Bài thu hoạch Tính tất yếu của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Liên hệ ở Việt Nam hiện nay

BÀI VIẾT THU HOẠCH
Phần: A.V. Nội dung cơ bản của CNXH khoa học
A.VI. Nhận thức về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam
-----

Chủ đề 7: Tính tất yếu của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai
cấp nơng dân và đội ngũ trí thức. Liên hệ ở Việt Nam hiện nay.
1. MỞ ĐẦU
Trong lịch sử cách mạng Việt Nam việc vận dụng sáng tạo
chủ nghĩa Mác – Leenin về liên minh giai cấp công nhân, nông
dân và đội ngũ trí thức là sự cố kết của các giai cấp, tầng lớp
trong một chỉnh thể thống nhất, nhằm giúp đỡ lẫn nhau phát
triển. Mỗi thành tố có vị trí, vai trị đặc thù do bản chất, vai trò
của mỗi giai cấp và tầng lớp trong cách mạng và xã hội quy
định. Sức mạnh và chất lượng của khối liên minh phụ thuộc vào
chất lượng của từng thành tố trong đó. Vì thế, củng cố, tăng
cường khối liên minh giai cấp cơng nhân, nơng dân và đội ngũ
trí thức gắn liền chặt chẽ với quá trình xây dựng, phát triển của
mỗi giai cấp, tầng lớp do Đảng lãnh đạo, tạo thành nhân tố bảo
đảm thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Như chủ tịch Hồ Chí
Minh đã chỉ rõ: “Lực lượng chủ yếu trong khối đoàn kết dân tộc
là công nông, cho nên liên minh công nông là nền tảng của Mặt
trận dân tộc thống nhất”, sau này, Người khẳng định cách mạng


2

cần có lực lượng trí thức. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
II (2-1951), lần đầu tiên, Đảng ta xác định vấn đề liên minh giữa
giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức có
vai trị quan trọng với cách mạng Việt Nam. Tư tưởng này tiếp

tục được khẳng định qua các kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc của
Đảng và trở thành vấn đề có tính ngun tắc, đồng thời là vấn
đề có ý nghĩa chiến lược của cách mạng Việt Nam. Như vậy,
liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ
trí thức là sự đồn kết, hợp lực, hợp tác, liên kết… của giai cấp
công nhân, giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức nhằm thực
hiện nhu cầu và lợi ích của mỗi lực lượng và của cả khối liên
minh; đồng thời góp phần thực hiện lợi ích chung của dân tộc,
của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vai trò của liên minh
giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức trong khối đại đồn kết dân tộc ở nước ta hiện nay
Đảng ta xác định, liên minh là vấn đề chiến lược của cách
mạng Việt Nam. Khi chưa có chính quyền, liên minh để giành
chính quyền. Khi đã có chính quyền, liên minh là ngun tắc
cao nhất của chun chính vơ sản để giai cấp vơ sản có thể giữ
được vai trị lãnh đạo và chính quyền nhà nước. Hiện nay, trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam còn tồn tại các
thành phần kinh tế dựa trên các hình thức sở hữu, vận hành
theo cơ chế thị trường. nếu giai cấp công nhân không khéo tổ
chức, không lôi kéo, lãnh đạo được tồn dân, nhất là giai cấp
nơng dân và đội ngũ trí thức tin tưởng, ủng hộ và tham gia tích
cực vào đường lối cách mạng của Đảng thì sẽ khơng có cơ sở
kinh tế - xã hội vững chắc để tiến hành xây dựng thành công
chủ nghĩa xã hội.
Do vậy em quyết định chọn nội dung “Tính tất yếu của


