Nâng cao chất lượng bạn đọc tại thư viện trường cao đẳng sư phạm hòa bình

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỊA BÌNH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM

BÙI THỊ HƯƠNG (Chủ trì)
LÊ HỒNG HẢO
NGUYỄN THỊ AN

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM HÒA BÌNH

Hịa Bình, tháng 5 năm 2021


2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
CĐSP:

Cao đẳng Sư phạm

SV

Sinh viên

GV

Giảng viên

TL

Tài liệu

KHXH

Khoa học xã hội

KHTX

Khoa học tự nhiên

KTCT

Kinh tế - Chính trị


3
MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, chúng ta
cũng nhận thấy sự chuyển mình trong từng bước đi của mỗi thư viện. Trong hoạt
động nghiên cứu khoa học và đào tạo, thư viện đóng vai trị quan trọng. Có thể
thấy hầu hết các cơng trình khoa học, dự án, đề tài nghiên cứu, bài giảng, giáo
trình, bài học… đều không thể thiếu vắng sự trợ giúp của thư viện. Đồng thời,
thư viện đóng vai trị quan trọng trong việc hỗ trợ công tác học tập của học sinh,
sinh viên và giảng dạy của cán bộ, giảng viên.
Vì vậy, thư viện được coi là nơi cung cấp nền tảng tri thức phục vụ công
tác đào tạo và nghiên cứu. Đồng thời, thư viện có chức năng thu thập, khai thác
và sử dụng các nguồn tài liệu chuyên ngành nhằm cung cấp thông tin phục vụ
cho nhu cầu học tập, nghiên cứu của các đối tượng bạn đọc giúp nâng cao chất
lượng giáo dục, bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học.

Bắt đầu từ năm học 2007-2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra lộ trình
đào tạo học chế tín chỉ quy định trong quy chế Đào tạo đại học và cao đẳng hệ
chính quy theo hệ thống tín chỉ trên phạm vi tồn quốc được ban hành theo
Quyết định số 43/2007/QĐ-BGDĐT ngày 15/08/2007 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo. Với q trình xã hội hóa giáo dục được đẩy mạnh, với sự hình thành và phát
triển xã hội học tập, vai trò của thư viện đối với phương thức đào tạo tín chỉ sẽ
ngày càng trở lên quan trọng.
Năm học 2016 – 2017, Trường CĐSP Hịa Bình đã tiến hành chuyển đổi
hình thức đào tạo từ đào tạo niên chế sang đào tạo tín chỉ. Để thực hiện tốt quy
chế này, địi hỏi nhà trường phải có sự chuyển biến tồn diện về cách vận hành
chương trình đào tạo, mơ hình quản lý đào tạo cũng như cơ sở vật chất phục vụ
học tập. Vai trò của thư viện có ảnh hưởng lớn tới chất lượng đào tạo theo học
chế tín chỉ chính.
Vì vậy, là cần phải nắm bắt các yêu cầu, những đòi hỏi của học chế tín chỉ
đối với hoạt động thư viện, hiểu rõ sự khác biệt của hoạt động thư viện trong
phục vụ đào tạo theo niên chế và phục vụ đào tạo theo học chế tín chỉ. Trên cơ
sở kế thừa những ưu điểm trong hoạt động phục vụ nghiên cứu và đào tạo theo
niên chế, Học chế tín chỉ địi hỏi đội ngũ giảng viên phải đầu tư nhiều công sức
hơn cho việc soạn bài giảng, chuẩn bị tài liệu, hướng dẫn thảo luận, tăng cường


4
thời gian nghiên cứu khoa học; sinh viên phải tham gia học tập với thái độ tích
cực, chủ động tìm kiếm và tham khảo các tài liệu thích hợp với từng môn học,
từng chuyên đề khác nhau để đạt yêu cầu của mỗi tín chỉ. Sinh viên phải tự học,
tự nghiên cứu là chính, với sự tư vấn của cố vấn học tập và sự định hướng của
từng giảng viên các môn học.
Với mong muốn giúp sinh viên đạt hiệu quả cao trong học tập và nâng cao
các kĩ năng, giúp các thầy cô giáo không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy,
phát huy tối đa tính tích cực chủ động tự học, tự nghiên cứu của học sinh, sinh

viên. Đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường
trong giai đoạn đổi mới hiện nay, nhóm chúng tơi tiến hành triển khai đề tài
nghiên cứu khoa học: “Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại thư viện
Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình” nhằm làm rõ hiện trạng đưa ra các giải
pháp góp phần nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại thư viện Trường CĐSP
Hịa Bình.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn nghiên cứu công tác phục vụ bạn đọc, đề
tài nghiên cứu và đề xuất các giảipháp nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn
đọc tại thư viện Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình (CĐSP)
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

3.1. Khách thể nghiên cứu:
Công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện Trường CĐSP Hịa Bình.
3.2 Đối tượng nghiên cứu:
Các giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện
Trường CĐSP Hịa Bình.
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

Xác định cơ sở lý luận của công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện Trường
CĐSP Hịa Bình.
Nghiên cứu thực trạng việc công tác phục vụ bạn đọc thư viện Trường
CĐSP Hịa Bình.
Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại
thư viện Trường CĐSP Hịa Bình.


5
5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC

Nếu các giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại thư
viện Trường CĐSP Hịa Bình được ứng dụng vào thực tiễn một cách phù hợp thì
sẽ góp phần nâng cao được chất lượng công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học
của nhà trường.
6. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

6.1. Nội dung
Giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện
Trường CĐSP Hòa Bình.
6.2. Địa bàn nghiên cứu
Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình (năm học 2020-2021)
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Phương pháp: tổng hợp, so sánh, phân tích, hệ thống hố, trích dẫn... các
nguồn tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài làm cơ sở lí luận
cho q trình nghiên cứu.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp phỏng vấn lấy ý kiến bạn đọc về công tác phục vụ bạn đọc
tại thư viện Trường CĐSP Hịa Bình.
8. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI

Đề tài gồm 3 phần: Mở đầu, Nội dung, Kết luận. Cụ thể:
Mở đầu
Nội dung
Chương 1: Cơ sở lý luận của công tác phục vụ bạn đọc
Chương 2: Thực trạng công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện trường Cao
đẳng Sư phạm Hịa Bình
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc tại
thư viện Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình.

Kết luận.


