Quản lý tài chính cá nhân kinh nghiệm thế giới và đề xuất giải pháp áp dụng phát triển tại việt nam

i


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăNGOIăTHNGă
o0o




Công trình tham d Cuc thi
SinhăviênănghiênăcuăkhoaăhcătrngăiăhcăNgoiăthngănmă2013




Tên công trình
QUNăLụăTÀI CHÍNH CÁ NHÂN -
KINHăNGHIMăTHăGIIăVẨăăXUTăGIIă
PHÁPăÁPăDNGăPHÁTăTRIN TIăVITăNAM

Nhóm ngành : KD1








HƠăNi,ă05ă- 2013

ii

DANHăMCăTăVITăTT
$:
ng đô la M
CCI:
Ch s nim tin tiêu dùng
CPI:
Ch s giá tiêu dùng
EUR:
ng tin chung châu Âu
FED:
Cc d tr liên bang M
GDP:
Tng thu nhp ni đa
IMF
Qu tin t quc t
NHNN:
Ngân hàng Nhà nc
NHTM:
Ngân hàng thng mi
SGD:
ng đô la Singapore
TCCN:
Tài chính cá nhân
USD:
ng đô la M
VND:
Vit Nam đng

DANH MCăBNG

Bng1.1: Các ch s c bn trong qun lỦ TCCN 15
Bng 2.1: T l phân b chi tiêu theo lnh vc ca ngi Mgiai đon 2008-2011 28
Bng 2.2: Bng cân đi k toán ca h gia đình ti ngày 31/12/2012 33
Bng 2.3: Bng thu chi trong nm 2012 33
Bng 2.4: Phn trm thay đi ca ch s doanh s bán l ti Singapore 41
Bng 2.5: T l s ngi phi h tr ngi cao tui ti Singapore 1990 - 2030 45
Bng 3.1: T trng (%) dân s Vit Nam 2010 - 2050 54
Bng 3.2: Mc tiêu sp xp theo mc đ cp thit 72
Bng 3.3. Bng tng hp cách tính theo phng án ban đu ca cá nhân và theo đ
xut ca nhóm tác gi 72
Bng 3.4: Tng hp thu nhp và chi phí ca cá nhân (n v: Triu ng) 74
Bng 3.5:Bng báo cáo chi phí và thu nhp ca cá nhân nm 1 75
iii

Bng 3.6:Bng cân đi k toán ca cá nhân cui nm 1 75
Bng 3.7 :Bng tình hình tr n ca anh Nam 78

DANHăMCăBIUă
Biu đ2.1: T l tit kim ca ngi dân M 29
Biuđ 2.2: T trng các kênh đu t đc yêu thích ca ngi M 30
Biu đ2.3: T l các khon chi tiêu so vi thu nhp 34
Biu đ2.4: Ch s giá tiêu dùng (CPI) ca Singaporet nm 2000 đn nm 2012 . 35
Biu đ2.5: Phân b tin sau khi tha mãn nhu cu thit yu ca ngi dân
Singapore nm 2012 39
Biu đ2.6: Ct gim chi phí ca ngi dân Singapore nm 2012 43
Biu đ 3.1: T l ph thuc dân s 54

Biu đ 3.2: T l lm phát  Vit Nam giai đon 2003 ậ 2012 56
Biu đ 3.3: T trng u tiên la chn các kênh tit kim 62
Biu đ 3.4: T trng u tiên la chn các kênh đu t 63


DANHăMCăHÌNH
Hình 2.1: M tài khon vi phn mm 26
Hình 2.2: Thng kê phân b chi tiêu theo tng lnh vc và các giao dch vi phn
mm Quiken 26
Hình 2.3: Lp k hoch bng phn mm Quicken 26
Hình 2.4: To ngân sách bng phn mm Quicken 26


iv

MCăLC
LIăMăU 1
CHNGăI:ăCăSăLụăLUNăVăQUNăLụăTẨIăCHệNHăCÁăNHỂN 4
1.1.Tng quan v qun lỦ tài chính cá nhân 4
1.1.1. Quan đim và mc đích ca qun lỦ tài chính cá nhân 4
1.1.1.1. Quan đim qun lỦ tài chính cá nhân 4
1.1.1.2. Mc đích ca vic qun lỦ tài chính cá nhân 4
1.1.2. c lptài chính cá nhân 5
1.1.2.1. Khái nim 5
1.1.2.2. Nhng cách đt đc đc lp tài chính 6
1.1.2.3. Nhng ngun thu nhp th đng đ đt đc đc lp tài chính 6
1.1.3. c đim ca qun lỦ tài chính cá nhân 7
1.1.3.1. Tính đa dng 7
1.1.3.2. Tính linh hot 7
1.1.3.3. Tính ph thuc vào các yu t nhân chng hc 8

1.1.4. Vai trò ca qun lỦ tài chính cá nhân 8
1.1.5. ụ ngha ca qun lỦ tài chính cá nhân 10
1.1.5.1. i vi bn thân mi cá nhân 10
1.1.5.2. i vi h gia đình 10
1.1.5.3. i vi toàn th nn kinh t 10
1.2. Nhng nhân t tác đng đn qun lỦ tài chính cá nhân 11
1.2.1. Nhng nhân t ch quan 11
1.2.1.1. Gii tính 11
1.2.1.2.  tui 11
1.2.1.3. Thu nhp cá nhân 11
v

1.2.1.4. Kin thc v tài chính 12
1.2.2. Nhng nhân t khách quan 12
1.2.2.1. T l tht nghip 12
1.2.2.2. Tng sn phm quc ni (GDP) 12
1.2.2.3. Bin đng giá c th trng 12
1.2.2.4. Lãi sut th trng 13
1.3. Các hot đng qun lỦ tài chính cá nhân 13
1.3.1. Tích ly 13
1.3.2. Lp k hoch 13
1.3.2.1. Bng cân đi k toán 14
1.3.2.2. Báo cáo lu chuyn tin t 15
1.3.2.3. K hoch ngân sách 16
1.3.3. Tiêu dùng 19
1.3.4. Tit kim 19
1.3.5. Vay mn 20
1.3.6. u t 20
1.4. Qun lỦ ri ro trong tài chính cá nhân 21
CHNGă 2:ă KINHă NGHIMă CAă Mă VẨă SINGAPOREă Vă QUNă Lụ

