Phần A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Tư vấn tâm lý cho học sinh là “sự hỗ trợ tâm lý, giúp học sinh nâng cao
hiểu biết về bản thân, hồn cảnh gia đình, mối quan hệ xã hội, từ đó tăng cảm
xúc tích cực, tự đưa ra quyết định trong tình huống khó khăn học sinh gặp phải
khi đang học tại nhà trường” (Thơng tư 31/2017/TTBGDĐT ngày 18/12/2017
của Bộ GD&ĐT).
Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước đột phá lớn,
tạo ra sự chuyển biến nhanh chóng về các mặt trong đời sống con người. Bên
cạnh những mặt tích cực là khơng ít những hạn chế của nền kinh tác động lên
đời sống tình cảm, tâm lý con người đặc biệt là giới trẻ. Trong đó, học sinh
trung học phổ thơng là lứa tuổi chuyển tiếp từ trẻ con sang người lớn, có sự
thay đổi lớn về sinh lý, nhận thức và cảm xúc. Từ cuộc sống gia đình đến việc
học ở trường và hoạt động ở ngồi xã hội các em thường phải đối mặt với
những tình huống như áp lực học tập, bị bố mẹ, thầy cơ la mắng, bạn bè xa
lánh; lúng túng về tâm sinh lý, tình u tuổi học trị … Các em bối rối trước
những ngả rẽ vào đời mà khơng biết cách nhìn nhận và giải quyết vấn đề hợp
lý … Các nhà tâm lý học cho đây là một trong những giai đoạn khủng hoảng và
khó khăn nhất trong cuộc đời mỗi người. Các bậc phụ huynh cảm thấy bế tắc
trong việc giáo dục con cái ở lứa tuổi này. Đa số các trường phổ thơng đều
chưa quan tâm thấu đáo trong việc giúp học sinh định hướng, giải quyết những
khúc mắc về tâm sinh lý ngồi một số hoạt động ít ỏi mang tình chiếu lệ, chưa
đáp ứng nhu cầu, mong mỏi của học sinh trung học phổ thơng.
Trong thời gian qua, trường THPT Nguyễn Sỹ Sách đã thực hiện một số hoạt
động để giúp học sinh tháo gỡ những vướng mắc về tâm lý học đường. Tuy
nhiên, trong q trình thực hiện, là một cán bộ quản lý giáo dục bản thân tơi
nhận thấy hoạt động này cịn có nhiều hạn chế. Đa số học sinh chưa hiểu tầm
quan trọng của cơng tác tư vấn tâm lý, cịn ngại chia sẻ với thầy cơ, bạn bè
hoặc cha mẹ, anh chị. Khi gặp các vấn đề rắc rối, các em hay tự giải quyết theo
cách tiêu cực như tự thu mình hoặc gây gổ, đánh nhau, giải quyết các mâu thuẫn
bằng những xung đột, xích mích, thậm chí là bạo lực ... Sau những cách tự giải
quyết đó, tình trạng tâm lý của các em khơng những khơng được cải thiện mà
cịn lúng túng và áp lực hơn. Các hoạt động tư vấn tâm lý của nhà trường thực
hiện cịn chung chung, mang tính hình thức, chưa thực sự đi sâu vào đời sống
tâm lý của từng em nên hiệu quả chưa cao ...
Trước những u cầu bức thiết của xã hội và những tồn tại hạn chế trong
thực tế tư vấn tâm lý tại nhà trường, với mục đích giúp học sinh hiểu vai trị
của tư vấn tâm lý, có ý thức tìm đến phịng tư vấn tâm lý của nhà trường như
một thói quen hữu ích, hình thành cho các em cách ứng xử phù hợp với các
chuẩn mực đạo đức, giúp các em có các kỹ năng để giải quyết các vấn đề thực
tiễn nên tơi mạnh dạn nghiên cứu, thử nghiệm đề tài: Một số biện pháp nâng
1
cao hiệu quả cơng tác tư vấn tâm lý cho học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ
Sách, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.
II. Mục đích nghiên cứu
Góp phần đổi mới, nâng cao hiệu quả cơng tác tư vấn tâm lý học đường, tạo
hứng thú cho học sinh, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho giáo viên; giúp học
sinh hình thành và phát triển năng lực tự nhận thức, tự điều chỉnh các hành vi và
trạng thái tâm lý phù hợp; giúp giáo viên, phụ huynh hiểu sự cần thiết của tư
vấn tâm lý học đường.
Đáp ứng u cầu bức thiết của tồn xã hội: tư vấn, tháo gỡ những rối nhiễu
tâm lý mà lứa tuổi vị thành niên hay gặp phải, định hướng giúp các em từng
bước hình thành nhân cách, góp phần đào tạo nguồn nhân lực tốt cho xã hội.
III. Đối tượng, thời gian, phương pháp nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.
3.2. Thời gian nghiên cứu: Từ 6/9/2020 đến 30/3/2021.
3.3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thử nghiệm.
Phương pháp thu thập, xử lí số liệu.
Phương pháp khảo sát thực tế, so sánh trước và sau khi tác động,
IV. Phạm vi nghiên cứu
Biện pháp nâng cao chất lượng tư vấn tâm lý cho học sinh trường THPT
Nguyễn Sỹ Sách.
V. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu về cơng tác tư vấn tâm lý học đường nói chung và thực tiễn việc
thực hiện cơng tác tư vấn tâm lý tại trường THPT Nguyễn Sỹ Sách; tìm các
biện pháp giúp cho học sinh hiểu, mạnh dạn trao đổi, giải bày những biểu hiện
rắc rối về tâm lý của bản thân. Từ đó giúp các em hiểu và biết cách giải quyết
các tình huống trong cuộc sống, hình thành các kỹ năng cần thiết.
Rút ra kết luận khoa học liên quan đến đề tài.
VI. Đóng góp mới của đề tài
Góp phần bổ sung và làm sáng rõ hơn một số vấn đề lý luận về cơng tác tư
vấn tâm lý cho học sinh trường THPT.
Chỉ ra được các thực trạng thực hiện cơng tác tư vấn tâm lý của trường THPT
Nguyễn Sỹ Sách, lý giải chính xác ngun nhân của thực trạng. Từ đó đưa ra
được các biện pháp thực hiện tư vấn tâm lý học sinh cụ thể, phù hợp với thực
tiễn nhà trường.
2
Những kết luận của đề tài sẽ góp phần tạo cơ sở khoa học cho việc xây dựng
các chương trình, kế hoạch tư vấn tâm lý học đường, góp phần đề xuất các
biện pháp tốt hơn nữa để nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn tâm lý học
đường.
Kết quả đề tài là tài liệu tham khảo cần thiết cho cán bộ quản lý và giáo viên
làm cơng tác tư vấn tâm lý ở các nhà trường.
Phần B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
3
I. Cơ sở lí luận
1.1. Khái qt về tư vấn tâm lý học đường
1.1.1. Khái niệm tư vấn tâm lý học đường
Tư vấn tâm lý học đường hiểu một cách đơn giản cũng giống như tâm lý
bình thường nhưng phạm vi thu hẹp trong trường học. Đối tượng quan tâm đặc
biệt của tư vấn tâm lý học đường là học sinh. Tư vấn tâm lý học đường giúp
học sinh tự có khả năng giải quyết những vấn đề đang gặp phải, tháo gỡ những
vướng mắc, khó khăn trong cuộc sống, học tập thi cử, trong mối quan hệ với
những người xung quanh để cảm thấy cuộc sống vui vẻ, hồn nhiên đúng với
lứa tuổi.
1.1.2. Nhiệm vụ của tư vấn tâm lý học đường
Tư vấn tâm lý học đường thực hiện ba nhiệm vụ chính:
Hướng dẫn học đường: Hỗ trợ kỹ năng học tập; Giáo dục nâng cao hiểu
biết về bản thân và người khác; Dạy các kỹ năng xã hội, ứng xử, giao tiếp hiệu
quả và cách xử lý một số tình huống thường gặp, … Truyền thơng, giải quyết
vấn đề, ra quyết định và giải quyết vấn đề xung đột.
Tham vấn tâm lý cá nhân, nhóm trong các trường hợp: Kết quả học tập sa
sút, khơng chú ý đến học tập; Sợ đi học, sợ đến trường, trốn học, bỏ học; Phàn
nàn, khơng làm theo u cầu của giáo viên; Từ chối tham gia hoạt động ở lớp, ở
trường; Xác định những rào cản, nguy cơ cản trở học tập và cung cấp các
phương thức ứng phó; Hình thành thói quen tích cực trong học tập.
Tư vấn phụ huynh, giáo viên và những người khác có liên quan đến học
sinh về: Vấn đề học tập của học sinh và các yếu tố ảnh hưởng; vấn đề liên
quan tới bắt nạt/bị bắt nạt và bạo lực học đường; Hợp tác cùng gia đình trong
việc thực hiện các chiến lược giúp đỡ học sinh; Thảo luận về các tình huống có
nguy cơ cao và thực hiện các biện pháp can thiệp; hỗ trợ giáo viên, phụ huynh
để hiểu học sinh; Chuyển các học sinh cần trị liệu đến các dịch vụ trợ giúp phù
hợp (nếu có).
