KHẢO SÁT KHẢ NĂNG SINH SẢN CỦA HEO NÁI THUỘC MỘT SỐ NHÓM GIỐNG TẠI TRẠI HEO THANH BÌNH TRẠI SỐ 2, TỈNH ĐỒNG NAI

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH H CHÍ MINH
KHOA CHĂN NI THÚ Y

KHĨA LU N T T NGHI P

KH O SÁT KH NĂNG SINH S N C A HEO NÁI THU C
M TS

NHÓM GI NG T I TR I HEO THANH BÌNH
TR I S

2, T NH Đ NG NAI

H và tên sinh viên

:H

Ngành

: THÚ Y

Niên Khóa

: 2003 - 2008

Tháng 08 / 2008

HUY HÀNH

KH O SÁT M T S
M TS

CH TIÊU SINH S N C A HEO NÁI THU C
NHÓM GI NG T I TR I HEO

THANH BÌNH- TR I HEO S

2, T NH Đ NG NAI

Tác gi

H

HUY HÀNH

Khóa lu n đư c ñ trình ñ ñáp ng yêu c u
c p b ng (Bác s ) ngành Bác s thú y

Giáo viên hư ng d n:
GVC. TS. PH M TR NG NGHĨA

2008
i


L IC MT
Chân thành c m t :
Ban Giám Hi u Trư ng Đ i H c Nông Lâm.
Ban Ch Nhi m Khoa Chăn Ni Thú Y.

Cùng tồn th th y cơ đã ch d y cho chúng tơi su!t th i gian h c t p t i trư ng.
Qúy Th y Cô B" Môn Di Truy n Gi!ng Đ"ng V t.
Th y TS.Ph m Tr ng Nghĩa ñã t n tình hư ng d n và giúp đ$ tơi trong su!t th i
gian th%c hi n đ tài và hồn thành khóa lu n t!t nghi p.
Chân thành c m ơn:
Ban Giám Đ!c Tr i Heo Gi!ng Thanh Bình- Tr i heo s! 2 cùng tồn th anh ch&
cơng nhân đã h't lịng giúp đ$ và t o m i đi u ki n cho tơi trong su!t th i gian th%c
t p t!t nghi p.
C m ơn t p th l p Thú Y K29 ñã giúp ñ$ tôi trong th i gian h c t p và hồn thành
khóa lu n này.

H) Huy Hành

ii


TÓM T T
Đ tài "Kh o sát ch tiêu sinh s n c a heo nái thu"c m"t s! nhóm gi!ng t i cơng
ty TNHH Thanh Bình - tr i heo s! 2, huy n Tr ng Bom t nh Đ)ng Nai" ñã ñư c ti'n
hành t* ngày 18/02/2008 ñ'n ngày 18/06/2008 chúng tơi đã ti'n hành kh o sát 207 nái.
K't qu thu ñư c như sau:
Đi m ngo i hình th ch t trung bình c a các nhóm gi!ng là 92,33 đi m.
Tu+i ph!i gi!ng l n đ u trung bình c a các nhóm gi!ng là 242,51 ngày.
Tu+i đ, l a đ u trung bình c a các nhóm gi!ng là 360,16 ngày.
Kho ng cách gi-a hai l a đ, trung bình c a các nhóm gi!ng là 178,64 ngày.
S! l a ñ, c a nái trên năm là 2,05 l a/nái/năm.
S! heo con sinh ra trên +, s! heo con sơ sinh còn s!ng trung bình l n lư t là
10,58 con/+ và 10,25 con/+.
S! heo con còn s!ng hi u ch nh, s! heo con ch n ni trung bình l n lư t là
11,24 con/+ và 10,21 con/+.

Tr ng lư ng heo sơ sinh tồn +, tr ng lư ng bình qn heo sơ sinh con cịn
s!ng trung bình l n lư t là 14,21 kg/+ và 1,39 kg/con.
Tu+i cai s-a heo con, s! con cai s-a trung bình c a các nhóm gi!ng l n lư t là
27,22 ngày và 9,98 con/+.
Tr ng lư ng cai s-a toàn +, tr ng lư ng cai s-a toàn + hi u ch nh, tr ng lư ng
heo con cai s-a bình quân trung bình c a các nhóm gi!ng l n lư t là 68,41kg/+, 57,19
kg/+ và 6,85 kg/con.
T. l b nh c a nái sau khi sinh và trong th i gian nuôi con trung bình c a các
nhóm gi!ng là 19,3 %.

iii


M CL C
Trang t%a ................................................................................................................. i
L i c m t ................................................................................................................ ii
Tóm t/t..................................................................................................................... iii
M0c l0c.................................................................................................................... iv
Danh sách các ch- vi't t/t ...................................................................................... vii
Danh sách các b ng ................................................................................................. viii
Danh sách các bi u ñ) ............................................................................................. xi
Chương 1. M Đ u ................................................................................................... 1
1.1 Đ1t V n Đ ........................................................................................................ 1
1.2 M0c đích và u c u.......................................................................................... 2
1.2.1 M0c đích................................................................................................. 2
1.2.2 u c u................................................................................................... 2
Chương 2. T NG QUAN V TR I CHĂN NI THANH BÌNH - TR I HEO
S

2 ........................................................................................................ 3