TÀI CHÍNH CÁ NHÂN 22
2.1. Kinh nghim qun lỦ tài chính cá nhân ca M 22
2.1.1. Khái quát v thu nhp, đi sng xã hi chung 22
2.1.1.1 Các ch s kinh t 22
2.1.1.2. Các ch tiêu phi kinh t 23
2.1.2 Tng quan v ngành dch v qun lỦ tài chính cá nhân ti M 25
2.1.3. Qun lỦ tài chính cá nhân ti M 27
vi

2.1.3.1. Lp k hoch tài chính 27
2.1.3.2. Tiêu dùng 27
2.1.3.3. Tit kim 29
2.1.3.4. u t 30
2.1.3.5. K hoch ngh hu 31
2.1.3.6. Qun tr ri ro 31
2.1.4. Mt s minh ha v cách thc qun lỦ tài chính ca mt h gia đình M 33
2.2. Kinh nghim qun lỦ tài chính cá nhân ca Singapore 34
2.2.1. Khái quát v thu nhp, đi sng xã hi ca Singapore 34
2.2.1.1. Các ch s kinh t 34
2.2.1.2. Các ch tiêu phi kinh t 36
2.2.2. Qun lỦ tài chính cá nhân ti Singapore 38
2.2.2.1. Tích ly 38
2.2.2.2. Lp k hoch 38
2.2.2.3. Tit kim 39
2.2.2.4. Vay mn 40
2.2.2.5. Tiêu dùng 40
2.2.2.6. Qun tr ri rotài chính cá nhân ti Singapore 42
2.2.2.7. u t 43
2.2.2.8. K hoch ngh hu 44
2.3 Bài hc rút ra cho Vit Nam t kinh nghim ca M và Singapore trong hot

đng qun lỦ tài chính cá nhân 46
2.3.1 Chú trng giáo dc qun lỦ tài chính cá nhân và nâng cao nhn thc v
qun lỦ TCCN 46
2.3.2 Xây dng quy đnh pháp lỦ dành riêng cho qun lỦ tài chính cá nhân 46
vii

2.3.3 Tng cng thúc đy s phát trin ca các dch v, phn mm h tr qun
lý TCCN 47
2.3.4 Khuyn khích ngi dân lp k hoch tài chính cho vic ngh hu trong
tng lai 47
CHNGă 3:ăKHă NNGă ÁPă DNGă VẨă GIIă PHÁPă THÚCă Yă PHÁTă
TRINăHOTăNGăQUNăLụăTẨIăCHệNHăCÁăNHỂNăTIăVITăNAM . 48
3.1. Nhng điu kin đ áp dng phát trin hot đng qun lỦ tài chính cá nhânti
Vit Nam 48
3.1.1. iu kin khách quan 48
3.1.1.1. iu kin phi kinh t 48
3.1.1.2. iu kin kinh t 55
3.1.2. iu kin ch quan 59
3.1.2.1. ụ thc 59
3.1.2.2. Trình đ hc vn 59
3.1.2.3. Thói quen 60
3.2. Khái quát hot đng qun lỦ tài chính cá nhân ti Vit Nam 60
3.2.1. Phân b thu nhp 61
3.2.2. Hình thc tit kim 62
3.2.3. La chn kênh đu t 63
3.2.4. Qun lỦ tài chính cá nhân 64
3.3. Mt s gii pháp nhm thúc đy phát trin hot đng qun lỦ tài chính cá
nhân ti Vit Nam 65
3.3.1. Gii pháp đi vi cá nhân 65
3.3.1.1. Lp k hoch chi tiêu hp lỦ và thit lp k lut thép 65

3.3.1.2. Làm tng dòng thu nhp th đng 65
viii

3.3.1.3 S dng các phn mm qun lỦ tài chính cá nhân 65
3.3.1.4 S dng các dch v t vn qun lỦ tài chính cá nhân 66
3.3.2. Gii pháp đi vi các t chc cung cp dch v tài chính cá nhân 66
3.3.2.1. y mnh hot đng t vn tài chính cá nhân 66
3.3.2.2. y mnh qung bá các dch v tài chính cá nhân đn ngi dân 67
3.4. Kin ngh đi vi Chính ph đ thc hin gii pháp 67
3.4.1 Nâng cao nhn thc ca ngi dân v qun lỦ tài chính cá nhân 67
3.4.2. Minh bch hóa thông tin 68
3.4.3. V thu nhp và thu 68
3.5. Mô phng k hoch tài chính cho cá nhân c th ti Vit Nam 68
3.5.1. Ni dung tình hung gi đnh 69
3.5.2. Các bc trin khai k hoch qun lỦ tài chính cá nhân 70
3.5.3. K hoch chi tit thc hin qun lỦ tài chính cá nhân theo tình hung gi
đnh 70
3.5.3.1.Các gi đnh 70
3.5.3.2.Xác đnh và phân loi mc tiêu 71
3.5.3.3.Báo cáo thu chi, thng d tit kim và bng cân đi k toán 72
3.5.4 K hoch tài chính 75
3.5.4.1 Tit kim 75
3.5.4.2 Tiêu dùng 76
3.5.4.3 Vay mn 77
3.5.4.4. Các kênh đu t 78
KTăLUN 79
DANHăMCăTẨIăLIUăTHAMăKHO 81
PHăLC 83
ix

Ph lc 1: Mu bn điu tra 83
Ph lc 2: Biu đ 1: GDP bình quân đu ngi  M giai đon 2008 ậ 2012 87
Ph lc 3:Biu đ 2: T l lm phát ca M giai đon 1919 ậ 2012 87
Ph lc 4:Biu đ 3: Lãi sut chun ca M giai đon 1971-2013 88
Ph lc 5:Biu đ 4: Chi tiêu tiêu dùng ti M giai đon 2002-2012 88
Ph lc 6:Biu đ 5: T l lp k hoch ngh hu 89
Ph lc 7: Biu đ 6: Thu nhp bình quân trên đu ngi ca Singapore t nm
2000 đn 2012 89
Phu lc 8: Biu đ 7: Lãi sut cho vay c bn ca Singapore t nm 2000 đn
2012 90
Ph lc 9:Biu đ 8: Chi tiêu tiêu dùng ti Singapore giai đon 2000-2012 90
Ph lc 10: Bng chi phí và thu nhp, bng cân đi k toán nm 2, nm 3 và nm
4 91
1