1.2. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi vị thành niên nói chung
“Vị thành niên” là một khái niệm chưa được thống nhất về độ tuổi. Tổ chức
Y tế thế giới (WHO) quy định lứa tuổi 10 – 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên. Tại
Việt Nam, trẻ vị thành niên là trẻ ở lứa tuổi từ 10 đến 19 tuổi. Lớp tuổi vị thành
niên được chia ra ba nhóm: Từ 10 đến 13 tuổi là nhóm vị thành niên sớm; Từ 14
đến 16 tuổi là nhóm vị thành niên giữa; Từ 17 đến 19 tuổi là nhóm vị thành niên
muộn. Sự phân chia này dựa theo đặc điểm ít nhiều khác nhau về phát triển cơ
thể và tâm sinh lý của lứa tuổi vị thành niên, để việc chăm sóc sức khoẻ cho phù
hợp với từng nhóm đối tượng. Tuy vậy cách phân chia này cũng chỉ có tính
tương đối.
4
Từ những thay đổi lớn về mặt sinh học, trẻ vị thành niên có những thay đổi
nhiều về tâm lý. Với những đặc điểm sinh lý riêng biệt, trẻ muốn khẳng định
mình nên dễ thay đổi tính cách, hành vi ứng xử được thể hiện như sau:
+ Tính độc lập: Bắt đầu có xu hướng tách ra, ít phụ thuộc vào cha mẹ.
Chuyển từ sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè, tín ngưỡng để đạt được sự
độc lập. Đơi khi chống đối lại bố mẹ.
+ Về nhân cách: Cố gắng khẳng định mình như một người lớn, có những
hành vi bắt chước người lớn.
+ Về tình cảm: Chuẩn bị cho mối quan hệ u đương, học cách biểu lộ tình
cảm và điều khiển cảm xúc, phát triển khả năng u và được u, tỏ thái độ
thân mật trong quan hệ với người khác.
+ Tính tích hợp: Những thơng tin thu thập được từ cha mẹ, nhà trường, xã
hội, bạn bè, người trung gian, các hoạt động văn hóa là cơ sở để tạo ra giá trị
của bản thân tạo niềm tự tin và cách ứng xử.
+ Về trí tuệ: Vị thành niên thường thích lập luận, suy diễn nhìn sự vật theo
quan điểm lý tưởng hóa. Giai đoạn phát triển đặc biệt này chịu ảnh hưởng rất
mạnh mẽ của các điều kiện văn hóa, giáo dục, kinh tế của mơi trường gia đình
và xã hội.
1.3. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh THPT nói riêng
Học sinh THPT thuộc lứa tuổi từ 16 – 19. Đặc điểm của tâm lý lứa tuổi
học sinh được thể hiện như sau:
+ Sự phát triển của tự ý thức: Tự ý thức là một đặc điểm nổi bật trong sự
phát triển nhân cách, có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển tâm lý của lứa tuổi
học sinh THPT. Biểu hiện của tự ý thức là nhu cầu tìm hiểu và tự đánh giá thái
độ, hành vi của mình theo chuẩn mực đạo đức của xã hội và mục đích cuộc
sống. Học sinh THPT có thể đánh giá bản thân một cách sâu sắc nhưng có khi
vẫn chưa đúng đắn nên cần có sự giúp đỡ của người khác.
+ Sự hình thành thế giới quan: Hình thành thế giới quan là nét chủ yếu trong
tâm lý học sinh THPT. Học sinh THPT đã có ý thức xây dựng lí tưởng sống cho
mình, hình ảnh con người lý tưởng gắn với sinh hoạt hằng ngày; biết xử sự một
cách đúng đắn trong những tình huống khác nhau nhưng có khi các em lại thiếu
tin tưởng vào những hành vi đó.
+ Xu hướng nghề nghiệp: Xuất hiện nhu cầu lựa chọn vị trí xã hội trong
tương lai cho bản thân. Càng cuối cấp học xu hướng nghề nghiệp của học sinh
THPT càng được thể hiện rõ và mang tính ổn định hơn. Tuy nhiên sự hiểu biết
về u cầu nghề nghiệp của các em cịn phiến diện, chưa đầy đủ.
Những đặc điểm của tâm lý lứa tuổi đã ảnh hưởng đến đặc điểm giao tiếp
và quan hệ xã hội của học sinh THPT. Các em khao khát muốn có những quan
hệ bình đẳng trong cuộc sống và có nhu cầu sống tự lập. Ngồi tình bạn, ở tuổi
này xuất hiện một loại tình cảm đặc biệt tình u nam nữ tạo ra nhiều cảm
xúc căng thẳng vì thiếu kinh nghiệm, sợ từ chối …Trước các mối quan hệ, các
5
tình huống gặp phải trong cuộc sống, các em thường bối rối, căng thẳng chưa
có những định hướng cụ thể và các biện pháp giải quyết tình huống phù hợp,
kịp thời.
II. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thực trạng của hoạt động tư vấn tâm lý học đường nói chung
2.1.1. Thuận lợi
Hiện nay, vai trị của cơng tác tư vấn học đường đã được đề cao. N hiều
nhà trường đã xem tư vấn tâm lý là một nhân tố chủ động, sáng tạo, có tác động
nhiều mặt, góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, trường
học hạnh phúc. Cán bộ quản lý một số trường đã bước đầu có những chương
trình, hoạt động để tổ chức tư vấn tâm lý cho học sinh.
Lãnh đạo ngành GD&ĐT các cấp đã rất quan tâm về cơng tác tư vấn tâm lý
học đường: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 31/2017/TT
BGD&ĐT ngày 18/12/2017; Thông tư số 16/2017/TTBGDĐT ngày 12/7/2017
hướng dẫn các vấn đề liên quan tư vấn tâm lý học đường. Ở tỉnh Nghệ An, Sở
GD&ĐT cũng đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện cơng tác tư vấn
tâm lý cho học sinh trong các trường THPT ; tổ chức nhiều đợt tập huấn hữu ích
cho cán bộ quản lý các nhà trường để nâng cao kỹ năng tư vấn tâm lý ... Nhờ sự
chỉ đạo sát sao, kịp thời của lãnh đạo ngành các cấp, cơng tác tư vấn tâm lý cho
học sinh đã được thực hiện khá nghiêm túc và đã đạt được những kết quả bước
đầu ở các nhà trường trong tỉnh Nghệ An.
2.1.2. Khó khăn
Tư vấn tâm lý học sinh là một hoạt động mới trong trường học, chưa có sự
thống nhất đồng bộ về mơ hình tổ chức lẫn quy định về chun mơn, biên chế,
chế độ chính sách.
Một bộ phận cán bộ quản lý nhà trường chưa quan tâm hoặc quan tâm chưa
đúng mức về hoạt động tư vấn tâm lý cho học sinh. Có chăng chỉ là những hoạt
động mang tính “thời vụ”, tự phát, đối phó, chưa đề ra được những biện pháp
phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường nên cơng tác tư vấn tâm lý chưa
đạt hiệu quả; người làm cơng tác tư vấn tâm lý cịn thiếu kinh nghiệm, kỹ năng
và kiến thức về tư vấn tâm lý.
Nhiều học sinh, phụ huynh và cả một số giáo viên chưa quan tâm đến đời
sống tâm lý: học sinh cịn ngại chia sẻ; giáo viên và phụ huynh chưa hiểu vai trị,
ý nghĩa của việc tư vấn tâm lý học sinh nên cịn thờ ơ, thiếu sự phối hợp.
2.2. Thực trạng cơng tác tư vấn tâm lý học sinh tại trường THPT Nguyễn
Sỹ Sách
2.2.1. Đặc điểm nhà trường
* Thuận lợi:
Trường THPT Nguyễn Sỹ Sách là địa chỉ tin cậy để nhân dân các xã Thanh
Dương, Thanh Lương, Xuân Tường, Thanh Yên, Thanh Khai, Ngọc Sơn của
6
huyện Thanh Chương và các xã Nam Nghĩa, Nam Hưng, Nam Thái, Vân Diên
của huyện Nam Đàn gửi gắm con em học tập, rèn luyện. Năm học 2020 2021,
trường có 1209 học sinh, chia thành 30 lớp, cụ thể như sau:
Số học sinh
Số học sinh
thuộc diện hộ
nghèo
Khối
Số lớp
Số học sinh
khuyết tật hịa
nhập
10
10
424
1
50
11
10
398
0
50
12
10
387
0
64
Tồn trường
30
1209
1
164
Cơ sở vật chất nhà trường sáng, xanh, sạch, đẹp, an tồn, đảm bảo cho việc
dạy học. Nhà trường ln nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương
các xã trong vùng tuyển sinh và phụ hynh, của Đảng ủy, HĐND, UBND huyện
Thanh Chương và của Sở GD&ĐT Nghệ An, ... Giáo viên có tinh thần trách
nhiệm cao, Đa số học sinh thực hiện tốt nội quy nhà trường, ...