6
NỘI DUNG
Chương 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC

1.1. Tổng quan của vấn đề nghiên cứu
Về vấn đề công tác phục vụ bạn đọc, qua nghiên cứu nhóm chúng tơi thấy
được nghiên cứu từ nhiều năm, có nhiều tác giả nghiên cứu về đề tài này.
Trên tạp chí Thư viện Việt Nam có các bài viết về nâng cao hiệu quả công
tác phục vụ ở thư viện trường đại học và các tỉnh thành phố như: Liêu Trường
Thành với bài viết “Thực trạng kỹ năng giao tiếp của người cán bộ phục vụ bạn
đọc ở Trung tâm Thông tin – Thư viện, ĐHQG Hà Nội”, Nguyễn Thị Ngà với
bài viết “Công tác phục vụ bạn đọc ở Thư viện tỉnh Bắc Giang”, số 5-2012; Bài
viết của Vũ Trí Tĩnh với “Nâng cao cơng tác phục vụ người đọc tại Thư viện
tỉnh Bắc Giang”, số 5-2013; Nguyễn Thị Thuỷ với bài viết “Nguyên tắc phục vụ
bạn đọc tại Thư viện tỉnh Gia Lai”, số 3-2014 .
Bài viết “Nâng cao chất lượng phục vụ người đọc” của tác giả Trương
Đại Lượng đã nêu công tác phục vụ người đọc như “chiếc cầu” nối liền người
đọc với vốn tài liệu thơng qua vai trị của cán bộ thư viện. Thông qua công tác
người đọc vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử dụng đồng thời cán bộ thư
viện có thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu đọc, nhu cầu tin của người đọc.
Tác giả, Phùng Ngọc Sáng, trong bài viết “Thực trạng và giải pháp nâng
cao hiệu quả hoạt động thông tin thư viện thời kỳ hiện đại” đã đề cập đến thực
trạng hoạt động thông tin thư viện thời kỳ đổi mới trong lĩnh vực khoa học, giáo
dục và đời sống xã hội. Đồng thời đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động thông tin thư viện thời kỳ hiện đại.
Trong bài viết: “Nâng cao chất lượng hoạt động thông tin của thư viện

đại học địa phương” tác giả Tôn Đăng Quang, đã lý giải sự cần thiết phải nâng
cao chất lượng hoạt động thông tin của thư viện đại học địa phương nhằm đáp
ứng nhu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở những tồn tại
của hoạt động thư viện, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển hơn nữa
các dịch vụ thông tin của các trường đại học địa phương.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thanh Thuỷ với đề tài “Nâng cao hiệu quả
phục vụ bạn đọc tại trung tâm TT - TV Đại học Giao thông vận tải Hà Nội” tác


7
giả đã đề cập tới một số vấn đề lý luận liên quan đến công tác phục vụ bạn đọc
cũng như công tác phục vụ bạn đọc tại một thư viện cụ thể với tính chất, nhiệm
vụ và đặc thù riêng.
Đề tài nghiên cứu năm học 2011 – 2012 “Một số giải pháp tăng cường
nguồn lực thông tin tại Thư viện trường Cao đẳng Sư phạm Hồ Bình” của tác
giả Bùi Thị Giang. Đề tài trên cơ sở tìm hiểu một số khái niệm về nguồn lực
thông tin, các đặc trưng và một số yếu tố ảnh hưởng đến nguồn lực thông tin,
khảo sát và đánh giá thực trạng nguồn lực thông tin tại thư viện Trường Cao
đẳng Sư phạm Hịa Bình đề xuất các giải pháp tăng cường nguồn lực thơng tin,
góp phần nâng cao chất lượng phục vụ của Thư viện nói riêng và chất lượng
giảng dạy, học tập của trường Trường CĐSP Hịa Bình nói chung.
Như vậy, Nghiên cứu sâu về công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện
Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình cho đến nay chưa có cơng trình nào
nghiên cứu nào. Đề tài “Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại thư viện
Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình” hồn tồn mới, không trùng lặp.
1.2. Các khái niệm đề tài
1.2.1. Bạn đọc
Trên thế giới “người đọc” được sử dụng với nhiều thuật ngữ khác nhau
như: “Library user” (người sử dụng thư viện), “information user” (người dùng
tin), “client” (khách hàng), “user” (người sử dụng). Theo Đại từ điển Tiếng Việt

của tác giả Nguyễn Như Ý thì: “Độc” là “đọc”, “giả” là “người”, “độc giả” là
“người đọc”
Tuy các thuật ngữ trên khác nhau về tên gọi nhưng bản chất của chúng
không khác nhau nhiều, bạn đọc là yếu tố quan trọng nhất trong bốn yếu tố cấu
thành thư viện (nguồn lực thông tin, cán bộ thư viện, cơ sở vật chất và bạn đọc).
Trong đề tài nghiên cứu khoa học này, chúng tôi thống nhất gọi là “bạn đọc”
chung cho tất cả các thuật ngữ trên.
Bạn đọc theo nghĩa thông thường là người có nhu cầu đọc và sử dụng tài
liệu để thỏa mãn nhu cầu đọc của mình. Bạn đọc, với tư cách là người tham gia
hoạt động thư viện được hiểu là người có nhu cầu đọc, đồng thời sử dụng tài liệu
trong thư viện để thỏa mãn nhu cầu đọc của mình. Đó là những con người cụ thể
trong xã hội, bị chi phối bởi nhiều mối quan hệ xã hội phức tạp. Tuy nhu cầu


8
đọc chỉ thể hiện một khía cạnh quan hệ của con người, nhưng nó nằm trong hệ
thống các nhu cầu của con người, vì thế đương nhiên bị chi phối bởi hệ thống
các nhu cầu đó. Mỗi người trong xã hội chỉ có thể trở thành bạn đọc của cơ quan
thư viện khi họ sử dụng các dịch vụ để thỏa mãn nhu cầu tin của mình.
Theo quan niệm hiện đại, bạn đọc là là khách hàng, là "thượng đế" đối với
những người tham gia vào hoạt động thư viện. Điều đó có nghĩa là hoạt động
thư viện muốn tồn tại và phát triển phải quan tâm tới nhu cầu của bạn đọc trong
từng thời điểm và trên từng địa bàn cụ thể. Bạn đọc vừa là khách hàng của các
dịch vụ thông tin, đồng thời họ cũng là người sản sinh ra thơng tin mới. Vì vậy,
họ có vai trò quan trọng trong các hoạt động của thư viện.
Để nâng cao hiệu quả công tác phục vụ bạn đọc, việc nghiên cứu bạn đoc
và nhu cầu tin của họ là việc cần được làm thường xuyên tại mỗi thư viện nhằm
phát triển hoạt động phục vụ bạn đọc – mục đích cuối cùng của thư viện. Nếu
khơng quan tâm đến công việc này sẽ làm cho hoạt động của các thư viện sẽ đơn
điệu, thụ động và có thể bị bạn đọc lãng quên. Yêu cầu phải thường xuyên

nghiên cứu về bạn đọc và nhu cầu tin xuất phát từ nhiều lý do, mà chủ yếu nhất
là nhu cầu tin của mỗi người ln có xu hướng thay đổi, biến động.
Việc khai thác, sử dụng thông tin của bạn đọc phụ thuộc vào nhiều yếu tố
khác nhau tùy theo bản chất công việc và nhiệm vụ mà bạn đọc phải hoàn thành.
Các nhà lãnh đạo, quản lý cần những thông tin xác thực, tổng hợp, cô đọng và
đã được phân tích một cách có hệ thống, các thơng tin chiến lược có tính dự báo
để giúp họ ra được những quyết định đúng đắn, kịp thời. Các giảng viên cần
thông tin đầy đủ về những chuyên ngành hẹp, những thông tin dữ kiện, các số
liệu và phương pháp cụ thể liên quan đến lĩnh vực mà họ quan tâm. Sinh viên
cần các thông tin phục vụ cho việc học tập trên lớp, thảo luận nhóm và tự học tự
nghiên cứu ở nhà.
1.2.2. Cơng tác phục vụ bạn đọc
* Có nhiều định nghĩa về công tác phục vụ bạn đọc. Trong cuốn Công tác
độc giả của tác giả Phan Văn định nghĩa: "Công tác độc giả là nghiên cứu mối
quan hệ giữa sách và con người trên cơ sở tâm lý học, giáo dục học và xã hội
học cụ thể. Công tác người đọc nghiên cứu mối quan hệ giữa cung và câu trong
công tác thông tin – thư viện – thư mục tài liệu về sách báo trong nghiên cứu
hình thức, phương thức tuyên truyền sách và hướng dẫn đọc sách, tổ chức phục