LI M U
1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Qun lỦ tài chính cá nhân (TCCN) là công tác vô cùng quan trng vi bt k
mt cá nhân nào mun có mt cuc sng n đnh và tin b. Nó không ch giúp
cho cá nhân hoàn thành các d đnh trong cuc sng, tránh đc tình trng n
nn và làm ch tin bc mt cách thông minh mà còn giúp h gim áp lc cuc
sng. Theo kho sát gn đây ca Regus (Công ty cung cp dch v vn phòng
ca Anh), TCCN là tác nhân quan trng gây áp lc lên cá nhân. Ví d  n đ,
có ti 50% dân s b cng thng bi không qun lỦ TCCN tt
1
.
Trong điu kin khng hong kinh t nh hin nay, có rt nhiu nhng yu
t tác đng tiêu cc lên mi cá nhân nh thu nhp gim, lm phát tng, nguy c
mt vic tng. iu đó khin cho qun lỦ TCCN ngày càng tr nên quan trng
hn trong đi sng mi ngi. Tuy vy, vn đ qun lỦ TCCN li cha đc

quan tâm đúng mc ti Vit Nam và cn thit có mt nghiên cu toàn din v
tình hình hot đng TCCN và kh nng đy mnh hot đng này ti Vit Nam.
Xut phát t nhu cu thc tin đó, nhóm nghiên cu đã la chn “Qun lý tài
chính cá nhân: kinh nghim th gii và đ xut gii pháp áp dng phát trin
ti Vit Nam” làm đ tài cho công trình nghiên cu khoa hc ca mình.
2. Tngăquanătìnhăhìnhănghiênăcu
Qun lỦ tài chính cá nhân là mt vn đ khá quen thuc  các nc phát
trin, đc bit là M. Mt s sách và công trình nghiên cu v vn đ này có th
k đn nh “Focus on personal finance” ca các tác gi Kapoor, Dlabay và
Hugles, “Personal finance” ca Rachel Siegel và Carol Yacht thuc trng đi
hc Minnesota. Gn đây nht là kho sát ca VISA đc thc hin trên 28 quc
gia trong đó có Vit Nam v vn đ hiu bit ca ngi dân v tài chính (Visa’s
International Financial Literacy).
Tuy vy, đây li là mt vn đ mi m  Vit Nam. Thc t cha có mt
nghiên cu toàn din nào v qun lỦ tài chính cá nhân  Vit Nam và s lng

1
/>professionals-large-business-workers
2

t chc chuyên nghip cung cp dch v này cng rt hn ch. Bên cnh đó, rt
ít trng đi hc đa lnh vc này vào ni dung ging dy ca mình.
3. Mcăđíchănghiênăcu
Trên c s lỦ lun và nghiên cu kinh nghim ca M, Singapore, mc tiêu
nghiên cu ca đ tài là đ xut các gii pháp áp dng nhm đy mnh phát trin
hot đng qun lỦ TCCN ti Vit Nam trong thi gian ti đng thi xây dng
mô phng mt k hoch qun lỦ tài chính cá nhân theo tình hung c th.
4. Nhimăvănghiênăcu
 đt đc mc tiêu nghiên cu trên, đ tài tp trung gii quyt ba nhim
v c bn sau:

- Làm rõ c s lỦ lun v qun lỦ tài chính cá nhân, ch ra ni dung c bn
trong hot đng qun lỦ TCCN;
- Nghiên cu, đánh giá kinh nghim trong phát trin hot đng qun lỦ TCCN
ti M và Singapore đng thi rút ra nhng bài hc cho Vit Nam;
-  xut các gii pháp nhm tng cng phát trin hot đng qun lỦ tài
chính cá nhân ti Vit Nam và xây dng mô phng minh ha ni dung qun lỦ
TCCN theo tình hung.
5. iătngănghiênăcuăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu ca đ tài là ni dung qun lỦ TCCN.
Phm vi nghiên cu ca đ tài là hot đng qun lỦ TCCN tiM,
SingaporevàVit Nam.
6. Phngăphápănghiênăcu
Trong quá trình nghiên cu, đ tài s dng kt hp các phng pháp nghiên
cu bao gm: phng pháp nghiên cu ti bàn, phng pháp so sánh, tng hp
và phân tích thông tin, s liu t nhiu ngun nh sách báo, tp chí và bài
nghiên cu ca nc ngoài.
Ngoài ra, do hot đng qun lỦ TCCN còn mi  Vit Nam, đ nghiên cu
thc tin nhóm đã s dng bin pháp điu tra thc nghim bng bng câu hi.

3


7. Ktăquănghiênăcuădăkin
Kt qu nghiên cu d kin ca đ tài là:
- H thng và làm rõ đc nhng vn đ lỦ lun c bn v hot đng qun lỦ
tài chính cá nhân;
- ánh giá đc thc trng phát trin hot đng qun lỦ TCCN ti M,
Singapore và ch ra nhng bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong hot đng
này;
- a ra đc mt s gii pháp áp dng phát trin hot đng qun lỦ tài chính

cá nhân ti Vit Nam và xây dng mt mô phng minh ha ni dung qun lỦ
TCCN theo tình hung.
8. KtăcuăcaăđătƠi
Ngoài li m đu, kt lun, ni dung chính ca đ tài nghiên cu gm 3
chng:
Chngă1: LỦ lun chung v qun lỦ tài chính cá nhân
Chngă2: Kinh nghim ca M và Singapore v qun lỦ tài chính cá nhân
Chngă3: Kh nng áp dng và gii pháp thúc đy phát trin hot đng qun lỦ
tài chính cá nhân ti Vit Nam.

