QUAN hệ lợi ÍCH TRONG THU hồi đất của NÔNG dân ở HYỆN mê LINH, THÀNH PHỐ hà nội HIỆN NAY

QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG THU HỒI ĐẤT CỦA
NÔNG DÂN ĐỂ XÂY DỰNG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP
VÀ KHU ĐÔ THỊ MỚI
Ở HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ


Tính
cấp
thiết
của
đề tài

Trong q trình phát triển thủ đơ theo hướng cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa, việc thu hồi đất để phục vụ cho lợi ích quốc gia, lợi ích cơng
cộng và phát triển kinh tế - xã hội là một quá trình tất yếu, tác động
rất lớn đến người bị thu hồi đất. Để bù đắp cho họ một phần thiệt thịi
đó, Nhà nước ta đã ban hành chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư dành cho người bị thu hồi đất, từng bước hoàn thiện theo hướng
tạo điều kiện ngày càng tốt hơn cho người có đất bị thu hồi đảm bảo
về lợi ích và ổn định đời sống, sản xuất.
Tuy nhiên, đất đai là vấn đề lớn, phức tạp và rất nhạy cảm, đặc biệt là
ở các huyện ngoại thành Hà Nội; trong khi các quy định về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư thường xuyên thay đổi dẫn tới tình trạng
so bì, khiếu nại của người có đất bị thu hồi qua các dự án hoặc trong
một dự án nhưng thực hiện thu hồi đất qua nhiều năm. Một số địa
phương thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành; chưa làm
tốt cơng tác tun truyền, vận động, giải thích cho nhân dân hiểu rõ
quy định của pháp luật hoặc né tránh, thiếu cương quyết, không giải
quyết dứt điểm, làm cho việc giải phóng mặt bằng bị kéo dài nhiều
năm

Đó là lý do tác giả chọn đề tài: "Quan hệ lợi ích kinh tế trong thu
hồi đất của nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô
thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội" để nghiên cứu.


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Phân tích, đánh giá thực trạng giải quyết các quan hệ lợi ích kinh tế nảy
sinh trong thu hồi đất của nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và
khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội, chỉ ra những mặt hạn
chế, yếu kém và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp nhằm hồn thiện cơ
chế giải quyết hài hịa các quan hệ lợi ích kinh tế trong thu hồi đất của
nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới ở huyện Mê
Linh, thành phố Hà Nội.


- Trình bày và phân tích một cách có hệ thống lý luận cơ
bản về lợi ích kinh tế.
3.2.
Nhiệm
vụ

- Phân tích và đánh giá thực trạng giải quyết các quan hệ
lợi ích kinh tế giữa các chủ thể trong thu hồi đất của
nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô
thị mới ở huyện Mê Linh từ năm 2008 đến nay, chỉ ra
những kết quả đạt được, những mặt còn hạn chế yếu
kém và nguyên nhân.
- Đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm tiếp tục

hoàn thiện cơ chế thực hiện một cách hài hịa lợi ích
kinh tế của các chủ thể có liên quan đến quá trình thu
hồi đất của nơng dân để xây dựng các khu công nghiệp
và khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội.


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Đối tượng nghiên cứu
Quan hệ lợi ích kinh tế
nảy sinh giữa các chủ thể
kinh tế trong q trình thu
hồi đất của nơng dân để
xây dựng các khu công
nghiệp và khu đô thị mới
ở huyện Mê Linh, thành
phố Hà Nội.

4.2 Phạm vi nghiên cứu
Về
khơng
gian:
huyện Mê Linh,
thành phố Hà Nội có
diễn ra chuyển đổi
đất nông nghiệp và
đất ở của nông dân
thành đất cho xây
dựng các khu công
nghiệp và khu đô thị

mới.

Về thời gian:
từ năm 2008 đến
nay.


5. Cơ sở lý luận
và phương pháp nghiên cứu

Luận văn dựa trên quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin, đường lối luật pháp
của Nhà nước ta để xem xét chính sách
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối
với người dân bị Nhà nước thu hồi đất.
Điểm tựa quan trọng của cách tiếp cận
này là đất đai thuộc sở hữu tồn dân và
Nhà nước xã hội chủ nghĩa phải có
trách nhiệm với người dân có đất bị
thu hồi.