2.1 Gi i thi u sơ lư c v tr i heo gi!ng thanh bình – tr i heo s! 2 ........................ 3
2.1.1 V& trí đ&a lý.............................................................................................. 3
2.1.2 L&ch s2 hình thành tr i............................................................................ 3
2.1.3Cơ c u t+ ch c và nhân s%....................................................................... 3
2.1.4 Nhi m v0 c a tr i ................................................................................... 4
2.1.5 Cơ c u ñàn .............................................................................................. 4
2.2 Đi u ki n ni dư$ng và chăm sóc thú ............................................................ 5
2.2.1 Chu)ng tr i ............................................................................................. 5
2.2.2 Nư c u!ng .............................................................................................. 7
2.2.3 Th c ăn................................................................................................... 7
2.2.4 Quy trình qu n lý và chăm sóc............................................................... 7
2.2.5 V sinh thú y........................................................................................... 9
2.2.6 Quy trình tiêm phòng ............................................................................. 9
2.3 Cơ s3 lý lu n...................................................................................................... 11
2.3.1 Nh-ng y'u t! nh hư3ng ñ'n kh năng sinh s n c a nái ....................... 11
2.3.1.1 Y'u t! di truy n........................................................................... 11
iv


2.3.1.2 Y'u t! ngo i c nh ....................................................................... 12
2.3.2 M"t s! bi n pháp nâng cao kh năng sinh s n c a heo.......................... 13
2.3.2.1 Các y'u t! tác ñ"ng t i năng su t sinh s n c a heo .................................... 13
Chương 3: N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP KH O SÁT................................. 16
3.1 Th i gian và ñ&a ñi m th%c hi n ñ tài .............................................................. 16
3.2 Đ!i tư ng kh o sát ............................................................................................ 16
3.3 Phương pháp kh o sát ....................................................................................... 16
3.4 Các ch tiêu kh o sát.......................................................................................... 16
3.4.1 Đi m ngo i hình th ch t........................................................................ 16
3.4.2 Các ch tiêu v kh năng m/n ñ, c a nái ............................................... 16

3.4.3 Các ch tiêu v kh năng ñ, sai c a nái.................................................. 17
3.4.4 các ch tiêu ñánh giá kh năng nuôi con c a nái .................................... 18
3.4.5 T. l tri u tr ng b nh ............................................................................. 20
3.4.6 X'p h ng các nhóm gi!ng và cá th nái................................................. 20
3.5. Phương pháp x2 lý s! li u................................................................................ 21
Chương 4. K T QU VÀ TH O LU N............................................................... 22
4.1 Ngo i hình th ch t............................................................................................ 22
4.2 Các ch tiêu v kh năng m/n ñ, c a nái ......................................................... 23
4.2.1 Tu+i ph!i l a ñ u.................................................................................... 23
4.2.2 Kho ng cách gi-a hai l a ñ, .................................................................. 24
4.2.3 S! l a ñ, c a nái trên năm ..................................................................... 25
4.2.4 Tu+i ñ, l a ñ u....................................................................................... 26
4.3 Các ch tiêu v kh năng ñ, sai c a nái............................................................. 27
4.3.1 S! heo con ñ, ra trên + ........................................................................... 28
4.3.2 S! heo con sơ sinh còn s!ng................................................................... 28
4.3.3 S! heo con cịn s!ng đã hi u ch nh ........................................................ 30
4.3.4 S! heo con ch n nuôi trên + ................................................................... 31
4.3.5 Tr ng lư ng heo con sơ sinh tồn + ....................................................... 32
4.3.6 Tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh còn s!ng.................................. 33
4.4 Các ch tiêu v nuôi con c a nái........................................................................ 34
4.4.1 Tu+i cai s-a heo con............................................................................... 34
v


4.4.2 M c gi m tr ng lư ng c a nái ............................................................... 35
4.4.3 S! heo con cai s-a .................................................................................. 37
4.4.4 Tr ng lư ng heo con cai s-a toàn + ....................................................... 38
4.4.5 Tr ng lư ng heo con cai s-a toàn + hi u ch nh v 21 ngày tu+i .......... 39
4.4.6 Tr ng lư ng heo con cai s-a bình quân ................................................. 39
4.5 Các ch tiêu v b nh .......................................................................................... 41

4.5.1 T. l ngày con tiêu ch y......................................................................... 41
4.5.2 T. l tri u ch ng b nh t*ng lo i trên nái sinh s n ................................. 42
4.6 So sánh gi-a các nhóm gi!ng........................................................................... 44
4.6.1 X'p h ng theo ch s! sinh s n SPI ......................................................... 44
Chương 5. K T LU N VÀ Đ NGH ................................................................... 45
5.1 K't lu n ............................................................................................................. 45
5.2 Đ ngh& .............................................................................................................. 46
TÀI LI U THAM KH O........................................................................................ 47
PH L C .................................................................................................................. 49

vi


DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T

LL: Landrace thu n
YY: Yorkshire thu n
DD: Duroc thu n
LY: Landrace x Yorkshire
YL: Yorkshire x Landrace
FMD = LMLM = L3 m)m long móng
IM: tiêm b/p
CV: H s! bi'n d&
SD: Đ" l ch chu4n (Standard Deviation)
TC: Tính chung
: Tr& s! trunh bình
TSTK: Tham s! th!ng kê
a, b, c: 5 các b ng k't qu , các trung bình có các kí t% khác nhau là có s% khác nhau

có nghĩa v m1t th!ng kê.

