Luận án phó tiến sỹ Kinh tế nông hộ và kinh tế hợp tác xã trong sự phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa

r
'
I
'i
I
,I
I
I
I
r
.1
'I
II
II
If
1/
n
"
I'
Ii
I!
'I
I:
I
I
i
I
I
TRUONG D_~IRyC TONG HQ'P
Tl-L~NH PHO HO CHI MINH
NGUYEN THANH VAN

KI~H Tf NONGEO V.A KINH TE HQ'P lAc x,A
, ~. ,". " ,
TRONG SV PRAT TRIEN SA;'; XUAT NONe NGmEP HANG BOA
(Qua tlwc tikn d Thcmh ph{;'Ho Chi Ahnh;
"'
N
"~r";
NH
-
R
'
r\11; 1= vnl ; I ,
5.02.0:
,I
Ii
J:
I'
,I
; I
Ii
Ii
.1
'i
I
I
TOM TAT
i iT "
N
' 'r
\

' PR
O
' m~'f'
N
' <::
r
-
.u~.':1 .""- .Ll~. '-'
vTTr
)
t> R
O
"
C
-~T
N
T~- 1'-;;:
.,, "l~ ,. " '. 1':.,.1 c_~
Ii
II
~I
L
';'I-L~NH PHO HO GHi MINH 1993
&.J'-\
5"1s-:::-~ J
, '.
tv;'.,
.
).,
Lu(m an duQc hoan thanh t~i

Trubng D~i hQc T6ng HQp Thanh photH6 Chi Minh
Ngubi huang dftn khoa hQc
LAM QUANG HUYEN
Pha giao Sit,
Pha tii'/n sf khoa hr;;cKinh a!
BAa DUY HuAN
PM tie'n sf hhoa hr;;cKinh te'
Ngubi nMn xet thli nhat:
Ngubi nMn xet thli hai:
Co quaIl nh$.n xet:
Lu(m an se aU'rlcbao vij tt;rihfJi dong cMim lu(m an nha nU'rJChr;;p
t(1.iTru'ong J)t;riHr;;cT8ng HC;p Thcmh phei No Chi Minh vcw luc giO
ngay thang nam 1993.
Ca tld rim !~du lug.n an tt;rithz.t viijn QuOcgia va thz.t vi?n Tru'ong
J)t;riHr;;cTBng HC;p Thanh phei No Chi Minh.
1
'" ? '"
PHAN Me' DAU
, "" , ? "', A'
TINH CAP BACH CUA DE TAl NGHIEN CUU
Thqc ti~n d6i moi cd ch€ qUaD Ii kinh t€ n6ng nghi~p tli Nghj
Quy€t 10 cua BQ Chinh trj Wi nay, vdi nQi dung cd ban la: chuy~n sang
kinh t€ hang hOalS:yh9 n6ng daTIlam ddn vi kinh t€ W chu d(it ra nhl1ng
van d'e cd ban va clp bach xung quanh ph:;tm tril kinh t€ nong h9
(KTNH) va kinh t€ HQp hie xa (KTHTX) trong n6ng nghi~p. Di'eu do
doi hOi kinh t€ chinh trj phai lam r5 v'em(it khoa hQc kinh t€: Nhl1ng
vS:nde ly lu~n cua kinh t€ Nong h9 va kinh t€ HTX vdi tinh each la hinh
thl1C kinh t€ t6 chl1c trong ti€n trinh pMt tri~n kinh t€ Nong Nghi~p
XHCN anudc ta.
" A' "" '"

TINH HINH NGHIEN CUU VAN DE:
Vai tro n6ng tr!;li gia dinh duQc C.Mac trinh bay trong ~p thl1 3 bQ
tu ban song Mac khOng tuy~t d6i hOa n'en kinh t€ ti~u n6ng 1. Con Ph.
Anghen rS:t chti y d€n vS:nd'et6 Chl1cHTX cua nong dan, ong lieU lu~n
(1) Cae Mae: TLTban. T~p thu 3. Phan II, ChUOT1g47. NXB.TB-M va. NXB-ST-Ha. N9i
1987.
1
r£:~T!f;:\;: '1
L' ;
;~ _"-: ~~ ~ ~. !
t f
,. ,
I ~
", ~~~ ~ ~.
di§m "Phai M eho nguai nong dan::6 thC1igian guy nghi tren manh da't
eua hQ"l V.L. Lenin eho ding: Nong nghi~p khOng phat tri§n thee eung
mQt ki§u vdi eong nghi~p va sl1 phat tri§n n6ng nghi~p t6i uu la ki§u
phat tri§n dl1a tren cd Sd n6ng tr~i gia dinh. Lenin dii nghien euu sau
siie v'e h<;1phie h6a nong nghi~p. Ly lu?n v'e h<;1ptae h6a eila 6ng dii du<;1e
v?n d\lng thanh eong CJnude Nga trong thai ky dau nh11ng nam 20 2.
ATrai-A-N6p khiing dinh vai tro ehil th§ eila kinh t~ hQ nong clan
va HTX la nhu ciu ta't y~u eila sl1 phat tri§n kinh t~ hQ nong dan, gi11a
KTNH va KTHTX e6 m6i quan M qua l~i trong sl1 phan eong hi~p tae
ehiiit eM. .
Kinh t~ n6ng hQva KTHTX dii va dang thu hut sl1quan tam nghien
euu eila nhfeu nM khoa hQe kinh ~. Tu dau th~ ky nhfeu nguai dii tien
dean ding kinh t~ nong hQ se eh~t truoe sl1 phat tri§n eila khoa hQe
-
ky thu?t, eua sl1banh truong kinh te:TBCN, nhung KTNH vftn t6n t~i
eho de:nngay nay. a My nhi'eu nha kinh t~ eho ding qua trinh phat tri§n

kinh t~ nong tr~i gia dinh se di~n ra ata't ca cae nude trong tudng lai.
anude ta KTNH va KTHTX dii va dang la de tai nghien euu eila
nhfeu nha kinh t~ 3 .Nhin chung trong cae e6ng trinh nghien euu cae
tae gia deu khiing dinh vai tro KTNH va KTHTX trong phat tri§n nong
nghi~p hang h6a.
Ke:thua nh11ngthanh Wu nghien euu eua cae tae gia trong va ngoai
nude, Lu?n an nay ti~p t\le nghien euu KTNH va KTHTX trong thaiky
ehuy§n sang kinh te:thi truang .tren dia ban T.P Ho Chi Minh g6p ph'an
~ (1) ~aC-Anghen: Tuy~n t?P - T?p VI,trang 586. - T?p V trang 563 NXB.ST- Ha NQi
~984. .
(2) V.L~nin: Toan t?P (Tieng Vi~t), T?p 17 trang 182. NXB-TB-M-1979: T?p 44 trang
422 NXB-TB-M-1978. T?p 45 trang 692, NXB-TB-M- 1978.
(3) Chu HCruQuy: NhCmg van de can giai quyet M dua nOng nghi~p VN I~n san
xuat Ian. T~p chi NN va CNTP S6 362 (8/1992)
- Chrr Van L~m: Hqp tac hoa NN.VN: Lich Slr - van de - tri~n v9ng. ST.HN 1992.
- Dao The Tuan : Qua trlnh phat tMn nOng tr~i gia dlnh T~p chi TILL S6 6
(6/1992)
- Nguy~n Sinh Cuc: ThlfC tr~ng NOng nghi%p, nOng thOn Va nOng d~n VN
1976-1990: NXB.TK.HN 1991
- Xem th~m danh ml,)cT/L tham khao cua Lu{inan.
2
giai quy~t nhung va'n de ma th1/c ti~n d5i mdi kinh t~ dang diilt ra.
Mt;1CDICH NGHIEN COO CUA LuAN AN
Lam r6 v'e m~t 19 lu?n kinh t~:
Vi~c th1/c hi~n va phat tri€n kinh t~ hQ Hong clan san XU/lt hang
hOa, trong m(>t ch~ dQ hc;1Ptac hOa phu hc;1Pvdi nhu ctu cua KTNH vdi
m'Q.etieu va di'eu ki~n kiIlh t~ -xa hQi tung gill do~n la con duong dung
d~n d~ phat tri~n n'en Hong nghi~p XHCN a nude ta.
NHI~M Vt;1CUA LuAN AN
Phan tieh th1/e tr~ng cae hinh thue KTNH, KTHTX da va dang

