sáng kiến kinh nghiệm giáo dục công dân thpt

Trang
Phần I. Điều kiện, hoàn cảnh tạo ra sáng kiến

3

Phần II. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khởi động

4

trong chương trình Giáo dục cơng dân lớp 11.
2.1. Thực trạng về hoạt động khởi động trong các bài học
của môn Giáo dục công dân lớp 11.
2.2. Giải pháp chung

5

2.3. Giải pháp cụ thể nâng cao hiệu quả của hoạt động khởi

8

động trong môn Giáo dục công dân lớp 11

Phần III. Hiệu quả do sáng kiến mang lại

44

Phần IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản

46

quyền

Danh mục tài liệu tham khảo

47

Phần I. Điều kiện, hoàn cảnh tạo ra sáng kiến

2


Trong dạy học nói chung, dạy học mơn Giáo dục cơng dân nói riêng, tiến
trình dạy học bao gồm nhiều hoạt động, mà khởi động chính là bước đầu tiên, có
ý nghĩa mở đường. Hoạt động khởi động là cơng việc tạo tâm thế nhập cuộc cho
học sinh, mục đích kích thích sự tị mị, khơi dậy hứng thú của học sinh với bài
học. Hoạt động này nhằm giúp học sinh huy động những kiến thức, kĩ năng,
kinh nghiệm của bản thân về các vấn đề có nội dung liên quan đến bài học mới;
kích thích tính tị mị, sự hứng thú, tạo tâm thế cho học sinh ngay từ đầu tiết học.
Vậy tại sao cần phải khởi động? Bởi lẽ, việc hình thành kiến thức mới bao giờ
cũng dựa trên những kinh nghiệm đã có trước đó của người học. Hoạt động khởi
động giúp giáo viên tìm hiểu xem học sinh có hiểu biết như thế nào về những
vấn đề có liên quan đến nội dung của bài học, từ đó giúp người học huy động
vốn kiến thức và kĩ năng đã có để chuẩn bị tiếp nhận kiến thức và kĩ năng mới.
Bước khởi đầu của bài học cịn có tác dụng tạo khơng khí và nêu lên tình huống
có vấn đề cũng như nhiệm vụ trọng tâm của bài học, nhờ đó mà kích thích được
hứng thú và ham muốn đi tìm chân lí của học sinh. Khơng chỉ có ý nghĩa với
người học, việc tổ chức tốt hoạt động khởi động trong tiến trình dạy học cũng là
cách để người dạy tạo hứng thú cho chính bản thân mình, để bắt vào bài mới
một cách tự nhiên, sinh động, thực hiện tốt những mục tiêu bài học đề ra. Trong
thực tế, những hình thức khởi động bài học hợp lí có thể cùng lúc đáp ứng được
nhiều mục đích khác nhau: vừa khiến học sinh hứng thú, vừa ổn định được lớp,

kiểm tra, ôn tập bài cũ, đồng thời tạo tiền đề cần thiết cho bài mới.
Xuất phát từ vai trò của hoạt động khởi động trong tiến trình dạy học nói
chung và trong dạy học mơn Giáo dục cơng dân nói riêng, có thể thấy, việc thiết
kế hoạt động khởi động cho giờ học cần được giáo viên chú ý đầu tư công phu.
Trong phạm vi của sáng kiến kinh nghiệm, tôi đưa ra một số kinh nghiệm
“Nâng cao hiệu quả hoạt động khởi động trong chương trình Giáo dục cơng
dân lớp 11.”

Phần II. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khởi động trong
chương trình Giáo dục cơng dân lớp 11.
3


2.1. Thực trạng về hoạt động khởi động trong các bài học của môn
Giáo dục công dân lớp 11.
Khởi động là một hoạt động bắt buộc, cần thiết trong tiến trình dạy học, tuy
nhiên trong thực tế giảng dạy mơn Giáo dục cơng dân nói chung và mơn Giáo
dục cơng dân lớp 11 nói riêng, nhiều giáo viên chưa thực hiện đúng và chưa hiệu
quả. Có giáo viên hồn tồn bỏ qua, thậm chí khơng giới thiệu, dẫn dắt vào bài
mà bắt đầu ngay bằng việc truyền đạt kiến thức mới cho học sinh. Cũng có
những trường hợp giáo viên có ý thức xây dựng phần khởi động nhưng chưa đáp
ứng được yêu cầu. Đó là việc dẫn dắt bằng một vài câu giới thiệu tên bài học sơ
sài, đơn điệu, mang tính hình thức. Việc dẫn nhập, giới thiệu bằng phương pháp
thuyết trình như vậy đã tồn tại từ rất lâu, giáo viên giống như người “rót” những
kiến thức cần thiết vào “chiếc bình” là học sinh và hậu quả là thủ tiêu sự sáng
tạo, làm mất đi hứng thú khám phá chân lí của học trị. Đó là việc chỉ chú ý tạo
khơng khí sơi nổi cho giờ học bằng một số hình thức như tham gia trị chơi, xem
phim, nghe nhạc… mà khơng đưa ra được tình huống có vấn đề đề xuyên suốt
giờ học đề học sinh giải quyết, khiến cho học sinh chỉ hào hứng được mấy phút
đầu giờ học, càng về sau khơng khí càng trầm xuống, các hoạt động diễn ra rời

