Tài liệu Cường giáp ở phụ nữ có thai docx

Cường giáp ở phụ nữ có thai
Cường giáp là bệnh không hiếm gặp ở các phụ nữ mang thai, tuy nhiên
còn nhiều người, kể cả một số thầy thuốc còn chưa hiểu biết rõ về các nguy cơ
cũng như cách thức theo dõi và điều trị căn bệnh này. Sự thiếu hiểu biết đã
khiến cho nhiều người quyết định sai lầm là bỏ thai khi biết mình bị bệnh
cường giáp.
Nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp ở các phụ nữ có thai là bệnh
Basedow, chiếm tới 80-85% các trường hợp, với tỷ lệ 1/1.500 phụ nữ có thai. Các
nguyên nhân gây cường giáp khác cũng có nhưng hiếm gặp hơn như bướu nhân
độc tuyến giáp Bên cạnh đó những người bị ốm nghén nặng và có nồng độ hCG
cao cũng có thể gây cường giáp thoáng qua.
Cường giáp có nguy cơ gì cho mẹ?
Bệnh Basedow có thể xuất hiện hoặc nặng lên (ở người đã có bệnh
Basedow cũ) trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Bên cạnh các nguy cơ cổ điển của
cường giáp như suy tim, loạn nhịp tim, lồi mắt nếu không được điều trị tốt thì
các thai phụ mắc bệnh cường giáp có thể bị sảy thai sớm hoặc các biến chứng
nặng khác như nhiễm độc thai nghén, sản giật. Ngoài ra, những phụ nữ có thai khi
mà bệnh Basedow của họ vẫn đang tiến triển nặng thì có nguy cơ rất cao bị cơn
cường giáp cấp hay còn gọi là cơn bão giáp với tỷ lệ tử vong cao. Trong 3 tháng
cuối của thai kỳ, mức độ cường giáp thường có giảm nhưng bệnh sẽ lại nặng lên
sau đẻ. Với những phụ nữ bị bệnh Basedow muốn có thai thì tốt nhất là hãy đợi
đến khi điều trị khỏi bệnh. Tuy nhiên nếu trong khi đang điều trị bệnh mà họ có
thai ngoài ý muốn thì hoàn toàn có thể giữ được thai, điều quan trọng là họ phải đi
khám ngay chuyên khoa nội tiết để có được lời khuyên tốt nhất. Những trường
hợp muốn bỏ thai khi đang bị cường giáp nặng thì nên điều trị cường giáp cho tới
khi tạm ổn định mới được phép bỏ thai để hạn chế các biến chứng, nhất là cơn
cường giáp cấp.
Cường giáp ở người mẹ có ảnh hưởng như thế nào đến thai nhi?
Sự phát triển của thai nhi ở các bà mẹ bị bệnh cường giáp có thể bị ảnh
hưởng do 3 cơ chế sau:
Cường giáp ở người mẹ không được kiểm soát tốt, nồng độ các hormon

tuyến giáp trong máu người mẹ cao, hậu quả là nồng độ tuyến giáp trong thai nhi
cũng cao và làm tăng nhịp tim thai, thai nhi nhẹ cân so với tuổi, đẻ non, thai chết
lưu. Khả năng cường giáp gây dị tật cho thai có thể xảy ra. Đó chính là một
nguyên nhân quan trọng giải thích tại sao phải bắt buộc điều trị và kiểm soát được
tình trạng cường giáp ở người mẹ.
Nồng độ globulin miễn dịch kích thích tuyến giáp rất cao trong máu. Các
kháng thể này có vượt qua hàng rào nhau thai và kích thích tuyến giáp của thai
nhi gây ra cường giáp thai nhi, và hậu quả cũng làm thai nhi bị nhẹ cân, tim đập
nhanh và có nguy cơ bị đẻ non
Ở những người mẹ bị Basedow được điều trị thuốc kháng giáp tổng hợp
như methimazole, carbimazole, thyrozole hay propylthiouracil (PTU). Các loại
thuốc này đều qua được nhau thai với mức độ khác nhau và có thể ức chế hoạt
động tuyến giáp, dẫn đến sự hình thành bướu giáp ở thai nhi. Dựa trên kết quả các
nghiên cứu, PTU là thuốc thường được lựa chọn để điều trị cường giáp ở phụ nữ
có thai vì nó qua nhau thai ít hơn so với các thuốc khác. Theo các khuyến cáo, chỉ
sử dụng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp ở liều thấp nhất có hiệu quả để hạn chế
ảnh hưởng đến thai nhi.
Lựa chọn điều trị cho những phụ nữ mang thai bị cường giáp/Basedow
Trường hợp cường giáp nhẹ (hormon tuyến giáp tăng ít, các triệu chứng
nhẹ hoặc không rõ) thường chỉ cần theo dõi chặt mà không cần điều trị gì nếu sức
khỏe của mẹ và thai nhi tốt. Trường hợp cường giáp nặng thì cần điều trị bằng các
thuốc kháng giáp trạng tổng hợp, và như đã đề cập ở trên thì thuốc được lựa chọn
là PTU. Mục tiêu của điều trị là giữ cho nồng độ FT3 và FT4 của mẹ ở giới hạn
cao của bình thường (hoặc hơi cao hơn bình thường) với liều PTU thấp nhất có tác
dụng mặc dù nồng độ TSH có thể vẫn thấp. Bằng cách này sẽ hạn chế được các
nguy cơ thai nhi bị suy giáp hoặc có bướu giáp. Tuyệt đối tránh để mẹ bị suy giáp
vì hậu quả cho con là rất lớn, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ. Muốn vậy các thai
phụ cần phải được theo dõi chặt, bệnh nhân phải được khám và làm xét nghiệm
FT4 và TSH hằng tháng.
Ở các bệnh nhân không thể điều trị nội khoa được (ví dụ do dị ứng thuốc

kháng giáp trạng) thì phẫu thuật là phương pháp điều trị thay thế. Nhưng nhìn
chung đây là phương pháp ít khi phải áp dụng cho những phụ nữ mang thai vì
nguy cơ của cả phẫu thuật và gây mê có thể xảy ra cho mẹ và thai.
Điều trị iode phóng xạ bị chống chỉ định cho phụ nữ có thai vì iode có thể
qua được nhau thai và tấn công tuyến giáp của thai nhi gây phá hủy tuyến giáp,
hậu quả là gây suy giáp vĩnh viễn.
Các thuốc beta-blocker như atenolol có thể được sử dụng tạm thời trong
thời gian mang thai để làm giảm các triệu chứng như run tay và hồi hộp đánh
trống ngực. Tuy nhiên nên hạn chế nếu có thể vì có nghiên cứu cho thấy nó có khả
năng làm giảm sự phát triển của thai khi dùng kéo dài. Thông thường nó chỉ dùng
trong thời gian ngắn cho đến khi các thuốc kháng giáp trạng có tác dụng và kiểm
soát được cường giáp.
Tiến triển của cường giáp sẽ như thế nào sau khi đẻ?
Bệnh Basedow hay nặng lên sau khi đẻ, thường là trong thời gian 3 tháng
đầu sau khi đẻ. Khi đó các bệnh nhân cần phải bắt đầu lại hoặc tăng liều thuốc
kháng giáp trạng tổng hợp và theo dõi thường xuyên như khi không có thai.