3

liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân

và đội ngũ trí thức. Liên hệ ở Việt Nam hiện nay’’ làm bài
thu hoạch.
2. NỘI DUNG
2.1. Tính tất yếu của liên minh cơng - nơng - trí thức
2.1.1. Khái niệm và tính tất yếu của liên minh
Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và
tầng lớp trí thức là sự đồn kết, hợp tác, hỗ trợ giữa các giai cấp
- tầng lớp dưới sự lãnh đạo của giai cấp cơng nhân vì lợi ích
chung và tạo ra lực lượng đồng minh trong quá trình thực hiện
sứ mệnh giải phóng giai cấp, xã hội và con người.
Liên minh giai cấp là một mặt của quan hệ giai cấp, cùng
với đấu tranh giai cấp, liên minh giai cấp mang tính phổ biến và
là một động lực của phát triển xã hội, hơn nữa nó là động lực to
lớn, không chỉ trong cách mạng, mà trong sự vận động xã hội
nói chung, đặc biệt là ở thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Xét về thuật ngữ, C.Mác - Ph.Ăngghen sử dụng thuật ngữ:
liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân, đây là
hai lực lượng xã hội đông nhất, cơ bản nhất lúc bấy giờ. Lúc này
ở các nước tư bản có nền cơng nghiệp phát triển thì cơng nhân
chiếm đa số, tiếp đến là nơng dân, chỉ có một bộ phận trí thức
được chủ nghĩa tư bản đào tạo nhằm phục vụ cho giai cấp tư
sản và chủ nghĩa tư bản. Tư tưởng liên minh công nhân - nông
dân được thể hiện rõ khi C.Mác - Ăngghen tổng kết cuộc cách
mạng Pháp 1848 - 1850 và Công Xã Paris 1871: nếu giai cấp
công nhân liên minh được với giai cấp nông dân và các tầng lớp
lao động khác để cùng đấu tranh chống lại sự áp bức, bóc lột
của giai cấp tư sản thì cách mạng vơ sản sẽ thắng lợi.
Kế thừa và phát triển tư tưởng về liên minh giai cấp của

4

C.Mác, trong quan niệm về chun chính vơ sản, tư tưởng liên
minh giai cấp của V.I.Lênin thể hiện: “Chuyên chính vơ sản là
một hình thức đặc biệt của liên minh giữa giai cấp vô sản, với
đông đảo những tầng lớp lao động không phải vô sản để cùng
đấu tranh chống lại giai cấp tư sản thì cách mạng vơ sản sẽ
thắng lợi”. Lúc khẳng định vai trò quan trọng của khoa học công
nghệ V.I.Lênin chỉ rõ: “Trước sự liên minh của các đại biểu khoa
học, giai cấp vô sản và giới kỹ thuật, không một thế lực đen tối
nào đứng vững được”. Như vậy, xét về tư tưởng cơ bản của
V.I.Lênin, lý luận liên minh thể hiện, đó là liên minh giữa giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác.
2.1.2. Tính tất yếu của liên minh giai cấp
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, nền sản xuất của chủ nghĩa tư
bản một mặt đã tạo ra một cơ cấu kinh tế - xã hội vừa phân
công vừa liên hiệp với nhau trong một nền sản xuất ngày càng
mang tính xã hội hóa. Mặt khác, chế độ chính trị tư sản, quan
hệ sản xuất tư nhân tư bản chủ nghĩa cũng tạo ra các giai tầng
bị chủ nghĩa tư bản áp bức, bóc lột và chung nhu cầu, lợi ích và
triển vọng phát triển. Do vậy, theo V.I.Lênin, liên minh là vấn đề
mang tính nguyên tắc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
“Ngun tắc cao nhất của chun chính là duy trì khối liên minh
giữa giai cấp vô sản và nông dân để giai cấp vơ sản có thể giữ
được vai trị lãnh đạo và chính quyền nhà nước”.
Sự liên minh của giai cấp tư sản, chủ nghĩa đế quốc để
chống chủ nghĩa xã hội, phong trào giải phóng dân tộc và tiến
bộ xã hội cũng buộc giai cấp công nhân và nhân dân lao động
phải liên minh.
Trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, liên minh giai