vii


DANH SÁCH CÁC B NG

B ng 2.1: Cơ c u ñàn heo c a tr i Thanh Bình - tr i heo s! 2 ............................... 4
B ng 2.2: Đ&nh m c th c ăn cho các lo i heo......................................................... 7
B ng 2.3: Quy trình tiêm phịng cho heo h u b& ..................................................... 9
B ng 2.4: Quy trình tiêm phịng cho heo nái b u.................................................... 10
B ng 2.5: Quy trình tiêm phịng cho heo nái ni con ........................................... 10
B ng 2.6: Quy trình tiêm phịng cho heo con theo m6............................................ 10
B ng 2.7: Quy trình tiêm phịng cho heo cai s-a .................................................... 11
B ng 2.8: Quy trình tiêm phịng cho heo th&t.......................................................... 11
B ng 2.9: Nhu c u nhi t ñ" trong chu)ng nuôi c a heo ........................................ 12
B ng 3.1: H s! hi u ch nh s! heo con sơ sinh cịn s!ng theo l a đ,..................... 17
B ng 3.2: H s! hi u ch nh tr ng lư ng cai s-a toàn + v chu4n 21 ngày tu+i ...... 18
B ng 3.3: H s! hi u ch nh tr ng lư ng toàn + v chu4n 21 ngày
theo s! con giao nuôi ............................................................................. 19
B ng 3.4: H s! hi u ch nh tr ng lư ng toàn + v chu4n 21 ngày tu+i theo l a ñ, 19
B ng 4.1: Đi m ngo i hình th ch t ........................................................................ 22
B ng 4.2: Tu+i ph!i gi!ng l n ñ u .......................................................................... 23
B ng 4.3: Kho ng cách gi-a hai l a ñ,................................................................... 24
B ng 4.4: S! l a ñ, c a nái trên năm...................................................................... 25
B ng 4.5: Tu+i ñ, l a ñ u ....................................................................................... 26
B ng 4.6: S! heo con ñ, ra trên +............................................................................ 28
B ng 4.7: S! heo con sơ sinh còn s!ng................................................................... 29
B ng 4.8: S! heo con cịn s!ng đã hi u ch nh......................................................... 30
B ng 4.9: S! heo con ch n nuôi trên + ................................................................... 31

B ng 4.10: Tr ng lư ng heo con sơ sinh toàn + ..................................................... 32
B ng 4.11: Tr ng lư ng bình qn heo con sơ sinh cịn s!ng ................................ 33
B ng 4.12: Tu+i cai s-a heo con ............................................................................. 35
B ng 4.13: M c gi m tr ng lư ng c a nái.............................................................. 35
B ng 4.14: S! heo con cai s-a ................................................................................ 37
viii


B ng 4.15: Tr ng lư ng heo con cai s-a toàn +...................................................... 38
B ng 4.16: Tr ng lư ng heo con cai s-a toàn + hi u ch nh.................................... 39
B ng 4.17: Tr ng lư ng heo con cai s-a bình quân................................................ 40
B ng 4.18: T. l ngày con tiêu ch y ....................................................................... 41
B ng 4.19: T. l c ó tri u ch ng viêm t2 cung ...................................................... 42
B ng 4.20: T. l tri u ch ng b i li t sau khi sinh................................................... 42
B ng 4.21: T. l tri u ch ng s!t b7 ăn ................................................................... 43
B ng 4.22: T. l có tri u ch ng viêm vú ............................................................... 43
B ng 4.23: T. l b nh tính chung cho các lo i tri u ch ng.................................... 43
B ng 4.24: X'p h ng các nhóm gi!ng theo ch s! sinh s n SPI ............................. 44

ix


DANH SÁCH CÁC BI U Đ

Bi u Đ) 4.1 Đi m ngo i hình th ch t ................................................................... 23
Bi u Đ) 4.2 Tu+i ph!i gi!ng l n ñ u ..................................................................... 24
Bi u Đ) 4.3 S! l a ñ, c a nái trên năm................................................................. 26
Bi u Đ) 4.4 Tu+i ñ, l a ñ u .................................................................................. 27
Bi u Đ) 4.5 S! heo sơ sinh còn s!ng...................................................................... 30
Bi u Đ) 4.6 S! heo sơ sinh cịn s!ng đã hi u ch nh .............................................. 31

Bi u Đ) 4.7 Tr ng lư ng heo sơ sinh toàn + .......................................................... 33
Bi u Đ) 4.8 Tr ng lư ng bình qn heo sơ sinh cịn s!ng..................................... 34
Bi u Đ) 4.9 M c gi m tr ng c a nái 3 các nhóm gi!ng ........................................ 37
Bi u Đ) 4.10 S! heo con cai s-a............................................................................. 38
Bi u Đ) 4.11 Tr ng lư ng heo con cai s-a bình quân............................................ 41

x


Chương I
M! Đ"U
1.1. Đ#t v$n ñ&
Đ t nư c ta ngày càng phát tri n v m i m1t trong đó ngành nơng nghi p đã và
đang có vai trị quan tr ng trong s% nghi p phát tri n chung c a ñ t nư c. Đ!i v i
ngành chăn ni nói chung và chăn ni heo nói riêng thì ngày càng phát tri n hơn
nh ti'p thu và ng d0ng nh-ng thành t%u khoa h c k thu t tiên ti'n nh t c a th' gi i
nh m ñáp ng nhu c u v th%c ph4m cho ngư i tiêu dùng.
Mu!n có đàn heo t!t, ch t lư ng cao thì cơng tác gi!ng đóng vai trị r t là quan
tr ng, hi u ñư c t m quan tr ng đó địi h7i các nhà lai t o gi!ng ph i theo dõi thư ng
xuyên, ch n l c, lai t o, nghiên c u và ng d0ng nh-ng thành t%u tiên ti'n nh t ñ t o
ra nh-ng gi!ng heo t!t nh t, kinh t' nh t.
Đư c s% ñ)ng ý c a ban giám ñ!c tr i heo Thanh Bình và ñư c s% hư ng d n
c a TS. Ph m Tr ng Nghĩa thu"c b" môn di truy n gi!ng, khoa Chăn Ni Thú Y ,
trư ng đ i h c Nơng Lâm thành ph! H) Chí Minh, chúng tơi th%c hi n ñ tài: “KH8O
SÁT KH8 NĂNG SINH S8N C9A M T S

GI NG HEO 5 CƠNG TY THANH

BÌNH -TR I HEO S 2’’, nh m tìm hi u và cung c p thêm nh-ng thông tin cho công
tác ch n l c gi!ng sau này.