rạc, thiếu tính chỉnh thể. Hoặc có khi nêu được tình huống có vấn đề nhưng lại
chưa tạo được khơng khí cho giờ học, người dạy chỉ chăm chăm để đạt được
mục tiêu của bản thân qua giờ học mà không quan tâm tới cảm xúc của người
học khi tiếp nhận, dẫn tới hiện tượng học sinh bị gị ép, đối phó trong trạng thái
miễn cưỡng. Tất cả những điều đó đều có thể dẫn đến sự thất bại của chuỗi các
hoạt động dạy học tiếp theo.
Có thể nói, trong thực tế giảng dạy môn Giáo dục công dân ở bậc THPT,
vẫn còn hiện tượng nhiều giáo viên đánh giá chưa hết, chưa đủ vai trò của hoạt
động khởi động trong việc khơi mở, hướng dẫn học sinh tự học, tự mình khám
phá và chinh phục tri thức. Người dạy, do đó cũng chưa tận dụng được những
ưu thế của hoạt động này trong việc tổ chức cho học sinh học tập để nâng cao
hiệu quả dạy học.
2.2. Giải pháp chung
4


Xuất phát từ vai trò của hoạt động khởi động và thực trạng nêu trên, để thiết
kế hoạt động khởi động cho chương trình Giáo dục cơng dân lớp 11, người giáo
viên cần phải:
2.2.1. Sự cần thiết của hoạt động khởi động và một số hình thức khởi
động hiệu quả cho môn Giáo dục công dân
2.2.1.1. Yêu cầu của hoạt động khởi động
Trong một tiết học người dạy không thể dành quá nhiều thời gian cho hoạt
động khởi động. Vậy nên, yêu cầu đầu tiên của phần khởi động là cần ngắn gọn,
nêu ra được tình huống có vấn đề, cũng là nhiệm vụ xuyên suốt của giờ học để
học sinh giải quyết. Theo đó, người dạy phải hướng người học vào bài mới bằng
lời gọn ý sâu, lấy ít dẫn nhiều chứ khơng dài dịng, tùy tiện. Để đạt được u cầu
đó, địi hỏi sự tinh luyện của nội dung, sự tinh tế của ngôn ngữ, sự sáng tạo
trong hình thức tổ chức. Tất cả hồ quyện thành phần khởi động đầy tự nhiên,
cuốn hút. Bên cạnh đó, hoạt động khởi động thường được tổ chức thông qua

hoạt động cá nhân hoặc hoạt động nhóm sẽ kích thích sự sáng tạo, giúp học sinh
hình thành năng lực hợp tác, tinh thần học hỏi, giúp đỡ nhau khi thưc hiện
nhiệm vụ. Chuẩn bị phần khởi động như thế nào cho hiệu quả phải dựa vào nội
dung bài, đối tượng học sinh và cả điều kiện của giáo viên.
2.2.1.2. Một số hình thức khởi động hiệu quả cho giờ dạy mơn Giáo dục
cơng dân
Có rất nhiều hình thức để tiến hành hoạt động khởi động cho giờ dạy môn
Giáo dục công dân, giáo viên có thể vận dụng linh hoạt hình thức phù hợp, hiệu
quả với từng bài học và điều kiện cụ thể của hoạt động dạy học.
- Khởi động bằng cách nêu câu hỏi, bài tập: Trong mỗi bài học, hoạt động
khởi động thường gồm 1-3 câu hỏi, bài tập. Các bài tập này thường là quan sát
tranh/ảnh để trao đổi với nhau về một vấn đề nào đó có liên quan đến bài học.
Cũng có một số bài tập không sử dụng tranh/ảnh mà trực tiếp ôn lại kiến thức đã
học ở cấp/lớp dưới, nhưng thiết kế dưới dạng nhiệm vụ kết nối hoặc những câu
hỏi. Các câu hỏi/bài tập ở hoạt động khởi động không nên mang nặng tính lí