cấp tạo ra sự thống nhất và dần xóa bỏ sự cách biệt do lịch sử


5

tạo ra. Các giai cấp và tầng lớp lao động có xu hướng càng xích
lại gần nhau: trong quan hệ với tư liệu sản xuất (thể hiện thông
qua việc dần dần hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa
từ thấp đến cao), về tính chất lao động (thơng qua việc đẩy
mạnh cách mạng khoa học và công nghệ, trí thức hóa lao động
và phát triển lực lượng sản xuất nói chung), trong quan hệ phân
phối tư liệu tiêu dùng (diễn ra chủ yếu thơng qua việc ngày
càng hồn thiện nguyên tắc phân phối theo kết quả lao động và
hiệu quả kinh tế), trong tiến bộ về đời sống tinh thần (thông qua
cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng - văn
hóa),… qua đó xóa bỏ dần sự khác biệt và rút ngắn khoảng
cách phát triển giữa thành thị và nông thôn, giữa lao động trí óc
và lao động chân tay.
Trong cách mạng Việt Nam, Liên minh là tất yếu, bởi vì lợi
ích của các giai cấp tầng lớp, nhóm xã hội đều gắn bó trong nhu
cầu giải phóng Dân tộc giải phóng giai cấp, giải phóng con
người. “Độc lập Dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội” là “mẫu
số chung” để “quy đồng” lợi ích, làm gần lại những khác biệt xã
hội và có sức quy tụ, đồn kết tồn Dân tộc.
Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh,
công bằng dân chủ văn minh ở nước ta hiện nay vừa đặt ra nhu
cầu liên minh vừa đặt ra các vấn đề phải cần tới Liên minh để
giải quyết một cách hài hịa.

Giai cấp cơng nhân, giai cấp nơng dân, đội ngũ trí thức
khơng chỉ là ba lực lượng đơng đảo nhất trong xã hội, mà cịn
đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và trong đời
sống chính trị. Khối liên minh này được đặt dưới sự lãnh đạo của


6

Đảng cộng sản, thơng qua vai trị điều tiết của Nhà nước để giữ
vững định hướng xã hội chủ nghĩa và giải quyết hài hịa lợi ích
của các chủ thể tham gia liên minh.
Liên minh là cơ sở của động lực chủ yếu để phát triển đất
nước. Đảng ta khẳng định: “Động lực chủ yếu để phát triển đất
nước là đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa cơng
nhân với nơng dân và trí thức do Đảng lãnh đạo, kết hợp hài
hịa các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm
năng và nguồn lực của các thành phần kinh tế, của xã hội”.
2.2. Vai trò, nội dung, yêu cầu và vận dụng vận dụng
sáng tạo trong tiến trình cách mạng Việt Nam
2.2.1. Vai trị của liên minh cơng - nơng - trí trong
cách mạng Việt Nam
Ngay sau khi tìm thấy con đường cứu nước ở chủ nghĩa Mác
- Lênin, trở thành người cộng sản Việt Nam đầu tiên, Hồ Chí
Minh đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng lực lượng cách
mạng. Người xác định, muốn cứu nước, giải phóng dân tộc phải
đi theo con đường cách mạng vô sản dưới sự lãnh đạo của giai
cấp công nhân mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản. Hồ Chí
Minh xác định giai cấp cơng nhân là giai cấp tiến bộ nhất, cách
mạng nhất, là giai cấp lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo khối liên
minh cơng nhân, nơng dân và trí thức. Người khẳng định rõ:

“Chỉ có giải phóng giai cấp vơ sản thì mới giải phóng được dân
tộc; cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự nghiệp của chủ
nghĩa cộng sản và cách mạng thế giới”.
Vì sao cơng nhân là giai cấp cách mạng? Chủ tịch Hồ Chí
Minh phân tích một cách tồn diện: “Kiên quyết, triệt để, tập
thể, có tổ chức, có kỷ luật,... là giai cấp tiên tiến nhất trong sức
sản xuất, gánh trách nhiệm đánh đổ chế độ tư bản và đế quốc,