- Sử dụng các phương pháp chủ nghĩa duy
vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương
pháp trửu tượng hóa khoa học để phân tích
các vấn đề lý luận và thực tiễn.
- Sử dụng kết hợp các phương pháp thống
kê, phân tích, phương pháp lơ gíc kết hợp
với lịch sử, tổng kết để khảo sát, đánh giá
quá trình giải quyết các quan hệ lợi ích kinh
tế khi thu hồi đất của nông dân cho xây

dựng các khu công nghiệp và khu đô thị
mới.
- Kế thừa một cách có chọn lọc kết quả của
các cơng trình nghiên cứu trước đây và cập
nhật những thơng tin mới về chủ đề nghiên
cứu.


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của
đề tài

- Về lý luận: Hệ thống hóa các
lý thuyết về lợi ích kinh tế nói
chung và lợi ích kinh tế trong
thu hồi đất cho xây dựng các
khu công nghiệp và khu đơ thị
mới

- Về thực tiễn: Phân tích, đánh
giá thực trạng giải quyết quan hệ
lợi ích kinh tế trong thu hồi đất
của nông dân để xây dựng các
khu công nghiệp và khu đô thị
mới ở huyện Mê Linh, thành phố
Hà Nội, kiến nghị quan điểm,
giải pháp giải quyết mối quan hệ
này.


Kết cấu luận văn

Chương 1: Cơ sở
lý luận và thực tiễn
về quan hệ lợi ích
kinh tế trong thu
hồi đất của nông
dân cho xây dựng
khu công nghiệp và
khu đô thị mới

Chương 2: Thực
trạng giải quyết quan
hệ lợi ích trong thu
hồi đất của nông dân
cho xây dựng khu
công nghiệp và khu
đô thị mới ở các
huyện Mê Linh, thành
phố Hà Nội

Chương 3: Giải pháp
tiếp tục hồn thiện cơ
chế giải quyết hài hịa
quan hệ lợi ích kinh tế
trong thu hồi đất của
nơng dân để xây dựng
khu công nghiệp và khu
đô thị mới ở huyện Mê
Linh, thành phố Hà Nội
 

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ
TRONG THU HỒI ĐẤT CỦA NƠNG DÂN
ĐỂ XÂY DỰNG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP VÀ KHU ĐÔ THỊ MỚI

1.1.
Những vấn đề lý luận cơ bản về lợi ích kinh tế,
quan hệ lợi ích kinh tế
1.2
Quan hệ lợi ích kinh tế trong thu hồi đất
để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới
1.3
Kinh nghiệm của một số địa phương về giải quyết quan hệ lợi ích kinh tế
trong thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới


Khái niệm lợi ích kinh tế

Lợi ích kinh tế là một phạm trù kinh tế kinh doanh là
hình thức biểu hiện của quan hệ sản xuất biểu hiện của
quan hệ sản xuất được phản ánh trong ý thức thành động
cơ thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm thoả
mãn một cách tốt nhất nhu cầu vật chất nhu cầu kinh tế
của chủ thể tham gia vào hoạt động đó.


Đặc trưng cơ bản của lợi ích kinh tế
Lợi ích kinh tế là một phạm trù kinh tế khách quan, nó xuất hiện

trong những điều kiện tồn tại là mối quan hệ xã hội
nhằm thực hiện nhu cầu kinh tế của các chủ thể kinh tế
Lợi ích kinh tế là một trong những vấn đề sống còn
của sản xuất và đời sống
Lợi ích kinh tế cịn có vai trị quan trọng trong việc củng cố, duy trì
các mối quan hệ kinh tế giữa các chủ thể sản xuất -kinh doanh
Lợi ích kinh tế thiết thân của cá nhân người lao động là động lực
trực tiếp đối với sự hoạt động của từng con người nói riêng
và của cả xã hội nói chung


Khái niệm quan hệ lợi ích kinh tế

Quan hệ lợi ích kinh tế trong thu hồi đất của người dân
bao gồm: Quan hệ giữa lợi ích kinh tế của xã hội do Nhà
nước là đại diện với lợi ích kinh tế của doanh nghiệp chủ đầu tư dự án; quan hệ giữa lợi ích kinh tế của doanh
nghiệp - chủ đầu tư dự án với lợi ích kinh tế của người
dân và quan hệ giữa lợi ích kinh tế của Nhà nước (xã hội)
với lợi ích kinh tế của người dân bị thu hồi đất.


