Tác động của thuế đến tăng trưởng kinh tế ở khu vực đông nam á

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng, luận văn này “Tác động của thuế đến tăng trưởng kinh tế ở
khu vực Đơng Nam Á” là bài nghiên cứu của chính tơi.
Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tơi cam
đoan rằng tồn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố
hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.
Khơng có nghiên cứu, tài liệu nào của những người khác được sử dụng trong luận
văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.
Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường
đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2017

Nguyễn Thị Gương


ii

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các Thầy, Cô của trường Đại học Mở
thành phố Hồ Chí Minh cũng như các giảng viên thỉnh giảng, những người đã truyền
đạt, trang bị cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt thời gian tôi theo học tại
trường.
Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn thầy Trần Anh Tuấn, người hướng dẫn khoa
học của luận văn. Thầy đã dành nhiều thời gian, nhiệt tình hướng dẫn, định hướng,
góp ý, chỉnh sửa để tơi hồn thành tốt luận văn này.
Tơi xin cảm ơn đến gia đình, những người đã hỗ trợ, động viên và tạo mọi điều
kiện để tơi tham gia và hồn thành khóa học.
Và cuối cùng, tôi muốn cảm ơn những người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tận

tình hỗ trợ, góp ý và động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Một lần nữa, tôi xin gửi lời cảm ơn đến tồn thể q Thầy, Cơ, đồng nghiệp, bạn
bè và gia đình.
NGUYỄN THỊ GƯƠNG


iii

TÓM TẮT
Nghiên cứu này được thực hiện để kiểm tra mối tác động của số thu thuế đến tăng
trưởng kinh tế ở khu vực Đông Nam Á trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2015.
Bằng những kỹ thuật kinh tế lượng và dữ liệu bảng, các phương pháp được dùng là
phương pháp ước lượng hồi quy dữ liệu bảng tĩnh và động (Pools OLS, FEM, REM,
Driscoll và Kraay, D-GMM). Với mẫu nghiên cứu bao gồm 9 nước trong khu vực
Đông Nam Á là Cambodia, Indonesia, Lao, Malaysia, Myanmar, Philippines,
Singapore, Thailand và Vietnam.
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng có sự tác động của số thu thuế đến tăng trưởng
kinh tế tại các quốc gia Đông Nam Á. Cụ thể là số thu thuế có tác động cùng chiều
với tăng trưởng kinh tế, nghĩa là tổng số thu thuế có tác động tích cực đến tăng trưởng
kinh tế tại các nước nghiên cứu.
Hàm ý chính sách từ nghiên cứu này là các nước có số thu thuế cịn thấp thì cần
đẩy mạnh hơn những chính sách thuế để khuyến khích các doanh nghiệp trong và
ngoài nước đầu tư nhiều hơn nữa sẽ tạo ra nguồn thu lớn từ lợi nhuận của những
doanh nghiệp này. Để có được số thu cao địi hỏi chính phủ của các nước cũng cần
có những chính sách phù hợp với nước mình và hịa nhập với các quốc gia trong khu
vực.


iv

MỤC LỤC
Trang

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii
TÓM TẮT .................................................................................................... iii
DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ ............................................................... vii
DANH MỤC BẢNG .................................................................................. viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... ix
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU…………………………………………….… ..1
1.1. Đặt vấn đề và lý do nghiên cứu.............................................................. 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................... 3
1.3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................ 3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 3
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 3
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................... 3
1.5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................ 4
1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu.......................................................................... 4
1.7. Kết cấu của luận văn .............................................................................. 4
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT…………………………………..6
2.1. Tổng quan về thuế……………………………………………………..6
2.1.1. Lý luận chung về thuế…………………………………………..6
2.1.2. Bản chất của thuế .......................................................................... 8
2.1.3. Đặc điểm của thuế ....................................................................... 11
2.1.4. Chức năng của thuế ..................................................................... 12
2.1.5. Phân loại thuế .............................................................................. 13
2.1.6. Mục đích của thuế ....................................................................... 18
2.2. Lý thuyết về cấu trúc thuế .................................................................... 18
2.2.1. Adam Smith ................................................................................ 18
2.2.2. John Maynard Keynes ................................................................. 18