4

CHNGăI:ăCăS LÝ LUN V QUN LÝ TÀI CHÍNH
CÁ NHÂN
1.1.Tng quan v qun lý tài chính cá nhân
1.1.1.ăQuanăđim và mcăđíchăca qun lý tài chính cá nhân
1.1.1.1.ăQuanăđim qun lý tài chính cá nhân
Qun lý tài chính cá nhân là vic các cá nhân hoc h gia đình da trên các
nguyên tc tài chính đ đa ra các quyt đnh liên quan đn tin. Qun lý TCCN tp
trung nghiên cu ngun lc ca cá nhân và h gia đình, đ cp đn cách thc mà cá
nhân hoc mt gia đình qun lý các ngun thu nhp, các khon chi tiêu và tit kim
cng nh phân phi ngun lc tài chính theo thi gian, có tính đn các ri ro tài
chính khác nhau cùng vi các nhu cu tài chính xy ra đt xut trong tng lai.
Qun lý TCCN là mt chui các bin pháp qun lý các vn đ tài chính nh
hoch đnh ngân sách, thit lp k hoch tài chính, qun lý dòng tin vào - ra, th tín
dng, các khon vay tiêu dùng, thng mi và bt đng sn, hoch đnh chin lc
đu t gn lin vi qun lý ri ro, lp k hoch hu trí, chính sách bo him và qun
lý thu thu nhp. Nhim v c bn ca qun lý TCCN là tn dng trit đ và hiu
qu các ngun lc đ đt đc mc tiêu tài chính.
1.1.1.2. Mcăđíchăca vic qun lý tài chính cá nhân

Qun lý TCCN là mt hot đng không đc điu chnh bi các vn bn
pháp lut vì nó hoàn toàn mang tính cá nhân và ch quan. Nhìn chung thì vic qun
lý TCCN nhm nhng mc đích sau:
 Giúp cá nhân phát hin và phát trin các giá tr ca bn thân, t đó thit lp các mc
tiêu TCCN phù hp vi các giá tr cá nhân và phù hp vi s thay đi ca tng
hoàn cnh;
 Lên k hoch đ đt đc mc tiêu, thc hin k hoch, kim soát quy trình thc
hin và đánh giá kt qu;
 Xác đnh nhng c hi và ri ro trong TCCN đ t đó đa ra các quyt đnh tài
chính đúng đn nhm tn dng c hi và phòng nga ri ro mt cách trit đ.
 ánh giá các quyt đnh tài chính và nhng h qu tim nng ca chúng.
5

 Hiu đc nhng li ích và tm quan trng ca s đc lp tài chính;
 La chn và s dng các công c tài chính mt cách linh hot đ đt đc mc tiêu
tài chính đã đ ra;
Tóm li: mc đích ca vic qun lý TCCN là nhm đt ti đc lp TCCN.
1.1.2. c lptài chính cá nhân
1.1.2.1. Khái nim
t đc đc lp tài chính (financial independence) là kt qu lỦ tng nht
ca vic qun lý TCCN. Vy đc lp tài chính là gì?
Khái nim đc lp tài chính là khái nim đc nhc đn rt nhiu trong các
sách chuyên ngành, bài nghiên cu cng nh các hi tho  các nc phát trin, đc
bit là M. Tuy nhiên  Vit Nam, khái nim này hu nh còn rt mi m.
Trên thc t có nhiu cách đnh ngha v đc lp tài chính khác nhau. Paul
O’Neil, khi tham d cuc ta đàm “c lp tài chính” do y ban thng vin M
t chc nm 2002 đã đnh ngha đc lp tài chính (financial independence) nh sau:
“c lp tài chính là kh nng đc, phân tích, qun lý và giao tip v các
điu kin TCCN có nh hng đn vt cht bao gm kh nng phân bit đc các
la chn tài chính; tho lun v tin và các vn đ tài chính; lên k hoch cho

tng lai và tr li mt cách thành tho đi vi các s kin trong cuc sng có nh
hng ti các quyt đnh hàng ngày, gm các s kin trong nn kinh t nói chung.”
Nh vy, Paul O’Neil cho rng qun lý TCCN là vic hc tp đ xây dng
nng lc tài chính. Kt qu ca vic giáo dc qun lý TCCN s là mt ngi đt
đc s đc lp trong tài chính. Nó giúp mt cá nhân có kh nng đa ra nhng
đánh giá đúng đn và có nhng quyt đnh hiu qu liên quan đn vic s dng và
qun lý tin bc.  có th áp dng thc t v đc lp tài chính, mi cá nhân phi có
mt trình đ kin thc c bn và nhng k nng cn thit đ qun lý TCCN hiu
qu. Tuy nhiên, đnh ngha ca Paul O’Neil còn khá tru tng.
Mt đnh ngha khác trc quan hn v đc lp tài chính cho rng đc lp tài
chính là mt khái nim đ miêu t trng thái mt cá nhân có đ tài sn đ sng vô
thi hn cho nhng nhu cu c bn mà không cn phi làm vic tích cc. Trng
6

hp có nhiu cá nhân có tình hình tài chính tha mãn vi đnh ngha này, thì h phi
s hu nhng tài sn có thu nhp cao hn chi phí ca h.
 hiu rõ hn đnh ngha trên, ta xem xét mt ngi có tng chi phí hàng
tháng là 100 đô la. H nhn c tc 101 đô la mi tháng t s c phiu mà h đã
mua trc đó. Cùng lúc đó, h thu đc nhng khon tin ln t các tài sn khác
đem li. Trong trng hp này, ngi đó đã đt đc đc lp tài chính.
Bên cnh đó, nhng tình hung c th cn phi đc xem xét cùng vi
nhng nh hng ca lm phát. Gi s t l làm phát hàng nm là 5%, mt ngi
đang có chi phí hàng tháng là 100 đô la ngày hôm nay thì sang nm s phi dành ra
105 đô la và sang nm na là 110,25 đô la hàng tháng đ đm bo mt cuc sng
tng t. Vì th mà nu ngi tr tui trong ví d trên có thu nhp th đng vnh
vin, thì s có lúc h đánh mt s đc lp tài chính vì nh hng ca lm phát.
1.1.2.2. Nhngăcáchăđtăđcăđc lp tài chính
Vì trong qun lý TCCN luôn luôn có hai v ca mt phng trình đó là: tài
sn và chi phí nên bao gi cng có hai hng chính đ mt cá nhân đt đn s đc
lp tài chính. ó là tích ly tài sn và gim chi phí.