Nguyên tắc giải quyết quan hệ lợi ích trong thu hồi đất
để xây dựng các khu công nghiệp và đô thị mới
Nguyên tắc công bằng
Nguyên tắc hiệu quả
Nguyên tắc dân chủ
Nguyên tắc tiết kiệm ngân sách nhà nước

Nguyên tắc hỗ trợ người khó khăn

Sự cần thiết phải giải quyết hài hòa quan hệ lợi ích kinh tế
trong thu hồi đất
để xây dựng các khu cơng nghiệp và khu đơ thị mới
Thứ nhất, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư là đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử
dụng đất, người sở hữu nhà ở, chủ đầu tư, chính quyền.
Thứ hai, giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích
giữa các chủ thể trong thu hồi đất nhằm ổn định cuộc
sống, ổn định việc làm cho người dân bị mất đất.
Thứ ba, giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa các
chủ thể góp phần thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
đai, xây dựng và phát triển nhà ở, phát triển kinh tế - xã hội.


Các nhân tố ảnh hưởng
đến giải quyết mối quan hệ lợi ích trong thu hồi đất
Cơ sở pháp lý liên quan đến việc thu hồi đất
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, xây dựng và phát triển nhà ở
Hoạt động giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà
Nguồn vốn để thực hiện cơng tác bồi thường,
giải phóng mặt bằng
Chính sách định giá quyền sử dụng đất của Việt Nam
Năng lực tổ chức thực hiện của cơ quan thực thi chính sách
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư


Kinh nghiệm của một số địa phương về giải quyết
quan hệ lợi ích kinh tế trong thu hồi đất

để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới

Kinh nghiệm của tỉnh Bắc Ninh

Kinh nghiệm của huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
Kinh nghiệm của huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Bài học rút ra đối với việc giải quyết quan hệ lợi ích trong thu hồi đất
phục vụ cho xây dựng các KCN và đô thị mới ở huyện Mê Linh.


Chương 2 :
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ
TRONG THU HỒI ĐẤT CỦA NÔNG DÂN ĐỂ XÂY DỰNG
CÁC KHU CÔNG NGHIỆP VÀ KHU ĐÔ THỊ MỚI Ở HUYỆN MÊ LINH,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1.
Tổng quan về sự hình thành, phát triển các khu công nghiệp
và khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội
2.2
Thực trạng cơ chế giải quyết quan hệ lợi ích kinh tế trong q trình
thu hồi đất của nơng dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới
ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội từ năm 2012 đến nay

2.3
Đánh giá quá trình giải quyết các quan hệ lợi ích kinh tế
trong thu hồi đấtcủa nông dân để xây dựng các khu công nghiệp
và khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội

Thực trạng cơ chế giải quyết quan hệ lợi ích kinh tế
trong q trình thu hồi đất của nơng dân để xây dựng các khu công nghiệp và
khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội từ năm 2012 đến nay

Tình hình thu hồi đất để xây dựng khu cơng nghiệp
và đơ thị hóa ở Huyện Mê Linh
Lợi ích và trách nhiệm của Nhà nước
Lợi ích của người nơng dân bị thu hồi đất

Lợi ích của các Nhà đầu tư


Ưu điểm
Thứ nhất, chính sách giải quyết quan hệ lợi ích đã tương đối hợp lý, được
nhân dân chấp nhận nên huyện đã giải phóng được nhiều mặt bằng, tạo điều
kiện cho hàng loạt các dự án triển khai đồng bộ, góp phần làm thay đổi cơ cấu
kinh tế theo hướng cơng nghiệp hố, hiện đại hố.