t'on tl;titrong Il'en kinh t~ Hong nghi~p a nude ta, tren co sa s1/ phan tich
do, v~eh ra:
-Kinh t~ hQHongclanla ph~m tru kinh t~ khaeh quan, la hinh thuc
kinh te cd ban eua san xuat Hong nghi~p. 81/ phat tri€n eua kinh te Nong
h9 se clAn Wi nhu ctu hc;1Ptac, dAn tdi hinh thanh HTX.
- HTX la hinh thuc phat tri€n kinh te Hong dan, xa hQi hoa kinh
te Hong dan, kinh te' hQ Hong clan phat tri€n trong s1/ phan cong va hQp
tac ydi cae lol;tihinh HTX la con duC1ngxa hQi hOa Hong nghi~p ma nude
ta cin v?n d'Q.ngM phat tri~n san xua't Hong nghi~p hang hOa. Tren co
sa do d'e xua't nhung phuong huang, nhung giai phap, vdi nhung mo
hinh kinh te't5 chuc thich hQp cho s1/ phat tri~n Hong nghi~p hang hOa
tren dia ban thanh ph6 Ho Chi Minh.
NHlrNGNET Mal VE M~T KHOAHQC CUA LuAN AN
1. Vdi tinh cach la hinh thuc kinh te' co ban trong Hong nghi~p
hang hOa, KTNH chi phat buy duQc vai tro cua no trong m6i quan
M
phan cong va hQp tac vdi cae hinh thuc KTHTX do Hong clan t5 chuc
ra. Vi~c duy tri va phat tri€n kinh te Hong hQsan xua't hang hOala n'en
tang d€ phat tri€n n'en Hong nghi$p san xuat hang hoa XHCN a nudc
ta.
2. Kinh te' HQp tac xa t'on ~i do nhu c'au cua KTNH la hinh thuc
t5 chuc cua kinh te' hang hoa Hong nghi~p, chi hinh thanh tren co sa
phat tri~n KTNH. HTX la t6 chuc kinh te' thq'c hi$n sq' hQp tac kinh te'
3
giua cac hQDong dan, la hinh thuG xa hQih6a nhOd6 kinh te Dong clan
hOanh~p dueJCvdi thi truong, duy tri st:ft6n tf}.iva phat tri~n ngay cang
cao cua no. KTNH va KTHTX la hai.hinh thuG kinh te song song t6n
tf}.ilau dai trong qua trinh phat tri~n Dong nghi~p hang hOa d nudc ta.
, - ;::., ~,
Y NGHIATHl)'CTIEN CUA LU~N AN

Hoan thanh lu~n an se dong gap mQtph'an vaGvi~c lam phong phu
them ly lu~n ve KTNH va KTHTX la nhung van de cap thiet d~t ra cho
gidi khoa hQckinh te a nudc ta.
cO' sa LV LuAN vA PHUONGPHAp LuAN
Co sdly lu~n cua lu~n an 130nhung quaD di~m khoa hQc tU cac nha
\kinh di~n, tU duong loi ubi mdi kinh te cua Dimg va nba nudc ta, nhat
la tit N ghi quyet Df}.ihQi VII tdi nay. Ngoai ra lu~n an cOn tiep thu nhung
tlnh quy lu~t, nhung tu t11dng phu heJPtU nhung Gong trinh nghien cuu
cua cac taG gia trong va ngoai nudc.
. Ngoai phuong phap lu~n chung la chu nghia duy v~t bi$n chung va
chu nghia duy v~t lich sit, lu~n an v$.n d\lng phuong phap di'eu tra -
thong ke, h$ thong hOa, tbng heJp, ket h<;1pvoi pban tich kinh te rut
ra ban chat titng van de nghien cuu.
Ket cau cua lu$.n an g6m co: Ph'an ma d'au, nQi dung 2 chuong, ph'an
ket lu$.n va danh m\lc tai li$u tham kh3.o.
4
2
NQI DUNG CO BAN COA LU~N AN
NQi dung eua 1u~n an duQe tM hi~n trong 142 trang - vdi 16 bi~u
bang th6ng ke cae lo~i. Phan ra 2 ehudng, 6 tiet
CHUdN G I
KINH TE NONG H9
Trong ehudng nay 1u~n an phan tieh 1y 1u~n v'e KTNH, qua d6 xac
dinh vi trf vai tro cua KTNH trong S\1pMt tri~n n6ng nghi~p hang hOa
a nude ta. Tren cd sa d6 nit ra ket 1u~n: vi~c th\1C hi~n va phat tri~n
KTNH 1a s\1 tac d9ng dung hudng, h<;fpquy 1u~t d~ pMt tri~n nong
nghi~pXHCNanude ta. Phan tfch th\1Ctr~ng KTNH, d'exutit roo hinh
pMt tri~n KTNH tren dia ban thanh ph6 H6 Chi Minh.
~, ~, ~ ~" , "" ~
TIET 1: KINHTE NONG HO'LA HINHTHl1C KINHTE NEN

? ~ , ~ .; "" ~ ~,
TANG DE PHAT TRIEN SAN XUAT NONG NGHII;P HANG
HOA:
Trong tiet nay, 1u~nan xac dinh: KTNH 1a hinh thuc kinh te n'en
tang d~ phat trilin san xutit n6ng nghi~p hang h6a. D6i tu<;fngsan xutit
5
cua Dong nghi~p la nhung sinh V?t co quy lu?t sinh tntang va phat tri€n
d~c thii. Do do ket qua cua san xuat Dong nghi~p do ket qua sinh truang
va phat tri€n cua sinh V?t quyet dinh. M~t khac san xuat Dong nghi~p
di~n ra trong mQt khOng gian rQng IOn chili s1.1taG dQng tr1fc tier cua
thien nhien, vi V?y qua trinh th1.1Chi?n san xuat Dong nghi?p mang tinh
chat d~c thu: tinh clan trai v'e ph~n b6 khOng gian cua san xuat, tinh
lien tt}.c v'e thOi gian sinh tru'ang va phat tri~n cua d6i tuQng san xuat.
Tinh thai V\l cua san xuat, tinh khOng d6ng nhat giua thai glaD laDdQng
va thOi glaD san xuat, tinh khong cin b~ng cua qua trinh v?n hanh san
xuat, tinh khOng th~ kh6ng che d6i thay truDC nhung bien dQng cua
thien nhien, tinh khOng th€ xac dinh lQi ich kinh te trong tUng bQ ph?n
Gong vi?c
Nhung tinh chat tren dbi hoi m(Jt ki~u t6 chuG kinh te giin b6 nguoi
laD dQng voi d6i tuQng cua san xuat trong su6t qua trinh san xuat.
KTNH la hinh thuG kinh te lay gia dinh Dong d~n lam ddn vi san xuat,
KTNH d1.1atren quy'en sa hUll tu nMn v'e tu li~u san xuat pMn Gong
laD d(Jng t1.1nhien theo tu6i taG va gioi tinh la hinh thuG t6i UUMth1.1c
hi?n san xuat Dong nghi?p.
Tuy nhien trong th1.1Chi?n va phat tri€n Dong nghi~p hang h6a
KTNH bQClQ nhung khuyet t?t cua n6 la: s1.1bat 11.1Ctrudc nhung bien
dQng cua thj tru'ong, 130kha Dang h~n che trong ung dt}.ng khoa hQc, ky
thu?t va Gong ngM moi vao san xuat, la s1.1thieu th6n v'e v6n lieng, tu
li~u san xuat v.v Di'eu d6 tat yeti dbi hOi Dong d~n phai hQp taG l~i t~o
ra KTHTX, thOng qua d6 KTNH ho?t dQng hba nMp vao kinh te xll hQi.