* Khó khăn
Một bộ phận nhỏ phụ huynh cịn phó mặc việc giáo dục con em cho nhà
trường; số học sinh có hồn cảnh đặc biệt cịn nhiều; cơ sở vật chất chưa thực
sự đầy đủ; tình hình an ninh trật tự xã hội trên địa bàn vùng chợ Cồn khá phức
tạp ... Những điều đó ít nhiều ảnh hưởng khơng tốt đến việc giáo dục của nhà
trường.
2.2.2. Cơng tác tư vấn tâm lý cho học sinh
* Thuận lợi
Vai trị của tư vấn tâm lý đã được thừa nhận trong việc trợ giúp học sinh
vượt qua những vấn đề về tâm lý. Cán bộ quản lý quan tâm và xác định tư vấn
tâm lý học đường là một nhiệm vụ quan trọng của nhà trường.
Cơng tác tư vấn tâm lý được triển khai góp phần dự phịng và ngăn chặn
những diễn biến khơng lành mạnh về sức khoẻ tinh thần của học sinh; ...
* Khó khăn
Sự hiểu biết và sẵn sàng tiếp nhận tư vấn tâm lý nói chung, tư vấn tâm lý
học đường nói riêng của đa số phụ huynh, giáo viên và học sinh cịn hạn chế.
Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ mơn khi gặp trường hợp học sinh chưa
ngoan, thường nghĩ đến các biện pháp giáo dục trước khi áp dụng các biện pháp
tâm lý để điều chỉnh. Nhà trường có 30 giáo viên chủ nhiệm nhưng số giáo viên
có phương pháp giáo dục đúng đắn, nắm bắt được sâu sắc thấu đáo tâm lý học
sinh thì chỉ là một con số khiêm tốn. Một số giáo viên chủ nhiệm khi thấy học
7
sinh lớp mình vi phạm liền nổi giận, cáu gắt với học sinh chỉ vì điều đó làm cho
lớp mình bị trừ điểm thi đua. Giáo viên khơng những khơng tìm hiểu ngun
nhân và tình trạng tâm lý dẫn đến những hành vi vi phạm của học sinh mà cịn
lập tức gọi báo cho cha mẹ học sinh. Một số cha mẹ khi nhận thấy con cái có
các hành vi bất thường cũng chỉ la mắng, đổ lỗi, quy kết cho các con mà khơng
hiểu tình trạng tâm lý của con mình.
Tổ tư vấn tâm lý trường THPT Nguyễn Sỹ Sách gồm 6 người nhưng đều
là kiêm nhiệm, thiếu kiến thức và kinh nghiệm tư vấn tâm lý học đường. Cán
bộ quản lý dù đã quan tâm nhưng chưa có những biện pháp chỉ đạo cụ thể, thiết
thực để nâng cao hiệu quả tư vấn tâm lý học sinh.
Những vấn đề tâm lý ở học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách ngày càng
gia tăng, có thể được chia thành 4 nhóm như sau:
+ Nhóm học sinh gặp khó khăn từ chính bản thân: khó khăn trong giao tiếp,
đánh giá thấp bản thân, mặc cảm tự ti, rụt rè; hoặc thích thể hiện bản thân theo
cách “khó bảo”: ương bướng, nghịch phá, đánh nhau; thiếu kỹ năng sống, ít
tham gia các hoạt động tập thể ...
+ Nhóm học sinh gặp khó khăn trong học tập: khó tập trung nghe giảng, khó
tiếp thu bài, khó trong việc ghi nhớ, khó trong việc vận dụng kiến thức đã học,
kết quả học lực yếu; ln căng thẳng sợ làm bài khơng tốt, sợ làm cha mẹ thất
vọng ...
+ Nhóm học sinh gặp khó khăn tâm lý trong các mối quan hệ với bạn bè, cha
mẹ, thầy cơ và những người xung quanh.
+ Nhóm học sinh gặp khó khăn trong việc lựa chọn nghề nghiệp tương lai.
Việc đầu tư thực hiện các chương trình tư vấn cịn hạn chế. Kinh phí phục
vụ cho hoạt động giáo dục kỹ năng, tư vấn tâm lý cịn hạn hẹp.
Thực trạng trên được thể hiện qua bảng sau:
(Số liệu của năm học 2019 – 2020)
Tổng số học sinh
tồn trường
1209
8
Biểu hiện
Số lượng
Tỉ lệ
(%)
Số học sinh khó khăn cần hỗ trợ về
mặt tâm lý
272
22,5
Số học sinh tàn tật nhưng chưa
được quan tâm giúp đỡ
1
2,5
Số HS có kết quả xếp loại Hạnh
kiểm Yếu và Trung bình
50
4,1
Số HS có kết quả xếp loại Học lực
30
2,5
yếu
Số HS thiếu các kỹ năng sống, ngại
giao tiếp xã hội
503
41,6
Số HS vi phạm nội quy (nhuộm
tóc, trang phục, ngơn ngữ...)
102
8,4
Số học sinh vi phạm ATGT
37
3,0
Số HS hút thuốc lá
45
3,7
164
13,6
0
0,0
Số học sinh thuộc diện hộ nghèo
nhưng chưa được quan tâm hỗ trợ
Số học sinh nhờ hỗ trợ tâm lý
Ngun nhân của thực trạng:
BGH dù đã có sự quan tâm nhưng chưa có sự chỉ đạo sát sao, cụ thể, quyết
liệt, chưa đề ra các biện pháp có tính khả thi để nâng cao hiệu quả cơng tác tư
vấn tâm lý; chưa đầu tư đúng mức về mọi mặt, chưa huy động được các nguồn
lực, lực lượng để thực hiện nên cơng tác tư vấn tâm lý chưa trở thành một hoạt
động kho học, phổ biến và chn nghiệp, hiệu quả chưa cao.
III. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả cơng tác tư vấn tâm lý cho học
sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách
3.1. Thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ tư vấn tâm lý
3.1.1. Thành lập Tổ tư vấn tâm lý
Thực hiện Thơng tư 31/2017/TTBGDĐT ngày 18/12/2017 của Bộ GD&ĐT
về việc hướng dẫn cơng tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thơng,
đầu năm học, tơi tham mưu cho Hiệu trưởng thành lập Tổ tư vấn tâm lý gồm có
6 người theo Quyết định số 65/QĐNSS ngày 6 tháng 9 năm 2020. Trong đó:
Hiệu trưởng làm nhiệm vụ tổ trưởng, Phó Hiệu trưởng phụ trách tâm lý làm tổ
phó và 4 giáo viên có uy tín, nghiệp vụ sư phạm vững, u nghề, am hiểu tâm
lý học sinh …
3.1.2. Nâng cao chất lượng hoạt động của tổ tư vấn tâm lý
Sau khi có quyết định thành lập tổ tư vấn tâm lý, bản thân tơi đã thực hiện
để nâng cao chất lượng hoạt động của tổ như sau:
Tham gia đầy đủ, có trách nhiệm cao các đợt tập huấn hướng dẫn về cơng
tác tư vấn tâm lý cho học sinh do Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức. Sau đó tiến
hành tập huấn lại cho các thành viên trong tổ tư vấn và giáo viên chủ nhiệm về
các kỹ năng, nghiệp vụ để nắm bắt tâm lý và hỗ trợ học sinh.
9
Tích cực tự học hỏi, tìm hiểu trên các trạng mạng internet, sách báo về kỹ
năng tư vấn tâm lý như kỹ năng lắng nghe, kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng phản
hồi, thấu cảm ...; thu thập các tài liệu về tư vấn tâm lý hữu ích, thiết thực để
tham khảo, đúc rút kinh nghiệm, hiểu hơn về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh.. .
Sau đó cung cấp, chia sẻ tài liệu cho các thành viên tổ tư vấn tâm lý và các giáo
viên chủ nhiệm, khuyến khích giáo viên tham khảo, học hỏi để nâng cao kỹ
năng cần thiết. Ngồi kinh nghiệm, uy tín, mỗi giáo viên làm cơng tác tư vấn cịn
phải khơng ngừng bổ sung nâng cao kiến thức về tâm sinh lý lứa tuổi của học
sinh để có cách tư vấn, giáo dục phù hợp, hiệu quả ...
Qn triệt cho các thành viên trong tổ tư vấn về mục đích, ngun tắc thực
hiện các hoạt động tư vấn tâm lý. Phân cơng nhiệm vụ cụ thể cho từng thành
viên, phân cơng lịch trực hàng ngày tại phịng tư vấn tâm lý. Đặc biệt nhấn
mạnh về cơng tác phối hợp giữa các thành viên với giáo viên chủ nhiệm để nắm
bắt kịp thời diễn biến tư tưởng, tâm lý của học sinh và có biện pháp hỗ trợ học
sinh kịp thời khi cần thiết. Nhắc nhở các thành viên muốn làm tốt cơng tác tư
vấn học sinh phải có tình u thương, xem học sinh như con em của mình; phải
có tác phong sư phạm chuẩn mực vừa nghiêm khắc, vừa gần gũi, thân thiện để
học sinh có thể thoải mái, mở lịng giãi bày mỗi khi các em gặp những vướng
mắc trong tâm lý.