1


1.2. M'c đích và u c u
1.2.1. M'c đích
Kh o sát và ñánh giá kh năng sinh s n c a đàn nái đ có cơ s3 d- li u ph0c v0
chương trình cơng tác gi!ng c a xí nghi p, nh m t o nên nh-ng con gi!ng có ph4m
ch t t!t nh t, năng su t cao, góp ph n nâng cao hi u qu kinh t' cho công ty.
1.2.2. Yêu c u
Theo dõi, ghi nh n các s! li u, đánh giá s! li u có liên quan ñ'n các ch tiêu
sinh s n c a m"t s! nhóm gi!ng heo nái hi n có t i công ty.

2


Chương 2
T NG QUAN V TR I CHĂN NUÔI THANH BÌNH –TR I
HEO S

2

2.1. SƠ LƯ(C V TR I HEO THANH BÌNH - TR I HEO S

2

2.1.1. V) trí đ)a lý
Tr i heo gi!ng Thanh Bình - Tr i Heo S! 2 thu"c công ty trách nhi m h-u h n
th c ăn gia súc Thanh Bình, n m trên ñ&a bàn p Phú Sơn, xã B/c Sơn, huy n Tr ng
Bom, t nh Đ)ng Nai, n m cách qu!c l" 1A 2 km theo hư ng Tây B/c.

Phía đơng giáp v i xã Bình Minh c a huy n Tr ng Bom.
Phía tây giáp v i khu cơng nghi p H! Nai 3 - xã H! Nai 3 – huy n Tr ng Bom.
Phía nam giáp v i xã Tân Cang c a huy n Long Thành.
Phía b/c giáp v i xã B/c Sơn c a huy n Tr ng Bom.
Do v& trí c a tr i n m g n qu!c l" 1A , ñư ng vào tr i tương ñ!i thu n l i nên
vi c v n chuy n th c ăn và s n ph4m v t ni khá d: dàng.
2.1.2. L)ch s* hình thành tr i
Trư c năm 1975 thu"c quy n s3 h-a tư nhân.
Sau năm 1975 thu"c nhà nư c ti'p qu n và thành l p tr i heo Phú Sơn B thu"c
phịng Nơng Nghi p huy n Th!ng Nh t.
T* sau năm 1975 đ'n năm 1996 Cơng Ty Trách Nhi m H-u H n Thanh Bình
mua l i chu)ng tr i và thành l p tr i chăn nuôi Thanh Bình, chuy n t* Biên Hịa v

p

Phú Sơn, xã B/c Sơn, huy n Tr ng Bom, t nh Đ)ng Nai. Lúc này năng su t tr i có
1.200 nái, 12.000 heo th&t.
Năm 2001 tr i nh p gi!ng c a công ty PIC (Anh) 300 con ông bà và 80 con ông
bà c a công ty Kumja (Hàn Qu!c).
Năm 2005 cơng ty chăn ni Thanh Bình cho cơng ty Kumja (Hàn Qu!c) thuê
m"t ph n ñ t và ph n cịn l i cơng ty thành l p tr i heo Thanh Bình - 2.

3


2.1.3. Cơ c$u t+ ch,c và nhân sNhân s%: tr i g)m 25 ngư i, trong đó:
Đ i h c: 2 ngư i
Trung c p: 7 ngư i
Sơ c p: 11 ngư i
B o v : 3 ngư i

Cơ khí: 1 ngư i
Đi n, nư c: 1 ngư i
Cơ c u t+ ch c
Công Ty TNHH Th c Ăn Gia Súc Thanh Bình

Giám Đ!c Tr i

Kho, th kho

T+ đ%c gi!ng

K thu t

T+ h u b&,
th&t

T+ cai s-a

K' tốn

T+ nái khơ,
mang thai

2.1.4. Nhi.m v' c/a tr i
S n xu t kinh doanh heo gi!ng và s n xu t kinh doanh heo th&t.
2.1.5. Cơ c$u đàn
Cơ c u đàn heo tính ñ'n ngày 18/06/2008

4

T+ nái ñ,


B ng 2.1: Cơ c u ñàn heo c a tr i chăn ni Thanh Bình
Lo i heo

S! lư ng

Đơn v& tính

T+ng đàn

3605

Con

Nái sinh s n

620

Con

Heo th&t

685

Con

Heo đ%c

25

Con

- H u b& ñ%c

17

Con

- H u b& cái

48

Con

Heo con theo m6

738

Con

Heo cai s-a

1472

Con

Heo h u b&

- Cơng tác gi0ng
M0c đích c a tr i là cung c p heo gi!ng vì th' cơng tác gi!ng đư c tr i quan
tâm r t k .
Khi ch n làm gi!ng h u b& thì tr i xem gia ph , ngo i hình c a chúng như d%a
vào thành tích sinh s n, s c sinh trư3ng c a nh-ng con t+ tiên (b! m6, ơng bà), đ)ng
th i tr i cũng ti'n hành ch n gi!ng thư ng xuyên nh m thay th' nh-ng con già và
ch't.
- Heo h1u b) ñư2c ch n qua các bư3c như sau
Giai ño n m"t ngày tu+i: Ch n nh-ng con không d& t t, kh7e m nh, lơng da
bóng mư t và ti'n hành b m tai ñ!i v i nh-ng heo ñã ñư c ch n.
Giai ño n cai s-a ta ph i ti'n hành cân ñ xem m c tăng tr ng c a thú, heo
đư c ch n ph i có tr ng lư ng trên m c tr ng lư ng trung bình c a đàn đư c ch n.
Đ!i v i:
Đ%c h u b&: ch n nh-ng con kh7e m nh, ñôi chân sau ph i th t v-ng ch/c,
b0ng ñ%c gi!ng ph i thon nh7, cân đ!i, hai d&ch hồn ñ u ñ1n và phát tri n t!t.
Cái h u b&: ch n nh-ng con kh7e m nh, t+ng s! vú c a heo ñư c ch n ph i t*
12 t i 16 vú, không b& d& t t…..