Vi Ii do nay: trong kinh te hang h6a, val trb KTNH chi duQc phat huy
khi Dong hQla thanh vieD cua Mthong KTHTX do Dong d~n t1.1nguy?n
t6 chuG ra.
Val trb KTNH duQc khimg dinh dlly du hdn qua vi~c v?n dt}.ng
khOng thanh Gong mo hinh HTX t?P tM h6a (TTH) d Vi~t Nam va cac
nUDCXHCN tru'dc d~y: Mo hinh HTX nay duQc hinh thanh tren cd sa
t?P th~ h6a tu li~u san xuat, t?P th~ h6a san xuat, pMn phoi dll dftn
den tri?t tieu KTNH voi tinh each 130hinh thuG kinh te n'en tang cua
san xuat Dong nghi~p. Vi v~y cang c6 g~ng hoan thi~n KTTT, thi san
xuat Dong nghi~p Gang lam vao kh6 khan, be t~c: chfll1g h?n nhu a nuDc
ta, trong qua trinh phat tri~l}iHTX - TTH dll lam cho Dang suat ltia tU
cM caD nhat trong 10 nUDC CMu A{1959) xuong nUDC thap nhat (1980)
6
(Bang 1). Vi v~y vi~c d6i mdi kinh t€fnong nghi~p xac dinh hQnong clan
la don vi kinh te t\l chu san xuat hang h6a la s\l phat tri§n hqp quy lu~t.
Suc song cua KTNH la van d'e IQiich kinh te. Trang san xu::1'tnong
nghi~p;khOng th~ xac dinh IQiich kinh t€ftrang tUng cong vi~c C1,1th~.
M{lt kliac d::1'tdai, tu li~u san xu::1'td{lc bi~t cua nong nghi~p dbi hoi qua
trinh diu tu mang tinh nhan qua. S\l th\lC hi~n IQiich kinh te cua nong
clan trang nong nghi~p la mQt qua trinh lien t1,1Cthong nh::1't,khong chia
tach. Ket qua san xu::1'tla k€ft qua cua taan bQ qua trinh ha~t dQng cua
nong clan giin vdi taan bQ qua trinh tai san xu::1't,vdi s\l tinh t€fcua doi
song sinh v~t dbi hOi s\l ti mi tung gio, tung phtit. S\l th\lC hi~n ich lqi
kinh t€fnhu v~y chi thich ung vdi KTNH. Trang hinh thuc KTNH, IQi
ich kinh t€fhOrn nay giin vdi ngay mai, IQiich kinh te cua ha~t dQng nay
giin vdi ho~t dQng khac ~a thanh moi quan h~ lqi ich gin b6 ch{lt eM
nong clan vdi ruQng d::1'tvdi doi tuQng san xu::1't.
Khae vdi linh V\lCsan xu::1'tcong nghi~p, s\l phat tri§n cua sue san
xu::1'ttrang nong nghi~p luon dbi hOi pnai tang cuong S1.1giin b6 m~t
thi€ft ngtidi lac QQng vdi doi tuqng san xu::1't.Trang thlfc hi~n san xu::1't

hang bOa, nhu Cau phat tri~n kinh te cua nong hQ tach din nhung linh
v1.1c,nhung ho~t dQng ma neu th\lc hi~n a ph~m vi ngaai nong hQ vdi
cae hinh thuc kinh te khac va s\l phan cong va hi~p tac khac S8 mang
l~i hi~u qua cao hon nhung nhu Cau nay d:1n Mn hinh thanh KTHTX
cUa nong clan.
S\l phan cong xi hQi l::1'yhQ nong clan lam don vi co sa chi hinh
thanh trong qua trinh phat tri§n kinh te hang bOa. Trang s\l phan cong
xi hQi nay m6i hinh thuc kinh te chi t6 chuc th\lc hi~n nhung eong do~n
nh::1'tdjnh cua qua trinh tai san xu::1'tnong nghi~p hang h6a ma n6 Gem
l~i hi~u qua caa nh::1't. Trang moi quan M nay, vdi tu each la hinh thuc
kinh te n'en tang cua san xu::1'tnong nghi~p KTNH d6ng vai tro co sa,
quyet dinh.
TIET II: KINH TE NONG HQ val VI$c HiNH THANH KINH TE
TH! TRuONG
Tren co sa Ti€ftI, tiet nay lu~n an trinh bay vai tro KTNH trang
nong nghi$p hang bOa. Nghien cuu s\l phat tri§n kinh t€fnong nghi~p
7
io.
l
,
euathe giOi,cae Me gia v~eh ra: Kinh te hQtiEi1;1Dong trong moi truong
tv do phat tri~n san xuat kinn doanh se tat yeu ehuy~n thanh kinh te
hQDong tr~i, ngttoi ta gQi la kinh te Dong tr~i gia dinh 1. La kinh te
hQ Dong dfm d trinh d(Jphat tri~n caDeua kinh te hang boa, nhu vfJ.y
qua trinh phat tri~n tv nhien eua kinh te Dong hQtit hQ ti~u Dong den
hQDong tr~i ehinh la qua trinh hinh thanh va phat tri~n eua nfm kinh
te Dong nghi~p san xuat hang h6a.
Trong qua trinh phat tri~n kinh te hang bOa,n'en Dong nghi~p the
giOi phat tri~n theo hill con duong: ho?e kinh te d~i don di'en TBCN ho?e
kinh te Dong tr~i gia dinh. Ve hai con duong nay cae nha sang l~p ehu

nghia Mac thlia nh~n: con duong phat tri~n Dong tr~i gia dinh la sv
phat tri~n nhanh chong Ive lu<;,ngsan xuat, nude My va cae nude co n'en
Dong nghi~p phat triEin caD, hinh thue kinh te pM bien trong Dong
nghi~p la Dong tr~i gia dinh (xem bang 2).
Ljeh s\1phat triEin KTNH eho thay: kinh.te hQti~u Dong thap hdn
kinh te hQ Dong tr~i v'e trinh d(JkYthu~t va eong
ngM eua san xuat,
v'e trinh d(J xa hQi hoa kinh te Tli kinh te hQ tiEiu Dong den kinh te hQ
Dong tr~i qua trinh ehuy~n hoa di€Jnra d'an d'an tli thap tdi caD.Khi
Dong hQco nhu c'a.ubue thiet phiii d6i mdi eong e\l va ky thu~t eua san
xuat, nhh.m thay d6i phudng thue canh tae, dap ung nhl1ng nhu c'a.ueua
thj truong la thai diEim KTNH ehuyEin bien quyet djnh sang san xuat
hang bOaehuyen mODboa, trd thanh tebaa eua n'en kinh te thj truong.
DEiPhat tri~n KTNH e'an tieh eve t~o ra moi truong kinh te thieh
h<;,pgiup eho KTNH phat buy bet ti'em Dang dEiehuyEin sang san xuat
hang bOa ehuyen man bOa. Trong di'eu ki~n nude ta hi~n nay, kho khan
ehu yeu la trinh dQthap k€!nl eua pMn eong xa hQi,vdi quy mo binh
quEm 0,57 ha, 5 nhan khl1u, 2,5 laD d(Jng, tfem Dang laD dQng trong m6i
hQ Dong clan ehl1a duc;1es\1 d\lng co hi~u qua. Nghien euu KTNH eua the
gidi eho thay: DEiphat triEin
Dong nghi$p hang boa, KTNH phiii co di~n
tieh canh
Me va mue s\1d\lng laDd(>ngh<;,ply, eh£ng h~n nhl1d cae nude
CMu A, mue khiem ton nhat hi~n nay la tli 1 ha/hQva 1,2 laDd(Jng/ha.
(Bang 3 va 4).
f
l
f
i
t