9
vụ và thỏa mãn nhu cầu, hứng thú đọc sách của độc giả trong thư viện và ngồi
thư viện. Cơng tác độc giả là thước đo hiệu quả luân chuyển sách báo và tác
dụng của nó trong đời sống xã hội".
Định nghĩa trên chưa nêu bật được nội hàm của công tác bạn đọc. Công
tác bạn đọc trên thực tế không nghiên cứu mối quan hệ giữa sách và con người
một sách chung chung mà đi sâu vào nghiên cứu cụ thể nhu cầu, hứng thú đọc
của bạn đọc với các loại tài liệu khác nhau để nhằm tổ chức các hình thức phục
vụ thỏa mãn một cách đầy đủ.
Theo Cẩm nang nghề thư viện của tác giả Lê Văn Viết: Phục vụ bạn đọc

là hoạt động của thư viện nhằm tuyên truyền và đưa ra phục vụ các dạng tài liệu
hoặc bản sao của chúng, giúp đỡ người tới thư viện trong việc lựa chọn và sử
dụng tài liệu đó. Cơng tác này được xây dựng dựa trên cơ sở kết hợp các quá
trình liên quan chặt chẽ với nhau của việc phục vụ thư viện, phục vụ thông tin,
tra cứu”.
Kế thừa có chọn lọc các quan điểm trên, có thể coi cơng tác phục vụ bạn
đọc là hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy, phát triển và thỏa mãn nhu cầu,
hứng thú của bạn đọc thông qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp tài
liệu dưới nhiều hình thức. Cơng tác phục vụ bạn đọc cịn là thước đo hiệu quả
luân chuyển tài liệu và tác dụng của tài liệu trong đời sống xã hội.
Vì vậy, công tác phục vụ bạn đọc luôn được coi là quan trọng nhất của
thư viện. Thông qua hoạt động này vốn tài liệu của thư viện mới được sử dụng
và phát huy được tác dụng đối với công tác giáo dục trong nhà trường cũng như
sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Từ đó vai trị quan trọng của thư viện
mới được khẳng định.
* Công tác phục vụ bạn đọc dựa trên các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc có phân biệt/ đảm bảo sự phù hợp với nhu cầu tin: phục vụ
theo nhu cầu tin của bạn đọc. Phân nhóm bạn đọc để phục vụ thích hợp với nhu
cầu của họ.
Nguyên tắc kịp thời: Phục vụ đúng thời điểm. Tiết kiệm thời gian của bạn
đọc. Tài liệu cập nhật và có giá trị thời gian.


10
Nguyên tắc phát huy tính tự giác và sáng tạo của bạn đọc trong quá trình
đọc, hình thành ở bạn đọc ý thức tự nguyện đọc sách, giúp họ hình thành hứng
thú đọc sách mới, tạo điều kiện để họ lĩnh hội sáng tạo nội dung tài liệu.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công tác phục vụ bạn đọc
Nghiên cứu nhu cầu tin và đáp ứng nhu cầu tin là hoạt động then chốt
trong hoạt động của các cơ quan thư viện. Mọi yếu tố trong dây đều có quan hệ

hữu cơ và ảnh hưởng đến chất lượng cơng tác phục vụ bạn đọc. Đó là
Nguồn lực thông tin: được xem là nền tảng cho mọi hoạt động thư viện, là
chất liệu để hình thành các sản phẩm, dịch vụ thông tin thư viện. Nguồn lực
thông tin là những tài liệu được sưu tầm, tập hợp theo một hay nhiều chủ đề, nội
dung nhất định, được xử lý theo nguyên tắc, quy trình khoa học của nghiệp vụ
thư viện để tổ chức phục vụ bạn đọc đạt hiệu quả cao và được bảo quản. Nguồn
lực thông tin có ý nghĩa hết sức quan trọng, được coi là yếu tố đầu tiên để cấu
thành thư viện, nội dung nguồn lực thông tin thư viện càng phong phú, loại hình
càng đa dạng thì khả năng đáp ứng nhu cầu của người dùng tin càng cao. Để thu
hút bạn đọc đến thư viện, cần tăng cường nguồn lực thông tin trên các phương
diện: số lượng, chất lượng và hình thức xuất bản...
Trước đây, khi chưa ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động
thông tin thư viện, thư viện phục vụ bạn đọc tài liệu truyền thống như: sách, báo,
tạp chí và đến khi cơng nghệ thơng tin được áp dụng làm thay đổi hình thức của
tài liệu, bên cạnh những tài liệu dạng văn bản còn xuất hiện những dạng tài liệu
phi văn bản. Bạn đọc ngày nay có thể lựa chọn nhiều loại hình tài liệu khác nhau
như: sách, báo, tạp chí, đĩa CD, cơ sở dữ liệu... để thỏa mãn nhu cầu đọc của
mình một cách tối đa. Bạn đọc, từ chỗ bị hạn chế trong việc mượn tài liệu đến
chủ động trong việc tìm kiếm nguồn thông tin đa dạng và phong phú, không chỉ
trong thư viện mà cả nguồn tài nguyên thông tin trên mạng. Để nâng cao hơn
nữa chất lượng và hiệu quả cơng tác phục vụ bạn đọc thì thư viện cần có phương
thức phục vụ tài liệu cho phù hợp, cần phải xử lý tài liệu một cách chính xác
nhất, cập nhật kịp thời, xử lý khoa học và hiệu quả nhằm đưa ra phục vụ những
tài liệu phù hợp với nhu cầu của bạn đọc.
Dịch vụ thư viện: được coi là chiếc chìa khóa, cầu nối giữa bạn đọc với tài
liệu và là kết quả của quá trình xử lý thơng tin, q trình này là một dạng lao
động hết sức đa dạng, có nhiều mức độ khác nhau, là loại hình lao động đặc


11

trưng trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Do vậy chất
lượng sản phẩm thông tin phụ thuộc vào yếu tố chủ quan của cá nhân hay tập thể
thực hiện quá trình xử lý, các kỹ năng và trình độ xử lý thơng tin của cán bộ
thơng tin. Có nghĩa là các sản phẩm phải hồn thiện về mặt nội dung, đồng thời
đảm bảo tính nguyên tắc trong việc sử dụng và xử lý thông tin để đưa ra những
sản phẩm thơng tin chính xác, phù hợp với nhu cầu, trình độ của bạn đọc và khả
năng khai thác thơng tin qua những sản phẩm đó.
Trình độ chuyên môn, kỹ năng của cán bộ thư viện: Cán bộ thư viện được
coi là linh hồn của thư viện và là một trong bốn yếu tố cấu thành thư viện. Trong
mối quan hệ với bạn đọc, họ là người trung gian, môi giới giữa tài liệu và bạn
đọc. Họ không chỉ tuyên truyền, giới thiệu tài liệu đến với bạn đọc mà còn
nghiên cứu nhu cầu đọc, hứng thú đọc, hướng dẫn bạn đọc sử dụng tài liệu nhằm
tạo ra những dịch vụ tối ưu nhất phục vụ bạn đọc. Để công tác phục vụ bạn đọc
đạt hiệu quả cán bộ thư viện ngồi nắm vững trình độ chun mơn nghiệp vụ thì
cần phải có kỹ năng, ý thức trách nhiệm trong cơng việc và lịng u nghề
Cơ sở vật chất kỹ thuật: là một trong bốn yếu tố cấu thành thư viện, có thể
nói cơ sở vật chất của thư viện chính là nơi để người dùng tin sáng tạo và chất
lượng cơng việc của họ đó là nghiên cứu, tìm đọc... phụ thuộc lớn vào yếu tố
này. Cơ sở vật chất của thư viện khang trang sẽ thu hút đông đảo lượng bạn đọc
đến sử dụng thư viện và ngược lại
Ngoài ra với bất kỳ cơ quan thông tin thư viện nào, những người quản lý,
lãnh đạo ln đóng vai trị quan trọng bậc nhất, họ như những người định
hướng, cầm lái cho những con thuyền đi đến đích. Trong thời đại mọi ngành
khoa học đều phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì vai trị của họ càng tỏ rõ hơn
nữa. Ngoài kiến thức chuyên mơn thì họ cần phải có những kiến thức và năng
lực quản lý, lãnh đạo, kỹ năng hoạch định chiến lược cũng như kỹ năng xây
dựng và thực hiện dự án. Càng có nhiều kỹ năng họ càng quản lý tốt hơn và đưa
ra những định hướng phát triển dài hạn hơn,
* Các tiêu chí đánh giá chất lượng cơng tác phục vụ bạn đọc:
Căn cứ vào mục đích hoạt động của thư viện có thể đưa ra tiêu chí đánh