Động viên giáo viên chủ nhiệm bám lớp, bám trị, quan tâm, kịp thời nắm
bắt những diễn biến tâm lý của học sinh. Những học sinh thuộc diện hịa nhập,
những học sinh khó khăn (khó khăn về kinh tế, về hồn cảnh gia đình, về bản
thân ốm đau, bệnh tật ...) càng cần được quan tâm và nắm bắt nhiều hơn.
Những trường hợp có biểu hiện rối nhiễu tâm lý nhẹ, giáo viên chủ nhiệm có
thể tư vấn ngay tại lớp học. Những trường hợp đặc biệt, giáo viên chủ nhiệm
cùng với các thành viên tổ tư vấn phối hợp để tìm cách giải quyết, tháo gỡ
vướng mắc và hỗ trợ kịp thời cho các em.
Định kì, cuối mỗi tháng, các thành viên tổ tư vấn cùng với đại diện cấp ủy,
đại diện BGH, đại diện Đồn trường, đại diện Đội an ninh trường họp một lần
để đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ trong thời gian qua và đề ra những
nhiệm vụ thực hiện trong thời gian tới. Tại buổi họp, mỗi thành viên nêu các
vấn đề khó khăn vướng mắc trong q trình thực hiện, từ đó rút kinh nghiệm để
thực hiện tốt hơn trong những lần tiếp theo. Nội dung các cuộc họp đều được
ghi vào biên bản họp của tổ tư vấn tâm lý.
Tổ chức cho các thành viên tổ tư vấn tâm lý và giáo viên chủ nhiệm thực tế,
học hỏi kinh nghiệm làm cơng tác tư vấn tâm lý học sinh ở các trường bạn trong
tỉnh Nghệ An và ngoại tỉnh.
3.2. Xây dựng kế hoạch, ban hành các văn bản chỉ đạo thực hiện cơng tác
tư vấn tâm lý
10
Ngay từ đầu năm học, tôi đã tham mưu và được Hiệu trưởng phê duyệt,
ban hành Kế hoạch số 03/KHNSS ngày 8 tháng 9 năm 2020 về việc thực hiện
công tác tư vấn tâm lý cho học sinh năm học 2020 2021. Kế hoạch thể hiện
đầy đủ các vấn đề như Mục đích u cầu, ngun tắc hoạt động, nội dung
hình thức, biện pháp tư vấn, kinh phí hoạt động, cơng tác phối hợp với các tổ
chức đồn thể trong và ngồi nhà trường, có kế hoạch chung và kế hoạch cụ thể
theo từng tháng trong năm học. Kế hoạch được thảo luận , thơng qua và nhận
được sự đồng thuận cao của các tổ chức đồn thể trong nhà trường và chính
quyền địa phương trong vùng tuyển sinh. Nhờ vậy, kế hoạch đã được triển khai
thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Ngồi ra, trong từng tháng hoặc từng q,
nhà trường có các kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề tư vấn tâm lý học sinh. Ở
mỗi nội dung của từng tháng, từng q chúng tơi xây dựng kế hoạch riêng, phù
hợp sát thực với chương trình của từng đợt. Hàng tuần, nội dung tư vấn tâm lý
học sinh cũng được bàn bạc, thơng qua tại cuộc họp giao ban liên tịch vào sáng
thứ 7.
Cùng với việc xây dựng Kế hoạch tổ chức thực hiện hoạt động tư vấn tâm
lý, tơi đã tham mưu cho Hiệu trưởng ban hành một số quy chế, gồm: Quy chế
hoạt động của tổ tư vấn tâm lý kèm theo Quyết định số 66/QĐNSS ngày 7
tháng 9 năm 2020 của Hiệu trưởng. Quy chế được xây dựng trên cơ sở pháp lý
là các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT về thực hiện cơng tác tư vấn tâm lý
cho học sinh, đặt ra được Mục đích u cầu, ngun tắc hoạt động, đối tượng,
tiêu chuẩn, quyền, nghĩa vụ, nhiệm vụ của thành viên tổ tư vấn tâm lý, cơ sở
vật chất và các yếu tố liên quan đến hoạt động tư vấn tâm lý của nhà trường ;
Quy chế phối hợp giữa nhà trường, tổ tư vấn tâm lý với các tổ chức trong và
ngồi nhà trường kèm theo Quyết định số 67/QĐNSS ngày 10 tháng 9 năm
2020.
Kế hoạch và cơng tác truyền thơng, tun truyền để học sinh, phụ huynh và
giáo viên hiểu rõ hơn về ý nghĩa, tầm quan trọng của tư vấn tâm lý học đường
cũng là một văn bản quan trọng được chúng tơi xây dựng. Hàng tuần, vào tiết
sinh hoạt dưới cờ và tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, chúng tơi đều dành thời gian
để tun truyền về cơng tác tư vấn tâm lý, giúp cho học sinh có thể an tâm, tự
tin, thoải mái giải bày với thành viên tổ tư vấn hoặc với giáo viên chủ nhiệm
những vấn đề về tâm lý khi cần thiết.
Xây dựng các loại hồ sơ liên quan cơng tác tư vấn tâm lý học sinh:
+ Lập sổ “Biên bản hoạt động thực hiện tư vấn tâm lý học sinh”.
+ Lập sổ “Nhật ký tư vấn tâm lý học sinh”. Những trường hợp học sinh,
nhóm học sinh được tư vấn hỗ trợ đều được ghi vào sổ nhật ký để theo dõi
diễn biến và sự tiến bộ của các em.
Nhờ kịp thời xây dựng, ban hành kế hoạch và các văn bản chỉ đạo liên quan
nên trong năm học 2020 – 2021 công tác tư vấn hỗ trợ tâm lý cho học sinh
11
trường THPT Nguyễn Sỹ Sách được thực hiện nghiêm túc và đạt những kết
quả nhất định.
3.3. Đầu tư kinh phí, chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ hoạt động
tư vấn tâm lý
Thanh tốn chế độ cho thành viên tổ tư vấn theo văn bản quy định: Áp
dụng khoản b, điều 9 tại Thơng tư 16/2017 ngày 12/7/2017 của Bộ GD&ĐT về
việc hướng dẫn danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người
làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thơng cơng lập: trường trung học phổ
thơng “có từ 28 lớp trở lên đối với trung du, đồng bằng, thành phố, … được sử
dụng 08 tiết trên tuần … để thực hiện nhiệm vụ tư vấn học sinh ”, trường
THPT Nguyễn Sỹ Sách nằm ở khu vực miền núi của huyện Thanh Chương với
30 lớp đã thực hiện tính tiết quy định mức cho 4 giáo viên (khơng tính cho 2
thành viên tổ là BGH) với tổng số 8 tiết/tuần/4 người. Ngồi ra, theo quy chế
nội bộ, mỗi giáo viên chủ nhiệm được tính thêm 1 tiết/tuần để thực hiện cơng
tác tư vấn tâm lý cho học sinh tại lớp mình. Số tiết đó được cộng vào định mức
lao động/tuần cho mỗi giáo viên. Cách thực hiện này đã phần nào động viên,
khích lệ, gắn trách nhiệm cho các thành viên trong tổ tư vấn và các giáo viên làm
cơng tác chủ nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng tư vấn tâm lý học sinh.
Tính “chế độ làm việc ngồi giờ” cho bộ phận phối hợp tham gia chương
trình tư vấn tâm lý học sinh theo Quy chế chi tiêu nội bộ của nhà trường:
+ Thực hiện theo kế hoạch chủ đề, tùy tình hình thực tiễn, hàng q tổ tư vấn
phối hợp với Đồn trường, Đội an ninh nhà trường, bộ mơn Sinh học và bộ mơn
Giáo dục cơng dân tổ chức thực hiện các hoạt động tư vấn tâm lý tập trung cho
học sinh tồn trường vào các ngày chủ nhật cuối tháng với các nội dung như: Tư
vấn hướng nghiệp chọn nghề, tư vấn tháo gỡ những vướng mắc trong học tập
thi cử, tư vấn cách học tốt, tư vấn giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên, tư
vấn ý thức tham gia chấp hành tốt pháp luật … Kinh phí chi cho những nội dung
này được thực hiện theo Quy chế chi tiêu nội bộ của nhà trường (đã được bàn
bạc, thảo luận và thơng qua tại Hội nghị viên chức và người lao động từ đầu
năm học), với mức 100.000 (một trăm nghìn)/buổi/người, tối đa khơng q
2.000.000 (hai triệu)/1 chương trình.
+ Tính chế độ hàng tháng cho Đội an ninh trường học: 2.500.000 (hai triệu
năm trăm ngàn)/tháng/5 người để hỗ trợ cùng tổ tư vấn tâm lý duy trì nề nếp, tư
vấn giáo dục những học sinh hay bỏ học, trốn tiết hoặc gây gổ đánh nhau …
Kinh phí được vận dụng từ nguồn hỗ trợ của cựu học sinh và trích một phần
nhỏ từ quỹ dạy học thêm của nhà trường.
