các vấn đề trong đời sống xã
hội, năng lực tạo lập văn bản.
II.CHUẨN BỊ
- GV: nghiên cứu soạn giảng, SGK, SGV, thiết kế, đọc tư liệu,...
- Hs: xem lại kiến thức trong SGK.
III. PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT
- Phân tích, trình bày...
- KT: động não
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp (1’)
Ngày giảng
Lớp

Sĩ số
HS vắng
8A
43
8B
43
2. Kiểm tra bài cũ: (3’) kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của HS
3. Bài mới: (1’) Giới thiệu bài
Để giúp các em nắm rõ về hình ảnh trẻ thơ qua hai nhân vật "tơi) và bé Hồng trong
hai đoạn trích "Tơi đi học"và "trong lịng mẹ "cơ cùng chúng ta quay trở lại hai đoạn
trích đã học "Tơi đi học"và "trong lòng mẹ ". ( bài thực hiện trong 2 tiết)
Hoạt động của GV- HS
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: (15’) HDHS tìm hiểu hình ảnh trẻ thơ trong bài “Tơi đi học”
PP: thuyết trình, vấn đáp, bình giảng
GV yêu cầu HS đọc thầm A. Hình ảnh trẻ thơ qua nhân vật “ tôi” trong
lại văn bản.
truyện ngắn “ Tôi đi học”.
+ Truyện kết hợp phương thức biểu đạt: Tự sự,
?Nêu những nét tiêu biểu của miêu tả, biểu cảm.
truyện ngắn “ Tôi đi học” về + Truyện giàu cảm xúc -> Chất trữ tình.


nghệ thuật.

+ Diễn biến : Theo trình tự khơng gian, thời gian.

?Hồn cảnh của nhân vật 1. Hồn cảnh.
tơi trong truyện ngắn “Tôi * “ Tôi” sống trong cuộc sống hạnh phúc, sống
đi học” như thế nào?

trong tình yêu thương đùm bọc quan tâm chăm sóc
của gia đình, nhà trường và xã hội.
GV nhận xét-> chốt
- Mẹ nắm tay dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.
- Mẹ giúp cầm cả bút và thước.- Mẹ luôn ở bên
cạnh động viên khích lệ: Bàn tay dịu dàng đẩy lên
trước, vuốt mái tóc.
- Ơng đốc đón chúng tơi bằng con măt hiền từ cảm
động.
- Thầy giáo trẻ tươi cười đón chúng tôi vào lớp.
?Nêu tâm trạng của nhân
vật "Tôi"
?
(Chú ý qua các thời điểm, ở
các khơng gian)
HS thảo luận-> trình bày
theo nhóm
- Các nhóm nhận xét bổ
sung .
Nhóm 1: Tâm trạng của
nhân vật tơi khi trên đường
đến trường.

Nhóm 2: Tâm trạng ở sân
trường

2. Tâm trạng của nhân vật “tôi”
- Đây là truyện ngắn xuất sắc, thể hiện tâm trạng bỡ
ngỡ, hồi hộp của nhân vật “tôi”.
- Tâm trạng diễn biến theo trình tự thời gian, khơng

gian.
- Thời điểm cuối thu, cảnh vật thiên nhiên, hình ảnh
mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ đã gợi lại tâm
trạng buâng khuâng , xao xuyến về những kỉ niệm
buổi tựu trường đầu tiên.
a. Khi trên đường đến trường.
- Cảm nhận con đường thấy lạ
=> Chính lịng tơi đang có sự thay đổi
=> con đường vẫn thế song “ tơi” đã có sự thay đổi
lớn về nhận thức về tình cảm.
- Mặc chiếc áo mới cảm thấy trang trọng, đứng đắn
=> Tự hào mình đã khôn lớn.
- Mặc dù quyển vở khá nặng nhưng “tơi” vẫn cố
gắng “ xóc lên và nắm lại cẩn thận”.-> khơng những
thế cịn muốn thử mang cả bút thước nữa
=> Ham muốn học tập, muốn chứng minh mình là
người lớn.
- Cảm nghĩ ngây thơ, hồn nhiên đáng yêu.
b. Tâm trạng ở sân trường.
- Cảm nhận khơng khí đơng vui phấn khởi của ngày
khai trường khi nhìn tháy mọi người: dày đặc, quần
áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi và sáng sủa.
- Cảm nhận về ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai
nghiêm.
- Tâm trạng vừa lo sợ vẩn vơ, bỡ ngỡ, ngập ngừng
e sợ vừa thèm muốn ước ao.
- Cảm giác chơ vơ lạc lõng khi tiếng trống trường
cất lên.