giá chất lượng hoạt động phục vụ của thư viện như sau:
Mức độ đáp ứng nhu cầu tin: Thể hiện ở mức độ đầy đủ, kịp thời, tỷ lệ các
yêu cầu tin của bạn đọc được đáp ứng. Chất lượng thông tin được đánh giá trên


12
tính đầy đủ của thơng tin. Thơng tin đầy đủ, chính xác có ý nghĩa rất quan trọng,
trên cơ sở thơng tin được cung cấp bạn đọc có nhìn nhận đúng về sự kiện, hoạt
động,... Chất lượng phục vụ bạn đọc cịn phải được thể hiện ở tính kịp thời. Hoạt
động phục vụ đảm bảo để người dùng tin nhận được thông tin theo đúng yêu
cầu, trong thời gian ngắn nhất. Mức độ đáp ứng nhu cầu tin được đo bằng tỷ lệ
phù hợp giữa tài liệu và nhu cầu tin của bạn đọc; ý kiến bạn đọc.
Mức độ lôi cuốn bạn đọc đến thư viện: Thể hiện qua số lượng bạn đọc đến
thư viện. Mức độ lôi cuốn bạn đọc được đo bằng tỷ lệ giữa lượng bạn đọc đăng
ký làm thẻ thư viện với lượt bạn đọc đến sử dụng thư viện.
Mức độ khai thác nguồn lực thông tin: Tài liệu được luân chuyển càng
nhiều càng chứng tỏ rằng tài liệu đó có giá trị và đáp ứng được nhu cầu tin của
bạn đọc. Mức độ khai thác nguồn lực thơng tin được đo bằng vịng quay tài liệu.
Như vậy đây là ba tiêu chí đánh giá chất lượng cơng tác phục vụ bạn đọc
tuy chúng có nội dung khác nhau nhưng đều liên quan, hỗ trợ lẫn nhau.
1.4. Vai trò của thư viện trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu
Thư viện, không phụ thuộc vào tên gọi của nó, là bất cứ bộ sưu tập có tổ
chức nào của sách, ấn phẩm định kỳ hoặc các tài liệu khác, kể cả đồ họa, nghe
nhìn và nhân viên phục vụ có trách nhiệm tổ chức cho bạn đọc sử dụng các tài
liệu đó nhằm mục đích thơng tin, nghiên cứu, khoa học, giáo dục hoặc giải trí.
Như vậy, Thư viện luôn đồng hành cùng con người với sự phát triển của nhận
thức, tầm nhìn của khoa học và sự bảo tồn, phát huy văn hóa. Trong thời đại
mới, với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thơng, vai trị của thư
viện khơng hề bị giảm đi mà ngày càng khẳng định vai trò, vị trí quan trọng đối
với sự phát triển tri thức con người.

Thư viện có bốn chức năng: Xây dựng, xử lý, lưu giữ, bảo quản, kết nối
và phát triển tài nguyên thông tin phù hợp với người sử dụng thư viện; Tổ chức
sử dụng chung tài nguyên thông tin, sản phẩm thông tin và dịch vụ thư viện;
truyền bá tri thức, giá trị văn hóa của dân tộc và nhân loại; phục vụ nhu cầu
nghiên cứu, học tập, giải trí; góp phần hình thành và phát triển kiến thức, kỹ
năng, phẩm chất, năng lực của người sử dụng thư viện; Ứng dụng thành tựu
khoa học và cơng nghệ, hiện đại hóa thư viện; Phát triển văn hóa đọc và góp
phần tạo môi trường học tập suốt đời cho Nhân dân, xây dựng xã hội học tập,
nâng cao dân trí, xây dựng con người Việt Nam toàn diện.


13
Trong đó, chức năng phát triển văn hóa đọc và góp phần tạo mơi trường
học tập suốt đời cho Nhân dân, xây dựng xã hội học tập, nâng cao dân trí, xây
dựng con người Việt Nam tồn diện của thư viện đóng vai trị đặc biệt quan
trọng đối với hoạt động đào tạo. Ngay từ thời cổ đại, thư viện đã là một tổ chức
giáo dục quan trọng. Ở Trung Quốc, bắt đầu từ cuối đời Đường và thời Ngũ đại,
rồi hưng thịnh trong các triều Tống, Nguyên, Minh, Thanh, kéo dài đến hơn
1000 năm, thư viện là nơi tụ tập môn đồ để giảng dạy, là nơi dành cho kẻ sĩ đọc
sách và học hành.
Ở Châu Âu, thư viện được coi là cơ quan giáo dục ngoài nhà trường, là
đồng minh thân cận của các cơ quan giáo dục có trách nhiệm cung cấp thơng tin
tư liệu cho mỗi cá nhân, mỗi nhóm người với bất cứ trình độ văn hóa nào.
Việt Nam, thời phong kiến (đời Trần, đời Lê) thư viện đồng thời cũng là
trường học. Ví dụ, thư viện Lạn Kha thành lập năm 1384 (đời vua Dụ Tông) do
Trần Tôn làm trưởng viện kiêm dạy học trị; Trong Quốc tử giám (đời Lê) có
giảng đường học tập, có kho tàng trữ sách ... . Như vậy, thư viện chưa bao giờ
tách biệt với dạy và học. Sự phát triển của giáo dục luôn song hành cùng sự phát
triển của thư viện.
Những năm trước, thư viện Trường CĐSP Hịa Bình chỉ phục vụ cán bộ,

giảng viên, học sinh, sinh viên trong nhà trường. Từ 2019 đến nay, Thư viện đã
mở rộng đối tượng bạn đọc là học viên các lớp liên thông, liên kết đào tạo, học
sinh trường phổ thông thực hành chất lượng cao Nguyễn Tất Thành, phụ huynh
học sinh, nhân dân trên địa bàn có nhu cầu. Bạn đọc chỉ cần giấy giới thiệu của
cơ quan chủ quản hoặc của địa phương đang sinh sống, kèm theo 2 ảnh 3 x 4cm
đến thư viện làm thủ tục, và có thể sử dụng thư viện và mượn tài liệu ngay sau
đó.
Thư viện Trường CĐSP Hịa Bình có vai trị quan trọng trong việc rèn
luyện tính độc lập, sáng tạo của sinh viên. Sinh viên phải học một cách thông
minh hơn, chủ động hơn qua việc phân tích, tổng hợp những tài liệu tra tìm được
ở thư viện. Từ đó, sẽ giảm bớt lối học thụ động, khuyến khích việc tự học, tự
nghiên cứu, kích thích sự chủ động của người học.
Mục tiêu quan trọng đối với giáo dục trong kỷ nguyên thông tin là tạo ra
những con người có khả năng tự định hướng học tập, nghiên cứu thường xuyên,
biết chọn lọc, xử lý thông tin và có khả năng sáng tạo tri thức, tự tin hội nhập