- TíchălyătƠiăsn. Tích ly tài sn có th tp trung vào mt hoc c hai cách sau:
 Thu thp các tài sn to ra doanh thu cho ti khi doanh thu vt chi phí sinh
hot hay n phi tr. Các tài sn này thng là c phiu, nhà hoc xe cho thuê…
 Thu thp đ các tài sn thanh khon đ sau đó có th duy trì tt c các chi phí
sinh hot hoc n phi tr trong tng lai. Các tài sn này bao gm: vàng, bt đng
sn …
- Gim chi phí. Mt cách tip cn khác đ đt đc đc lp tài chính là gim chi
phí thng xuyên trong khi vn tích ly tài sn. Cách này s giúp làm gim đi lng
tài sn cn thit đ mt ngi có th đc lp tài chính. iu này có th đc thc
hin bng cách tp trung vào mt cuc sng đn gin và có các chin lc đ gim
chi phí.
1.1.2.3. Nhng ngun thu nhp th đngăđ đtăđcăđc lp tài chính
Sau đây là mt trong s các ngun thu nhp th đng có tim nng mang li s
đc lp tài chính:
7

 Tài sn cho vay nh nhà, xe, máy móc, trang thit b …;
 C tc t c phiu, lãi sut t trái phiu, thu nhp tín thác;
 Chng ch tin gi c đnh và các đ án có thu nhp hàng tháng;
 Lãi sut t tài khon tin gi, t th trng tin t hay t các khon cho vay;
 Tr cp bo him hàng nm;
 Bt đng sn;
 Lng hu.
1.1.3.ăcăđim ca qun lý tài chính cá nhân
1.1.3.1.ăTínhăđaădng
 V mcăđích
Mc dù đc lp tài chính là cái đích lỦ tng nht đ hng đn trong qun
lý TCCN. Tuy nhiên, xét v ngn và trung hn thì mi ngi có rt nhiu mc đích
khác nhau đ qun lý TCCN nh: mua nhà, mua xe, t chc đám ci, đi du lch,
lp công ty riêng, đi du hc…

 V công c
Hin nay có rt nhiu công c ra đi nhm h tr các cá nhân trong công
vic qun lý tài chính ca mình. Mt s phn mm nh: Money lover, Money
quiken, JARS, Advan home…Nhiu cá nhân còn có th t lp ra phn mm bng
Excel phù hp vi riêng gia đình và bn thân mình.
Có s đa dng nh vy là do vic qun lý TCCN ph thuc phn nhiu vào
kin thc, hiu bit, thái đ, giá tr và k nng ca ngi qun lý mà nhng yu t
này thì không trùng lp  bt k cá nhân nào.
1.1.3.2. Tính linh hot
Nu nh tài chính doanh nghip phi tuân th tuyt đi theo các quy đnh
ca pháp lut thì TCCN li rt linh hot. Tùy vào nng lc, giá tr ca tng cá nhân
và cng đng đ mi ngi đa ra các quyt đnh tài chính khôn ngoan. Thêm vào
đó, chin lc qun lý TCCN có th thay đi liên tc đ phù hp vi hoàn cnh,
môi trng mi ca mi cá nhân và nn kinh t. Vic thay đi nh vy đn gin và
d dàng hn rt nhiu so vi tài chính doanh nghip.


8

1.1.3.3. Tính ph thuc vào các yu t nhân chng hc
Tài chính doanh nghip b ph thuc phn nhiu vào các nhân t v mô nh:
lut pháp, lãi sut, lm phát, t giá, GDP…Trong khi đó, TCCN li ph thuc phn
nhiu vào các yu t nhân chng hc. Nhng quyt đnh tài chính đa ra có th rt
đn gin, cng có th rt phc tp và thng xuyên b nh hng bi nhng cân
nhc tình cm, vn hóa, tôn giáo hay giá tr xã hi.
Vic qun lý TCCN hiu qu yêu cu các cá nhân phi chp nhân chu trách
nhim v nh hng ca các quyt đnh mà h đa ra đi vi chính bn thân h
hoc ngi khác. Gia đo đc và lut pháp thì qun lý TCCN coi đo đc quan
trng hn.
1.1.4. Vai trò ca qun lý tài chính cá nhân

Khi bàn v vai trò ca qun lý TCCN, tác gi Ayn Rand (mt nhà vn, nhà lỦ
lun ngi M sinh ti Nga) đã tng nói: "Tin ch là công c, nó s đa bn đn
bt c ni nào bn mun, nhng nó s không th thay th ngi lái xe”. Câu nói
ca Ayn Rand đã cho thy tin có sc mnh rt ln, nh hng trc tip và gián tip
đn mi mt trong cuc sng mi con ngi, có th khin cho cuc sng ca mt cá
nhân tt hn hoc ti t hn. Nhng tác đng đó ph thuc hoàn toàn vào cách thc
mà ngi s hu tin s dng. Di đây là nhng vai trò ca qun lý tài chính cá
nhân:
1.1.4.1. H tr vic tn dng các ngun lc tài chính
Qun lý TCCN giúp mi cá nhân s dng các ngun lc tài chính mt cách
hiu qu và có th đ ra các k hoch tài chính hoàn chnh t hoch đnh ngân sách,
tit kim, đu t, qun lý n đn nhng khía cnh khác liên quan đn dòng tin ca
mình, t đó giúp cho mi cá nhân có th đt đc nhng mc tiêu ca bn thân.
Qun lý TCCN đnh hng cho mi cá nhân cách thc qun lý qu tin. C
th: các cá nhân chi tiêu ít đi s có th tit kim và đu t nhiu hn. Kin thc v
qun lý TCCN cung cp cho mi ngi thông tin v nhng kênh đu t có th thu
đc li sut cao nht; hoàn thin k nng lp k hoch vay; s dng n vay hiu
qu; hoàn tr n vay đúng thi hn; xây dng k hoch ngh nghip trong tng lai
và xa hn na là có mt k hoch hu trí n đnh.