5


thuyết mà cần huy động những kinh nghiệm thực tiễn có liên quan đến nội dung
bài học để tạo sự hứng thú và suy nghĩ tích cực cho người học.
- Khởi động bằng một số cuộc thi, ví dụ thi kể chuyện, hát về chủ đề liên
quan đến bài học. Việc làm này nhằm tạo ra khơng khí sơi nổi, hứng thú trước
khi tiến hành học bài mới. Nhiệm vụ đặt ra nên gần gũi với đời sống mà học
sinh dễ cảm nhận và đã có ít nhiều những hiểu biết ban đầu về chúng.
- Khởi động bằng việc tổ chức trị chơi: Giờ học mơn Giáo dục cơng dân
thường trầm lắng, học sinh ngồi nghe thụ động – đây là định kiến của khơng ít
người khi nghĩ về một giờ Giáo dục cơng dân. Do đó, việc tổ chức một số trò
chơi trong hoạt động khởi động sẽ giúp tạo ra sự sôi nổi, hào hứng cho học sinh
khi vào bài học mới. Các trị chơi này cũng có nội dung gắn với mỗi bài học, tạo

điều kiện cho học sinh có thể huy động được kiến thức đã học để giải quyết, qua
đó giúp học sinh phát hiện vấn đề, kết nối được với nhu cầu học bài mới để giải
quyết vấn đề đã phát hiện.
+ Trò chơi giải ô chữ: Giáo viên chuẩn bị ô chữ trống, học sinh chia ra là
các đội, nhiệm vụ của từng đội là mở các ơ chữ hàng ngang để tìm ra từ khóa
hàng dọc. Điểm của từng đội căn cứ vào câu trả lời (đúng/sai) và thời gian đưa
ra câu trả lời đúng.
+ Trò chơi cướp cờ: Giáo viên chuẩn bị nhiều thẻ từ khóa bày ra. Học sinh
chia làm nhiều đội. Giáo viên đọc câu hỏi và phát hiệu lệnh. Đại diện các đội
chạy lên cướp từ khóa là đáp án của câu hỏi. Sau một số câu hỏi nhất định đội
nào có nhiều thẻ đáp án nhất thì đội đó thắng.
+ Trị chơi Domino: Trị chơi này lấy ý tưởng từ các thanh domino. Nhưng
thay vì nối số chấm, giáo viên tạo ra những thanh domino nối câu hỏi – câu trả
lời tương ứng. Thông qua việc nối các thanh Domino, học sinh có thể ơn lại kiến
thức cũ đồng thời khám phá kiến thức mới.
+ Trò chơi giải mật thư: Giáo viên giao cho học sinh tự tổ chức, chuẩn bị
bài tập, câu đố… để làm thành mật thư. Mỗi nhóm phụ trách một chặng. Học
sinh nào giải được tất cả các mật thư thì sẽ chiến thắng. Trò chơi này phù hợp để

6


tổ chức tiết ơn tập, có thể tích hợp với phương pháp nhóm chuyên gia (mỗi
nhóm phụ trách mật thư là một nhóm chun gia)
+ Chơi xác định tiến trình: Giáo viên đưa ra một danh sách tiến trình bị sắp
xếp lộn xộn đánh số thứ tự. Giáo viên phát cho học sinh các thẻ số, trong thời
gian quy định học sinh phải chạy lên bảng dán các thẻ số (ứng với các bước bị
sắp xếp lộn xộn) thành trình tự đúng.
+ Trò chơi chuyền banh theo nhạc: Giáo viên đặt câu hỏi rồi mở một đoạn
nhạc. Trong khi nhạc chơi học sinh chuyền 1 đồ vật cho nhau (banh, thú

bông…). Nhạc tắt đồ vật ở trong tay học sinh nào thì học sinh đó trả lời. Trị
chơi đơn giản nhưng cực kì nào động vui vẻ.
+ Trị chơi xem clip tìm thơng tin: Giáo viên cho học sinh xem clip (nhạc,
kịch ngắn…), tìm những từ khóa liên quan đến nội dung bài học. Sau trò chơi ai
trả lời đủ hết thì chiến thắng.
2.2.2. Căn cứ vào đặc trưng của môn Giáo dục công dân lớp 11
Một trong những căn cứ quan trọng để thiết kế hoạt động khởi động là căn
cứ vào đặc trưng của từng chủ đề trong môn học là Công dân với kinh tế và chủ
đề Cơng dân với các vấn đề chính trị -xã hội. Để thiết kế tốt hoạt động khởi
động cho giáo viên cần nắm vững đặc trưng của hai chủ đề này.
Chủ đề Công dân với kinh tế cung cấp cho học sinh những hiểu biết cơ bản
về một số phạm trù, quy luật kinh tế và phương hướng phát triển kinh tế ở nước
ta. Trên cơ sở đó giúp học sinh xác định phương hướng học tập, lựa chọn ngành
nghề hoặc các lĩnh vực hoạt động khác khi ra trường.
Chủ đề Cơng dân với các vấn đề chính trị xã hội giúp học sinh có những
hiểu biết cơ bản về chủ nghĩa xã hội và một số chính sách quan trọng của Đảng
và Nhà nước để học sinh có thể xác định được trách nhiêm công dân đối với xây
dựng và bảo vệ tổ quốc.