14
vào thị trường lao động “chất xám” quốc tế. Đây là xu thế tất yếu trong xã hội
thông tin.
Hoạt động giảng dạy, học tập thực chất là một quá trình truyền đạt và tiếp
nhận thông tin. Nếu người dạy nắm bắt, cập nhật được những thông tin mới
thường xuyên và vận dụng phù hợp với quá trình giảng dạy thì bài giảng sẽ sinh
động, phong phú và đi sát với thực tế hơn. Nếu người học tìm tài liệu, khai thác
thơng tin - tư liệu hiệu quả thì chất lượng học tập và khả năng nghiên cứu khoa
học sẽ được nâng cao. Trong công tác đào tạo, hoạt động khai thác thơng tin
đóng vai trị tích cực vào việc nâng cao chất lượng đào tạo, đổi mới phương
pháp dạy và học.
Để có động cơ tích cực học tập, người học phải tự ý thức được hoặc cần
được giúp đỡ biến kiến thức thành tài sản riêng. Ngược lại, việc dạy cần hướng

vào phát triển cá nhân sao cho cá nhân đó thấy hứng thú học tập vì biết rằng
mình có thể áp dụng những kiến thức thu được ở trường học vào công việc và
trong cuộc sống hàng ngày của họ. Đồng thời, quá trình đào tạo cao đẳng, đại
học phải giúp sinh viên biết rèn luyện việc tự học và duy trì việc học suốt đời.
Chính vì vậy, địi hỏi người học và người dạy phải phát huy nội lực của mình.
Phương pháp giảng dạy phải hướng tới trang bị cho người học cách học để họ có
thể cập nhật kiến thức thường xuyên và liên tục. Đổi mới phương pháp giảng
dạy là nhằm phát huy mạnh mẽ tính chủ động của người học.
Trong hoạt động phục vụ đào tạo, khai thác thơng tin đóng vai trị tích cực
vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và nâng cao chất lượng đào
tạo. Để dạy và học có hiệu quả cao thì việc tăng thời gian tự học của người học
với sự trợ giúp của thư viện là điều hết sức cần thiết.


15
Chương 2.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM HỊA BÌNH

2.1. Vài nét khái qt về thư viện Trường CĐSP Hịa Bình
2.1.1. Chức năng, nhiệm vụ
Trường CĐSP Hịa Bình tiền thân là Trường Trung học Sư phạm Hịa
Bình, được thành lập tháng 10 năm 1956. Ngày 25/9/1995, trường được nâng
cấp thành Trường CĐSP Hịa Bình theo Quyết định số 602/QĐ-TTg của Thủ
tướng Chính phủ. Đây là một giai đoạn phát triển mới của Nhà trường nhằm
đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về cơng tác đào tạo giáo viên cho ngành giáo
dục Hịa Bình. Trong giai đoạn này, Nhà trường đã xác định sứ mạng là đào tạo,
bồi dưỡng giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục ở các bậc mầm non, tiểu học và
trung học cơ sở; đồng thời liên kết đào tạo trình độ đại học cho đội ngũ giáo
viên và cán bộ quản lý các cấp; là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng, cung cấp nguồn

nhân lực thuộc lĩnh vực giáo dục của tỉnh Hịa Bình.
Để thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm này, trong giai đoạn vừa qua, Nhà
trường luôn chú trọng đầu tư và phát triển thư viện. Theo quyết định số 421/QĐCĐSP ngày 14 tháng 8 năm 2017 về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt
động của Trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình, chức năng và nhiệm vụ của tổ
Thư viện trực thuộc trường là:
Thực hiện chức năng nhiệm vụ theo quy định của nhà nước về công tác
thư viện, phục vụ cho các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học
của nhà trường.
Tham mưu đề xuất mua sắm sách, tạp chí, giáo trình, tài liệu tham khảo...
bảo quản kho sách và cơ sở vật chất của thư viện.
Quản lý việc sử dụng kho sách của trường. Lập kế hoạch mua sắm, bổ
sung số lượng sách, giáo trình, tài liệu tham khảo, phục vụ cho công tác giảng
dạy và học tập.
Bố trí sắp xếp giáo trình, tài liệu tham khảo, tạp chí, sách, báo khoa học.
Bảo quản kho sách và tài liệu tham khảo. Thường xuyên thông báo sách
mới cho cán bộ, giảng viên và học sinh, sinh viên nhằm phục vụ tối đa yêu cầu
về giảng dạy và học tập.


16
Phối hợp với các khoa, tổ, tham mưu cho lãnh đạo trường về bổ sung số
lượng sách theo nhu cầu học tập của sinh viên và giảng dạy của giảng viên.
Phục vụ việc cho mượn sách báo, tạp chí cho sinh viên và giảng viên,
phục vụ công tác bạn đọc trên tinh thần đảm bảo yêu cầu về học tập của sinh
viên và giảng dạy của giảng viên.
Chịu trách nhiệm quản lý kho sách, báo, tạp chí và cơ sở vật chất của thư
viện trường.
2.1.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ cán bộ
* Trụ sở thư viện: thư viên tọa lạc trong khuôn viên trường với tổng diện
tích 100m2, gồm 3 phịng chức năng: Phịng nghiệp vụ, Phịng đọc, Kho giáo

trình.
*Trang thiết bị: trang thiết bị hệ thống kho và phòng phục vụ bạn đọc
được nâng cấp và thay đổi, bàn ghế, giá gỗ mọt nát được thay toàn bộ bằng chất
liệu mới, bền đẹp phù hợp với yêu cầu phát triển. Ở kho các giá sách, kệ xếp tài
liệu cũng bổ sung thêm các giá sách inox, tủ sách phát luật, tủ giới thiệu sách
mới, tủ sách chuyên đề.
Hệ thống phòng cháy, chữa cháy được lặp đặt ở các phịng của thư viện
bằng các bình cứu hỏa dạng bột. Hệ thống hạn chế ánh sáng được thiết kế bằng
cửa kính, rèm che cửa sổ. Thư viện trang bị hệ thống máy điều hòa ở các kho
sách và phịng đọc đảm bảo nhiệt độ thích hợp cho cơng tác bảo quản tài liệu
cũng như tạo khơng khí thống mát về mùa hè tại phịng đọc.
Thư viện được nhà trường trang bị 02 máy tính, 01 máy in và phần mềm
quản lý thư viện của Nhà xuất bản Giáo dục, tạo điều kiện lợi trong hoạt động
chuyên môn nghiệp vụ cũng như công tác phục vụ bạn đọc.
Năm học 2019 – 2020, Thư viện được trang bị và tiến hành nhập dữ liệu
phần mềm quản lý thư viện trường học của nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Với
phần mềm này bạn đọc chỉ cần với một, hai từ khóa đã tìm kiếm tài liệu trong kho
của thư viện trường thơng qua hệ thống qua máy tính, điện thoại thông minh. Đây
là bước tiến quan trọng trong phục vụ bạn đọc, tạo sự chính xác trong tìm kiếm
cũng như thuận lợi trong công tác kiểm kê vốn tài liệu
* Đội ngũ cán bộ: Theo quy chế tổ chức hoạt động của nhà trường, thư
viện có tối thiểu 05 cán bộ thư viện. Tuy nhiên từ năm 2016 đến tháng 5 năm