7

để xây dựng một xã hội mới, giai cấp công nhân có thể thấm
nhuần một tư tưởng cách mạng nhất, tức là chủ nghĩa Mác Lênin. Đồng thời, tinh thần đấu tranh của họ ảnh hưởng và giáo
dục các tầng lớp khác. Vì vậy, về mặt chính trị, tư tưởng, tổ
chức và hành động, giai cấp công nhân đều giữ vai trị lãnh
đạo”. Người cũng nêu rõ giai cấp cơng nhân được trang bị chủ
nghĩa Mác - Lênin. Trên nền tảng đấu tranh, họ xây dựng nên
Đảng cách mạng. “Đảng đề ra chủ trương, đường lối, khẩu hiệu
cách mạng, lôi cuốn giai cấp nông dân và tiểu tư sản vào đấu
tranh, bồi dưỡng họ thành những phần tử tiên tiến. Lại có những
phần tử trí thức tham gia cách mạng và vơ sản hố. Thành thử
đội ngũ chính trị của giai cấp công nhân ngày càng phát triển.
Mai sau công nghệ của ta ngày càng phát triển, thì số cơng
nhân ngày càng tăng thêm”.
Giai cấp cơng nhân có vị trí trung tâm trong xã hội bởi là
giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất, là giai
cấp có sứ mệnh lịch sử thơng qua Đảng của mình lãnh đạo cách
mạng và toàn xã hội. Song để hoàn thành được sứ mệnh đó,
giai cấp cơng nhân cần lơi cuốn, tập hợp các giai cấp, tầng lớp
nhân dân lao động và cả dân tộc đứng lên làm cách mạng.

Giai cấp nông dân Việt Nam là lực lượng đông đảo nhất
trong xã hội, được Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định là “đồng minh
chắc chắn nhất của giai cấp công nhân” và là “quân chủ lực của
cách mạng”. Người chỉ rõ: Giai cấp nơng dân, trong đó bần nơng
và trung nông là đội quân chủ lực của kháng chiến và của cách
mạng dân chủ mới. Ở nông thôn, bần nông là lớp người đông
nhất và nghèo khổ nhất. Họ bị địa chủ phong kiến bóc lột tàn
tệ. Bần nơng hăng hái kháng chiến, hăng hái cách mạng và rất
mong muốn thực hiện chính sách dân cày có ruộng. Vì vậy, họ


8

là đồng minh chắc chắn nhất của giai cấp công nhân.Trung
nơng là lớp người mình cày ruộng của mình, cũng không phải
làm thuê cho ai. Họ cũng bị địa chủ, bọn cho vay nặng lãi và
bọn đế quốc áp bức bóc lột. Thực hiện chính sách “dân cày có
ruộng” thì họ cũng có lợi. Cho nên họ cũng hăng hái kháng
chiến, hăng hái cách mạng. Vì vậy, họ là đồng minh chắc chắn
của giai cấp công nhân.
Trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, giai cấp
nông dân là quân chủ lực của cách mạng, vì họ là lớp người
đơng nhất trong nhân dân. Hồ Chí Minh xác định: “Trong điều
kiện một nước nông nghiệp lạc hậu như nước ta thì vấn đề dân
tộc thực chất là vấn đề nông dân, cách mạng dân tộc thực chất
là cách mạng của nông dân do giai cấp công nhân lãnh đạo”.
Nông dân Việt Nam có tinh thần cách mạng. Tuy vậy, họ khơng
thể là lực lượng lãnh đạo cách mạng vì họ không gắn liền với
một phương thức sản xuất mới và khơng có hệ tư tưởng độc lập.
Họ cũng khơng có khả năng tự xây dựng một chế độ xã hội mới.

Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Vì hồn cảnh kinh tế lạc hậu, mà nơng dân
thường có tính thủ cựu, rời rạc, tư hữu. Cho nên giai cấp công
nhân phải đoàn kết họ, giúp tổ chức họ, và lãnh đạo họ, thì họ
là một lực lượng rất to lớn vững chắc. Thế là công nông liên
minh”.
Kế thừa tư tưởng truyền thống của dân tộc, Hồ Chí Minh
sớm đánh giá cao vai trị của trí thức. Từ buổi đầu hoạt động
cách mạng, Người xác định trí thức là tầng lớp hàng đầu trong
xã hội Việt Nam và ủng hộ những hoạt động yêu nước của họ:
Tố cáo những âm mưu, tội ác của chủ nghĩa thực dân đối với
tầng lớp tiểu tư sản, trí thức, học sinh; quan tâm thức tỉnh tinh
thần dân tộc, lịng u nước ở trí thức; Vạch trần âm mưu chia