2.2.3. Nắm được nguyên tắc sắp xếp các bài học trong sách giáo khoa
7


Ngoài việc nắm vững đặc trưng của từng chủ đề, giáo viên còn phải trả lời
được câu hỏi: Yêu cầu, mục tiêu của chủ đề đó. Trả lời được câu hỏi, giáo viên
sẽ tìm ra được tình huống có vấn đề để học sinh giải quyết.
Bên cạnh đó, việc sắp xếp các đơn vị bài học trong sách giáo khoa mơn
Giáo dục cơng dân lớp 11. Có những vấn đề học sinh đã được tìm hiểu ở các
mơn học khác, lại tiếp tục tìm hiểu ở mơn Giáo dục cơng dân. Giáo viên cần dựa
trên những điều học sinh đã biết mà đặt học sinh vào vấn đề mới để giải quyết.

2.2.4. Căn cứ vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng bài học
Muốn xác định mục tiêu trọng tâm, xuyên suốt giờ học, người dạy cần căn
cứ vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng bài học cụ thể. Chuẩn kiến thức, kĩ
năng được chi tiết hoá, tường minh hố bằng các u cầu cụ thể, rõ ràng, đó là
những u cầu có tính tối thiểu, nhằm đảm bảo mọi học sinh cần phải và có thể
đạt được. Kiến thức, kĩ năng: phải dựa trên cơ sở phát triển năng lực, trí tuệ học
sinh ở các mức độ, từ đơn giản đến phức tạp, bao hàm các mức độ khác nhau
của nhận thức.
2.3. Giải pháp cụ thể nâng cao hiệu quả của hoạt động khởi động trong
môn Giáo dục cơng dân lớp 11
Từ những căn cứ nói trên, chúng tôi thiết kế hoạt động khởi động cho các
chủ đề trong chương trình mơn Giáo dục cơng dân lớp 11. Những phần khởi
động có sử dụng video, clip âm thanh, chúng tôi tập hợp trong đĩa CD kèm theo
sáng kiến kinh nghiệm.
2.3.1. Thiết kế hoạt động khởi động cho chủ đề Công dân với kinh tế.
Bài 1. Công dân với sự phát triển kinh tế
Xuất phát từ mục tiêu của bài học, học sinh phải nắm được khái niệm sản
xuất của cải vật chất; vai trò quyết định của sản xuất của cải vật chất đối với đời
sống xã hội; các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất và mối quan hệ giữa
chúng. Hiểu được phát triển kinh tế và ý nghĩa của phát triển kinh tế. Từ đó, các
em tích cực tham gia xây dựng kinh tế gia đình, địa phương. Đồng thời nỗ lực
học tập để nâng cao chất lượng lao động của bản thân, góp phần xây dựng kinh
tế đất nước.
8


Đây là bài học đầu tiên trong chương trình Giáo dục công dân lớp 11 nên
tôi lựa chọn các câu ca dao, tục ngữ, câu đố về sản xuất dễ hiểu, dễ nhớ để tạo
khơng khí nhẹ nhàng, thoải mái cho học sinh khi bước vào bài học. Qua đó, tơi
muốn khơi gợi tình u của học sinh đối với kho tàng ca dao tục ngữ của nước

ta. Vì thế tơi đã lựa chọn hình thức khởi động bằng trị chơi: ”Nông trại vui vẻ”.

Câu 1: Điền vào dấu ba chấm: “Nuôi ….ăn cơm nằm, nuôi … ăn cơm
đứng”
Đáp án: lợn, tằm
Câu 2: Câu tục ngữ nói về các yếu tố quan trọng trong trồng lúa nước?
Đáp án: Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Câu 3: Điền vào dấu ba chấm: … ruộng lạ, … ruộng quen
Đáp án: Khoai – mạ.
Câu 4: Câu tục ngữ nói về độ dài, ngắn của các ngày trong năm?
Đáp án: “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối”

Câu 5: Con gì có cánh
Mà lại biết bơi
9


Ngày tắm ao sâu
Đêm về nằm ngủ?”
Đáp án: Con vịt
Câu 6: Câu tục ngữ nào nói lên vai trị của lương thực
Đáp án: “Có thực mới vực được đạo”
Bài 2: Hàng hóa- Tiền tệ- Thị trường
Thơng qua khái niệm hàng hố và hai thuộc tính của hàng hố; nguồn gốc,
bản chất, chức năng của tiền tệ; khái niệm và chức năng của thị trường. Từ đó,
các em biết phân biệt giá trị với giả cả hàng hố; nhận xét tình hình sản xuất và
tiêu thụ một số sản phẩm hàng hóa ở địa phương; coi trọng đúng mức vai trị của
hàng hố, tiền tệ và sản xuất hàng hóa nên tơi đã chọn hai cách khởi động, Cách
1: Trị chơi “Ai là triệu phú” và cách 2 là trò chơi đốn ơ chữ. Với hình thức