Thứ hai, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư đã kết hợp khá tốt với một số chính sách khác.
Thứ ba, bước đầu đã kết hợp được hài hịa lợi ích của
các chủ thể, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương.


Thứ nhất, mức phí hỗ trợ đền bù khơng thỏa đáng, vì vậy
khơng tạo điều kiện chuyển nghề và khơng đảm bảo mức
sống của nông dân vùng thu hồi.

Hạn
chế

Thứ hai, còn nhiều dự án treo, dự án chậm triển khai,
nên chưa đạt được những mục tiêu đặt ra trong quy
hoạch.
Thứ ba, thiếu việc làm và nguồn thu nhập cho một
bộ phận lớn nơng dân khơng cịn đất canh tác.

Thứ tư, ô nhiễm môi trường ở các khu công nghiệp
và đô thị.
Thứ năm, còn để xảy ra tỉnh trạng bức xúc của người
dân, khiếu kiện kéo dài


Thứ nhất, nguyên nhân từ phía chính quyền nhà nước.

Nguyên
nhân
của
hạn chế

Thứ hai, nguyên nhân từ phía chủ đầu tư các dự án.

Thứ ba, ngun nhân từ phía người nơng dân bị thu
hồi đất.


Chương 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT QUAN HỆ

LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG THU HỒI ĐẤT CỦA NƠNG DÂN
ĐỂ XÂY DỰNG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP VÀ KHU ĐÔ THỊ MỚI
Ở HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

 
3.1

3.2

Phương hướng giải quyết quan hệ lợi ích trong thu hồi đất của
nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới ở
huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội

Giải pháp giải quyết quan hệ lợi ích trong thu hồi đất của nông
dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô thị mới ở huyện
Mê Linh, thành phố Hà Nội


Giải pháp giải quyết quan hệ lợi ích trong thu hồi đất
của nông dân để xây dựng các khu công nghiệp
và khu đô thị mới ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội

Hoàn thiện phương thức tuyên truyền và triển khai chính sách chung
về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người nơng dân có đất bị thu hồi.

Hoàn thiện các quy định về giá đất
Nâng cao hiệu quả của các chính sách tạo việc làm
và hỗ trợ tái định cư cho người dân bị thu hồi đất.
Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác giải quyết
các mối quan hệ lợi ích trong quá trình thu hồi đất

Quy định cụ thể trách nhiệm của đơn vị sử dụng đất
bị thu hồi đối với nông dân bị thu hồi đất
Nâng cao nhận thức, hiểu biết về chính sách,
pháp luật cho người nơng dân bị thu hồi đất


KẾT LUẬN
Trên cơ sở phân tích lý luận về lợi ích kinh tế, quán triệt chủ trương, đường lối của
Đảng, pháp luật của Nhà nước, cùng với quan điểm, mục tiêu và chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội của huyện, luận văn đã đưa ra hướng giải quyết quan hệ lợi ích kinh tế.
Từ đó, đề xuất sáu giải pháp nhằm giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích kinh tế trong
thu hồi đất của người dân ở huyện Mê Linh. Để mang lại lợi ích kinh tế cho người dân,
Nhà nước và chủ đầu tư (Doanh nghiệp) trong quá trình thu hồi đất của người dân.
Trước tiên cần phải nhận thức đầy đủ, quán triệt các quan điểm và tạo ra sự đồng thuận
giữa Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân trong huyện, thực hiện được đồng bộ các giải
pháp, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát kịp thời, chặt chẽ quá trình giải quyết
trên cơ sở pháp luật quy định và điều kiện cụ thể, chính quyền địa phương tranh thủ tối
đa các lợi thế so sánh, phát huy nội lực và tận dụng ngoại lực để thúc đẩy sự phát triển
mới về chất, ổn định và bền vững, phấn đấu đưa Mê Linh trở thành huyện công nghiệp
vào năm 2020.


Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm,
lắng nghe, đóng góp của thầy cơ và các bạn!