5


Giai ño n t* 120 ngày t i 150 ngày: ti'p t0c l%a ch n b ng cách ño dài thân,
vòng ng%c và các ch tiêu khác mà chúng ta quan tâm. Nh-ng con ñ t tiêu chu4n s<
ñư c ni riêng đ đư c theo dõi k hơn.
2.2. ĐI U KI N NI DƯ4NG VÀ CHĂM SĨC THÚ
2.2.1. Chu5ng tr i
Tr i ñư c thi't k' theo chi u hư ng Đông B/c – Tây Nam v i hai dãy chu)ng
song song nhau nh m tránh gió l nh Đơng B/c th+i vào chu)ng, tránh đư c mưa và
gió Tây Nam, tránh đư c n/ng Đơng bu+i sáng n/ng Tây bu+i chi u r i th=ng vào
chu)ng.

Chu)ng tr i ñư c thi't k' theo d ng chu)ng l nh nên r t thích h p v i s% phát
tri n c a ñàn heo, núm u!ng t% ñ"ng, chu)ng ñươc thi't k' theo d ng hai mái ñơn.
V i quy trình chăn ni cơng nghi p như v y ñã mang l i hi u qu r t cao cho
tr i heo cũng như s% qu n lý và chăm sóc đư c d: dàng hơn.
- Chu5ng nái khơ và nái ch*a
Chu)ng nái khơ đư c thi't k' theo d ng l)ng cá th ngăn v i nhau b ng song
s/t, ñư c trang b& h th!ng núm u!ng t% đ"ng, m>i chu)ng có 3 dãy, có 5 qu t hút gió,
máng ăn b ng sành. Chu)ng đư c xây theo d ng chu)ng l nh.
Chu)ng nái đ, thì g)m có 3 dãy, n n chu)ng heo m6 đư c lót b ng hai t m bê
tơng, ngăn cách v i nhau b ng nh-ng song s/t, còn heo con thì n n đư c l/p đ1t b ng
nh-ng mi'ng nh%a c ng. Trong m>i chu)ng đ u có h th!ng ñèn sư3i m cho heo con,
máng t p ăn cho heo con là d ng máng r i hình trịn, máng ăn cho t*ng nái thì đư c
làm b ng inox, có hai núm u!ng t% đ"ng m"t cho heo m6 và m"t cho heo con.
- Chu5ng nuôi heo cai s6a
T t c các heo cai s-a ñư c ni trên sàn b ng nh%a cách m1t đ t 0.5 m, g)m 3
chu)ng, m>i chu)ng g)m 2 dãy, m>i dãy g)m nhi u ô, m>i ô ngăn v i nhau b ng
nh-ng song s/t. 5 chu)ng heo cai s-a có m"t núm u!ng t% đ"ng, m"t máng ăn chi u
dài 2,8 m, r"ng 0,3 m, sâu 0,2 m và chu)ng heo cai s-a ñ u ñư c b! trí h th!ng đèn
sư3i m cho t*ng ơ.
T t c chu)ng heo cai s-a ñ u ñư c xây theo h th!ng chu)ng l nh, giúp thú có
th phát tri n m"t cách t!t nh t.

6


Nh-ng heo cịi c c s< đư c ni riêng m"t ơ chu)ng sau khi heo cai s-a đư c
đưa lên heo th&t.
- Chu5ng nuôi heo th)t
D ng chu)ng b ng xi măng, g)m 7 chu)ng heo th&t ñư c ngăn cách v i nhau
b ng nh-ng song s/t, m>i ô nuôi 12 con, ñư c trang b& h th!ng núm u!ng t% ñ"ng và

máng ăn c! ñ&nh 3 m>i chu)ng.
Các dãy chu)ng đ u có h! sát trùng riêng bi t ñ1t 3 hai ñ u m>i dãy, m>i dãy
đ u có h th!ng thốt nư c riêng bi t đ t p trung ra rãnh chính c a tr i.
D c hai bên các dãy chu)ng ñ u có tr)ng cây cau ki ng đ v*a tăng thu nh p
cho tr i, ñ)ng th i cũng t o đ" thơng thống, s% mát m, cho các dãy chu)ng.
2.2.2. Nư3c u0ng
Tr i s2 d0ng ngu)n nư c gi'ng khoan, nư c ñư c bơm lên m"t b)n l n r)i theo
h th!ng !ng d n nư c cung c p cho tr i, ñ)ng th i tr i cũng có m"t gi'ng khoan ph0
n-a nh m tránh tình tr ng thi'u nư c có th x y ra.
2.2.3. Th,c ăn
Th c ăn 3 tr i ñư c cung c p b3i cơng ty TNHH Thanh Bình bao g)m cám s!
6, s! 7, s! 9T, s! 10T, 1102Rex, 1010, 1020.
B ng 2.2: Đ&nh m c th c ăn dành cho các lo i heo
Lo i heo

Đ&nh m c (kg/con/ngày)

Lo i cám

Nái đ, và ni con

5 - 5,5

S! 9T

Đ%c h u b& và làm vi c

2,5 - 2,8

S! 9T

Heo con theo m6

Ăn h n ch'