này, học sinh vơ cùng hào hứng tham gia tạo khơng khí sơi nổi. Các em củng cố
lại kiến thức của bài trước với tâm thế chủ động chứ không phải bị động hay ép
buộc.
Cách 1: Dựa theo phiên bản chương trình “Ai là triệu phú” trên sóng
truyền hình tơi đã sử dụng phần mềm cắt ghép và tạo video, rồi lồng vào nội
dung là những câu hỏi của bài 1. Công dân với sự phát triển kinh tế. Hệ thống
câu hỏi có số lượng 15 câu hỏi về những nội dung liên quan đến kinh tế, sản
xuất của cải vật chất...đều là kiến thức các em đã được học.
Câu 1: Sự tác động của con người vào tự nhiên, biến đổi các yếu tố của tự nhiên
để tạo ra sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình là
A. quá trình độc quyền.

B. phương thức cạnh tranh

C. sản xuất của cải vật chất

D. hoạt động thúc đẩy đầu cơ.

Câu 2: Toàn bộ những năng lực thể chất và tinh thần của con người được
vận dụng vào quá trình sản xuất là
A. vốn đầu tư.

B. bối cảnh xã hội

C. tư liệu sản xuất.

D. sức lao động.

Câu 3: Tư liệu lao động được chia thành
A. 2 loại.

B. 5 loại.

C. 4 loại.
10

D. 3 loại


Câu 4:

“ Trâu ơi ta bảo trâu này.

Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.”
Con trâu trong câu ca dao tục ngữ nói đến yếu tố nào trong q trình sản xuất ?
A. sức lao động.

C. đối tượng lao động.

C. hệ thống bình chứa.

D. tư liệu lao động.

Câu 5: Một vật hay hệ thống những vật làm nhiệm vụ truyền dẫn sự tác động
của con người lên đối tượng lao động, nhằm biến đổi đối tượng lao động thành
sản phẩm thoả mãn nhu cầu của con người là khái niệm
A. Tư liệu lao động.

B. Công cụ lao động.

C. Đối tượng lao động.

D. Sản xuất vật chất.

Câu 6: Xét đến cùng, toàn bộ sự vận động và phát triển của đời sống xã hội là
do yếu tố nào dưới đây quyết định?
A. Chế độ chính trị.

B. Sản xuất vật chất.

C. Tư tưởng tơn giáo.

D. Chính sách pháp luật.

Câu 7: Một trong những căn cứ cơ bản để phân biệt các thời đại kinh tế là
A. kết cấu hạ tầng.

B. công cụ lao động.

C. đối tượng lao động.

D. hệ thống bình chứa.

Câu 8: Quá trình lao động sản xuất là sự kết hợp giữa sức lao động với
A. cơ cấu kinh tế.

B. đội ngũ nhân công.

C. kiến trúc thượng tầng.

D. tư liệu sản xuất.

Câu 9: Khẳng định nào dưới đây không đúng về ý nghĩa của phát triển kinh tế
đối với cá nhân?
A. có điều kiện chăm sóc sức khỏe.
B. chắc chắn có việc làm và thu nhập ổn định.
C. khẳng định vị trí, tầm quan trọng của mình.
D. được đáp ứng nhu cầu về vật chất và tinh thần.
Câu 10: Trong sản xuất của cải vật chất, yếu tố quan trọng nhất của tư liệu lao
động là
A. sức lao động.

B. đối tượng lao động.

C. công cụ lao động.

D. người lao động
11


Câu 11: Yếu tố giữ vai trò quan trọng và quyết định nhất trong quá trình sản
xuất của cải vật chất là
A. tư liệu lao động.

B. đối tượng lao động.

C. công cụ lao động.

D. sức lao động.

Câu 12: Vật nào dưới đây là đối tượng lao động của ngành công nghiệp dệt?
A. Máy dệt vải.

B. Tủ đựng vải.

C. Kéo cắt vải.

D. Sợi để dệt vải.

Câu 13: Sự tăng lên về số lượng, chất lượng sản phẩm và các yếu tố của q
trình sản xuất ra nó được gọi là
A. ổn định xã hội.

B. tăng trưởng kinh tế.

C. ổn định sản xuất.

D. phát triển kinh tế.

Câu 14: Đối tượng lao động được chia thành mấy loại?
A. 2 loại.