9

1.1.4.2. Nơngăcaoăđim s tín dng
Mt trong nhng vai trò quan trng ca vic qun lý TCCN là đm bo cho
mi cá nhân có đc mt đim s tín dng tt. im s tín dng ca mt cá nhân
đc xác đnh da trên rt nhiu yu t, trong đó bao gm kh nng tài chính, ý
thc thc hin các ngha v tài chính ca cá nhân đó cng nh lch s thanh toán
các ngha v tài chính. im s tín dng tt có th giúp cá nhân gim thiu chi phí
tín dng hay giá c tín dng cho mi khon vay. Gi s mt cá nhân cn vay tin
mua xe. Nu đim s tín dng không thuc hng u thì cá nhân đó s phi tr mt

mc lãi sut cao hn so vi nhng cá nhân có đim s tín dng tt hn. Tng t
đi vi các khon vay th chp, th tín dng và các khon vay u đãi dành cho sinh
viên. S khác bit v đim s tín dng dù ch t 1 đn 2 đim phn trm cng có th
làm cho chi phí tín dng mà mt cá nhân phi tr tng thêm lên đn hàng chc triu
vi nhng khon vay quy mô ln.
1.1.4.3. Tránhăđc tình trng n nn
Hc cách qun lý tin tt hn s giúp cho các cá nhân thoát dn đc khi
tình trng n nn thông qua vic kim soát chi tiêu, tit kim và đu t sinh li hiu
qu. Qun lý TCCN trang b cho các cá nhân cách thc lp k hoch và theo dõi chi
tiêu, giúp cá nhân chi tiêu hp lỦ hn, tránh lãng phí tin vào nhng th không cn
thit; cung cp cho các cá nhân các kênh tit kim cng nh đu t an toàn và sinh
li cao nht đ có th hoàn tr nhng khon n hin ti hoc hn ch ti đa vic đi
vay.
1.1.4.4. Gim tình trngăcngăthngăliênăquanăđn vnăđ tài chính
Mt cá nhân nu không bit cách qun lý túi tin ca mình hoc qun lý
không đúng cách thì kh nng gp phi nhng cng thng liên quan đn vn đ tài
chính là rt ln, nh chi tiêu cho nhng tình hung khn cp nm ngoài d kin ca
cá nhân hay phi thanh toán nhng khon n sp đáo hn. Qun lý TCCN hiu qu
không ch giúp cá nhân tránh đc tình trng n nn mà còn mang li s đc lp v
tài chính bi cá nhân có th ch đng trong vic chi tiêu, dù là nhng khon tiêu
dùng thit yu hay nhu cu chi tiêu đt xut.
Bên cnh đó, qun lý TCCN cng là mt công c hiu qu đ duy trì và phát
trin các mi quan h trong cuc sng ca mi cá nhân nh quan h gia đình, bn
10

bè, đi tác v.v. Mt trong nhng nguyên nhân chính dn đn hôn nhân tan v hay
các mi quan h tr nên cng thng là các vn đ liên quan đn tin. Qun lý tài
chính hiu qu giúp cá nhân hn ch ti đa nhng xung đt hay bt đng quan đim
bt ngun t vn đ tài chính.
1.1.5.ăụănghaăca qun lý tài chính cá nhân

1.1.5.1.ăi vi bn thân mi cá nhân
Qun lý TCCN xem xét gn nh toàn b các khía cnh có liên quan đn vn
đ tài chính trong cuc sng ca mt cá nhân, t hoch đnh ngân sách, tiêu dùng,
tit kim, đu t, qun lý n, k hoch hu trí cng nh qun lý thu thu nhp và
mt s khía cnh khác nhm giúp các cá nhân đt đc các mc tiêu đã đt ra. Nh
có qun lý TCCN mà các cá nhân có th đa ra các quyt đnh tài chính tt hn,
làm gim tình trng nghèo đói, nâng cao mc sng, cht lng cuc sng c v mt
vt cht ln tinh thn, đm bo cho mi cá nhân mt tng lai đy đ, an toàn và
thoi mái.
1.1.5.2.ăi vi h giaăđình
Tng t nh đi vi mi cá nhân, qun lý TCCN cng có Ủ ngha vô cùng
quan trng trong vic đnh hng cách thc s dng, phân b và qun lý các ngun
lc tài chính ca h gia đình. Mi h gia đình là tp hp ca nhiu thành viên và
mi thành viên đu qun lý túi tin ca mình hiu qu s góp phn rt ln đn s
giàu có, kh nng tài chính hin ti cng nh ci thin tim lc tài chính ca h gia
đình trong tng lai. Kh nng tài chính vng mnh giúp cho mi h gia đình duy
trì mt cuc sng sung túc, n đnh hn. Các nhu cu thit yu v n , giáo dc, y
t, vn hóa,…v.v. đc đáp ng đy đ, liên tc và tt nht. Các thành viên trong
h gia đình có điu kin tt hn đ hc tp, theo đui công vic, s nghip cng
nh cng hin sc mình cho s phát trin ca đt nc.
1.1.5.3.ăi vi toàn th nn kinh t
Qun lý TCCN đúng cách giúp nâng cao kh nng tài chính ca mi cá nhân
và h gia đình. Hành vi tit kim và đu t hiu qu khin cho li nhun vì th mà
tng theo, t đó các cá nhân, h gia đình, cng nh các doanh nghip có th tin
hành m rng quy mô sn xut, phát trin nhiu ngành ngh, lnh vc kinh doanh
mi, to ra nhiu c hi vic làm hn. Nn kinh t tng trng, t l tht nghip
11

trong nn kinh t gim, hot đng tit kim và đu t sinh li xét trên phm vi toàn
b nn kinh t đc tin hành hiu qu hn s nâng cao mc sng ca mi ngi

trong xã hi và cung cp nhng tin đ quan trng cho s phát trin n đnh và bn
vng ca quc gia.
1.2. Nhng nhân t tácăđngăđn qun lý tài chính cá nhân
Qun lý TCCN din ra trong mt phm vi hp nhng không có ngha là vic
qun lý s ít chu nh hng ca các nhân t bên trong và bên ngoài ging nh tài
chính doanh nghip.
1.2.1. Nhng nhân t ch quan
1.2.1.1. Gii tính
N gii thng đc đánh giá là có ít kin thc v tài chính cng nh có ít
đam mê cho lnh vc này hn so vi nam gii. Hn th na, n gii thng chu
trách nhim chm sóc gia đình nhiu hn nên đa s n gii không có nhiu thi
gian nghiên cu, hc hi nh nam gii, nht là sau khi lp gia đình. iu đó dn
đn vic n gii thng đa ra nhng la chn an toàn, ít mo him trong vic
hoch đnh chi tiêu hay đu t và h cng thng phi đi mt vi mt s thách
thc khi qun lý tài chính ca mình.
1.2.1.2.  tui
Nhng cá nhân có đ tui càng cao thì đa ra nhng quyt đnh v vic chi
tiêu, tit kim hay đu t càng thn trng hn. Trong khi mt b phn ln nhng
thanh thiu niên không bit cách phân b chi tiêu, không có thói quen tit kim và
thng a đu t mo him thì nhng ngi  nhóm tui ln hn li thng rt bit
cách phân b chi tiêu phù hp, t to cho mình thói quen tit kim và thng cân
nhc rt k lng trc khi quyt đnh đu t. áng chú Ủ nht là vic lp k hoch
ngh hu. n mt ngng tui nht đnh, không ít ngi đã ngh ti vic t xây
dng mt k hoch và l trình công vic phù hp đ có th tn hng cuc sng mà
không phi lo lng nhiu v vn đ tài chính.
1.2.1.3. Thu nhp cá nhân
Thu nhp là mt nhân t quan trng, có nh hng rt ln ti qun lý TCCN.
Nhng cá nhân có thu nhp thp (thng ri vào nhóm lao đng tr) thng không
phân b thu nhp ca mình vào hot đng tit kim, đu t mà thay vào đó là hot
12