v

2.2.3. Paul A.Samuelson ....................................................................... 19
2.2.4. Arthur Laffer và lý thuyết đường cong Laffer ............................ 20
2.2.5. Ramsey (1903 - 1930) ................................................................. 21
2.3. Lý thuyết về các biến độc lập trong mô hình ....................................... 22
2.4. Lý thuyết về tăng trưởng kinh tế .......................................................... 27
2.5. Tác động của thuế với tăng trưởng kinh tế .......................................... 37
2.6. Các nghiên cứu trước liên quan đến đề tài ........................................... 40
2.7. Giả thuyết nghiên cứu .......................................................................... 47
2.8. Mơ hình lý thuyết đề xuất .................................................................... 48
Tóm tắt chương 2 ........................................................................................ 48
CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN
CỨU ............................................................................................................ 50
3.1. Quy trình nghiên cứu ........................................................................... 50
3.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 51
3.3. Dữ liệu nghiên cứu ......................................................................... 55
4.4. Mơ hình nghiên cứu thực nghiệm .................................................. 55
Tóm tắt chương 3 ........................................................................................ 57
CHƯƠNG IV: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................... 58
4.1. Tổng quan các quốc gia Đông Nam Á ................................................. 58
4.2. Thống kê mô tả..................................................................................... 62
4.3. Ma trận tương quan .............................................................................. 64
4.4. Kiểm tra đa cộng tuyến .................................................................. 65
4.5. Đánh giá tác động của thuế đến tăng trưởng kinh tế ..................... 66
4.6. Phân tích kết quả nghiên cứu ......................................................... 72
Tóm tắt chương 4 ........................................................................................ 76
CHƯƠNG V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................... 77

5.1. Kết luận ................................................................................................ 77
5.2. Hàm ý chính sách……………………………………………………78
5.3. Những hạn chế của luận văn và hướng nghiên cứu tiếp theo .............. 81


vi

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 82
PHỤ LỤC ...................................................................................................... x
Phụ lục 1: Bảng mã quốc gia trong nghiên cứu ............................................ x
Phụ lục 2: Kiểm tra dữ liệu ........................................................................... x
Phụ lục 3: Thống kê mô tả ......................................................................... xix
Phụ lục 4: Ma trận tương quan và đa cộng tuyến ...................................... xix
Phụ lục 5: Thử nghiệm mơ hình với biến lnNSLD .................................... xxi
Phụ lục 6: Hồi quy bảng tĩnh OLS, FE và RE ......................................... xxvi
Phụ lục 7: Kiểm định Hausman lựa chọn mơ hình FE hoặc RE .............. xxix
Phụ lục 8: Kiểm định sau hồi quy FE ...................................................... xxxi
Phụ lục 9: Hồi quy sửa lỗi Driscoll-Kraay ............................................. xxxiv
Phụ lục 10: Hồi quy bảng động D-GMM ............................................... xxxv


vii

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ
Trang
Hình 2.1: Đường đồng sản lượng có dạng chữ L ..................................................... 34
Hình 2.2: Đo lường tăng trưởng của D.Ricardo: Đất đai là giới hạn của sự tăng
trưởng ........................................................................................................................ 35
Hình 2.3: Quan hệ cung cầu chịu tác động của thuế ................................................ 37
Hình 2.4: Mơ hình chính sách tài khố mở rộng ...................................................... 38

Hình 2.5: Chính sách tài khố thu hẹp ...................................................................... 39
Hình 2.6: Mơ hình kiểm định mối quan hệ 1 chiều .................................................. 48
Hình 2.7: Mơ hình đề xuất xem xét tác động của thuế đến tăng trưởng kinh tế ...... 49
Hình 4.1: Tăng trưởng GDP tại 9 nước Đơng nam Á (2000-2015) ......................... 60
Hình 4.2: GDP bình qn đầu người tại 9 nước Đơng nam Á (2000-2015) ............ 61
Hình 4.3: Doanh thu thuế của 9 nước khu vực Đông Nam Á .................................. 62


viii

DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Tổng hợp kết qủa các nghiên cứu liên quan............................................. 47
Bảng 3.1: Mô tả các biến trong mơ hình .................................................................. 57
Bảng 4.1: Tăng trưởng GDP tại 9 nước Đơng nam Á (2000-2015) ......................... 59
Bảng 4.2: GDP bình quân đầu người tại 9 nước Đông Nam Á ................................ 61
Bảng 4.3: Thống kê mô tả các biến trong nghiên cứu .............................................. 63
Bảng 4.4: Ma trận tương quan Spearman ................................................................. 64
Bảng 4.5: Kiểm tra đa cộng tuyến ............................................................................ 65
Bảng 4.6: Kết quả hồi quy với mơ hình có và khơng có biến lnNSLD .................... 66
Bảng 4.7: Kết quả hồi quy mơ hình tĩnh với phương pháp OLS, FE và RE ............ 67
Bảng 4.8: Kết quả hồi quy mơ hình tĩnh với phương pháp Driscoll và Kraay ......... 69
Bảng 4.9: Kết quả hồi quy mơ hình động với phương pháp D-GMM ..................... 70
Bảng 4.10: Lựa chọn mơ hình phù hợp với độ trễ tối ưu ......................................... 71
Bảng 4.11: Kết quả ước lượng hồi quy..................................................................... 73
Bảng 5.1: Thuế suất thuế TNDN ở các nước Đông Nam Á hiện nay ...................... 80


ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
FEM

: Fixed Effects Model; Mơ hình các ảnh hưởng cố định

GDP

: Gross Domestic Product; Tổng sản phẩm quốc nội

GMM : Generalized Method of Moments
GNI

: Gross National Product; Tổng thu nhập quốc dân

GNP

: Gross National Product; Tổng sản lượng quốc gia

GTGT : Giá trị gia tăng
OECD : Organization for Economic Cooperation and Development; Tổ chức Hợp
tác và Phát triển Kinh tế
OLS

: Ordinary Least Squares; Bình phương nhỏ nhất

LSDV : Least-squares dummy variable;
REM

: Random Effects Model; Mơ hình các ảnh hưởng ngẫu nhiên

PMG

: Pooled Mean Group

USD

: United States Dollar; Đồng đo la Mỹ

TNCN : Thu nhập cá nhân
TNDN : Thu nhập doanh nghiệp


x

PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Bảng mã quốc gia trong nghiên cứu

STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Tên quốc gia
Cambodia

Indonesia
Lao PDR
Malaysia
Myanmar
Philippines
Singapore
Thailand
Vietnam
(Nguồn: World Development Indicators)

Phụ lục 2: Kiểm tra dữ liệu
Vẽ đồ thị scatter kiểm tra Outliers và Missing values cho các biến

2
1
0

lnGDP

3

4

. twoway (scatter lnGDP Nam)

2000

2005

2010

Nam

2015


xi

12

14

16

lnTAX

18

20

22

. twoway (scatter lnTAX Nam)

2000

2005

2010

2015

Nam

100
0

50

NO CP

150

200

. twoway (scatter NOCP Nam)

2000

2005

2010
Nam

2015


xii

10

15

20

CHI CP

25

30

35

. twoway (scatter CHICP Nam)

2000

2005

2010

2015

2010

2015

Nam

0

50

M2

100

150

. twoway (scatter M2 Nam)

2000

2005
Nam


xiii

-10

0

10

LP

20

30

40

. twoway (scatter LP Nam)

2000

2005

2010

2015

2010

2015

Nam

200
0

100

TRADE

300

400

. twoway (scatter TRADE Nam)

2000

2005
Nam


xiv

3
2
1

lnNSLD

4

5

. twoway (scatter lnNSLD Nam)

2000

2005

2010
Nam

2015

xv

Đồ thị scatter tương quan giữa tăng trưởng kinh tế và số thu thuế

0

1

2

3

4

. twoway (scatter lnGDP lnTAX) (lfit lnGDP lnTAX)

12

14

16

18

20

22

lnTAX

lnGDP

Fitted values

.4

.6

.8

1

1.2

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==1) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==1)

14

14.5
lnGDP

15
lnTAX

15.5
Fitted values

16

xvi

1.6

1.8

2

2.2

2.4

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==2) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==2)

18.5

19

19.5

20

20.5

21

lnTAX
lnGDP

Fitted values

.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==3) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==3)

14

14.5

15

15.5
lnTAX

lnGDP

Fitted values

16

16.5


xvii

2.7

2.8

2.9

3

3.1

3.2

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==4) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==4)

17.5

18

18.5

19

lnTAX
lnGDP

Fitted values

0

.5

1

1.5

2

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==5) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==5)

13.5

14

14.5
lnTAX
lnGDP

15
Fitted values

15.5


xviii

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==6) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==6)

13

13.5

14

14.5

lnTAX
lnGDP

Fitted values

3.9

4

4.1

4.2

4.3

4.4

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==7) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==7)

16.8

17

17.2

17.4
lnTAX

lnGDP

Fitted values

17.6

17.8


xix

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==8) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==8)

13.5

14
lnTAX
lnGDP

14.5
Fitted values

1

1.2

1.4

1.6

1.8

. twoway (scatter lnGDP lnTAX if Id ==9) (lfit lnGDP lnTAX if Id ==9)

18

18.5

19

19.5
lnTAX

lnGDP

Fitted values

20

20.5


xx

Phụ luc 3: Thống kê mô tả

Phụ lục 4: Ma trận tương quan và đa cợng tún
Kết quả tính tốn ma trận tương quan Spearman (kiểm định tương quan các biến

liên tục có phân phối chuẩn)


xxi

Kết quả kiểm tra đa cộng tuyến:


xxii

Phụ luc 5: Thử nghiệm mơ hình với biến lnNSLD
Mơ hình FE_1: Khi có biến lnNSLD


xxiii

Mơ hình FE_2: Khơng có biến lnNSLD


xxiv

Bảng tổng hợp thử nghiệm ước lượng FE:

Kết quả thử nghiệm hồi quy các mơ hình FE ở trên cho thấy việc thêm vào biến
có mức tương quan cao, có khả năng gây ra đa cộng tuyến (lnNSLD) đã làm ảnh
hưởng đến kết quả tác động của các biến độc lập đối với biến phụ thuộc (dấu của hệ
số hồi quy).


xxv

Mơ hình RE_1: Có biến lnNSLD