1010

Heo con cai s-a

Ăn t% do

1010 và 1020

Heo th&t

Ăn t% do

T* 20 - 40 kg

Cám s! 6

T* 40 kg đ'n xu t chu)ng

Cám s! 7

Nái khơ và ch2a

2,5 - 3

(Ngu)n: Phịng k thu t cơng ty TNHH Thanh Bình)

7

Cám s! 10T


2.2.4. Quy trình qu n lý và chăm sóc thú
- Nái khơ và nái ch*a
+ Nái khơ: Heo đư c cho ăn hai l n m"t l n vào kho ng 7 h 15' và l n hai cho
ăn lúc 15 h, h ng ngày heo ñ u ñư c t/m s ch s<. Phân ñư c cho vào bao và đem ra
ngồi b7 m"t nơi c! đ&nh đ bán. H ng ngày đ u có cán b" thú y th n c ñ ki m tra
s% lên gi!ng c a nái và ti'n hành ph!i gi!ng khi heo ch&u ñ%c.
+ Nái ch*a: Trư c khi sinh m"t tu n heo ñư c chuy n lên chu)ng nái ñ, ñã
ñư c chùi r2a và phun thu!c sát trùng trư c m y ngày và kèm theo th, nái cho m>i
con. Heo nái m i chuy n lên ñư c t/m
r2a s ch s< và chích kháng sinh cho nái, cho ăn m"t ngày 2 l n vào bu+i sáng
và bu+i chi u v i kh4u ph n ăn t* 1,8 - 2,0 kg th c ăn s! 9T.
- Nái ñ8 và nuôi con
Khi th y nái căng b u vú, n1n đ u vú có s-a trong ti't ra, mơng b& s0t là heo s/p
đ, thì chu4n b& m"t s! d0ng c0 c n thi't như dây bu"c r!n, kéo, kìm b m răng, b"t
giúp khơ cu!ng r!n…. khi heo con ñư c sinh ra ti'n hành lau s ch nh t trong mũi,
mi ng heo con, c"t, c/t và sát trùng r!n cho heo con, r)i b7 vào l)ng úm.
Trong khi heo m6 sinh ta tiêm oxytocine và kháng sinh amoxicillin ho1c
tetracycline ñ t!ng nhau và ch!ng ph0 nhi:m cho heo m6, sau khi sinh xong ta ki m
tra heo m6 cịn sót nhau hay khơng.
N'u nái sau khi sinh xong có d u hi u m t ho1c b7 ăn ta ti'n hành tiêm thu!c
b+ và truy n d&ch glucose 5 % cho heo m6 cho t i khi heo m6 có th ăn đư c. Trong 3
ngày ñ u sau khi sanh heo m6 ñ u ñư c th0t r2a b ng biodin 1 ‰ ngày hai l n, vào
cu!i gi chi u heo m6 ñ u ñư c ñ1t penicillin vào trong t2 cung. Sau 3 ngày nái v n
có d u hi u viêm thì làm ti'p t0c như trong 3 ngày ñ u cho t i khi h't viêm thì thơi.

Nái ni con cho ăn m"t ngày 4 l n, l n ñ u kho ng 5 h, l n hai kho ng 9 h, l n
ba kho ng 14 h 30' và l n cu!i kho ng 21 h. Trư c khi cai s-a m"t tu n heo m6 đư c
chích ADE và ñã ñư c tiêm phòng vaccine ñ y ñ theo quy đ&nh trư c khi chuy n
xu!ng chu)ng nái khơ.

8


- Heo con theo m9
Heo con sau khi sinh c n đư c lau khơ, b7 vào b"t giúp làm khơ mau hơn, sau
15 phút thì ti'n hành c/t r!n và b m răng nanh cho heo con, ñ heo con kh7i c/n vú
m6 và c/n nhau khi tranh bú.
Heo con sau khi ñ, c n ñư c bú m6, ñ v*a kích thích m6 ñ, ti'p v*a heo con
bú ñư c lư ng s-a ñ u.
Ngày th 1 ti'n hành c/t đi heo con
Ngày th 3 ti'n hành chích s/t cho heo con, ñ)ng th i cho heo con u!ng
toltraril - s và octacin - en.
Ngày th 7 tiêm vaccine Hyoresp ng*a Mycoplasma, l1p l i tương t% sau 21
ngày.
Ngày th 10 ti'n hành chích s/t l n 2 và thi'n heo đ%c.
Càng v sau này thì lư ng s-a heo m6 dành cho heo con càng ngày càng gi m
d n vì th' ta ph i t p cho heo con ăn d n v i cám 1010.
- Heo con cai s6a
Heo con cai s-a kho ng 28 ngày tu+i và chuy n qua chu)ng cai s-a, heo con
m i lên đư c chích 2 cc tetracycline. 5 giai đo n này thì khơng t/m heo mà ch ti'n
hành chùi r2a máng ăn, x&t n n chu)ng và v n cho heo con ăn cám 1010. Trong th i
gian này heo con a ch y r t nhi u vì th' ta ph i quan tâm chúng nhi u hơn, ñ)ng th i
ti'n hành tiêm vaccine theo quy ñ&nh.
Đ'n 60 ngày tu+i thì chuy n sang cám 1020 t i khi lên chu)ng heo th&t, trong
th i gian này tr i cũng ti'n hành bán heo gi!ng cho ngư i dân. Cịn l i thì đư c

chuy n lên đ ni.
2.2.5. V. sinh thú y
Trư c c+ng vào, tr i có thi't k' h! sát trùng b ng dung d&ch cid20 v i thành
ph n chính là alkyl dimethyl benzylammoniumchloride, glyoxal, formaldehyde,
isopropanol….
Khi công nhân vào tr i ph i ñi qua h! sát trùng và ti'n hành phun x&t phía trên
đ u đ kh2 trùng.
Các phương ti n và khách tham quan khi vào tr i ñ u ñư c phun x&t thu!c kh2
trùng.
9