đng chi tiêu. Trong khi đó nhóm cá nhân có thu nhp càng cao thì mc đ quan
tâm ti qun lý TCCN càng ln. Nhng cá nhân có thu nhp cao thng quan tâm
đn thu, bo him và nhng kênh đu t mà h có th gia tng li nhun t ngun
vn sn có ca mình.
1.2.1.4. Kin thc v tài chính
Nhng ngi có kin thc tài chính có th nhn bit đc ri ro cng nh cách
thc qun lý TCCN có hiu qu. T đó h có th t mình phân b ngun lc cho
các mc tiêu nh lên k hoch cho vic ngh hu, mua bo him và đu t cho bn
thân mt cách hp lý.
1.2.2. Nhng nhân t khách quan
Có rt nhiu nhng nhân t khách quan tác đng đn vic qun lỦ tài chính
cá nhân. Tuy nhiên nhóm nghiên cu ch đa ra mt s nhng nhân t c bn đ
phân tích, làm rõ s nh hng ca chúng đi vi qun lỦ tài chính cá nhân.
1.2.2.1. T l tht nghip
Nhng ngi không có công n vic làm nên tìm cách gim t l n và có
nhng khon d phòng khn cp cho vic chi tr nhng chi phí sinh hot trong
khon thi gian tht nghip. T l tht nghip cao làm gim sc mua, khin ngi
dân tht cht chi tiêu hn và quan tâm nhiu hn đn vn đ tit kim.
1.2.2.2. Tng sn phm quc ni (GDP)
Là ch s đo lng tng giá tr ca hàng hóa và dch v đc sn xut trong
gii hn biên gii ca mt quc gia bao gm c nhng gì đc sn xut vi ngun
lc bên ngoài, GDP đc xem là ch s v s tn ti ca mt quc gia. S bin đi
ca GDP s nh hng ti công n vic làm, to c hi cho s giàu có ca cá nhân.
1.2.2.3. Binăđng giá c th trng
Vic chi tiêu luôn chim mt t l ln trong ngân sách ca mi cá nhân. Do
đó, s bin đng giá c nh hng trc tip ti ngân sách ca mi cá nhân. n c
nh vic nu giá c th trng tng liên tc trong thi gian dài thì các cá nhân s
phi thc hin nhng bin pháp nh tht cht chi tiêu, tng tit kim đ có th đm
bo đc cuc sng hàng ngày ca bn thân và gia đình.

13

1.2.2.4. Lãi sut th trng
Hiu theo cách đn gin, lãi sut là s th hin giá c ca tin t. Áp lc
cung cu trên th trng tác đng ti lãi sut. Khi dân c tng đu t và tit kim,
cung tin tng, lãi sut gim và ngc li. Lãi sut có th nh hng ti vic lp k
hoch tài chính cá nhân ca mi ngi. Khon thu mà mi cá nhân nhn đc vi
vai trò ngi tit kim phn nh lãi sut hin ti cng nh mc bo him ri ro da
trên nhng nhân t v thi gian gi tin, lm phát d tính, và s không chc chn v
thi gian gi tin. Khi lãi sut thay đi, mi cá nhân phi cân nhc chi phí ca vic
đi vay hoc s khác nhau trong li sut mà mi cá nhân nhn đc khi s dng các
kênh đu t khác nhau. T đó có th đa ra quyt đnh tài chính phù hp vi điu
kin và hoàn cnh ca chính mình.
1.3. Các hotăđng qun lý tài chính cá nhân
Nh đã đ cp  phn trc, qun lỦ TCCN đóng mt vai trò rt quan trng
trong cuc sng. Vy làm th nào đ qun lỦ mt cách hp lỦ và khoa hc, đó là
mt câu hi không d.
 đt đc thành công trong vic t ch v tài chính, mi ngi phi bit
cách phi hp rt nhiu các yu t thông qua mt bn k hoch chi tit và các quyt
đnh đúng đn. Trc ht, ngi đó cn có cái nhìn tng quát v các hot đng
chính ca qun lỦ TCCN. ó là:Tích ly; Lp k hoch; Tit kim; Vay mn;
Tiêu dùng; Qun tr ri ro; u t; K hoch ngh hu.
1.3.1.ăTíchăly
Mt cá nhân có th có rt nhiu ngun thu nhp đ tích ly khác nhau, đó có
th là t lng, các khon tin thng, tin lãi t đu t hay t hot đng kinh
doanh… Nhng ngun thu này là nn tng cho công vic qun lý TCCN. Tuy
nhiên, tích ly không có ngha là gia tng lng tin nm gi càng nhiu càng tt
mà cá nhân còn phi cân nhc đn các yu t v xã hi và kinh t nh hng đn

các mc tiêu tài chính, chi phí c hi và giá tr thi gian ca tin.
1.3.2. Lp k hoch
Lp k hoch chi tiêu chi tit t ngun ngân sách là chìa khóa đ đt đc
nhng mc tiêu và đm bo an toàn tài chính trong tng lai, đc bit trong tình
14