17
2020 thư viện chỉ có 04 cán bộ. Từ tháng 01 năm 2021 thư viện cịn 03 người,
trình độ đại học chuyên ngành thư viện, đảm bảo chuẩn chuyên môn nghiệp vụ.
Hiện các cán bộ thư viện không chỉ đảm nhiệm cơng tác chun mơn mà cịn
tham gia Câu lạc bộ Sinh viên khởi nghiệp.
2.1.3. Vốn tài liệu

Thư viện Trường CĐSP Hịa Bình tổng số đầu sách là 8409 tương ứng
109712 bản đảm bảo đáp ứng nhu cầu nghiên cứu khoa học, giảng dạy của giảng
viên và học tập của sinh viên. Vốn tài liệu tương đối phong phú, thư viện quản
lý vốn tài liệu qua đăng ký tổng quát, sổ đăng ký cá biệt, sau đó tài liệu được
phân loại về từng kho:
Kho giáo trình gồm: giáo trình, tài liệu giảng dạy cho giảng viên, giáo
viên, tài liệu học tập cho sinh viên. Kho giáo trình được tổ chức theo chương
trình đào tạo, xếp theo mã hóa tên tài liệu số lượng như sau:
Chương trình đào tạo

Số đầu sách

Số bản sách

Giáo dục Mầm non

186

9121

Giáo dục Tiểu học

110

4699

Tiếng Anh

139

2559

Âm nhạc

35

1509

Mỹ thuật

25

1120

Ngữ văn

123

3572

Tốn học

117

3677

Hóa học

70

1798

Sinh học

97

2355

Địa lý

42

1637

Cơng tác xã hội

18

277

Kế tốn

43

243

Mơn chung

80

5201

1085

37768

Tổng

Bảng: Vốn tài liệu cơ cấu theo chương trình đào tạo


18
Kho tham khảo: gồm các sách, tài liệu tham khảo, tra cứu, tác phẩm kinh
điển,.... phục vụ cho nghiên cứu, mở rộng, nâng cao kiến thức. Tài liệu được tổ
chức theo môn loại của khung phân loại DDC. Trong từng mơn loại tài liệu
được xếp theo mã hóa tên tài liệu được quản lý qua sổ đăng ký tổng quát kho
tham khảo với cơ cấu nội dung tài liệu cụ thể:
Số lượng

Nội dung
KHXH KHTN

KTCT

Kỹ
thuật

Nghệ thuật,
Thể dục

Sách
chu kỳ

Mầm non
Tiểu học

Lĩnh vực
khác

Số đầu

2956

930

656

181

261

317

476

1600

Số bản

21163

5602

4268

1562

2869

18392

11465

3448

Bảng: Vốn tài liệu cơ cấu theo nội dung tài liệu
Kho học liệu dành cho sinh viên chuyên ngành Sư phạm Tiếng Anh được
tiến hành vào sổ đăng ký cá biệt kho sách học liệu tiếng Anh riêng tạo thuận lợi
cho người học
Tài liệu mới được bổ sung căn cứ theo chương trình đào, nhu cầu của
bạn đọc, cán bộ thư viện có nhiệm vụ nghiên cứu, lựa chọn và gửi về các khoa,
tổ, phịng bộ mơn để CB,GV, HSSV tiến hành lựa chọn. Theo danh mục tài
liệu đó, thư viện tiến hành bổ sung những tài liệu sát hợp nhất với nhu cầu
Năm học
2016 -2017

2017 -2018

2018 - 2019

2019 - 2020

2020 – 2021

Nguồn bổ sung

Đầu

Bản

Kinh phí/ đồng

Ngân sách

113

720

13.520.000

Biếu, tặng

17

115

6.450.000

Ngân sách

7

32

415.000

Biếu, tặng

37

500

18.485.000

Ngân sách

14

535

25.830.000

Biếu, tặng

18

127

1.200.000

Ngân sách

8

70

5.159.000

Biếu, tặng

85

195

3.900.000

Ngân sách

8

70

5.159.000

Biếu, tặng

11

115

2.300.000


19
Tổng

318

2479

82.418.000

Bảng thống kê tài liệu mới bổ sung hàng năm
Năm học

Nội dung
2016-2017

2017-2018

2018-2019

2019 - 2020

2020 – 2021

Báo/ tờ

863

336

729

984

672

Tạp chí/ quyển

136

10

40

984

672

Kinh phí/đồng

6.503.000

2.288.600

6.634.000

8.750.000

5.792.000

Bảng thống kê báo, tạp chí bổ sung hàng năm
Sau bổ sung, thư viện tổ chức giới thiệu sách mới đến với bạn đọc theo
hướng truyền thống; qua email các phòng, khoa, tổ bộ môn; giới thiệu trên
Fanpage, trên Website của nhà trường.
Để mở rộng nguồn tài liệu đáp ứng tốt nhu cầu của bạn đọc, thư viện đã
kết nối mượn liên thư viện với các thư viện có vốn tài liệu phong phú, đa dạng
như: Thư viện tỉnh Hịa Bình, thư viện Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật.
Hàng năm, thư viện có các hoạt động phục vụ bạn đọc như: Trưng bày,
triển lãm, giới thiệu sách trong Ngày sách Việt Nam, trong các ngày kỷ niệm lớn
của nhà trường. Bên cạnh đó, thư viện Trường CĐSP tham gia và tích cực tổ chức
trưng bày, triển lãm sách nhân Ngày hội sách do Thư viện tỉnh Hịa Bình tổ chức
tại thành phố Hịa Bình; tại huyện Kỳ Sơn, huyện Tân Lạc; tổ chức tham gia cuộc
thi Đại sứ Văn hóa đọc tỉnh Hịa Bình.
Thư viện đã tổ chức thành cơng Ngày sách Việt Nam qua các năm với
nhiều bài giới thiệu sách hay và có chất lượng. Năm 2020, Thư viện đã phối hợp
với Thư viện tỉnh Hịa Bình tổ chức thành cơng Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc tỉnh
Hịa Bình năm 2020. Đây là hoạt động dành cho các em sinh viên trong toàn tỉnh
nhằm khơi dậy niềm đam mê đọc sách đối với mọi lứa tuổi, từ đó khuyến khích,
thúc đẩy phong trào đọc sách trong thế hệ trẻ, hình thành thói quen, kỹ năng đọc
sách, góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường và cộng động.
Nhằm tạo thuận lợi cho bạn đọc, thư viện biên soạn và phổ biến: hướng
dẫn bạn đọc sử dụng thư viện, tra cứu tài liệu, lịch hoạt động của thư viện. Đồng
thời thiết lập quy trình dịch vụ mượn trả tài liệu, đọc tại chỗ, tìm tin, facebook,
cung cấp thư mục,…..