B. 3 loại.

C. 4 loại.

D. 5 loại.

Câu 15: Hoạt động có mục đích, có ý thức của con người làm biến đổi những
yếu tố của tự nhiên cho phù hợp với nhu cầu của con người là khái niệm

A. sản xuất của cải vật chất.

B. hoạt động.

C. tác động.

D. lao động.

Cách 2: Trò chơi ô chữ với 7 từ hàng ngang, tương ứng với 7 câu hỏi.
12


Câu 1: Sản xuất của cải vật chất là sự tác động của con người vào tự nhiên làm
biến đổi những yếu tố của tự nhiên tạo ra… phù hợp với nhu cầu của mình.
Đáp án: Sản phẩm
Câu 2: Số lượng tiền niêm yết trên hàng hóa gọi là gì?
Đáp án: giá cả
Câu 3: Hàng hóa đặc biệt được tách ra làm vật ngang giá chung cho các hàng
hóa khác gọi là hình thái gì?
Đáp án: Tiền tệ
Câu 4: Số lượng hàng hóa được bày bán trên thị trường được gọi là …
Đáp án: Cung
Câu 5: Nhà sản xuất cần phải đăng ký … để bảo vệ bản quyền của mình?
Đáp án: Nhãn hiệu
Câu 6: Hoạt động bản chất nhất của con người phân biệt với con vật là hoạt
động nào?
Đáp án: Lao động
Câu 7: Trong nền kinh tế của một nước xảy ra tình trạng đồng tiện bị mất giá
gọi là gì?
Đáp án: Lạm phát

Đáp án từ chìa khóa: Hàng hóa

Bài 3: Quy luật giá trị trong sản xuất và lưu thơng hàng hóa
13


Học sinh hiểu được nội dung và tác động của quy luật giá trị trong sản xuất
và lưu thông hàng hóa; lấy được ví dụ về sự vận dụng quy luật giá trị trong sản
xuất và lưu thơng hàng hóa. Từ đó, các em biết vận dụng quy luật giá trị để giải
thích một số hiện tượng kinh tế gần gũi trong cuộc sống; tôn trọng quy luật giá
trị trong sản xuất và lưu thơng hàng hố. Để đạt hiệu quả tơi đã lựa chọn hình
thức khởi động bằng một đoạn video về bí quyết khởi nghiệp của ơng Trịnh Văn
Quyết hiện là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn FLC kiêm
Chủ tịch hãng hàng khơng Bamboo AirWays, giá trị tài sản ước tính khoảng
22,7 ngàn tỷ đồng, tương đương 1,02 tỷ USD.
/>Vậy muốn thanh cơng trên thương trường thì người sản xuất và người kinh
doanh đều cần phải vận dụng đúng yêu cầu của Quy lật giá trị trong sản xuất và
lưu thông hàng hóa.

14


Bài 4: Cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa.
Xuất phát từ mục tiêu của bài học là học sinh nắm được khái niệm và
nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh; mục đích và tính hai mặt của cạnh tranh. Từ
đó, các em phân biệt được mặt tích cực và hạn chế của cạnh tranh; nhận xét
được vài nét về tình hình cạnh tranh trong sản xuất và lưu thơng hàng hóa ở địa
phương. Đồng thời, các em biết ủng hộ các biểu hiện tích cực, phê phán các biểu
hiện tiêu cực của cạnh tranh trong sản xuất và lưu thơng hàng hố. Chính vì vậy
tơi đã lựa chọn hình thức khởi động sau:

Cách 1: Tổ chức trị chơi lật mảnh ghép gồm 6 câu hỏi
+ Tạo khơng khí sôi nổi, hấp dẫn, gây hứng thú cho học sinh.
+ Kiểm tra lại kiến thức của bài 3.
+ Đưa ra hình ảnh cạnh tranh và dẫn dắt vào bài.
- Minh chứng: Bằng powerpoint.
Câu 1: Trong sản xuất, quy luật giá trị yêu tổng thời gian lao động cá biệt
để sản xuất ra tổng hàng hóa so với tổng thời gian lao động xã hội cần thiết để
sản xuất ra tổng hàng hóa phải……….
Đáp án: nhỏ hơn hoặc bằng.
Câu 2: Nêu nội dung quy luật giá trị?
15


Đáp án: Sản xuất và lưu thơng hàng hóa phải dựa trên thời gian lao động
xã hội cần thiết.
Câu 3: Trong xã hội có ba người sản xuất cùng một hàng hóa có chất
lượng như nhau, nhưng có thời gian lao động các biệt khác nhau: người sản xuất
thứ nhất là 10 giờ, người sản xuất thứ hai là 8 giờ, người sản xuất thứ ba là 12
giờ. Vậy thời gian lao động xã hội cần thiết là......
Đáp án: 10 giờ.
Câu 4: Việc cải tiến kĩ thuật, nâng cao tay nghề của người lao động, hợp lí
hóa sản xuất, thực hành tiết kiệm … của người sản xuất kinh doanh thể hiện tác
động nào dưới đây của qui luật giá trị?
Đáp án: Thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển.
Câu 5: Tác động tiêu cực của quy luật giá trị là ….
Đáp án: Phân hóa giàu nghèo
Câu 6: Quy luật giá trị áp dụng cho đối tượng nào trên thị trường?
Đáp án: Người sản xuất
Cách 2: GV cho HS xem video cạnh tranh giữa Cocacola và Pespi
+ Tạo hứng thú cho học sinh.