F
(1) Xem: 1 va 2 chu thich trang 2 (phan mo-Oau) - N6ng tr?i la dcrn vi san xuat co
gia tri n6ng phiim ban ra hang nam tu 1000 USD. - Xem CONUGIN. Kinh te n6ng
tr?i My. TruOng D?i h9C KT.TP.HCM, 1990 - trang 23
~:
8
V~n d~ ~o m6i truong kinh te'a day la ci1n d'au hi mQi m~t, nhanh
chOng thay d6i cd c~u kinh te' n6ng nghi~p, tt'! cd ciu nganh ngh'e de'n
cd ciu cay tr6ng, v~t nu6i, ~o ra quy m6 thiGh hc;1Pnh~t cho sl1 phat
tri~n KTNH cua thanh phO'.BAng vi~c chuy6n cfan mQt b9 pMn laDdQng
thu'an n6ng sang cha.n nu6i, che' bie'n n6ng philm va djch V1} la nhung
ngimh thanh phO'co ti'em Hang Idn, la nhung Hnh V1!ekinh doanh mang
I~i hi~u qua kinh te' caD (Bang 5). Dfeu nay d~t ra, vi~c phat tri6n caq
nganh ngh'e phi n6ng nghi~p 0-n6ng tMn la v~n d~ cOYnghia quye't
djnh vi~c phan c6ng laDdQng mdi, thuG dily phat tri~n kinh te' hang hOa.
D6 thuc dily sl1 chuy6n hOa kinh te' n6ng hQ, pMi chu y hoan thi~n
nhung di'eu ki~n din thie't cd ban nhu: v'e che'dQ sa hliu, SU:d-q.ngruQng
d~t: n'en kinh te' Hong tr~i cua the' gidi dl1a tren nhung hinh thue sa hliu
da d~ng: nude nao cung co sa hliu nha nudc va sa hliu tu nhan, che' dQ
Hnh canh, thue mudn rtIQng Gilt la pM bie'n, duqe phap lu~t tht'!a nMn.
Ve ciu true: quy'en sO-huu giin vdi quy'en sU:d-q.ngduqc tM hi~n trong
cae Hong tr~i eo ruQng Gilt rieng: quy'en sO-hliu tach khai quy'en sU:d-q.ng
thE!hi~m a Hong tr~i thie'u ruQng Gilt phai linh canh mQt ph'an hay toan
bQ. Vi~e Hnh canh ruQng Gilt dE!phat tri6n kinh te' Hong tr~i tren the'
gidi la binh thuesng va ph6 bie'n (bang 6 va 7). kMng gay mQt tra ng~i
HaD. Tt'! day eo tM nh~n djnh: quy'en sU:d-q.ngruQng d~t theo Hie'n phap
nude ta quy dinh la kMng tra n~i eho qua trinh phat tri6n kinh te'
Hong hQ. 811taeh resi quy'en sO-hliu va quy'en sU:d-q.ngrtIQng Gilt la ti'en
d'e d6 phat tri6n kinh te' Hong hQ trong di'eu ki~n ehe' dQsa huu toan clan
v'e rtIQng Gilt, nhu v~y quy'en sU:d-q.ngrtIQng Gilt tci thanh ye'u to' eua

kinh te' hang hOa thi tilt ye'u no phai thanh dO'ituqng trao d6i. Nha nude
c'an eo cae dinh che' thUG dily luu chuy6n rtIQng Gilt theo quy lu~t kinh
te' hang hoa.
Ve phan Gong laD dQng xii hQi, d6 hinh thanh phan Gong laD dQng
xii hQi mdi viln d'e th1!C hi~n co tinh quy I~t la cae quO'c gia d'eu dily
m~nh ho~t dQng khuye'n Hong, Nha nude h6 trc;1Hong clan ngay cang
caD, kE!ca baa tieu san philm. Day la cai gia pMi tci d6 phat tri6n san
xuilt Hong nghi~p trong bude di ban d'au t~o s1! ehuy~n hoa kinh te' a
mQt nude Hong nghi~p.
9
TIET III: THU'CTRANG vA PHlJO'NGHuaNG PHAT TRIEN
A' A' :. A " A' '" ,
KINH TE NONG HQ TREN O!A BAN THANH PHO HO CHI
MINH.
Tie't nay lu~n an phan tieh nhung d?e dir;m t1.1nhien, kinh te', xa
hQi chi phoi de'n tinh hinh phat trir;n KTNH, khai quat thve tr:;tng kinh
te' nongh(>:
Tit khi thve hi$n Nghj quye't 10 -B(>Chinh trj tai nay, kinh te' nong
hQ eua thanh pho No Chi Minh da phat buy duQe val tro tieh eve trong
san xuat, nhd do thu nh~p tang nhanh, dOl song kinh te', xa hQi nong
thOu duQe cai thi$n n19i miiit. Chimg h:;tn nhu d hai dia ban HTX Linh
Xuan va HTX Phuoe Long huy$n Thu Due: Tit 1987 den 1991 thu nh~p
eua kinh te' nong hQ tang 333% d Phuoe Long, va 500% d Linh Xuan
(xem Mng 8). Tuy nhien phai nMn ro bell trong sv ehuyr;n bie'n chung
d6 m(>t b(>pMn KTNH da phat trir;n vUQt leu thanh nhung nong tr:;ti
VOlthu nMp hang tram tri~u d6ng/nam, M(>tb(>pMn khae ehitng 15%
tren telng sol:;ti khOng thr; tv ehu san xuat kinh doanh, trong d6 me)t be>
pMn nhO rat ngheo dol. Con d:;tibe)ph~n KTNH da va dang tv ehu san
xuat kinh doanh VOlxu the' ngay eang tie'n be>,nhung con thie'u than v'e
van lie'ng va cae di'eu ki$n md r(>ng san xuat, con lung tung trong vi$e

Iva ehQn xae djnh phuCing huang d'au tu phat trir;n san xuat kinh doanh.
Di sau phan tieh thve tr:;tng v'e eCicall nganh ngh'e, v'e thu nMp, v'e
sti d\lng van, v'e quan h$ rue>ng dilL. eho thay: tr:;tng thai pM bie'n eua
KTNH thanh phola thve hi~n san xuat hang h6a nhO, kinh doanh t6ng
hQp, vita tr6ng trQt, ehan nuoi, vita lam tat ca ngh'e gi mang l:;ti thu
nMp. Dat dai, van lie'ng la nhung nhu Cau cap thie't dang d?t ra eho vi$e
md re)ng san xuat. Nhin chung ehua co sv bien deli tieh eve trong eCicall
san xuat: tr6ng trQt ehua di vao ehuyen canh, ehan nuoi va cae nganh
tir;u thu eong nghi$p co tfem nang Ion nhung chua phat trir;n duQe. Tit
thve tr:;tng lu~n an trinh bay ST!din thie't doL hoi tang cuiJng vai fro
quan IJ nha nu{Jc cua chinh quy'en Thanh pho.
M9t Ia: Cling co quy'en quan Ii Nha nuoe va quy'en lam ehu thve
sv eua nong clan doi VOlru(>ng dat thee phuCing huang ph at trir;n kinh
te' nong nghi$p hang h6a.
Hai Ia: 6n djnh Hnh vve lull thOng hang h6a, dr; dap ling yell e'au
6n djnh san xuat.
10
Ba la.:Nha nude h6 tr<;1v'erei ehinh va ky thu~t. Day la v~n d'e co
tinh quy lu~t trong qua trinh phat tri~n kinh te"nong nghi$p.
Bon la.' Nha nude gird quy€t t6t va'n d'e nong hQ ngh~b. Nong hQ
ngheo dudi goe de}phat tri~n KTNH c'an dU<;1Cgiai quyet thee hudng d'au
tu phat tri~n thl1Chi$n sl1phan cong lac de}ngmdi trong nong nghi~p
va nong than.
Trong chuang nay lu~n an cling trinh bay phuong hudng phat tri~n
kinh t€ nong hQeua thanh ph6 vdi quan di~m co ban la: khai thac dU<;1C
l<;1ithe kinh te"cua thanh ph6, phat tri~n da d~ng h6a nganh ngh'e, tirng
budc hinh thanh san xua't chuYEmman hoa, ~o co ca'u san xua't mdi.
Lu~n an de xua't mo hinh kinh te",vdi mo hinh I -mo hinh hQnong clan
kinh doanh t6ng h<Jpla mo hinh KTNH qua d9 tir san xua't hang hoa
gian don sang san xua't hang h6a chuyen man h6a, vdi nhung lu$.n giai

e~ tM eho tirng nganh ngh'e tren tirng qu~n, huy$n. Mo hinh II la mo
hinh h9 chuyen, la KTNH san xua't hang hoa (hQnong t~i). Lo~i hQnay
d:1va dang hinh thanh trong thl1c ti~n phat tri~n nong nghi~p cua thanh
ph6. Lu~n an d:1minh hQaml)t s6 di~n hinh.
Ket thUc chuang I lu?n an xac djnh: Kinh te"nong hQ chi co tM
phat huy du<Jevai tro cua no trong m6i quan M vdi KTHTX. I
r"""'" =-""" '~ ~
i "I, ~ ; I' n\J ~
!~~""l":"';"'j'f'~o,'~.~ \
I i\", doO
r
-"" ;\;L
,
;!:1
\.,
""" ,,' """" "",'
I i \',~ ~, 'O;" , ~O; " ,- '; "
._-"'~ ~ " "
!
i
I ~ ~ .
CHUaNG II
KINHTE HQP TAc xA
Chuang nay eua lu?n an phan tich kinh te" h<;1ptac x:1 dudi goc dl)
ph?m tru kinh te t6 ehttc, vdi each tiep ~n mang tinh phuong phIlp
lu~n: Phan tieh sl1v~n d~ng kinh te HTX trong n'en kinh te"the"gidi va
nude ta, rut ra nhllng va'n de Ii lu?n, t1!do xac djnh phuong hudng va
de xua't mo hinh HTX trong nhung nam 90 cua thanh ph6.
A' A' , AI' , ~
TIET I: NGUONGOC VA BAN CHAT CUA HqP TAC XA