20
Để đánh giá hiệu quả phục vụ cũng như mức độ đáp ứng nhu cầu của bạn

đọc, thư viện đã thống kế dõi tình hình phát triển bạn đọc và tiến hành lấy phiếu
khảo sát ý kiến của HSSV, CB, GV về chất lượng phục vụ bạn đọc.
Hàng năm, Thư viện tiến hành tổng hợp nhật ký bạn đọc có được số lượng
cụ thể và tỷ lệ giảng viên và sinh viên sử dụng thư viện từ đó có những điều
chỉnh kịp thời tăng tần suất bạn đọc đến với thư viện.
2.2. Thực trạng công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện Trường Cao
đẳng Sư phạm Hịa Bình
2.2.1. Nhu cầu của bạn đọc
Tại thư viện Trường CĐSP Hịa Bình, chúng tôi tiến hành phát 150 phiếu
điều tra ở hai nhóm bạn đọc là cán bộ quản lý, giáo viên, giảng viên (sau đây gọi
chung là giảng viên) và sinh viên. Kết quả cho thấy mục đích sử dụng thư viện
của họ để phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học, tự học, tự nghiên
cứu, giải trí.....
Mục đích sử dụng thư viện

Tần số

Tỷ lệ %

Tự học

135

90.0

Nghiên cứu khoa học

75

50.0

Phục vụ công tác giảng dạy

56

37.3

Phục vụ học tập, nâng cao kiến thức

75

50

Giải trí

35

23.3

Mục đích khác

22

14.6

Bảng: Thống kê mục đích sử dụng thư viện của bạn đọc
Từ năm 2016 đến năm 2021 Thư viện đã cấp mới 845 thẻ đọc. Trong đó
giảng viên là 62 thẻ và sinh viên là 783 thẻ. Cụ thể như sau:
Năm học

Giảng viên

Sinh viên

2016 – 2017

9

152

2017 – 2018

13

159

2018 – 2019

21

118

2019 – 2020

12

138


21

2020 – 2021

07

216

Tổng

62

783

Bảng: Thống kê số lượng thẻ bạn đọc cấp mới hằng năm
Đối với giảng viên: Đây là nhóm bạn đọc có trình độ cao, là người chuyển
giao tri thức khoa học đến cho sinh viên, tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo
của trường, vừa là chủ thể thông tin vừa là bạn đọc thường xuyên của thư viện.
Vì tham gia giảng dạy nên họ thường xuyên cập nhật những kiến thức mới, công
nghệ mới chuyên sâu liên quan trực tiếp tới lĩnh vực mà họ giảng dạy, nghiên
cứu. Sản phẩm của họ là những bài giảng, giáo trình, các cơng trình nghiên cứu
khoa học, ... Trước yêu cầu về đổi mới giáo dục, giảng viên phải tìm và giới
thiệu cho sinh viên những tài liệu cần thiết liên quan đến mơn học để sinh viên
tìm tịi và bổ sung kiến thức mới, kích thích q trình sáng tạo, mang lại hiệu
quả cao trong học tập và nghiên cứu. Do vậy, thơng tin của nhóm này là những
thơng tin chun sâu có tính chun ngành, thời sự thuộc các lĩnh vực giáo dục.
Hình thức phục vụ thơng tin cho nhóm này là các danh mục tài liệu chuyên
ngành mới, tài liệu chuyên đề thông tin chọn lọc về nghiệp vụ, tài liệu chuyên
ngành là sách cũng như tạp chí chun ngành.
Sinh viên là nhóm bạn đọc chiếm tỷ lệ cao nhất trong thư viện trường
CĐSP Hịa Bình. Bởi vậy, Nhà trường thường xuyên chăm lo, tạo điều kiện
thuận lợi nhất để các em đạt kết quả trong học tập, đồng thời có những biện

pháp khuyến khích họ phát huy năng lực và trí tuệ của mình biến quá trình đào
tạo thành quá trình tự đào tạo. Với phương thức đào tạo mới, giảng viên chỉ là
người gợi mở sinh viên hướng nghiên cứu, phát huy tinh thần chủ động sáng tạo
của mỗi người. Do vậy, ngoài thời gian trên lớp, sinh viên sử dụng giờ tự học, tự
nghiên cứu thư viện là nơi học tập nghiên cứu của mình.
Những thơng tin sinh viên cần rất đa dạng và phong phú do yêu cầu và
tính chất chuyên ngành đào tạo của nhà trường như sách giáo khoa, giáo trình,
báo chí chun ngành nghiên cứu, tham khảo, các tài liệu cập nhật kiến thức về
văn hoá, khoa học, xã hội ,... phục vụ cho việc học tập, làm tiểu luận, làm báo
cáo.
Theo chương trình đào tạo năm thứ nhất, sinh viên được trang bị những
kiến thức khoa học cơ bản. Nhu cầu của họ chủ yếu là sách giáo trình về các


22
môn chung và các môn khoa hoc cơ bản. Đặc điểm của giai đoạn này là sinh
viên thường gặp nhiều khó khăn trong học tập, họ phải làm quen với phương
pháp học tập ở môi trường chuyên nghiệp và nhiều mơn học mới. Thư viện
chính là nơi gần gũi và giúp họ vượt qua khó khăn ban đầu trong việc tiếp cận
và khai thác các nguồn tri thức mở rộng thêm bài giảng trên lớp.
Bước sang năm thứ hai, thứ ba, sinh viên bắt đầu học chuyên sâu các môn
thuộc chuyên ngành, phương pháp giảng dạy phổ thông, các chuyên ngành khoa
học giáo dục. Đây cũng là thời điểm họ được tham gia các tiểu luận và thực tập
tại các trường phổ thông, các trường và cơ sở giáo dục mầm non. Do đó nhu cầu
thơng tin, tham khảo tài liệu tại thư viện là rất lớn. Thời điểm này họ cũng đã có
trình độ chun mơn tương đối vững.
2.2.2. Các dịch vụ thư viện
Trong thực tiễn hoạt động của các thư viện chung và Thư viện trường
CĐSP nói riêng cho thấy cơng tác phục vụ bạn đọc được ví như “chiếc cầu” nối
người đọc với vốn tài liệu thông qua vai trị của cán bộ thư viện. Qua cơng tác

phục vụ bạn đọc vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử dụng và cán bộ thư
viện có thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu nhằm có phương thức phục vụ hiệu
quả hơn. Trong đó, các thành phần trực tiếp tham gia vào quá trình khai thác sử
dụng thông tin bao gồm: bạn đọc, nhu cầu tin, nguồn thông tin và các dịch vụ
thư viện. Các thành phần này có quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động lẫn nhau
trong suốt q trình quản lí, khai thác, sử dụng thông tin.
Dịch vụ thư viện bao gồm cả các hoạt động nhằm mục đích hỗ trợ, hướng
dẫn bạn đọc khai thác được một cách có hiệu quả nhất các nguồn tài liệu, thơng
tin hiện có, sử dụng được mọi năng lực hiện có của các thư viện và mạng thông
tin. Gần đây những loại dịch vụ này được nhắc đến như các hoạt động liên quan
tới việc nâng cao kiến thức thông tin đối với bạn đọc tại các thư viện, hỗ trợ bạn
đọc các kiến thức và kỹ năng cần thiết để họ có thể đáp ứng được nhu cầu thơng
tin, tài liệu của mình trong sự phát triển và phân bố các nguồn thông tin tài liệu,
các mạng thông tin như hiện nay. Thư viện trường CĐSP Hịa Bình đã và đang
triển khai các dịch vụ phục vụ bạn đọc:
2.2.2.1. Mượn tài liệu về nhà
Phục vụ mượn tài liệu là hoạt động cho phép bạn đọc mượn tài liệu mang
về sử dụng trong một thời gian. Đây là hình thức bạn đọc rất thích bởi tiện lợi,