Sắp xếp, bố trí phịng tư vấn tâm lý riêng biệt đảm bảo tính riêng tư, kín
đáo, dễ tiếp cận và phù hợp để tổ chức hoạt động tư vấn với ngun tắc: lắng
nghe, chia sẻ, bí mật. Phịng có các trang thiết bị như bàn, ghế, tủ tài liệu, lọ
hoa, cây cảnh … tạo khơng gian vừa thống mát, thân thiện vừa kín đáo để các
em cảm thấy thuận tiện và thoải mái. Phịng tư vấn tâm lý cịn cịn là nơi để
12
phụ huynh chia sẻ, phối hợp trong việc tháo gỡ những vướng mắc cho học sinh
và cả phụ huynh.
Vận động, xây dựng kinh phí phục vụ cho hoạt động tư vấn tâm lý: để có
kinh phí mua sắm trang thiết bị phịng tư vấn và thực hiện các hoạt động tâm lý,
chúng tơi đã kêu gọi sự hỗ trợ từ các tổ chức cá nhân ngồi nhà trường, của cựu
học sinh qua các thế hệ. Ngồi ra, có sử dụng thêm từ nguồn chi thường xun
của nhà trường và một số nguồn thu hợp pháp khác. Kinh phí chi cho hoạt động
tư vấn tâm lý được nhà trường quản lý, sử dụng đúng mục đích, đúng chế độ
theo quy định của pháp luật.
3.4. Tìm hiểu, nắm bắt hồn cảnh của học sinh để có cách tư vấn tâm lý
phù hợp
3.4.1. Tìm hiểu thơng tin học sinh
3.4.1.1. Nắm bắt hồn cảnh gia đình học sinh
Nắm bắt hồn cảnh gia đình học sinh là một trong những nhiệm vụ quan
trọng góp phần thực hiện hiệu quả tư vấn tâm lý. Bởi hồn cảnh gia đình chính
là yếu tố tiên quyết trong việc đặt nền tảng hình thành nhân cách con người. Để
nắm bắt hồn cảnh học sinh, tơi và đồng nghiệp đã thực hiện như sau:
Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm các lớp đã thực hiện một cuộc khảo sát
thơng qua Phiếu thơng tin cá nhân để nắm bắt tình hình về hồn cảnh gia đình
của từng học sinh.
Phối hợp với Đồn trường và các bộ phận khác để nắm thêm thơng tin: Tổ
chức thực hiện nắm bắt thơng tin qua nhiều nguồn khác nhau như qua bạn bè,
người thân, thầy cơ giáo cũ và chính quyền địa phương nơi các em sinh sống.
Sàng lọc, phân loại đối tượng học sinh theo từng nhóm: Với những thơng tin
thu thập được, tổ tư vấn cùng giáo viên chủ nhiệm phân loại thành từng nhóm
đối tượng học sinh để tiện cho việc giáo dục tư vấn, đặc biệt là sàng lọc để
chọn ra những học sinh có hồn cảnh tâm lý đặc biệt, cần quan tâm tư vấn hỗ
trợ nhiều hơn.
Ví dụ 1: Để nắm bắt thơng tin chính xác, từ đầu năm học 2020 – 2021, chúng
tơi đã thực hiện một cuộc khảo sát về hồn cảnh gia đình học sinh, kết quả
được phân loại theo đối tượng như sau: Số học sinh thuộc diện hộ nghèo: 164
em; Số học sinh có bố mẹ ly hơn: 30 em ; Số học sinh mồ cơi: 38 em; Số học
sinh có đầy đủ bố mẹ nhưng gia đình khơng hạnh phúc, bố mẹ bệnh tật hoặc
hay mâu thuẫn, áp đặt tâm lý cho các em: 55 em; Số học sinh có bố mẹ nhưng
bố mẹ đi làm ăn tha phương, gửi con cho người thân ni: 40 em.
Ví dụ 2: Những học sinh có hồn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, BGH nhà
trường, tổ tư vấn tâm lý và giáo viên chủ nhiệm đã trực tiếp đến tận nhà học
sinh để hiểu hơn hồn cảnh, nắm bắt tình hình và có biện pháp hỗ trợ, động
13
viên kịp thời, giúp các em ổn định tâm lý, tiếp thêm ý chí, nghị lực để các em
vượt qua khó khăn tiếp tục học tập và rèn luyện tốt.
3.4.1.2. Nắm bắt đặc điểm bản thân và hồn cảnh tâm lý của học sinh
Để giúp cho việc tư vấn tâm lý học sinh hiệu quả, cùng với việc khảo sát
tình hình hồn cảnh gia đình học sinh, tổ tư vấn tâm lý trường THPT Nguyễn Sỹ
Sách đã nắm bắt đặc điểm bản thân và hồn cảnh tâm lý của các em bằng cách
sau:
+ Nghiên cứu hồ sơ học sinh: thơng tin về lý lịch bản thân, tính cách, sở thích,
năng khiếu, ước mơ, nguyện vọng; điểm mạnh, điểm yếu; chiều cao, cân nặng,
bệnh lý (nếu có) ... Qua đó nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của các em.
+ Nghiên cứu kết quả học tập, rèn luyện của học sinh qua những năm học
trước đó.
+ Tìm hiểu học sinh qua ý kiến nhận xét của bạn bè, đặc biệt là người thân
của học sinh.
+ Tìm hiểu qua hoạt động giao tiếp giữa học sinh với giáo viên để hiểu thêm
về tính cách, nhận thức của học sinh ...
+ Giao cho giáo viên chủ nhiệm tích cực quan sát học sinh của lớp mình để
phát hiện những thay đổi trong hành vi, những hiện tượng bất thường (nếu có)
hoặc những biểu hiện nhỏ có nguy cơ gây rối nhiễu tâm lý như: đi học chậm
giờ, đồng phục đến trường khơng đúng quy định, hay cáu gắt gây sự với người
khác, nghỉ học vơ lý do, bỏ giờ trốn tiết, hoặc nghiêm trọng hơn là vơ lễ với
giáo viên, gây gổ với bạn bè ... Kể cả với những học sinh ngoan, nếu có những
biểu hiện dù nhỏ, lại càng phải quan tâm, để ý.
+ Tổ chức đối thoại với học sinh để nắm bắt trực tiếp những băn khoăn,
vướng mắc của các em.
+ Nắm bắt tâm lý học sinh thơng qua “Phiếu khảo sát tâm lý học sinh”. Sau đó
tổng hợp (với ngun tắc: giữ kín thơng tin cá nhân) để phân cơng người phụ
trách nội dung liên quan tư vấn, hỗ trợ.
Từ các phương pháp trên, chúng tơi nắm bắt đặc điểm tâm lý để có cách tư
vấn phù hợp, hiệu quả.
Ví dụ 1: Qua khảo sát, hiện tại trường có 1 học sinh khuyết tật đang học lớp
10, cơ chân tay yếu khơng tự vận động được, mọi hoạt động phải cần đến sự
trợ giúp của bố mẹ, thầy cơ và bạn bè. Để động viên, khích lệ tinh thần và tạo
điều kiện thuận lợi cho em trong học tập và sinh hoạt, tổ tư vấn đã đề xuất nhà
trường bố trí lớp học của em ở ngay tầng 1, sắp xếp chỗ ngồi cho em ở bàn
cạnh cửa ra vào để bố mẹ em và các bạn thuận tiện khi đưa đón và hỗ trợ em
trong q trình học tập tại trường. Ngồi ra, tổ tư vấn thường xun trị chuyện,
14
động viên để em an tâm trong việc học tập rèn luyện; hỗ trợ, tạo điều kiện tốt
nhất cho gia đình trong việc phục vụ học tập tại lớp cho em.
Ví dụ 2: Từ việc khảo sát hồn cảnh gia đình học sinh, chúng tơi đã nắm đặc
điểm tâm lý của những em có hồn cảnh gia đình khó khăn như sau: Đa số đều
có trạng thái tâm lý chung là tự ti, ít nói, ít tham gia các hoạt động tập thể, sống
thu mình, nhút nhát, kỹ năng giải quyết các tình hướng gặp phải trong thực tiễn
khơng tốt. Thậm chí có em rơi vào trạng thái cực đoan: hỗn láo với ơng bà, bố
mẹ, thầy cơ, hay gây gỗ với bạn bè, hay giải quyết các tình hướng thực tiễn
bằng cách gây xung đột với người khác …
Ví dụ 3: Để nắm bắt cụ thể tình hình tâm lý học sinh từng lớp, ngày
25/3/2021, tổ tư vấn tâm lý phối hợp với Đồn trường tổ chức đối thoại với bí
thư, lớp trưởng các lớp. Qua buổi đối thoại, tổ tư vấn lắng nghe được những
băn khoăn, vướng mắc của học sinh trong tình cảm, học tập, rèn luyện và
những khía cạnh khác mà bình thường các bạn trong lớp khơng nói với thầy cơ
mà chỉ trao đổi với cán bộ lớp. Từ đó, tổ tư vấn có cách tư vấn, hỗ trợ kịp thời
cho các em.