hình kinh t khó khn nh hin nay. Vy nên, lp k hoch là bc vô cùng quan
trng trong ngh thut qun lý TCCN và cn phi đc ht sc chú ý khi tin hành.
Nhìn chung, vic lp k hoch gm hai bc c bn gn bó và b sung cho
nhau:
 Lp bng báo cáo TCCN;
 Lp bn k hoch ngân sách c th.
Bng báo cáo TCCN là đim khi đu cho quá trình lp k hoch tài chính.
Bng báo cáo tài chính s là công c tr giúp hiu qu nht giúp ngi lp hiu
đc tình hình tài chính ca mình thông qua 4 mc đích chính là:
(1) th hin tình trng tài chính hin ti;
(2) đánh giá kt qu k hoch đã thc hin;
(3) lu tr thông tin v các hot đng liên quan đn tin trong 1 khong thi gian;
(4) cung cp s liu đ tính thu thu nhp cá nhân hoc làm h s tín dng.
Khác vi doanh nghip, báo cáo tài chính ca cá nhân ch bao gm bng cân
đi k toán và bng lu chuyn tin t.
1.3.2.1. Bngăcơnăđi k toán
Quy trình lp bng cân đi k toán thng tri qua các bc nh sau:
Bc 1: Lit kê các tài sn hin có
 phù hp vi đc tính ca mt cá nhân và thun tin cho vic theo dõi, tài
sn thng đc chia thành 4 loi chính nh sau:
 Tài sn có tính thanh khon cao: tin và các tài sn có th d dàng chuyn
đi thành tin mà không làm gim giá tr
 Bt đng sn: nhà , quyn s dng đt.
 Tài sn cá nhân: xe máy, ô tô, đ gia dng, ni tht…

 Tài sn đu t: các công c trên th trng tài chính nh trái phiu, c
phiu…
Bcă2:ăXácăđnh các khon n
Thông thng, n đc chia làm 2 loi sau:
 N ngn hn là nhng khon n phi tr trong khong thi gian ngn,
thng là 1 nm nh hóa đn tin đin, nc
15

 N dài hn là nhng khon n cha phi tr trong vòng 1 nm tính t
thi đim lp báo cáo. Nhng khon n dài hn thng thy ca cá nhân
là khon vay mua nhà, mua ô tô, vay du hc…
Bc 3: Tính giá tr ròng (Giá tr ròng = Tài sn ậ N)
 đây giá tr ròng không phi là tin sn sàng đ dùng, nhng nó ch ra tình
trng tài chính ca ngi dùng ti ngày lp báo cáo. Mt ngi có th có giá tr tài
sn ròng rt cao tuy nhiên vn gp khó khn v tin bc. Chng hn nh vic có quá
nhiu tài sn vi tính thanh khon thp và khó bán khin vic thanh toán các khon
n đn hn b chm tr hoc thm chí không có kh nng thanh toán.
Sau khi đã lp đc bng cân đi k toán, chúng ta tin hành tính toán các
ch s c bn theo bng di đây:
Bng1.1: Các ch s c bn trong qun lý TCCN
Ch s
Công thc tính
ụăngha
Ch s n
N / Giá tr ròng
Th hin mi quan h gia n và giá
tr ròng. T l này càng thp càng
tt.
Ch s thanh
toán hin hành

Ti sn thanh khon cao
/ N ngn hn
Mi 1 đng tài sn thanh khon cao
tng ng vi bao nhiu đng n. T
l này càng cao ngha là kh nng tr
n ngn hn càng cao.
Ch s thanh
khon
Tài sn thanh khon cao
/ chi phí hàng tháng
Ch ra rng trong trng hp khn
cp, cá nhân hay h gia đình có th
trang tri chi phí sinh hot trong my
tháng. T l này càng cao càng tt.
Ch s kh nng
thanh toán n
Sô tin tr n hàng
tháng / Thu nhp
Th hin t l % thu nhp dùng đ
tr n hàng tháng (tr n vay mua
nhà). T l này di 20% là hp lý.
Ch s tit kim
S tin tit kim hàng
tháng / Thu nhp
Ch s này gi  mc 5 đn 10% là
hp lý.
1.3.2.2.ăBáoăcáoăluăchuyn tin t
Ging nh bng cân đi k toán, quá trình lp báo cáo lu chuyn tin t
cng tri qua các bc nh sau:

16

Bcă1:ăXácăđnh các khon thu nhp
i vi hu ht các cá nhân hoc h gia đình, ngun thu ch yu đn t s
tin nhn đc t công vic. i vi công nhân viên chc là lng, đi vi h kinh
doanh là tin lãi t buôn bán… Ngoài ra, các ngun thu khác có th k đn là tin
thng, tin hoa hng, tin làm thêm, lãi và c tc t các khon đu t, quà tng,
hc bng, tin bo him…
Bcă2:ăXácăđnh các khon chi phí
Các khon tin chi tr cho chi phí sinh hot hàng ngày và các khon mc
khác to thành yu t th hai ca báo cáo lu chuyn tin t. Các khon chi phí
thng đc chia thành hai loi:
 Chi phí c đnh: Các khon chi không bin đi, n đnh qua các k, ví d: Tin
thuê nhà, tin tr lãi hàng tháng, tin truyn hình cáp, vé tháng đi xe bus…
 Chi phí bin đi: Các khon chi bin đi qua tng tháng, ph thuc vào mc đ
s dng nh: tin n, đin, nc, gas, mua sm qun áo, đ dùng cá nhân, thuc
men, quà cáp, đi chi… Các khon chi này cn đc ghi chép thng xuyên,
đy đ đ đm bo tính chính xác và cp nht cao.
Bcă3:ăXácăđnh dòng tin ròng
Công thc tính dòng tin ròng nh sau:Dòng tin ròng=Thu nhpậ Chi phí
Nu giá tr này dng thì trong tháng d ra mt khon tin và chúng ta nên dùng
khon tin này vào vic đu t, tit kim hoc tr thêm các khon n cha phi tr.
Ngoài ra, ngi lp cng có th phân b vào các qu nh qu h tr khn cp, qu
lng hu… Ngc li, khi giá tr này âm, tc là trong tháng thâm ht mt khon
tin thì cn b sung bng cách rút tin tit kim hoc đi vay mn.
1.3.2.3. K hoch ngân sách
Mt k hoch ngân sách hay còn gi là k hoch thu chi thc s cn thit cho
mt k hoch tài chính thành công. Các vn đ thng gp trong qun lý tài chính
nh lm dng vay n, không thng xuyên tit kim hay không đm bo an toàn tài

chính trong tng lai có th đc gim thiu ti đa thông qua vic lên k hoch chi
tiêu c th. Mc đích chính ca vic lp k hoch ngân sách là giúp tng cá nhân
đm bo nhng nhu cu thit yu ca cuc sng trong kh nng thu nhp ca mình;
tit kim tin thông minh hn, đt đc nhng d đnh tài chính trong tng lai;