+ Dẫn dắt vào bài cạnh tranh.
+ Phát huy được tính tự học của học sinh: thơng qua video em hãy cho biết
Cocacola và Pespi đã sử dụng những biện pháp nào để bán hàng? Cạnh tranh là
gì? Tính hai mặt của cạnh tranh? Từ đó HS trả lời được câu hỏi có cần thiết phải
cạnh tranh khơng?
Minh chứng: Tìm video qua đường link
/>
16


Bài 5: Cung cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hóa
Mục tiêu của bài học là học sinh nêu được khái niệm cung – cầu; mối quan
hệ cung- cầu và sự vận dụng quan hệ cung- cầu. Từ đó, các em biết giải thích
ảnh hưởng của giá cả thị trường đến cung- cầu của một loại sản phẩm ở địa
phương. Đồng thời có ý thức tìm hiểu mối quan hệ cung- cầu trong sản xuất và
lưu thơng hàng hố.
Để đạt được hiệu quả cao trong giờ học tôi đã lựa chọn 2 cách khởi động.

17


Cách 1: Tên trị chơi là “Giải cứu nơng sản” bằng hình thức chơi ném
bóng, tơi chọn 4 học sinh chia thành 2 đội, đội nào ném trúng 1 quả bóng vào
giỏ thì được tính là giải cứu được một tấn nông sản như ngô, khoai, cà chua,
rau.. Mỗi quả bóng quả bóng to tương ứng với 5 tấn nơng sản. Mỗi đội có hai
phút để ném bóng vào rổ. Người thứ nhất chuyền bóng cho người thứ 2, người
thứ 2 ném bóng vào rổ. Khoảng cách từ người thứ nhất đến người thứ 2, người
thứ 2 đến rổ lần lượt là 2m-2m. Đội nào giải cứu được nhiều hơn thì đội đó
chiến thắng. Hình thức khởi động này có ưu điểm tạo nên khơng khí giờ học sơi
nổi, hấp dẫn ngay từ ban đầu, từ đó dẫn dắt học sinh vào tìm hiểu Cung là gì?

Cầu là gì? Cung cầu ảnh hưởng đến giá cả như thế nào? Nguyên nhân nào dẫn
đến tình trạng: “Được mùa mất giá, được giá mất mùa”? Giải pháp?

18


19


Cách 2: Tơi sử dụng trị chơi ơ chữ, gồm 7 từ hàng ngang và 1 từ hàng dọc là từ
chìa khóa.Các từ hàng ngang là những khái niệm học sinh đã được học ở các bài
trước đó.

20


Câu 1: Hoạt động đưa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ gọi là gì?
Đáp án: Vận chuyển
Câu 2: Tâm lí của con người muốn được đáp ứng về thể chất và tinh thần
cho sự tồn tại và phát triển của bản thân gọi là gì?
Đáp án: Nhu cầu
Câu 3: Sản phẩm của lao động có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con
người thơng qua trao đổi, mua bán gọi là gì?
Đáp án: Hàng hóa
Câu 4: Bầu cử và ứng cử là quyền dân chủ cơ bản của ai?
Đáp án: Cơng dân
Câu 5: Hình thức câu hỏi là đuổi hình bắt chữ, hình ảnh cây cung và các
cấp học gọi là gì?
Đáp án: Cung cấp

Câu 6: Nơi tập trung lực lượng hàng hóa lớn từ các nguồn sản xuất, kinh
doanh của khu vực kinh tế hoặc ngành hàng để tiếp tục phân phối tới các chợ và
các kênh lưu thơng khác gọi là gì?
Đáp án: Chợ đầu mối
Câu 7: Hoạt động này gọi là gì thơng qua hình thức đuổi hình bắt chữ
Đáp án: Mua bán
21


Bài 6: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
Nhiệm vụ phải đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đã được Đảng và
nhà nước ta và vấn đề cấp thiết trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội vì thế
học sinh phải nắm đươc khái niệm cơng nghiệp hố, hiện đại hố(CNH, HĐH) ;
giải thích được vì sao phải CNH, HĐH đất nước; nội dung cơ bản của CNH,
HĐH ở nước ta; hiểu được trách nhiệm của cơng dân trong sự nghiệp CNH,
HĐH đất nước. Từ đó, các em biết xác định trách nhiệm bản thân trong sự
nghiệp CNH, HĐH đất nước; tin tưởng, ủng hộ đường lối chính sách của Đảng
và Nhà nước ta về CNH, HĐH đất nước và quyết tâm học tập, rèn luyện để trở
thành người lao động đáp ứng yêu cầu sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Dựa vào
mục tiêu bài học nên tơi chọn hình thức trị chơi giải ơ chữ trong phần khởi động
bài học. Nội dung của các câu hỏi trong ô chữ là kiến thức của bài cũ các em đã
được học. Ô chữ bao gồm 13 từ hàng ngang, 1 từ hàng dọc là từ chìa khóa
“Cơng nghiệp hóa”
Câu 1:
Đáp án:
Câu 1: “Khối lượng hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng cần mua trong
một thời kì nhất định tương ứng với giá cả và thu nhập xác định” được gọi là gì?
Đáp án:Cầu
22