3.4.1.3. Xác định ngun nhân dẫn đến trạng thái tâm lý của học sinh để có
cách tư vấn phù hợp
Sau khi tìm hiểu, nắm bắt và tổng hợp số học sinh có những biểu hiện khó
khăn cần tư vấn hỗ trợ về mặt tâm lý, chúng tơi xác định ngun nhân dẫn đến
các biểu hiện tâm lý của học sinh như sau:
Bố mẹ sống khơng hạnh phúc, sống ly thân, ly hơn; mồ cơi bố/mẹ hoặc mồ
cơi cả bố lẫn mẹ; bố mẹ đi làm ăn xa, gửi con cho người thân; bố/mẹ sức khỏe
yếu, mất khả năng lao động ...
Một số gia đình bố mẹ có phương pháp giáo dục con cái chưa phù hợp (q
nghiêm khắc hoặc nng chiều thái q, hay qt mắng, đánh đập, áp đặt ...),
thiếu sự phối hợp với nhà trường hoặc bất lực trong việc giáo dục con cái hoặc
thiếu sự quan tâm, phó mặc tồn bộ việc giáo dục con cho nhà trường.
Học sinh khơng có khả năng tự giáo dục, bị bạn bè lơi kéo, ham chơi, có
nhiều mối quan hệ khơng lành mạnh, thích đua địi.
Tư chất của học sinh chậm trong nhận thức, hổng kiến thức từ lớp d ưới nên
chán học, hay nghịch phá, gây rối.
Sức ép trong học tập, thi cử từ gia đình, nhà trường và xã hội làm cho học
sinh căng thẳng, rơi vào trạng thái trầm cảm, tự ti nên thu mình, ngại giao tiếp
nên kỹ năng kém ...
3.4.2. Lập “hồ sơ tâm lý học sinh”
15
Sau khi nắm bắt thơng tin và xác định các ngun nhân dẫn đến các biểu hiện
tâm lý của học sinh, tơi đã hướng dẫn các thành viên trong tổ tư vấn và giáo viên
chủ nhiệm lập hồ sơ tâm lý để theo dõi, tư vấn cho các em.
Hồ sơ tâm lý học sinh là những bản thu thập thơng tin với những đặc điểm
về tâm lý. Để có những thơng tin này, tổ tư vấn giao cho giáo viên chủ nhiệm
các lớp chịu trách nhiệm tìm hiểu, nắm bắt, thu thập những thơng tin của học
sinh lớp mình, sau đó phân loại học sinh theo từng nhóm đối tượng để giáo viên
có các định hướng và điều chỉnh các hành vi của học sinh một cách phù hợp.
Mỗi em được giáo viên chủ nhiệm lập thành một “hồ sơ” riêng theo từng nhóm
đối tượng với đầy đủ các đặc điểm đã thu thập. Đối với những trường hợp cá
biệt về tâm lý cần sự hỗ trợ đặc biệt, tổ tư vấn cũng lập thành một hồ sơ riêng
để có kế hoạch tư vấn hợp lý và theo dõi sự thay đổi, tiến bộ của các em. Để
làm được điều đó, thành viên tổ tư vấn và mỗi giáo viên chủ nhiệm phải chấp
nhận sự khác biệt, sáng tạo của học sinh.
Việc lập “hồ sơ tâm lý học sinh” giúp tổ tư vấn tâm lý và các giáo viên chủ
nhiệm hiểu cặn kẻ hồn cảnh tâm lý, sở trường, năng khiếu hoặc những năng
lực đặc biệt của các em. Đây là cơng cụ hữu ích giúp cho việc tư vấn tâm lý đạt
hiệu quả. Vì vậy, đó là điều cần được chú trọng ngay từ đầu năm học, đặc biệt
là với các học sinh khối 10 mới vào nhập học đầu cấp.
3.5. Triển khai các hoạt động tư vấn tâm lý cho học sinh đầy đủ về nội
dung, đa dạng về hình thức
3.5.1. Đầy đủ về nội dung
3.5.1.1. Tư vấn tâm lý lứa tuổi, giới tính, hơn nhân, gia đình, sức khỏe sinh
sản vị thành niên phù hợp với lứa tuổi
Tư vấn tâm lý lứa tuổi, giới tính, hơn nhân gia đình, sức khỏe sinh sản vị
thành niên là chăm sóc sức khỏe sinh sản tiền hơn nhân, chuẩn bị tâm, sinh lý để
xây dựng một gia đình hạnh phúc cả về thể chất lẫn tinh thần, góp phần nâng
cao chất lượng cuộc sống của con người trong xã hội.
Hiểu rõ điều đó, tổ tư vấn tâm lý trường THPT Nguyễn Sỹ Sách đã tăng
cường tổ chức các hoạt động để định hướng cho học sinh những quan niệm về
một lối sống lành mạnh thơng qua các giờ học chính khóa, đặc biệt là qua mơn
học Giáo dục cơng dân, Sinh học và các hoạt động ngồi giờ.
Ví dụ:
Tháng 11/2020, tổ tư vấn tâm lý đã phối hợp với giáo viên bộ mơn Sinh học tổ
chức chương trình tư vấn sức khỏe sinh sản vị thành niên với phương châm
“Hãy lắng nghe, cùng chia sẻ”. Với hệ thống câu hỏi liên quan đến Luật hơn
nhân gia đình, các kiến thức về sức khỏe sinh sản, chương trình đã giúp học sinh
có những hiểu biết cụ thể về cách phịng tránh thai và các nội dung liên quan,
hình thành kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành
niên thiết thực. Các em đã tham gia hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả.
16
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách tham gia chương trình tư vấn giáo dục sức khỏe giới tính,
tháng 11/2020
3.5.1.2. Tư vấn, giáo dục kỹ năng, biện pháp ứng xử văn hóa, phịng, chống
bạo lực, xâm hại và xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện
Tổ chức tư vấn, tun truyền cho học sinh về tầm quan trọng của việc
hiểu biết pháp luật hiện nay qua các bài học chính khóa, các giờ chào cờ, tổ
chức hoạt động ngồi giờ lên lớp theo chủ đề: Thi tìm hiểu kiến thức về an tồn
giao thơng, tổ chức cho phụ huynh và học sinh ký cam kết khơng vi phạm an
ninh trường học, khơng vi phạm các tệ nạn xã hội, khơng vi phạm pháp luật,
khơng bn bán, tàng trữ, vận chuyển, đốt pháo nổ ...
Tư vấn, giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng xây dựng nếp sống văn minh, ứng
xử văn hóa trong nhà trường: Tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ thể thao
lành mạnh các trị chơi dân gian bổ ích, động viên đơng đảo học sinh đặc biệt là
những học sinh hay bỏ học trốn tiết tham gia giúp các em tránh xa các tệ nạn xã
hội. Giao cho đội an ninh trường kiểm tra theo dõi, ngăn chặn tình trạng học
sinh đến trường nhưng bỏ học, bỏ tiết đi chơi, đánh nhau, hút thuốc lá, đánh
bài .
Nhờ đó, học sinh nhà trường đặc biệt là những học sinh hay quậy phá hoặc
nhút nhát, ngại giao tiếp đã hình thành được một số kỹ năng sống cần thiết,
biết ứng xử văn hóa, khơng cịn tình trạng đánh nhau gây mất trật tự trong
trường học; các em học được kỹ năng xác định giá trị bản thân, kỹ năng kiểm
sốt cảm xúc, kỹ năng ứng phó với những căng thẳng, kỹ năng giải quyết các
mâu thuẫn … để có biện pháp ứng xử văn hóa góp phần xây dựng mơi trường
giáo dục an tồn, lành mạnh.
17
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách tham gia chương trình tư vấn giáo dục pháp luật, tháng
1/2021
3.5.1.3. Tư vấn tăng cường khả năng ứng phó, giải quyết vấn đề phát sinh
trong mối quan hệ gia đình, thầy cơ, bạn bè và các mối quan hệ xã hội
khác
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nên học sinh THPT thường có nhiều suy
nghĩ phức tạp trong nội tâm về các mối quan hệ xung quanh cần giải quyết. Để
giúp các em có thêm kỹ năng sống, tìm ra cách giải quyết phù hợp trước các vấn
đề, tổ tư vấn tâm lý trường THPT Nguyễn Sỹ Sách đã thực hiện tư vấn tăng
cường khả năng ứng phó, giải quyết vấn đề phát sinh trong mối quan hệ gia
đình, thầy cơ bạn bè và các mối quan hệ xã hội khác bằng các diễn đàn tư vấn
về cách ứng xử trong tình bạn, tình u, trong quan hệ với cha mẹ, thầy cơ và
các kỹ năng sống cần thiết ...
Nội dung này được nhà trường xây dựng thành các chun đề thực hiện
trong chương trình ngoại khóa; tích hợp, lồng ghép trong các tiết sinh hoạt lớp,
sinh hoạt dưới cờ; tích hợp qua dạy học các mơn học chính khóa và ngồi giờ
lên lớp ... Vì vậy, trong quan hệ ứng xử với thầy cơ, bạn bè và những người
xung quanh, một số học sinh của nhà trường vốn là học sinh cá biệt sau khi
được giáo dục các em đã thể hiện là người có đạo đức, có văn hóa, có lịng tin
và ý thức trách nhiệm với bản thân. Khi có mâu thuẫn, bất đồng, các em biết
bình tĩnh, biết kiềm chế hành vi để giải quyết những xung khắc bằng thương
lượng, hịa giải, khơng bằng bạo lực. Qua đó, các em được hình thành các kỹ
năng quan trọng như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử, giải quyết các vấn đề,
kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng thể hiện sự cảm thơng, kỹ năng thương
lượng, kỹ năng ứng phó, ứng biến trước các vấn đề nảy sinh trong các mối
quan hệ...