Tir h<;1pMe lac dl)ng de"n h<;1ptae kinh te"la sl1 phat tri~n t~ nhien,
xua't phat tir ban chat lac dl)ng mang tinh xii hQi eua con ngudi. H<Jptac
11
la nhung phudng thuG trong d6 lac dQng va ho!;ltdQng kinh t€ cua nguoi
ta duc;1cth\fc hi~n. Hc;1PtaG voi tinh cach 130phudng thuG th\fC hi~n kinh
t€ xua't hi~n t6 chuG cua n6 130HTX. HTX la hinh thuG kinh t€ t6 chUG
, hinh thanh do nhu cali hc;1PtaG cua cac chu tM kinh t€ trong san xua't
kinh doanh himg h6a.
Hc;1PtaG xa 130hinh thuG th\fC hi~n s\f ph at tri~n kinh t€ nong dan,
HTX chi th\fC hi~n nhung chUGnang kinh t€ hang h6a ma kinh t€ nong
h9 khOng c6 khii nang th\fC hi$n, hoi;ic th\fc hi~n kern hi~u qua. L\fC
luc;1ngsan xua't cang phat tri~n, nhung Hnh Vt1ckinh t€ chung cang gia
tang, thi kinh t€ HTX cang ma r(>ng, kinh t€ HTX khac v'eban cha't vdi
kinh t€ t~p th~. Kinh t€ ~p th~ (KTTT» 130s\f t'ri$t ti€m'kinh t€ nong
dan, con kinh t€ HTX thi la'y h9 nong daTIlam cd sd. HTX hinh thanh
do nhu cali hc;1PtaG kinh t€ giua cac h9 nong daTIsan xua't hang bOa, do
d6 HTX c6 nhieu hinh thuG, tudng ung vdi nhi'eu trinh dQ khac nhau: a
bu6i d'au HTX xua't hi~n nhu mQt hinh thuG lien kfit tudng trc;11§.nnhau
cua cac h9 nong dan, d'an d'an trong qua trinh phat tri~n vai tro KTHTX
duc;1Ckhi\ng dinh, HTX hinh thanh tal san chung v'e v6n, v'e tu li~u san
xua't d~ th\fC hi$n cac ho!;lt dQng kinh t€ chung. Kinh t€ chung nay la
kinh t€ c6 phfm, c6 dong la h9 nong daTI - HTX la mQt doanh nghi~p c6
tu cach phap nhan. Kinh t€ HTX va KTNH la hai hinh thuG kinh te
song song fan t!;lic6 quan h~ dung hQp vdi nhau. Trong m6i quan h~ nay
"HTX la s\f be)sung, phl).c Vl).cho kinh t€ n6ng daTIvi th€ ma thi€u kinh
te h9 nong daTI thi HTX se khong c6 y nghia gi cii" 1. Do d6 HTX la
hinh thuG xa hQi h6a kinh t€ nong dan, xa hQi h6a san xua't nong nghi$p.
Cu6i th€ ky 19, tren th€ gidi HTX da trd thanh ph6 bi€n, ho?t dQng
trong h'au h€tcac Hnh Vt1ccling ung d'au VaGqua trlnh t!;lOra nong ph&m
va ch€ bien, tieu thl). san ph&m nong nghi~p. Cac HTX thuong lien k€t

vdi nhau trong tUng dia phudng va trong phq.m vi ca nudc, c6 vi trf quan
trQng khOng nhung trong Hnh v\fC kinh t€ ma cii trong linh v\fc chinh
tri xa hQi. Trong ta't ca cac qu6c gia c6 phong traG hc;1PtaG h6a phat
(1) A.V.Trai-A-Nop:Tom tat bili gian~ ve Hqp tac hoa (Tieng Nga) M.1925
12
tri~n, ngt1oi ta deu nMn thay stt h6 trt;1d~e Itte eua Nha nude v'e m~t
l~p phap v'e kinh ti3,tal ehinh Nha nude khOng can thi$p vaGho~t dl)ng
kinh ti3 eua HTX.
Ve HTX dudi CNXH, V.Lenin la ngt1oi ki3tht'!a nhung tu-tudng ctia
C.Mae va P.Anghen eoi HTX la bude qua dl) sang xii hQi mdi Mng con
duong d@tii3p thu nh:1t d6i vdi nong dan; ehi3dl) eua nhung xii vien HTX
van minh la ehi3 dl) XHCN - Ong dii v~eh ra cae hinh thlle va nguyen
t~e t6 ehlle hQp tae h6a 1 HQp tae xii dudi CNXH theo tu tudng eua
Lenin, dii duQe v~n d1.).ngd nude Nga - Xo vii3t trong thai ky nhung nam
1920. Di3n nam 1929 d nude Nga HTX eung tieu dii lien ki3t 60% nong
hQ, eung cap 70% v~t tv, 85% may mac, eong e1.).,70% sua, khoai tay
phong traG HTX e6 bude phat tri~n hQp quy lu~t 2 .
Sau khi Lenin m:1t, tu tudng t~p th~ h6a th6ng tri trong duong 16i
eua Dang Cl)ng San, dftn Mn hQp tae xii trong luu thOng duQe thay b~ng
M th6ng co quail Nha nude, kinh ti3 nong hQ bi x6a bO, nong dan bi
euong bue vaG cae nong trang t~p tM. Kinh ti3 t$.p th~ ra dOl va trd
thanh mo hinh kinh ti3 t6 ehlle d~ eM t~o XHCN d6i vdi nong nghi$p.
Mo hinh kinh ti3 HTX - t$.p th~ h6a duQe cae nude qua dl) leu CNXH
day eong xay dtfng nhung ki3t e1.).ekhOng mang l~i Mt qua, Mi n6 khong
pMi la hinh thlle kinh ti3 HTX eua nong dan, n6 la hinh thlle thu tiem
kinh ti3 nong dan, thu tieu ehu th~ hQp tae va do d6 thu tieu Stf hQp ~ae,
th$.m chi thu tieu ca nhung di'eu ki~n eua ho~t dl)ng kinh ti3.
Tt'! eu6i nhung nam 1980 di3n nay d tat ca cae nude KTTT duQe
ehuy~n d6i thanh kinh ti3 n6ng hQ va cae hinh thlle HTX eua n6ng dan.
Nude ta vdi duong 16i phat tri~n kinh ti3 hang h6a l:1yhQ n6ng dan lam