Câu 2: Tập hợp người cùng chung sống gắn bó với nhau tạo thành một
khối trong sinh hoạt xã hội gọi là gì?
Đáp án:Cơng cộng
Câu 3: Ngồi 2 chức năng là thực hiện (hay thừa nhận) giá trị sử dụng,
giá trị của hàng hóa và chức năng điều tiết, kích thích hoặc hạn chế sản xuất và
tiêu dùng; thị trường cịn chức năng cơ bản nào?
Đáp án:Thơng tin
Câu 4: “Lĩnh vực trao đổi, mua bán mà ở đó các chủ thể kinh tế tác động
qua lại lẫn nhau để xác định giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ” được gọi là
gì?
Đáp án:Thị trường
Câu 5: Các hình ảnh dưới đây chỉ khái niệm gì?

Đáp án:Sản xuất
Câu 6: Đảng của giai cấp cơng nhân là đảng gì?
Đáp án: Cộng sản
Câu 7: “Tổ chức xã hội đặc biệt của quyền lực chính trị được giai cấp
thống trị thành lập nhằm duy trì trật tự xã hội và thực thi quyền lực chính trị của
mình” được gọi là gì?
Đáp án: Nhà nước
Câu 8: Hình ảnh dưới đây thể hiện điều gì?
23


Đáp án:Phát triển
Câu 9: “Hàng hóa đặc biệt được tách ra làm vật ngang giá chung cho tất cả
các hàng hóa, biểu hiện mối quan hệ sản xuất giữa những người sản xuất hàng
hóa” là bản chất của …
Đáp án:Tiền tệ

Câu 10: Khi tiền giấy đưa vào lưu thông vượt quá số lượng cần thiết sẽ
dẫn đến hiện tượng gì?
Đáp án: Lạm phát
Câu 11: Dựa vào hình ảnh trên để đoán chữ

Đáp án: Nhà thương

24


Câu 12: Nghe bài hát “Đường đến vinh quang”- Bức tường, cho biết cụm
từ nào dưới đây bị lược bỏ?
Đáp án: Khó khăn

Câu 13: “Hoạt động có mục đích, có ý thức của con người làm biến đổi
những yếu tố của tự nhiên cho phù hợp với nhu cầu của con người” được gọi là
gì?
Đáp án: Lao động

25


Bài 7: Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần và tăng cường vai trò
quản lý kinh tế của nhà nước
Thông qua bài học này yêu cầu là học sinh phải hiểu được khái niệm
thành phần kinh tế, tính tất yếu khách quan của nền kinh tế nhều thành phần ở
nước ta và biết được đặc điểm cơ bản của các thành phần kinh tế ở nước ta hiện
nay. Từ đó, các em tin tưởng, ủng hộ đường lối phát triển kinh tế nhiều thành
phần của Đảng và Nhà nước; tích cực tham gia phát triển kinh tế gia đình, phù
hợp với điều kiện của gia đình và khả năng của bản thân. Để đạt được hiệu quả

cao trong giờ học tơi đã lựa chọn hình thức khởi động trị chơi Ơ chữ bí mật, với
9 từ hàng ngang và 1 từ hàng dọc, từ chìa khóa là từ “kinh doanh”.
Câu 1: Muốn thương hiệu hàng hóa của mình được pháp luật bảo vệ, ông
A phải đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để....nhãn hiệu hàng hóa?
Đáp án: đăng kí
Câu 2: Cơng ty HonDa Việt Nam là loại hình cơng ty nào?
Đáp án: Liên doanh.
Câu 3: Tiền tệ có mấy chức năng?
Đáp án: Năm
Câu 4: Nơi diễn ra hoạt động trao đổi, mua bán mà ở đó xác định giá cả, số
lượng hàng hóa và dịch vụ gọi là gì?
Đáp án: Thị trường
Câu 5: Tổng sản phẩm quốc nội viết tắt là gì?
Đáp án: GDP
Câu 6: Tồn bộ số tiền thu được do tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp gọi là gì?
Đáp án: Doanh thu
Câu 7: Giải thưởng nào dành cho doanh nhân trẻ Việt Nam tiêu biểu có tên là gì ?
Đáp án: Sao đỏ
Câu 8: Tổ chức quyền lực ra đời để duy trì trật tự xã hội, bảo vệ quyền lợi
cho giai cấp thống trị gọi là gì?
Đáp án: Nhà nước

26