Nhờ được trang bị kỹ năng sống đúng đắn, lành mạnh các em học sinh
trường THPT Nguyễn Sỹ Sách đã có đời sống tinh thần vui tươi thoải mái, biết
đồn kết, u thương, biết trân q tình cảm của thầy cơ, biết cảm thơng, chia
sẻ trước những khó khăn của bạn bè và những người xung quanh. Sau khi tham
18
gia các chương trình, một số học sinh cá biệt của nhà trường đã có nhiều tiến
bộ: khơng cịn hiện tượng thiếu lễ phép với thầy cơ giáo, thờ ơ trước khó khăn
của bạn bè và những người xung quanh ...
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách tham gia diễn đàn trao đổi chủ đề
Tình bạn, tình u, tháng 9/2020
3.5.1.4. Tư vấn kỹ năng, phương pháp học tập hiệu quả và định hướng
nghề nghiệp
Tổ chức các chương trình tư vấn nhằm tháo gỡ các vướng mắc trong học
tập, thi cử cho học sinh như: Hội nghị tư vấn học tốt; viết bài tham luận trình
bày kinh nghiệm nâng cao hiệu quả việc học cho từng mơn học; lồng ghép các
chương trình sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ, thơng qua giáo viên chủ nhiệm,
giáo viên bộ mơn để giúp các em tháo gỡ những vướng mắc gặp phải trong học
tập, trong đó định hướng cho các em cách học trên lớp và tự học, giúp cho những
học sinh khá giỏi có thêm kinh nghiệm để nâng cao chất lượng bài thi, học sinh
yếu và đại trà hiểu thêm cách học kiến thức cơ bản hiệu quả.
Kết quả: Trong q trình học tập, các em đã biết chủ động nắm vững 3
cấp độ: nhận biết, thơng hiểu và vận dụng; biết bố trí thời gian hợp lý, có kế
hoạch học tập và vui chơi giải trí, sinh hoạt tập thể; khi gặp khó khăn trong học
tập, các em đã biết tham khảo sách vở, trao đổi với bạn bè, thầy cơ để giải
quyết ... Nhờ vậy, trong học kỳ 1 năm học 2020 – 2021, kết quả học tập của
học sinh nhà trường là những con số đáng khích lệ: tỉ lệ học sinh giỏi cấp tỉnh
đạt cao, xếp thứ 9 tồn tỉnh; tỉ lệ học sinh có học lực trung bình và yếu đã giảm
hẳn so với năm trước, đặc biệt trong đợt thi khảo sát chất lượng khối 12 (đợt 1)
do Sở GD&ĐT tổ chức tháng 1/2021, chất lượng bài thi mơn Hóa của học sinh
trường THPT Nguyễn Sỹ Sách xếp hạng thứ nhất tồn tỉnh.
Tổ chức chương chương trình tư vấn hướng nghiệp, chọn nghề cho học
sinh: Tư vấn nghề nghiệp rất có ích cho học sinh vì nó khơng chỉ đề cập đến
nhân cách, ước mơ, sở thích, nguyện vọng mà học sinh cịn được biết đến
những đại lượng khác trong bức tranh nghề nghiệp rộng lớn. Vì vậy, tổ tư vấn
tâm lý đã phối hợp với Ban hướng nghiệp nhà trường cùng các bộ phận khác tổ
chức: Chương trình tư vấn tuyển sinh, tư vấn chọn trường, chọn ngành phù
19
hợp với năng lực học tập, sở trường của từng em; Tổ chức tham quan, dã ngoại
để giới thiệu với các em về những ngành nghề khác nhau; Mời những người
thành đạt là cựu học sinh của trường đến kể chuyện về nghề nghiệp và việc
làm của mình cho học sinh nghe; Tổ chức cho các em gặp gỡ những người lớn
với những ngành nghề khác nhau để các em có khái niệm hồn chỉnh, đầy đủ
hơn về bức tranh nghề nghiệp ... Những hoạt động này giúp học sinh xác định
những điều các em cần biết, nên biết có liên quan đến nghề nghiệp, có suy nghĩ
đúng đắn để củng cố nhiều hơn về những quyết định nghề nghiệp cho tương
lai.
Tư vấn nội dung học tập và hướng nghiệp giúp học sinh có thêm kỹ năng
quản lý thời gian, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm, kỹ năng kiên định … Đứng
trước những căng thẳng, áp lực của việc học tập và chọn nghề, các em đã có
bản lĩnh, có nghị lực, có ý chí vươn lên, tự nhận thức điểm mạnh điểm yếu của
mình để khắc phục, phấn đấu, đạt mục tiêu ...
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách tham gia chương trình Tư vấn học tốt, tháng 12/2020
3.5.1.5. Tham vấn tâm lý đối với học sinh gặp khó khăn cần hỗ trợ, can
thiệp, giải quyết kịp thời
Như đã nói ở trên, một số học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách có hồn
cảnh gia đình khó khăn: khó khăn về kinh tế ảnh hưởng đến việc học, bố/mẹ
bệnh tật mất khả năng lao động, bố mẹ li hơn, bố mẹ ở với nhau nhưng hay
mâu thuẫn, khơng hạnh phúc; bố hoặc mẹ mất đột ngột; bản thân bị đau ốm, tàn
tật; bị gia đình áp đặt ... Điều đó đã làm cho các em trở nên tự ti, mặc cảm, đơi
khi có thái độ chán nản, bế tắc, khơng tha thiết với cuộc sống xung quanh ...
Sau khi thực hiện khảo sát đầu năm học, để giúp các em giảm bớt những áp
lực tâm lý đang gặp phải, tơi và tổ tư vấn tâm lý đã thực hiện các bước như sau:
Gặp gỡ bố/mẹ hoặc người thân trong gia đình để trao đổi, nhờ họ can thiệp.
Vì gia đình là nơi gắn bó với các Mỗi khi các em gặp phải những khó khăn về
tâm lý, gia đình chính là nơi nhận biết và có biện pháp can thiệp sớm nhất. Vói
20
những đặc thù khác nhau, mỗi gia đình có mức độ nắm bắt và hành động khác
nhau để hỗ trợ khi các em gặp khó khăn về mặt tâm lý.
Gặp gỡ thầy cơ giáo trực tiếp giảng dạy, gặp gỡ bạn bè thân thiết của các
em để nắm bắt, thấu hiểu và nhờ tác động, can thiệp.
Gặp gỡ trực tiếp học sinh gặp khó khăn về tâm lý để có những trao đổi chia
sẻ hợp lý. Từ đó tác động làm thay đổi trạng thái tâm lý, giúp các em bớt những
căng thẳng, lo âu, giảm sự tự ti, mặc cảm trong cuộc sống.
Kết quả: Nhờ có sự phối hợp, can thiệp kịp thời nên một số học sinh gặp
khó khăn về mặt tâm lý đã giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi; các em trở nên vui
vẻ, hịa động, tự tin hịa nhập với tập thể.
Ví dụ: Hiện tại, trường có 1 học sinh lớp 10 bị khuyết tật, tê liệt chân tay.
Khi mới nhập học, em ln có biểu hiện tự ti, mặc cảm về bản thân. Sau khi tổ
tư vấn nắm bắt thơng tin từ nhiều nguồn khác nhau, phối hợp tốt với gia đình,
thầy cơ và bạn bè trong lớp để can thiệp, giúp đỡ, em đã thay đổi hẳn: khơng
cịn tự ti mặc cảm mà trở nên vui vẻ, tự tin thực hiện tốt nhiệm vụ học tập.
3.5.2. Đa dạng về hình thức
3.5.2.1. Giáo dục riêng lẻ từng học sinh cá biệt hoặc từng nhóm học sinh cá
biệt
Học sinh cá biệt là những học sinh nghịch ngợm, thường gây gổ đánh nhau,
bỏ giờ, trốn học, khơng chấp hành nội qui nhà trường … thêm vào đó là sự lơi
kéo của bạn bè, bản thân lại muốn thỏa mãn nhu cầu giải tỏa tâm lý bị ức chế.
Học sinh dễ bị tiêm nhiễm những thói hư tật xấu dẫn đến tình trạng bỏ học
giữa chừng và có nguy cơ phạm tội ... Để giáo dục học sinh cá biệt, tơi tiến
hành như sau:
Với học sinh cá biệt, giáo viên càng “cứng” thì các em càng chống đối. Vì
vậy, khi gặp gỡ, giáo dục học sinh, phải có thái độ vừa cương quyết vừa thân
thiện, khơng la mắng, trách phạt học sinh cơng khai hoặc phê bình trước tập
thể.