Tr i ñ u ti'n hành ñ&nh kỳ sát trùng chu)ng tr i trên quy mơ l n, đ)ng lo t, tri t
đ , giúp cho mơi trư ng chăn nuôi s ch s<, h n ch' vi sinh v t có h i nh m đem l i
hi u qu cao cho vi c chăn ni.
2.2.6. Quy trình tiêm phịng
B ng 2.3: Quy trình tiêm phịng cho heo h u b&
Th i gian

Đư ng

Vaccine

Phịng B nh

Li u

97

Farrowsure

Parvo(khơ thai)

5 cc/con

IM

104

Porcilis Begonia

Gi d i

2 cc/con

IM

111

Pestiffa

D&ch t

2 cc/con

IM

118

FMD

LMLM

2 cc/con

IM

125

Porcilis App

Viêm ph+i

2 cc/con

IM

135

LTC

Ecoli

2 cc/con

IM

(ngày tu+i)

C p

B ng 2.4: Quy trình tiêm phịng cho heo nái b u
Th igian trư c

Đư ng

Vaccine

Phòng b nh

Li u

20

LTC

Ecoli

2 cc/con

IM

25

Porcilis Begonia

Gi d i

2 cc/con

IM

30

Pestiffa

D&ch t

2 cc/con

IM

35

FMD

LMLM

2 cc/con

IM

khi sanh (ngày).

c p

B ng 2.5: Quy trình tiêm phịng cho heo nái ni con
Th i gian sau

Đư ng

Vaccine

Phịng b nh

Li u

14-17

Farrowsure

Parvo (khô thai)

5 cc/con

IM

21-24

Pestiffa

D&ch t

2 cc/con

IM

Cai s-a

FMD

LMLM

2 cc/con

IM

khi sinh (ngày)

10

c p


B ng 2.6: Quy trình tiêm phịng cho heo con theo m6
Th i gian

Vaccine ho1c thu!c

(ngày tu+i)

Octacin-en và

1

Toltraril-s

Đư ng

Phòng B nh

Li u

Tiêu ch y và c u trùng

0,5 cc/con

IM

C p

3

Dextrafer complex

Thi'u máu và tiêu ch y

2 cc/con

IM

7

Hyoresp

Mycoplasma

2 cc/con

IM

10

Dextrafer complex

Thi'u máu và tiêu ch y

2 cc/con

IM

21

Hyoresp

Mycoplasma

2 cc/con

IM

B ng 2.7: Quy trình tiêm phòng cho heo cai s-a
Th i gian

Đư ng

Vaccine ho1c thu!c

Phòng B nh

Li u

35

Pestiffa

D&ch t

2 cc/con

IM

42

FMD

LMLM

2 cc/con

IM

49

Porcilis App

Viêm ph+i

2 cc/con

IM

56

Porcilis Begonia

Gi d i

2 cc/con

IM

(ngày tu+i)

C p

B ng 2.8: Quy trình tiêm phòng cho heo th&t
Th i gian

Vaccine ho1c

(ngày tu+i)

thu!c

105
118

Phòng B nh

Li u

Đư ng C p

Pestiffa

D&ch t

2 cc/con

IM

FMD

LMLM

2 cc/con

IM

11


2.3. CƠ S! LÝ LU N
2.3.1. Nh6ng y:u t0 nh hư ng ñ:n kh năng sinh s n c/a nái
Chúng ta th y r ng kh năng sinh s n c a thú, theo công th c c3 b n c a di
truy n h c là:
P=G+E
Trong đó P = Ki u hình
G = Ki u gen (ki u di truy n)

E = Y'u t! ngo i c nh (môi trư ng)
Theo cơng th c trên thì ki u hình c a m>i cá th s< không vư t qua ñư c gi i
h n c a di truy n b3i do tác ñ"ng c a các y'u t! ngo i c nh. Như v y hai y'u t! ngo i
c nh và y'u t! di truy n là 2 y'u t! quy't ñ&nh t i kh năng sinh s n c a nái, (Ph m
Tr ng Nghĩa, 2008).
2.3.1.1. Y:u t0 di truy&n
Y'u t! di truy n là m"t trong hai y'u t! quan tr ng ñã nh hư3ng ñ'n s% sinh
s n c a thú. Y'u t! di truy n là cơ s3 đ có s% khác bi t gi-a các lồi, gi!ng, dịng và
ngay trong cùng m"t dịng thì y'u t! di truy n cũng là cơ s3 ñ có s% khác bi t gi-a
các cá th v tính tr ng mà ta mong mu!n.
Theo Gavil và ctv (1993) cho r ng tính m/n đ, c a heo nái ph n l n là do di
truy n t* ñ i nay qua ñ i khác cho con cháu các đ1c đi m c a mình. Đ1c tính này
khơng th thay đ+i đư c m1c dù đã có nh-ng bi n pháp can thi p khác như: k thu t
ph!i gi!ng, k thu t chăm sóc t!t, dinh dư$ng …
Theo Tr n Th& Dân (2003), thì s% sai l ch v di truy n ch&u trách nhi m ñ'n 50
% c a s! phôi ch't, dù v t nuôi 3 trong ngo i c nh t!t nh t cũng không th giúp con
v t vư t kh7i ti m năng di truy n c a nó.
2.3.1.2. Y:u t0 ngo i c nh
Y'u t! ngo i c nh là y'u t! quan tr ng nh hư3ng t i s% sinh trư3ng và phát
d0c c a thú. N'u thú có ki u di truy n t!t h p v i mong mu!n c a chúng ta nhưng đó
chưa ph i là ñi u ki n duy nh t d n t i thành cơng trong chăn ni. M"t cá th có ki u
di truy n t!t, mu!n phát huy ñư c thì ph i có y'u t! ngo i c nh thích h p, ta có th
th y s% quan tr ng c a y'u t! ngo i c nh t i cá th là r t l n.