9

rẽ của bọn đế quốc, phong kiến đối với tầng lớp trí thức nước ta.
Phân tích sâu sắc đặc điểm, tính chất tầng lớp trí thức nước
ta, Hồ Chí Minh chỉ rõ: Trí thức nước ta cũng như trí thức tại các
nước thuộc địa, bán thuộc địa hay các dân tộc bị áp bức, khác
với trí thức các nước tư bản đế quốc. Ở các nước tư bản, trí thức
đa số là ở trong giai cấp tư sản mà ra rồi lại trở lại phục vụ cho
tư sản. Ở nước ta thì khác, dù là trí thức một số khá đông thuộc
thành phần phú nông, địa chủ, phong kiến, tư sản nhưng cũng
đều bị đế quốc áp bức. Vì vậy,trí thức Việt Nam có tinh thần dân
tộc và cách mạng, có học thức nên xem được sách, biết được
dân chủ, biết được lịch sử cách mạng, nhất là lịch sử cách mạng
Pháp, nên dễ hấp thụ được tinh thần cách mạng. Lúc đã hiểu
biết, trí thức ta dễ theo cách mạng. Hồ Chí Minh xác định trí
thức là một bộ phận trong lực lượng cách mạng và là đồng minh

ngày càng quan trọng của giai cấp công nhân trong tiến trình đi
lên CNXH.
2.2.2. Nội dung, yêu cầu thực hiện liên minh cơng nơng- trí thức ở nước ta hiện nay
Hiện nay nội dung liên minh giai cấp, tầng lớp ở nước ta
ngày càng mang tính tồn diện. Các giai cấp, tầng lớp đoàn kết,
hợp tác, giúp đỡ nhau... ở cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn
hóa - xã hội... Đồng thời sự liên minh này cũng ngày càng đi vào
chiều sâu, thực chất với nhiều hình thức đa dạng, linh hoạt.
Các nội dung cụ thể của Liên minh thể hiện như sau:
Thứ nhất, nội dung chính trị của liên minh giai cấp
cơng – nơng – trí thức
Thực chất là sự đồn kết, hợp lực, hiệp tác của cơng nhân,
nơng dân, trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng để xây dựng và
bảo vệ vững chắc chế độ chính trị mới, giữ vững độc lập dân tộc


10

và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước và đảm bảo
nghĩa vụ và quyền lợi chính trị cho các giai tầng này, nhằm:
Đảm bảo: “Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân
mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp
nơng dân và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh
đạo.”
Động viên cơng nhân, nơng nhân, trí thức tham gia xây
dựng hệ thống chính trị (Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và
các tổ chức chính trị - xã hội…)
Xây dựng và bồi dưỡng công nhân, nông dân, trí thức ngày
càng trở thành những thành viên tích cực trong hệ thống chính
trị, qua đó phát huy vai trò làm chủ của các giai tầng trong lãnh

đạo và quản lý đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nêu cao sự sáng tạo và gương mẫu của công nhân, nơng
dân, trí thức trong thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và
Nhà nước, trong thực hiện Quy chế và Pháp lệnh thực hiện dân
chủ ở cơ sở; kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện tiêu cực,
cơ hội… và âm mưu “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù
địch.
Đồn kết cơng nhân, nơng dân, trí thức và các lực lượng
khác sẵn sàng tham gia các lực lượng vũ trang (theo chế độ
nghĩa vụ hoặc lâu dài), sẵn sàng tham gia chiến đấu, khi cần
thiết, để bảo vệ trật tự, an toàn xã hội và vững chắc Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa.
Thứ hai, nội dung kinh tế của liên minh giai cấp cơng
– nơng – trí thức
Dưới góc độ kinh tế, nội dung liên minh công - nông - trí
thức là sự liên kết, hợp tác… của cơng nhân, nơng dân, trí thức
để xây dựng nền kinh tế mới xã hội chủ nghĩa, mà ở thời kỳ quá


11

độ, là nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nội dung kinh tế của liên minh thực chất là đảm bảo nghĩa vụ
và quyền lợi kinh tế cho cơng nhân, nơng dân, trí thức thơng
qua giải quyết những vấn đề cơ bản sau đây:
Xác định và đáp ứng đúng những nhu cầu kinh tế của công
- nơng - trí thức. Những nhu cầu này có thể thay đổi trong
những thời kỳ khác nhau và hài hòa với điều kiện của nền kinh
tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng một cơ cấu kinh tế công - nông nghiệp hiện đại.