don vi kinh ti3W ehu la di'eu ki$n quyi3t dinh eho Stf hinh thanh va phat
tri§n cae hinh thlle HTX eua n6ng dan. Tuy nhien kinh ti3t$.p th~ HTX
hi$n nay vein con la v:1n de t6n t~i cln giM quyi3t.
(1) V.L~nin loan t~p -T~p 38 - TB.M.1978trang 249.Toant~p - T~p 44 - TB.M.
1978 trang 243-244
(2) Xem: Chlr Van LAm:Hc;rplac h6a NOng nghi~p Viet Nam. Lich Slr- van de -
tri€invong. ST.HN 1992 Trang 133-134
13
TIET II: THlfC TR~NG HTX CUA THANH PHO
Trong Dongnghi~pthanh ph6Ho Chi Minh tUNghi Quyet 10 -BQ
Chinn tri tOi nay t6n tq.i 2 mo hinh HTX la: HTX - kinh te t~p th§ va
HTX moi nay sinh do nhu Caliphat tri§n kinh te la hinh thuc KTHTX
cua Dong daD.
HQProc xa KTTT khac v'eban cha"tvoi cac hinh thuc KTHTX cua
Dong daD vi KTTT la hinh thuc kinh te d\1a tren Cdsa t~p th§ hOa tt!
li~usan xuc1t,~P th§ hoa san xuc1t H?u qua la xoa bO kinh te Dong
daD. Trong KTTT ngt!bi Dong daD chi' ddn thu'an la mQt sue lac dQng,
ph"lfthuQc bean toaD vao HTX. Th\1Cte cho thc1y:S\1thiet l?p KTTT da
dADden tri~t tieu d(>ngl\1Ckinh te cua ngt!bi Dong dim vi toaD bOlQi
ich kinh te cua chu tM kinh te: chu sa htiu, chu kinh doanh da bi vi
phq.m nghiem trQng Mi vi~c d~t lQiich kinh te cua t~p th§ leu tren tc1t
ca. Ph'an thu liMp cua Dong daDtUS\1phan ph6i thee lac d(>ngchi'ngang
muc sinh t6n M san xuc1tva tai san xuc1tsuc lac dQng. S\1 tr6ng r6ng
v'e lQiich kinh te khien cho Dong daD tham gia lac dQng t~p th§ chi' la
s\1 Mt buQc vi khong co sinh ke nao khac va hoq.t dQng do tc1tyeti chi'
eam chung ngang muc sinh t6n. Chinn vi V?yKTTT khOng pMi 1abt!oc
giai phong lac dQng.
Khong phat tri~n dt!Qcsuc san xuc1tkhong tq.ora dt!Qcsan ph<lm
th~ng dt!, lien kinh te t?P thf£phai duy tri dbi s6ng cua minh bhng vi~c
khc1uvao ph'an tc1tyeti cua ngt!bi lac dQng. D§ cluy tri va thuc d<lykinh

te, bQ may qUail 1STkinh te ~p thf£ phiii S11cl"lfngcac quail M nann chinn
quail lieu, hoq.t dQng nht! mOt t6 chuc chinn quy'en.
TU nhting d?c trung tren cho thc1ykinh te ~p thf£khong pMi 1a
hinh thuc phat tri§n kinh te Mi no khOng thOa man khat v9ng kinh te
cua ngt!bi Dong daD trong giai doq.nhi~n nay. Chinn vi the no khOngth§'
la hinh thai kinh te cua CNXH
-Kinh te t?P th§ th\1Cchat 1ahinh thai
phi kinh te vi no d<lyhoq.t dQng kinh te vao cbb tr6ng r6ng, thieu cac
quail M kinh te can thiet, thieu dQng l\1C d§ dfly kinh te tieD leu.
Tren dia ban thanh ph6 Ho Chi Minh. Lo~i HTX nay den thang
12/1992 con 18 ddn vi, chiem 9,4% t6ng s6 (xem bang 9). Thvc chat sv
t6n tq.i den nay cua 18 ddn vi nay niiing v'e miiit phap 1ST,la cac Ban qUail
1STHTX quail 1STva S11d"lfng mQt s6 tal san v6n lieng, co sd v~t chat con
lq.i cua kinh te t~p th§ da giai th,§ tren th\1C te tu sau Nghi Quyet 10.
Song song voi s\1 tV giai tJ;j~cua kinh te t~p th§ la sv phat tri§n
kinh te h9 Dong daD san xuc1t hang hOa nhting nhu Cali hQp tac kinh te
14
nay sinh nhung hinh thuc HTX ciia Dong thOu xuilt hi~n vdi mo hinh
gian don nhilt la sv HEmkfit kinh tfi giua cac hQDong daD. D:;mglien ket
d mQt khau la ph6 bifiDnhu HQiLai (Nhai) An Phu Dong, la sv lien kfit
trong khau tifm thv.bOnglai, d~ng lien kfit a nhfeu khfiu la T6 Nuoi Tom
xii Tan Kien, vdi mo hinh t6 chuc gQnubI?~T6 lam nhi~m vv.cung ring
vO'n,con giO'ng,v~t tu va tieu thv. san phftm. Tuy chi mdi budc d'au song
nhung hinh thuc nay cho tha'y day la nhung hinh thuc kinh tfi HTX dich
thvc ciia Dong dan, no duCJCDong daD tv nguy~n thalli gia dong daDva
mang l~i hi~u qua cao nhu d HQi Lai An Phu Dong, chi sau 4 thang, h<;1p
tac ban san phftm HQi lam l<;1icho HQi VieD 235.134.000 dong, con a T6
Nuoi Tom Tan Kien, chI sau 2 vv.nuoi tom co kfit qua, quy mo va Dang
Built nuoi tang gilp obi, con san luCJngtang hdn 3 fan (Bang 10 va 11).
Ve lo~i hinh kinh tfi h<;1pmc nay thanh phO'c'an h6 trCJdi\c Ivc v'e mQi

mi;ltd~ no phat buy mc dv.ng. Mi;ltkhac c'an nghien CUllmQt each th~n
trQng d~ mc dQng dung huang.
TIET III: DINH HuaNG Hap TAc HOA NONG NGHIEP CUA
., . - - .
T.P HO CHI MINH TRONG NHU'NG NAM 90
D~ thvc hi~n nwc tieu phat tri~n Dong nghi~p, Dong thOu va hCJp
tac bOa trong nhung Dam truoc mi\t ciia Dang va Nha nuac, Lu~n an
doexua't nhung giai phap cho viln d'e hCJpmc bOa Dong nghi~p athanh
phO' nhu Ball:
1) D6i mOl ~inh te ~p th~ thee tinh th'an Nghj quyfit d~i hQi toaD
quO'c fan thu VII .
2) Phat tri~n kinh tfi Dong hQ san xuilt hang hoa vai bi~n phap cd
ban la: thvc hi~n d'au tu phat tri~n M mQt b9 ph~n Dong h9 co Dang Ivc
phat tri~n vu'CJtlen t~o ra nhung chii th~ kinh tfi mal, lam d'au tau cho
sv chuy~n hoa Dong nghi~p va Dong thOu.
3) Khuyfin khich cac hinh thuc kinh tfi HTX gian ddn cua Dong daD
d~ h6 trq kinh te Dong hQ, md ra thai ky mai cua sv hCJptac hoa kinh
te Dong daD.
4) Phat tri~n cong nghi~p, ti~u thii cong nghi~p, thudng nghi$p va
djch vv. Dong than. Day la giai phap coy nghia quyet djnh nha-t, no tac
(1) Xem: Nguy~n Thanh Van - 0110 Duy Hufln: Phuong hu6'ng NO VII va HTX NOng
nghi~p(, dong b~mgsOngcCruLong.Tic KHXHt?i TP. HCMso 12 (11/1992)
15
d<)ng den mQi m~t cua nong nghi~p va hong than. S,! phat trilin cua
cong nghi~p, tiliu thu c6ng nghi~p, th1.t<1ngm~i va dich V1J.n6ng than se
hinh thanh a khiip nCfinhung t1J.dilim kinh te, ky thu~t, thuCfng m~i
vdi val tro nhu nhung c1J.md<)ng hlC kich thich san xuilt hang hoa va
ma rt)ng thi truang n6ng than. Day chinh la con Quang cong nghi~p hoa
nong nghi~p, phi t~p trung di~n ra mQt cach t'! nhiEm. Nha nudc can co
nhung chinh sach uu dai v'e thue, v'e tai chanh, t~o mOl truang thu~n