23
họ khơng có nhiều thời gian đọc và nghiên cứu tài liệu. Khi mượn về bạn đọc sẽ
có nhiều thời gian hơn để nghiên cứu sâu về các vấn đề, có thể đọc ở mọi lúc
mọi nơi. Phịng mượn thư viện đáp ứng tương đồi tốt nhu cầu từ giáo trình đến
các tài liệu tham khảo
* Đối với giáo trình: năm học 2020 - 2021 nhà trường đã được cấp giấy
chứng nhận kiểm định chất lượng giáo dục – Điều đó khẳng định chất lượng vốn
tài liệu của thư viện nhà trường. Bởi đảm bảo đủ giáo trình tài liệu phục vụ
giảng dạy, học tập là một trong những tiêu chí để đánh giá của kiểm định chất
lượng trường đại học, cao đẳng. Giáo trình là một dạng tài liệu đặc trưng và

cơng tác phục vụ mượn giáo trình là một đặc thù chỉ có ở các trường đại học,
cao đẳng. Nhận thức rõ tầm quan trọng đó thư viện đầu tư khá đầy đủ phục vụ
đủ nhu cầu về tài liệu cho sinh viên. Số lượng giáo trình 1085 đầu sách với
37768 bản sách. Tỷ lệ sách giáo trình trên tổng số bạn đọc tức là một bạn đọc sẽ
được mượn tối đa 20 cuốn cho học kỳ.
Nhóm bạn đọc là giảng viên, thư viện tiến hành cho mượn giáo trình với
số lượng khơng giới hạn, thời gian mượn trong năm học. Khi kết thúc năm học,
toàn bộ giảng viên sẽ hoàn trả tài liệu để cán bộ thư viện tiến hành kiểm kê vốn
tài liệu đồng thời chuẩn bị phục vụ tài liệu cho năm học mới.
Nhóm bạn đọc là sinh viên: thư viện cho mượn giáo trình theo từng học
phần, học kỳ. Mỗi sinh viên được mượn đủ giáo trình vào đầu học kỳ và trả lại
sau khi kết thúc học kỳ. Với học phần có nhiều giáo trình như: Pháp luật đại
cương, Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin ,... sinh viên có thể
được mượn từ 2 đến 3 cuốn cho học phần. Tuy nhiên, có những học phần mới,
học phần khơng có giáo trình chính thống thì thư viện khơng thể đáp ứng được
nhu cầu tài liệu cho sinh viên như: Học phần Phương pháp nghiên cứu khoa học
giáo dục đối với chuyên ngành giáo dục mầm non và chuyên ngành giáo dục
tiểu học khơng có giáo trình chính thống, các giáo trình tham khảo đã rất cũ,
được xuất bản trước năm 2010.
* Đối với tài liệu tham khảo: Quy trình phục vụ tài liệu tham khảo cũng
giống như với tài liệu giáo trình. Tuy nhiên bạn đọc bị giới hạn về số lượng và
thời gian mượn. Mỗi lần mượn tối đa 3 cuốn với thời gian 15 ngày. Phần mềm
quản lý thư viện sẽ giúp cán bộ thống kê số lượt bạn đọc mượn, tài liệu quá hạn


24
để nhắc nhở, thực hiện tốt chính sách lưu thơng của thư viện, góp phần tăng
vịng quay của tài liệu.
2.2.2.2. Đọc tài liệu tại chỗ
Đọc tài liệu tại thư viện: Hiện tại một nửa diện tích phịng đọc được sắp

xếp làm kho mở, bạn đọc vừa được phục vụ tài liệu trong kho đóng đồng thời có
thể tự mình rút tài liệu cần tra tìm ở dãy sách tra cứu hoặc ở trong kho mở. Cách
tổ chức này rất thuận tiện, hiệu quả và tiết kiệm thời gian, tạo điều kiện cho bạn
đọc tiếp cận tài liệu một cách nhanh nhất. Khi đọc tại chỗ, cán bộ giảng viện
thường lựa chọn báo, tạp chí chuyên ngành hoặc các tài liệu có nội dung giải trí.
Sinh viên thường đọc sách về kỹ năng sống, sách chuyên ngành hoặc sách
chuyên đề theo từng thời điểm. Tại phịng đọc thư viện bố trí sắp xếp tài liệu
theo từng chủ đề cụ thể,
Đọc tại liệu tại Cafe Sách: Thư viện tham gia hoạt động Câu lạc bộ Sinh
viên khởi nghiệp với mơ hình Cafe Sách. Với mơ hình này, thư viện sẽ căn cứ
theo nhu cầu của bạn đọc, theo yêu cầu khách hàng, để lựa chọn các tài liệu hay,
có giá trị đáp ứng yêu cầu của bạn đọc luân chuyển xuống Cafe sách. Điều này
giúp thư viện có cơ hội tiếp cận với bạn đọc nhiều hơn đồng thời mở rộng thêm
không gian cũng như đối tượng phục vụ của thư viện. Tại Quán Cafe Sách, tài
liệu được lựa chọn trưng bày theo từng chủ đề như: chủ đề giáo dục kỹ năng
sống, chủ đề văn hóa, chủ đề địa chí, .... bạn đọc có thể dễ dàng tìm kiếm tài liệu
theo nhu cầu giải trí hoặc học tập. Nếu tài liệu cần đã hết, bạn đọc có thể gửi
phiếu yêu cầu và sẽ được cán bộ thư viện phục vụ tài liệu đó vào lần sau. Điều
đó tạo cho bạn đọc thấy được vai trị của mình trong hoạt động cũng như vị trí
"khách hàng" trong cơng tác phục vụ bạn đọc của thư viện được nâng tầm và
khẳng định.
2.2.2.3. Tra cứu tin
Dịch vụ tra cứu tài liệu đóng vai trị là mối liên kết giữa thông tin và bạn
đọc. Sự gia tăng của nguồn lực thơng tin thư viện địi hỏi thư viện phải tổ chức
phục vụ tra cứu hiệu quả theo hướng tiết kiệm thời gian cũng như công sức tìm
kiếm thơng tin của bạn đọc. Dịch vụ được triển khai trước một yêu cầu tin (các
dấu hiệu tìm kiếm tài liệu) xác định, nhằm cung cấp cho bạn đọc sản phẩm dưới
dạng một danh mục tài liệu phù hợp với yêu cầu. Bạn đọc viết phiếu yêu cầu để

25
được cung cấp các tài liệu hoặc gửi phiếu yêu cầu thông qua trang Fanpage của
thư viện. Căn cứ vào đó, cán bộ thư viện tiến hành lấy tài liệu phục vụ bạn đọc.
Thư viện đã tiến hành hướng dẫn tra cứu tài liệu trực tuyến, bạn đọc lựa
chọn một trong hai cách tìm kiếm sau:
Cách 1: Tra cứu trên điện thoại di động thơng minh có kết nối Internet.
Cách 2: Tra cứu trên máy tính:
Bước 1: Vào google gõ vào muonsach.vn=> tìm kiếm

Bước 2: Ấn chọn thư viện, sau đó chọn:
Tỉnh/TP: Hịa Bình
Thư viện: Trường CĐSP Hịa Bình
Chọn: lưu thông tin