Hai ngành kinh tế cơ bản ấy là nơi tập trung đông đảo cơng,
nơng, trí thức và nếu trở thành một cơ cấu và hiện đại hóa là
thể hiện sự liên minh chặt chẽ của cơng - nơng - trí thức. Nâng
cao kết quả chuyển giao khoa học, kỹ thuật mới vào sản xuất
cơng nghiệp, nơng nghiệp, qua đó, trí thức liên kết được với
công nhân và nông dân trên lĩnh vực kinh tế.
Xây dựng mối quan hệ bình đẳng, liên kết chính đáng, cạnh
tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế. Đảm bảo hài hịa
tỷ giá trao đổi giữa hàng hóa công nghiệp, nông sản, sản phẩm
khoa học công nghệ... đảm bảo cơng bằng lợi ích chính đáng
của người lao động trong trao đổi sản phẩm.
Thứ ba, nội dung văn hóa - xã hội của liên minh giai
cấp công – nông – trí thức
Liên minh dưới góc độ văn hóa - xã hội là sự đồn kết, hợp
tác của cơng nhân, nơng dân, trí thức để xây dựng nền văn hóa
mới, con người mới và xã hội văn minh… Nội dung văn hóa - xã
hội này của liên minh, thực chất là đáp ứng nghĩa vụ và quyền
lợi, trước hết về đời sống tinh thần, của cơng nhân, nơng dân, trí
thức và thể hiện thông qua những vấn đề cơ bản sau đây:
Động viên cơng nhân, nơng dân, trí thức và tồn dân giữ gìn


12

những giá trị văn hóa truyền thống và tiếp thu những giá trị văn
hóa hiện đại, qua đó góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Xây dựng, bồi dưỡng công nhân, nông dân, trí thức để tham
gia sáng tạo và thụ hưởng những giá trị văn hóa mới, qua đó
làm giàu cho đời sống tinh thần của mình và góp phần làm cho

nền văn hóa nước nhà ngày càng phong phú.
Phát huy vai trị của cơng nhân, nơng dân, trí thức trong xây
dựng khu cư văn hóa, nhất là nơng thơn mới. Nông thôn mới là
kết quả từ nhiều lực lượng, nguồn lực của cơng nhân, nơng dân,
trí thức,…
Đồn kết cơng nhân, nơng dân, trí thức và các lực lượng xã
hội khác trong việc nâng cao dân trí, bảo vệ sức khỏe, nâng cao
chất lượng sống để góp phần xây dựng con người Việt Nam nói
chung. Xây dựng con người cũng là kết quả lâu dài từ nhiều lực
lượng, nguồn lực của cơng nhân, nơng dân, trí thức,…
Như vậy, nội dung liên minh là tồn diện có tác động qua
lại, nhưng liên minh về kinh tế là thường xuyên sinh động, quan
trọng nhưng liên minh về chính trị và văn hóa - xã hội cũng cần
được thường xuyên quan tâm và giải quyết hài hòa.
2.2.3. Vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng của
Lênin của Đảng Cộng sản Việt Nam về liên minh giai cấp,
tầng lớp trong tiến trình cách mạng Việt Nam
Hơn 90 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam đã vận dụng
sáng tạo và phát triển tư tưởng của V.I.Lênin về liên minh giai
cấp, tầng lớp, thể hiện ở những điểm nổi bật sau:
Một là, Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức xây dựng liên
minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và tầng lớp trí
thức.


13

Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin về
thành lập đảng cộng sản vào điều kiện cụ thể Việt Nam. Người
chỉ rõ, Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ

nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu
nước. Thành phần chủ chốt trong Đảng là các phần tử ưu tú
trong giai cấp công nhân, nông dân và tầng lớp trí thức trong
các phong trào yêu nước và cách mạng. Đảng ta là Đảng của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động, nghĩa là những người
thợ thuyền, dân cày và lao động trí óc kiên quyết nhất, hăng hái
nhất, trong sạch nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc và
nhân dân. Đảng là bộ đội tiền tiến của nhân dân lao động (công
nhân, nông dân và lao động trí óc). Cương lĩnh đầu tiên của
Đảng được thơng qua tại Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng
sản (năm 1930), khẳng định công nông là gốc của cách mạng,
trí thức, học trị, nhà báo là bầu bạn của cách mạng.
“1. Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải thu
phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp
mình lãnh đạo được dân chúng.
2. Đảng phải thu phục cho được đại bộ phận dân cày và
phải dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa cách mạng đánh
trúc bọn đại địa chủ và phong kiến.
3. Đảng phải làm cho các đoàn thể thợ thuyền và dân cày
(công hội, hợp tác xã) khởi ở dưới quyền lực và ảnh hưởng của
bọn tư bản quốc gia.
4. Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung
nơng, Thanh niên, Tân Việt, v.v... để kéo họ đi vào phe vô sản
giai cấp”.
Hai là, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn lấy liên minh giai
cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức làm


14

nền tảng của Nhà nước.
Chính cương của Đảng Lao động Việt Nam được thông qua
tại Đại hội II của Đảng (năm 1951) đã nêu rõ: “Chính quyền của
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa là chính quyền dân chủ của
nhân dân, nghĩa là của công nhân, nông dân, tiểu tư sản thành
thị, tiểu tư sản trí thức, tư sản dân tộc và các thân sĩ (địa chủ)
yêu nước và tiến bộ...
Chính quyền đó dựa vào Mặt trận dân tộc thống nhất, lấy
liên minh công nhân, nông dân và lao động trí óc làm nền tảng
và do giai cấp cơng nhân lãnh đạo”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội VII của Đảng năm 1991
(viết tắt là Cương lĩnh năm 1991) xác định: “xây dựng nhà nước
xã hội chủ nghĩa, nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân
dân, lấy liên minh giai cấp cơng nhân với giai cấp nơng dân và
tầng lớp trí thức làm nền tảng, do đảng cộng sản lãnh đạo”.
Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011) xác định: “Nhà
nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về
nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với
giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt
Nam lãnh đạo”.
Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và
đội ngũ trí thức đã được thể chế hóa trong Hiến pháp.
Ba là, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định liên minh giai cấp
với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức làm nền tảng để thực
hiện đại đồn kết dân tộc.
Trong tiến trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta ln
coi trọng đại đồn kết toàn dân tộc. Đại hội IX của Đảng (năm

15

2001) đã nhìn lại Việt Nam trong thế kỷ XX và xác định triển
vọng trong thế kỷ XXI. Đại hội khẳng định: Đảng và nhân dân ta
quyết tâm xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa
trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đại hội xác định: “Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là
đại đoàn kết toàn dân tộc trên cơ sở liên minh giữa công nhân
với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo, kết hợp hài hịa các
lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và
nguồn lực của các thành phần kinh tế, của tồn xã hội”.
Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội IX, Hội nghị Trung ương 7
khóa IX đã ban hành Nghị quyết về phát huy sức mạnh đại đồn
kết tồn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh, đã khẳng định: Đại đoàn kết dân tộc trên nền
tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội
ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng là đường lối chiến lược
của cách mạng Việt Nam; là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu,
là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững
của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các Đại hội X, XI và
XII của Đảng tiếp tục khẳng định quan điểm trên. Đại hội XII xác
định: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của
cách mạng Việt Nam. Là động lực và nguồn lực to lớn trong xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân
tộc trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông
dân và đội ngũ trí thức do Đảng lãnh đạo”.
Ở Việt Nam hiện nay, thực chất của thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là một thời kỳ cải biến cách mạng sâu sắc, toàn
diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội để tạo ra những

tiền đề vật chất, tinh thần cần thiết cho chủ nghĩa xã hội. Đây là
sự nghiệp khó khăn, lâu dài và phức tạp, địi hỏi có sự tham gia