Hiểu từng cá nhân học sinh, tin tưởng và giáo dục các em bằng phương
pháp kỷ luật kết hợp tình thương u: Khi học sinh vi phạm nội quy, tơi cố
gắng gần gũi, tìm hiểu hồn cảnh, ngun nhân vì sao học sinh vi phạm; Trị
chuyện chân thành, tâm sự để học sinh thấy mình được quan tâm, tơn trọng và
u thương nên sẽ đồng cảm, tự chia sẻ về mình ...
Kiên nhẫn lắng nghe học sinh: cho học sinh tự giãi bày ngay cả khi các em
trình bày chưa chính xác, thậm chí chưa đúng bản chất vấn đề.
Sau khi kiên nhẫn lắng nghe học sinh nói, dùng lời lẽ nhẹ nhàng, tình cảm
chân thành phân tích để các em tự nhận ra những cái đúng/sai. Trong khi phân
tích, phải có lý, có tình thể hiện được niềm tin tưởng với học sinh và hiểu
những ngun nhân khách quan, chủ quan dẫn đến những hành vi chưa đúng của
học sinh (Ví dụ: cơ hiểu và tin rằng đúng ra em khơng như thế nhưng vì ... nên
em đã như thế ...).
21
Sau khi tổ chức gặp gỡ riêng từng em, tùy mức độ, có thể tổ chức giáo dục
học sinh cá biệt theo từng nhóm. Với hình thức này, thành phần tham gia gồm:
Các học sinh cá biệt cần giáo dục, phụ huynh của học sinh cá biệt, đại diện Hội
cha mẹ của trưởng, đại diện BGH, thành viên tổ tư vấn, Trưởng an ninh và Bí
thư đồn trường. Tại đây, phụ huynh và các bộ phận liên quan, sau khi nắm
được tình hình của các em sẽ thực hiện tốt hơn cơng tác phối hợp để giáo dục
các em. Học sinh sau khi được gặp gỡ riêng lẻ và tham gia giáo dục tại nhóm
này sẽ thấy mình được nhiều người quan tâm, các em sẽ dễ dàng tiếp thu những
lời góp ý và sữa chữa để tiến bộ.
Nhờ cách tư vấn như trên, một số học sinh cá biệt của trường sau khi
được giáo dục các em đã mở lịng, thành thật trao đổi, dễ dàng tiếp thu những ý
kiến tư vấn của giáo viên và sửa chữa, điều chỉnh những hành vi của mình. Một
số học sinh có tính ương bướng, hay quậy phá đã dần thay đổi tính nết và suy
nghĩ chín chắn hơn ...
Tổ tư vấn tâm lý trường THPT Nguyễn Sỹ Sách phối hợp phụ huynh tổ chức dục nhóm học sinh cá
biệt, ngày 11/3/2021
3.5.2.2. Giáo dục tập trung cho tất cả học sinh
3.5.2.2.1. Giáo dục tại lớp thơng qua các tiết sinh hoạt lớp
Giáo viên chủ nhiệm là người quản lý và chịu trách nhiệm về về chất
lượng giáo dục tồn diện học sinh lớp mình phụ trách, tổ chức thực hiện kế
hoạch giáo dục tại lớp, là người gần gũi với học sinh trong lớp. Phát huy vai trị
của giáo viên chủ nhiệm, thơng qua giờ sinh hoạt lớp, tiến hành giáo dục học
sinh như sau:
Kịp thời uốn nắn những khuyết điểm của học sinh, tìm ra và xác định đúng
ngun nhân đã tác động làm cho các em mắc sai lầm, vi phạm; vận dụng những
điều khoản trong nội qui, trong qui định xếp loại làm cho các em thấy được việc
vi phạm ở mức độ nào và nêu ra hướng cho các em khắc phục. Bằng thái độ
22
chân thành của giáo viên chủ nhiệm, học sinh vi phạm sẽ sớm nhận ra lỗi lầm
của mình để sửa chữa.
Tổ chức tun truyền, nhắc nhở giáo dục học sinh lớp mình thực hiện
đúng nội quy, quy định của nhà trường và trách nhiệm của người học sinh.
Gần gũi, quan tâm, nắm bắt những biểu hiện tâm lý của học sinh để có
biện pháp hỗ trợ, can thiệp kịp thời.
Tư vấn giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh.
3.5.2.2.2. Giáo dục thơng qua các tiết sinh hoạt tồn trường
Vào đầu năm học 2020 – 2021, tổ tư vấn phối hợp với nhà trường tổ chức
cho học sinh thảo luận, học tập nội quy nhà trường; hướng dẫn học sinh thực
hiện tốt nội quy.
Kết thúc học kỳ 1, tổ chức đánh giá việc thực hiện nội quy của học sinh
tồn trường, có chế độ động viên khen thưởng kịp thời với những học sinh thực
hiện tốt nội quy.
Trong các tiết chào cờ đầu tuần, tổ chức nhận xét đánh giá chu đáo, nêu
gương người tốt việc tốt, hạn chế những vi phạm nội quy quy định; khuyến
khích những em đạt thành tích cao trong học tập, trong tham gia các phong trào
hoặc có tiến bộ trong rèn luyện ... Lồng ghép trong giờ chào cờ, tổ chức các
chương trình giáo dục kỹ năng sống.
Trong các buổi mít tinh chào mừng, kỷ niệm các ngày lễ lớn, tổ tư vấn cũng
lồng ghép các nội dung để thực hiện tư vấn tâm lý cho học sinh hiệu quả.
23
Học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách được giáo dục tư vấn tâm lý thơng qua một tiết sinh hoạt
tồn trường, tháng 2/2021
3.5.2.2.3. Giáo dục thơng qua các chương trình tư vấn trực tiếp
Thực hiện chun đề hàng tháng, tổ tư vấn phối hợp với chun mơn trường
tổ chức các chương trình tư vấn trực tiếp cho học sinh như:
Tổ chức các buổi nói chuyện chun đề:
+ Mời đại diện lãnh đạo cơng an huyện Thanh Chương về tun truyền, giáo
dục pháp luật cho học sinh
+ Mời cán bộ Trung tâm dân số kế hoạch hóa gia đình tỉnh Nghệ An nói chuyện
tư vấn về sức khỏe sinh sản cho học sinh tồn trường.
+ Mời chun viên tư vấn tâm lý về nói chuyện tâm lý cho học sinh tồn trường.
Vận dụng kiến thức liên mơn để giáo dục tư vấn tâm lý cho học sinh thơng
qua các chương trình do nhà trường tổ chức:
+ Chương trình: Tư vấn về tình bạn, tình u, giới tính.
+ Chương trình: Tư vấn về cách học tốt
+ Chương trình: Tư vấn về trang phục học đường ...
Tư vấn trực tiếp qua điện thoại, email, mạng xã để đảm bảo tính riêng tư
theo nguyện vọng của một số học sinh. Tùy tình hình thực tiễn và để nắm bắt
hết tâm lý học sinh, chúng tơi thực hiện khảo sát tâm lý học sinh bằng “Phiếu
khảo sát tâm lý”. Trong đó, có một số học sinh mong muốn được tư vấn qua
điện thoại, email hoặc mạng xã hội. Sau khi tổng hợp các nội dung cần tư vấn,
24
chúng tơi đã phân cơng người phụ trách tư vấn đầy đủ, đúng theo nguyện vọng
của các em.
Mời cơng an huyện Thanh Chương tư vấn pháp luật cho học sinh trường THPT Nguyễn Sỹ Sách,
tháng 1/2021
3.5.2.2.4. Giáo dục thơng qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo
* Hoạt động câu lạc bộ
Câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh
cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu,... dưới sự định hướng của những nhà giáo
dục nhằm tạo mơi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với
nhau và giữa học sinh với thầy cơ giáo, với những người lớn khác. Để tổ chức
thành cơng câu lạc bộ, tổ tư vấn đã phối hợp thực hiện các bước như sau:
Khảo sát tình hình, nắm bắt năng lực, sở thích, nhu cầu và nguyện vọng
của học sinh. Thành lập các Câu lạc bộ phù hợp với sở thích năng khiếu của
học sinh. Vì câu lạc bộ là nơi tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến
thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển
các kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy
nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng hợp tác, làm việc
nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề ... Động viên mỗi học sinh
tham gia ít nhất một câu lạc bộ, vừa đáp ứng nhu cầu vui chơi của các em khi
đang ngồi trên ghế nhà trường, vừa hạn chế học sinh mắc vào các tệ nạn xã
hội.
Xác định nội dung và hình thức sinh hoạt hợp lý để tạo điều kiện cho nhiều
học sinh có thể tham gia. Câu lạc bộ hoạt động theo ngun tắc tự nguyện,
thống nhất, có lịch sinh hoạt định kì và được tổ chức với nhiều lĩnh vực khác
nhau. Hiện tại, trường THPT Nguyễn Sỹ Sách có các câu lạc bộ như sau: Câu
lạc bộ Tiếng Anh; Câu lạc bộ học tập; Câu lạc bộ sách; Câu lạc bộ nhảy hiện
đại; Câu lạc bộ Võ thuật; ...
25