12


- Nhi.t đ;
Nhi t đ" cao có nh hư3ng r t l n vì nó làm thú m t m7i, gi m ăn, gi m s c đ
kháng, gây khơng t!t t i s% phát tri n c a thú cũng như s c sinh s n c a v t ni.

Đ!i v i tr i heo Thanh Bình 2 thì nhi t đ" bên ngồi khơng nh hư3ng nhi u
t i v t ni vì tr i đ u trang b& h th!ng chu)ng l nh cho t*ng chu)ng.
B ng 2.9: Nhu c u nhi t ñ" trong chu)ng nuôi c a heo
o

Lo i heo

Kh!i lư ng (kg)

Heo nái ch2a

-

15 - 24

Heo nái nuôi con

-

15 - 24

Heo con theo m6

-

28 - 32

4-7

25 - 32

7 - 25

21 - 27

Heo choai

25 - 60

15 - 24

Heo trư3ng thành

60 - 100

14 - 21

Heo con cai s-a

C

( Ngu)n: Sách công tác thú y trong chăn nuôi heo, NXBLD - XH)
- Đ; Đ" 4m tương ñ!i vào kho ng 60 – 70 % ñư c xem là t!t nh t cho vi c kh!ng
ch' vi khu4n gây b nh. Đ1c bi t là ñ" 4m cao r t thu n l i cho các b nh tiêu ch y 3
heo con và b nh hô h p 3 heo trư3ng thành.
- Dinh dư=ng
V m1t dinh dư$ng thì m"t kh4u ph n cân đ!i và đ y ñ v dư$ng ch t s< giúp
nái s m thành th0c s m, ph!i gi!ng cho t. l th0 thai cao, ni con mau l n…Dinh
dư$ng x u có th làm ch m s% tăng trư3ng như trư ng h p nuôi dư$ng thi'u năng

lư ng hay thi'u m"t vài ch t dinh dư$ng thi't y'u.
- Chăm sóc qu n lý
Ni dư$ng có tính ch t quy't đ&nh đ'n năng su t, nh t là nuôi heo nái. Vi c
chăm sóc qu n lý t!t giúp phát hi n k&p th i nái m/c b nh ñ ñi u tr& có hi u qu , gi m
t. l heo con ch't, gi m tình tr ng heo con b& heo m6 đè gây hao h0t, h n ch' tình
tr ng heo b& vô sinh.

13


2.3.2. M;t s0 bi.n pháp nâng cao kh năng sinh s n c/a heo
S2 d0ng heo nái c a nh-ng gi!ng có kh năng sinh s n cao như Yorkshire,
Landrace, Yorkshire Landrace, Landrace Yorkshire.
Th%c hi n v sinh thú y th t nghiêm túc nh m h n ch' t!i ña vi sinh v t có h i.
Th%c hi n ch' đ" ni dư$ng phù h p cho t*ng giai ño n ñ!i v i t*ng lo i heo.
S2 d0ng heo ñ%c gi!ng ho1c tinh heo ñ%c gi!ng ch t lư ng cao.
Theo dõi ch1t ch< khi heo m6 sinh

cho heo con bú s-a ñ u, th%c hi n ghép

b y h p lý.
(Ngu)n: Võ Th& Tuy't, 2003)
2.3.2.1 Các y:u t0 tác ñ;ng t3i năng su$t sinh s n c/a heo
- Tu+i thành th'c
Trung bình heo có tu+i thành th0c kho ng t* 5 - 7 tháng tu+i. Tu+i thành th0c
ph0 thu"c r t l n vào y'u t! gi!ng, chăm sóc, dinh dư$ng..
Khơng cho heo ph!i gi!ng vào th i kỳ này vì cơ th heo chưa phát tri n đ y đ ,
chưa tích t0 đư c ch t dinh dư$ng ni thai, tr ng chưa chín m"t cách hồn ch nh.
Đ đ t hi u qu sinh s n t!t và duy trì con nái sinh s n lâu dài thì ta nên b7 qua
1 - 2 chu kỳ ñ"ng d0c ñ u tiên.

Đ!i v i heo nái lai và heo ngo i nên cho ñ, l a ñ u vào kho ng lúc 12 tháng
tu+i, nhưng không quá 14 tháng tu+i (Ph m H-u Danh - Lưu K., 1999).
- Tu+i ph0i gi0ng l n ñ u
Heo nái có tu+i ph!i gi!ng l n đ u s m và vi c ph!i gi!ng ñ t hi u qu , s< d n
t i heo nái ñ, s m và s< quay vòng nhanh làm tăng hi u qu trong chăn nuôi.
M"t s! nghiên c u 3 Hà Lan cho th y t. l heo nái b& lo i th i do vô sinh tăng
t* 18 % 3 nái có đ" tu+i ph!i gi!ng l n đ u 200 ngày, lên ñ'n 24,5 % 3 tu+i ph!i
gi!ng l n ñ u lúc 320 ngày.
- Tu+i ñ8 l,a ñ u
Tu+i đ, l a đ u ngồi y'u t! con gi!ng, cịn ph0 thu"c vào chăm sóc, ch' đ"
dinh dư$ng và s% qu n lý.
Khi tu+i ñ, l a ñ u s m thì s< r t có l i cho nhà chăn ni vì s< quay vịng
đư c heo nhanh, gi m chi phí th c ăn và các y'u t! chăm sóc khác.

14