16

của tất cả các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động, mà trước
hết là giai cấp công nhân, giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức.
Thậm chí, hiện nay các thế lực thù địch tìm mọi cách lơi kéo
quần chúng nhân dân nhằm làm rạn nứt khối liên minh và chia
rẽ khối đại đoàn kết dân tộc nhằm phá hoại sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội.
Ngày nay, liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông
dân và đội ngũ trí thức là lực lượng cơ bản đóng vai trị quan
trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Khi sản xuất càng
phát triển hiện đại thì giai cấp cơng nhân, giai cấp nơng dân
càng cần gắn bó chặt chẽ với đội ngũ trí thức để tạo thành nền
tảng vững chắc của chế độ và là cơ sở chính trị - xã hội bảo
đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với toàn xã hội và khối
liên minh.
Để xây dựng liên minh giai cấp công nhân và giai cấp nơng
dân với đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện ở Việt Nam hiện
nay:
Một là, cần quán triệt và thực hiện tốt các chủ trương, chính
sách của Đảng về xây dựng giai cấp công nhân, giai cấp nơng
dân và đội ngũ trí thức theo tinh thần Đại hội Đảng lần thứ XII.
Theo tinh thần đó, Đảng ta đã ban hành Nghị quyết về xây dựng
giai cấp cơng nhân, giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức nhằm
xây dựng giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức
vững mạnh tồn diện.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa,
chú trọng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp nơng thơn
gắn với xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế tri thức,
nâng cao trình độ khoa học cơng nghệ của các ngành, lĩnh vực.
Đây là phương thức căn bản và quan trọng để thực hiện liên


17

minh giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức ở
Việt Nam hiện nay.
Ba là, tiếp tục đổi mới hệ thống chính trị ở cơ sở và thực
hiện tốt Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Thực hiện tốt
vấn đề này sẽ tác động trực tiếp nội dung liên minh về chính trị,
nhấn mạnh đến vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của
các tổ chức đảng, Nhà nước, đoàn thể đối với việc tăng cường
khối liên minh.
Bốn là, kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động của các
tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức nghề nghiệp của công nhân,
nơng dân, trí thức. Đó là đổi mới nội dung, phương thức hoạt
động và chất lượng hoạt động của công đoàn, nghiệp đoàn, Mặt
trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ở nơng thơn;
nâng cao chất lượng hoạt động của liên hiệp các hội khoa học
và kỹ thuật, hội liên hiệp văn học nghệ thuật…
3. KẾT LUẬN
Thực tế về lãnh đạo cách mạng Việt Nam hơn 90 năm qua,
Đảng ta đã vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng của của
Lênin về liên minh giai cấp, tầng lớp. Sức mạnh khối đại đoàn
kết dân tộc trên nền tảng liên minh giữa giai cấp công nhân với
giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức được phát huy, góp phần

làm nên những thắng lợi vĩ đại: Thắng lợi của Cách mạng Tháng
Tám năm 1945, đập tan ách thống trị của thực dân phong kiến,
lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc ta tiến
vào kỷ nguyên độc lập, tự do; thắng lợi của các cuộc kháng
chiến chống xâm lược, mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện
Biên Phủ năm 1954, đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng
dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa
vụ quốc tế; thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử qua gần 35 năm


18

đổi mới.
Thực tiễn liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp
nơng dân và đội ngũ trí thức của Việt Nam cùng với thực tiễn
trên thế giới (cả thành công và thất bại) là minh chứng hùng
hồn cho tư tưởng của Lênin về liên minh giai cấp, tầng lớp vẫn
cịn ngun tính khoa học và cách mạng.
Để tiếp tục đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội, phấn đấu
đến giữa thế kỷ XXI trở thành nước phát triển, theo định hướng
xã hội chủ nghĩa, Đảng ta phải tiếp tục vận dụng sáng tạo và
phát triển tư tưởng của V.I.Lênin về liên minh giai cấp, tầng lớp
trong điều kiện mới, nhất là tác động của cuộc Cách mạng công
nghiệp lần thứ tư, của nền kinh tế số... Đồng thời, Đảng phải
không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực
hiện tốt liên minh giữa giai cấp cơng nhân với giai cấp nơng dân
và đội ngũ trí thức./.


19

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh: Giáo trình
Những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lê Nin (hệ TCLL),
Nxb Lý luận Chính trị, H, 2021.
2. Bộ Giáo dục – Đào tạo: Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa
học, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2019.
3. />4. />UserKey=TU-TUONG-HO-CHI-MINH-VE-LIEN-MINH-GIAI-CAPCONG-NHAN-GIAI-CAP-NONG-DAN-VA-DOI-NGU-TRI-THU
5. />6. />7. />