c.Tâm trạng khi gọi tên vào lớp.
- Khi được gọi tên vào lớp : Xúc động hồi
hộp
Nhóm 3:Tâm trạng khi gọi => như quả tim ngừng đập => Hồi hộp lần đầu tiên
tên vào lớp.
được chú ý.
- Cảm giác lẻ loi cơ đơn : cúi đầu vào lịng
mẹ khóc nức nở, cảm thấy sợ khi phải xa mẹ =>
cảm giác rất thật vì cậu bé phải một mình bước vào
1 thế giới khác.
d. Vào lớp và bắt đầu giờ học đầu tiên.
- Cảm nhận thấy lớp học lạ lạ, hay hay.
- Lạm nhận chỗ ngồi của riêng mình, người
Nhóm 4: Tâm trạng của nhân bạn nhỏ chưa bao giờ quen biết nhưng không hề
vật tôi khi vào lớp và bắt đầu cảm thấy xa lạ chút nào => Cảm nhận chỗ ngồi này,
giờ học đầu tiên.
người bạn kia sẽ gắn bó suốt năm học.
GV :Định hướng kiến thức
cho HS
GV nhận xét- > chốt kiến thức
Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................
....................................................................................................................................
* Hoạt động 2: (15’) HDHS tìm hiểu hình ảnh trẻ thơ trong bài “Trong lịng mẹ”
PP: thuyết trình, vấn đáp, bình giảng
? Trình bày cảm nhận của em về B. Hình ảnh trẻ thơ qua nhân vật “ tơi”
hình ảnh nhân vật bé Hồng trong trong đoạn trích "Trong lịng mẹ”.
đoạn trích : Trong lòng mẹ?
1. Cảnh ngộ của bé Hồng.
HS thảo luận-> trình bày theo

- Gia cảnh sa sút, cha nghiện ngập mất
nhóm
sớm.
Các nhóm nhận xét bổ sung
- Mẹ Hồng : Một người phụ nữ trẻ, khao
khát yêu đương phải chôn vùi tuổi xn của
Nhóm 1: Cảnh ngộ của bé Hồng. mình trong cuộc hôn nhân không hạnh phúc.
Sau khi chồng mất 1 năm, mẹ bé Hồng đã có
con với người đàn ông khác => Cùng túng quá
phải bỏ con đi tha phương cầu thực.
- Hồng trở thành đứa trẻ côi cút, sống
lang thang, thiếu tình thương ấp ủ, bị ghẻ lạnh
hắt hủi của những người họ hàng bên nội.
 Tuổi thơ của Ngun Hồng có q ít những kỉ
niệm êm đềm ngọt ngào. Chủ yếu là những kỉ
niệm đau buồn, tủi cực của một đứa trẻ cơi cút,
cùng khổ.
- Nhóm 2: Tâm trạng của bé Hồng 2. Tâm trạng của bé Hồng khi đối thoại với
khi đối thoại với bà cô.
bà cơ.
- Kìm nén khi bà cơ hỏi : Có muốn vào


Thanh Hố chơi với mợ mày khơng ? : Bé
Hồng đã kìm nén xúc động, kìm nén nỗi đau,
nhẫn nhục chịu đựng( cúi đầu khơng đáp, lịng
thắt lại, kh mắt cay cay).
- Khi bà cô nhắc dến em bé : nước mắt
rịng rịng, chan hồ, đầm đìa ở cằm và ở cổ,
hai tiếng em bé xoắn chặt lấy tâm can em và

bé Hồng đã đau đớn : cười dài trong tiếng
khóc. Nỗi đau đớn , sự phẫn uất khơng kìm
nén lại được khiến Hồng : cười dài trong
tiếng khóc.
- Khi nghe kể về tình cảnh của mẹ : ăn
vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, người
gầy rạc đi… : cổ họng nghẹn ứ, khóc khơng ra
tiếng.
=> Diễn tả tình u thương mẹ, sự nhạy cảm
và lòng tự trọng cao độ của chú bé Hồng, sự
uất ức, căm giận với hủ tục phong kiến.
- Nhóm 3: Tâm trạng của bé Hồng 3. Tâm trạng của bé Hồng khi ở trong lòng
khi ở trong lịng mẹ.
mẹ.
- Khi thống thấy bịng người ngồi tren
xe giống mẹ: vội vã, đuổi theo, gọi rối rít =>
Lòng khắc khoải mong chờ, sự khao khát được
gặp mẹ : “ khác gì cái ảo ảnh….sa mạc .
- Khi ngồi trên xe : ồ khóc nức nở =>
khóc vì hờn dỗi, vì sung sướng, hạnh phúc, vì
mãn nguyện.
- Khi trong lòng mẹ : Được ngắm gương
mặt mẹ, được cảm nhận hơi thở thơm tho phả
ra từ khuôn miẹng xinh xắn nhai trầu của mẹ
=> Hồng vô cùng sung sướng hạnh phúc, bé đã
cảm nhận được : những cảm giác ấm áp đã
bao lâu mất đi bỗng mơn man khắp da thịt.
 Những rung động cực điểm của tâm hồn cực
kì đa cảm, cảm xúc chân thành của 1 chú bé
khao khát tình mẫu tử : phải bé lại……… mới

thấy người mẹ có một êm dịu vơ cùng.
2. Bài tập 2. Viết 1 đoạn văn nêu suy nghĩ
của em về niềm hạnh phúc, cảm giác sung
sướng, niềm hạnh phúc đến cực điểm của bé
Hồng khi được ở trong lòng mẹ
Rút kinh nghiệm:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
4. Củng cố: (2’)


- Gv đánh giá tiết học
5. Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài (3’)
- HS vẽ bản đồ tư duy kiến thức cơ bản của bài học để nhớ được ý cơ bản của TP.
- Đọc và nắm kĩ ND/KT của văn bản " Trong lòng mẹ"
- Viết 1 đoạn văn trình bày cảm nhận của em về tình mẹ.
- Viết 1 đoạn văn nêu suy nghĩ của em về niềm hạnh phúc, cảm giác sung sướng,
niềm hạnh phúc đến cực điểm của bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