l<,1i,bao tr<,1v'e ky thu~t, v'etiEm th1J.dli cong nghi~p, tiliu thu cong nghi~p
nong than phat trilin.
Dli dong gap i kien vaG hudng phat trilin cua HTX n6ng nghi~p
thanh ph6, lu~n an phan tich ro nhung d1;lctrung cua HTX trong giai
do~n hi~n Iltly vdi cac d1;lctrung' quan trQng hang dftu la: tinh chilt
XHCN cua HTX, thli hi~n m5i HTX fcin t~i va phat trilin dudi s'!lanh
d~o cua Dang va s,! quan Ii, hudng dftn h6 tr<,1cua Nha nudc.
S'! da d~ng va tinh chilt dan xen cua cac lo~i hinh sa huu la d~c
trung baa triim cua kinh te HTX cua nudc ta trong giai do~n hi~n nay,'
sa huu trong HTX la sa huu c6 phftn, n<)idung kinh te cua sa huu t~p
tM a day khOng d6i l~p vdi sa huu cua xa vH~n,ma la mt)t b<)ph~n cua
sa huu ca thli cua nong dan, dang v~n d<)ng trEm con Quang xa Mi hOa
kinh te nong dan theo YEmcftu phat trilin l,!c lU<;1ngsan xuilt.
Viln d'e chu th~ kinh te la d1;lctrung xac djnh ban chilt kinh te HTX,
M xa vien la dCfnvi kinh te tlf chu c:lUthanh HTX. Kinh te M n6ng
dan va kinh te HTX do n6ng dan t6 chl1c ra la 2 chu th~ kinh te cung
t'On ~i va phat tri~n trong m6i quan M th6ng nhilt, m5i M co quy'en
tham gia mQt hay nhi'eu HTX tren cac ho~t dQng kinh doanh khac nhau.
Ve hinh thl1c va budc di cua qua trinh h<;1pmc, can cll VaG dinh
hudng.va thlfc tr~ng kinh te - xa Mi cua thanh ph6, Lu~n an de xuilt
trong nhung nam 90 chi nen th'!c hi~n cac hinh thl1c HTX trong linh
V1fCluu thOng nhu HTX Cling tieu, HTX tin d1J.ng. Day la nhung linh
vlfc h<;1pmc chAng nhung dap I1ng nhu cali b'!c thiet cua n6ng dan d1;lt
ra mily nam qua, ma ban than nhung hinh thl1c HTX nay khang doi hOi
nhung phi t6n Idn cho vi~c t6 chllc ho~t dQng, l~i la hinh thl1c d~ tiep
thu d6i vdi nong dan. Ngoai ra trong cac linh V1fCkhac nhu dich V1J.san
xuilt, I1ng d1J.ng khoa h<;>c,ky thu~t, khi nhu cali d~t ra cling chi nen
hinh thanh nhung hi~p ht)i nganh ngh'e vdi tinh cach la nhung t6 chllc
lien ket, t?P h<;1pban dftu. Do trinh dQ kinh te can thilp kern, khang nen
vi;li khuyen khich phat trilin nhung hinh thuc HTX san xuilt dudi hinh

thl1c nhung xi nghi~p h<;1ptac trong san xuilt n6ng nghi~p cua thanh
ph6.
16

3
,." ".
PHAN KET LUJ?N
Lich stt phat tri~n cua s17mxu~t nong nghi~p cho th~y: Trong linh
v\1C nay kinh te' nong hQ voi s\1 phan cong lac d9ng d?c thu, voi quail
h~ san xu~t, quail h~ kinh te' cua nguoi ta hoa lam m9t VOlnhung quail
M ~u thanh chinh ban than nong hQ, dii t~o n€m m9t phuong thuc xa
hQi b'en vung, VOlqui mo thich hl;1pth\1e hi~n co hi~u qua qua trinh san
xu~t nong nghi~p. Chinh nho vfj.ykinh te' nong hQt6n ~i qua nhi'eu hinh
thai kinh te' xii hQi tu xua tai nay va to ra thieh ling VOlmQi trinh de?
phat tri~n kinh te' tu th~p toi cao.
M?t khac th\1c te' cho th~y: Trong nong nghi~p hang h6a KTNH
chi phat huy dUI;1Ctinh uu vi~t cua no trong s\1 hl;1ptac va phan c6ng
voi cac hinh thuc HTX cua nong daTI.
HQp tile xa la hinh thuc t6 chue kinh te' hang hoa, la t6 ehue kinh
te' t\! nguy~n cua n6ng daTI.Khac Val: HTX - T?p th~ hoa la S\1tri~t tieu
kinh te' n6ng dan, HTX: hinh thuc th\1c hi~n KTHTX cua n6ng daTIhinh
thanh tren co sd duy tri va phat tri~n KTNH, do nhu clu th\1C hi~n va
phat tri~n KTNH san xu~t hang h6a d?t ra. HTX co nhi'eu hinh thue
voi nhieu trinh de?khae nhau: Tuy nhien HTX chi th\!c hi$n nhung chue
nang kinh te' hang h6a ma nong hQ khOng co kha nang th\1C hi~n ho{\c
th\!c hi~n kern hi~u qua. Chinh vi vfj.yHTX la hinh thuc phat tri~n, hinh
thuc xii hQi h6a kinh te' nong daTI.
s\! phat tri~n kinh te' hQ nong daTI tro,ng s\1 phan cong va hqp tac
voi cac lo~i hinh hQp tae xa Iii con duong ;4bhattri§n N6ng nghi~p ph6
bie'n cua the' gioi.

17
KTNH va KTHTX Ia hai hinh thuc kinh te' song song t'on t:;liM
sung eho nhau trong qua trinh phat tri~n nong nghi~p hang h6a. Lieh
s1 xay d\1ngnong nghi~p XHCN nhung nam qua a Vi~t Nam va m9t s6
nude khae eho tha'y: khong th~ tuy~t d6i hoa m9t hinh thuc kinh te' nao
ma phiii ton trt;mg tinh khaeh quan eua\inh thuc kinh te'. Vi~e duy tri
va phat tri~n KTNH san xuat hang h6a a nude ta hi~n nay cAn~t trong
m6i quan M vdi cae hinh thue KTHTX, mdi phat huy duQc vai tro kinh
te' nong h9, kMe ph~e nhung ye'u kern eua no, tung bude xli hQi hoa
kinh te' nong nghi~p.
Tren dia ban Tp ffo Chi Minh, tu Nghj quye't 10 B9 Chinh tri tdi
nay: KTNH dB.clan dl1nth~ hi~n vai tro Ia ddn vj kinh te' t'-1ehu trong
san xuat nong nghi~p a ngol;\ithanh: san xuat phat tri~n thu nh~p eua
hQ nong clan tang nhanh. Cae hinh thuc KTHTX do nhu cAukinh te'
nong h9 d~t ra cling dB.xuat hi~n tren mQt s6 linh V'-1e.Th'-1eti~n nay
eua Thanh ph6 khiing djnh s\1dung d~n eua Ii Iu~n v'ekinh te' h9 nong
clan ~n vdi cae hinh thue kinh te' HTX trong phat tri~n nong nghi~p
hang h6a.
BANG 1. Nang guilt ltia d ID9t
so nUde chflu A
(Ddn vf tinh: t~/ha)
Nguon: Ph~m NhllCuung: M9tso van d~ kinh te cua hgp tic hOanOn9 nghi~p a Vi~t
Nam-Trang 133 - NXBKhoa h9CXa h9i Hi!N9i 1991
18
Ten nuUc 1959 1976 1980
1980/1959 %
Mien Oin
17,3
18,2 27,3
157,8

An 09 14,2 18,33 20,5 144,3
Indonesia
18,3
26,4 31,9 174,3
Bangladet
15,1 18,5 20,3
134,4
Thai Lan
13,0 18,2
19,1
127,3
Philippin
11,3 18,1 21,5
190,2
Malaixia
18,4
25,0
28,8 156,5
Pakistan
12,4 23,2
24,0 193,5
Xrilanca
18,0 19,7
25,9 133,8
Vit Nam
+ Mien sac
22,8
22,8 18,9 82,8
+ Ca nuUc
22,8 22,3 20,8 91,2

BANG 2. Phfm lo;;ti nong tr;;ti eua nude My theo
hinh thue t6 ehue sim xuat
S6 li~u 1982
S61uqng
n6ng tr'.ii
Di~ntieh dat
dai
Giatn n6ng
san ban ra
LO'.iin6ng tr'.ii
1000 % 1000ha %
Tri$u
USD
%
1 -N6ng tr'.ii gia dlnh
1945,6 87,0 1260.000 I 65,0
77.907
59,2
2 - N6ng tr'.iilien doanh
223,3 10,0
61.500
15,4
21.520
16,3
3 - Hqp doanh n6ng nghi$p
59,8 2,7
51.500
12,9
31.840
23,9

4 - Cae lO'.iikhae
10,6 0,3
26.500
6,7
633
0,6
Tong 56
2.239,3 1100,01399.5001100,01131.5901100,0
Nguon: CONUGIN -Sach dB. dAn. Trang 24.
BANG 3 -Quy mo nong tr;;ti eua My
va m9t s6 nUDe ehau Au
Nguon: 0110The Tuan: : Qua trlnh phat trien cua nOng tr~i gia dlnh . T~p chi thOng tin Ly
Lu?n 6-6/92
19
Ten nUDe
Nam
Tong 56
Tong
Di$n tieh
Tong 56
Sinh
th6ng ke n6ng tr'.ii di$n tieh
blnh
laDdQng quEm laD
(1000) (1000 ha) quEm (100)
d(mg
(ha/NT)
1ld/ha
My
1982 2.239 398.675 178 3.058

0,0076
Anh 1987 254 18.034 71 670
0,037
Phap
1989 982 26.912
27 2.031
0,075
Tay Due
1971 1.075 15.050
14 2.735
0,18
Ha Lan 1987 128 2.048 16 235
0,11
Italia
1985 2.801
15.685,6 5,6
2.241
0,14
.0/.
."
BANG 4 -Quy mo nong tn;1i C1ia mt)t so nude ehilu A
Nguon: Olio The Tuan: Qua trlnh phat tri~n cua nOng tr<;ligia dlnh -T<;tpchi thOng tin Ly
Lu~n 6-6/92
20
Ten nuac Nam
Tong s6
Tong
Di$n tfch Tong s6
Blnh
th6ng ke n6ng

di$n tfch
blnh
lac d9ng quan ao
tr<:1i
(1000 ha)
quan (1000)
d9ng
(1000)
(ha/nT)
1ld/ha
Nht
1990
3.739
5.234,6 1,4
5.408
1,033
Oai Loan
1988
739
894,19
1,21
1.112
1,2
Nam Trieu
Tien
1979 1.772
2.126
1,19
3.722
1,7

Indonexia
1983 18.560
17.632 0.95
33.016
1,8
An 09
1985
97.720
164.196,6
1,68
199.765
1,21
Thai Lan
1986
5.255
23.707,4 4,51
19.576
0,82
BANG 5:Quy mb thu nh~p elm nhung h9 kinh doanh ehan nubi va dieh V\! d 3 xii TAN KIEN, BINH
Hung Hoa (Binh Chanh), va Tfin Th~nh Dbng (ci't Chi).
NGUON: sa NONG NGHI~P TP. Ho Chi Minh: Bao cao T6ng kef di'eu tra Kinh Ie'xii h(>iNOng thOn - 10/1992
21
Nganh
Nhan
Quy mO
Gia tr!
Gia tr!
QUY MO THU NH,?IP NAM 1991
S5 klnh khu
dgt

COng may
Doanh
Chi phi
Thu Thue
Chi tlu
Tich IOy
TT
HQ TN CHU HQ
doanh lac
nOng
trlnh moc
tho sx.
nh?p
GHI CHU
chinh
d(>ng nghip phl,!c VI,! thief bi
(m2)
SX
(1O00d)
(1O00d)
1 THANH QUANG
CMn
3/2
0
4.500 500 208.000 132.000 75.060 0
8.025 67.035
hao 10 con +
nu6i
ga 1.500
2

PHAM DANG CHIEN
-
5/2
0 8.000
4.000 230.400 115.200 115.200 0 11.300 103.900 Ga:2000 +
Xay xat
3
PUONG TAN TO
-
6/4
0
15.000
3.000
915.000 567.000 347.000 0 10.140 336.860 50 hao nai 600
hao thit
4
NGUYEN VAN THaN
Dlch vI,!
4/2
5.000 5.000 80.400 336.040 247.906 115.136 2.400 11.580 100.852
4 may cay 50 CV
5
RUONGVAN BA
-
16/7
2.300 3.500 237.000 458.890 164.885
294.050
1.533 29.116 263.401
4 may xay xat
6

PINH GONG DUNG
Chan
3/2
0 40.000 5.000 208.000
125.000
83.000 0 6.904 76.096
ga: 2000 + xay
nu6i xat
7
DUONGTAN SaM
-
6/6
11.180 20.500 10.500
191.000 122.000
69.000 217 8.100
61.000 20 hao nal +
150 hao thit
8
VAN ANH
-
3/1
0 20.000 500
228.000 129.456 99.344
0 5.040
94.301 10haonal +
=
100 heo thit
9 PHAM VAN KHAN
D/vV
1/1

6.000 80.000 2.300
240.000 126.000
113.830 0 19.108 111.148
4 may xay xat
10
RUONGTH! NGOC
-
12/8
1.600
97.000 220.854 80.250
140.603
350
19.108 121.460
2 may cay + 1
xa tili
-
LO<;iihlnh sa hQu
1/ Sa hQu toan ruQng dat
1969
1706
%
62,4
672
~
2/ Sa hQu1 phan
%
24,6
353
'
11

3/ Thue dat hoan toan
%
12,9
Tong cQng
BANG 6.: Phan ph6i nong tr~i My
theo lo~i hinh sa hU'u ru9ng dflt
S6 nong tr~i 1000
1974
1424
61,5
628
27,1
262
11,4
1982
1326
59,0
656
29,3
259
11,7
Di$n tfch SU-dl,mg Tri$u
ha
1969
151,9
35,3
222,7
51,7
1974
145,5

35,3
216,7
52,6
49,5
1982
138,6
31,7
214,9
53,4
, 46,0 I
I I
12,9 I 12,1 111,9 '
4303 ! 411,8 I
I
399,9
I ,1
100,0 1100,0 1100,0 i
55,7
%
2730 I 2314 I 2241
! !
I 100,0 1100,0 /100,0
CONUGIN. Kinh Ie NOng tr~i My -Trang 29 Trucrng D?i hoc Kinh Ie TP. HO CHI MINH -
1990 - Nguy~n men: Sdd. Trang 10 va. 11
BANG 7. Tinh hinh sa hU'u va S11d\}ng dflt dai trong nen kinh
te nong tr~i cua m9t sO'nudc
I S6 nonq I S6 nonq trai I GHICHU tl
T,"
Nguon: Nguyiln men: Van de s& hCruva.Slr dl,Jngru9ng dat trong nen kinh te trang tr~i
gia dlnh tr~n the gi6i. Tic NhGng van de kinh te the gi6i, S6 2(6) 4/92.

22
I
'h';;aVt; I"'havnuh'7' I
I
I 1
I
I
i
ruQngdat toan
bQ
i
% %
Phap
70
30
I
Anh 60 40
Vung dong
Betphosia
Tht,JyDien
30
70
60.000 nong tri ITnhcanh
Canada 63
37 Unh canh dat cua NN va tLInhan
Nhat 62 38
Dai Loan 84 16
BANG 8: Tinh hinh di1i song nong dim
trttdc va sau Nghi quyet 10 d 2 hgp tac xii
Linh Xuan va PhttO'c Long huy~n Thi'I Drlc.

Nguen: Sa N6ng nghi~p Thanh pho He Chi Minh: Bac cae Tong ke! dieu tra 8 chuyen
de: n6ng nghiep va n6ng th6n 10/1992,
23
Chi lieu
Dan vi tfnh
1987 1991 So sanh %
1991/1987
Linh Xuan
1
Thu nhp binh quan 1000 dong
40 200 500
khau/tMng
2
Sinh quan luung thl[c kg ILIa
15 18
120
khau/thang
3
S6 h(J giEiU h(J
30 80 260
4
S6 h(Jtrung binh
h(J
200
162
81
5
H(Jthieu an
h(J
40 10

25
6
S6 nha xay
cai 90 210 230
7 S6 nha tranh cai 210 60 28
8
Xe may cac II
cai 50
150 300
9
Ti vi cac lQi?i
cai
80 120 150
Phuoc Long
1
Thu nhp SO
1000d
30 100 333
khau/thang
2
SO luang thl[c kg ILIa
15 20 133
khau/thang
3
S6 h(Jgiau h(J
36
144 400
4
S6 h(Jtrung binh
h(J

288 216 75
5
H(Jthieu an h(J
36 0
6
S6 nha xay
cai
72 270 375
7
S6 nha tranh cai 288 90
31,25
8
Xe may cae 101
cai 80
200 250
9
Ti vi cae lQi?i
cai 80
180 225